Skąd się wzięli warszawiacy?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Bartłomiej pograniczne studia plac dziś zajmiemy się tematyką migracji będziemy mówić o tym, skąd się wzięli warszawiacy, a powinnam o tym, dr Katarzyna Wagner z zakładu historii nowożytnej Instytutu historycznego UW współredaktor tak książki właśnie tytule, skąd się biorą warszawiacy wydanej przez muzeum Warszawy i urząd miasta w 20 16 roku dzień w cenach po Warszawie brakuje nam niestety dokumentów, ale mamy archeologię w tym przypadku ceramikę, które nam Rozwiń » patrzeć każe patrzeć w stronę Torunia 1 z miast państwa krzyżackiego czy wschodnich Niemiec i co ciekawe grupa ta była bardzo wewnętrznie spójna długo warszawiacy z Torunia czy ze wschodnich Niemiec trzymanie się wzorce granicznych właśnie z tamtych terenów, dlaczego przy takich Consus nie zauważył przypadku miast lokowanych na surowym korzeniu na takich miast jak Warszawa, a większość mieszkańców 6 pierwsi mieszkańcy byli imigrantami, więc z tą należy rozpocząć 3 od tego istotnego istotnego aspektu więc, analizując właściwie skończy biorą warszawiacy, skąd się biuro mieszkańcy miast trzeba zacząć od właśnie od tego spostrzeżenia mógł rzeczywiście dla 1 4 wiecznej Warszawy nie mamy dużo dokumentów istotne właśnie brak aktu lokacyjnego my nieco lepiej wygląda sytuacja od lat trzydziestych czternastego wieku właściwie to w roku 1 300 30 09 . pan, dlaczego tego roku Otóż, dlatego że wtedy w Warszawie w lutym miało miejsce procesy polsko krzyżackich, a więc było to wydarzenie o tyle istotne, że pojawiają się pierwsze wzmianki w ME w dokumentach, ale i, ale było to tyle także ważne, że posiadamy informacje o tym, o Warszawie o tym, że sprzedała szkołę parafialną była otoczona murami miejskimi, a więc kilka takich informacji oraz tych dokumentów procesowych jesteśmy w stanie nie jesteśmy w stanie się w wyłuskać wyciągnąć, a jeśli chodzi właśnie to ceramikę oto co zostawiła nam archeologia czy czy to jakoś nam ułatwia nam ułatwia ustalenie, skąd są skłonni byli ci pierwsi mieszkańcy czy czy to są jednak pewne takie domniemania, na które tak naprawdę nigdy nie odpowie archeolodzy, którzy badają ceramika są pewnością posiadają wiedzę metodologię mają metodologię mają wiedzę niezbędną do tego, żeby określić te kierunki, z których ostrych ceramika do do Warszawy trafiała i rzeczywiście są to wskazania na okolice na okolice Torunia analiza kolejnych lat jest już o tyle łatwiejsza, że mamy dokumenty o latach 1 50 8 1 5 2 6 mówi nam w księgach, a polskim ją i nie dowiadujemy się z niej, że 5 5 % stałych mieszkańców Warszawy pochodziła ze wsi, a reszta z miast i w tym okresie do prawa Miejskiego przyjęto 3 8 3 osoby, z czym to się wiązało przyjęcie prawa Miejskiego było było sytuacją niezwykle pożądaną dla osób, które miasto zamieszkiwały już było po to, byłoby podkreślanie równego statusu społecznego nie każdy mógł zostać 3 obywatelki miasta to znaczy trzeba było mieć poświadczenie od 2 innych obywateli, że jest się urodzonym sprawą tego związku, a więc z ZUS z małżeństwa trzeba było być katolikiem trzeba było wreszcie wnieść pewną opłatę na rzecz miasta, a więc to było pewne warunki, które powodowały, że nie każdy mógł sobie na to pozwolić z drugiej strony wiązało przyjęcie obywatelstwa przyjęcie prawa miejskie go wiązało się także z obowiązkami, bo należało płacić podatki na rzecz miasta, ale on byłem zależny od posiadanego majątku i płacono m. in. szos miejski, a który był już od szesnastego mi wieku wyliczone na podstawie posiadanej nieruchomości albo nieruchomości to się zamieszkiwało, więc osoby, które zamieszkiwały po siadały kamienice przy rynku płaciły wyższy podatek niż osoby, które mieszkały w domu drewnianym chociażby przy ulicy Piekarskiej, a lud jest wysokość podatku była także zależna od MO co z zawodu, który był wykonywany czy n p. rzemieślnicy, którzy pracowali z kruszcem, a przykładowo złotnicy płacili wyższe podatki niższy niż miesięcznice, więc konieczność płacenia podatków, bo to obowiązkiem, który spajał nowych mieszkańców nowych obywateli miasta z miastem tak z Warszawą, jaki z Krakowem z ZUS i innymi z innym mieniem gminy z innymi miastami sprawiają miejskim wiązało się także konieczność posiadania nieruchomości w mieście Warszawa była stosunkowo niedużym miastem dlatego też na posiadanie nieruchomości wiązało się razem z próbami ominięcia tych przepisów mianowicie niemożliwe, bo posiadania całej nieruchomości całej działki dlatego też starano się wykupu wykupować n p. jakąś część kamienicy czy też część domu w ten sposób obchodzono to zasadę nowy punkt nowy obywatel posiadał nieruchomość właściwie to jej część, ale z drugiej strony nie było to nieruchomości, bo to cała kamienica, a jej jakiś jakiś tam nie element, jakie były plusy, jakie były renty, jakie były inne co się wiązało z przyjęciem prawa Miejskiego a jakie korzyści to było przede wszystkim możliwość prowadzenia handlu w mieście możliwość prowadzenia zakładu rzemieślniczego, więc praca w mieście, która stanowiła stanowiła niewątpliwe niewątpliwy atut, zwłaszcza kosztem już w wieku 16, kiedy miasto powoli zaczyna się rozwijać oczywiście to nie jest jeszcze tak taki zły okres tak intensywnego rozwoju jak też okres po Unii lubelskiej czy potem symbolicznym przeniesieniu stolicy do Warszawy czy też przeniesieniu dworu Królewskiego do Warszawy, jakkolwiek miasto zaczyna się powoli rozpędzać tak są to coraz korzystniejsza wzrost kursu korzystniejsze warunki, a jak wyglądała sytuacja tych, którzy tych praw i nie mieli, bo też jednak jakoś powinni pracować oni oczywiście też pracowali poza chociażby cechami rzemieślniczymi mamy tzw. partaczy trzymamy osoby, które są niezrzeszony z cechami rzemieślniczymi, ale także te same tą samą pracę wykonują główny problem, jaki posiadamy z ludnością miasto w epoce nowożytnej jest taki, że nie wiemy ilu mieszkańców liczyła Warszawa nie wiemy tego dlatego, ponieważ mamy szczątkowe informacje o liczbie osób, które przyjęły prawo miejskie mamy informacje o liczbie osób, które płaciły podatek, ale na rzecz miasta, ale podatek płaciły tylko i wyłącznie głowy rodzin głównie mężczyźni bardzo bardzo rzadko kobiety co wiązało się z tym, że nie po nie posiadamy informacji o liczebności poszczególnych rodzin, więc nie możemy tych danych przeliczyć na ogólną liczba ludności, gdy nam o nas warstwy obywateli osób, które posiadają prawo miejskie nałożymy jeszcze całą grupę ludności nie stało i całą grupę ludzi różnych czy dziś powiedzielibyśmy pracowników sezonowych to okazuje się, że my nie jesteśmy w stanie oszacować z pełną świadomością i z pełną pełną odpowiedzialnością ilu mieszkańców liczyła Warszawa 16 1 7 wieku w wieku 18 miasto nieco łatwiejsza, zwłaszcza w latach dziewięćdziesiątych, jakoby przez całą aż do końca właściwą 18 wieku nie jesteśmy w stanie powiedzieć stąd też często możemy spotkać się z różnymi danymi możemy wyczytać, że Warszawa my przed potopem szwedzkim czy w pierwszej połowie siedemnastego wieku liczyła jedynie autorzy piszą 6 000 mieszkańców i NIP i podają, że 18 00 0 mieszkańców jest znowu ta niewiadoma, ale zysk na podstawie właśnie szacunków z dokumentów, a tak na podstawie na podstawie analizy liczby domów butą i takiej informacji posiadamy wiemy ile osób płaciło podatek na rzecz miasta możemy mniej więcej oszacować jak i jak liczne były poszczególne rodziny, jakkolwiek to czy w 2, jaki przelicznik zastosuje męczyły przeliczymy, że 1 rodzina liczyła 4 3 6 osób czy więcej tych osób to się przekłada na liczbę osób, które uzyskamy w ostatecznym rozrachunku dlatego też to dane są są ciągle niepewna i musimy być bardzo ostrożni kiedy, kiedy podajemy jakiekolwiek liczby jeśli chodzi o liczbę ogólną liczbę mieszkańców Warszawy, ale też innych nowożytnych miast, bo to nie jest ewenement dla dla Warszawy, ale jest to cecha charakterystyczna miast nowożytnych możemy też zaglądać do ówczesnych gazet, bo w osiemnastym wieku oprócz ludności żydowskiej najliczniejszą grupę osób przybywa tak przybywających do miasta stanowili Niemcy i właśnie na łamach Dziennika handlowego w 1 70 0 osiemdziesiątym ósmy roku znalazły się nazwiska najważniejszych kupców warszawskich głównie byli to cudzoziemcy tak zdecydowania obecność Niemców chorym Sasów, zwłaszcza w Warszawie jest o tyle naturalne, że o 3 z czasów panowania Augusta drugiego w Tina łączy Polskę Rzeczpospolitą obojga narodów i Saksonii Unia personalna, więc napły w ludności Saskiej wdową do Warszawy następuje następuje naturalnie głównie ze mamy do czynienia w czasie panowania Augusta drugiego, który w Warszawie rzeczywiście przebywał w Augusta w trzecim w tylnym sytuacja z bardziej skomplikowana, ponieważ August trzeci w Warszawie przebywał tylko wtedy, kiedy musiał to znaczy, kiedy wybuchła wojna i Drezno, którym przebywał na stałe było kupowana wówczas przeniósł się do Warszawy, a co skutkowało przeniesieniem się króla do Warszawy razem z rym królewski do Warszawy przeniosły się również rzesza ludzi Saksonii, które upatrywały w tej zmianie lokalizacji jej dworu dworu Augusta trzeciego szansę na zarobienie czy też szanse na przeprowadzenie przeprowadzenie biznesów i byśmy ponoć w ten sposób nazwali ją w Warszawie rozwijające się w Warszawie później dla Niemców może nie tyle zachętą dla pewnych ułatwień nie mógł być też traktat warszawski 1 700 sześćdziesiątego ósmego roku, który z równym wał w prawach katolików protestantów tak jak Kol wiek nie był to warunek decydujący Niemcy byli bardzo przedsiębiorczą grupą są mogła się głównie głównie kupiectwa im możemy podać wielu mają także rzemieślników którzy, którzy byli niemieckiego pochodzenia chyba 1 z takim bardziej znanych było, że był Johann Google MOS o tym, 1 z bardziej znanych zegarmistrzów warszawskich, ale z tą osobą, która wywodziła się z ME z Bawarii, która w, którą w Warszawie przy przy Świętojańskiej zorganizowała w swoim domu warsztat zegarmistrzowski ważną grupę mieszkańców stanowili też Żydzi i choć dokument, uniemożliwiając im legalny pobyt w Warszawie, czyli Denon tolerancji Davis obowiązywał od 1 500 20 07 . roku to jednak społeczność żydowska wmieście powoli rosła, a w pierwszej połowie osiemnastego wieku znacząco przyspieszyła co się wtedy zmieniła ludność żydowską rzeczywiście na mocy tego dumny z tego przywileju nazywane nie mogła miasto zamieszkiwać mu to jest myślę, że istotne, żebym go do wyjaśniła dlaczego, bo dlaczego, bo to przywilej, bo był to przywilej na dany mieszczaństwo warszawskiemu ludność żydowska potraktowana jako naturalnym konkurentem dla mieszczaństwa antena mieszczaństwa Warszawskiego konkurent, który rywalizował z NZS z kupiectwem warszawskim we wprowadzeniu w prowadzeniu interesów kolby ludność żydowska nie zniknęła z miasta pamiętajmy o tym, że stara Warszawa i nowa Warszawa to 2 to 2 organizmy, które funkcjonowały równolegle Alone nie były one nie były wyjęte z serem w większej z tkanki miasta, ponieważ pomiędzy tymi ne tymi 2 organizmami funkcjonowały również Eurydyki, czyli de facto prywatne miasteczka, w których nie obowiązywało ten przywilej o nietolerancji o zakazie osiedlania się ludności żydowskiej z ludnością żydowską w latach sześćdziesiątych od początku szły panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego inna sytuacja wyglądała także próbowano ograniczać 3 obecność tych osób w mieście wprowadzono też biletowa czy opłata za wjazd do miasta dureń miało znaczenia czy ludność żydowska przyjeżdżała do Warszawy po to, żeby prowadzić 3 sprawy zawodowe czy też przyjeżdżały przyjeżdża po to, żeby skorzystać z jakich usług ta opłata była konieczna do do uiszczania wraz z utratą niepodległości Indie zaborami w Warszawie osiedlają się rodzinę rosyjskie tak związał się to rzeczywiście z sytuacją sytuacją polityczną mamy do czynienia ze sprzedażą wszystkim wojskiem, które wmieście przebywa, ale także pamiętajmy o tym, że wraz z wojskiem w mieście osiedlają się ich rodziny, więc to jest słówko stąd to skupisko inne stąd skupisko w Warszawie i po upadku powstania listopadowego oprócz wojska, pojawiając się też rzesza urzędników, którzy mają za zadanie ZUS fika Bach społeczeństwa tak jest urzędnicy, którzy pojawią się w mieście, którzy mają rosyjskiego bądź razem były to osoby o zróżnicowanym poziomie wykształcenia mamy tutaj i absolwentów szkół wyższych to są raczej rzadkie przypadki mamy osoby, które ukończyły szkoły średniej szkoły elementarne szkoły wojskowe, o których też już wspominałam czy też osoby, które ukończyły akademie chociażby duchowne seminaria duchowne i różne różne szkoły powiązane z serem z potrzebami rosyjskiej cerkwi jak poza tą misją, którą dostali od cara, czyli w Rosji pikować polskie społeczeństwo jak jeszcze inaczej rosyjscy przybysze z pływalni na społeczeństwo Warszawy te 2 społeczności Polska rosyjska niewątpliwie funkcjonowały razem oddziaływało nasze bierze na siebie nawzajem to 1 z takich przypadków przykładów na jest chociażby cesarski Uniwersytet warszawski, który powstał na bazie szkoły głównej warszawskiej, ale i wśród wykładowców uniwersyteckich oczywiście dominowali dominowali Rosjanie co zresztą było efektem polityki polityki kadrowej nam polityki personalnej, która była prowadzona przez ministerstwo oświecenia publicznego, ale powstawały też inne placówki szkolnictwa gestu znowu mamy to oddziaływanie funkcjonowanie tych 2 spółek czy społeczności na polu chociażby edukacyjnym po powstaniu styczniowym w mieście pojawiła się kolejna grupa nauczycieli z inicjatorów, ale to co mnie zaciekawiło czy, przeglądając książkę to to, że przyciągała ich nie tylko ich misja, ale też, którzy w Warszawie mogli uzyskać wyższe zarobki niż szanse na awans tak zdecydowanie tak było to jest to jest trochę późniejszy etos późniejszy okres to z końcówką końcówka wieku dziewiętnastego początek wieku początek wieku dwudziestego Rosjanie zniknęli po pierwszej wojnie światowej druga wojna światowa to kolejny czasy, gdy struktura mieszkańców Warszawy znacząco znacząco się zmienia w 19 4 5 w Warszawie mieszkało mieszkał 1 6 2 000 osób, ale w 19 6 0 już 1 000 0 30 % oraz osób przebywających pochodziło ze wsi jak zmieniała struktura Warszawę tuż po wojnie tak pan słusznie zauważył organ ten przyrost ludności jest oczywiście związane z migracjami ze wsi czas między 3 0, a nawet 50 % w latach pod koniec lat sześćdziesiątych szacujemy, że z wojną czy to z drugą wojną światową bądź też z każdą inną wojnę wiąże się także torze do miasta powracają ludzie, którzy wyjechali w czasie konfliktu zbrojnego, ale także następuje duża liczba urodzeń po wojnie i to, gdybyśmy przeanalizowali, gdyż przeanalizowali zmiany demograficzne czy liczby urodzeń czy w Warszawie czy w innych miastach i to bez względu na to czy mówimy właśnie okresie ludzie z tego wieku czy nawet o wpływie oraz o wpływie potopu szwedzkiego na miano miasta to zawsze ta liczba urodzeń jest o wiele jest o wiele większa tak tak czy inaczej euro rzeczywiście liczbą mieszkańców wzrasta do Warszawy przyjeżdżają ludzie ze wsi i z małych miasteczek głównie podwarszawskich to one stanowią bazę dla dla ludności dla mieszkańców Warszawy w tym okresie powojennym i potem też w kolejnych latach stają się następnymi dzielnicami miasta tak jest oczywiście tutaj myślę, że warto się odwołać do bardzo interesujących badań, które nie, które przeprowadziła pani Agata Gołąb, a opublikujemy je w inny w książce skończy, skąd się biorą warszawiacy pani Gołąb rozmawiała z osobami, które rozmawia w latach 2 tys, a między 20 09 20 1 1 rokiem rozmawiała z osobami, które przyjechały do Warszawy w latach pięćdziesiątych były to młode osoby które, gdy przyjął aktu, kiedy miasto do miejsc w mieście pojawiło się po raz pierwszy co mieli między kilkanaście lat chyba 2 2 lata jeśli dobrze pamiętam jest w momencie, w którym rozmawiała z nim pani pani Gołąb wówczas to osoby liczyły mniej więcej po około 8 0 lat, więc to perspektywa oglądania miasta i swoich przeżyć swojego procesu tuż zamienia się z miastem jest o tyle ciekawa, że to osoby patrzą gotową są o wiele dłuższej perspektywy niższy niż osoby, z którymi rozmawiamy współcześnie już nowi warszawiacy inne niż nowi warszawiacy współcześni, a i paniką w swoich w swoich badaniach doszła do wielu bardzo interesujących spostrzeżeń, które wiązały się z tym w jaki sposób to są młodzież pozna wały miasto w jaki sposób postrzegane ulice place przestrzeń publiczna co jest ciekawe to torze wszystkie te osoby pochodzące ze wsi, ale jednocześnie osoby, którym się udało w Warszawie utrzymać, który znalazł się w jej pracę założył rodzinę, które jest ten proces ten proces identyfikacji z miastem proces zakładania nowych nowej nowej rodziny powiódł się byłoby pozytywne rany wszystkie te osoby traktowały Warszawę jako przestrzeń zupełnie obcą przestrzeń niezbyt przyjazną w pierwszym odczuciu było to poniekąd naturalne odczucie, ponieważ Warszawa była o wiele większym miastem niż te miejsca, z których to osoby przybyłe do momentu dodał do Warszawy w latach czterdziestych w latach i w latach pięćdziesiątych ciekawe jest także to użyłem wszystkie te osoby wskazywały na inne wskazują na potrzebę pewnego rozlania się z mieszkańcami Warszawy osoby z tymi po niego rozmawiała z mówią o tym, że obserwowali mieszkańców Warszawy i w jaki sposób się poruszają po mieście jak się ubierają w mocy w stroju jest istotny mecz i toteż nie jest tylko dwudziestowiecznej spostrzeżenie mamy relacje z lat 60 do osiemnastego wieku, kiedy 1 z średnio zamożnej 1 ze średniozamożnych szlachciców Mazowieckich przyjeżdża do Warszawy na Sejm, a wydaje mi się, że przyjeżdża na Sejm elekcyjny jeśli dobrze pamiętam noc i piszą w swoich wspomnieniach, że przyjechało nowych ubrań umów nowe buty na tę okoliczność przyjazdu do Warszawy Resovia wykonał następnie pojawił się w mieście i okazało się, że nowe buty i ten nowy strój, który posiada nie jest tak piękny, ale i odstaje od lutego z o tych strojów, w których prezentują się panowie bracia, czyli Szlachta w Warszawie w tych latach sześćdziesiątych osiemnastego wieku jest znowu mamy pewien on pewien stereotyp patrzenia na Warszawę przez pryzmat pięknie ubranych osób i to bez względu na to czy mówimy o latach sześćdziesiątych wieku osiemnastego czy mówimy o wieku dwudziestym miło i technik racjach powojennych i 1 z rozdziałów książki dla takich szczególny tytuł, kiedy mnie warszawiak staje się warszawiakiem i czy to w pytaniu jest w ogóle zasadne mam namyśli czy różnice między osobami spoza miasta a, a tymi, które w mieście żyją od pokoleń uczone są aż tak widoczna właśnie odpowiedź na to pytanie nurtowało nas od pewnego czasu nurtowało nas muzeum Warszawy dlatego, ponieważ wszech obecny już właściwie czy też bardzo często widoczna jest miasto roboty słoika osoby, która przyjechała do Warszawy jest zdaniem wielu osób negatywnie postrzegana po i byliśmy ciekawi są muzeum Warszawy jak jest to prawda, więc postanowiliśmy przeprowadzić badanie tożsamości Warszawy jej mieszkańców badanie zostało przeprowadzone na próbie na próbie reprezentatywnej przebadaliśmy 1 400 mieszkańców Warszawy z całego miasta i tutaj połowa to były osoby, które urodziły się w Warszawie druga połowa to były osoby które, które miały mi inne miejsce urodzenia i drugie badanie, które również było przeprowadzone u mnie w 20 1 5 roku objęło 100 0 osób podzieliliśmy tę próbę na 2 dzielnice Białołęka czy to dzielnica, która jest obecnie postrzegana jako część miasta zamieszkiwana przez nowo przyjęci przybyło do Warszawy ludność, ale i w drugą część stanowiła dzielnica Wola, czyli to jest ta lokalizacja, do której przyjeżdżali mieszkańcy mieszkańcy Warszawy taka dzielnica robotnicza dziś już trochę bardziej urzędnicza i biznesowa jedynak jednak przez długi czas była była to część miasta, do której wielu przybyszy spoza Warszawy kierował swoje kroki na podstawie tych badaniach okazało się, że tak naprawdę nie ma różnicy w chociażby w korzystaniu z Rennes kultury pomiędzy osobami, które przyjeżdżają do Warszawy jak my, a osobami, które w Warszawie się urodziły znaczy tak samo często chodzimy do muzeów do kin do teatrów korzystamy z tych samych z tych samych możliwości, które daje nam miasto różnica widoczna jest strzałem w kwestii postrzegania swojej pozycji, chociaż pod względem materialnym co może to jest interesujące są wyszło z badania, a mianowicie osoby, które w Warszawie się nie urodziły postrzegają swoją sytuację materialną nieco gorzej niż niższe niż warszawiacy niż osoby, które mieści się urodziły prawdopodobnie jest to związane z brakiem zaplecza w postaci rzeźby rodzinę, która w mieście, które w Warszawie zamieszkuje jednocześnie jest to pewien element związany z większą liczbą wyzwań przed którymi stoją osoby, które przyjeżdżają, bo do Warszawy i muszą i muszą bardzo często o wiele szybciej dorosnąć inne w przypadku osób, które przyjeżdżają na studia niż koledzy koleżanki, którzy mają rodziców dziadków, a ich większą część rodziny w mieście, a czy mimo tych stereotypów, o których pani mówiła możemy powiedzieć, że warszawiacy są otwarci na przybyszy czy nie bardzo z naszego badania wynikło, że tak jak najbardziej na postawie wyników badania wyszło, że Warsza osoby, które urodziły się właśnie obie nie deprecjonują osób, które do Warszawy przyjechały z nie ma znaczenia tak naprawdę dla osób, które się w mieście urodziły czy ktoś pochodzi czy ktoś się urodził w Warszawie pod Warszawą czy pochodzi z drugiego krańca na drugiego krańca Polski bardzo pani dziękuję moim i państwa gościem była dr Katarzyna Wagner zakładu historii nowożytnej Instytutu historycznego UW współautorka książki, skąd się jako warszawiacy, którą 2 lata temu wydało muzeum Warszawy i urząd miasta jak się nazywam Bartłomiej pograniczne to było studio plac Zwiń «

Skąd się wzięli warszawiacy?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: STUDIO PLAC

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 03:00

Najnowsze Podcasty

Swoją historię opowiada Łukasz Krasoń

Nowelizacja ustawy o lasach potrzebna od zaraz

System kaucyjny się zbliża. Co to będzie?

Czy będziemy tęsknić za "Sex Education"? Recenzujemy finał serialu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL