18 lat w więzieniu za niewinność. Rozmowa z prof. Moniką Całkiewicz

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

pierwszym moim gościem niedzielnym magazynie Radia TOK FM jest pani prof. Monika Całkiewicz prorektor d s . trud studiów prawniczych Akademii Leona Koźmińskiego były prokurator dzień dobry dzień dobry mówić będziemy o sprawie, która była 1 z wydarzeń minionego tygodnia w czwartek sąd zdecydował o tym, by 4 2 letni Tomasz Komenda on skazany za gwałt i morderstwo opuścił zakład karny opuścił przed całym przed wykonaniem całego wyroku przy czym podkreślmy, bo to jest Rozwiń » dość istotne sąd nie uniewinnił Tomasza z komendy jedynie pozwoli na to by opuścił przedwcześnie warunkowo za kład eCard rozciąganie rozłoży się pochylić nad tą trudną sprawą właściwie emocji, które są z tym związanej z taką dychotomii w ocenach tak pracy sądu jak wcześniej śledczy chciałbym jednak z naszych rozmów pominąć, ale nie sposób emocje jednak wkradają z pewnością ta sprawa jest na pewno bulwersująca z punktu widzenia na społeczeństwa no bo jeżeli prawdą jest żywa przez 18 lat był pozbawiony wolności niewinny człowiek to to jest sytuacja, która nie powinna mieć miejsca inni tego oczekujemy od państwa, a oczekiwanie jest jednoznaczne osoba niewinna nie powinna ponieść odpowiedzialności karnej z procesowego punktu widzenia emocji należy odrzucać, ale jak pani spogląda na tę na te sprawy biorąc też pod uwagę rozwój technologii to wszystko co co pozwala w sposób bardziej precyzyjny wskazać tego, kto to istotnie zawinił powinien ponieść karę z punktu widzenia, ale po przesuwa go jako prawnik mogę powiedzieć musimy jeszcze chwilę poczekać, bo wiemy o tym, że wpłynął wniosek o wznowienie tego postępowania, a wznowienie postępowania może mieć miejsce wtedy, kiedy ustalimy, że skazany, który tak jak w tym przypadku odbywa karę pozbawienia wolności czynu nie popełnił, ale to, o czym pan redaktor powiedział, czyli to warunkowe przedterminowe zwolnienie nie jest jednoznaczne z tym, że sąd już tę okoliczność ustalił, czyli sąd już zdecydował, że mamy skazanego, który nam bezpodstawnie został pozbawiony wolności, więc na pewno procesowego punktu widzenia musimy jeszcze chwila na decyzje sądu UE poczekać natomiast, jeżeli to się potwierdzi to zostanie wydany wyrok uniewinniający będziemy mogli wrócić do tej sprawy sprzed lat ich być może rzeczywiście będą takie możliwości takie dowody, które pozwolą na wskazanie prawdziwego sprawcy tych przestępstw te możliwości techniczne, o których pan mówi możliwości związane z wykonywaniem nowych badań to jest to jest realia to są realia właściwie nie tylko polskie, bo proszę zwrócić uwagę bardzo wiele mówi się o tym, że w niektórych krajach n p . w USA zwraca się do procesów i po wielu wielu latach wykonuje się różnego rodzaju badania chyba najczęściej wymienia się wówczas badania genetyczne, które pozwalają na ustalenie, że ktoś niewinnie został skazany niewinnie odbywał karę pozbawienia wolności, ale żyli długo możemy też mówić o przypadkach, kiedy nic się muszę zrobić nie da, dlatego że wykonano karę śmierci króla nakreślić chronologię zdarzeń w tej chwili nastąpi sąd wpier w uniewinnił włącznie z Tomaszem komendę czy zajmie się tą sprawą na nowo po to, by ewentualny wyrok uniewinniający wydać mając do czynienia z innym podejrzanym o to przestępstwo tak, jeżeli wpływa wniosek o wznowienie postępowania to tylko może być wniosek w tym przypadku mamy wniosek prokuratora generalnego ministra sprawiedliwości, ale to może być silny wniosek samego zainteresowanego w wielu przypadkach ten wniosek zostanie rozpoznany przez sąd i Akunina i dalej idącą decyzją, którą sąd może wydać to jest o uchylenie tego prawomocnego wyroku i jednoczesne uniewinnienie oskarżonego inna decyzja, która może zostać podjęta to uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi, czyli niekoniecznie będzie także w tym momencie sąd zdecyduje o tym, że należy tego mężczyznę uniewinnić być może ten proces będzie się odbywał po raz kolejny czynnik istnieją dane dotyczące polskiego sądownictwa, które wskazywałyby na to jaki im nawet szacunkowo tylko od pewnie gdzieś bardzo prawdopodobne odsetek spraw kończy się tak jak ta Tomasza komendy trudno powiedzieć, chyba że są statystyki, które mówią o niesłusznych skazaniach bo, gdybyście zostali Dino violą 2 dni każda sprawa jest inna niż MiLoG z pewnością możemy odnaleźć jest takie statystyki, które będą mówiły, o ile wniosków n p . o wznowienie postępowania jest kierowanych ale, gdybyśmy przyjrzeli się nawet historii polskiej kryminalistyki i prze grzebali ciekawe sprawy to moglibyśmy powiedzieć być może wniosków o wznowienie nie było być może w byłej nie były uwzględnione, a są od czasu do czasu wspominany takie sprawy ale kiedy mamy wątpliwości czy rzeczywiście skazana została właściwa osoba i gdybyśmy mieli grzebać gdzieś tam daleko daleko w historii to proszę zwrócić uwagę, że n p. sprawa Gorgonowej do dziś budzi emocje i są wątpliwości czy Gorgonowa rzeczywiście była sprawczynią zabójstwa lub sieci, gdybyśmy sięgnęli trochę bliżej to sprawa Marchwickiego, która od czasu do czasu jest przypominana jak zwana też procesom pokazowym zwana też procesem pokazowym wyrok w tej sprawie zapadł jak wiemy kara śmierci została wykonana, ale do dzisiaj dziennikarze prawnicy prawnicy za rok zastanawiają się czy to jest na pewno sprawiedliwy wyrok i słuszne wskazanie, więc RR takich spraw myślę że, że można było przytoczyć bardzo wiele, ponieważ są tu jeszcze wrócą do lutego postępu, który w, które oczywiście jest konsekwencją cywilizacyjną, ale z drugiej strony rośnie w nas poczucie niesprawiedliwości, że dowód, który kiedyś był wystarczający teraz dowodem właściwie żadnym Hołysz, a na podstawie dowodów, które w tej chwili nie są wartościowymi wówczas wydawano wyroki, bo był 1 z tak no tutaj znowu te badania biologiczna to jest idealny przykład tego, o czym pan redaktor mówi Ewa kiedyś możliwe były właściwe ba właściwie badania psychologiczne, które próbowano wykonywać tak precyzyjnie jak to było możliwa, ale Lech to, że mamy pewne inne cechy poza grupą krwi możliwe do ustalenia to oczywiście jeszcze nie świadczy, że mamy do czynienia z naszym materiałem biologicznym dzisiaj robimy badania genetyczne i metody są rzeczywiście coraz bardziej czułe można włączyć do protestów sprzed wielu wielu lat i stwierdzić czy rzeczywiście i że ich materiał dowodowy został zachowany czy rzeczywiście została skazana właściwa osoba, ale jako 1 rzeczy bardzo chciałabym powiedzieć to znaczy w sytuacjach, w których nie mamy dowodów bezpośrednich, a nawet ten dowód biologiczne dowód badań genetycznych w zdecydowanej większości przypadków jest dowodem pośrednio tylko wskazującym na sprawstwo i na sprawcę Chin to z ogromną uwagą powinien i oskarżyciel i sąd ten dowód poszlak wybudować, bo wyobraźmy sobie taką sytuację, że na miejscu zdarzenia znajdujemy włos nie wiem naskórek, czyli materiał biologiczny on się nadaje do identyfikacji to, nawet jeżeli ustalimy, że to jest materiał biologiczny pochodzący od oskarżonego to cóż my wiemy wiemy właściwie, tyle że ten oskarżony prawdopodobnie był na miejscu zdarzenia, chyba że taki materiał został podrzucony przecież sprawca, który dobrze przygotowuje się do popełnienia przestępstwa może mieć interes w tym, żeby organy ścigania zmylić podrzucić jakiś problem podrzucić n p. zużytą chusteczkę higieniczną innej osoby na miejsca zdarzenia, żeby na nią skierować postępowanie i mówi tutaj oczywiście o sytuacjach ekstremalnych i bądźmy szczerzy one zdarzają się niezmiernie rzadko, ale sam 1 taki dowód wskazujący nawet na obecność prawdopodobną bardzo prawdopodobną sprawcy na miejscu nie może przesądzić o tym, że mamy do czynienia ze sprawcą n p. zabójstwa, więc zasada jest taka, że jeżeli mamy do wód poszlakowy to on musi się składać z wielu wielu poszlak, które rozpatrywane wszystkie razem dają nam właściwie taką pewność, że żadna inna wersja zdarzenia nie jest prawdopodobne to rozmawiamy w przypadku Tomasza komendy przypomnimy zwolnionego przez sąd w czwartek z odbywania reszty kary skazanego za gwałt morderstwo przy wielu wątpliwościach, jakie w tej chwili narosły i dostało też było też podstawą decyzji sądu z panią prof. Moniką co kie WICZ usłyszymy się po godzinie 12 1 2 pozwolą państwo zapraszam serdecznie do dalszej części naszej rozmowy teraz informacje Radia TOK FM po informacjach po godzinie dwunastej 20 stał nasz cykl podróże małe duże i będzie go w Indonezji niedziela magazyny Radia TOK FM Przemysław Iwańczyk ponownie przy mikrofonie jest z nami już od początku naszego magazynu pani prof. Monika Całkiewicz dzień dobry kinowe prorektor d s. studiów prawniczych Akademii Leona Koźmińskiego były prokurator rozmawiamy o sprawie Tomasza komendy w czwartek sąd wypuszczą go na wolność nie jest złym warunkom w, zwalniając go z odbycia dalszej części kary przypomnijmy został skazany na 2 5 lat pozbawienia wolności odsiedział 1 8 lat nie przejdziemy do tego, jakie prawa w tej chwili przysługują osobie, która by ktoś wbiegł na przyszłość mogłoby zostać uniewinniona, bo pewnie do tego będzie dążył pełnomocnik Tomasza komendę to ja wrócę do to tak jak komentowane jest to sprawa i właściwie irytują są Rytro irytujące są te komentarze trują w stanach Zjednoczonych mogą się jeszcze częściej, a tam jest nawet kara śmierci tych w żaden argument prawda oczywiście to jest żaden argument inny ja chciałabym powiedzieć pomyłki sądowe myślę, że zdarzają się w każdym systemie prawnym i wydaje mi się, że nie ma takich możliwości nawet przewożą one wynikają też z ułomności prawa czy wynikają z już osobnik czołowych z tego, że ktoś, kto podejmuje decyzje, kto decyduje się wydać wyrok nie do końca albo zbadał sprawę wysłuchał stron albo ktoś nie chce powiedzieć dal zwyczajnie się do tego nie nadaje ja myślę, że nie ma takiej możliwości, żeby przepisy kodeksu postępowania karnego, ale były skonstruowane tak perfekcyjnie, żeby do jakichkolwiek pomyłek nie dopuścić oczywiście to co pan powiedział jest prawdą, czyli po drugiej stronie jest gdzieś człowiek jest dziś prokurator SN sąd, bo akurat w tym przypadku skład wieloosobowy i to na tych osobach spoczywa szczególny obowiązek dążenia do tego, żeby po pierwsze, wyjaśnić wszystkie istotne okoliczności sprawy, a po drugie, żeby w przypadku niedających się usunąć wątpliwości prokurator nie kierował aktu oskarżenia, a jeżeli nawet ten akt oskarżenia skieruje tu, żeby sąd uniewinnił oskarżonego w przypadku tak jak powiedziałam niedających się usunąć wątpliwości i to przepisy kodeksu postępowania karnego przewidują natomiast, jeżeli już mówimy o tych wątpliwościach o tym, postępowaniu dowodowym ja znam kilka przykładów kilka kilkanaście kilkadziesiąt być może takich spra w, gdzie bardzo często sąd miał do czynienia nie z tym, o czym mówiłam przed przerwą, czyli dowodem poszlak owym, ale dowodem bezpośrednim, czyli ktoś widział sprawcę ktoś jest pokrzywdzonym i zeznaje n p . taka dosyć klasyczna sytuacja żona, nad którą znęcał się mną już i jej zeznania są oczywiście dowodem w sprawie mąż mówi ja się nad żoną niech nie znęcały jak doskonale wiemy to są często takie sytuacje, kiedy nie mamy świadków zdarzenia, jeżeli to jest małżeństwo, które nie mieszka samo sąsiedzi bardzo często nie widzą albo nie chcą widzieć to się to tego co się dzieje, więc jeżeli nie ma innych świadków nie ma opinii lekarskich nie ma żadnych informacji w dokumentacji medycznej, bo to mogą być n p. takie przestępstwa, które polegają na psychicznym znęcaniu się wtedy sąd ma 2 dowody dowód z zeznań pokrzywdzonej dowód z wyjaśnień oskarżonego, który się nie przyznaje wydawałoby się, że sytuacja patowa, gdy z kolei im przepisy kodeksu postępowania karnego na ukazują sądowi dokonać oceny wiarygodności każdego z tych dowodów zgodnie z zasadami wiedzy doświadczenia i prawidłowego rozumowania, jeżeli sądowi zabraknie wyobraźni zabrakło doświadczenia zabraknie tego logicznego prawidłowego rozumowania to być może znowu uwierzy pokrzywdzonej ani uwierzy oskarżonemu IR w wielu przypadkach prawdopodobnie wyda wyrok mu prawidłowy, ale być może będą przypadki, kiedy sąd, oceniając wiarygodność dowodu po prostu się pomyli to już są kolejne pytanie, jakie należy zadać w tej sprawie dotyczy nie tylko kwestii odszkodowania dla Tomasza komendy dotyczy także kwestii odpowiedzialności składu orzekającego zakładając, że skład ten pomylił się co może uznać sąd, rozpatrując sprawę winny niewinny pytanie czy ten, który zaznał tej krzywdy może w jaki sposób wnosić o ukaranie tych, którzy wyrok wydawali no są przepisy, które mówią o tym, że Real czy odpowiedzialności karnej podlega funkcjonariusz publiczny, a i tu kuratorkę i tak im jest sędzia tak są funkcjonariuszami publicznymi, o ile przekroczyli swoje uprawnienia albo nie dopełnili swoich obowiązków i działali w ten sposób na szkodę interesu publicznego i prywatnego, ale bądźmy szczerzy do tej pory, że tu zatrzymajmy się na chwilę czy w takim razie przypadek Tomasza komendy, gdyby jego pełnomocnik chciał udowodnić, że sąd nie dopełnił wszystkich do Sopotu, czego powinien przed wydaniem wyroku może postawić go w stan oskarżenia o jakiekolwiek odróżnienie sam pokrzywdzony tylko poprzez pełnomocnika prokurator też w tym bardzo trudno mi się wypowiedzieć czy taki zarzut byłby zasadny czy nie natomiast oczywiście zawiadomienie o popełnieniu takiego przestępstwa przez skazanego może być złożona może złożyć zawiadomienie sam wcale niekoniecznie, działając przez swojego pełnomocnika natomiast prokurator będzie musiał rozważyć czy istnieją podstawy do wniesienia w takiej sytuacji aktu oskarżenia czy nie masz doświadczenia mojego wynika, że w zdecydowanej większości przypadków jednak bardzo trudno jest udowodnić sądowi, że dopuścił się tego przestępstwa za art. 2 3 1 i raczej w takich przypadkach rozpatrywane jest odpowiedzialność dyscyplinarna ani karne, a dotyczy to tylko umyślnego niedopełnienia obowiązków czy czy także nieumyślnego § 3 art. 2 3 1 kodeksu karnego mówi żona RR można postawić zarzut także nieumyślnego przekroczenia uprawnień czy niedopełnienia obowiązków, o ile sprawca tego przestępstwa wyrządza jak mówi przepis istotną szkodę to przyznam pani zdaniem profesorze nie ma taryfikatora, ale też nie ma kwoty, która rekompensowała, by temu skazanemu niesłuszny pobyt w więzieniu jeśli rzeczywiście siedział niesłusznie więzieniu, bo cały czas podkreślamy, że na razie warunkowo został tylko zwolnione z odbywania kary wg, jakiego przepisu będzie mógł się ubiegać o taką rekompensatę no to moje hobby od możliwości ubiegania się o odszkodowanie za niesłuszne skazanie mówią przepisy kodeksu postępowania karnego, choć po pięćdziesiąty ósmy kodeksu postępowania karnego mówi Bartosz szczegółowo jak i inni słusznie skazany może uzyskać odszkodowanie od skarbu państwa natomiast oczywiście te przepisy nie mówią o tym, że za 1 dzień niesłusznego pozbawienia ich nie wskazują, że uda przyznaje się odszkodowanie w wysokości nie skanują ewidentnej pomyłki ewentualne pomyłki sędziego prawda, jaka jest jej waga no oczywiście, że nie oczywiście, że nie natomiast mi zgadzam się z tym co pan powiedział to znaczy nie ma takich pieniędzy, które satysfakcjonowałoby człowieka, który odbywa karę pozbawienia wolności przez tak długi okres, bo my często w góry patrzą z innej perspektywy często słyszymy komentarze przy wydaniu wokół takiego wyroku n p . jak ten 2 5 lat pozbawienia wolności, że to jest za mało, że należałoby orzec dużo surowszą karę i myślę, że warto było, żeby każdy człowiek kiedyś w życiu zobaczył jak wygląda zakład karny od wewnątrz jak wygląda życie takiej osoby pozbawionej wolności, bo my, ale bardzo często cieszymy się tą wolnością trochę jej nie, doceniając ale, kiedy rozmawia się z osobami skazanymi odbywającymi takiej kary to bardzo często słyszymy, że jest to kara niezmiernie uciążliwa, bo my sobie możemy dzisiaj porozmawiać mogą do pana przyjechać innym możemy sobie zaplanować jak spędzimy wieczór n p . z przyjaciółmi osoba pozbawiona wolności już niestety takich przywilejów nie korzysta teraz wracając do tego, o czym pani powiedziała Tomasz Komenda tych pierwszych komentarzach po opuszczeniu sądu mówił wprost, że wolno prócz niesłusznego jego zdaniem wyroku zeznał aktów przemocy ze strony współwięźniów w związku z paragrafem, z którego był sądzony czy to dodatkowo w jakiś sposób, który sąd będzie brał pod uwagę, przyznając ewentualne odszkodowanie niewątpliwie będzie brał pod uwagę, bo tu nie chodzi tylko o ten bardzo długi okres pozbawienia wolności, ale też o to z jakimi innymi dolegliwościami w trakcie odbywania kary ten człowiek się z gminą od jakich doznał dolegliwości krzyż będzie bardzo trudną to zweryfikować ten nie będzie to trudno zweryfikować pewnie znowu trudno będzie to oszacować, niemniej jednak sąd na pewno będzie próbował to zrobić dziękuję pani bardzo za te rozmowy pani prof. Monika Całkiewicz była z nami dziękuję bardzo prorektor d s. studiów prawniczych Akademii Leona Koźmińskiego były prokurator państwo za proszą teraz na informacje Radia TOK FM po godzinie 12 20 kolejnych nasz stały cykl Zwiń «

18 lat w więzieniu za niewinność. Rozmowa z prof. Moniką Całkiewicz

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: NIEDZIELNY MAGAZYN RADIA TOK FM - PRZEMYSŁAW IWAŃCZYK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 23:00

Najnowsze Podcasty

Życie to za mało. Reportaże o stracie i poszukiwaniu nadziei

Poszukaj siebie na tym zdjęciu - o filmie ''W ciemności''

Edyta Bartosiewicz: Po raz pierwszy czuję swoją wartość

''Światłoczuła. Kadry z życia Zofii Chomętowskiej''

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL