XFEL, czyli najpotężniejszy laser świata

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

w radiu wolna od Hawe w nałóg fizycznym radiową Akademii nauk Karolina Głowacka przy mikrofonie w naszym studio goście pan dr Wojciech Gaweł dać dobry panie doktorze no i pan doktor jest fizykiem pracującym biuro pijany i chwały oraz w Uniwersytecie Adama Mickiewicza jest z nami również pan dr Ryszard Sobierajski dzień dobry ser będzie już państwo również fizyk pracujący w Instytucie fizyki Polskiej Akademii Nauk korzystający jako badacz z urządzenia, jakim jest TXM Rozwiń » właśnie, bo to jest nasz główny bohater dzisiejszej radiowej Akademii nauk i trud muszę przyznać kawał bohatera tego, że jest to urządzenie badawcze duże jedno z tych bardziej spektakularnych badawczych urządzeń dla fizyków, ale nie tylko czymś takim jest XP co w nim jest szczególnego na skalę światową i ile tego typu urządzeń mamy na świecie pan dr Wojciech Gaweł teraz, że państwo Israel może wynajem może od razu na początku wyjaśniłem to jest też gruz gruz tak właśnie z pań jest jego eks chwile słynnej z po polsku mówił do smażenia koło jako rentgenowskiej laser na swobodnych elektronach także może w czasie rozmowy będziemy używali nazwę weksel, ale generalnie jest tu bardzo dużych rozmiarów ponad trzykilometrowej długości laser, którym generuje promieniowanie w zakresie właśnie ten Janowskim co samo w sobie jest rzeczą unikatową w skali światowej znaczy przy tych rozmiarach i przy parametrach, który osiąga jednocześnie mówimy o nowo powstałym laboratorium które, które zostało otwarte do użytku społeczności naukowej na początku września zeszłego roku, czyli działa, czyli działa już od paru miesięcy działa wyprodukował już pierwsze rezultaty naukowy przyjęło nową ponad 1 4 grup naukowych, które realizowały pierwszy eksperyment na przełomie września i grudnia zeszłego roku także te same, gdy 2 aspekty prawa jest to nowa unikatowa w skali światowej maszyna i laboratorium dla użytkowników z całego świata w tym również w Polskiej ambasadzie leczyć nerki i nikt nie do kieszeni użytkownika nie zgadza się oby oby będziemy o tym, też mówili jak to robić, żeby polscy badacze mogli pracować na x lub, ponieważ jest, toteż urządzenie, w którym Polska jako państwo partycypować jeśli chodzi o budowę zdaje się prawda tak i partycypuje w kosztach utrzymania tego dowożące tak jak wspominałem projekt jest jest gigantyczna, że za koszty wybudowania tego lasera przekroczyły miliard euro w związku, z czym są bowiem projekt zrealizowany został zbudowany na terenie Niemiec jednak brały udział w tym prostym udział 1 1 państw europejskich, bo flagi wiszą 2 niegroźne walk na dużą także Polska również jest zaangażowana w związku, z czym polscy naukowcy będą oczywiście mogli również korzystać z tego źródła do własnych badań naukowych i i to po części jest inicjatywa, z którą to powiemy właśnie z dr Sobierajski realizować i to wszystko opowiemy tylko, żebyśmy wiedzieli po co fizyką takie wielkie drogie kolejne urządzenia najbardziej znanym oczywiście takim drogim urządzeniem jest wielki Zderzacz Hadronów, który kosztował sporo również im swe role tanich nie było i po co to jest po co budować trzykilometrowy tunele, w których mamy Super precyzyjną inżynierską robotę specjalny laser co to ma nam dać pani dr Ryszard Sobierajski klub wszystkiego tkwi w parametrach promieniowania lasera swobodnych elektronach w odróżnieniu od źródeł światła nie są znane nam lasery zwiększa się one działają w zakresie optycznym, czyli być widzialnym trasy rentgenowski działa w zakresie dużo krótszych długości fal co pozwala na badanie struktury materii na poziomie atomowym, czyli możemy badać jak z czego się składa materia jak z jakich, jaki jest konfiguracją atomów w badanych w układach biologicznych chemicznych czy fizycznych z dokładnością do ekstremum, czyli do Rosji dokładnością do rozmiarów Atom, a wy chcecie wejść głębiej to wejrzeć dokładniej tak i teraz drugiej drugi parametr, który jest istotny to jest czas trwania impulsu to są impuls femtosekundowy do sekundy to jest skala czasowa reakcji chemicznych, jakie zachodzą reakcje chemiczne skala czasowa, czyli szybko i 1 z szybszych spotykanych z w tych podstawowych działach fizyki może jeszcze nie nie wszyscy walczą z tak elementarnych ale, ale wszyscy ciała stałego w stoczni chemii czy 3 i czy chcemy móc badać jak i nie tylko jak wygląda z struktura materialna także chcę być tak układać się zmienia 1 z takich kluczowych projektów jest są filmy molekularne, czyli możliwość zbadania czy zobaczenia jak układ jakiś cząsteczki zmienia się w czasie pod wpływem pobudzenia n p. światu masę jak miałam przyjemność być się Wayne Swan jeszcze w czasach budowy i rozważa uważni słuchacze radiowej Akademii nauk mogą pamiętać materiały stan tych z tamtych wizyt i pamiętam wtedy bardzo popularną metaforę mówiono nam dziennikarzom, że to będzie można filmować teraz akcje chemiczne, że będzie można zobaczyć precyzyjnie co się, w którym momencie dzieje, bo na razie w Groznym miasto jeszcze nieco dla nas zasłonięte widzimy inne elementy początkowe i później coś się coś się po reakcji już mnie już dzieje, a taka możliwość obserwacji bardzo dokładnej tego co się dzieje w reakcji chemicznej daje morze możliwości, jakie jest może, więc dochody jak pani powiedziała mu dotychczas stacjonarny techniki pomiaru właśnie chemii na szkodę żylibyśmy do tego przykładu odnosili pozwalał nam wrócić i jak agent jak fragmenty będą osobom oddziałowe oddziaływać i potem, jakiego rodzaju produktu trzeba wprowadzić system początek i koniec natomiast wszystko między pomiędzy to była generalnie to, bo teoria mówi dziś wyobrazić przebieg reakcji chemicznej bardzo dobrze, dlatego że intuicja chemików i metody obliczeniowe są na tyle rozwinięte, że to można doskonale doskonale przewidzi natomiast teraz biorąc pod uwagę aspekty właśnie on eksperymentalne, które nam, które nam otwiera koszt dostępu do własnych swym pozwolenia na sfilmować byłem zarejestrować jak reakcja przebiega właśnie o swoje fazy początkowej fazie końcowej pozwala nam zarejestrować zmierzyć struktury tzw . Stanów przejściowych przejściowych przejściowe struktury atomowy, przez które przychodzi do nas nasza cząsteczka która, która zamienia się z formy, a w formę we prawda jesteśmy w stanie zmierzyć się stanie jest mieć czas ich życia oraz ich formy atomowym czy struktura umowom, które otwiera się pole do wielu spekulacji, jeżeli pani poznała testu, który przejściowo może oczywiście pani na nie wpływać można kontrolować reakcję można dopasować n p . w przypadku historiografii Białek można, by myśleć o dopasowaniu leków czy inhibitorów pewnych Białek znają, zwłaszcza strukturę atomową czy struktura to co jest kluczem do tego, żeby kontrolować przebieg reakcji nie tylko poznać całą reakcję z punktu takiego, że bez fundamentalnego, ale również z punktu na taki wóz operacyjny jest w stanie wykorzystać te stany przejściowe n p . do racjonalnego sprecyzowania nowych leków czy nowych materiałów n p . nowy materiał ale, żebyśmy dobrze zrozumieli, bo mówimy o tym, że można sfilmować reakcję chemiczną bardzo fajny metafora, ale co to znaczy nierealnie czy będziemy mogli zobaczyć takich firm, bo wcześniej pan dr Ryszard Sobierajski MD świetlaną te różnice jeśli chodzi o wolnych częstotliwości promieniowania żył optyczne to jest takie, a rentgenowskie to inna tutaj będziemy my mamy laser na swobodnych elektronach, który ma być jeszcze dokładniej się no chyba nie jesteśmy w stanie widzieć takich częstotliwościach jakoś rzekł, że o widzialne światło ma inne częstotliwości, więc co będziemy widzieć realnie co i swym rejestruje realnie wykorzystujemy wioski wiązkę promieniowania rentgenowskiego tu może powiem tak typowym zastosowaniem jest dyfrakcja rentgenowska, czyli proces, w którym nie ma wiele miast mer wioski fotony, które padają na daną materię oddziaływują z elektronami, które znajdują się w tej materii ich przypadku w długości fali właśnie zakresie rentgenowskim z uwagi na to, że ona jest taka krótka to długość fali to oddziaływanie odbywa się głównie z elektronami, które są blisko jądra atomowego w związku, z czym de facto w trakcie 2 7 Boskiej to oddziaływanie fotonów dyrektywami powoduje, że jesteśmy bardzo blisko jądra atomowego szych jesteśmy z dużą dokładnością w stanie ocenić gdzie, a to się znajduje to jest różnica fundamentalna między promieniowaniem w zakresie optycznym rentgenowskiej promienie optyczne ma zbyt długą długość fali, żeby móc to mija pół prawdy w swoich małych Górka i dołek i to nie trzeba się po prostu tego wyobrazić może ominąć na tak po prostu o, a jeśli jest dość szybka duża częstotliwość to jest mniejsze szanse, żeby coś przegapić generalnie można powiedzieć sposób to rejestrowanie tych, w czym nagrywanie filmów molekularnej w obliczu bywał na zasadzie rejestrowania obrazów czy może sekwencje obrazów czy takich stop klatek rodak każda z tych stopniowych to jest obraz frakcyjnych, które rejestrujemy na specjalnie w tym celu zbudowanym w sektorze, które testom to jest osobny projekt, który przez ponad 1 0 lat był prowadzony w tym celu, żeby to to nowo powstałe laboratorium do nowopowstałej instrumenty naukowe były wyposażone unikatowe detektory, które pozwalają na rejestrację poszedł impulsów czy tych obrazów atrakcyjnych i następnie jesteśmy z sobą te Stopklatki połączyć film, czyli tym niech pani sugerować taką sytuację mówi pani zdjęcie z samochodu, lecz na ulicy prawda żeby, żeby sfotografować samochód, który jedzie ulicą i żeby jeszcze powiem z zarejestrować ten samochód w czasie przejazdu musi pani mieć tak ustawioną migawkę prawda, że zbyt ostro, żeby było ostro w 2, czyli Wojciech zaciska Konina na na przeciw aparatu to jest ten moment, w którym w, jaki sposób nie czujemy ten proces dynamiczny, który będziemy obserwowali nasze laboratorium natomiast długość impulsów sprawia to właśnie tam migawka długo się czy przysłony może być tak jak co powoduje, że jesteśmy w stanie zarejestrować procesy, które w tej w tym oknie czasowym mają miejsce po raczej im krótszy impuls promieniowania, które używane do porodu po pomiarów tym krótsze mogą mieć czas trwania procesów, które mierzymy dr Wojciech Gaweł da dr Ryszard Sobierajski rozmawiamy o urządzeniu badawczym Jura pijany i Sven, w którego budowie utrzymaniu Polska uczestniczyła i gminy za chwilę po skrócie informacji w drugiej części radiowej Akademii nauk opowiemy państwu trochę praktyce to znaczy w jaki sposób realnie pracujesz na takich urządzeń ich druga część radiowe, kiedy minął go w naszym studio goście dr Wojciech Gaweł deficyt zrobiony x LO oraz Uniwersytetu Adama Mickiewicza dzień dobry ponownie sznur pani dzień państwo im dr Ryszard Sobierajski również fizyk z Instytutu fizyki Polskiej Akademii Nauk dzień dobry raz jeszcze rozmawiamy o i łopian x LO urządzeniem badawczym w taki wielki laser, który trzykilometrowy, który jest ciemny zbudowane na terenie Niemiec, a jest to projekt międzynarodowy, w którym w, którym to w projekcie Polska ma swoje cele udziału i również, że mogą tam polscy naukowcy pracować się też powiemy więcej w drugiej części naszej rozmowy o tym co zrobić, żeby jak najwięcej gmin polscy badacze mogli je mogli korzystać z tego bardzo ciekawego urządzenia i właśnie n p . dr Ryszard Sobierajski już na nim pracuje jak się pracuje nad takim wielkim laser wszystko zaczyna się od pomysłu moim ostatnim projekcie, który w, których teraz realizujemy z kolegami z Politechniki warszawskiej z dr. Jerzym Antonowicz czym spotkaliśmy się na trawie 2 lata temu i rozmawiać o możliwościach x LO z tego z tej rozmowy z w czasie tej rozmowy zaistniał pomysł przeprowadzenia badań i tu zaczynają się schody oczywiście, bo pomysł to jest najważniejsza najważniejsze elementy, ale później w czasie ciężka praca z 1 strony musimy wykonać badania wstępne, które nam pozwolą oszacować czy czy ten pomysł uda się zrealizować z drugiej strony warto też jest nawiązać współpracę z innymi ośrodkami badawczymi w naszym przypadku z uniwersytetem w Duisburgu SN z grupą na sesję z uniwersum Stanforda ZTM liczy, że po to, żeby zebrać grupę wystarczająco silną która pokaże, że ten pomysł jest wart zainwestowanego czasu i pieniędzy ze strony źródła albo też czas na takich urządzeń badawczych jest bardzo cenny przed konkurencją to kto będzie mogła akurat w danym terminie na nim prace różne i jest konkurs jest bardzo konkurencyjne środowisko jest typowo wśród n p. w stanach są to były tylko 1 0 20 % najlepszych projektów przechodzi, czyli mówimy o konkursie, w którym stają najlepsi Infrastructure wśród tych najlepszych trzeba być w górnych 10 20 %, więc to jest 1 rzecz szyby, żeby nawiązać współpracę, żeby pokazać, że jesteśmy w stanie zrealizować taki projekt niczego co prawda zaprojektować wymyślić krok po kroku, jakie jak nowe kanały wyglądały pomiar na już to się wszystko zrobił można przygotować wniosek o czas pomiarowy złożyć go jak mnie są wystarczająco dobry dotyk sieciami troszeczkę szczęścia zostają zaakceptowane i o tym co widać wzdłuż tego trzykilometrowego lasera czy jest mały pokoik albo wielkie centrum zarządzania jak to wygląda ani w notarialnym tak drastycznie potem trafiamy do pokoików faktycznie, który jest głęboko pod ziemią w tym odseparowany od świata zewnętrznego na ile się da tuż za ścianą jest rura próżniowa z z promieniowaniem rentgenowskim w środku, która trafia do stacji eksperymentalnej w tej stacji eksperymentalnej są różne urządzenia, które kształtują wiązka rentgenowską jest nasza próbka, którą badamy i są detektory, które mierzą różne procesy fizyczne zachodzące w tej grupce n p. poprzez frakcja, bo spektroskopia rentgenowską na rodzaj rozpraszania my sterujemy z z pokoiku, który znajduje się na zewnątrz tej tej tezy tego tego układu pomiarowego tak już bowiem głęboko pod ziemią miejsce takie dni duży pokój ale, ponieważ są eksperymenty, których najczęściej uczestniczy wiele grup badawczych średnio po 10 grup od 1 0 naukowców na nas na projekt to system ciasto zazwyczaj swoje ekranów monitorów, na których potem nieważne jak przyjemne okoliczności, że wielu ludzi zamkniętych i ewentualnie stworzeniem kilku intelektualnie jest to w jest to jest wspaniała środowisko naprawdę tam nie wątpię, więc mnóstwo pomysłów fizycznie potrafi być ciężkie, szczególnie że czas uświadomić, że dostajemy czas pomiarowy n p. 5 6 10 5 szych to jest 5 × 1 2 godzin 60 godzin 2 i pół dnia najczęściej decydują się, by jest też członkiem praca przez 12 godzin później 1 2 godzin przerwy w przerwie teoretycznie, ponieważ jest to czas, kiedy mamy moment, kiedy im już nie robimy bezpośrednie pomiarów, ale jest to moment, kiedy możemy dokonać analizy danych pomiarowych, kiedy może się zastanowić co dalej i coś było i ten czas zazwyczaj spędzamy dalej z tym, że w podziemnym haraczu w tym zimnym pokoju i jest dostarczane jedzenie w takim razie taki wysięgnik 1 z popularniejszych obok właśnie całej infrastruktury elektroniki komputerów, które wykorzystujemy do sterowania eksperymentami i oglądania wyników tych eksperymentów są chyba najbardziej popularnym elementem wystroju pokoju naukowego jest ulotka z dostawą pizzy albo z chińskiego jedzenia albo i którzy w zależności od tego w jakim kraju jesteśmy to co sądzą o różne kuchnie popularny tak fast foody na wynos jak się buduje takie urządzenie z jakimi trudnościami technologicznymi trzeba było mnie się w międzyczasie zmierzyć w jaki sposób też n p . Polski udział wyglądały realnie czy tez także przyszedł minister nauki i wyciągnął walizkę położyły ją wypełnioną pieniędzmi rzecz jasna i poszedł czy to jest sprawa wkładu intelektualnego mineralnym naukowego pan dr Wojciech Gaweł da, więc w przypadku laboratorium już kina Sophia to był tak słynnych na początku to był to jest w konsorcja czuł, że spółka de facto działamy prawnego sp. z o. o . taka taką non profit i Polska jako 1 z członków tej spółki czy akcjonariusz tej spółki wpływa wprowadzi tzw . wkład rzeczowy to nie jest w tonie był to chyba 1 3 tego wkładu to był wkład pieniężny natomiast 2 3 to był wkład rzeczowy w postaci wyspecjalizowanej aparatury naukowej, która została zbudowana w Polsce przez polskie instytucje, które właśnie były dofinansowane przez minister Liu czy ministerstwo natomiast tym zostały na dno następnie dostarczone 3 oddane do użytku w Niemczech i stepowym ze Stallone z innymi komponentami w czasie budowy tego lasera sama budowa o tyle skomplikowana, że tak jak pani wspomniała trzeba było wydrążyć tunele, czyli to była ogromna ogromne przedsięwzięcie również konstrukcyjny budowlany, żeby wydrążyć Polacy 5 km tuneli, dlatego że ten pierwotny pierwszy tunel, który w oku 2 km długości znajduje się akcelerator liniowy to tam, gdzie wiązka elektronów wystawie przyspiesza do dołu relatywizm etyczny prędkości do bardzo wysokich energii niskich prędkości światła dokładnie momencie po tych pierwszych 2 km tam tunele zostają zaczną się rozwiązać jest tych, których celowo piętrzy do tej hali eksperymentalnej podziemny pod wspominał Ryszard wpada 5 tuneli każdy z nich może doprowadzić osobno 3 wiązki rentgenowskie właśnie w próżni w tych rurach próżniowych natomiast czyta i ta wiązka elektronów jest potem wysyła nabytych czy może przekierowywać do tych do tych 5 tuneli prawda i tam już jest tam się znajdą kolejne elementy, które znają generować, który generowana jest wiązka czy prują 1 z Rosją jest wtedy transportowane na ostatnim kilometrze ostatni kilometr ty tego tunel to właściwie tylko rura próżniowa, w której nawiązka jest transportowana od tych elementów, które nazywamy innowatorami to są tematy te elementy, które generowane jest niewiele wioski aż tu po rządku ty tzw. hali eksperymentalnej, gdzie już są zbudowane stacje badawcze tu warto powiedzieć, dlaczego miasto sport 12 0 0 Sobieralski, ponieważ ich natężenie i siła jest tak duża, że w zasadzie wszystko, żeby sadzić tuż za rządów nad torem bez racji rozmiarów tej wiosny też ulegałaby zniszczeniu dlatego musi mieć trochę dystansu, bo nas zwiększyła swoje rozmiary zmniejszyła swoje natężenie się można było w Polsce wspomnianych i to wszystko musi być równiutkie żadnych niedoskonałości inżynierii niedoskonałe, bo to może naruszyć wyniki badań, więc to też wielkie wielkie wyzwanie czy ten laser jest niebezpieczny co by się ze mną stało, gdyby taka wioska we mnie uderzyła w 2 poniedziałek, bo mnie wszystko zewnętrznego przewieźć wszystkich wyzwaniu natomiast pomysły w ten sposób promieniowanie rentgenowskie samo w sobie no i powinniśmy unikać napromieniowania z dużą nie nadużywa prawa nie nadużywać nigdy stąd ten opis, który przytoczył Ryszard, jaki zbudowane są stacje badawcze, że to jest pomieszczenie otoczone ścianami, które zawierają również takie takie warstwy ołowiu, żeby wytłumić to, żeby żadne formy, że ogień wydostawał się poza obręb tego tego laboratorium jest ten, kto jest ten pokój, w którym z, którego steruje się zdalnie przez całą aparaturą to jest wewnątrz także myślę że, gdyby się pani znalazła w tym pokoju w w momencie, kiedy wpadał tam wiązka to są oczywiście systemy zabezpieczenia, żeby mogła pani natychmiast wiązkę wyłączyć i uciekać z tego pokoju, ale bezpośredniego zagrożenia życia nie ma tam prawie taka, że te promieniowanie służy do wykonywania eksperymentowanie kontaktu z ludźmi grozi ryzyko nazwała procedury bezpieczeństwa, które uniemożliwiają Markowi znajdowanie się z w komorze w miejsce, które 10 będzie eksperyment w trakcie, kiedy jest tam promieniowanie, gdyż chętnych, którzy słuchają zaś młodzi fizycy i fizycznie myślę sobie też chce mieć badania takim fantastycznym urządzeniu i coś zrobisz słabe, żeby móc pracować na nim spiesz możesz rzeczą, którą chcielibyśmy tutaj też słuchaczom przybliżyć to, że jest to laboratorium otwarty na światowym na społeczność naukową z całego świata, czyli powiedzmy niezależnie od tego czy ci kraj, z którego pochodzi jednak w przypadku Polski Polska jest członkiem tej spółki natomiast jedynym kryterium przyznawania przez pomiarowych doskonałość naukowa i to oznacza, że 2 × w ciągu roku odbywają się konkursy nabory na 1 na wnioski, w których na kilku stronach można opisać swój pomysł czy opisać projekt przeprowadzenia takich pomiarów i te wnioski można wysłać one są oceniane przez panel ekspertów, który wybiera czy z hiphopowym układa listę rankingową tych najlepszych wniosków z punktu widzenia naukowego wyłącznie tam naprawdę nie nie wybieramy wniosków, które pozostawił po kraju rodzinnego te wnioski następnie trzeba ocenić co jest lepsze moja rola jako pracownika naukowego przy 1 z tych stacji benzynowej czy życiowych określić czy one są techniczne lekko wykonalne, czyli czy aparatura, którą posiadamy pozwala na zrealizowanie tych badań, jeżeli wniosek jest naukowo bardzo atrakcyjny i wykonalny to wtedy przyznaje takie grupy czas pomiarowy n p. tych 60 godzin pomiarowych, które są nieodpłatne grupa naukowa nie ponosi żadnych kosztów związanych z przeprowadzeniem tych badań poza kosztami podróży, które też są do pewnego stopnia zwracany przez nas elaboratu psami dla kilku osób jesteśmy w stanie zrefundować sobie wicie koszty podróży dla studentów 30 0 doktorantów, którzy przyjeżdżają to trzeba jasno powiedzieć, żeby ludzie, żeby nikt nie myślał, że rywale są odpłatne badania, które są ukierunkowane na rozwiązania przemysłowe, które na świat są zastrzeżone wyników nie wolno publikować te badania są odpłatne natomiast badania czysto naukowych, które są publikowane w czasopismach naukowych, które można opublikować co otwarty te badania są nieodpłatne ale zanim dobrze realizują zyski muszę się tak naprawdę nauczyć jak korzystać z klas teraz, bo on w elektrowniach musimy poznać, jakie są jego możliwości jak jest trudna dla fizyków to jest trudne zadanie, ale do narażenia dla każdej umowy szczególnie podkreślono dla każdego, bo badania z wykorzystaniem wynalazki konserw słonych lekturach są najczęściej interdyscyplinarne gwiazd w tym chaosie pomiarowym były spotykają się fizycy biolodzy chemicy naukowcy materiałoznawstwo geolodzy farmaceuci farmaceuci też docelowo jednostki głównych składowych tematów badawczych i Stali jest biologia strukturalna i określanie struktury Białek, że rynek jest syntetyczna też, by tutaj zasiadała w Ts fajne dziedzina ta z pole do popisu jest szaro wizje tak naprawdę nie jest to urządzenie dla fizyków fizycy pewnie są pierwsi, bo musimy poznać więc, gdy działa bowiem jak działa już wiemy jak to użyć, ale też musimy to wytłumaczyć innym i zaprosić innych naukowców z innych dziedzin i ku temu właśnie z państw naszego naszych działań konsorcjami swe Polska, gdzie jest zrzeszonych w tej chwili 2 6 instytucji naukowych w Polsce, który ma program rozwoju użytkowników polskich użytkowników i Sferii to ma 2 takie podstawowe filary znów straciliśmy móc kształcić młodych pracowników naukowych doktorantów do wykorzystania takich urządzeń i tu zachęcamy do do do kontaktu z nami mamy nadzieję że, że rzeź będziemy w stanie pomóc i że ktoś będzie zainteresowany rozwojem kariery w tym kierunku to to będzie w stanie w tym pomóc z drugiej strony chcemy szkolić już istniejące grupy badawcze dojrzałych fizyk dojrzałych naukowców do doświadczonych doświadczonych jak ja mu takie urządzenie wykorzystać do ich własnych celów badawczych konsorcjom x Chełm tam należy się odezwać jeśli chcesz jeśli im potrzeba wsparcia jak rozumiem, żeby taki projekt napisać tak myślę, że to ja zaś na modlitwę pozwał redakcję, że sprawą doświadczonych użytkowników takich w Polsce jest kilka grup w Instytucie fizyki pan w Uniwersytecie karami Adama Mickiewicza w w Poznaniu i w Instytucie fizyki jądrowej w Krakowie no to drodzy młodzi nie tylko badacze badaczki proszę zgłaszać się proszę być ambitnymi próbować się złapać się na te badania nad takim urządzeniem, jakim jest sexy mamy czekamy na wyniki nowe wspaniałe leki materiały i ciekawostki ze świata nauki dr Wojciech Gaweł da fizyki lub Janis oraz Uniwersytet Adama Mickiewicza dziękuję bardzo niech prowadzą dr Ryszard Sobierajski fizyki Instytut fizyki Polskiej Akademii Nauk dziękuję bardzo dziękuję pani dziś państwa, a to była radiowa Akademia nauk za chwilę skrót informacji Zwiń «

XFEL, czyli najpotężniejszy laser świata

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: RADIOWA AKADEMIA NAUK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 06:00

Najnowsze Podcasty

Ameryka Łacińska drugą ojczyzną! Pisarz, podróżnik, reporter Roman Warszewski

Magdalena Gościniak. Jeden las, jedna wiedźma i ludzi tłum

Czas na zakaz sprzedaży żywych karpi

Duchy i demony Hani Rani

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL