REKLAMA

Dokąd prowadzi poczucie wyższości?

Godzina Filozofów
Data emisji:
2018-02-13 22:00
Prowadzący:
Czas trwania:
50:07 min.
Udostępnij:

W Godzinie Filozofów próba odpowiedzi na pytanie: czym jest poczucie wyższości? Czy poczucie wyższości to podstawa, która buduje naszą samoświadomość, nasze ego? Czy powinniśmy patrzeć na to negatywnie? Rozwiń »

Czy poczucie wyższości to jest istotna jakość w człowieku, ludzkim doświadczeniu, jakiś składnik ludzkiej natury? Jak zmieniło się nasze podejście do niego i jak ma się to do relacji społecznych?

O poczuciu wyższości, niewolnictwie i dominacji rozmawiają Tomasz Stawiszyński i Andrzej Leder z Instytutu filozofii socjologii Polskiej Akademii Nauk. Zwiń «

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
Przy mikrofonie cały czas Tomasz Stawiński, a w studiu prof. Andrzej Leder, Instytut filozofii socjologii Polskiej Akademii Nauk, dobry wieczór, dobry wieczór państwu. Poczucie wyższości to jest istotna jakość w człowieku, ludzkim doświadczeniu, jakiś składnik ludzkiej natury? Ważność, w ogóle poczucie wartości jest uważane za jedną z fundamentalnych takich miar, czy cech, które budują samopoczucie, samoświadomość, budują ego. I oczywiście, jeżeli pojawia się poczucie wyższości, to jest co najmniej bardzo przyjemne do pewnego momentu dla kogoś, kto to odczuwa. Tak mówimy o tej osobie, która to odczuwa, ponieważ dla bliźnich często jest w ogóle nieprzyjemna. Rozwiń »
Ale też zupełnie inna sprawa koniecznie odczuwamy bezpośrednio uczuć naszych bliźnich na to dopiero osoba, która odczuwa poczucie wyższości dowiaduje się o tym, wtórnie od innych są prawdziwe różne takie koncepcje filozoficzne antropologiczna także teraz serii tzw. hermeneutyki podejrzeń, które pokazują, że za różnymi n p. instytucjami społecznymi układami politycznymi zastosuj kami międzyludzkimi w ogóle stoi tak naprawdę potrzeba dominacji władzy no to wówczas to poczucie własnej wyższości czy wartości byłoby jakimś zasadniczym celem, do którego w różnych sytuacjach i w różnych interakcjach dążymy, więc się zgadza z takim oznaczeniem zjadam przede wszystkim wiedział, że jednak te terminy takich podejrzeń czy nim Marks swojej linii 3 tak upraszczając zakładają różne motywy, które rządzą działaniem czy internet xiaomi ile między ludzkimi między grupowymi między różnymi zbiorowymi podmiotami i dążenie do dominacji jest tylko 1 z nich rzeczywiście istniały takie nurty w teorii psychologicznej 4 i społecznej, który z tym wiązały bardzo istotne tak marny wartości ale, ale ta jest tylko 1 ze sposobów opisywania tej dynamiki, która rządzi podmiotami natomiast, owszem, zapewne istnieje taki wymiar, w którym my dążymy do dominacji jest bardzo istotnym elementem istnieją na pewno takiej struktury osobowości, w których ona jest bardzo istotnym elementem i inni i wtedy oczywiście poczucie wyższości z nim bardzo silnie związany z tą coś co bardzo często decyduje o różnego rodzaju działania na handel wręcz z uznania i walki uznania, więc od pewnego rodzaju poczucie wyższości też stworzył w fundamentalną figurę relacji społecznych relacji międzyludzkich jak widać można i tak pana niewolnika w pana niewolnika, który i zwycięstwo pana polega właśnie na poczuciu wyższości zwycięstwo niewolnika polega na tym, że potrafi przekształcać materię była to alegoria walki pomiędzy światem feudalnym światem mieszczańskim w czasach Hegla, ale na pewno to to uznanie jej poczucie wyższości, które miało miała 1 ze świadomości od drugiej uzyskać było tutaj niezwykle istotnym elementem na czym polega dialekt czynność tę relację, bo ona jest elektryczna na przemyskim na tym, że nigdy nie ma też mówimy oczywiście hebrajski napis treść, gdy nie ma końca to znaczy, że zwycięstwo pana, który uzyskuje przewagę poczucie wyższości dominację zostaje w niedługim czasie unicestwione przez właśnie torze żaków gen Lech, bo to nie do końca jest niewolnik jest raczej sługa dzisiaj byśmy tłumaczyli przez swoją zdolność przekształcenia matek i uzyskuje ostatecznie pełnię władzy nad rzeczywistością również nad panem, czyli odbieram to poczucie wyższości, a może nie do końca odbiera poczucie wyższości to już jest dygresja tylko odbieram mu materialną podstawę tego poczucia a tym bardziej zresztą pan będzie się tego poczucia własnej wyższości być może już zupełnie nieuzasadnionego cierpiał jak to świetnie Gombrowicz pokazuje w wypadku stosunków na wsi polskiej w okresie międzywojennym, zanim jeszcze przejdziemy do wsi polskiej w okresie międzywojennym, bo to jest źródło ważnych wglądu także tych, które spopularyzowało jeśli, do których się często odwołuje się to zatrzymałby się na moment jeszcze przy tej figurze dominacji władzy, bo zdaje się, że ona jest n p . we współczesnej kulturze masowej jakoś coraz mocniej wyraźna i obecna jak popatrzymy sobie na takie n p. seriale, które zdobyły ogromną popularność w o ostatnich latach w ostatniej dekadzie na 3 Michał soft Card, które z wiadomych powodów będzie wyglądało kolejnego sezonu zupełnie inaczej oraz n p. na grę o tron to mamy tam taką wizję rzeczywistości, w której właściwie chodzi tylko o dominację chodzi tylko o pieniądze i wpływy i władze dla niej samej na dobrą sprawę ne i do niej się dąży wszelkimi możliwymi środkami co więcej ci, którzy są w tej w tym współzawodnictwie najbardziej skuteczni to ci, którzy zyskują sympatię widzów, z którymi widzowie Krzywicki także mimowolnie się identyfikują nawet jeśli nie postrzegają jako bohaterów pozytywnych czy to jest przypominam sobie, że Kuba maj Murek kiedyś taki tekst napisało House ów kart właśnie tam i szukał źródła tej popularności właśnie w swoistym sprawstwo, jakie demonstruje franka Underwooda w tym świecie, w którym mamy poczucie, że politycy są już mało sprawdź czy i my jesteśmy mało spra w czy Broniarz świat ów składa się z takiej mnogości czynników, które są magister spływające Siej właśnie takie nie nieefektywne no to ktoś, kto nagle przychodzi mi realizuje swoją wolę, cytując z takich idealistów różnych, a także magistra króla Jana przykład no to ktoś taki się staje niezwykle atrakcyjną i od, nosząc stodołę po tej współczesnej fani zmian politycznych jam dołożył do tego tłumaczenia coś takiego co wiąże się ze zerwanie pewnej maski obłudy, którą słusznie lub niesłusznie, bo to nie zawsze jest słuszny, ale masował opinia przypisuje elitom politycznym elitom finansowym, czyli elitom kulturowym znaczy ten dyskurs, który bardzo często właśnie za dobrymi intencjami krył niesłychaną przemoc przemoc bezpośrednio, bo przemoc strukturalną ne, których doświadczały grupy, które no po prostu nie weszły do tych różnego rodzaju Leeds takich czy innych powodów czy to, dlatego że są peryferyjne w świecie czy to dlatego są peryferyjne we własnych społeczeństwa, a jednocześnie jest ten dyskurs, który im mówił na oczach wszystkich lubić szanować godność tak dalej i t d. przez bohaterów, którzy po prostu brutalnie dążą do władzy czy dominacji jest zdemaskowany i ja myślę, że ta maska akcja jest czymś co niesłychanie się podoba, ale jest oczywiście ten 1 taki głębszym być być może sposób rozpoznawania tej sytuacji to on wywodzi się z rozpoznania jeszcze z lat chyba 9 0 albo się od końca 8 0 Christophera nasza, który w, którym pisze o tym, że życie miałem nic w tej książce mówić nie znaleźli się po narcyzy o narcyzm śmie wyznać, że fundamentalną strukturą zachodnich dzisiaj bym powiedział raczej północnych społeczeństw stało się narcyzm, czyli taka struktura w, która właśnie realizację swojej dominacji w taki czy inny sposób rozpozna go jednocześnie wyidealizowanego wyobrażenia o swojej wyższości po jedno z drugim jest związany, ale nie tożsamy traktuje jako cel fundamentalny tak jak mówiło się o tym, że, gdzie wiek dziewiętnasty wiek histerii wiek dwudziesty aż mnie jego końcówka i początek 20 01 . wieku jest wiekiem narcyzmu i związanego z nią depresji albo mechanizm maniakalnie bohaterowie, którzy dążą do dominacji za wszelką cenę i wszelkimi środkami są chyba i w jaki sposób reprezentatywni dla tego sposobu myślenia postrzegania dlatego w rodzaju podmiotów nawiąże jeszcze do tej pierwszej części swojej wypowiedzi, czyli do tej nazwijmy to płytsze interpretacji czy miał namyśli taki proces ja też jakoś właśnie przez zgłasza opisywane stoi jego ostatniej książce zażycia napisanej bunt elit związany po prostu z tym, że dyskurs liberalny oparty o liberalne wartości i sam siebie definiujący jako skoncentrowane wokół właśnie takich wartości jak nie wiem tolerancja otwartość sprzeci w wobec każdego rodzaju przemocy i dyskryminacji przykrywały jakieś pokłady przemocy gdzież tam zawarte z tego typu polityce czy tego typu języku, ale nie wypowiadał ich wprost i ten dysonans związany właśnie z 1 strony z retoryką, która od tego wszystkiego się odżegnuje oraz z działaniami jakoś dostrzegalnym przez ludzi, które stały w sprzeczności z retoryką orzekł, że to było źródło tego jakiegoś poczucia dysonansu to był rodzaj takiego podwójnego sygnału, który zaowocował tym, że oto przyszli faceci, bo to głównie są faceci, którzy zaczęli nazywać to po imieniu dla serca i w grze o tron zupełnie nie jest facetem, a jak jest baza jest najsilniejszą postacią tego dążenia do władzy dominacji i swoistego właśnie takiego narcyzmu politycznego tym razem tak ja myślę, że rzecz, że ten opis, który pojawia się wielu już dzisiaj rozpoznanie Here dotyczących tego, skąd się wzięli tacy politycy jak Tramp Orbán Kaczyński jeszcze paru innych mówi i właśnie o tym, przede wszystkim przemocy strukturalnej, która po nie polega na tym, że ktoś wobec kogoś to przemoc bezpośrednio stosuje tylko raczej pozostawia go w sytuacji, w której ta druga osoba jest całkowicie bezradna nieszczęśliwa często zagrożona jeszcze jej mówi no cóż jesteś Homo sovieticus nie umiesz tak nie nadajesz jesteś na śmietniku historii, więc w tym sensie i to wywołuje bardzo ostry protest oni nam jesteśmy świadkami wielu nurtów tego procesu protestu w myśl, że się, że ułatwi ludziom się pogodzić z otwartością w tej sprawie właśnie otwartością dotyczącą przemocy jako jako czegoś aktywnego, a nie właśnie tego rodzaju pasywnej przemocy wynikającej właśnie z porzucenia właśnie z takiego narcystycznego i izolowania się w swoim idealnym w cudzysłów w świecie jest chyba też coś takiego na to zwraca uwagę poseł Małgorzata Jacyno w którejś z rozmów, które tutaj prowadziliśmy na razie to jest rodzaj takiego też upodmiotowienia ludzi różnych odruchach przekonaniach sposobach myślenia zachowywania, które nie jak dotąd były definiowane jako problematyczna albo negatywne dla reżimu tak jestem chamem jestem szowinistą to casus trampa jestem z tego dumne wiem tutaj też odgrywa właśnie roleta przeciw komu to się mówi to znaczy ten, jaki aspekt strukturalny nic tak nie denerwuje tych powiedzmy elit, które rządziły światem w ciągu ostatniego dwudziesto para czy trzydziestolecie jak właśnie otwartość zgłoszenia przemocy albo właśnie wyższością owych różnych postaw i ty już sam fakt tego ile to budzi złej krwi jest tak silną nagrodą dla tych, którzy głoszą pachną tego rodzaju poglądy, że są gotowi wszystko zrobić krzywdę to zobaczyć jak piana wychodzi na usta tych liberalnych grzeczny dobrze wychować innych ludzi, czyli to wszystko jest jednak interakcji to znaczy nie można tych zjawisk rozpatrywać w izolacji trzeba zawsze, widząc populistę, widząc także liberała, do którego ten komunikat jest skierowany zdecydowania czy to to jest myślę bardzo ważny postulat, że w dużym stopniu trzeba brać pod uwagę to kto do kogo tutaj mówi i kim jestem inny, do którego różne wypowiedzi Komorowskiego to symbole i zachowania są adresowane są o znęcanie się jeszcze trochę nad tą tzw. liberalną elitą czy nad liberalnymi elitami Otóż nawiąże, z których sami, ale wszyscy zdajemy SO happy no, więc właśnie las w tej swojej książce bunt elit, która w ogóle wydają się niezwykle aktualne tempo poza jakimiś drobnymi pomyłkami ne właściwie czyta się ją dzisiaj mówi o pomyłkach w kontekście jego różnych przewidywań proroctw mnie na to czy da się ta książka ta kie go nabyła ona sama właściwie wczoraj, a pochodzi z roku 90 tego inny, ale zasadnicza teza tej książki brzmi zachodnie elity elity liberalne całkowicie wyalienowani mówi się od reszty społeczeństwa i dziś ten opis, który Ortega gazet sformułował w buncie mas pasuje właśnie do elity, a nie do człowieka masowego to elity są wykorzenić one całkowicie z poczucia tożsamości przynależności gminy nie mają świadomości tragizmu historii są całkowicie oddane Neeson zglobalizowanej w tym takim najprostszym sensie no bo funkcjonują, przemieszczając się po różnych kontynentach nieustannie i ich interes realizują się właśnie w takiej przestrzeni kompletnie ponadnarodowej nie mnie nie nie mnie nie nie sprowadzonej jakiś jedni działają w tym sensie na rzecz swojej wspólnoty, bo nie czują się z nią utożsamianych na rzecz pewnych struktur ponad narodowych, w których partycypują no i tego rodzaju kondycja on tam prorokuje musi się skończyć właśnie tym co my dziś tutaj mamy to znaczy musi się skończyć jakimś ruchem, który zmiecie po prostu ten cały projekt nie z powierzchni ziemi przynajmniej na jakiś czas tylko że, gdyby tak faktycznie była jak mówiłaś no to szykuje się faktycznie nowe średniowiecze to znaczy jaśniej i te tak jak w każdym razie to powiedziałem to jest niesłychanie pesymistyczne wizje i bardzo jednoznacznie oceniająca w ogóle cały cały efekt globalizacji i jednocześnie błędna właściwie niedająca żadnego innego wyjścia niż odrodzeniem bardzo silne partykularyzm mówi doprowadzenie do tak w gruncie, że jeśli mogę wejść współczesnego społeczeństwa, bo tak rozmawiamy sobie różnych serialach filmach i t d. ja wam posłużył się taką metaforę, że to jest mniej więcej taki efekt jak w różnych wystąpieniach ich utworach science-fiction nieśmiertelność przynosi to znaczy okazuje się, że nieśmiertelność jest tylko dla najbogatszych, a cała reszta musi umierać i tutaj też globalizację i jej dobra są właśnie tylko dla najbogatszych na takich najlepiej umiejscowionych w strukturze społecznej, a reszta już do niej za nie do końca sprawdził się, ponieważ jednak globalizacja stworzyła ogromną grupę nie tylko tego 1 %, który posiada wszystko, ale stworzyła ogromną grupę ludzi, którzy wcale nie posiadają bardzo wielkich dóbr jednak są ich dobrobyt ich sposób życia nie jest bardzo głęboko z tą globalizacją związane to jest jam to nazwał globalna klasa średnia, który jest bardzo silna albo klasa kreatywna jakimś czasem się nazywa też, która jest bardzo silna jest ona ma n p. w zwycięstwo Macrona we Francji to z dużym stopniu zwycięstwo tej klasy, więc jest zdalna również do mobilizacji politycznej i te to, że taka klasa istnieje i że nie jest ona wyłącznie właśnie jakość czystą politykę jak rząd 1 % właścicieli wszystkiego, ale jest dużym stopniu sprzęgnięte w proces globalizacji powoduje, że ta, że ta dychotomia czy ten antagonizm nie jest tak oczywisty druga sprawa polega na tym, że na inny, że już przeżyliśmy w dwudziestym wieku oraz bardzo silny odwrót od globalizacji pierwszej globalizacji treść dokonywa pod koniec dziewiętnastego wieku, a GM wielka wojna którą, która łączy pierwszą drugą wojnę światową i wybuchy nacjonalizmów w tym okresie był właśnie takim obrotem jak się okazało z perspektywy czasu to był zamek na krzywej zglobalizowanego świata więcej, więc prawdopodobnie to jednak nie jest także już w zamyśle raz w 2 można powiedzieć dobrym możemy dyskutować o trwałości stałości tego doświadczenia, ale w każdym razie taki obraz mający globalizacja nie została w najmniejszym stopniu zatrzymana ono zostać jeszcze zachwiała na pewien czas potem ruszyła znowu i i trzecim trzecie miejsce to jest myśl dotycząca alternatywę inną alternatywą jest zamknięcie rzeczywiście pewnego rodzaju partykularyzm ach, drugą Anna drugą myślą to jest odpowiedź na globalizację ekonomiczną przez globalizację polityczną to znaczy stworzenie tak silnych instrumentów reprezentacji politycznej dla społeczeństw, które byłyby zdolne kontrolować ten tego dzikiego potwora, jakim jest globalna gospodarka, ale to oczywiście wymagałoby jakiejś nowej formy kosmopolityzmu politycznego internacjonalizmu niezwiązanego z Moskwą, ale jednak politycznego jakiejś formy myślenia o tym, że skala procesów zachodzących w świecie wymaga istnienia polityczności, która będzie Skalite i tych procesów odpowiada, czyli 1 powszechny wielki rząd światowy to jeszcze myślę, że daleko przed nami piękny nie powiedział kiedyś 1 Norweg że, gdyby Norwegowie Chińczycy byli w 1 parlamencie to na 4 Norwegów przypadałoby 1 500 Chińczyków rynek chiński delegatów zakładając, że w 1 000 000 obywateli miałby 1 delegata, ale nie nie zmienia to faktu, że rzecz, że jakaś forma instytucjonalizacji reprezentacji politycznej tego, żeby nie było także wziąć wyłącznie nowa oligarchia, która zajmuje się wyłącznie przepływem ekonomicznym, ale istnieje pewnego rodzaju demokratyzacja polityki globalnej jest drugą możliwą odpowiedzią na tą sytuację, w której się znaleźliśmy, gdzie liberalizm polityczny czy w ogóle wszelka politycznej została zażarta przez neoliberalizm, ale czy to ekonomicznym masz tutaj namyśli coś w rodzaju takiego po prostu nowe w każdym razie jakiegoś ciała politycznego, które jest decyzyjna, która jakoś organizuje tę całą przestrzeń, która się ukonstytuowała na skutek globalizacji nie podejmuje jakieś decyzje o dysharmonii ex imię nas zaprojektowali coś rodzaju anty imperium jako właśnie odpowiedź na to neoliberalnej imperium i wprawdzie to dość mętny projekt jest ich kraj w tym w tej książce, którą pisali już dość dawno to jednak sam pomysł wydaje mi się tutaj istotne musi powstać coś co będzie równoważyły o siłę globalizacji ekonomicznej to Toyota zresztą wydaje mi się lepsza odpowiedź niż nowe średniowiecze, czyli chęci to zdecydowanie mi też, ale tak chce doprecyzować jeszcze czy chodzi o no właśnie jakąś strukturę o charakterze Quazi państwowym, która by była takim bezpiecznikiem dla galopujące ego globalnego kapitalizmu czy Sobet cywilizowaną od ich jak ważny viagry jakimś rodzajem federacji kontynentalnych, które by były wstęp miały skalę polityczną, która odpowiada mniej więcej skali tego co dzieje się w tym globalnym rynku nie wyobrażam sobie takich ludzi jak n p . Donald Tramp albo pewnie Jarosław Kaczyński też, choć go z Trumpem trochę też dzieli, którzy teraz, słysząc to zadają pytanie po co właściwie coś takiego my doskonale sobie możemy poradzić właśnie, budując nasze silne partykularne wspólnoty, uczestnicząc w jakiś stwarza wspólna, ale nie, ale właśnie te wspólnoty jakoś wzmacniający i te tożsamości nasze kultywując i nie ma lepszego tak naprawdę bezpiecznika dla globalnego kapitalizmu jak mocna wspólnota narodowa skończ poznamy przed cieszy się, że odgrywa tutaj rolę adwokata diabła, bo ma różne, że tak bym z tym diabłem to polemizować tam sobie może pozwolić na tego rodzaju retorykę, choć też moim zdaniem ogromnym kosztem, ponieważ on ma po prostu federacje kontynentalne stany Zjednoczone są właśnie państwami, które się stać denerwował w skali kontynentalnej Idaho się z darował z Massachusetts to są oddzielne państwa, które z stworzyły kontynentalną potęgą w w Europie mamy sytuację, w której państwa albo już wiedzą, że są za małe na to, żeby prowadzić jakąkolwiek samodzielną politykę albo jeszcze tego nie wiedzą, ale dowiedzą się niedługo i powiedział, że tym większe silniejsze już wiedzą o tym, mniejsze słabsze jeszcze nie wiedzą i mają złudzenie, że mogą taką politykę prowadzi się oczywiście Polska nie będzie mogła prowadzić żadnej niezależnej polityki i wydaje mi się, że nie nacjonalistyczny i rządzonych dość autorytarnie kraj stanie się tak naprawdę ofiarą tych wielokrotnie większych w skali potęgi ekonomicznej siły, które go zarząd po prostu jeżeli, jeżeli będzie próbował się całkowicie usamodzielnić albo stanie się ofiarą militarnej potęgi i rosyjskiej, która jest za rogiem czeka tylko na to, zacierając ręce to ja dalej z tym adwokat adwokatura pójdzie w takim razie, bo inne niż w stanach Zjednoczonych, ale tam jednak pewna wspólna symbolika język jakaś wspólna historia tożsamość dla Idaho i dla mas, choć są z była czymś oczywistym w jakim sensie możliwym w każdym razie do wyobrażenia to był taki taka taka taka taka przestrzeń to to te państwa później to państwo UE, do których ludzie przyjeżdżali niejako zerwały się ich tożsamości przynależności historie, które za sobą mieli inna, bo oto na nowym kontynencie nowe życie od zera się rozpoczynało niczym w piosence Davida Bowie Absolut byt Diners na jej i w tym sensie to był taki projekt, który mógł się sprawdzić natomiast historia Europy w na tych właśnie na tym kontynencie się rozgrywająca historia tych państ w, które potencjalnie miałby stworzyć taką strukturę to jednak jest historia państ w, które nieustannie prowadziły ze sobą wojny podbijały świat tworzyły jakieś alianse przeciwko innym państwom te duże i silna gnębił te małe i t d . i t d . no i pytanie czy w takim układzie pytam ciebie też jako psychoanalityk jak dziesiątki pacjentów, którzy chcieliby taką rodzinę patologiczną jak rodzina Europejska już wszyscy chcą jedni, by się rozwodzić wyjeżdżać walczyć i t d. czy to w ogóle możliwe, żeby tutaj jeszcze jakikolwiek jakąkolwiek Unię zawiązać z części historia nie jest terminie stycznia, więc po prostu nie wiadomo natomiast oczywiście w tej sprawie można udzielić odpowiedzi pesymistycznie optymistycznej ja bym powiedział, że historia pokazuje też jednymi drugim kierunku zawsze przychodzi mi w takich sytuacjach przykład greckich państ w, które w okresie, kiedy Rzym ma zaczną swoją wielką ekspansję próbował się przeciwstawić i próbowały stworzyć coś w rodzaju związku, który to militarnie byłby zdolny przeciwstawić się Rzymianom jak wiemy po walkach tych bluesa Grecy potrafili wbić Rzymian w dużym kosztem, ale jednak ich rzeczywiście w pewnym momencie doszło do pomp do takiej próby stworzenia federacji, ale wtedy Tybetańczycy przypomnieli sobie jak Ateńczycy zdradzili chwyty Tajwańczycy ze mieszkańcami Peloponezu prowadzili 3 Spartan Amigos ostatecznym rozrachunku prowadzi jakąś dawną wojnę i powiedzieli, że jeżeli Ateńczycy nie o dadzą im od pewnego odszkodowania za te straty to oni nie wchodzą BPH w związku, ale to czy tym bardziej że szkoda im trochę ich koni, które są piękne wniosku z tym i w ogóle wszyscy nienawidzili Macedończyków, którzy ich podbili przecież wcześniej efekt tego był taki, że się wszyscy okrutnie School chili i kiedy wreszcie weszły w rzymskie legiony to w bitwie pod markę Halls Grecy zostali pobici mogli zasłaniać rzeczywiście Europa ma ogromny problem z tym, że nie ma wspólnego Imaginarium nie ma wspólnej opowieści nie ma wspólnych symboli nie ma wspólnej wrażliwości do jakiego stopnia i tutaj jest ten optymistyczny moment ostatnie kilkadziesiąt lat pokazuje, że to się zmienia czy paradoksalnie Francuzi Niemcy, a przecież nie było bardziej wrogich sobie narodów nawet Polacy nie mogą pretendować Biff bardziej wrodzy wobec osób Niemiec dziś Francuzi są bardzo ze sobą związani aktualnie mają dość dużo są silną wspólnotę czy ta wspólnota jest wystarczająca, żeby w wypadku n p. w zwycięstwa frontu Narodowego we Francji nagle się nie zmienić nie wiem tego, ale wydaje się, że pewne zmiany są w tej sprawie możliwe co będzie dalej to zależy w dużym stopniu od bardzo wielu podmiotów europejskich również poniekąd na stronę czy ludzi, którzy próbują artykułować różnego rodzaju idee pomysły i również symbole w tej wspólnej przestrzeni w jaki żyjemy i jest kwestia czy uważa się, że to jest słuszny czy uważa się tak jak cytowany przez PiS Jarosław Kaczyński to jest niesłusznej niepotrzebny i bo on ma taką trochę wizja z gry o tron moim zdaniem to ma taką wizję polityki, która jest właśnie od rana całkowicie z idealizmu, która traktuje tę całą warstwę retoryczną ne jako coś w stylu takiej przykrej wpadki takiego kamuflażu, który skrywa w gruncie rzeczy bardzo bezwzględne intencje i 5 dodanie do gry jest teraz oboje uważam, że Kaczyński jest dużym stopniu polskim nacjonalistą to znaczy on uważa, że wszystko co jest ponadnarodowe jest rzeczywiście pewnego rodzaju ułudą iluzją albo oszuka listę natomiast, że w ramach wspólnoty narodowej obowiązują nas pewne zasady jednak na duży przywołany już wielokrotnie przywoływany 500 plus jest dowodem na to, że poza czystym gestem politycznym, który zapewnił sobie poparcie dużej grupy wyborców to jest to też pewnego rodzaju na zrównanie czy pomoc ekonomiczną dla najbardziej wykluczonych grup jest prawda oczywiście, a co innego miał namyśli miał namyśli to, że na politykę międzynarodową Kaczyński patrzy jak nakręceni licznych sił taką grę o tron właśnie i mówi tak w gruncie rzeczy i to jest rodzaj takiej retoryki, której wcześniej mówiliśmy, że nie występuje ona jako wysp etap tej hipokryzji i taka właśnie na otwarta i nazywające rzeczy po imieniu w gruncie rzeczy te wszystkie negocjacje pomiędzy wielkimi państwami są bezwzględną brutalną grą w tej grze może tak naprawdę utrzymać się tylko i nie dać się skolonizować całkowicie podporządkować tylko ten, kto też będzie twardo grał, kto będzie stawiał swoje warunki do tej pory nie te ekipy, które w Polsce sprawowały władzę wobec tych środowisk międzynarodowych były służalczość i były całkowicie podległe, a teraz my przychodzimy i będziemy tutaj prowadzili politykę podmiotową, a tak czy i jest to po pierwsze to co mówisz podkreśla właśnie ten element, że jedynym podmiotem polityki jest naród je na to jest nacjonalistyczna polityka klasycznie klasycznie w dziewiętnastowiecznym nacjonalizm ten, który był bardzo silnych cech we wszystkich europejskich państwach przez konflikt w najsilniejszym we Francji w Niemczech nie czy Wielkiej Brytanii w okres się końca dziewiętnastego początku dwudziestego wieku doprowadził do pierwszej drugiej wojny światowej wiemy jak i jakie sukcesy nacjonalizm odnosi bardzo mi się podoba tu listy tych 2 nauczycieli dotyczący nacjonalizmu uważam, że podsumowali ten rodzaj nacjonalistyczny Jobbik, czyli liceum Jacka Kuronia w sposób wystarczający nie musi wszystkich tych argumentów powtarzać, ale po drugie, oczywiście w tej wspólnoty polityczne moim zdaniem są konstruowane tak jak narody zostały w dziewiętnastym wieku skonstruowany w połowie dziewiętnastego wieku narodu polskiego jeszcze nie było, bo byli chłopi Szlachta, która się nazywała Polakami tak tak można konstruować wspólnotę polityczną, więc o większej skali n p. właśnie kontynentalnej wspólnoty polityczne można też wspólnotę polityczną mniejszej skali n p. miasta mogą być wspólnotami politycznymi istotny jest pytanie, jaki jest sens konstruowania pewnych wspólnot politycznych na pewno taka wspólnota polityczna jak Polska w rozgrywce n p. zgubiłem będzie przegrana nie będzie miał żadnych szans w rozgrywce z sojuszem niemiecko rosyjskiej w sprawie Nord Stream już jest przegram nie będzie miał żadnych szans na oczy indywidualnie Polska nawet nie jest w konkurencji z wielkimi jakimiś potęgami, ale nawet z 1 koncernem jest za słaba urealnia już teraz sytuacja Polski górale nie wyznaczy mi się wydaje to tak oczywiste, że trzeba w pewnym sensie pragnąć tu możemy wrócić do początku naszej rozmowy pragnąć takiego iluzoryczne go poczucie wyższości, żeby takich rzeczy nie widzieć znaczy, żeby wyobrażać sobie siebie jako na tyle potężne ego, żeby móc stawiać warunki Rosji tryskać się z Niemcami, a Fed DEK wyłącznie uprzejmości Angeli Merkel zawdzięczamy to, że Niemcy nie potraktowały nas jak w okresie międzywojennym nie mówię o drugiej wojny światowej w okresie międzywojennym znaczy, że nie stosują represyjnej polityki wobec tego co Polska oczywiście mają w tym swój interes, bo są olbrzymie inwestycje niemieckie w Polsce jony wcale nie są w stanie popsuć bardzo stosunków z polską, ale te olbrzymie inwestycje są o wiele ważniejsze dla Polski z czego to wynika to specyficzna specyficznie Polska sytuacja, którą opisałem, bo trochę mówiliśmy o tym jak to w ogóle pracuje w takiej perspektywie światowej współcześnie te wszystkie zjawiska są na charakterystyczne nie tylko dla Polski rzecz jasna, ale też dla innych krajów europejskich pozaeuropejskich no ale co jest takiego specyficznego polskiego w tym wyobrażeniu wielkości w tej potrzebie wyższości w tym takim wstawanie z kolan przysłowiowym już niestety Deresz znowu są to poczucie wyjątkowości tej jest specyficznie Polski to jest cecha społeczeńst w, które kiedyś w historii były potężne i miał jakiś rodzaj i in terrarium, a z tym dziś posypały i stały się peryferyjnymi małym krajem Hiszpania ma dość podobną i wrażliwość to tak określić jest jeszcze sporo Węgry mają do jakiego stopnia podobną wrażliwość to znaczy były była kiedyś imperium węgierskie czy potężne królestwo węgierskie, które uzależniło od siebie Słowacji Chorwacji tam jeszcze parę innych miejsc na, a potem po traktacie z Rihanną osiemnastym roku zrobiła się mały kraj NIK i inna i to nie powoduje, że gdzieś ta wspólnotowa tożsamość jest oparta na nostalgii za jakiegoś rodzaju imperialnymi ambicjami z jakimiś wyobrażeniami tego, jakim się było wielkim i przenoszeniem tych wyobrażeń na aktualną sytuację, która ciasto jest właśnie dość biedna w tym względzie Polska jest z 1 z takich właśnie krajów, które odwołują się do jakiejś swojej historycznej wielkości budują legendę tego, że jako, że jesteśmy spadkobiercami czegoś co kiedyś była niezwykle ważny jest też niezwykle ważne w UE logika uwodzą SA w inny wodza wizja i mówić o tych tak zbiorowych o tych historiach wspólnot i różnych procesach analogicznych trochę do dołu do procesów psychologicznych w jednostce, która we wspólnotach zachodzą to trochę jest też twoja specjalność, żeby tak się właśnie historii przyglądać z takiej perspektywy, a co sądzisz o wyraziście psychologizmu wiążące czy z analitycznej nawet tezie głośnej prof. Andrzeja Zybertowicza doradcy nie prezydenta Andrzeja Dudy, że ten gwałtowny protest środowisk żydowskich Izraela przeciwko ustawie o IPN jest wyrazem swego swoistej zemsty na nazwijmy to czy takiego w każdym razie takiej silnej emocjonalnej reakcji, która ma być w prostej linii pochodną bierności Żydów w trakcie Holokaustu ta może na nie stawiali oporu i że różni przedstawiciele wspólnoty żydowskiej, którzy znajdowali się poza Europą także w sposób wyrazisty nie udzielili pomocy i no i teraz taki proces psychologiczny prowadzi właśnie do tego, że Izrael prawda z furią atakuje Polskę co cena to, bo to jest dość obficie w głośna analiza, którą prof. Zybertowicz skądinąd powtórzył jeszcze i rozwinął trochę w dzisiejszym poranku Radia TOK FM był gościem Jana Wróbla powiedziałbym, iż śmieszna i straż w ich wysłucha pijemy ja myślę że jest parę różnych elementów, które wymagają dekonstrukcji pierwszy element jest Novotel poczucie wyjątkowości to, że teraz jest aktu akurat awantura ze skok Polska nie świadczą o tym, że idea jest niesłychanie zajęty tym jak Polacy myślą łączymy szczytny co łączy jak postępowanie do różnych sytuacjach Polska była 1 z krajów Europy wschodniej, który po podbiciu przez Niemcy i unicestwienie politycznym uczestniczył w niej lub bardziej w przedsięwzięciu zagłady, które zrobili Niemcy, żeby była sprawa jest przyznali się do tego ostatnio dwukrotnie, ale z, którego różne profity i możliwości, które z tym były związane korzystały wszystkie ludy, zaczynając od Łotyszy i tam wszystkich tych północnych poprzez Litwinów Polaków Słowaków Węgrów i t d. trener Rumunów i z tej perspektywy w ogóle europejskie społeczeństwa są spięte z z perspektywy wspólnoty z żydowskiej mniej lub bardziej zamieszany w zagładę dotyczy to n p. też Francuzów, którzy jak wiadomo państwo francuskie swoich własnych rządów wydało Niemców to jest 1 z tych głównych argumentów przeciwko takim czy trzeba się tym argumentów, które wspiera tę ustawę po stronie wnioskodawców tej ustawy mówi się czas to, że mamy do czynienia w historii z państwami, które w oczywisty sposób kolaborował, bo instytucjonalnie kolaborował jako państwo właśnie natomiast w przypadku Polski nic takiego no to miało miejsca nie miałoby Niemcy nie chcieli mieć tutaj żadnego państwa natomiast, jeżeli chodzi o to co jest straszną w tej w tej w tej argumentacji to jednak mówimy o obywatelach polskich, którzy zostali wymordowani przez Niemców i których polskie państwo porzuciło zarzucanie im bierności w sytuacji, kiedy byli całkowicie pozbawieni jakichkolwiek instytucjonalnych możliwości organizowania się i których to państwo czy przedstawiciele tego państwa działających pod ziemią bardzo niechętnie wspierali jakąkolwiek żydowską samoorganizacja to znaczy obywateli polskich, którzy zostali zamknięci do getta na listach straszny polscy Żydzi nie mieli swojej armii, ponieważ byli ich karmią była armia Polska w imieniu swojej administracji, ponieważ administracja była administracja Polska i swoich sądów, ponieważ ich sondami były sądy Polska w momencie, w którym powstało państwo podziemne wszyscy funkcjonariusze dawni tego państwa pewne części obsługiwało mi z podziemia społeczeństwo, ale tylko w zasadzie społeczeństwo etnicznie Polska, a armia, która została była tworzona armia krajowa była wyłącznie na rzecz społeczeństwa etnicznie polskie państwo podziemne bardzo niechętnie widziało jakąkolwiek wojskową aktywność społeczności żydowskiej nie dostarczało broń nie dostarczało kadry czy bardzo słabo pomagało w szkoleniu Nomura Żegota to naprawdę była kropla w wobec może poczuć najbardziej tej pomocy udzielała lewica i konsumentów jeśli i w związku z tym sytuacja w żydowskiej społeczności była taka, że oni nie mieli oni po prostu żadnych możliwości samo organizowania się, jeżeli mieli to właśnie takie, jakie wyraził się w powstaniu w getcie ten argument jest po prostu argumentem raczej straż to co jest śmieszne w tej historii to on ten aspekt związany z tym, że w ciągu 100 do debaty w ostatnim okresie argument wstydu to znaczy tego, że Polacy mają kłopot z zmierzenie się ze wstydem, jakim był udział nie państwa tylko przede wszystkim społeczeństwa polskiego w wykorzystaniu zakłady dla różnych swoich własnych korzyści ten argument trudności ze zmierzenia się ze wstydem wracał w wypowiedziach wielu przedstawicieli NATO powiedziałbym opcji Demokratycznej sam zresztą go używam i nagle ktoś przechwytuje gumy i odwraca go w sposób, który moim zdaniem jest straszny rzeczywiście w zastosowaniu do powiedziałbym, że groteskowość tego gestu poddaje wątpliwość skuteczność nowego ministerstwa propagandy się prof. Zybertowicz maszyny i bezpieczeństwa narracyjnego dodaje się nazywa, choć kiedyś ministerstwo propagandy myślę, że to świetnie oddaje sens tego tego zamiaru miasto ministerstwo propagandy pisowskiego rządu wygląda trochę strasznie trochę śmiesznie tak tu jest dla wzmocnienia to gry tej argumentacji prof. Zybertowicz akurat w wywiadzie dla Polski The Times inni nie wiem czy typowo ktoś z państwa odczytał też w całości to polecam lekturę, bo to intrygujące wywód wzmacnia ten swój argument cytatem z Adama Michnika o dziwo, z takiego jakiegoś wystąpienia Michnika z lat dziewięćdziesiątych z jakiejś konferencji, w której on z kolei analizował to było nazwijmy to psychologiczna właśnie tło tych rozmaitych oskarżeń kierowanych pod adresem polskiego społeczeństwa i Polski związanych z polskim antysemityzmem czy jakimś niezbyt są chlubnym momentami przynajmniej rozdziałem z historii tego kraju tego społeczeństwa właśnie przy okazji drugiej wojny światowej zagłady Otóż tłumaczył to tym, że zachód ma problem pewnego rodzaju z polską mówi teraz o Michniku Need no bo ostatecznie zostaliśmy w Jałcie sprzedani Stalinowi czy Woszczyna nie sprzeda ani go sprezentował ani stan Lee nowi no i w jaki sposób trzeba sobie z tym poradzić nabyliśmy za razem z sojusznikami siłowe, które z Adolfem Hitlerem walczyły byliśmy pod tym względem też bardzo waleczni, a z drugiej strony jakoś tak zrolowane nas mówiąc delikatnie, ale w związku, z czym w ramach tego prawidła, że najbardziej nie lubimy tych ludzi, którym kiedyś zrobiliśmy jakąś krzywdę no jakoś tak sobie na SOS ochładza mają na Zachodzie co trzeba to byłby to też wydaje mi się na taki argument, który wykorzystuje analizy, która pewnie do jakiego stopnia jest trafna wiadomo, że Stalin wykorzystał pogrom kielecki do tego, żeby odsunąć czy zmniejszyć presję na zachodnich aliantów przez zachodnich społeczeńst w na na kwestię polską to jest politycznie niewątpliwe, ale też tym nijak do faktu, że pogrom kielecki był klasycznym pogromem, którym głębokie antysemityzmem i nasilonych jeszcze przez wojnę, zaczynając od komunistycznych funkcjonariuszy, którzy milicji, a kończąc na po prostu mieszkańcach Kielc wyraził się w pełni i teraz Diana Tokarska bankiety będzie publikować wielką książkę z ogromną dokumentację tego wydarzenie to co wyłania się z tej książki to przede wszystkim ta powszechność takiego takiego przyzwolenia na kontynuowanie zabijania Żydów, które zapoczątkowali hitlerowcy to, że w Polsce po czterdziestym piątym roku to ta kontynuacja była dość powszechnym zjawiskiem w najmniejszym stopniu nie kłóci się ze stwierdzeniem, że Stalin komuniści wykorzystali w dużym stopniu ten pan do tego, żeby rozegrać politycznie skonsumowanie całej Europy wschodniej znowu powiedziałbym tu nie należy tutaj przesadzać z tą polską specyfiką ogólnie była to strategia perswazji inna związana z konsumowania całej tej części kontynentu ta perspektywa, której mówisz jest perspektywą radykalnie różną od tego co wychodzi z kręgów aktualnie rządzącej ekipy co pochodzi z kręgów mediów, które są jakość oraz spowinowacony z tą ekipą ojczysta Dausze Rydzyk ma taką akcję zbierania informacji o Polakach ratujących Żydów i na falach Radia Maryja można usłyszeć bardzo wiele o tym jak bardzo bohaterskie dnia były to postawy często były zresztą po to, są niewątpliwe fakty rano, ale zastanawiam się na ile to jest w ogóle symptom czegoś bardzo głębokiego jakiegoś fundamentalnego pęknięcia w sposobie postrzegania własnej historii własnej tożsamości z 1 strony taki rodzaj konfrontacji, którą ty przeprowadza z drugiej strony opowieść o w myśl, której było wszystko zupełnie inaczej co z tym mogą to zrobić czy coś z tym zrobić to chyba muszę odwołać się do mnie proces ujawnienia prawdy, którą wszyscy mniej lub bardziej znają, ale nikt nie chce o nim mówić myśleć mianowicie ujawnienie takiej pracy i prawnym bolesnej prawdy, która narusza własność i poczucie wyższości, od którego zaczęliśmy nie zwykle wywołuje ogromne opór i ten opór wydaje mi się znakomicie wyraża się w tym całym dyskursie o lub górującym postawy Polaków w okresie zagłady, a tu jest jeszcze 1 element tak króciutko opowiem w taki opór, który mówi nam dobrze to my możemy, ale oni też niech się w takim razie przyznają, bo tylko chcą, żebyśmy się przyznawali to jest retoryka PiS -u lub pokazywanie innych to jest klasyczny mechanizm obronny od nich każdy zajmuje się swoimi winami ja bym raczej w tym kierunku szedł karnie moim zdaniem to jest postawa dorosła po prostu i i wracając na opór ujawnia się zawsze, kiedy pojawia się na ME ta problematyka w Polsce to jest zadziwiające jak retoryka sprawiedliwych, którzy rzeczywiście byli sprawiedliwi nie ma tutaj co ich dewaluować zawsze ujawnia się wtedy, kiedy pojawia się ten konflikt w sześćdziesiątym ósmym roku pod zupełnie innym rządem i okresie PRL -u retoryka sprawiedliwych i nie inności Polaków była niesłychanie silnie rozwijana i w języku tak bardzo bardzo podobnym do tego, jakiego dzisiaj przejmuje PiS bardzo dziękuję prof. Andrzej Leder dziękuję bardzo dziękuje, gdy informacje za moment, a po informacjach Jan Hrebejk Czubach
Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA FILOZOFÓW

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POPULARNE

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA