W każdym razie cała Polska jest wstrząśnięta tą historią, zwłaszcza że pan Komenda był w więzieniu 18 lat, był maltretowany, był szczególnie źle traktowany przez współwięźniów jako pedofil. Skarżył się też na służbę więzienną, która powinna mu zapewnić bezpieczeństwo, oczywiście w polskich warunkach bardzo często się tak nie dzieje. I pierwsze pytaniem, które się ciśnie, to kto zawiódł?

No właśnie, bo ta sprawa etyki już powiedziałem to sprawa to jest jak soczewka ona pokazuje wszystkie problemy dotyczące wymiaru sprawiedliwości w Polsce, bo oczywiście problemem w tej sprawie nie jest tylko to jak pan komendę był traktowany więzieniu, chociaż jest to absolutnie bulwersujące natomiast wszystko to co najciekawsze jest to co się działo, zanim do więzienia trafił prawda, czyli życzyli mam na myśli tutaj to w jaki sposób było prowadzone śledztwo i to, że on już na etapie postępowania przygotowawczego śledztwa był zmuszany do przyznania się dobić do winy był bity, czyli już był już tam zostało popełnione przestępstwo wobec niego prawda natomiast jest to mniej jest to sprawa soczewka

Takich spra w jest więcej oczywiście to jest wyjątkowa jest też bomba, bo jest to wyjątkowo drastyczne, więc go o krok na wyjątkowo długo on siedział w więzieniu siedział nadal pracują wolno nie wiedział, gdyby nie przypadek no, więc właśnie siedziałby nadal, gdyby nie przypadek miał bardzo dużo szczęścia w tym nieszczęściu, że wójt może tak mówić, bo było, bo nie każdy tyle szczęścia 

Też inny charakterystyczny w tej sprawie stoi jak bardzo wiele pracy prokuratura musiała włożyć w to, żeby tę sprawę odkręcić brzmią taką refleksję młodzieńczym, przyglądając się tej sprawie, że znacznie więcej prokuratura zrobiła, żeby odkręcić pomyłkę systemu niż to, żeby wyjaśnić sprawę, że jest gwałtu i zgwałcenie i zabójstwa, który miał mieć miejsce w nocy z 10 06. 10 07 . rok 2 i Elbrus to też pokazuje jak Legia bardzo dużo trzeba zrobić żeby, żebyś grzyby taką mam taką sytuację, która jest oczywiste jest ewidentna wyjaśnić odkręcić zajmują się właśnie pomyłkami sądowymi można powiedzieć zawodowo w tym czy zapytać główne przyczyny tych pomyłek czy to jest tak, że Krzysztof Komenda stał się ofiarą pewnej takiej społecznej presji na karanie przestępców na bezwzględną surowością prawa na fotel taki tabloidom krzyk że, żeby gwałcicieli pedofilów zamykać bezwzględnie ścigać tych na pewno bym to presja społeczna presja na sąd na na inne organy ścigania, żeby wyjaśnić sprawę, żeby szybko wyjaśnić sprawę tutaj przypomnę, że w tej sprawie minęło kilka lat, zanim ten sprawca, zanim ta opinia społeczna została zaspokojona informacja, że sprawca został zatrzymany programista to presja społeczna jest 1 z elementów, który wskazuje się, gdy mogą, które mogą mieć wpływ na to, że dochodzi do pomyłek sądowych, ale sąd penitencjarny, gdy zawieszał karę Tomaszowi komendzie do czasu właśnie w wyroku Sądu Najwyższego został warunkowo przedterminowo zwolniony dach w uzasadnieniu tej decyzji sam mówił, że presja w tej sprawie w tamtych czasach była ogromna, ale też żadną sprawiedliwie żadne Słowianie oczywiście to wręcz powinno być silnym powinna taka presja powinna zmobilizować organy ścigania do bardzo dokładnego porządnego profesjonalne profesjonalnego działania, ale powodem są twoje pytanie o przyczyny pomyłek sądowych w bardzo różni się klasyfikuje te przyczyny bardzo różni się tych przyczynach mówi każda z tych pomyłek ma swoją przyczynę to jest pierwsza, że nie ma przypadków to jest także zawsze można tę przyczynę zidentyfikować, ale to jest bardzo trudne z 1 strony się mówi o tym, że no i tego i temu poglądowi odmówić słuszności nie można, że każda pomyłka ma swoją przyczynę na pierwszych to na pierwszym etapie początkowym etapie postępowania przygotowawczego to znaczy błędy popełniono w samym początku potrafią skutkować niesłusznym skazaniem po latach bowiem, że od zatrzymania odzewem zabójstwo tak jak w tym przypadku do skazania może minąć kilka lat z drugiej strony też na nich wątpliwe słuszny pogląd jest taki, że sądy, które rozpoznają sprawy, które mają przecież dostęp do całości materiału dowodowego i są zobowiązane, żeby w całości ten materiał poznać zrozumieć ponoszą odpowiedzialność za to za to pomyłki prawda, bo to na końcu on to analizują one oceniają materiał dowodowy i do sąd zobligowany do tego, żeby wyważyć czy ten materiał jest wystarczający czynie prawda, zwłaszcza że każda wątpliwość powinna przemawiać na korzyść jest oczywiste, że jest to jest to ty to jest kolejna rzecz to sędziowie przecież dysponują też szeroką wiedzą i tę swobodę oceny dowodów prawda, której tak bardzo bronimy i słusznie, bo sędzia musi umieć i mam i sędziowie mają prawo do wydania każdego roku oceniającym jest, więc też boi się zgadzam z tym poglądem, że jednak sądy ponoszą odpowiedzialność za to, że za te przypadki niesłusznych skazań wedle kolejnego poglądu w tym to przyczyny niesłusznych skazań maszyny mają swoje źródło tych równoległy pogląd wysepce przy kupnie przeczą sobie w błędach logicznego myślenia osób prowadzących postępowanie, gdy brak również na przednim Fish niewiedzy albo brak doświadczenia jest taki taki słynne amerykańskie badania są na temat tego się z 2 1 Love to na wyżyny tunelowe widzenie prawda brzmi jak na początku postępowania śledczy przyjmują kiść i kierunek śledztwa to przestają widzieć wszystko to co jest po boku już tylko w 1 z nich w innym innymi słowy mają wolnych chwilach czują się na jakiś znak, iż rozwiązanie mają podejrzanego i Bruno nie patrzę NATO na wszystko co się dzieje wokół tylko my ich praca polega na tym, żeby udowodnić to właśnie on jest sprawcą już nie myślą o tym, że ktoś inny może być sprawcą tylko szukają dowodów potwierdzających 1 turze to jest właśnie ta osoba natomiast na podstawie takiej analizy spra w którą, która mógł Ukrainek, które mogę sobie pozwolić już analizę sprawy, które w duchu negacji wpływają, bo ten program niewinność fundacji funkcjonuje od 1 8 lat nomen omen tyle ile to możliwe, gdyż każdy więzieniu w tym co można wskazać pewne czynności postępowania, które nie są obarczone szczególnym ryzykiem popełnienia błędu i tam tak też w taki wóz ma amerykański bramek znowu powołuje się na Amerykę również tamte nauka o niesłusznych skazaniach pomyłkach sądowych jest najbardziej rozwinięta ona jest tam są wydziały prawa, które się w katedrze na wydziałach prawa, które się tylko tym zajmują się instytuty, które to badają w UE i też w ten sposób Amerykanie klasyfikują przyczyny pomyłek sądowych i wedle tych badań i wedle naszych obserwacji również to tak szczególnie takie ryzykowne czynności postępowania to są czynności okazania i czynność błędnej identyfikacji przez świadka zadłużyli w bardzo często, jeżeli byśmy chcieli 1 czynność wskazać grupę, która miała wpły w na później niesłuszne skazanie to jest bardzo często n p. właśnie błędne oznaczenie w górach bardzo filmowa prawda jest jak pamiętamy wszyscy symetria Konrada Wolskiego tam właśnie chłopak po ukazaniu trafia do więzienia zidentyfikowany przez ofiarę jako sprawca napadu w taki wszyscy mamy też przed oczami obrazki z takiej porady okazywanych potencjalnych sprawców czynu i za mecz z lustrem weneckim pokrzywdzonego, który wskazuje, że AOTM ani innych ten akurat jest bez sznurówek bez krawata i bez pasa kraj ich to są takie typowe filmowe filmowe błędy, ale rzeczywiście tak jest w tych sprawach, w których w, których myśmy mieli do czynienia często było także to kazanie było przeprowadzone błędnie pozwoliło, by zidentyfikować inni niewłaściwą osobę i później poszło już tych gór, ale efekty takiego epok, ale pozwól skończyć kolejną tak co do łączności jest przyznanie się do winy i gminnych tak to ta sprawa komendant komendy też ten wątek mata KON CERT w tej twierdzi, że był zmuszony do przyznania się do tego, że był w tej miejscowości i przyznał się do tego zresztą powiedział rząd się przyznał do zabójstwa papieża po tym co co przeżył podczas tego przesłuchania nowość bo o ile Stal ta pierwsza pierwsza sprawa, czyli błędy w pokazaniu dno są błędem ludzkim zasadzie trochę niezawinionym wynika to z Rosji ze specyfiki naszej pamięci tak dalej tak dalej w no nie taki dokument wymuszanie 0 tym, że ktoś wlał błędnie rozpoznał mówimy o tym, że błąd został podczas czynności popełniono także rządzony źle przeprowadzono wynika z niechlujstwa może to jest błąd ludzki, który potrafi zrozumieć natomiast to, że policja zmusza do przyznania się do winy przy pomocy bicia przy pomocy szantażu 30 1 2 system stworzył słynną sprawę, którą także zajmowała się Fundacja Helsińska chłopaka z niepełnosprawnością na los intelektualnie, który w, którą policja obiecała moro w taki mundur za przyznanie się do winy za kogoś albo też stworzyć sobie postrzelali obiecał mu papierosa obiecała, że dostanie ubraniu może ugrzęznąć przyznali także do zabójstwa zdarzają się zabójstwa siedział w więzieniu był katowany i także przez przypadek właściwie w zupełnie nowe złoże do danych, ale został zatrzymany sprawca, który przyznał się man Group sprawca innego zabójstwa, które podczas przesłuchania przyznał się do tego zabójstwa dopiero wtedy został przeprowadzony wszystkie dowody, które pozwoliły jej, że jego rzeczywiście zidentyfikować jako sprawcy tamtego tamtego czynu wracam nasze rozmowy to po informacjach Radia TOK FM Marian hat Die była prawniczka koordynatorka programu niewinność z Helsińskiej fundacji praw człowieka jest państwa i moim gościem Maria hard Day była prawniczka koordynatorka programu niewinności Helsińskiej fundacji praw człowieka jest państwa i moim gościom rozmawiamy oczywiście o sprawie Tomasza komendę, który przesiedział 18 lat więzienia jak się okazuje niewinnie w tuż przed informacjami mówiłaś, że w 1 z przyczyn pomyłek sądowych są po prostu przestępcze działania organów ścigania polegające na wymuszaniu zeznań bądź przyznania się do do winy w i to jest przestępstwo patologia, która trwa od lat jak z nią walczyć o jak kontrolować organy ścigania, by nie dopuszcza, ale się tego typu przestępstw, zwłaszcza że rozumiem, że to jest w tutaj jest jasna pokusa pokusa związana z chęcią odniesienia sukcesu zamknięcia sprawy zakończenie Dudek ten katalog tych czynności bezprawnych, które funkcjonariusze mogą to popełnić jest szerszy, bo mówimy też fałszowaniu dowodów ukrywaniu dowodów tzw. dowodów niewinności zresztą niedawno został opublikowany w taki raport o generalnym Narodowego takie centrum rejestracji pomyłek sądowych w stanach, który mówił, że rekordowo dużo jest w ostatnim roku spraw, których przyczyną pomyłki jest właśnie naruszeniem prawa przez funkcję niż u stóp o popełnieniu przestępstwa przez funkcjonariusza policji bądź prokuratora i właśnie ten raport mówi o coś, czego oprócz złotych w oczy powiedzieć na początku, czyli zmuszaniu do przyznania się do winy też o właśnie nie ujawnianiu dowodów obciążających czy czyn na koniec dnia świadków też podczas przesłuchania do jakiś tam określonych zeznań czy przy czym innym podejrzanych o przyznanie się do winy ta presja społeczna ma tutaj wielkie znaczenie no ale też jest także byśmy sobie bardziej cywilizowane systemy prawne wypracowały cały szereg gwarancji, które w, które nie ograniczają możliwości przede wszystkim taką gwarancją jest obrońca adwokat od pierwszej czynności postępowania no tak jak powiedzieliśmy sobie z poprzednim wejściu ta historia przypomina historie z hali Krajna 3 prezes piosenki Boba Dylana w bardzo cywilizowanym kraju tam oczywiście to niesłuszne skazanie miało też kontekst rasistowski natomiast ja myślę, że nie ma takiego kraju, gdzie nie przez nie byłoby powołać sąd nie nie ma takiego kraju i co więcej te kraje, które mają najwięcej tych też gwarancji jednak najwięcej o tym, mówią, że do pomyłki są i przyznają się do tego po Przybylskim uznają, że pomyłki są wpisane w wymiarze sprawiedliwości i będą uznając, że pomyłki są problemem systemowym to jest jeszcze lekcja dla nas do odrobienia mam nadzieję, że to sprawa będzie miała, chociaż ten 1 pozytywny aspekt, że zaczniemy myśleć patrzeć na to w sposób systemowy dyskutować o tym, przyznawać, że Żyto się zdarza Nowak, ale jemu wolno różne kategorie tych pomp ile z tych przyczyn pomyłek tyle jest w czym innym jest błąd ludzki, a czym innym jest ze po prostu celowe działania przez 1 z nich to efekt takich zaczął mówić jedno z tych gwarancji jest dostęp do adwokata winy po pierwsze, obecność adwokata od samego początku po drugie, by impreza co za tym idzie do niego dostęp, żeby go mieć to nie jest dziś do takich rzeczy rzadziej zdarzają się nam w tym częściej zdarzają się w małych miejscowościach ANR wobec osób, które nie mają łatwego dostępu nie mają środków nie mają możliwości nie mają nic nie znając ich prawo gry w Targ kultury prawnej ani ani świadomości tego adwokata od ostatnio robiliśmy też takie badania dotyczące dyrektywy unijnej właśnie w dostępie do adwokata, z której wynika, że zaraz po zatrzymaniu Otóż wtedy w ciągu tych pierwszych 4 8 godzin dzieje się najwięcej w takich sprawach zwłaszcza, gdy my, ale adwokat jest rzadkością obecność adwokata jest rzadkością w rzadkością jest również remont sytuacja umożliwienia uzyskania tej pomocy profesjonalnej to znaczy no no no to powinno być także trójki zatrzymanych od osób dostaje nawet on nie musi tego wiedzieć dobrze by ożywić rolnik musi tego wierzyciel dostaje informację, że adwokat ona prawo do adwokata już od razy 3 i prokuratorzy nie informują takim tle no oczywiście oni w sposób formalny informują, dlatego że w połączeniu, które każdy podpisuje podpisuje kilka w momencie, w którym jest zatrzymany najpierw dostęp mam na pouczenie o prawach zatrzymanego po ma połączenie, jeżeli mu są stawiane zarzuty to ma połączenia praw podejrzanego nie podpisuje natomiast na treść tego połączenia w sytuacji dużego stresu, bo jednak zawsze zatrzymanie łączy się stresem jest niezrozumiała poza tym co 3 min formalnie połączy nie jest formalnie to policja informuje natomiast od poinformowania dyrektora z racji tego prawa jest bardzo daleka droga adwokat przy pierwszym przesłuchaniu, że takie sytuacje jak w całym swym, który miał miejsce w przypadku pana komendy nie zdarzyłoby się, gdyby adwokat były od pierwszego przesłuchania na nie dopuściłby przede wszystkim do wymuszania zeznań odmówił on też, że nie są w niektórych krajach są takie gwarancje n p. nagrywania każdej czynności każda czynność w śledztwie ma być nagrana jest kamera i zawrzeć Warta rozważenia szczególnie w kontekście Igora Stachowiaka, gdzie właśnie nagranie z paralizatora było dowodem w sprawie wykładni w Chełm mówiła o tym, katalogu przyczyn pomyłek sądowych, jakie są jeszcze poza właśnie tymi, które mi się mi powiedzieć mogę, zanim mówiliśmy o przyznanie się do winy oraz omówienia no właśnie pomówień pomówienie to jest z kolei na pewno w tych sprawach, które myśmy analizowali po pojawia się najczęściej, bo tutaj mamy cały we mgle szereg cały wachlarz historii związanych z pomówieniem od zwykłego pomówienia prawda o popełnienie, że doszło, gdy ktoś, mówi że ktoś inny popełni przestępstwo poprowadzi skomplikowane sprawy związane ze świadkami koronnymi tzw. małymi świadkami koronnymi prawda jest całe drugie pole historii cudownych, które o tym, mówił jak łatwo kogoś pomówić jak łatwo takim pomówieniem kogoś innym duchu spowodować do pomówienia ciągnie dalej to postępowanie, bo bardzo wiele tych spra w muszę dokładnie polega na tym ktoś powiedział, że to on i potem znowu ten on już trzecią, więc samego końca już nic innego nie ma nie można nie powiedzieć biegłych na opiniach biegłych też Fundacja od zoo to od bardzo dawna mówi krzyczy o tym, że konieczne jest nowa nowa nowa ustawa Nowa Sól prawo, które by regulowało kwestie biegłych od tego kto może zostać biegłam tak tego, jakie mi, jakie metody bieli mogą stosować, jakie będą, bo też bym pamiętajmy o tym, że w ubiegłym tak jak w tej sprawie 1 8 lat w kryminalistyce to jest epoka cała to jest 18 lat temu byliśmy tak zarówno jeśli chodzi o postęp technologiczny oraz w dolnych rozumiem, że to się bardzo zmieniło bardzo się zmieniło, ale nie zmieniło zdanie na alejce jeszcze tutaj też były dowody dna tutaj też była no przecież prawda był ten dowód to były też dowody zapachowe był też ten dowód słynny ZUO odcisków szczęki, bo to nie jest tak jak daktyloskopii, która jest znana nauce od bardzo wielu latach to jest bardzo trudny dowód jak widać można było wydać 2 opinie zupełnie przeciwne prawda pierwsza opinia, która mówiła, że to jest odcisk szczęki Polakom Anglia nie wiem jak można to zbadać to nie jest tak jak daktyloskopii, która jednak ta jest opisana wiadomo jak to się robi to jest zupełnie coś zupełnie Tety zupełnie inne branże wątpliwość nie nie przemówiła na korzyść znają dobrze, gdy tak i to jest z kolei gwarancja procesowa Broda, która też ma wybór, bo teraz przeszliśmy płynnie do tej do tej do tych gwarancji procesowej, czyli tych wątpliwości, które muszą być na korzyść oskarżonego no to jest renty, gdy to czysta gwarancje, które muszą od samego początku do samego końca, bo to właśnie ten sąd potem waży te dowody i to i to sąd decyduje, gdy sąd o tę gwarancję musi dbać tak tylko, że znowu nie każdy sąd jest przygotowany do tego, żeby oceniać tego typu opinie biegłych, dlatego że sąd nie może być pod powołuje biegłego, że jemu nie starcza mu informacji prawda wiedzy, żeby jakoś z sytuacją ocenił trudno wymagać od sędziego, żeby umiał ocenić odcisk szczęki i bardzo skomplikowane audyty finansowe, które w sprawach karnych się w wywiadach stąd jak stąd bieg lub nawet tak musimy mieć zaufanie do biegłych, żeby mieć zaufanie do biegów to musimy wiedzieć kim są ci biedni muszą wiedzieć w jaki sposób nie są powoływani w jaki sposób są weryfikowane ich mniej ich wiadomości w tej chwili jest tak, że właściwie każdego może na biegłego powołać też mógłby być biegłym w Lillehammer takich spraw no pewnie to jest osoba z SMS ZPRP PL w inny z dnia Nowak, ale wiesz co jeszcze chciałbym trafić się o w taką trochę refleksją ogólną, ponieważ rzeczywiście tak gdzieś na początku sprawa Tomasza komendy i jest w pewnym sensie soczewką, w której z bardzo dużą widać, iż chodzi zarówno o fuzji system sprawiedliwości w Polsce, ale też widać pewien kontekst polityczny Otóż okazuje się, że na sprawie Tomasza komendy próbuje oboje próbują pojechać każdy każdy, a przede wszystkim obecny minister sprawiedliwości prokurator generalny, który zdaje się sugerować no sami państwo widzą jak wygląda system sądownictwa w Polsce wszyscy ci sędziowie są do wymiany no właśnie to jest to jest to z kolei to co najgorzej to sprawa może to minimum najgorszą konsekwencją tej sprawy może być to, dlatego że ja myślę, że o pomyłkach sądowych niesłusznych skazaniach nie możemy mówić w kontekście politycznym to nie jest temat polityczny oczywiście jest tak, że jeżeli pozbawimy sąd tych podstawowych gwarancji, czyli niezawisłości niezależności bezstronności to mamy większą szansę na to, że dojdzie do niesłusznego skazania to jest oczywiste natomiast i Avii mi, że w tej chwili te wartości są politycznym towarem prawda natomiast my z Wisły sprawy niż luźny wskazań to nie są sprawy polityczne, że one się zdarzają one się będą zdarzać i to nie jest tak, że inny w więcej jest tytuł tegoż tygodnika wtedy sprawy ciągną tak długo, że nawet, jeżeli chcielibyśmy przypisać polityczną wina takie sławy do tego się zrobić nie da właśnie tutaj warto przypomnieć, że minister sprawiedliwości prokuratorem generalnym podczas kazania pana komendy był Lech Kaczyński i pamiętamy też bardzo dobrze, jakim była wtedy presja na wskazywanie znała pani przestępców prawda i to jest też coś takiego co my nazywamy populizmem penalnym prawda, czyli też na takim takim systemową gwarancją ograniczania ilości pomyłek sądowych jest w inny sposób myślenia o prawie karnym nie może być tak, że tak bardzo trudne, bo to jest Dorota dodaje rozumiem, że w sukurs idą za polityką i i w jedno takiemu populizmowi penitencjarne mu idą tabloidy tak jest, ale w prawo karne musi być wolno tego populizm prawnokarny jest bardzo silnym narzędziem w rękach państwa bardzo silnym i właśnie w rękach państwa w odróżnieniu od innych dziedzin prawa do tego musi być szczególnie szczególnie bezpieczne i niepoddający się tym naciskom populistycznym bardzo łatwo bardzo łatwo temu ulegają w no właśnie no bo to jest w zalane od stuleci tzw. atmosfera linczu zbrodnia działa na wyobraźnię ludzie domagają się kary i rozumiem, że to jest także, mówi że sprawa pomyłek sądowych powinna być wolna od polityki, ale wydaje się, że strasznie trudno ją jednak uwolnić od polityki, ponieważ to jest to główne populistyczne paliwo najeźdźcom wojewoda wyda miasto jest także RM no w ich sobie myślę w tym, iż w ten sposób, że jej jak i jaki jest popełniono zbrodnia i wiadomo, że wszyscy chcą, żeby ona została wyjaśniona i powstaje ta presja powstaje presja na sąd znam sprawy, gdzie SN sędziowie orzekają przy tłumie gapiów żądnych krwi, ale oni szczególnie muszą być wrażliwi na kompresję taki śledczą niż po prostu muszą wyłączyć my też działamy pod presją w różnych dziedzinach, ale musimy umieć się włączać do tej sprawy są szczególnie ważne w Maria Richard GE była prawniczka koordynatorka programu niewinność z fundacji Helsińskiej Helsińskiej fundacji praw człowieka była państwa i moim gościem bardzo dziękuję ci za to spotkanie dziękuję bardzo jest za chwilę informacje Radia TOK FM, a po nich raport gospodarczy, na które zaprasza Aleksandra Dulkiewicz program przyp aut przygotował jeszcze w omawianych realizował Adam Szurek Mikołaj Lizut