Nadchodzące wybory są wyzwaniem, ale nie dla rządu i komisji wyborczych tylko dla wyborców

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Radia TOK FM słuchamy Radia TOK FM wieczór Radia TOK FM w studiu prof. Bartłomiej Michalak prof. nadzw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu katedra tory polityki na wydziale politologii studiów międzynarodowych dobry wieczór dobry wieczór dziś będziemy radzi ekspert fundacji Batorego ekspert fundacji Batorego chciałem zacząć naszą rozmowę od tego, że zmiany wprawie wyborczym one są w Polsce czytane przez większą część Polek Polaków jako te, które dotyczą przede Rozwiń » wszystkim najbliższych wyborów samorządowych, ale czy z pana perspektywy człowieka, który się tym zajmuje czy rzeczywiście to jest tak, że to zmiany, które nie są w kodeksie wyborczym którykolwiek z nich pan określi jako istotne czy to są tylko czy to jest kosmetyka czy rzeczywiście jest powód, żeby się tą bardzo mocno przyglądać nie ma absolutnie to nie jest kosmetyka absolutnie to są bym powiedział nam dalej idące zmiany w kodeksie wyborczym od momentu jego uchwalenia, a nawet bym zaryzykował tezy, że to w ogóle w historii prawa wyborczego trzeciej RP, a na najbardziej idąca zmiana zasad funkcjonowania organizowania wyborów, bo co prawda oczywiście myśmy kilka ordynacji sam kodeks wyborczy był aktem nowym Mann nowej wysokiej rangi nowym w 20 1 1 uchwalane, ale on de facto skodyfikował scalił ujednolicił to co już było tak oczywiście były różne zmiany natury politycznej typu zmiany metod podziału głosów na mandaty czy chociażby blokowanie list to wszystko inne miało znaczenie wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych do Senatu i w gminach niebędących miastami naprawach powiatu głosowanie korespondencja, więc życzyć takich zmian w dużych w pewnym sensie przełomem było dużo, ale te są szczególne nie tylko, dlatego że jest tak dużo, że zakres w przedmiotowej jest Borys samych zmian jest dużo od zmian takich detalicznych jakiś tam kosmetycznym rzeczywiście porządkujących po zmiany, które nazwałbym fundamentalna moment też jest jednak przyjęcia na ich rzecz dla mnie land dla mnie istotne, czyli bezpośrednio przed wyborami, a teraz doszedł jeszcze został Czyżbyśmy się co tylko do samych wyborów natomiast proces wyborczy Pańczak z perspektywy wyborcy trzeszczy nawet kandydata wybory to kto to jest dzień głosowania ewentualnie debaty przed 2 tygodnie natomiast proces wyborczy różach i zarządzania wyborów, a do zarządzania wyborów będzie już wakacje i te organy wyborcze, ale również organy samorządu terytorialnego zaangażowano ustawowo wybory już muszą różnić działania organizacyjne podjąć na ten szereg różnych działań przygotowawcze planistyczne trzeba podjąć jeszcze wcześnie na wkład w system informatyczny adres koncepcja budowy bomby koncepcja jego budowy w inne zlecenie przetargów audyt no pamiętam, że 20 1 4 roku w no to system informatyczny był takim newralgicznym punktem, a jeżeli wprowadzamy zmiany na prawne, które po, powodując z tez modyfikację tej imprezy oprzyrządowania instytucjonalnego w, a takie teraz się pojawiają wprowadzamy nowe instytucje nowe organy z Janem w zakresie neon peany przebiegu procesu wyborczego na to, żeby zawsze otrzymamy jeszcze więcej czasu, żeby się dostosować 1 przykład, który zresztą nie jest szeroko dyskutowany cały czas i zapewne zakończy się na niej są tutaj prorokować, ale nie wyobrażam sobie, żeby było inaczej po prostu, ale i anulowaniem to jest wprowadzenie obowiązku transmisji online z ponad 2 5 00 0 komisji obwodowych w dniu głosowania w pomijam już w momencie kontrowersje natury konstytucyjnej dotyczącej zasady tajności głosowania czy to Marusia czy nie, bo taki sport i takie wątpliwości były od początku poruszana pomijam już tutaj kwestie bardzo istotną skądinąd ochrony wizerunku wyborców co na to, że na ostatnie zwrócił uważa, że prawo, ale również Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych tak mała na pytanie państwa komisji wyborczej, a skupić się tylko na aspekcie technicznym czym cóż technika dawno, w którym wielkich koalicjach, bo jest taka możliwość nie uczono już została zapisana i drze w można nagrywać na aleję widziała późniejsza sława odgrywać tak to już było wcześniej, bo takie uprawnienia wymienić od strony mężów zaufania, ale cennego nagrania są w twoim telefonem kamerą czymkolwiek, chociaż nasz sąd mogą być problemy problemy związane z udostępniania materiałów wizerunku, ale zostawmy te kwestie natomiast czym innym jest transmisja online taki Strumień z 2 5 00 0 komisji obwodowych technicznie znów, ale i technicznie jest to do zrobienia po oczywiście trzeba kupić sprzęt trzeba by oczywiście rozpisać przetargi i t d. to wszystko w warunkach państwa na prawa i pewnych procedur przetargowych musi trwać to jest oczywista, a więc to już jest 1 rzecz to jest koszt, ale nikt nie mówił, że wybory czy demokracja są tanie to po to, ten argument no po prostu boi się żyje się tutaj nie obroni no po prostu o demokrację jest 1 z droższych systemów, jeżeli chodzi jej obsługa, ale problemem jest zapewnienie bezpieczeństwa tej transmisji, ale jednocześnie tak silnych serwerów, które obsłużą jednak może być ta ten widok z kamerki prawda no Woman no no no miał sens czy, żeby było o basenie mówi, że ma być full HD od razu nie mamy sprecyzowanego tego co to jest obraz czy to komisja wyborcza 3 proc salda konta to o to jak to ma wyglądać tak często po to, powoduje szereg techniczno organizacyjnych problemów, do których nie rozwiążemy w 2 miesiące w 3 miesiące ani 6 miesięcy na to chwila inne ustawodawca bardzo, że tak mam lekką ręką zdecydowało o tym w kontekście właśnie jawności na nami natomiast nie zagwarantował wolnych środków we mnie nie pomyślał jak to zostanie zrobione i w moim przekonaniu no ta sprawa jest w tych wyborach do zrobienia, ale skoro można było dość szybko wysuszy czterokrotnie zwiększyć wynagrodzenia nie ma chyba potrzebują więcej ludzi w komisjach, bo był problem z naborem, ale zwiększono ich to moment, by uchwała Państwowej Komisji Wyborczej to moim zdaniem tak samo szybko będzie można ją to znaczy co do diet to ich stawka wynika z z regulacji z regulacji ustawowych ISIS różnych wielkości stawek minimalnych i stawek wynagrodzeń w funkcjonariuszy publicznych co nie jest także w sumie państwo komisja wyborcza zupełnie arbitralnie bierze to sumę są tam są przeliczniki na razie jeszcze problemu z komisjami nie ma bo, bo jeszcze realnie machina on komitetów wyborczych, które mogłyby je zgłaszać komitetów wyborczych nie ma no bo jeszcze nie zarządzono wyborów, więc to oczywiście będzie problem ewentualnie w przyszłości, bo tu się zwiększyła dwukrotnie liczba komisji z dotychczasowych tankowiec około 2 2 5 00 0 do do około 5 0 o 5 0 paru tysięcy wytłumaczyć toczącą się zwiększyła liczbę komisji, bo trzeba teraz mamy 2 2 rodzaje czy 2 typy komisje obwodowe do tej pory myśmy obwodową komisję wyborczą, której zadaniem było przygotowanie lokalu wyborczego i przeprowadzenie głosowania, a potem ustalanie wyników głosowania w obwodzie, czyli kolokwialnie mówiąc policzenia kart i wypełnić miała protokołów w tej chwili ustawodawca rozdzielił zadania komisji starej komisji obwodowej na 2 komisje na obwodową komisję d s. przeprowadzenia głosowania, która przygotowuje lokal głosowania przeprowadza głosowanie, a następnie zdaje urnę i materiały obwodowej komisji d s. ustalenia wyników, która otwiera urnę liczy karty sporządza protokół ratio legis tego rozwiązania polegał na tym, żeby zagwarantować, że ludzie wypoczęci świeży, więc przychodzą inne liczą głosy sprawnie, bo z tym różnie bywało w nocy są po prostu wypoczęci, a nie członkowie komisji, którzy de facto od godziny co najmniej szóstej dnia poprzedniego, nawet jeżeli na raty i w dyżurach to jednak cały dzień pracowali na nie mogli się zregenerować powodem było to, żeby zapewnić tym wyborom w pełni przejrzysty znaczy ci ludzie zajmują się z narzeczoną tamci ludzie bardzo źli byli gdzie tutaj jest powiedziało większa przejrzystość dla ruszyć tutaj zaraz zostałem w komisji wydziałach zmanipulować wybory to później wymóg to manipulacja, wliczając głosy i rady protokół, a notowania nie do końca się zgodnie z panem redaktorem nie zmienia to jest jakiś taki w rządzie w czarnych huzarów Chang szwagier i ochrona rodziny, ale to raczej jednak humor jest scenariusz tylko humor powiem tak, że w polskich warunkach Romney, a zarówno tych przed nowelizacją kodeksu wyborczego ze stycznia 20 1 8 roku, jaki po nowelizacji na poziomie komisji obwodowej, a czy na poziomie 3 z wszystkich komisji obwodowych nie ma możliwości mówi z pełną odpowiedzialnością tylko jako teoretyk prawa i systemów wyborczych, ale również jako praktykujący praktykę zarówno w pracach komisji nadzoru nadzoru nad tymi komisjami w krajowym biurze wyborczym zajmujący się tam po problematykę od naprawdę lat nie ma takiej możliwości, dlaczego dlatego, że komisje obwodowe IT teraz i te, które były wcześniej składają się z członków zgłoszonych przez różne komitety wyborcze i a ratio legis tego rozwiązania polega właśnie na tym, że ci ludzie mający patrzeć na ręce i oczywiście, jeżeli założymy, że tutaj dochodzi do zmowy no to wtedy w każdy scenariusz to zostaną kamery, ale tak natomiast ja tego nie przyjmuje jako poważna, że jako jako jako naprawdę poważne zastrzeżenia, bo właśnie dlatego przez tyle lat ustawodawca, aby się, więc po i często jak w takich dyskusjach wielokrotnie uczestniczył w jak poprawić sprawność pracy komisja obwodowa, dlaczego one liczą tak długo i tak się pogoda, bo to są ludzie ad Hok z przypadku, że jedno przeszkolenia dwu i pół godziny na nie pozwoli im przyswoić tej wiedzy, że to trudna materia, że dużo dokumentów ze zmęczenia i t d . i t d . co robić profesjonalizacji bać tworzyć jakiś korpus wprowadzać jakieś dodatkowe wymogi typu nie wiem wykształcenie i t d. różne były pomysły, ale zawsze przegrywały z 1 argumentem, ale najważniejszym celem komisji największą wartością jest to, że są złożone z w sposób surrealistyczny z przedstawicieli komitetów wyborczych i choć miały liczyć 2 dni po to jest mniejsza zło w sytuacjach kryć ludzie patrzą sobie Narew wreszcie comeback pamięta te argumenty ruchu kontroli wyborów to oni właśnie mówić o tym, że nie dowierzają temu systemowi pan, mówi że ten system jej założenia taki, że skoro mamy tu, chyba że nie zawsze był ten pluralizm nie zawsze był to też nie było możliwe nie ma, bo nie było w małej miejscowości takiej możliwości rzeczywiście dochodzi takiej zmowy, że pan na to do do zmowy do patologii jednostkowej zawsze może dać no ale proszę o nią troszczyć się masami, a mieliśmy takie sytuacje historie, że ewidentnie udowodniono wie, jakie musi go gdzieś w komisji wyborczej, że doszło takich imprez gości ważni to znaczy tak tak w pojedyncze przypadki nadużyć i się zdarzały nawet fałszerst w oczywiście, że tak na nas na na niewielką skalę, ale to wynikało z tego to wynikało z tego, że komisja zamiast pracować wspólnie kolegialnie w tym momencie najbardziej newralgicznym, a mianowicie przeglądania kart już po wyjęciu Zorna i zliczania kart dzieliła się na grupy to, że było szybciej, więc ty bierzesz sobie mandaty kubka ja biorę zabytek kubka prawda różne siedzieli kubkami wyborami listami w komitetów my wtedy, jeżeli ja sobie sam przegląda on na to by prawda istnieje szansa, że mogę coś tam zmanipulować do pisarstwa albo zwyczajnie się też pomylić z Bobo Bobo, bo nie przesądzamy natomiast gdyby te komisje działały tak jak zresztą od początku Państwowa Komisja Wyborcza i bezwzględnie nakazywała to znaczy przeglądać wszystkie karty wspólnie i wspólnie oceniacie warunki jej ważności tej karty to niema takiej możliwości, a jeżeli komitet wyborczy mówi Jan nie ufam to mówić tak to ja nie ufam w osobie, którą sam zgłosiłem no to coś jest nie tak dla mnie dodatkowym zabezpieczeniem panie redaktorze jest przecież instytucja mężów zaufania mężowie zaufania, których mogą do komisji jako obserwatorów oto lat od początku do osiemdziesiątego dziewiątego roku zgłaszać komitety wyborcze po to, żeby w bądź są zajęci liczeniem dobrze liczą są zmęczeni myślą już o tym, żeby pójść do domu jest mąż zaufania komitetu on może obserwować prace komisji od początku do końca wnosić uwagi do protokołu na bieżąco monitorować partie polityczne komitety wyborcze po osiemdziesiątym dziewiątym rokiem, gdzie rzeczywiście na masową skalę ci mężowie zaufania byli wykorzystywani potem korzystali z tego instrumentu bardzo swobodnie ja nie słyszałem o przypadku, żeby jakiś protest ostał się w sądzie właśnie z punktu widzenia, że mąż zaufania jakiegoś komitetu wniósł udowodnił, bo niektóre z takich przypadków nie było no bo to też w twarz w wyborach samorządowych mamy do czynienia z rozproszoną kontrolą sądową prawda, ale nie słyszałem jednak od takich przypadkach a gdyby były MOK głośna mocna to to tobym o tym, wiedział, że proces jest nadal były, a w związku z tym te tylko skończy remont w związku z tym mamy tu już 2 i społeczną polityczna mechanizmy najlepsza moim zdaniem w mechanizmy pluralistyczne i kontroli, które po to, właśnie ta tak zostały za zaprogramowane, żeby uniemożliwić znowu we uniemożliwić dopisywanie fałszowanie gazu na terenie obwodu każdy dobry system ma to do siebie, że potrafi z samym muzeum w zlokalizować swoje wady problemy jakieś niedogodności i próbować naprawić tak samo jest z ze współczesnymi systemami wyborczymi co my robimy, żeby nie doszło po raz drugi to takie sytuacje miał miejsce w poprzednich wyborach samorządowych mamy silną reprezentację głosów oddanych na PSL oczywiście pojawią się od razu komentarze to fałszerstwo, że oto na normalny do parteru dziś do dzisiaj wraca tutaj ja bym chciał zaprotestować z 2 form von, a propos Jeana gry w Wągrowcu na mnie stwierdzenie jak dla badacza po ja jestem badaczem zachowań wyborczych prawa Barczyk sam wyborczych, że mamy do czynienia z nad reprezentacją jakiś partii wyniku, bo się do drugiej stronie nie podoba jako politologa jest kuriozalne to równie dobrze bym jako wyborca prawda opozycyjnym mogę powiedzieć, że mamy do czynienia te wyniki wyborów w maju w wygenerował nadreprezentacja partii, która jest, jakby mi nieprzychylna panowie Panek z polską sprawdzanie jest w Polsce z wynikami później sezon nasz sondaż może być testem testem wiarygodności absolutnie to jest to toto do Drezna zaś dokładnie odwrotnie państwo rzeczywiście PSL miał 3 lata temu takie wysokie poparcie Greg oczywiście nasze wysokie poparcie, że wynik PSL-u jest fałszowany i powiem epok, dlaczego dlatego, że nasz zespół badaczy Anna Malec, że jest kupiona przez fundację Batorego przebadało reprezentatywną próbę kawalerowie z tego przecież raport szereg doniesień medialnych również w w pana radio takie takie takie takie takie informacje były przekazywane z tego raport byśmy przebadali reprezentatywną grupę 1000 obwodów w skali kraju sejmiku do nowo do woja województw przebadaliśmy te karty wykryliśmy nieprawidłowości błędy komisji, które jednak jest z nią siłę nigdzie nie zauważyliśmy, że dowodów na jakich systemowe, a więc systemową, a aberracje, a przepraszam bardzo i teza o tym, że wynik PSL jest zawyżony, bo było po zaliczono, bo to tylko tak można, by było sprawdzić jak rozumiem, że prawda w bardzo sobie głosuje na jakąś Tomka, ale lista inną niż PSL, a w komisji ktoś tam dopisuje krzyżyk na PSL na pierwszej strony komisja liczy temu PSL-owi już ten krzyżyk, a dalej nie patrzy na to nasze badanie tego po prostu zwyczajnie nie potwierdziło, a na wyższe ceny, bo PSL na pierwszy Sony PSN i może jest taki fakt taki czynnik, który mówi zawsze lekką górkę dostaje ten, kto zna, ale rzeczywiście no tak, ale co im to te są oczywiste no, a w tę teorię zachowań wyborczych już dawno to pokazuje rys efekt pierwszeństwa w przypadku wyborcy itd nie ma sprecyzowanych twardych poglądów lub też nie do końca wie jak zagłosowali po raz pierwszy w poezji z jakiegoś powodu uważa, że jego udział w wyborach jest znaczka to obowiązkiem jest cała rzesza takich, że takich wyborców i chce oddać głos chce mieć poczucie wpływu wieża to co ma realne po pod ręką, czyli pierwszą listę i jedynkę tak że, tudzież uzna że, że to jest oszczędność jego czasu, a może trzeba wymieszać n p . w tym na 1 od pierwszych miejsc też pierwsze miejsce powinny być przy takich co chwila innych wylotowych palącym się w ogóle pogubili co mielibyśmy galimatias na numery listom losowane no więc, więc tutaj mamy ten czynnik losowy na trochę tak jest, że ten, kto ma jedynkę ma ma pomóc ma po trochę tak jest to wynika z z tego, że jako ludzie jesteśmy na chodzimy na skróty stosujemy florystyki, ale ten bonus nie jest taki, żeby generowało zniekształcenie zniekształcenie wyników tutaj rzeczywiście w tym przypadku i w tym przypadku problemem inwestorów z całego wynik PSL -u, choć niektórym się to po prostu zwyczajnie nie podobało tylko bardzo duża liczba głosów nieważnych nowości i to rzeczywiście problem nasze badanie pokazało, że są 2 zasadnicze przyczyny głosów nieważnych to zaś żadna nowość po pierwsze, około połowy wszystkich głosów nieważnych to by karty pusta czy nie wypełnione przez wyborców to znaczy wyborcy zwyczajnie nie byli zainteresowani wyborami do sejmików czy do powiatów to byli wyborcy gminnych lokali, których interesował wójt burmistrz radny natomiast nie rozumieją oni widzą potrzeby głosowania w wyborach do powiatu, jakim się nie dziwię, bo jako osoba, która interesuje się z małą materia też się zdarzyło oddać głos nieważny w wyborach do powiatu czy nawet dostęp do wyniku rzadziej mogą, by uważali, że nie ma tutaj opcji powiat jest dla mnie osobiście i sytuacjom wątpliwą, a więc, więc jestem w stanie zrozumieć takiego takiego wyborcę druga grupa wyborców to wyborcy tzw. wielo przy kawie i tutaj rzeczywiście w 20 1 4 nastąpił ich de bardzo duży wzrost i dobór niepokojące nasze badanie pokazało, że wynikiem tego wzrostu było po prostu oddawanie przez wyborców głosów na na na ludzi z wielu kartach czasami na wszystkich prawdopodobnie z powodu z powodu zinterpretowania instrukcji, że 1 Głosuj i 1 krzyżyk na karcie to znacznie większe, że na kartce, czyli ta forma karty z marszu z broszura Obamy nie dopatrzyliśmy się w badaniach łączy te karty przeglądali fizycznie oczywiście na zupełnie tego wykluczyć nie można, ale ich działań, które miały, w które uprawdopodabniałyby teza, że ktoś dopisywał zamazywał je zazwyczaj to było także wyborca po prostu stawiał Bk tego ich za konsekwentnie na nas na nas na nas na kartach, do którego zresztą zazwyczaj moment, który się chyba zorientował że, że za dużo tych kiksów postawił, że coś może być tak, a te jak tego uniknąć teraz na jesień wyborach samorządy najlepiej, żeby nie stosować karty z Murowanej to Fundacja zespół to zespół ekspertów rekomendował Państwowej Komisji Wyborczej od razu podnosił wielokrotnie, żeby tam, gdzie to możliwe zrezygnować z kart z broszur zwanej, czyli tej takiej właśnie wielo klatkowych na rzecz karty płachty nawet zespół ekspertów w tym grafików i ekspertów od komunikacji zaproponował różne rozwiązania, ale Państwowa Komisja Wyborcza PL ID konsekwentnie stała na stanowisku, że to jest niedobra przeprowadził na własne konsultacje, jakkolwiek nie reprezentatywna, z których wynikało, że wyborcy wolą karty z broszur one, bo jest mniejszy opór 1 0 to akurat prawda nas mniejsza, że jest też problem nakładek to jest obiektywny problem, bo wtedy Stel okładek i nakładek brajlowskich na kary, które są wymogiem ustawowym, które w przypadku innych formatów wymagałoby wygenerowania co jest dodatkowym kosztem jakimś obciążeniem organizacyjnym, a te nakładki na karty z rozczarowane są już od dawna one są wielokrotnego radna Anna wykorzystania w związku z tym no tutaj nie powstawałby problem z nakładkami to oczywiście jest jakiś problem mamy musimy sobie rodzice jest ważniejsze nas nakładek korzysta naprawdę promil w 2 % nawet promili wyborców co więcej nakładka to nie karta ta na nakładcy brajlowskie nie mamy nazwisk nie mamy numerów list mamy tylko kratki i numery kandydatów co pozwala wyborcy samodzielnie oddać głos na karcie to prawda niewidzące lub słabowidzące Emu, ale nie samodzielnie zagłosować, bo ktoś musi i tak powiedzieć czy ktoś widzi, jakie są listy, które są listy, który kandydat ktoś musi to przeczytać albo powiedzieć to nie jest żadne rozwiązanie systemowe, gdyby zresztą ustawodawca poważnie traktował problemy osób nie widzących słabowidzących i Państwowa Komisja Wyborcza to wynik bralibyśmy w analogowe rozwiązania w erze cyfrowej tylko zaczęlibyśmy nawet chociażby pilotażowo poprzez głosom matek które, które miałyby funkcję właśnie na dyskrecji tak czy nie, jeżeli można sobie odsłuchać treść karty po inne dla od lat liczbą wyborców i zupełnie niewidzących dla tych słabo widzących mogłyby być odpowiednio skontrastowana z GieKSą strony internetowe o wysokim kontraście tak dotykowe, które z w przyszłości mogłyby zastąpić tradycyjną metodę głosowania najpier w pilotażowo można, by było w stosunku właśnie w bok w lokalach przystosowanych do wyborców niepełnosprawnych to tu zastosować oczywiście wojskowości zaraz to jest kwestia kosztowna, ale znów wracamy do tego demokracja nie jest tanie najtańsze ustroju, a jeżeli chcemy autentycznie powalczyć, bo to, żeby być osoby nie z niepełnosprawnościami w tym przypadku niewidzące mogły dobrze na jak by samodzielnie w pełni wziąć udział w wyborach to to jest rozwiązanie jak ta nagła negatyw to jest prowizorka jak pan mówi Osyra też kosztuje z niepełnosprawnościami to muszę zapytać się głosowanie korespondencyjne no bo to jest 1 z tych punktów krytycznych debat albo się mówi no to dotyczy niewielkiej liczby osób faktycznie wina, ale to dotyczy tych osób, które nie będą mogły udać się osobiście do lokalu no i teraz pytanie jak to znaczy głosowanie korespondencyjne dla osób niepełnosprawnych zostało wprowadzone do kodeksu wyborczego 1 z pierwszych nowelizacji w 20 1 1 potem syn Ewy w wyborach 20 15 została rozszerzona na wyborców wszystkich natomiast nowelizacja w 20 18 pozostawiła głosowanie korespondencyjne usunęła głosowania korespondencyjnego głosowania poza powszechne zostawiła właśnie dla wyborców niepełnosprawnych czyli, czyli akurat akurat ten postulat tak, by został wysłuchany, a co z ludźmi, którzy daleko mieszkają po prostu tak po ludzku od lokali nie mogą się do strasznie mnie jest w miejscowości, gdzie naprawdę jak nie ma samochodu to nie dojadę PKS-em, by go nie ma co, ale panie redaktorze też bez bez demagogii powiem tak Otóż po to, bez demagogii jest na Białorusi, gdzie korespondowaliśmy korespondencyjne głosowanie to dzień przed wymianą rano z domu, ale ja byłem tak ja osobiście jestem bardzo sceptyczny w stosunku do głosowania korespondencyjnego uważam to za i w tej grupy jest w tech technikę starą rzeczywiście wiele krajów demokratycznych się z niej wycofuje, dlatego że ona generuje bardzo duże koszty problemy organizacyjne też często po prostu te głosy nie dochodzą na czas albo, dochodząc tam, gdzie nie powinny jest dosyć droga wcale nie jest łatwa w sensie technicznym, a w Polsce ba szczególnie trudna, bo trzeba było złożyć wniosek odebrać pakiet poddano go wysłać to naprawdę było sporo Zachodu z tym naprawdę te i co więcej właśnie głosowanie korespondencyjne to jest głosowanie, który jest bardzo newralgiczna, a przechwycenie głosu może oczywiście w Polsce, bo to zabezpieczą było zabezpieczone, ale to jest ta sytuacja, w której stosunkowo łatwo można poznać treść głosu albo nawet próbować mąż w jakiś wpłynąć na wynik dla mnie dla mnie głosowanie korespondencyjne w narzędziu naprawdę w jakiej relacji z fal -li jeszcze 1 z sali jest taki, że jeszcze jedno się z nami jeszcze powiem tak w Polsce głosowa akurat w tej chwili nie ma przed sobą nić, ale takie zostawienie nawet niedawno opracowany w Polsce naprawdę z głosowania korespondencyjnego kursu korzystało niewiele osób to był poeta, bo to był margines wie pan, gdzie 6 0 00 50 000 no to to jest to jest w nogę w kilka, a na próby kilkanaście procent nie mam teraz tego zestawienia przed sobą, ale bronił pan przed finałową osób niewidzących no no ale na to głosowanie korespondencyjne jak osobom nie widzą mnie, mówi że też czasem tak samo liczba niewielka, która ma, którym chcemy ułatwić ustalanie nowych branż, ale też maszyna, ale kompletnie się boję, bo w Bojanie znów właśnie komu, bo z głosowania korespondencyjnego od początku na początku głosowanie korespondencyjne było w Kor było dostępne tylko dla osób nie niepełno niepełnosprawnych jako alternatywna metoda głosowania jako 1 z 2 zresztą, bo drugą jest pełnomocnik wyborczy i dla osoby głosujący za granicą, a potem została rozciągnięta na wszystkich wyborców, czyli stało się powszechne i 1 i druga grupa, czyli niepełnosprawni i wyborcy powszechnie korzystali z instytucji marginalnie w związku z tym, że w związku z tym nie możemy mówić, że to jest instytucja, która tutaj jakoś na naprawdę komuś poważnie tutaj w ułatwiła udział wyborów poza 1 grupom i akurat w tej grupie odebrano prawo głosowania korespondencyjnego test Polacy za granicą, bo tam w stosunku do osób uprawnionych z tej instytucji UE korzystało do 40 % po z osób uprawnionych i Toma i to, bo jak pan, mówi że trudno jest dotrzeć do lokalu wyborczego przepraszam bardzo przepraszam bardzo nawet w Polsce Powiatowej w te lokale są w szkołach w remizach no bez przesady panie redaktorze jeżeli, jeżeli ktoś im, żeby potrafił dotrzeć do kościoła do szkoły no to proszę mnie mówić, że naprawdę dzisiaj w Polsce dzisiejszej Polsce naprawdę nie dotrze do lokalu wyborczego, ale jeżeli ktoś mieszka w wielkiej Brytanii i ma do konsulatu 700 km, a jeszcze się najpier w musi zarejestrować 2 × się pofatygować na gruszy zarejestrowali 20 0, a potem jeszcze musi apotem jeszcze musi apotem jeszcze musi ten głos oddać osobiście to dla niego głosowanie korespondencyjne to jest autentyczne narzędzie i badania analizy no po prostu jako badacz musi uznać jako Empire State się uznacie jak jakakolwiek tak jestem sceptyczny do głosowania korespondencyjnego widzę jego wiele potencjalnych dodaje z problemów tak muszę jako badacz uznać, że w stosunku do tej grupy wyborców to narzędzie przyniosło efekt i oni z tego korzystali, z czym się za chwilę kończy proszę politycy przewodnik dla obywateli, a Fundacja Batorego przygotowuje taki nieco instrukcja obsługi wyborów w i szczerze powiedziawszy nie wiem, kto chce nie służą panu inny być może być może nie po tak brzmi niemal takim tytułem, chociaż dominują tytuły, ale nie jest nic nie obowiązuje, ale zespół dobrych praktyk, który polega na tym, że kiedy idziemy na wybory to na co powinniśmy zwrócić uwagę, ale jak rozumiem to, o czym ona po to, co ci panowie od początku to już z tego się już układa taki obraz na co powinien zwrócić uwagę tak przede wszystkim to czy to co mam w dłoniach czy Jawa w zakresie lać ile razy, w których miejscach jak sądzę takie najprostsze rzeczy, żeby ten głos mu po prostu ważny projekt to znaczy powiem tak to tutaj, jeżeli był już to pan redaktor trochę naświetlić tę TomTom mutanta to zagadnienie to powiem, że prawdopodobnie chodzi o o taki projekt związany z ze stworzeniem oprzyrządowania na dla obserwatorów społecznych, bo nowelizacja wprowadziła nową instytucję obserwatorów społecznych i to akurat bardzo dobrze to trzeba by przyklasnąć większości nie każdy z ogrodzeń może być tak mnie nie to znaczy prawo zgłaszania obserwatorów społecznych będą miały organizacje społeczne, które w statucie mają wpisany jako 1 z celów n p. rozwój demokracji czy wynik netto są organizacje z duszą to nie jest wielki problem i one będą mogły zgłaszać obserwatorów społecznych, którzy będą umieli praktycznie analogiczne uprawnienia jak mężowie zaufania to jest uważam bardzo dobra rzecz idealna i to rzeczywiście wpisuje się w postulat zwiększenia czytelności przejrzystości wyborów to zresztą ten postulat od dawna osobiście ja osobiście na inne też radość tak, że ktoś będzie cieszył popularnością rzeczy dość, że tak, że wie pan to pan redaktor to zależy od organizacji społecznych, które będą chciały się w to zaangażować właśnie jest z tego co wiem od przedstawicieli fundacji Batorego, toteż jestem proszona o konsultacja merytoryczna i w takich pracach merytorycznych biorę udział jest zainteresowanie różnych organizacji społecznych monitoringiem wyborów obserwacjom w związku z tym myślę, że będzie zapotrzebowanie właśnie nawiedza oto na co zwrócić uwagę od strony takiej właśnie w ENA, żeby przeciwdziałać nieprawidłowościom patrzyć komisje na ręce no i w ten sposób też inne niwelować potencjalną możliwość właściwe błędów czy nawet w ofercie w Gdańsku kolejne wzmocnienie zabezpieczenia tego systemu, który miał osobiście w re przekonuje w utwierdza w tym, że rano nie ma możliwości, że wybory były sfałszowane co nie znaczy, że wybory organizacyjnie i się uda, bo on się ogromne kwestie nie uważa Alex Miller lepsza kontrola społeczna w przypadku takiej osoby polecone przez 3 z nich zgłoszonej, która się przygląda aniżeli system kamer, które ma transmitować związała, ale zdecydowanie popiera tańsza po drugie nie o zmianie generująca problemu z infrastrukturą w z zamówieniami po trzecie nie ma nic nie nie w naruszające wizerunku wyborców nie nie to fascynująca czytania naruszająca zasadę tajności głosowania, że w tym zakład w zakresie tego, że ktoś bierze udział w wyborach w absolutnie absolutnie zresztą w Rosji stosuje monitoring panie redaktorze oto zdobył di dojazd na Żeraniu nie znaczy, że właśnie ktoś chce wmówić, że prawda kamery no to Rosja jest doskonałym przykładem zimy kończy naszą rozmowę prof. Bartłomiej Michalak prof. nadzw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu katedra Toli teorii polityki na wydziale politologii studiów międzynarodowych i ekspert fundacji Batorego bardzo dziękuję, że miał również dziękuję Zwiń «

Nadchodzące wybory są wyzwaniem, ale nie dla rządu i komisji wyborczych tylko dla wyborców

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - PAWEŁ SULIK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 13:00

Najnowsze Podcasty

TK jest wewnętrznie skłócony i orzeka coraz mniej - a to tylko część problemów. Jak w takich warunkach przywrócić praworządność?

Za 10 lat każde mieszkanie będzie smart? „Ten trend zaczyna się na dobre”

Jak Puszcza Białowieska radzi sobie ze zmianą klimatu?

100-lecie Turcji - jak będzie wyglądał kolejny wiek? [Świat w 2023]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL