Rok 2018 Rokiem Zbigniewa Herberta

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Karolina Głowacka to jest program Radia TOK FM ma w naszym studiu Janusz Drzewucki dzień dobry dzień dobry krytyk literacki przewodniczący jury nagrody literackiej miasta stołecznego Warszawy, publikując m. in. wytwórczości my dziś również dodamy, że autor m. in. książki Akropol i cebula o Zbigniewie Herbercie, a to, dlatego że o Herbercie właśnie będziemy rozmawiać o rok 20 1 8 będzie rokiem Zbigniewa Herberta przez aklamację zdecydował o tym, sejmy nie mam taki Rozwiń » fragment SM im tekstu z 19 9 8 roku w Dariusza Suski w tuż po śmierci poety wczoraj czwarty nad ranem zmarł w Warszawie Zbigniew Herbert 1 z gigantów światowej poezji legenda polskiej literatury przez wiele lat kandydat do literackiej nagrody Nobla miał 7 3 lata, kiedy Herbert umierał zaczynała się gwałtowna burza, która nad ranem przetoczyła się nad Warszawą w jego ostatni tom wierszy wydany przez wydawnictwo dolnośląskie na majowe targi książki, gdzie autor niezapomnianego pana Cogito de facto żegnał się ze światem nosił tytuł epilog burzy nieprzypadkowy jak się okazało w tych okolicznościach prawie nie sposób nie pomyśleć, że to tak jakby gdy greccy rzymscy bogowie, o których napisał tyle pięknych wierszy na moment wtargnęli historię, żeby go pożegnać jakże romantyczny jest, toteż opis taki literacki bazar słusznymi doskonale pamiętam ten dzień pamiętam ten moment pamiętam jak się obudziłem rzeczy się nad Warszawą przetoczyła się potworna burza z piorunami i później gra włączone radio i pierwsza informacja to taka, że Zbigniew Herbert nie żyje rzeczywiście ostatni tomik Zbigniewa Herberta, który się ukazał na kilka miesięcy przed śmiercią na rzeczy się na targi majowe nosi tytuł epilog burzy na jego okładce widnieje reprodukcja reprodukcja słynnego obrazu George, a ona burza jest to, że to nie chodziło o opis tego obrazu Herbertowi Herbertowi chodzi raczej o to, że burzą jest życie i on jakby przewidywał swoje odejście przewidywał swoją śmierć i te wiersze ostatnie to są takie wiersze w człowieka, który odchodzi to jest po prostu stary Herbert ja używam określenia stary nie w jakimś oceniający sposób, bo jest także młody Herbert, który jest bardzo interesujący młody Herbert jako poeta jako autor sztuk teatralnych ten stary Herbert sztuk teatralnych nie pisał młody Herbert pisał wspaniałe listy, które zaczęły się ukazywać dopiero po jego śmierci listy do przyjaciół do państ w członkowskich z Londynu, ale także listy do jego mistrza Henryka Zandberga profesora filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie Herbert także studiował listy do Jerzego Zawieyskiego, ale także listy do Jerzego Turowicza do Czesława Miłosza do Stanisława Barańczaka czy ostatnio wydane listy do Artura Międzyrzeckiego Julię Hartwig oraz listy korespondencja właściwie gotowy z jej strony i korespondencja z Tadeuszem chrzanowskim historykiem sztuki w młodości poetą prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale oni poznali się w tygodniku powszechnym w latach pięćdziesiątych byli szalenie zaprzyjaźnieni i kiedy czyta się te listy to tak trochę człowiek żałuje, że powstały takie wynalazki jak SMS-y e-maile, że nie powstają takie listy, jakie oni wtedy do siebie pisali to są po prostu perły literackie Zbigniew Herbert był osobą zdecydowanej postawie politycznej zastanawiam się czy przypadkiem jego polityczność w pewnym sensie z racji tego, że łatwiejsze do interpretacji jej nie przysłaniała jego twórczości czy nie była jego twórczość wybierana fragmentaryczny no niewykluczone, że tak zresztą ja zrobiłem coś takiego jak jest analiza obrazu Herberta czy też raczej staram się z jakby odtworzyć obraz Herberta Zbigniewa Herberta na podstawie tego co Polska prasa napisała dzień po jego śmierci z tym, że potem też poddamy analizie to co napisał tygodniki i to właśnie było nieprawdopodobne, bo w tych wielkich tekstach, które się wiązał wtedy w prasie w tych notatkach depeszach właściwie nie w wielu tych dobrze nie było informacji o tytułach nie było żadnych złych książek na natomiast było o jego nie mógł nieugięte i postawie jego niezłomność santorum leśnych na moje taka, że po porównywano go do wielkich do wielkich polityków porównywano, żeby pisano o tym, że to Bóg aż tak wielki jak Józef Piłsudski oraz porównywanego do wielkich poetów, bo to jest przecież ta miara ten obraz oczywiście był polityczny i one trochę jest notebook byli przed laty w proroczych sposób prof. Jan Tomkowski napisał z 20 lat temu myślę, że doszło do takiej absurdalnej sytuacji, że wielbiciele lewicy czytają Różewicza wielbiciele akcji wyborczej Solidarność dają Zbigniewa Herberta Czesława Miłosza czytała elektorat Unii Demokratycznej twarz Unii wolności na ten portret Zbigniewa Herberta jest polityczne ja mam nadzieję, że w ciągu tego roku Zbigniewa Herberta innym w tym przyszłym w roku 20 18, czyli w roku dwudziestolecia jego śmierci będziemy czytali Herberta w całości charakter to całego chciałbym, żebyśmy czytali te mniej znane utwory nie tylko się słania pana Cogito, ale także takie dziwne utwory jak różowe ucho jak jedwab w duszy czy głos wewnętrzny w, a poezja nie jest polityczną poezja potrafi być polityczna poezja ma prawo być polityczna służy wie pani to jest trochę tak, że poezja czasami w swoich intencjach naszych intencjach ojca polityczna nie jest natomiast czas kontekst powoduje, że ona dostanie swobodę interpretacji ogólnej interpretacji oczywiście, ale że on obrasta nowymi znaczeniami, że nagle ten wiersz zaczyna się żyć innym życiem niż przewidywał jego twórcy, czyli autor pan poznał Herberta ja miałem przyjemność poznać Herberta przez przypadek znaczy właśnie przez przypadek, bo to był rok 19 80 byłem studentem filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego no powiem, że nawet tę pracę magisterską o Zbigniewie Herbercie on przyjechał do Krakowa na premierę swojej sztuki, jakie może też takiej sztuki opartej, na którą przygotował aktor starego teatru Tadeusz Malak opartej na jego Lille c przyjechał z Berlina no i dla nas dla młodych poetów wtedy krakowski był taką postacią legendarną i na niego natknąłem się pod Starym teatrem na kilka godzin przed przedstawieniem zszedł z żoną i będąc redaktorem wydawnictwa literackiego Andrzej Kaliszewski, który napisał zresztą o nim pierwszą książkę gry pana Cogito i po co nas poprosił o autograf i bez wrażenia zapomniałem się przedstawić Zbigniew Herbert dość długo popatrzył mi oczy nie widzi jest uchwała z przerażenia mam tę książkę przy sobie przyniosły ją na szczęście do wzrostu na ja w ją po prostu pisał pan NN serdecznie Zbigniew Herbert później po latach, gdy pracował w Rzeczpospolitej byłem sekretarzem dodatku plus minus myśmy tam dość sporo drukowali Herberta jego wierszy esejów między nich słynne 1 0 ścieżek cnoty wiele takich próśb poetyckich poświęconych kulturze antycznej i przez żonę on zasugerował, że z panią Katarzynę Żebrowski Herbert zasugerował, żebym przysłał przed przekazał mu tomik wierszy tu Banyś, który swoim fanom, że z przekazem ten tomik wierszy po jakimś czasie dostałem pocztówkę od pana Zbigniewa Herberta chyba z najkrótszym Nate najkrótszy to był list, ale recenzje także w ZUS na pocztówce było napisane Szanowny panie no no i Zbigniew Herbert, ale co najciekawsze pocztówka była włożona w kopertę i ta koperta została zaadresowana na moje nazwisko, ale pod adres dziennik Rzeczpospolita, który się w Radawcu wtedy mieściła się przy placu Starynkiewicza inaczej kopercie moje nazwisko było poprzedzone określeniem pan redaktor, ale pan poeta pięknie trzeba przyznać Herbert urodził się w 19 2 4 my mówiliśmy zmarł w 19 9 8 to są takie daty, które są szalenie istotne dla życiorysu w pewnym sensie symboliczne i je pewnie też bardzo istotne dla jego twórczości czy ten okres właśnie zrodził też we Lwowie mniej kilkanaście lat później Lwów już nie były częścią polskiej czy to wszystko miało dla niego znaczenie to widać jego twórczość oczywiście, że taką w jakimś sensie ze Lwowa nie wyjechał do końca życia spędził tam dzieciństwo młodość wiosen Lwów był w jego umyśle żywy, a w jego twórczości było obecnych wiele jego 2 akcje lidera z wielu jego wierszy wręcz rozgrywa się we Lwowie to był po prostu pisarz poeta lwowiak, kiedy Adam Zagajewski pisał ten swój słynny wiersz jechać do Lwowa to później musiał dodawać, że on jednak tego Lwowa nie pamięta, bo wyjechał ze Lwowa z rodzicami będąc oseski co prawda na test dla Herberta Lwów był realnym rzeczywistym miastem i temu ten Lwów w taki magnetyczny sposób oddziaływuje z wiersza Herberta można go tam znaleźć, kiedy Herbert debiutuje herby zadebiutował w z 1 strony dość szybko, bo one zadebiutowało najpier w takie antologii takim Almanachu każdej chwili wybierać muszę wydanej przez Akson współpracował z prasą taksówką, ale też z prasą katolicką taką jak tygodnik powszechny, ale w okresie stalinowskim on wejść jako poeta zamilkł i to zamilkł z wielu powodów po pierwsze ze względu z cenzurą innych, a po drugie, ze względów osobistych praw użyję tutaj mocnego określenia ze względów moralnych etycznych nie chciał się włączyć w tworzenie socrealizmu czy też literatury socrealistycznej w Polsce i zamilkł i on jakby powtórnie debiutował były zazwyczaj się pisze o tym, rząd zadebiutował w ramach tzw. słynnej prapremiery w 5 poetów w grudniu 19 5 5 roku w życiu literackim, kiedy równocześnie redakcja życia literackiego zaprezentowała 5 poetów, czyli oprócz Zbigniewa Herberta mam nadzieję, że wszystkich wymienię Jerzego Harasymowicza Stanisława trzecia Bohdana Drozdowskiego kogoś chyba zapomniałem może wybaczyć i tak jego wprowadzał Jan Błoński, który później napisał o nim bardzo takie poważne duży ważny szkic i Herbert z jakby bieg łączony z tym przełomem pięćdziesiątego szóstego roku na ten trzeba pamiętać, że on pisał publikował już wcześniej jego biuro było rozpisane kim on napisał taki wiersz w szufladzie, bo się mówi o tym, że w czasie, kiedy poeci pisarze milczeli dopisali do szuflady potem się, kiedy ta okazało, że można te szuflady otworzyć to do szuflady są puste w przypadku Herberta było także ta szuflada była pełna Janusz Drzewucki krytyk literacki opowiada o Zbigniewie Herbercie rok 20 1 8 będzie rokiem Zbigniewa Herberta za chwilę do państwa wrócimy tokfm zaprasza Karolina Głowacka Karolina Głowacka to jest radiu TOK FM naszym gościem jest Janusz Drzewucki krytyk literacki rozmawiamy o Zbigniewie Herbercie przy okazji polecamy książkę Janusz Drzewucki Akropol i cebula o Zbigniewie Herbercie rok 20 1 8 będzie rokiem tego poety rozmawiajmy o tym co można w jego twórczości znaleźć już mówiliśmy o tych wątkach politycznych mówiliśmy o wątkach związanych z jego biografią i postawą, a co jest kluczowe dla zrozumienia jego poezji co pan jest zastrzeżenie, że właściwie ważniejsze jest, żeby zrozumieć Herberta nie tylko jako poeta, ale w ogóle jako pisarz, że mówiąc o nim jako o pisarzu nie mówić wyłącznie jako poecie, że trzeba pamiętać myślę, że dany rok Herberta będzie dobry, żeby przeczytać na nowo jego utwory teatralne słuchowiska radiowe on mnie razem z USA przecież barbarzyńcy następnie seria, ale jeżeli chodzi o sztuce teatralnej to jest dużo w sumie jest ich 5 2 są takie osady historyczne osadzone w kulturze antycznej i 1 bohaterem 1 Sokrates z drugiej Homer to rekonstrukcja poety i jaskinia filozofów, ale bardzo dobre są też te sztuki współczesne takiego drugi pokój, która właściwie to sztuka, jakby wyrasta z teatru Samuela Becketta to jest sztuka, którą można grać aktorzy mogą zagrać na biało, czyli krótko mówiąc w, podając wyłącznie beznamiętnie tekst bez żadnego szamotanina na scenie to są to zresztą sztuka pomyślana jako słuchowisko radiowe i myślę żona w radzie UE dzisiaj też się znakomicie znakomicie spełniła napisał też takie 2 rzeczy listy naszych Czytelników oraz Lalek to są właśnie takie sztuki wideo, które też są właśnie, do których rzeczywistość dopisała nowy kontekst dopisał nowy wymiar jest jego bardzo bogata eseistyka poświęcona kulturze antycznej, czyli głównie Grecji, ale przecież nie tylko to jest także, bo już eseistyka poświęcona kulturze Francji Włoch i Holandii on był wytrawnym znawcą malarka z dużo dużo podróżował podczas tych podróży rysował w roku 20 0 6 biblioteka narodowa przyjęła w wielkie archiwum Zbigniewa Herberta z jego mieszkania przy ulicy promenady na Dolnym Mokotowie i opracowywał to archiwum pracownik zakładu rękopisów pan Henryk Citko, który w roku 20 0 8 wydał norm w taki katalog, a p t. archiwum Zbigniewa Herberta na katalog wydany nakładem biblioteki narodowej jak w wystarczy przejrzeć ten katalog, żeby się zorientować jak bogatą spuściznę zostawił o sobie Herbert w tym właśnie te notesy, w których rysował on odtwarzał malarstwo chodził po po galeriach muzeach rysował rzeźby przez sąd wzywał obrazy mówi się o tym, żeby zrozumieć wiersz poety trzeba go własnoręcznie przepisać herby, żeby zrozumieć obraz musiał go sobie na swój sposób, jakby do notesu przerysował czynu jest tak gigantyczna, ale gigantycznego eseistyka rozproszona, która przed laty opracowana przez Pawła Kądziela ukazała się napić w 1 tomie później w 2 tomach p t. węzeł gordyjski węzeł utwory rozproszone Herberta recenzje szkice felietony na najrozmaitsze tematy właściwie z całego życia i ten antenę to ta publikacja pokazuje jak kto był szalenie pracowity człowiek, a jednocześnie jak jednorodny, jaką szukał tych swoich tematów nogą interesowało to co jest niewzruszone to co jest w kulturze od zawsze właściwie ona podpowiada coś takiego, że każdą debatę społeczną polityczną kulturoznawcą współcześnie przeprowadzano można zacząć od słów od sformowania już starożytni Grecy i właśnie słynne winny tom esejów Barbarzyńca w ogrodzie to niech ktoś z państwa n p. niespecjalnie Symbit twórczości Herberta zaznajomiony to można chociażby potem znanej tłumaczone na wiele języków z USA przepraszamy niezbyt tylko SLD ryby żyjące w ogrodzie sięgnąć, więc nie tylko poezja pan mówi tylko, ale jednak też poezja, ale przede wszystkim po zasłużyli zmaga się pan z drugiej strony się wzmaga pan Cogito przede wszystkim trzeba powiedzieć także Herbert miał genialny pomysł, że wymyślił tego bohatera lirycznego pan Cogito, czyli odwołanie do dokarmiania dzidziusia 8 pojawia oczywiście w roku 19 7 4 w tomiku pan Cogito, ale potem ta postać pojawi się w następnych tomikach Herberta takich jak Elegia na odejście czy raport z oblężonego miasta czy w epilogu burzy on wymyślił tę postać ta postać przypomina trochę niejakiego piórka auli niż w oczy pana głowę pana Pawła Valery ego w związku z tym te wiersze tłumaczone na języki obce dobrze były przejmowane zagranicą i Herbert był za granicą w dość dobrze i słusznie nagradzany pan Cogito jest właściwie ktoś to jest rzeczywiście taka trudna to jest możność figur racja człowieka dwudziestego wieku, który jest wielki mały, który jest odważny, który się boi, który przede wszystkim ma wątpliwości w 1 z wiersza o 2 nogach pana Cogito wymowa jest wręcz o tym, że pan Cogito jest jednocześnie Don Kichotem i Santo balansował w osi wzmaga myślał pan Cogito, ale także o Zbigniewie Herbercie nowości z urodą świata w tej wielkim wierszu modlitwa pana Cogito on pisze wręcz dzięki ci panie, że stworzyły świat piękny i bardzo różne jeśli jest to twoje uwodzenie to jestem uwiedziony na zawsze i bez wybaczenia to jest Herbert, który mówił nie mówił nie polityczności politykom władcom dyktatorom jednocześnie mówił tak mówił tak kulturze mówił tak w naturze i dlatego też myślę, że możemy się w jego właśnie liryce odnaleźć możemy się utożsamiać z tym bohaterem, chociaż mogą może dzielić nas mnóstwo Stanisław Barańczak pisały o panu Cogito, że jest szarym człowiekiem czytelnikiem gazety bywalcem brudnych przedmieść z drugiej jednak strony jest odbiciem świadomości potocznej, ale i nie poddaje, szukając oparcia w pamięci o utraconym dziedzictwie ludzkości dla Herberta to dziedzictwo, o czym pan mówi też szaleństwo tak to on twierdził wręcz, że bez dziedzictwa nie ma u nas nie ma nas bez tradycji nie ma nas bez historii, że jakby nasze jesteśmy w świecie, ale jesteśmy w świecie też, który przeminął, że stamtąd się wywodzimy go interesować -li starzy malarze starzy poeci napisał 1 piękny wiersz dawni mistrzowie o o dawnych malarza włoskich, ale go interesowały zaginione cywilizacje Etruskowie go interesowali przez wiele lat z w latach pięćdziesiątych sześćdziesiątych siedemdziesiątych współpracował z miesięcznikiem twórczość, którym teraz pracuje i tam się ukazywał wiele jego wierszy wieloryby esejów i właśnie też m. in. ten słynny tekst o truskawkach o o All in o zaginionej kulturze on pisał templariuszy ach, pisał od lądu barda z NATO go interesowało interesowało go takie tematy można powiedzieć niemodne, ale on tak potrafił napisać, że spóźniliśmy się zaczynali go Czytelnicy tymi tym tematem interesować one stawały się modne dzięki Robertowi poza tym go interesowało coś wspaniałego Inter to był wspaniały w nim to interesowało go wysoka kultura i życie codzienne jazdy ten tytuł swojej książki Akropolis cebula nie wymyśliłem niczego tylko wziąłem z jego twórczości w 1 z esejów on pisze wręcz o tym, że siedzi pod Akropolem widzi ten wieczorem oświetlony pięknie Akropol i czuje smak smażonej baraniny i smażonej cebuli wychodząc bodajże z z katedry w Siennie siada i makaron z izb agencji i jest bardzo drogie, ale dodaje płaci się także zaciężni gotyku na makaronie prawda zacienia architektura makaronie on potrafił potrafił pogodzić i przyznam się panie redaktorze podróżują z po różnych krajach trochę posługuje się metodą Herberta, czyli trochę też podróżuje na chybił trafił i podróżuje nie tylko po katedrach i po muzeach, ale także po przedmieściach co tu dużo mówić po knajpach po różnych działkach ostatni romantyk no tak tak twierdził Stanisław Barańczak, bo to jest ciekawy mianowicie Jarosław Marek Rymkiewicz słynnej książce czym jest klasycyzm przedstawił go jako poseł po tej klasycystycznej go potem prof. Ryszard Przybylski w książce to jest klasycyzm omówił jego twórczość razem z twórczością Artura Międzyrzeckiego Jerzego sito Julia Hartwig i wspomnianego Rymkiewicza jako przedstawiciela nurtu neoklasycystycznego w Polskiej poezji Stanisław Barańczak zobaczył w nim romantyka boicie się posługiwał zarząd takim określeniem romantyzm dialektyczny i co ciekawe, kiedy się przejrzy literaturę poświęconą Herbertowi Tosię okaże, że pisano też o nim jako z 1 strony pojęcie antyku z list jako pojęcie wręcz katolickim jako pojęcie kultury i o poecie politycznym jest 1 z Herberta, ale i w tym Herbert jest wielu Herbach pod projektem Herbert mieści się w roku 20 1 8 roku przepełniony technologię GSM jestem cieka w jak to będzie wyglądało ja sam jestem cieka w jak i jakie będą imprezy, jakie będą przedsięwzięcia, jakie będą spotkania bym chciał, żeby w tym roku 20 1 8 Herbert był czytany niekoniecznie przez aktorów, którzy mają taką prawdę lekcja dla, o których pisał zresztą lata temu Tadeusz Różewicz do Tatr realizowana dnia poezji jak chciał, żeby ten herb był przeczytany przez nas wszystkich przez zwykłych ludzi przez jego miłośników przez wielbicieli talentu, że z białych panów i pani Cogito właśnie, żeby było nawet czytany koślawą ale, żeby było 3 stany i żeby były czytane te mniej znanego utworu, żeby on znów, jakby zaistniał na nowo, żeby nam może jego słowo pomogło w odczytaniu naszej własnej sytuacji we współczesnym świecie Janusz Drzewucki krytyk literacki jest miesięcznika twój ciesz się także przewodniczący jury nagrody literackiej miasta stołecznego Warszawy autor m. in. książki Akropolis cebula o Zbigniewie Herbercie o Zbigniewie Herbercie opowiadał dziękuję Zwiń «

Rok 2018 Rokiem Zbigniewa Herberta

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: SOBOTNI MAGAZYN RADIA TOK FM - KAROLINA GŁOWACKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Zbiednieliśmy! Pierwszy raz od 10 lat - potwierdzają to twarde dane o domowych budżetach

Podsumowanie polityczne

Przegląd prasy ekonomicznej

Rusza III edycja Tour de Konstytucja

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL