Mówimy o przyczynach bezrobocia, ale dziś będziemy rozmawiali z myślą o seniorach i ich sytuacji związanej z pracą. Przypomnę tylko, że nasz cykl powstaje we współpracy z przedstawicielstwem komisji Europejskiej w Polsce, a państwo nasi słuchacze słuchaczki mogą też na strony TOK FM prócz kapel w zakładce trudno odgadnąć przyszłość pracy znaleźć wszystkie odcinki właśnie tego cyklu kolejne

Z nami w studiu Janina Petelczyc z Instytutu polityki społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, dobry wieczór, jest z nami również Paweł Kubicki, Instytut gospodarstwa społecznego SGH, dobry wieczór.

I rozpocznę od dość dla niektórych prowokacyjnego pytania, ale on jest w centrum zagadnień to będziemy się zajmowali, kiedy państwo dowiedzieli się przeczytali w żargonu bez mała pół 1 000 00 0 ludzi wiek emerytalny rzuciło się przejść na emeryturę na jesieni ubiegłego roku po to, jest, iż informacja, która namówi co, że warunki pracy są tak właśnie Polsce, że jak tylko ktoś może formalnoprawnie prześlemy to natychmiast zrobił czy też nam się kojarzy emerytura za kimś takim dobrym najlepszy w ruchliwych tras w naszym życiu czy to to jest główna nauczka z tego co się stało i może być takie jak państwo interpretują konto przy tym tą wielką falę przechodzenia na emeryturę w Polsce w wymiarze nawet jak spojrzymy na statystyki reprezentował ZUS do grudnia 20 1 7 roku 4 2 2  00 0 osób uprawnionych do przejścia na emeryturę wcześniej, czyli mężczyźni młodsi niż 6 6 z kawałkiem kobiety del on między 60 6 4 przeszły na emeryturę to zobaczymy, że tylko niecałe 40 % było aktywnych zawodowo i to jest pierwsza rzecz, która mówi nam dużo o tym jak wygląda rynek pracy osób starszych w Polsce to znaczy wg statystyk przedstawionych przez ZUS ponad 30 % zdobyły osób, które zgłosiły się pod tą emeryturę, do której uzyskały prawo ponownie w październiku to były osoby, które miały już albo świadczenie przedemerytalne albo rentę 20 % osób to były takie, które korzystały z pomocy społecznej, a 5 5  00 0 osób to były osoby, które właściwie dla systemu nie istniały nie pracowały nie pobierał żadnych składek żadnych świadczeń nie korzystał z pomocy społecznej prawdopodobnie były na jakiś mniej szarej strefie zatrudnione albo w ogóle, więc widzimy, że moim zdaniem pierwszą rzeczą, jaką to mówią oprócz tego, że emerytury ciągle jeszcze są bardziej hojny niż będą w przyszłości, bo w dużej mierze finansowane są częściowo na starych zasadach, które są korzystniejsze, o czym pewnie jeszcze będziemy mówić co mówi także o tym, że mamy bardzo duży problem zatrudnię starszych osób w Polsce i wystarczy znowu spojrzeć na statystyki dotyczące zatrudnienia osób w wieku 5 5 6 4 ze całej Unii Europejskiej z założenia, że to powinno być się w po ponad 60 % osób w Polsce zatrudnionych tak jest 5 7 % przy czym tylko 4 8 % Graham niecała połowa Polaków w tym wieku pracuje przy czym warto spojrzeć jeszcze lata z dodatkową płaszczyzna mianowicie płeć i zobaczyć tego co trzecia kobieta prawie jedno troszkę więcej 3 7 % w tym wieku pracuje jest wszystko pokazuje bardzo złożone sprawy emerytura jest pewnie naszym wymarzonym dobrami większość Polaków cieszyła się z obniżenia wieku, bo jak mówię jeszcze do emerytury nie są tak niski jak będą, a druga rzecz to jest bardzo słaba taką sytuację osób starszych na rynku pracy i no to jak widzimy te statystyki nie są zatrudnieni albo, jeżeli pomogą korzystają z tej emerytury, bo to jest dla nich po prostu dochód to jeszcze dodam do łowickiej jeszcze mamy tam część, która pracuje pracowała i przeszła na emeryturę i ekonomicznie jest to bardzo racjonalne i dobre postępowanie, ponieważ sobie zwiększamy udział ilość pieniędzy, jaką mam 3 zwiększamy sobie dochód pobieramy emerytury jednocześnie pracujemy, bo nie zna w tym nie przeszkadza zakładając, że pracodawca nie będzie nas w TV, czyli postępujemy racjonalnie ekonomicznie mamy taką możliwość ich nie skorzystaliśmy mówi o tych, którzy pracowali pracującym w mailu od emerytur w tym, że muszą przerwać prace przy innych narzędzi IT sprawia, że część z tych osób nie wróci do pracy, ale mogą zatrudnić też na umowach innych niż o pracę, więc często zdarza co powiedziała pani, a potem systemami najbardziej w zaskakujący jest to, że jeśli mijamy na ulicy 50 letnią kobietę to jest wielki powrót stworzone z bezrobociem 5 5 proc nie znaczy jeszcze też do domu bo, żeby nie było z tymi trudnościami to takie jak koleżanki moje w tym Ania już dziś Rudzińska ze śmiechu Iga Magda jakiś czas temu zbadały osoby starsze nie są generalnie tutaj, żeby doprecyzować jest o takiej złej sytuacji na rynku pracy dopóki pracują to znaczy mają pracę bardziej stabilną całkiem niezłe dochody problem zaczyna się w momencie, w którym w wieku umownie około emerytalnym pracę stracą nieważne znacznie częściej ciężej niż na rynek pracy wyłudzić natomiast, jeżeli tak w ogóle mówimy to młodzi wchodzący mają gorzej w tym, że kiedyś oni wchodzą w Astanie ci, którzy wypadają z rynku pracy bardzo często już dokładają słowo dożywotnio w tym momencie tak można nawet tak powiedzieć nabrać rozważa też jest także do ZUS są bezrobotne mają też powinniśmy bardzo odróżniać aktywność zawodową bezrobocie nieaktywne zawodowo, bo bezrobotni studenci, którzy oficjalnie poszukują pracy jej nie znajdują, ale bez zarejestrowania miast wśród osób 5 5 proc, zwłaszcza kobiet wiele jest bardzo nieaktywnych zawodowo to znaczy żony nie poszukują pracy albo nie są zarejestrowane broni, bo samo bezrobocie osób starszych nie jest tak wysokie w Polsce, gdzie mówię bezrobocie to jest coś co jest oznacza, że ktoś rejestruje w urzędzie poszukuje aktywnie pracy albo przynajmniej takie są założenia, więc tu też jest także bardzo wiele starszych osób nie pracuje choćby, dlatego że n p. opiekuje się albo wnukami albo w przypadku tych kobiet i ty jesteś duży problem starszymi niepełnosprawnymi, bo to są osoby, których rodzice są koło osiemdziesiątki, ponieważ mamy właściwie nie mamy usług w tym zakresie w Polsce jak pewnie już niejednokrotnie też na antenie Radia TOK dramatu była mowa najczęściej na kobiety spada ten obowiązek opiekuńczy, gdyż to jest tzw . Sun Beach Generation czynione mają jednocześnie dzieci którymi się szopek jeszcze opiekują się też być coś coraz starsze i starszych rodziców, więc to też wyrzuca te kobiety w dużej mierze z rynku pracy, żeby nie było ostatnio Instytutu badań strukturalnych opublikował tom bardzo ładne wykreślić pokazujący, że kobiety w wieku rozrodczym pracują często czy, jeżeli mają mu babcia stać ich dzieci mają bawić nasze instytucje aborcji, która z perspektywy rynku pracy i wykonanej można dwuznacznie na nią patrzeć natomiast perspektywy zapewnienia opieki taki jest fakt w Polskim społeczeństwie i tutaj niestety moim zdaniem z perspektywy rynku pracy wypowiedź panie ministrze że, obniżając wiek emerytalny zwiększyliśmy potencjał opiekuńczy jest kobiecie, że reszta w fazie cały czas żywa, gdzie było, obniżając ją w nie był nie był dodać do niego pani minister, bo też kiedyś siedzieliśmy w istocie polityki społecznej UWM chcą debaty dotyczące obniżania wieku emerytalnego to ta rola kobiet szczególna jako opiekunek była nieustająco podkreśla my też z 1 strony, że opiekują się wnukami starszymi osobami, a z drugiej strony da wam dajemy wam ten przywilej, ponieważ opiekuje się to wymywa za to płacimy niższy wiek emerytalny nie strzelamy, który oznacza de facto właśnie tak jak mówi pan Kubicki niższą emeryturę przy czym o tym, już się mówiło znacznie znacznie rzadziej się jak rozmawiać to taki obraz, a i powiesił się zastanowić nad tym jeszcze jak wszyscy siedzimy w trójkę w studiu zakładamy, że rolą państwa jest, kiedy zobaczy taki obraz uświadomić, że w największym problemem się przed którymi stoi w miejscu, które doskwiera teraz ludziom jest to, że osoby, które chcą zaangażowany w realną pracę, jaką jest praca opiekuńcza mogą mieć niewielkie świadczenia albo mają niewielkie świadczenia ze strony państwa ale kiedy my chcieliśmy chcielibyśmy porozmawiać na poważnie o tym co państwo może zrobić to z 3 chodzi nam z pomocą urząd, który kilka dni temu przedstawił politykę społeczną wobec osób starszych 2 0 3 1 jest bardzo wiele różnych punktów, dzięki którym jak ZUS wypłaca takich osób się polepszyły punkty i 1, który minister i minister Rafalska przez to, że jest tak brzmi tak premier minister Rafalska tak zapewnienie optymalnego o dostęp do usług zdrowotnych rehabilitacyjnym opiekuńczych pielęgnacyjnych dostał VAT zastosowanie do potrzeb starszych osób niesamodzielnych jak rozumiem jeśli państwo to zrobi to tak grupa osób seniorów pracowników głównie kobiety, które państwo postanowili nie będzie musiała się tym zajmować już mogę potwierdzić jest to bardzo ładne jak głosi hasło, a za, który na razie przynajmniej tak co kilka miesięcy, by tak ministerstwo pokazanie strategii, a nie pewnych założeń i haseł ja poczekam ten program wdrożeniowy, bo na razie mamy taką politykę, która już trochę złośliwie nazywają polityką prezentacji, by Wojtasa 1 z jak nie wyjdzie że, dopóki nie wyjdziemy na to ciężko mówić o szczegółach oczywiście ten problem z opiekunów to jest bardzo ważna kwestia, bo mamy opiekunów osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność powstała przed 1 8 rokiem życia, nawet jeżeli są już starsi i opiekunów osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność powstała kiedyś były dorosłe lub UE miały do 20 06. roku życia sieciom uczyły się i problem w polityce społecznej w tym SA w tym zakresie polega na tym, że po pierwsze, świadczenia są niskie po drugie nie można ich łączyć z pracą, a po trzecie są różne dla różnych grup to znaczy, że ktoś n p. niepełnosprawne dziecko świadczenia wzrastały one są cały czas niskie, ale są już na wysokość minimalnej pensji zamiast świadczenia dla opiekunów niepełnosprawnych brutto oczywiście na dla niepełnosprawnych opiekunów osób starszych są cały czas karygodnie niskie i to jest nie tylko problem taki, że nie można tego łączyć pracę, ale także taki, że to jest podstawa wymiaru składek na przyszłe świadczenia emerytalno-rentowe czyli, jeżeli dzisiaj ktoś ma tak bardzo niskie świadczenie to w przyszłości nie dojrzy poświęca się pracuje na rzecz tej osoby to w przyszłości nie będzie mieć też tego świadczenia i to był wyrok wydany w wyścigu 1 października czternastego roku Trybunał Konstytucyjnego, który orzekł, że to nierówne traktowanie opiekunów niepełnosprawnych młodszych starszych w zależności od tego kiedy niepełnosprawność powstała jest niezgodny z konstytucją powiedzmy szczerze ten wyrok był wydany na wniosek posłów prawa par partii prawa i sprawiedliwość wówczas o opozycyjnej, ale dzisiaj, kiedy ci opiekunowie ubiegają się i zwracają o to, żeby ten wyrok wreszcie wdrożyć to znaczy zrealizować to równość to prawo sprawiedliwość mówi, ale przecież ma program 500 plus czy można powierzyć tak naprawdę to jest oczywiście ważny program ojciec właśnie tak naprawdę nie zauważa tego ogromnego tego ogromnego zróżnicowania no i niestety przyszłych bardzo niskich świadczeń zarówno tych opiekunów, których dzieci są oczy czy młodszych niepełnosprawnych, jakie opiekunów starszych niepełnosprawnych to jest moim zdaniem bardzo duży problem w bardzo cieszy, że powstał taki program, ale zgadzam się, że musimy poczekać rzeczywiście na realne działania, bo dotychczasowa polityka pokazuje, że niestety na nie są to aż tak medialny z prawej być może 500 plus było bardziej niekorzystne także politycznie, choć rzeczywiście odniosła też pewne sukcesy w polityce społecznej, ale musimy poczekać, zanim rząd rzeczywiście to wdroży go, bo to jest bardzo ważna sprawa, która ciągle jest leżą odłogiem no i jeszcze może, bo mówiliśmy o opiekunach i powietrza, ale dla mnie ta w ogóle dyskusja o 6 0 6 5 plus z perspektywy rynku pracy w baśniach bywa to jest niestety powrót do umów, bo jest negatywnej sytuacji, w której gdyż widocznie jakiś czas temu co znaczy osoba starsza kojarzyła się ze sobą 5 0 letnia ceny generalnie wszędzie już może nie na świecie, a przynajmniej w Europie zachodniej w państwach o podobnym poziomie rozwoju jej mamy nadzieję podobnym odsetku osób aktywnych zawodowo to stały rozwój średni 5 0 latka wysyła się na szkolenia kształci szkoła nie był zadowolony jeszcze będzie przez wiele lat pracował w mecz dzięki podwyższeniu wieku do sześćdziesiątego siódmego roku i to był największym moim zdaniem sukces tego zwiększyliśmy niejako automatycznie pomiar, że mieliśmy problem z tymi bez wodnymi w tym wieku, który nie do końca potrafiliśmy zaktywizować w ale niezależnie od tego problemu z sukcesem był faktycznie stale rosnący odsetek osób aktywnych w wieku 60 plus, który w Polsce siedzisk do krajów zachodnich no nam bardzo ładnie po deszczu padać od razu, bo przecież już dziesiątego 30 05 . roku życia, ale my wróciliśmy do starego wieku emerytalnego, ale tym samym znów wróciliśmy do wizerunku 5 5 letniej kobiety w wieku średnim, która dla pracodawcy jest już niezatrudniania na w cudzysłowie, bo to już wiadomo, że zaraz uchylono zaraz skończy pracować, a kiedyś mieliśmy bez świty żona do sześćdziesiątego siódmego czy jeszcze inwestycje kursy szkolenia i tu jesteś taki problem związany także z długowiecznością na 3 i znowu wchodzimy w oddzielnym nie jest związany przy okazji polepszy to będzie drugie życie zdjął w drużynie ME na wolność to drugie życie, jeżeli zaś drugie życie i gdanisko ładnej emeryturze a czego państwo nie damy sobie radę lepiej by było, gdyby to było to duże przeżycie, ale też dłuższa aktywność zawodowa, a my zostaliśmy z tym 60 smakują życia jako naprawdę 1 z nielicznych w i też trend obniżania to chyba już jako jedyni w całym mieście można przejść do statystyk jest oczywiście kilka różnych rodzajów badań, które pokazują jak w Europie starsze osoby narażą się na rynku pracy przyjrzałem się badaniem Global AIDS łączny indeks i zażądał za 20 15 rok i tempo Polska jeśli chodzi o w ich jakość życia seniorów ląduje na 30 02 . miejscu, ale jeśli spojrzy się właśnie na poszczególne składowe tego indeksu okazuje się, że jeśli chodzi o dostęp do służby zdrowia to lądujemy czy na czterdziestym ósmym miejscu teraz zastanawiam się, jaki sens ma patrzenie porównywanie polskiej sytuacji w przyszłości polskich pracowników z innymi krajami skoro tylko na temat służby zdrowia i dostępu do niej osób starszych moglibyśmy rozmawiać godzinami do sytuacji niesamowicie skomplikowane duże miasto, gdzie jest dużo placówek i osoba starsza w miarę zamożne, która jest bez możesz ubezpieczyć prywatnego ubezpieczyciela to jest kompletnie inna sytuacja, że miasto, gdzie są niewydolne inne placówki medyczne ta osoba ma niskie uposażenie się rzeczy musi liczyć się tylko z państwową ubezpieczeniem czy uda się im pokazać tamtą sytuację osób starszych w Polsce w jakimś 1 spójnym obrazku talibów, bo jak mówi dla mnie z tego Global Life Watch Index nie wynika, że ziemia się na czterdziestym ósmym miejscu potrzebni są dla mnie jakby nie widzę tego jak jako obraz czy państwo mogliby zastanowić się powiedzieć słuchaczy związkowcy jak jak to wygląda z punktu widzenia starszych osób dostępu n p . do usług medycznych nam się, że sytuacja jest dokładnie tak tworzonego mówi ten indeks też pewnie składa się z wielu wskaźników dostęp do służby zdrowia w Polsce w ogóle jest problemem, a sam fakt, że ktoś się ubezpieczy to może korzystać szybciej i dla najlepszej prywatnej służby zdrowia jest rzeczywiście na znaczącym wyzwaniem dla polskiej ochrony zdrowia, tym bardziej że pamiętajmy też, że miejsce to powoduje też pewien brak zaufania do państwa i bardzo wiele osób mówi pocałować ją płacić składkę skoro ja i tak muszę prywatnie zapłacić, żeby się dostać jakieś lekarza co jest moim zdaniem bardzo negatywnym trendem, tym bardziej że wiele rzeczy niestety prywatny ubezpieczyciel już nie pokryje wiele rzeczy wielu chorób takich jak najgorsze choroby, o których nawet nie będę mówić głośno wymagają oni nie nie nie uda się wyleczyć bez państwowego bez ubezpieczenia zdrowotnego smak zemsty jest jeszcze taki problem braku zaufania do państwa tego jak system ochrony zdrowia funkcjonuje jeszcze tym zawodowo nie zajmuje, więc sam system ochrony zdrowia nie chce się wypowiadać sytuacja osób starszych w Polsce złoża, a także z wielu innych przyczyn no mamy wielkie nierówności w samej grupie osób starszych dochodowej mówią przed chwilą nierównościach między kobietami mężczyznami one są naprawdę bardzo duże, bo ten nowo przyznane emerytury średnia emerytura mężczyzny 2 800 EUR brutto, a kobiety w 1 5 70 proc to będzie już widzimy to ogromną różnicę, ale ciekawym element faktem jest to, że kiedy spojrzy się na wskaźniki zagrożenia ubóstwem wykluczeniem społecznym to ciągle jeszcze osoby starsze w Polsce są tą grupą najmniej zagrożoną ubóstwem i wykluczeniem codziennej oraz karę odbywa in DAX 0 tym taki jest żal, że rzezie są to osoby biedne i z bardzo wiele tych osób rzeczywiście z biednych, bo to też są dane uśrednione pamiętajmy, ale to wynika m. in. z tego, że jak już mówią wcześniej emerytury tych osób, które dzisiaj są starsze mamy dane na temat dzisiejszych starszych osób, a nie tych, które będą starszy za 30 40 lat, bo to sytuacja się zmieni to z emerytury wypłacane w bardzo dużej części jeszcze tzw. starego systemu, gdzie była tak 2 4 % kwoty bazowej za wsze była ta socjalna część emerytury i ona była liczona na podstawie najlepszych przepracowanych lat, a nie tylko co mam odbierane przez całe życie zawodowe jak to będzie w tej chwili w osoby starsze, więc mają częściej emerytury mają te świadczenia regularnie płacone jak się spojrzy n p . na wskaźniki zaufania do zakładu ubezpieczenia społecznego zobaczymy, że starsi najbardziej mu ufają, a dlaczego, ponieważ rzeczywiście regularnie co miesiąc otrzymują emerytury ciągle w Polsce się jeszcze nie zmieniło, więc tutaj mamy taki złożony obraz, ale jak spojrzymy n p. na emerytury z KRUS, który jest tak bardzo niepopularną instytucja w Polsce, bo rzeczywiście rolnicy płacą często niższe znać płacą niższe składki, ale z drugiej strony oni mają bardzo niskie emerytury, więc też można powiedzieć, że życie na wsi jest mniej kosztowne, ale nie aż tak, by jak to w tej chwili wygląda różnie zróżnicowanie emerytalnym, więc powiedziałabym przede wszystkim może też grupa bardzo złożona dostęp do ochrony zdrowia jest problem wszystkich grup zawodowych wszystkich grup wiekowych w Polsce, ale całą pewnością Stars najczęściej potrzebują, więc też się, kiedy ktoś widzi, że mam wizytę specjalisty, zanim 2 4 miesiące, a potrzebuje w tej chwili na to jest oczywiście straszne ale, ale myślę, że problem będzie narastał to znaczy będziemy pewnie jeszcze mówić o zmianach demograficznych w tym, że społeczeństwo nasze będzie start starzeć, ale będziemy starzeć się i będziemy coraz biedniejszymi starszymi ludźmi i będzie coraz mniej osób w tzw. wieku produkcyjnym, chyba że zwiększymy wiek emerytalny jednak to osoby starsze na pewno złożymy podanie, kiedy my jesteśmy sterem sam fakt, że nasze emerytury będą tak niskie będzie motywacją do pozostawania na rynku pracy, bo to też jest element, który de motywuje się już w 2 zloty, gdy pytałem o to od sprawy związane z dostępem do służby zdrowia z prywatnymi ubezpieczeniami raz, dlatego że skoro słyszeliśmy tydzień temu minister zdrowia, że trzeba się zastanawiać nad tym, żeby był obowiązek zwiększonego płacenia przez pracodawcę składki także liczą mówimy o tym co zresztą jeśli się popatrzy na ubezpieczenia w różnych krajach wysokorozwiniętych to faktycznie pracodawcy jestem obciążony w bardzo często wyższą składką nie tylko zdrowotne, ale on zdrowotną główny i stereotypy starsi ludzie starsi po prostu częściej korzystają z lek. Szwagrzyk tt nie było to nie jest toyoty w Bełchatowie to jest stres po prostu faks, zwłaszcza w Danii też, jaki staje mówimy, bo jak już tak mamy tam wczesnym starają się żyć wstają z właściwymi późną, ale niezależnie jak dzielić nadto w takie standardy mi bardzo dużym uproszczeniem ciała powyżej 80 tego roku życia i to mocno odchodzimy od rynku pracy jest wielo chorobowość faktycznie by dać szansę korzystania służby zdrowia w błąd 3 wieku, czyli koło sześćdziesiątki mąż faktycznie jest bardziej zróżnicowania i to niektórzy mniej czy więcej, ale po deszczu młodzież czy hostelach życia bo gdyby ta sytuacja seniorów jest złożona z plam wadze w wielu wymiarach także ekonomicznymi zawodowym, ale ładnych parę lat temu były badania jakościowe i jestem przywiązany do menu podziału takiego dosyć grubego na 4 grupy, które mają cechy inne oczekiwania wobec życia i chodników prace mówi głos senior oscylują w 4 grupy seniorów tak jak je podzieliłem na czym seniorów na największą graniczną lisią groblę, którą nazwałem albo babcie dziadkowie albo prorodzinnych i życie koncentrowało się wokół ludzi napytanie coś dobrego szczęśliwego złożyło cały czas znana z seniorami z Grekami, a moja wnuczka moja córka, a ktoś tam, jeżeli w rodzinie się powodziło, bo ciągle w szeregu szczęśliwe i na dodatek też i jeżeli mógł pomóc to też mógłby nie przeszkadzało w życiu, że nie pracuje tylko wspomaga ich rywale z zewnątrz mamy tutaj ten ruch państwa, który mówi 500 plus na każde + 60 idziesz na emeryturę to tutaj coś, by nie przeszkodzi mało tego w tej grupie wydawałoby się nabyć działaniem, chociaż pośrednio docelową polepszające sytuację seniorów w tej grupie mamy, gdy upora, który miał nazwałem elitom, ale z takim dodatkiem, że oni tom elitarności przede wszystkim pokazywać także byli aktywni i potrafi być liderami różnych działań znaczy to byli tacy aktywiści czy to zawodowi społecznicy organizacyjnie i obcości nie robić byłaby to wykluczone społecznie i rencistów zgłoszeni w Zelowie na od osób, które były w depresji wycofanych, ale to co było dla mnie najciekawsze to była moim zdaniem rosnąca w Polsce grupa, która prędzej czy później zacznie dominować nad rodzinnymi jak nazywa poszukiwaczami wrażeń w idea jest czy osobami, które szukają takich sposobów na spędzanie wolnego czasu to są osoby, które ze względów społecznych demograficznych, ale także na stylu życia odbywały się odegrać to jest ten czyje zachodni Bailey długo jeszcze z lat siedemdziesiątych osiemdziesiątych, którzy nie definiują się poprzez rodzinę to wniesiemy przez siebie i dla nich aktywność zawodowa społeczna kluby seniora Uniwersytet trzeciego wieku i cała ta polityka senioralna jest bardzo istotna, ale z uznania wspierające po godzinach już nie albo rodzina się nie odwróciła, bo oni odwiedziny i tutaj n p. po to jest jakby Chennai w większym mechanizmy i potencjału różnych aktywności w Polsce, ale niewykorzystany idzie Chybiak na transfer wiedzy dla mało tego, kiedy tak słucham z boku tego co pan mówi jeśli traktować napisałem społeczeństwa jako Wulff jako wyłowić prawdziwe to niestety to trzeba powiedzieć wszystkim tym, którzy myślą o politykach Senioralnych mają straszliwie trudne zadanie o ECS nie wyobrażam działań jest z nieskutecznych wspólnych działań państwa przypadku tak różnych posta w życiowych chociażby ta rodzina i dała poszukiwaczy nowych wrażeń i tu do nas wróci poligonu być może wysiąść siadać do paradoksalnego wniosku, że nie potrzebujemy 1 polityki senioralnej jadalne, ale kilku w zależności od tych różnych grup i stylów życiowych zatrzymaliśmy się na chwilę, bo czy państwo mają pomysły NATO, które jest im wiedzy która, które są polityk, które są w innych krajach europejskich stosowane mogą być dobrym wzorcem niekoniecznie w 1 1 przenieść na rynek Polski ale, żeby mogły nas zainspirować do myślenia o tym jak mogą być kształtowane przez państwo polityki senioralnej czy są takie kraje takie społeczeństwo takie pomysły Zachodu, który powinniśmy się pogodzić się przyjąć trzeba przyjrzeć z ekipą z pewnym stażem możemy spojrzeć na różne inne statystyki zobaczyć, które państwo sobie lepiej radzą n p . z aktywnością zawodową symulować zrozumieć, dlaczego tak jest, aczkolwiek tak jak pan powiedział przenoszenie danych nie jest możliwe na pewno najczęściej porównuje się do państwa skandynawskie 1 2, które sobie radzą świetnie, ale ciekawym przykładem magistrem też n p . Portugalia, która zaskakuje dźwięk rzeczywisty przechodzenia na emeryturę jest wyższa od wieku ustawowego co oznacza, że ludzie w wieku emerytalnym wcale nie przechodzą teraz na emeryturę tym zdarzeniem losowym Galińska wiele względnie niewiele osób wiele osób pewnie też dziwić, gdy spojrzeć zaczniemy tym Skandynawii, gdyby spojrzeć na myśl PC czy Norwegii i zobaczyć jak wygląda ta polityka to można powiedzieć, że jest kilka takich głównych dziedzin, których można interweniować, żeby zwiększać aktywność zawodową, bo powiedzmy, że łup załóżmy, że to jest naszym celem naboru jak pan powiedział wcześniej nie zawsze każdy chce promować, ale zakładamy, że naszym celem jest wyższa aktywność zawodowa osób starszych przede wszystkim profilaktyka zdrowotna w bo tak jak już mówił pan dr Kubicki jedno rzeczy jest dalsze trwanie życia drugą dalsze trwanie życia zdrowia, jeżeli ktoś nie jest w stanie mnie nie czuje się dobrze nie stanie pracować to, choćbyśmy nie wiem jak bardzo tworzyli korzystne warunki pracy nie będzie pracować, bo nie będzie mógł lub mogła profilaktyka zdrowotna jest bardzo ważnym aspektem szwedzkiej polityki senioralnej i tutaj też chodzi właśnie jak mówią o profilaktykę, czyli zapobieganie niepełnosprawności, a nie to, że mamy już niepełnosprawnych czy chorych, którzy dopiero przechodzą niż leczyć drugim bardzo ważnym aspektem jest tzw. Long Life Learning czy ktoś po polsku nazwa kształcenie ustawiczne może niedokładnie, czyli kształcenie i edukacja przez całe życie zawodowe i dokształcanie się i tutaj znowu mamy problem z tworzymy na statystyki te państwa skandynawskie mogą osoby powyżej pięćdziesiątego piątego roku życia jest tylko 1 4 osób korzyść w ciągu ostatnich 12 miesięcy brała udział, w jakich szkoleniach treningach zawodowych przed krzyż przed kwalifikują tych w Polsce w tym wieku w ciągu ostatnich 12 miesięcy rys 1 % jest bardzo niski adresami nawet w badaniu nie da się sensownie policzyć, bo jest za mało w dobie tanich toalet oczywiście wymaga od moim zdaniem ogromnych nakładów, które nie tylko finansowych, ale także organizacyjnych, które trudno mi powiedzieć czy jest to możliwe w tej chwili w Polsce wdrożenie tego n p . w państwach skandynawskich to jest najczęściej rola samorządów, które współpracują ze szkołami, a także z sercami prywatnymi ogromna rola dialogu społecznego i tego, że pracownicy ich reprezentacje Czech związki zawodowe najczęściej organizacje pracodawców i samorządy czy też na poziomie centralnym rząd dyskutują na ten temat wiedzą te problemy zastanawiają się, w którą stronę kogo przekwalifikować się ciężko stawia bardzo dużo na Chwaliszewie na szkolenia zawodowe osób na niższym wykształceniu, bo rzeczywiście mają dosyć wysokie wskaźniki zatrudnienia osób starszych, ale jednak te wskaźniki osób starszych o niższym wykształceniem są niższe o mnie to jest 60 % osób w średnim wykształceniem co tak jest od prawie 12 % wyższe niż w Polsce w ogóle no ale widać że, że jest ten ta sprawa no i wreszcie mają całą serię ulg i dla starszych pracowników, czyli 3 i dla pracodawców zatrudniających na dostosowanie miejsca pracy na bardziej elastyczne godziny zatrudnienia na to, żeby im płacą n p. nie 1 6 Kołodziej 10 % składkę emerytalną pracownik pracodawcy w Szwecji pracownicy też płacą troszkę niższą państwo dokłada do tej z uwagi na, ale traktuję to jako inwestycję, bo i tak to co dołoży jest mniejszym wydatkiem niż to co wydało, gdyby ta osoba była na emeryturze i też takie zachęcanie do aktywności zawodowej może być strony trochę poprzez system emerytalny, aczkolwiek uważam, że te ostatnie ogniwo w tym systemie, a mianowicie w Szwecji wiek emerytalny jest elastyczny czy można mówić odpowiada trochę na to, o czym mówiliśmy przed Fillon raczej na potrzeby tych emerytów starszych osób, które są bardziej rodzinnej tych, które elastyczny oznacza zaznacza, że może sobie można sobie wybrać wiek, w którym osoba chce przejść na emeryturę między 6 1 6 7 można pracować oczywiście dłużej, ale z tym nie spóźnił, ale z tego wynika właśnie tak właśnie o to chodzi, że każdy Schwedt otrzymuje co roku tzw. pomarańczową kopertę trzyma dokładnie napisane ile będzie wynosić emerytura jeśli przejdzie teraz jeśli przejdzie zapięć lat się tam za ile w IT jest bardzo ważne to znaczne językiem przystępnym my też dostajemy różne listy z ojcem z publicznych zresztą Zakład Ubezpieczeń Społecznych pracuje nad polonistami z Wrocławia wiadomo, aby ten język przekazu był znacznie prostsze, żebyśmy rozumieli, ale jeżeli taka osoba zobaczy, że jeżeli popracuje jeszcze rok to ta emerytura znacznie wzrośnie od jest bardzo proste równanie w Szwecji tak samo funkcjonuje czy emerytura jest wypadkową tego ile nam zostało dalszych miesięcy życia i ile zgromadziliśmy składek, więc im dłużej pracujemy tym większym stopniu ta emerytura rośnie rok dłużej pracy może znacznie zwiększyć emeryturę będzie, więc także ten aspekt sprawia, że ludzie patrząc na to mogą być czuć się zachęceni do pozostawania na rynku pracy, zwłaszcza że mogą n p. pracować elastycznych godzinach pracy w częściowym wymiarze pracy te wszystkie rozwiązania są przemyślane, ale jak mówią także na drodze dialogu społecznego, który jest szalenie ważnym elementem zostaje wzięty udział w Portugalii, a czy idziemy do ryzyka powrotu Portugalii, gdzie wsiądą za późno jest ciągle też ciekawe pytania się spojrzy na te państwa południa być może też trochę klimat, ale inny jak spojrzymy na Portugalia nie mają też cała ta cały szereg takich właśnie szkoleń przy kwalifikuje łące zasiądą też funkcjonuje w Hiszpanii, gdzie można n p. rocznie uzyskać tam 2 0 godzin zwolnienia z pracy, gdzie pracodawca nie płaci po za to płaci państwo i ta osoba idzie wówczas Nike szkolenie do hali przy kwalifikujące albo podwyższające kwalifikacje, ale także cenne to na aspekty wykształcenia jest szalenie ważne co znaczy dostosowania świat się bardzo zmienia rynek pracy się bardzo szybko zmienia i nabywanie tych nowych umiejętności jest bardzo ważnym aspektem dodał, że jeżeli w ogóle mówimy z perspektywy rynku pracy to powinniśmy podzielić itp n p . tego Polska polityka senioralna i w ogóle tłumaczenia to właśnie nie ułatwiają, że jeżeli mówimy o obecnych cenach to słowo polityka na rzecz osób starszych niezła natomiast, jeżeli mówimy o zjawisku Tychy jak w 20 12 unijny nauk i 3 właśnie tutaj było o seniorach generalnie w Europie było stać żeni się czy tak naprawdę powinniśmy mówić o polityce wobec starzenia się ludności Najda polityka rzecz jasna nie może dać znać się jak ktoś w wieku 5 0 50 6 0 lat był tylko obejmować wszystkich, a właśnie zakładają zadrzewiona kwestia profilaktyki zdrowotnej nie mogą się zacząć dzień przed sądami kwestia profilaktyki zdrowotnej kwestia dlatego, żeby ktoś miał nawyk uczenia się samodzielnego przestała już to jednak jest zatem szkoły studiów potem w Polsce, o ile mamy bardzo dobre na poziomie unijnym statystyki do momentu zakończenia studiów i sobotę w notesie ja krzyczę wszystko układa, dlaczego to jest już trochę inny temat, ale nie możemy liczyć, że nagle w wieku 5 0 lat będzie żyć my pieniądze na 1 i wszyscy w wieku 60 lat, bo przez 30 lat nie szkodzili, ale tuż przed tym po pięćdziesiątce zaczną nadal jest drogi Szczecina mamy właśnie instytucja kod to zaś niż myśli opiekuńcze, jeżeli dziecko ma w euro za opiekę nad wnukiem to wywiera presję na rodziców, żeby jakoś pomógł oficjalną nieoficjalną, ale jak nie żyje w związku z tym to nie jest tak, że możemy tę politykę wobec osób starszych wyjąć całej polityki społecznej i czerwony pieszy w 2 faktycznie polityka wobec osób starszych musi być zróżnicowana i podaż na zróżnicowane potrzeby osób starszych, ale uda się to zrobić i 6 wydanie jest także będziemy mieli 1 instrument 10 2 jednak trochę złośliwy do tego magicznego 500 plus, które ma być lekiem na całe zło to w polityce z dnia, ale nie będziemy mieli lekko na całe zło może zdobyć bardzo zróżnicowana polityka wobec różnych grup plus musi być powiązana z innymi politykami, że znowu wracamy do czegoś co Czechy wykracza poza zadeklarowany czegoś nas nadzieja tylko dosyć takie strategiczne długofalowe myślenie i budowanie z różnych klocków i spójnej polityki społecznej i tu wracamy też Czechy mojego ulubionego tematu czy czegoś cieszyć z UFO Malisz z Włochami realizmem opieki czy nawet sami nie liznął polityki społecznej, gdyż takie założeniem można dyskutować czy to prawda w przypadku Polski czynię, który jednak zakłada, że centrum jest rodzina w UE i pomagamy rodzinę, ale rodzina pełni różne funkcje my z tego założenia to jeszcze dokładamy takie niewypowiedziane założenie, że tak naprawdę to co wszystko mówimy o rodzinie to powinna być kobieta, jeżeli damy w założeniach to z drugiej strony zaczęliśmy, że naszym celem ma być zwiększenie aktywności zawodowej, ale czy Polski celem polskiego rządu jest zwiększenie aktywności zawodowej osób starszych czy ta wykracza poza takie deklaratywne ogólny unijny pozyskiwanie środków i polityczne deklaracje gołą klatą możemy pozyskiwać środki z Unii, ale czy jako rząd faktycznie wcale trzeba też jako rząd jednak nie chcemy takiej tradycyjnej rodziny rodziny patriarchalnej pozbawić się, o którym pamiętamy jeszcze liceum nasi dziadkowie pamiętali, iż Lalek jest tak słodko i miło nam siedzi z kłębkiem wełny czy skoczkiem na kolanach, ale nie wiem czy nie wiem, że Polski rząd pomimo różnych deklaracji o polityce senioralnej jednak w jak zaczyna się w Bradze rozwiązania polityczne to niema też wizję seniorów no właśnie jako seniorów GAM część to najbardziej aktywna część nominalnych i metrykalnych seniorów zachowuje się i definiuje się jak osoby w wieku średnim, ale pan powiedział mówiące o tym, podziale na te 4 grupy seniorów też, że mam jak dobrze zrozumiani pamięta Otóż każdy żeglarz jest, ale że ta grupa posłów mających wyraźny lub też nie związane silnie z rodziną od związanych z sali samotna podróż Obamy poważnie wzięła się powiększa nie znaczy, że nasze powiększana była w głębi to jednak nie tyle wrażenie twarde dane demograficzne pokazuje on, że będzie musiała znosić Jola więzi rówieśniczych i będzie maleć, a la rodziny po prostu rodzina nie będzie w stanie pełnić tradycyjnych funduszy chociażby ze względów demograficznych i tej znowu, zwracając ba, analizując sytuację z 1 z dziadkiem i czworgiem wnucząt zamienia nam się na czworo dziadków i jedno wnuczek siłą rzeczy, gdyby oczywiście mega uproszczony obraz, ale pokazujący trochę też młode pokolenia i tutaj część starszych osób, z którymi rozmawiano jednak by za to boleśnie, zwłaszcza tych nastawionych po godzinie czuwa nie ma potrzeby tak silnego kontaktu z rodziną i też o takiej akceptacji, dlatego że głowa domu najczęściej mężczyzna to najstarszy mężczyzna dziadek, który rządzi całą rodzinę Dziedzic do niego przychodzą i odmówi doradza bardzo rzadko już takie są z nami coraz rzadziej a kto to co pan mówi jak rozumiem wygląda tak rząd z 1 strony może być przy wiacie tego mówić czy trzeba o tym, mówić nie w oficjalnych wypowiedzi dokument dotyczący wolnych w tym jak działa w towarze widać jak działa taki być może bardziej jest do takiego familijnego Familia tego modelu przywiązany koszt rzeczywisty stan się ewidentnie zmienia w rzucie dyskiem na badania widzimy, że po pierwsze, demografia aptek i wiem, że o tym, się od miesięcy mówi, a Neuer Lahm mówi od lat 60 i demografowie to zaś majątek na dużą perspektywę, więc demografowie w latach sześćdziesiątych siedemdziesiątych dwudziestego wieku później oczywiście kolejne gejów czy socjologowie ekonomiści na badania i demografów demografia jednak jest taka, że duże, ale zarazem ta wizja polega na tym, że wydziały książki z lat 60 8 0 dniowy ma takie dobre szkoły podstawowej w 2 otwieramy na stronie, gdzie jestem taki wykres demografia społeczeństwo, że powoli zmienia aż takiego jak już dziś piramidę albo z teoriami odwrócony dodaje zaraz będą igrzyska potocznie mówiąc ta obok drzewka i CIT i nie ma już tak wyrazić sprawił, które trzeba się odwrócić tylko 2 kolejne 40 lat zakłada za jakiś cudowne rozmnożenie przyznaje, ale patrząc nie, jeżeli założymy, że to jest 1 słuszna droga wyznaczy mi się wydaje, że domy bardzo nastawieni jesteśmy na dzietność oczywiście w kontekście europejskim w kontekście emerytalnym jest bardzo ważne duży problem mamy system oparty na tzw. zasadzie tej pasji go, czyli my płacimy dziś na emerytury obecne, a nasze dzieci teoretycznie będą płacić nasza emerytura, gdyż dziś jest coraz mniej to nasze emerytury niestety będą albo niższa od dzieci będą nadmiernie obciążone, ale w kontekście takim globalnym pytania o to czy rzeczywiście ta dzietność jest aż tak ważnym aspektem jest już powiedziała, tym bardziej filozoficznym problemem czy ludzie aż tak bardzo musi przebywać na ziemi, ale oczywiście zejdźmy na nas było i porozmawiajmy o Polsce tak już bardziej konkretnie, bo moim zdaniem ta feminizacja polityki społecznej w tym kontekście ich w ogóle polityka rządu, która mam wrażenie zakłada zawsze, że kiedyś było lepiej to widzimy się w każdej dziedzinie nawet w polityce reformie edukacji, gdzie władzom system, który był kiedyś i tak babcie kiedyś w procesie opiekowały nie jest dobre, ponieważ nie dostosujemy się do zmieniających się czasów i w kontekście gospodarczym n p. Polska na tym straci na tym, że dezaktywizacji ME starszych, bo nam zmniejsza się po prostu liczba osób w wieku produkcyjnym jak i rozwoju z rynku pracy nowo na razie trudno nie widzimy, ale za 20 30 lat były znacznie wydłuży, ale wrogich państw pozowanie czy w takim razie taki dziwny model jednomyślnie 1 wartość mam za plecami, a drugi drugie pisze w dokumentach najlepiej taki do Brukseli, żeby ładnie wyglądało, a sytuacja wygląda jeszcze inaczej zniszczą tych 2 postaci tego co wierzę i tego co mówi, a mianowicie są to lukę związaną z rynkiem pracy osobami, które pracując aktywnie płacą wpłacają do systemu ubezpieczeń zapewniają nam po prostu migranci zarobkowi nie ja tego nie wystarczy spacer nie wymyślił przed chwilą Otóż tak to wyglądało w Europie zachodniej przez dekady w razie musielibyśmy tych imigrantów zarobkowych przejąć tutaj też jest duży problem oczywiście mówić o omijaniu Ukraińców w ale to jest liczba w sumie wszystkich, którzy przepychu przyjeżdżają wyjeżdżają, więc nie ma jednocześnie 1 000 00 0 osób w Polsce też inni jesteś także miano SUV ma legalne pozwolenie na prace bardzo wiele osób pracuje nasieniem szaleństwo się bardzo wiele też wyjeżdża dalej na zachód, a nasza polityka migracyjna jest raczej niechętna przyjeżdżający mniejsze niż zapraszająca dziś kontrolować ich nie oni przyjeżdżają tu nie płacą składki, ale nie zna niech nie zostają, którzy musieli korzystać z menu może wyglądać koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego umowy między teatralne z Ukrainą więc, chcąc nie, chcąc ZUS będzie musiał płacić emerytur i jemu też chciał tak ostrożny jednak ze słowem polityka długofalowa jak już mówimy o problemie i takich fundamentalnych problemach, czego nam taką polityką nie wychodzi nie o dozorze polityka wobec starzenia się ludności żyje tak jak proces starzenia się ludność jest dosyć długotrwały, ale przewidywalne tak również polityka społeczna powinna mieć długoterminową perspektywę, bo winna być przewidywalne tymczasem na przykładem są fundamentalne jest system monetarny, przy którym w ciągu ostatnich kilka lat jednak mocno pogrzebaliśmy ten nie mówią o takich drobiazgach jak aktywne polityki rynku pracy i pojawiając się program znikający program, bo skończyły się nie za okres rozliczania unijnych zmieniła Czechy polityka nie była oficjalnie wciąż jeszcze jest, że my idziemy idziemy w cudzysłowu na założeniach długoterminowej polityki senioralnej przygotowanych przez poprzedni rząd, ale tylko formalnie, ale zostały przygotowane i na później staje rząd nie zdążył nic dobudować do tego dały wprawdzie nic nie zabawa jest poza deklaracjami zbudował coś nowego, ale nawet jak zbuduje tam na uniknięcie ma prawie przekonanie może sam czasem czyniliśmy optymiści, że to przecież fakt tymczasem na w takich kluczowych rzeczy jak edukacja, chociaż rynek pojazd, jeżeli chodzi o podstawowe regulacje system emerytalny to co się składa na politykę wobec starzenia się ludności i musimy być jako państwo konsekwentni, ale w ogóle takim ideałem byłaby sytuacja chcielibyśmy zmienić coś co straszyć akademików się dyskutuje, że to jest taki fajny, że mamy porozumienie ponad podziałami co do fundamentów tłumaczy, że partia polityczna dogadują się, że jakiś element co zostało gdzieś niezależnie od rządu w tego nie dotykamy my nie mamy nic w Polskiej polityce coby takim fundamentem było to jak mamy prowadzić długofalową politykę jak nawet w ramach obecnego rządu, ale też aspektem ważnym zdarzeniu tyko partie polityczne powinny się dogadywać się jest oczywiście najważniejsza, ale przede wszystkim, żebyśmy mieli realny dialog społeczny, którego w Polsce praktycznie nie ma, żeby pracodawcy pracownicy rzeczywiście mieć wpły w na to, ponieważ wiedzą jak funkcjonuje rynek pracy w tym wypadku, żeby mieli wpły w na Tekturze kształtuje w Holandii wprowadzono reformę emerytalną czterdziestym szóstym roku wprowadzono pracowniczy program emerytalny też wówczas myślano o tym, że będzie w przyszłości problem demograficzny wystał społeczeństwo będzie się starzeć w latach osiemdziesiątych dzięki dialogowi społecznemu system emerytalny holenderski przetrwało całkiem nieźle i dziś jest 1 z najlepiej ocenianych na świecie, więc moim zdaniem trzeba też podkreślić ogromną rolę dialogu społecznego, którego niestety w Polsce nie mamy nie tylko między partiami, ale w ogóle między partnerami tej samej partnerami społecznymi bardzo państwu dziękuję za dzisiejszą rozmawianie na Katarczycy dziękuję bardzo ważny z Warszawskiego Paweł Kubicki szedł gospodarstwa społecznego SGH bardzo dziękuję panie schodzą przypomina, że to była rozmowa w naszym cyklu rozmów w przyszłości pracy, kiedy mogą państwo po posłuchać innych wydań jego szczegóły na stronie TOK FM w zakładce właśnie przyszłość pracy cykl powstaje we współpracy z przedstawicielstwem komisji Europejskiej w Polsce do osuszania mówi Paweł Sulik