Mord, antysemityzm i demokracja w międzywojennej Polsce - o książce Paula Brykczyńskiego z Michałem Sutowskim

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

od świąt lub podgląd itp Agnieszka Lichnerowicz państwa gościem jest Michał Sutowski z krytyki politycznej dzień dobry czyn, a w kontekście naszej rozmowy to przede wszystkim autor tłumaczenia książki Pawła Bryk Kaczyńskiego gotowi na przemoc mord antysemityzm i demokracja w międzywojennej Polsce to jest opowieść o zabójstwie pierwszego prezydenta Gabriela Narutowicza opowieść 0 3 czy zdarzenie i cała ta historia, które są niezwykle ciekawa poza tym, że oczywiście Rozwiń » tragiczne i w z konsekwencjami być może tak liczniejsze jej jako po tej lekturze, że państwo przekonać niż myśleliśmy, ale równie fascynująca opowieść Berczyńskiego o tym co się wtedy stało w wy też bardzo ciekawa ja przypomnę państwu tylko mówili niedawno kilka dni temu była rocznica zamordowania prezydenta Narutowicza przez malarza MDK tak sobie pozwolę Eligiusza Niewiadomskiego ranny wybiegł wtedy prezydenta z wybierało zgromadzenie 9 grudnia 20 02 . roku, bo aż 5 Tur do głosowania, bo bardzo skomplikowana układanka w taki thriller polityczny Nitras w przypadku trochę mnie Gabriel Narutowicz urodzony w szlacheckiej litewskiej rodzinie umiarkowany liberał przyjaciel Piłsudskiego prawdziwy Europejczyk to niezwykle dystyngowany schnie nie garnąć się do władz oraz poczuciem odpowiedzialności na kilka dni został prezydentem i teraz pytanie LM co powód Rybczyński swoje perspektywy przede wszystkim wnosi nam do rozumienia tamtejszych zdarzali się z książką opartą na bardzo szczegółowej kwerendy prasy przede wszystkim o, kiedy opisuje się wydarzenia te, które to szczególnie, które nastąpiły bezpośrednio po wyborze Gabriela Narutowicza to znaczy zamieszki na ulicach Warszawy z elementami jak należy użyć tego pojęcia programowymi oczka, pokonując po wyborze w dwunasta gość dobrze pamiętam grudnia jedenastego w dochodziło do zamieszek rozruchów do Luizjany ruch tramwajów pobić są sytuacje też takie groteskowe troszeczkę można liczyć z tym tragikomiczna na swój sposób można powiedzieć, że kiedy endecka i bojówkarzy bojówka to też plus mówi Agata była po prostu młodzież studencka Uniwersytetu Warszawskiego głównie studenci wydziału prawa o prawicowych poglądach przy placu Unii lubelskiej wyciągnęli z tramwaju człowieka, który miał nieodpowiednim zdaniem wygląd, dlaczego tłuc krótko mówiąc no ale jak się przewrócił to okazało się, że z paszczą wystaje sutanna w pociągu oraz pośpiesznie przeprosili i zaproponowali wprowadzenie do do domu jest bardzo dużo wody dlatego tak na razie jednak z ciałem od tego co twoim zdaniem jest im się z nią coś nowego wzoru takiego nie myślę, że są szczególnie ważne w 2 2 0 3 1, która jest znana historykom, ale myślę, że nie jest jakoś się, że obecna w sferze świadomości to jest poziom 20 02 . roku w grudniu mogło dojść do lipcowego zamachu stanu w to znaczy takiego zamachu majowego tylko, że w grudniu 4 lata wcześniej z wodnego w podobnym składzie to znaczy przez ludzi Piłsudskiego, choć prawdopodobnie bez jego bezpośredniego udziału i gdzie dziś kluczowym czynnikiem siły byłyby bojówki polskiej partii socjalistycznej, która w Warszawie była pod tym względem bardzo silna w w środowisku Piłsudczyków bardzo na poważnie rozważano po prostu przejęcie władzy wykorzystanie tej atmosfery tego napięcia wielkiego do rozprawy z endecją i do wzięcia, a wraz z żoną i z siłą to właśnie się okazuje, że nie do końca leżała na szkolnych tak się wydawało co bardzo ciekawe, kto to bardzo ciekawe światło rzuca na samego Piłsudskiego wszystko wskazuje na to, że on chciał, żeby tego tego zamachu doszło, że to nie on przeprowadził Kozioł przyprowadziła go lewica, a następnie on chciał wystąpić w roli arbitra między lewicą a, a prawicą tak jak mówię to jest wątek znany z książek obok pubu pomogą one Malinowskiego pomógł Malinowskiego czy czy także prof. Andrzeja Garlickiego biograf Piłsudskiego, niemniej to jest taki wątek chyba chyba się, że publiczność mało znane natomiast najciekawsza teza, która wydaje sieć bardzo mocno pod pod prąd są jednak myślenia potocznego do autora brzmi, że prawica Polska politycznie wygrała w zamach na prezydenta wygrała go niemal od razu wygrał go tylko etapowo pierwsze dni to jest panika na prawicy prawica próbuje się odcinać publicyści piszą w taki szaleniec pojawią, choć mylnie bierzemy go pierwszy dzień Comarch działa nie miał nic nie miał nic wspólnego ma owce nad wodą takie były anegdotycznie brzmi jak takie przykłady rządowi Fish pobił innego działacza endecji, więc rozpoczną, o czym tu w ogóle mówimy już raz nie łączyć potem zacząłem z dysku zmienił się na taką opowieść i tragiczny bohater to znaczy, że tłumne sensie moralnym, jakby to i tak nie odbiera chamy, ale rozumiemy, że Irlandia 0 i umieramy czynu zabójstwa prezydenta Rzeczpospolitej niezgodna z prawem niezgodne z polską tradycją, gdzie to jest ta opowieść w Polsce nie ma tradycji klubu z 2, niemniej i tutaj ten słuszny odruchy narodu polskiego, a potem już zaczyna się kult męczennika, bo jak wiemy Eligiusz Niewiadomski został skazany na śmierć przez przez przez po przez Polski sąd za zabójstwo prezydenta no ale co jest najistotniejsza to o to, że centrum polityczne to znaczy przede wszystkim czas takie postacie Maciej Rataj związane z PSL Piast czy gen. Władysław Sikorski premier mianowany po po zabójstwie no i zapowiedź polityczni cen treści uznają w pewnym sensie zastanawia się w ciążę tzw. doktryna nie większości polskiej to jest taki pomysł endecji polegający na tym, że wprawdzie w Polsce jest bardzo duża mniejszość narodową Ukraińcy Białorusini Żydzi Niemcy Żydzi najbardziej pozwy eksponowane niż w sferze publicznej i politycznej niemniej, ponieważ Polska jest państwem Polaków w związku z tym mniejszości narodowe nie powinny mieć prawa decydowania o kluczowych sprawach dla polityki polskiej, a ponieważ wśród głosów za Narutowicza były głosy mniejszości, których blok tzw . bloku mniejszości narodowych, które w, który głosował razem z lewicą SdPl powierzono netto w związku z tym bez Atu huknął tak o tym, wyborów najpierw podnoszono kwestię, że rząd, że nie wolno pozwolić w po 1 stronie Żydami to był argument przede wszystkim na użytek bardzo ważnej kluczowej partii chłopskiej PSL Piast, której decyzja ważyły się do do dodał do ostatniej chwili endecy próbowali przekonać, że zmusić wymusić na nich głosowali przeciwko Narutowicza czy przeciwko kandydatowi lewicy AZA kandydatem prawicy w imieniu Zamość biorąca będzie się tym, że wydają się to co mi się też do osób zwróciło szczególną uwagę to jest właśnie to jego teza, że po byt prawicy, jakby w endecja wygrała, ale po tym, zabójstwie właśnie, dlatego że czy to zastraszył Łach w pewien sposób, jakby przeciągnęła właśnie centrum czy lewica, która już nie stało na tych takich wcześniejszych pozycjach obrony mniejszości narodowych to jest ten 1 wątek ponoć dróg wrócimy, a drugi to jest jednak inną od takiej taka teza, że w zasadzie antysemityzmu dla endecji to był Seala remont, a nawet pisze momentami w zasadzie głównym mierzenie jedynym na tym, aby postulat MO, że możecie liczyć na nasz program endecji gospodarczy to bardzo niespójne Szygenda Kubali wolnorynkowy c i państwowca tacy artyści w związku z tym tak naprawdę tym co rzeczywiście radykalnie odróżniała endecji od pozostałych siłą siłą polityczną notowana intensywność inne myślenie w kategoriach narodu etnicznego i po traktowanie przede wszystkim rządów pozostała mniejszości był gdzieś tam w cieniu jako tego jest kluczowa w euro, dlaczego pisze on tak wielu Polaków doszło do przekonania, że wyścig prezydencki między 2 przedstawicielami polskiego ziemiaństwa wodnymi tradycji katolickiej jest próbą przejęcia kraju przez Żydów wrócimy tam do tej kwestii po informacjach my rozmawiamy dzielimy się wrażeniami po książce Pawła Wilczyńskiego gotowi na przemoc, którą Michał Sutowski państwa gość przetłumaczył też może w kilku słowach właśnie powiemy co wnosi to perspektywa jednak amerykańskiego badacza z polskimi korzeniami, ale amerykańskiego badacza po informacjach też będziemy dla państwa kilka egzemplarzy książki, więc proszę słuchać rad, a świat lub pod blond wamp Agnieszka Lichnerowicz państwa gościem jest to czas Michał Sutowski z krytyki politycznej krytyka polityczna wydawnictwo krytyki politycznej wydało właśnie książkę Pawła Tarczyńskiego gotowi na przemoc mord antysemityzm i demokracja międzywojennej Polsce będziemy dla państwa kilka egzemplarzy tej książki rozmawiamy w cieniu rocznicy 16 grudnia, więc różnica była kilka dni temu został zamordowany pierwszy prezydent drugi RPA Gabriel Narutowicz został zamordowany przez malarza MDK stosuje taki skrót Eligiusza Niewiadomskiego od razu też państwu powiem nocleg te rocznice obejrzałam film z Jerzego Kawalerowicza śmierć prezydenta, który pewnie w większym z państwa widziałam, ale ci, którzy nie widzieli to wydaje się, że koniecznie powinni obejrzeć, bo jednak w tamte wydarzenia są niesamowite niesamowicie ważne w LM i myślę, że dają bardzo dużo do myślenia tak samo dużo domyślenia daje książka Pawła Wilczyńskiego kim jest Rybczyński, jakie wątki są szczególnie ciekawe w tej książce opowiemy państwu jeszcze za chwilę, dlatego że jeszcze w nastrój wprowadzić teraz powinien nas chcielibyśmy, żeby wprowadził zespół hańba w ramach i teraz fragment piosenki Narutowicz honoru dbają o Narutowicza o zamordowanym szesnastego drugie 20 02 . roku śpiewał zespół High man Michał Sutowski Tłumak 3 książki Pawła Rychlińskiego gotowi na przemocy jest to czas państwa gościem Paweł Rybczyński historyk politolog leming, który pracuje PiS teraz pracownikiem naukowym Uniwersytetu Michigan 6 to te wszystkie kawaleria konna to patrzy, bo pewnie inaczej rozkłada akcenty czy plan ma większy dystans Real i wydają się, że też w związku z tym mniejsze, gdyż nie jest zanurzony i uwikłany w lokalne spory bałagan w tym sensie nie jest członkiem rządu na środowiska w związku z tym też pisał o pożyczkę Taxi IRA et studio to znaczy może nie mniej niż w Rosji w temacie, ale nie mniej jak sam podział w wywiadzie, który kilka dni temu szanse ukazana na ostrej krytyki politycznej sam kilkoma rzeczami bardzo mocno zaskoczony n p . z tym w jak bardzo to wszystko co mówił Eligiusz Niewiadomski, a co znam bardzo dobrze, bo o stenogramy obszernie cytowane w książce są z procesu sądowego byłyby opublikowane jak bardzo to wszystko co mówią i co wydaje się momentami paranoiczna tak naprawdę nie odbiegało bardzo tego co pisała prasa endecka głównego nurtu gaz takie jak Gazeta warszawska 3 Gazeta poranna odwagę głośno służy także w bardziej wyrafinowanej formie, bo tak właśnie bardziej inteligenckie publiczność przeznaczono na Rzeczpospolitą co to w ogóle są bardzo ciekawa tutaj tego analiz polskiego nacjonalizmu antysemityzmu myślę, że to też w filmie śmierć prezydenta nie będziemy teraz się na tym rozwodzie, ale warto zwrócić uwagę, że jednak na ulicach Warszawy do walki przeciwko tym, którzy stosowali przemoc wobec Żydów stanęli robotnicy foliówki profesorski jednak MP w partii chłopskiej 1 była po stronie lewicowej siły wtedy w momencie głosowania obydwie to znaczy jak i PSL wyzwolenie, którego kandydatem był Narutowicz i PSL Piast, który później przeszedł na prawą stronę lato to w to dopiero wiosną 20 03 . roku czy partia, którą kojarzymy z nazwiskiem pewnie najwybitniejsze postaci ruchu chłopskiego w ogóle w historii Polski 3 z centrum miasta brązowe półbuty też bym często aż żal cokolwiek co co prawda no i zmierza do tego, że rzeczywiście antysemityzm grzechem była też był wyraźnie w górę z pewną ideologię instrumentem do walki włączy żelbetowe to towar to podkreślić, bo taki stereotyp miasta razem, gdy takie oddolne ludowe wymyśliło 2 braci emitują obligacje czy też to nieprawda, bo tutaj, o ile po stronie prezydenta i po stronie Rzeczpospolitej po stronie konstytucji opowiedzieli się robotnicy PPS dobrze zorganizowani jak w taką siłę po prostu polityczną społeczną o tyle po stronie prawicy naprzeciwko Narutowicz owi w opowiedzieli się przede wszystkim w czasie Brzyski młodzież uwaga studencka głównie studenci Uniwersytetu Warszawskiego to oni brali udział w oczy inspirowali zamieszki w Warszawie to oni w cudzysłowie legitymuje legitymowali posłów, którzy udawali się na na zaprzysiężenie do innych do Sejmu i tam przy okazji, bijąc posłów lewicy posłów mniejszości to głównie oni również przy biernej postawie policji są to, że wrzuca i to widać bardzo bardzo obszerne przejmująco pokazane w filmie obrzucali śnieżkami kamieniami także prezydenta w tej książce jest dużo takich bardzo znaczących anegdot Macierz o atmosferze, jaka panowała wówczas zmieszczenie zaświadczy fakt, że kiedy prezydent Narutowicz jego filmie nie ma wciąż są te są pisane na podstawie zeznań siła siostrzenicy wspomni mianowicie prezydent Narutowicz, który normalnie nosił przy sobie w Broniszach on zostawia on analizujemy też MOPS zostają raz rozmawiajmy z rezerwą zależy od używania siły lub nianią służebność, ale nie zastrzelił premier, które powinny towarzyszyć w tym powodzi odkrytym, którego wie, że za ocean ucieka premier Jan Nowak szef protokołu Przeździecki ofiarowuje się ziarno będzie będzie wyglądać założył pożyczą nam pożyczą nawet kosztem innych, bo funkcją tego ile tego wymaga, ale też Roots to jest coś co jest bardzo istotna na czele tej nagonki, która budowała swoją pomoc na swoją rolę z artykułami pod tytułami rodzaju usunąć tę Zawadę to z autorami byli jacyś pod rządami PiS na co tylko bardzo wybitni publicyści Stanisław Stroński subtelny prof. Roman mistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego skądinąd jedyne chyba z tego środowiska, które jeszcze przed wojną po wyraził powiedz, że wątpliwości co do własnej postawy, a wtedy w roku 20 02. pozostali, jakby nie mieli jak z takich problemów tych wrażenie, że oczywiście to to pokazuje jak bardzo ta atmosfera przede wszystkim antysemicka jak bardzo mocna była inspirowana przez elity ówczesnego kraju, a tutaj ludzie forda powiedzieć był pewnym takim instrumentem czy szczepionki odpowiadają za to niewątpliwie elity polskiej branży to tamta analizowała je ranny autorstwa Rybczyńskiego analiza tego antysemityzmu jest bardzo ciekawa odrzuca on się zmieniał ranny i rozważne trafił do głównego nurtu, bo pamiętajmy mamy po tym, zamachu majowym Piłsudski, obejmując władzę, ale po śmierci nasze oko z czystym piątym roku to jest wielki paradoks i to jest naj naj naj naj smutniej sza puenta tej książki po 30 05 . roku po śmierci Piłsudskiego, który sam osobiście był pryncypialny przeciwnikiem etnicznej koncepcyjnie narodu i w osobistym wrogiem endecji po jego śmierci jego własny obóz jego kontynuatorzy następcy tak naprawdę kupując narrację to znaczy racę antysemicką szukają jakiejś formy legitymizacji swojego reżimu, który oczyści traci na popularności po śmieci charyzmatycznego wodza no i kiedyś ten pomysł który, jakby jest najbliżej pod ręką to jest właśnie narracja antysemicką i tą metodą ci ludzie, którzy tak, jakby nic bardziej jak część działaczy Falangi trafiają, jakby do do elity rządzącej krajem formy wszystko dla porządku dodam, że w Narutowicza razem z biedą oskarżoną obycie to nie cytat z lokajem Żydów, dlatego że głosowało na niego ten blok mniejszości różnych, ale byli tam również dzień i również Pepees z kredyt był atakowany przede wszystkim czy John Coltrane podjąć kolejne bardziej PSL Piast, ponieważ zdaniem NSA, bo trzeba oczywiście Pepeesu nie przekona natomiast PSL Piast był traktowany oto partia, którą być może uda się przesunąć i to się zresztą udało, ponieważ jest to bardzo nawet możliwe międzynarodowej zbieraniny z linii, ale na koniec chciał wynieść Beksiński pisze też, że tak tak książkę czyta analiza, którą wykona może pomóc zrozumieć nie tylko klęskę międzywojennej demokracji RP, ale także rozpoznać czynniki, które pozwalają demokracja mierzyć z wyzwaniem rzuconym przez politycznych ekstremistów i to jest ciekawe jak bardzo tuż za pytam odstąpienie ty miałaś refleksje czytając książkę właśnie jakiś taki bardziej współczesnych żadnych analogii nie uprawnia również bardzo niebezpieczne odwracają uwagę, ale jednak czytanie pewnych mechanizmach powoduje, że wymyślimy chorzy na najbardziej tak dramatyczna analogia do trzeciej Rzeczypospolitej polega na tym, że elity są bardzo mocno przekonany to samospełniająca się przepowiednia, że część elit, zwłaszcza tych centrowych jest bardzo przekonana o tym, że nacjonalizm, że antysemityzm to są takie siły, która na, z którymi być może na antysemityzm wciąż cierpią mniej, ale nacjonalizm już tak to są takie siły, które trzeba uwzględniać który, z którymi trzeba się w jakimś sensie tam ułożyć i Bolzano zauważmy tutaj to się właśnie wydarzyło 20 02. 20 03. roku to znaczy, iż Sikorski i Maciej Rataj wskazują, iż w zamiera Maciej Rataj marszałek Sejmu, którzy osobiście absolutnie antysemitami nie byli dla siebie zostawiali testują doktryny większości polskiej w raporcie komisji sejmowej na temat tych wydarzeń to jest też takie dość znana od naturalne cechy farsy Otóż toczy się debata w sejmie i to właściwie nie pada hasło antysemityzm Żydzi znaczona jest mowa o zamieszkach jest mowa o zabójstwie prezydenta natomiast problemem jest właśnie ono z figurze króla bóstwa wszystko z rozpatrywane natomiast nie ma ani słowa od treści ideologicznej, a tak i tej nagonki i tych rozruchów i tego zabójstwa, bo powiedzmy to jeszcze raz Eligiusz Niewiadomski oczywiście był fanatykiem oczywiście jego obraz świata zdradza pewne cechy paranoi, bo naprawdę rządu widział wszędzie dookoła i traktowały jako główny jest czynnik sprawczy wszelkiego zła, niemniej poglądy, które głosił polityczną nie odbiegały tak bardzo bym może nieco tylko bardziej radykalni wypowiedziana wyartykułowana nie odbiegało od tego co można było na co dzień znaleźć wysokonakładowe prasie głównego nurtu ogrodzenie przez oczyszczalnię tak no, więc m. in. i i to wszystko co on wypowiadał głośno, a przy czym czasem do 1 czy krok 2 wycofali się ci publicyści mandat co na to już w drugiej połowie lat trzydziestych reprezentanci młodego pokolenia skrajnej prawicy polskiej na już opowiadali bez ogródek, o czym z kolei opowiada inna wydana przez nas książka, czyli nie książka Jana Józefa lipskiego poświęcona ideologii Falangi książka katolickie państwo narodu polskiego o tym, że przemoc mord antysemityzm i demokracja międzywojennej Polsce to jest to tytuł tej książki myślę, że mu czytajmy też krytycznie, ale warto, bo tam dużo się różnych procesów spotykacie dużo dużo wiele różnych dyskursów na przemian i pewne rzeczy dziś trwają w naszej debacie publicznej mamy dla państwa kilka egzemplarzy min Rostowski ze sobą przyniósł nam proszę pisać na adres światopogląd małpa to krótka FM Michał Sutowski z krytyki politycznej, bo państwa gościem w rynku i tyle co żonom Gutowska dla państwa dziś przygotowałyśmy program analizował Adam Szurek i Jakub Brzeziny informacje by, a po nich Krzysztof Sendecki zapraszamy jeszcze więcej sportu, a światu podgląd do jego Zwiń «

Mord, antysemityzm i demokracja w międzywojennej Polsce - o książce Paula Brykczyńskiego z Michałem Sutowskim

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIATOPODGLĄD

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 01:00

Najnowsze Podcasty

O życiu z pasją i życiu z pasji mówi Anna Olej-Kobus

Życie świń matek w klatkach

Pogodę można skuteczniej prognozować niż politykę. OZE vs atom [energia dla klimatu]

Margaret: Wyszłam z buntu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL