Skąd wiadomo jak daleko są gwiazdy?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

jak i zaczynamy radiową Akademii nauk Karolina Głowacka przy mikrofonie w naszym studiu pan prof. Michał Różyczka dzień dobry tani drań zależy na stronę bez centrum astronomicznego imienia Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk panie profesorze pomyślałem, że może porozmawiać na temat odległości we wszechświecie w kosmosie, ponieważ 3 rzeczy wydaje się nawet nie tyle się wydaje są takie ogromne odległości, że w zasadzie dla naszych maluczkich umysłów wręcz Rozwiń » abstrakcyjne, skąd pan jako astronom z 2 jak daleko jest jakaś gwiazda przecież to wszystko na niebie tylko takie punkciki to jest niesłychanie skomplikowana sprawa to jest fundament stanowi wyznaczania odległości na począwszy od układu słonecznego Księżyca planet, a wkrótce najdalsze rejony wszechświata, który możemy aktualnie obserwować i żeby dokładnie opowiedzieć pewniaków z naszym 12 godzin poświęcić, ale da się, ale jak sądzone jak sądzono się z tego zrobić jakiś rozsądny wyciąg może najprostsza rzecz na początek skoncentrować dlatego z Księżyca bardzo prosto na Księżyc znajduje się 5 luster ważna zasada już nie dostać tak dosłownie dostarczane są zwykłe lustra oczywiście czerwone serduszka podrasowane, ale o wiarę ich zadaniem jest odbijanie światła dla tego rodzaju 3 z zostawi astronauci amerykańscy w podczas programu Apollo A 2 zostawił dochody radzieckiej wszystkie 5 10 0 działa to znaczy nic się nie stało czystych i jest kilkadziesiąt lat od chwili, w której się tam znalazły na jej w miarę regularnie są do tych ustaw kierowane wiązki laserowe to co Salvatore z naszymi i mierzy się po prostu czas między wysłaniem impulsów laserowego, a jego powrót na ziemię i w ten sposób można zmierzyć odległość na laser lustra z dokładnością do mniej więcej 2 mm notek z prostego rachunku ego znamy z prędkością to małe i czas z Ameryki przemierza o tyle ciekawe, że orbity Księżyca nie potrafimy obliczyć dokładnie niższe z błędem 1,5 cm and my duży zapas w Chinach to robi wrażenie, ale mnie od razu ten, kto stawia pytanie, kiedy się dowiedzieliśmy z odpowiednią dokładnością, jaka jest prędkość światła, a pierwszą informację na ten temat duński stronom oraz Roman drugi po siedemnastego wieku, a zdobył inny nie muszą nie zgadzało coś w kalendarzu zaćmień Księżyca Jowisza to znaczy można było obliczyć z praw i znanych już wtedy ani jedenastki, kiedy Galileusz owe 4 księżyce Jowisza będą się chowały za tarczą planety okazało się, że to co siadaj wyliczyć po prostu są na nich to na co nie zgadza się z interwencjami na myśli się, o co, o co tu o dziwo, że świat po PiS z ograniczoną prędkością 1 dość dokładnie o nieudaną uważa, że biegnie, z jaką prędkością niż powierzenie w Tyczynie, skąd w ogóle w 2 0 ten ceremoniał być może zaryzykuję stwierdzenie, że z nieskończoną prędkością da, ale nie jestem tak naprawdę, ale są zwolnione z prawa sprawa prędkości światła jest absolutnie kluczowa z tego co pan mówił w rozumieniu tego jak to się zdarza Eko, a akurat w tym przypadku jak najbardziej, a może jeszcze, zwracając się, że Car was to on powiedzieć, że przekonaliśmy się dzięki tym pomiarom u mnie, że Księżyc czekałem od nas w tempie prawie 4 cm na rok mali za jakiś czas dojdzie do tego, że nie będzie już całkowitych zaćmień słońca w związku z tym obrączkowanie czy to jakoś w młynach były one nowennę za nie wpływa o, tyle że na koszt energii związanej z ruchem obrotowym ziemi Księżyc się odsuwa, czyli ziemia spowalnia, ale w tempie dla nas cudnie gra nerwowo 1 milisekundy na 10 0 lat mniej więcej no dobrze, ale Księżyc to wie pan coś wywalczyć to robienie czegoś takiego dużego wrażenia, ale co mieliśmy tam, ale jest to metoda mierzenia prędkości i jest bardzo odważny i tyle w odległości tak podobny sposób, używając fal radiowych, a nie światła i mierzy się na odległość układzie słonecznym, ale Duda jest znany, ale regionalne same fale elektromagnetyczne bitcoiny długość tak czynnie wraz z tą samą prędkością 1 podkreślam mam wrażenie, że czasami inne przez to, że się mój fale radiowe i światło można mieć wrażenie z jest też to, więc skoro chcemy być aż tak dokładnie to dodajmy jeszcze, że w próżni tak ma w jakimś ośrodku też w wolnym handlu na wieczność Wskaż komplikuje no, więc po raz pierwszy zmierzona za pomocą radaru w znacznym, wysyłając wiązkę radarową i odbierający od tamtej SI smętną resztkę wnioski i która dotarła po odbiciu na ziemię Dobranowski Dobosz 10 01 . roku, a w tej chwili mierzy się już w ten sposób w odległości do Merkurego Marsa właśnie tej gali dosłownie księżyców Jowisza, o których mówię nie samego Elvisa, bo w dnie Wisły Jean van ne radiowe i pierścienie Saturna uznawano, że tak powiem w ten sposób naj Jaś po raz pierwszy ma zostać po raz pierwszy tak raz po raz pierwszy przekonania, że one są z grudek wielkością kometa chropowate złożone i o co tego słynnego Księżyca Saturna tego Tytana, który jako jedyny Księżyc w układzie słonecznym atmosferę Szczecina dla grup może być warowni szanse no, więc znamy odległości do planety i jego księżyców w układzie słonecznym znamy dzięki temu także odległe ziemia słońce tzw. jednostka astronomiczna, ale to nadal panie profesorze nie robi na mnie tak dużego wrażenia jak na chwilę zaraz przejdzie do zastrzeżonych w przenośni dosłownie na dobrze Otóż odległość do gwiazd zaczęto wyznaczać w połowie dziewiętnastego wieku między metodą paralaksy czy też paralaksa każdy może sprawdzić bardzo prosty sposób w uwaga proszę posła z bardzo bardzo fajna sprawa tak prostując palec wskazujący stan wyjątkowy gość weselny 10 15 centów od nosa zamykamy lewe oko i patrzyłem co widać zapaść SLD pana zesłanie teraz ja widzę w tej chwili za palcem u pani prawe ucho, a w teraz zamykam prac wokół i widzę zapłacę pani lewe ucho SLD zesłania pana lewe oko, a jak zamykam teraz GOK to już widzę pana twarz na grillu mięsa, dodając zmiana położenia od dłużnika światła powoduje zmianę położenia tego obiektu, który wysuwa światło na tle innych dużo dalej położonych obiektów na w astronomii tym odbiorniki światła jest tu teleskopy umieszczone na ziemi, a z zmieniamy położenie tego odbiornika dzięki temu, że ziemia kręci wokół słońca i a w co pół roku i prawda w przeciwległych kątach swoje orbity, gdy się znajduje i dzięki temu bliskie gwiazdy widać na tyle duża dalej położonych gwiazd w nieco innych miejscach, ale czy to nam daje bardziej precyzyjną informację czy to tylko informacja na 1 ogniu zbliżenia tam z dnia, jeżeli znamy się Noska są liczne Aten znamy, bo pomierzyć byśmy w odległości w układzie słonecznym, gdzie ręce radar m. in . no to mamy coś co się w dawnych czasach, kiedy geodezji uprawiana za pomocą regulacji nazywa bazą bazą, czyli dokładnie zmierzone odcinek i jest 2 końcach tego odcinka mierzymy kontra po jakim widać Nathan to gniot, do którego chcemy od kogoś wyznaczyć ani też komety na mecie w Niemczech wcześniej coś takiego szkolna trygonometrii powiedzmy, że istnieje ten można to weekend rozwiązać jak się ma obok i 2 Kante x Macierz także tego się tak samo się robi z gwiazdami z tym, że miasto bardzo trudne, dlatego że te Conte o jakiej gwiazdy się przesuwają w związku z ruchem ziemi tzw. przesunięcia para faktyczne i są bardzo ma co mniejsze niż 1 sekunda aut o 1 sekunda to jest koń pod jakim widać moneta jedno grosza z odległości 3 km mniej więcej jedno, gdy jej najbliższa masa najbliższa nam gwiazda za słońcem Proxima Centauri na ten swoich kont analitycznych mniejsza od 1 sekundy 0 8 Niemiec i sekundy łuku, a dziś trzeba być precyzyjny tych opłat czy i także po raz pierwszy udało się te pomiary przeprowadzić dopiero w połowie dziewiętnastego wieku za pomocą bardzo zmyślne metod, a obecnie robi się do zapłaty co z tych typów, umieszczając odbiorniki poza atmosferą ziemi, żeby tam nic nie przeszkadzał, bo teraz oczywiście, żeby nic nie mnie nie nie grał nieco słyszeli i zamazywał obraz firmy niestety atmosfera potrafi to wszystko robić i znakomicie utrudnia to teraz jest liczne prof. Michał Różyczka z naszym studia te straty w Akademii nauk rozmawiamy o odległość tych w kosmosie tych porażających przynajmniej mnie odległościach kosmicznych więcej powiemy po skrócie informacji Radia TOK FM FOT Karolina Głowacka przy mikrofonie test radiowa Akademia nauk w naszym studiu pan prof. Michał Różyczka stroną dzień dobry panie profesorze wreszcie czas wznowiono odległości wanny w kosmosie pan się skrótem informacji wyjaśnił nam jak to jest możliwe, że astronomowie winne są w stanie powiedzieć jak daleko jest jakaś gwiazda, że ta gwiazda jest bliżej od nas niż jakaś dzieli odległość dzieli odległość czy też możemy dopowiedzieć, a kiedy, którym dokonano pierwszych takich poważnych obliczeń w to czy naukowcy byli zdziwieni tym jak daleko są to obiekty nie już Kopernik Mariusz Koper takich Kopernika może nie tyle wiedział, ale był przekonany głęboko przekonany o tym, że gwiazdy muszą się znajdować w bardzo daleko od słońca dlaczego, bo nos w jego hali ekscentrycznym układzie ziemia oczywiście poruszała się wokół słońca i w związku z tym mam oczekiwać, że gwiazda będą się nim właśnie przesuwały tak jak to opisywaliśmy w poprzedniej części programu talent tych przesunięć nie zaobserwował nie miał na to żadnych szans w Brukseli o wiele za dużo za mało czasu, ale skoro nie widział, gdy przez część z obecną stąd wniosek muszą być bardzo daleko oczywiście miał rację także ta nie była żadna nie wzrusza mnie żadne zaskoczenie, gdy inny sposób w siedemnastym wieku w ministerstwie astronomowie angielscy doszli do wniosku, że gwiazdy są bardzo daleko jej nawet co podali ratownika no i myląc się przy tym stosunkowo niewiele, bo ile dobrze pamiętam o 1 0 20 %, ale może nie poświęcamy czasu na na roztrząsanie tego mechanicy robili tylko wróćmy do mierzenia odległości 10 000 oraz robi Otóż pałac z ziemi da się zmierzyć z okien z dokładnością do 1 sekundy i to jest zasięg więcej czasu na świetnych dla przypomnienia odległość słońca od środka galaktyki inwestor między 2 5 30 000 lat świetnie, więc mam wystawały galaktyki mogliśmy tylko oglądać mierzyć natomiast kiedy pierwszy satelita Castro medyczne, czyli właśnie ten, który miał mierzyć odległości we wszechświecie i Karkos nasi w kosmosie no tutaj był skokowy wzrost dokładności do 1 sekundy i on w związku z tym 10 × dalej sięgnąć nawet w galaktykach i zniknął problem niestety taki mianowicie, że oni znaleźć się na ty robisz na co miał się znaleźć, bo w Zawierciu i silników ostatni stopień rakiety zaskoczymy opracowanie danych zrobią się straszliwie skomplikowane no, niemniej po raz pierwszy udało się poza tym granice 1 sekundy byków jeśli jest temu okolicę kilkuset naczelny PR tysięcy drobnych naczelnych poznasz od paru lat następczyni chyba hasła bij satelita także europejskich taras był wysłany przez SM Europejską agencję kosmiczną Gaja działa, która mierzy jeszcze z coraz dokładniej te przesunięcia niż zrobił się Pakos w związku, z czym sięga do centrum galaktyki i kiedy zakończy swoją misję będziemy znali odległości do około miliarda gwiazd w galaktyce nieletnich całkiem przyzwoitą w dokładną trójwymiarową mapę dla naszej galaktyki, ale z Gaja dalej nie wiem czy w Szczecinie na razie nie da rady trzeba innych metod użyć jest to tzw. metoda świec standardowych to ktoś mi trochę dziwnie, ale nas co mogę wbić w Oslo w sądach dziwnym ludem tych, którzy nie zrealizowała używa dziwnych nazw, żeby wspomnieć tylko czarne dziury białe karły czerwone olbrzymy n p. w najbardziej to jestem na was zła ciemną energię to tak, a wiadomo cała brzmi bardzo konkretnie w gruncie rzeczy w chwilę się z pań konkretnego w tym energii liczba ofiar ani jego jedyną osobą we wszechświecie el Band Ball MK 1 w czarnych w nazwie jednak wbrew temu w ich dane Otóż świece standardowe świece standardowa to jest źródło światła, na którym jest napisane, z jaką mocą na świecie, jeżeli chcemy odróżnić blisko nas świecącą żarówką wezmą matce 2 W od daleko położonej u żarówki o mocy 2 100 W no SI wyglądają tak samo co musimy zrobić musimy wziąć w nim silną na tej zobaczyć napis na na tym cokole żarówki identyczne są 2 W, a tam jest 200 W w Zakopanem to żarówkę jedno gwiazda no, więc właśnie okazuje się, że okazuje się, że gwiazdy niektóre przynajmniej na dobrą sprawę do wszystkiego, że niektóre mają ten napis zamazana inne mają dość wyraźny za pomocą świec są w Dreźnie, gromiąc szczegóły ograniczmy się do 1 rodzaju gwiazd są zadbane cefeidy są bardzo jasne gwiazdy do 20 paru tysięcy razy jaśniejsza od słońca zaskoczy nie widać z daleka jest ważna, bo przydatnym zażegnana należy zadać intelekt i one kursują pulsującą znacznie zwiększają lisy bardzo dokładnie, powtarzając swoje ruchy zwiększają rozmiary kurczą się kuchnią kurczą się późno kurczą się i można zmierzyć z okresu w jakim powtarzają się te ruchy i domaga się ściśle związany właśnie z mocą, czyli krótką metę się z VAT z SLD i zmierza w okresach zmiany blasku to już prawie tak jak by się przeczytała Ilona ma watów, ale jest problem, bo żeby, żeby to dobrze odczytać to trzeba gminom metodą kasową paralaksy wojny nie mamy wyznaczyć odległość do tak bliski sercu i dla których Polacy możemy jeszcze znaczyć to właśnie zrobi Gaja robi w tej chwili pana do około 10 00 0 Faith in znaczne odległości, że tą metodą swoją pracę ponad 10 0 kilku tysięcy w związku, z czym teraz już naprawdę będziemy mieli jak to mówią w sumie dobrze skalibrowany te standardowe świece będziemy wiedzieć, jaką są one świecą i używając cyfr i 4 raz jako miernika odległości będziemy mogli sięgnąć do 100 000 000 lat świetlnych w kosmos to milionów zloty to by to co jest to jest maksymalny zasięg fantazji parędziesiąt milionów dla świetnych, żeby móc żyć, gdy w zasięgu ocenić jak daleko coś inaczej nieżyciowe głosi, że mówiąc o CIT ten wreszcie rasowo widzimy co z ideą, ponieważ już skali prowadziliśmy co za jedyne co wiemy wiemy jak są jasne meble nie są jasne wiemy, jaką powierzchnię ma nas detektorów wiemy ile energii otc Fridy wpadło na ile wartość zmieściła Procad Gdańsk, by wiadomo teraz kawy to powierzchnia kuli, której cząstką jest powierzchnia naszego detektora przepuszcza tyle fotonów i innym emituje co Saida no w związku z tym czasowe liczyć trasa wynosi teraz widzicie tak od kilku już w Polsce sposób można przejść od powierzchni odległości od to prawda bardzo prostej wraz z węzłem bandziorów elit przybliżają do urn jakiś tam rurę czy kino to widać, że się więcej w mieście jak bardzo daleko słyniemy no to to wszystko widać że, że Tychy fotonów pada dużo mniej, czyli remont inne pytanie panie profesorze, bo my śle sobie jednak, że Łódź astronomowie byli zdziwieni, kiedy zorientowali się, że tylko robaczki na niebie to nie tylko gwiazdy, ale całe zbiory gwiazd galaktyki olbrzymiego odległe niesamowicie nic to my myśli stają się właśnie chciałem powiedzieć, że co stoi za posłużyła z Dynovii albo MCK, która odkrywszy świat można powiedzieć bez żadnej przesady do wyznaczenia odległości właśnie taki klamki na niebie, któremu w większość astronomów głowy czasach, aby to początek dwudziestego wieku razem z taką mgiełkę nam on mnie oka głowica, ale on, siedząc przy największym ówczesnym teleskopy Damon Wilson nad Los Angeles dzisiaj położonym zaobserwował cefeidy w tym czy się ukazał się to coś jest bardzo daleko od dziś wiemy, że 2 pół 1 000 000 dać się jak mówią za pomocą są też możemy mierzyć odległości kilkudziesięciu milionów na świetnych powiedzmy stop dla żeber taką samą liczbę dzieci, ale towarzyszem jest mały kawałek świata co możemy zrobić dobrze poszukać silniejszych świec standardowych i tak się co znaleziono też cenniejszy, że rów silnych znamy dokładną umowę z znaleziono zaczęto inaczej wiedziano, że one i istniała zatem to ich używać dopiero między 20 lat temu to są tzw. supernowe 1 a kto jest gwiazda, która w pewnym momencie z przyczyn, które są mniej istotne dla dla zażalenia odwołania tak dobrze wiecie wybucha i maksimum tego wybuchu świeci tak jak kilka-kilkanaście miliardów Słońc, czyli prawie tak jasne jak ma Galaktyka ca, w której się znajduje na korcie widać ją naprawdę bardzo, ale to bardzo daleka i te gwiazdy mają to do siebie, że w maksimum blasku ich jasność jest właśnie mniej więcej stała w jest mnóstwo niuansów mnóstwo drobnych gestów, które trzeba wziąć pod uwagę, żeby naprawdę dobrze jest ich właściwości skorzystać, ale jak się wydaje to już opanowane i to do tego stopnia, że za użycie supernowej jest aż do mierzenia odległości we wszechświecie w nagrodę Nobla dostał zespół astronomów kilkanaście lat posiada już kilka naście lat temu w i tego to wszechświat i jeszcze bardziej się rozdał, a propos tego rozdęcia i jego rośnie zarówno w głowach astronomowie ci tego realnego ponoć coś jest nie tak ze stałymi handlarza tak jeszcze powiem tylko, że te są ponad 1, a pozwalają sięgnąć na kilka miliardów lat świetlnych to jest nieprecyzyjne zaznaczam nikt na wypadek, gdyby ktoś za centymetra nie da radę zwolnienia, gdyby ktoś jest nieprecyzyjne stwierdzenie, bo to, że ich obserwujemy Supernova od, których świat obiegło do nas tych kilka miliardów na świetny, a dostali za to, że są odległości kilku miliardów lat świetlnych od nas endoprotez wszechświat w taki transfer w no ale w każdym razie możemy może powiedzmy PS ogólnie za to bezpiecznie, że pozbawione sięgnąć naprawdę dalekie rejony wszechświata co stało się jasne mona Lisa i kiedy się przez te wszystkie szczeble tej tzw. drabiną odległości, zaczynając od co od wymierzenia radarem i w układzie słonecznym przez paralaksę przez to swojej idei supernowe 1, a przejęcie i wyznaczy stąd stanął szabla, czyli w miarę pewną miarę szybkości, jaką dysponuje wszechświat to dostaje się wg najnowszych pomiarów wynik 7 3 mniejsza Ochota jak jednostki i 7 3 to teraz, kiedy się zaprze mnie kosmologia do tego też można zupełnie niezależnie wyznaczyć dostaną rabat na samą stałą Hubble, a z obserwacji w bardzo wczesnego wszechświata to Fryś 6 7 do samych jednostkach i nie dalej niż kilka dni temu się ten sam bank, który ana bis, który dostał nagrodę Nobla w zasobach nowe 1, a i, a w dokładnie to za odkrycie, że wszechświat coraz szybciej i skanduje do tego właśnie posłużyły supernowe 1, a Nova stwierdził, że to jest już coś co pozwala podejrzewać, że czegoś nie rozumiemy naszą sieć jest doskonałym źródłem napięć jest taka różnica 5 jest na tyle istotna, że jego zdaniem on się zajmuje drabin odległości, więc jego zdaniem ci, którzy od strony kosmologii i młodego kosmosu rzecz oglądają rury jakieś błędy, ale są jakieś takie jak zapytamy kosmonautów to on tani powiedzą, że pewnie z tą drabiną odległości w coś nie tak i wskazują, że jest otwarty otwarty problem w tej chwili wydaje się inny całkiem poważnego rozwiązania basenami i tu może warto wspomnieć, że wyznaczaniem stałych kabla z drabiną odległości zajmuje się i bardzo dobre wyniki osiąga mój kolega z Instytutu prof. Grzegorz Pietrzyński pozdrawiam serdecznie i też myślę, że taki wątek, czego nie rozumiemy i gdzie są te kulki czołowe punkty gastronomii to jest coś na osobną rozmowę panie profesorze, do której zapraszam, kiedy indziej to jest bardzo pan prof. Michał Różyczka stroną sceny z centrum astronomicznego imienia Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk dziękuję tym dla tych z państwa, którzy są szczególnie zainteresowani poruszanymi przez nas dzisiaj tematami się z rejestru fizyką, a może nie mają zbyt wiele czasu, żeby się w sweter zagadnienia zagłębiać mamy specjalny prezent astrofizyka dla zabieganych autorem jest znany popularyzator nie odegra Stali San Ostrów fizyka dla zabieganych proszę do nas pisać nauka małpa to krok FM nauka ma tato kropkę FM mamy dla państwa kilka egzemplarzy, a za chwilę skrót informacji Radia TOK Zwiń «

Skąd wiadomo jak daleko są gwiazdy?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: RADIOWA AKADEMIA NAUK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Nowe BMW 5, Fiat 600 oraz sprzedaż nowych samochodów na świecie

Pomnik Lecha Kaczyńskiego w Lublinie, a właściwie wielka ściana. Budowa trwa. Są też skargi do WSA

Polska inicjatorem przemian? "To nie ma nic wspólnego z rzeczywistością" ["lex Tusk" w perspektywie unijnej]

Prezydent podpisał "lex Tusk". Co to oznacza? "Bojkotować to. Po prostu"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL