Co odpłynęło z Warszawy z potopem szwedzkim?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Bartłomiej pograniczne studio plac kończy się lipiec miesiąc, w którym 3 6 3 lata temu Rzeczpospolita obojga narodów najechali Szwedzi, rozpoczynając potop pięcioletni konflikt odbił się nie tylko demograficzna kraju zginęło 40 % ludności, ale też na jego stanie skarbca o tym jak wojna odbiła się na Warszawie i jakie dobra bezpowrotnie znika odpłynęły opowie dzisiaj dr Katarzyna Wagner z Instytutu historycznego UW i muzeum Warszawy, a także członkini szkockiego Rozwiń » Towarzystwa historycznego pani doktor kieruje projektem POŚ poświęconym polu nikomu w Szwecji, gdzie lada dzień na brak, dlaczego Szwedzi wkroczyli do Polski w 1 80 0 pięćdziesiątym piątym roku geneza stosunków polsko-żydowskich sięgał 8 wieku szesnastego, ponieważ sztaby na 2 kraje pole Rzeczpospolitą obojga narodów oraz Szwecję łączyło to samo dynastia dynastia Wazów z tym, że stosunki między tymi 2 krajami często przybierały formę wojenna i właśnie konflikt z połowy wieku siedemnastego zwanych popularnie potopem szwedzkim czy formalnie powinniśmy go nazywać drugą wojną północną był 1 z przykładów tego typu konfliktów zbrojnych i 1 z przyczyn tej tej wojny były plany się w Szwecji właściwy do szwedzkiego monarchy Karola dziesiątego Gustawa co do OUN w południowych terenów to z terenów położonych na południu morza Bałtyckiego od terenów należących do Rzeczypospolitej koncepcja ta gra rodzi się tego Gustawa była tak, aby morze bałtyckie stanowiło poniekąd morze wewnętrzne Szwecji i właśnie te tereny były potrzebne, aby tą przestrzeń uzupełnić Szwecja była w połowie siedemnastego wieku państwem ubogim i ekonomicznie tego też wojna była potrzebna, żeby odzyskać rzecz, że utracone środki, które były stracone podczas poprzedniej konfliktów potem Szwedzi prowadzili wojnę zgodnie z zasadą, że wojna ma się wyżywić sama stąd z tą nakładanie chociażby kontrybucji na ludność miejscową ludność miast i terenów wiejskich, gdzie swoje wojska szwedzkie przebywały w, a z drugiej strony przez to, że Szwecja była krajem ubogim to do OOM prowadzenia polityki militarnej do prowadzenia działań wojennych król musiał musiał wziąć kredyt muszą wziąć pożyczki od szlachty szwedzkiej, żeby te kredyty później spłacić należało z zwyciężać, a bank, a prawo zwycięzcy wiązało się także z pobieraniem opłat łup z wybieraniem łupów właściwie Carol dziesiąty Gustaw krok po kroku przejmował kolejne polskie miasta aż 8 września wkroczył do Warszawy zdobył ją właściwie bez walki i dlaczego to Karol się do gustu zdobył Warszawę bez walki z nowo z kilku z kilku powodów mianowicie po pierwsze, Amateur Warszawa w tym czasie, a była miastem liczącym około 800 domów, więc nie było to miasto bardzo duża mówiąc Warszawa ma namyśli oczywiście starą Warszawę o o nowej Warszawie, czyli o terenie położonym Penn w okolicach dzisiejszego rynku nowego miasta tutaj nie mówię więc, więc myślimy teraz on w rejonie starego miasta, ale dodatkowo Sejm Rzeczypospolitej przez długi czas bagatelizował zagrożenie szwedzkie co wiązało się też z tym, że armia Rzeczpospolita osłabiona po w trakcie prowadzenia wojen z Rosją my nie zdołała zorganizować skutecznej obrony Jan Kazimierz opuszczając Warszawę w 1 80 0 pięćdziesiątym piątym roku zezwolił na pozostawienie w około 2 0 strażników przedstawicieli straży miejskiej w sporze sobie wyobrazić sytuację, w której pod bramą miasta stoi armia szwedzka z królem Karolem dziesiątym Gustawem, a miasto jest może być bronione przez 2 0 przez 2 0 mężczyzn oczywiście do tego dochodzą mieszczanie jednak tej decyzja była po stronie władz starej Warszawy, jaką strategię przyjąć uznano wówczas, że korzystniejsze dla miasta będzie poddanie się bez walki bez próby walki wyższy burmistrz tory Warszawy, ale także i rajcy uważali, że dzięki temu MON uda się miasto ocalić przed zniszczeniem i jak właśnie najeźdźcy zachowywali się stolica to jest trudne pytanie trudno o tyle, ponieważ grałem w takim dosyć popularnym przeświadczeniu a kiedy myślimy o potopie szwedzkim bardzo często pojawia się jako kalka Szwedów jako okrutnych najeźdźców, którzy rok, bo wali niszczyli palili, a i robili same złoża czy tymczasem kiedy czytamy w różne relacje czytamy korespondencje z pobytu Szwedów Warszawie w połowie siedemnastego wieku czy w późniejszym okresie, bo szkodzi ponownie w Warszawie byli na początku wieku osiemnastego to się wielkie wojny północnej, a to oczywiście było bardzo mnie bardzo dużo skarg na wojska szwedzkie głównie, dlatego że mieszkańcy byli zobowiązani do płacenia kontrybucje kontrybucji finansowej kontrybucji prowiant owych prowiant owe to oczywiście żywność alkohol głównie wino jak my, czyli produkty niezbędne do utrzymania armii na danym terenie do tego dochodziły kontrybucji finansowych w k, czyli konkretna kwota pieniędzy, które były nakładane na miasto powinno warszawiak na inne ośrodki miejskie, których Szwedzi przebywali w ich tura była u, która powinna zostać, którą musiała zostać, na którą musiała zostać zebrana z danego miasta w jaki sposób to kwota już była rozkładana pomiędzy konkretnym mieszkańców to okupant pozostawiał władzom starej Warszawy, ponieważ rajcy starej Warszawy najlepiej orientował się w zamożności mieszczan warszawskich oni mogli zadecydować o tym, którzy mieszczanie AMG, którzy przedstawiciele rodzącego się powoli patrycjatu Miejskiego mogli zapłacić więcej, ponieważ mieli n p. kamienica przy rynku starego miasta, a które rodzinne były uboższe i mogły zapłacić niższą kwotę kontrybucji co jest istotne to poziom co siedział z osobami, które nie zapłaciłem, ponieważ nie posiadały środków na czy też posiadało je podczas pierwszej od nałożonej kontrybucję, ale przy kolejnych przy kolejnym po Borach już w środku tymi środkami nie dysponowały Otóż to osoby magistrat miejski zakładał to konkretne sumy pieniędzy na samiec z sumy były rozkładane na raty, a na wieś to było to pewien kredyt, którego udzielał magistrat mieszczanom po ostatniej raty tych kredytów zostały spłacone przez mieszczan warszawskich w latach dziewięćdziesiątych siedemnastego wieku dzisiejsze kredyty hipoteczne na 30 4 0 lat nie są niczym nie są niczym nowym, a inne w sytuacji, który w połowie siedemnastego wieku mieszczanie przez po ponad 3 0 lat spłacają zobowiązania po armii szwedzkiej, który już dawno nie ma, a 3 0 lat jest mniej więcej długość trwania 1 pokolenia w ówczesnym ówczesnym społeczeństwie, a przypomnę po spłaceniu zobowiązań w latach dziewięćdziesiątych kilka lat później po raz kolejny tak Szwedzi pojawiają się w Warszawie i te zobowiązania były spłacane mimo tego, że wojna została zakończona pokoi pokoje woli w 1 80 0 sześćdziesiątym i rozumiem, że jak do ustalenia tego pokoju nie przewidywał, że w związku z tym Szwedzi jak się wycofują już nie dostają pieniędzy kontrybucja były przeznaczone na bieżące potrzeby Armin to znaczy oprócz tego, że armia musiała jeść to panowie, że także potrzebowali środków finansowych i kontrybucja były płacone kilkakrotnie przez mieszczan warszawskich, więc pewnie tak długo jak armia szwedzka znajdowała się w Warszawie w ten bunt przez ten czas mieszczanie warszawscy pocili kontrybucje na rzecz armii, kiedy armia szwedzka przesuwała się przemieszczała się do Krakowa n p . czy do innego miasta wówczas obowiązek za próbę ratowania, ale także płacenia kontrybucje, czyli ci tego podatku wojennego były przekierowywane na mieszkańców tego tego terenu, na którym wówczas armia szwedzka się znajdowała jasne, a jeśli chodziło o samą strukturę ludności ani liczba, bo szacuje się, że w związku z działaniami szwedzkimi ludność Warszawy zmniejszyła się aż 90 % rzeczywiście straty ludności były duże ubytki ludności to chyba lepsze określenie już bardzo trudno jest nam określić BMI jak dużo osób rzeczywiście zginęło w wyniku działań wojennych, ponieważ pamiętajmy, że wojna w epoce nowożytnej wiąże się także z tym, że zaraz po wojnie następuje bardzo często epidemia to jest kolejne źródło, a dyskusja i na kolejna przyczyna śmierci ludności i to trzecia na trzecim ważny czynnik wpływający na zmniejszającą się liczba ludności po potopie szwedzkim czy też w jego trakcie, bo to w podróż następuje to jest po co po prostu wyjazd z miasta, jeżeli Szlachta, która posiadała swoje rezydencje pałace w mieście tak widząc, że okupant tego miasta się zbliża natychmiast Szlachta opuszczała swoje na swojej rezydencji przenosiła się do swoich folwarków do swoich do swoich poza warszawskich włości, ale to samo robiła robiła mieszczaństwo zamożniejszych, które mogą sobie pozwolić na opuszczenie miasta, ale go też bardzo trudno jest określenie ile tak naprawdę osób zginęło w wyniku działań wojennych, a ile osób zginęło w wyniku epidemii, a ile z miasta wyjechało na przód już do niego nie powróciło, zwłaszcza że Warszawa była zdobywana 2 × i dróg i drugie zdobycie było znacząco bardziej krwawe tak zdecydowanie, tym bardziej że sam rok 1 30 0 pięćdziesiąty szósty oraz za chwilę mamy kolejną rocznicę tak jak pan wspomniał tej bitwy drugi rok jest o tyle trudniejsze żoną o wiele bardziej się zawsze odbija na mieszkańcach miasta porażek po cenie chociażby kontrybucję za pierwszym razem jest jedno jest dotkliwa, ale mieszkańcy mając świadomość że, gdy zapłacą kontrybucje zapłacą podatek mnóstwo wojska szwedzkie wyjdą z miasta i być może już do niego nie wrócą, kiedy ten obowiązek się powtarza po raz drugi po raz trzeci, gdy kontrybucji jest więcej jest coraz bardziej i są coraz bardziej ckliwe i tak samo jest on także z Mn kwestię wyżywienia ludności chociażby opamiętaj się też o tym, że o wiele trudniej jest do starcia, lecz produkty do miasta gdzieś z podwarszawskich wsi w sytuacji, w której panuje okupację miasta, więc wszystkie te elementy wpływają na kondycję ludność się przykładają się także inne śmiertelność także przekładają się na to jak szybko chociażby epidemie mogą się po mieście rozprzestrzeniać w Boga Szwecja nie tylko chciała zdominować morze bałtyckie, ale chciała też znacząco się wzbogacić, kiedy rozpoczęły się grabieże szwedzkie na naszych terenach grabieży szwedzkie podczas potopu szwedzkiego zaczął się właściwie po po wkroczeniu armii szwedzkiej do Rzeczypospolitej po wkroczeniu wojsk szwedzkich do Warszawy, a niemal natychmiast po została rozpoczęta akcja grabieże posiadamy liczne wzmianki na ten temat wiemy, że 1 z pierwszych transportów z przedmiotami, które do Szwecji były wywożone dotujemy na grudzień 1 80 0 pięćdziesiątego piątego roku to są już transport te, które z Warszawą rzeczywiście wypływają one z tym, że oczywiście rabunki były prowadzone sukcesywnie pamiętajmy też o tym, że MO Szwedzi przy wchodząc do Warszawy mieli świadomość z jakim miastem mają do czynienia z co znaczy mieć świadomość tego jak wyglądają mury miejskie wiedzieli o tym gdzie znajdują się bramy wjazdowe do miasta jest dzieli też, które pałace są szczególnie ważne uwagi ich, a w kontekście oczywiście potencjalnych rabunków oczywiście kluczowe były rezydencje królewskie, bo te elementy gmin grabieży rabowania przedmiotów powiązanego z narodem Wazów z Janem Kazimierzem w tym przypadku było oczywiście kluczowe Otóż dochodzić czy pewien wątek symboliczna mianowicie rabowanie przedmiotów, na których znajdują się herby czy magnaterii czy herb królewski miało dodatkową wartość było to poniekąd podkreślenie swojej dominacji nad danym krajem Szwedzi tak robi nie tylko Rzeczpospolitej robi tak także w w Niemczech podczas wojny trzydziestoletniej stąd chociażby wspomnienia wspomnienia 1 z francuskich posłów, który pojawił się w latach trzydziestych na zamku sztokholmskim i stwierdza w swojej w swoich dziennikach Jean tylu znaków herbowych to chyba w całym swoim życiu nie widział ile widzi w tej 1 sali, do którego wpuszczono wówczas stołu pewien symbol niezwykle istotne, więc to był punkt wyjścia to znaczy rozpoczynano od Pałacu zamku Królewskiego od rezydencji Królewskich, ale oczywiście rezydencje prywatne czy też rezydencje rezydencje urzędników centralnych Rzeczypospolitej nie pozostawały nie pozostawało nic nie obrabowany, a o tym co zostało skradzione będzie to tanie analizować w ramach projektu w czerwcu w sali Kolumnowej wydziału historycznego Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się konferencja polskie dziedzictwo kulturowe w Szwecji rzeczy i historia to była oficjalna inauguracja projektu poświęconego pomnikom Szwecji, jaki jest w ogóle cel tego projektu celem tego projektu jest zinwentaryzowany przedmiotów, które po mszy tacy się znajdują spotkaliśmy się w czerwcu po to, żeby rozmawiać przede wszystkim o tym, czym ich w jaki sposób możemy zdefiniować Polonika, bo bardzo często myśląc o Polonika krzyk, zwłaszcza w Szwecji myślimy o łupach wojennych, a tymczasem przez pocztę, że dzięki temu, że nas to 2 kraje łączyła ta sama dynastia my bardzo wiele przedmiotów, które zostały do Szwecji przekazane, które zostały zakupione czy też zostały podarowane im zauważyliśmy używam liczby mnogiej, ponieważ jego koordynuje działania, a ten projekt nie byłoby możliwe do realizacji, gdyby nie mnie zespół naukowców, a więc zauważyliśmy, że ME z od wielu lat polscy naukowcy polscy badacze jeżdżą do Szwecji i przygląda przeglądają te same przedmioty zresztą też to robiłam kilka lat temu, gdy zaczęłam interesować tą tematyką, a następnie zdarza nam się historykom później napisać 1 2 krótkie teksty, podsumowując takie taką peregrynacja i nic się dalej niedzielach na szczęście powstała instytucja, która chce się zajmować balonikami za granicą bardzo szerokim zakresie nie tylko o nie tylko w Szwecji, a to Instytut Narodowy Instytut polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą w skrócie nazwany Instytutem Polonika w rysunku Monika chciałby stworzyć bazę online poloników na całym świecie ta wiadomość bardzo mnie ucieszyła szybko nawiązaliśmy kontakt i jej doszliśmy takiego porozumienia, że projekt szwedzki będzie poniekąd inaugurację również i tej bazy poloników mu, która nerek, która wkrótce w Kruk wkrótce zacznie swoją działalność, więc przede wszystkim chcemy to przedmioty zinwentaryzować, a drugim krokiem będzie ich opracowanie naukowe dlatego jest to projekt dokumentacyjne badawcze, bo najpier w musimy wiedzieć co konkretnie się znajduje w Szwecji w poszczególnych miastach w poszczególnych instytucjach kultury poszczególnych bibliotekach, żeby później przygotować to opracować to strony merytorycznej a jakie są źródła państwa wiedzę na ten temat, skąd państwo wiedzą, że należy zajrzeć akurat do tego budynku akurat do tej instytucji przede wszystkim mamy źródła archiwalne taśmy o tyle dobrej sytuacji w przypadku potopu szwedzkiego, lecz też powoli powoli okazuje się, że w środku wielkiej wojny północnej studzenie wygląda gorzej, a ponieważ posiadamy spis rzeczy, które Szwedzi wywozili z Rzeczypospolitej nie są to spis szczegółowe tak, jakbyśmy sobie marzyli o bony były Ekol jest to pewien punkt wyjścia posiadamy, więc to jest pierwszy pie pierwszy element drugi element tom inni nasi szwedzcy koledzy muzealnicy przez wiele lat pracowali nad bazami nad digitalizacją kolekcji w swoich instytucjach powstało kilka o coś 2 centralne ogólno świat z Kielc bazy, a niestety tylko niestety albo stać tylko w języku szwedzkim dostępne w tej chwili, w których kolekcja poszczególnych muzeów, ale są opracowywane na tej podstawie jesteśmy w stanie, przeglądając te przedmioty online w tym powalczyć pierwszą w grupach oczywiście nie jest jest to tylko 1 z etapów selekcji, ponieważ MON ta baza online nie powoduje, że czujemy się zwolnieni z korzystania z oryginałów skontaktuje z razem z tymi wszystkimi instytucjami w Szwecji, a wręcz przeciwnie musimy pracować w magazynach tamtejszych dlatego wspomniałam o tym, że w tym projekcie bierze udział zespół osób, ponieważ on to rodzaje przedmiotów, z którymi mamy do czynienia także gama przedmiotów jest bardzo szeroka jest to broni są to różnego rodzaju tkaniny są to o dzieło sztuki o psy grafik przez malarstwo po rzeźby są to książki są archiwalia są to przedmioty codziennego użytku tych przymiotów jest bardzo dużo dlatego też, typując poszczególne poszczególne jednostki poszczególnych placówki musimy każdorazowo przeglądać zasoby zasoby tych tych instytucji i trzecie, tudzież czwarte źródło naszej wiedzy osób nasi koledzy muzealnicy z instytucji jest ze średzkich instytucji kultury, ponieważ projekt jest zaś z ma zasięg międzynarodowy jak udało nam się przekonać świeckich muzealników do tego, żeby się włączyli mam z tego obopólna korzyść z 1 strony mamy pomoc specjalistów na miejscu, które są w stanie w bardzo szybko, minimalizując właściwie koszty, a udzielić nam informacji udzielić odpowiedzi na pewne pytania, a z drugiej strony wspieramy muzealników Szwecji naszą wiedzą, ponieważ wiedza opolskich przedmiotach nie jest wśród Szwedów tak powszechnych nam się wydawało, więc działamy na zasadzie na zasadzie współpracy, a wracając z jakby do samego wytworzenia tych dóbr jak to było zorganizowane organizacje branżowe przebiegała bardzo sprawnie, a mianowicie Warszawa było właściwe takim centralnym punktem przeładunkowym na Sejm go w ten sposób odniósł się znajdował taki inny duży magazyn wszystkich przedmiotów, które były zwożone właściwie z całej Polski w, dlaczego do Warszawy, dlatego że Warszawa, bo w tym czasie, a nie było stolicą kraju, ale była miastem rezydencja na walnym miastem, w którym na funkcje polityczne były pełnione w co skutkowało tym, że mam w była ona postrzegana przez wojska szwedzkie kopuł Central poza tym geograficzne położenie Warszawy jest także korzystne Warszawa jest położona nad Wisłą, którą te przedmioty były spławiane, a on i tuje przechodzimy do kolejnego tematu powiązanego z kwestię wywozu tych przedmiotów w jaki sposób przewożono, a mianowicie wywożono je Wisłą do Torunia Malborka następnie na Mierzeję Wiślaną i transportowano je do Szwecji ewentualnie transportowanym także przez Szczecin to znaczy transportowano je n p . do Malborka albo do Torunia, a USA wraz z któregoś z tych miast i drogą tą drogą lądową do Szczecina, ponieważ Szczecin był wtedy w szwedzkim był szwedzkim w posiadaniu i czasem nie ze Szczecina transportowano je do Szwecji zróżnicowaną te trasy na typowo rzeczna na trasy łączone dlatego wziąłem to od tego zależało, gdzie o, gdzie były prowadzone działania wojenne to po pierwsze po drugie Wisła wysycha nie tylko teraz też nie tylko teraz podnosi się poziom rzeki i poziom wody w rzece, ale Wisła wysycha również w połowie siedemnastego wieku i taką sytuacją mamy do czynienia w 1 80 0 pięćdziesiątym szóstym roku a kiedy jest bardzo ciepło po bitwie pod Warszawą, a poziom wody w rzece jest niski Szwedzi bardzo szybko co spakować i przedmioty na szkód, a na takie statki łodzie którymi dalej są transportowane, ale przez to, że się spieszą to łodzie są przeładowane nawet bardzo często zdarzają się przypadki takie, że to łodzie grzęzną nam, iż nie znowuż polisę przed wyborem czy wyrzucić to przednia część przedmiotów złodziej i próbować płynąć dalej czy też ratować winny sposób, bo za chwilę może nadejść może pojawić niebezpieczeństwo z ze strony władz list wojsk polskich oczywiście także były przypadki, kiedy młodzież po prostu przewracały no, więc efekty tego przywracania Łodzi jest fakt wyrzucenia tych przedmiotów za burtę mogliśmy obserwować przez ostatnie kilka lat Anna, kiedy były prowadzone interdyscyplinarne badania dna Wisły przez dr. hab. Huberta Kowalskiego także z wydziału historycznego Uniwersytetu i dużo zostało na dnie Wisły to jest to jest kolejne trudne pytanie co mi pani się zadaje całą pewnością tak czy ile zostało do dzisiaj to myślę, że to jest pytanie do do naszych archeologów podwodnych, a na podstawie tego co udało się wyłowić i wyciągnąć z Wisłą w ciągu tych lat to jest około 2 0 ton elementów dekoracji rzeźbiarskich w rezydencji warszawski głównie z Villa Regia, czyli dzisiejszego Pałacu Kazimierzowskiego, więc skala, a skoro udało się wydobyć 2 0 ton przedmiotów marmurowych pytanie ile bezpowrotnie zostało utracone ile ton, a poza tym to 20 ton przed metą został wydobyty z Azji, zwłaszcza z 1 miejsca w mocy 1 1 we stało się z 1 miejsca, więc trzeba pomyśleć też o tym, ilu jeszcze innych miejscach w Toszku ty się przewracały zwody, odpowiadając na pana pytanie sądzę, że tak sądzę, że wiele takich przedmiotów oczywiście takich, które były w stanie przetrwać 30 0 lat na dnie Wisły można można odnaleźć jak państwo szacują skalę wywozu szwedzkiego, bo porównuje się to z grabieżą mniej sowieckimi niemieckimi w trakcie drugiej wojny światowej MEN twierdzi jednoznacznie, że skala szwedzkiej grabieży była większa i czy możemy to jakoś porównać w liczbach w tonach wartości rynku tak rzeczywiście istnieje takie przekonanie, że skala grabieży podczas potopu szwedzkiego była większa niższy niż niż w dwudziestym wieku z tym, że my nie jesteśmy w tej chwili w stanie odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie itd i nie jesteśmy w stanie określić komu podać konkretnych liczb, dlatego że potrzebujemy do tego źródeł źródeł, które właśnie badamy w ramach w ramach projektu mam nadzieję, że będzie będę w stanie powiedzieć pan na to pytanie za 2 maksymalnie 3 lata czyli gdy będziemy ten projekt zamykać, czyli właściwie te stwierdzenia, które się pojawiają w mediach, że ta skala była większa to czy są prawdopodobne, ale jeszcze za wcześnie, żeby tak mówić, ale były niewątpliwie bardzo duża jak Kolek porównywanie tych 2 gra Jerzy jest celem jest trudna, ponieważ mówimy o mieście zupełnie innych granicach i mimo zupełnie innej organizacji tej grabieży po głaz także o innej Anny w liczbie wojsk, które w które, choć żołnierze którzy, którzy biorą udział w tych w tym grobie Szach, jakkolwiek sądzę, że jest to jak najbardziej, a jak najbardziej prawdopodobne mówiła pani o tym co było wywożone są tak różne rzeczy tak, jakbyś chodzi właściwie chcieli zabrać wszystko, bo wszystko mogło im się przydać, mimo że parę przykładów to były nie tylko to co tak jak pani mówiła tkaniny marmur złoto, ale n p. 2 ładne dobrze wykonane w rzymskie tarcze z żelaza albo 1 duży ołtarz z drewna wykończony srebrem, ale uszkodzone 1 czarny kawałek aksamitu, na którym jest namalowany biały krzyż, ale też 2 małe połamane zniszczone instrumenty muzyczne znajdujące się w inwentarzu rzeczy osobistych po co to wszystko zabierać przed mioty, które są połamane 4 zniszczone prawdopodobnie uległ uszkodzeniu podczas transportu, ponieważ te przedmioty, które były im było to były pakowane na barki na nas na statki po Warszawie na scenie były przewożone nad morze bałtyckie i tam to wszystko było przetransportowany przemieszczane do dużych statków, więc prawdopodobnie o przedmioty ulegały wówczas zniszczeniu, ale po co tego typu przedmioty te elementy, które były wykończone złotem srebrem stanowiły niewątpliwie warto miał swoją niewątpliwie wartość materialną żołnierzy, którzy przeprowadzali, którzy dokonywali rabunków niebyli wstanie szybko ocenić wartość tych przedmiotów w przypadku przemytu z kruszcem jest łatwiejsza, więc to traktowano te przedmioty wiele przedmiotów jako potencjalnie istotnych z punktu widzenia dynastyczna go, bo posiadały właśnie herb n p. z punktu widzenia materialnego ponieważ, ponieważ zawierały jakieś drogocenne materiały kość słoniową złoto srebro i t d . i t d. czy też mogły potencjalnie stanowić wartość, a po czwarte zabrano także przedmioty, które mogłyby stanowić pewien wzorzec dla kultury szwedzkiej i mówimy tutaj w Szwecji i ubogich i Szwecji, która szuka szuka inspiracji do tego żeby, żeby rosły także kulturalne, w którym kierunku na rozwój kulturalny powinien następować dlatego też wszystkie te przedmioty mało z 1 strony wzbogacić królestwo, a z drugiej strony stanowić pewne przykłady LM kolokwialnie jak to wygląda w kraju o wiele zamożniejszy ma takim krajem wówczas Rzeczpospolita niewątpliwie była u nas ciekawych przedmiotów, które były zrabowane jest n p. proteza ręki proteza przedramienia, która została zrabowana z arsenału Warszawskiego właśnie podczas potopu szwedzkiego obecna proteza jest przechowywana w Zbrojowni królewskiej w Sztokholmie to jest 1 z moich ulubionych przedmiotów głównie, dlatego że jesteśmy w stanie prześledzić jego losy okazuje się, że po po tym, jak szły została zrabowana przez Szwedów trafiła do Zbrojowni sztokholmskiej, a po bitwie pod Kliszowem w 1 700 drugim roku Koniuszy Karola dwunastego i tyle z Bacha stracił rękę i używał tej protezy, a więc to przedmioty uzyskiwały były były dalej były dalej używane są najróżniejsze, że są portrety są chociażby, a Pionek do gry, który jest przechowywany także w 1 w 1 z muzeów jest istotną, tyle że brak jest na nim zapis, że należą do Zygmunta trzeciego Wasyl, a w zrabowanej broni, która jest licznie reprezentowana w Szwecji pensja liczba tych podmiotów była bardzo dużą bardzo szeroka wszystko mogą stanowić wartość podam jeszcze przykład z późniejszego okresu podczas wielkiej wojny północnej Magnus stoi obok PiS w aucie 1 ze szwedzkich oficerów generał wpisał do swojej małżonki, która była w szwedzkim listem rozpoczną je zawsze bardzo czule aniele drogi przesyłam ci no i tutaj zazwyczaj wymienia, jakie przedmioty jej wysyła były to przedmioty niewątpliwie drogocenne były to klejnoty ne, ale są także czym przedmioty codziennego użytku, a my więcej listów z tej Boca do małżonki niż małżonki, czyli nowe okna szalony, a dostęp bogaty się zachowały mniejszej ilości dlatego nie posiadam nie możemy aż tak szczegółowe akty wymiany korespondencji odtworzyć, jakkolwiek w kilku fragmentach daje się odczuć pewne zniecierpliwienie miałem z tym Boca pojawiającymi się też ponawiany mi prośbami GM Oksa Ewy bokserzy jurny no o garnki rondle, które z polskiej sceny, bo mógłby je przewieźć on oczywiście o wpisie do swojego anioła, by uzbroiła się w cierpliwość, że nasi postarali i być może słusznie, że rozwiązaniem byłoby zaopatrzenie się stosowne przedmioty jednak w Sztokholmie, a nie ani głupota nie męża, który miał jednak kilka innych istotnych obowiązków Rzeczypospolitej tego typu prośbami, więc przedmioty codziennego użytku również były również były w cenie a gdzie dzisiaj to przedmiot się znajdują poza muzeami i archiwami niewątpliwie przychodem są przechowywane w żywą bibliotekę ach, też w bibliotekach uniwersyteckich no bo taki był też cele rabowania księgozbiorów archiwów man jest ogromna jak podejrzewamy duża grupa przedmiotów, która trafiła do zbiorów prywatnych to niestety są bardzo trudno uchwytne dzisiaj, a on do tego, że po kilkuset latach po 300 dół czy 200 nowych latach w pamięć, skąd te przedmioty pochodzące z zanika to są oczywiście zdarza się także na aukcjach szwedzkich pojawiają się tego typu przedmioty my zaś, że to jednak niezwykle rzadko, a mamy zaprzyjaźnionego historyka archeologa Szwecji, który śledzi na bieżąco ten rynek antykwaryczny jak i wg jego szacunków wynika, że co mniej więcej 4 lata 3 4 lata pojawia się jakiś przedmiot takiej sile ekipy, który został zrabowany z Rzeczpospolitej w większości przypadków są tu książki oraz innymi przedmiotami jest jest trudniej na mocy pokoju wozi, więc to przedmioty miały zostać zwrócone, ale udało się odzyskać tylko część trzecia tak udało się odzyskać rzeźby metryka Koroną, czyli księgę wpisów, w której odnotowywane o całą korespondencję jej wszystkie dokumenty, które z kancelarii królewskiej były wychodziły na zewnątrz to było kluczowe istotne, a część księgozbioru ów, a nie udało się odzyskać pozostałych przedmiotów jest to 1 z tych warunków pokoju oliwskiego, który nie został spełniony w późniejszych latach podejmowano próby odzyskania przedmiotów, a chociażby w czasach panowania Jana trzeciego Sobieskiego, a Sobieski również podejmować takie próby wysłał 1 ze swoich żołnierzy, bo do Szwecji, żeby ten moment, żeby cenne oszacował szansę na odzyskanie części spośród tych przedmiotów man ten powrócił do Rzeczypospolitej ze jeśli dobrze pamiętam skrzynią książek, więc tego typu próby były podejmowane ale, ale bezskutecznie a jaki jest formalnie status prawną tych rzeczy tam dość osobliwe liście, bo prababcia mojej żony i była Szwedką co prawda mój teść jest Norwegiem, ale się zastanawiam czy mogę liczyć na jakieś, chociaż procent reparacji wojennych w i jeśli teściowie coś panu wypłacą sądzę, że tak teraz, jakbyśmy proszę wybaczyć z lekką złośliwość FM to przedmioty stanowią własność w Szwecji poszczególnych instytucji oczywiście co pewien czas pojawiają się pewne pomysły z sieci powinien zwrócić te przepisy o te 10 też, że nawet pojawiały się pomysł, aby wycenić straty wojenne Rzeczypospolitej w najróżniejsze tego typu koncepcje się pojawiają a, jakkolwiek traktujemy je niezbyt poważnie to znaczy te przedmioty to było prawo wojenne już od starożytności zwycięzca brał łupy wojenne, gdybyśmy zaczęli domagać się zwrotu przedmiotu z okresu potopu szwedzkiego to trzeba też zastanowić nad tym co zrobić z przedmiotami jak n p . z Chełma Iwona czwartego groźnego któryś fali zabrali z Warszawskiego arsenału i skont hełm Iwana czwartego groźnego wziął się w Warszawie w no nic nie muszę chyba dowód opowiada szczegółowo historii obecności Polaków w Moskwie, więc pojawia się w tego typu przypadkach pytanie do kogo to zupełnie hipotetycznie ten sąd powinien zostać zwrócone do Warszawy czy do Moskwy, by z tego typu przemysłowego za dużo to było prawo wojnę o obowiązujące przepisy wiele lat, a on też zawsze przypominam przy tego typu pytania w sobotę, że Polacy również pralnie łupy wojenne, a czy czyjąś Sobieski po bitwie pod Wiedniem czy podczas chociażby pogląd po Grunwaldzie jest przykładów bite w jest mnóstwo naszych zbiorach również znajdują się na łupy wojenne, a swoją drogą tak się właśnie zastanawialiśmy z kolegami, którzy biorą udział w tym projekcie naszym kolejnym projektem dachu będą łupy wojenne, które znajdują się w polskich muzeach w polskich instytucjach kultury okazuje się, że kiedy zaczęliśmy rozmawiać z kolegami muzealnikami aż do przedmiotów jest całkiem sporo, ale tak zupełnie poważnie czy nie spodziewa się pani za te 2 3 lata, kiedy już będą państwo mieli znacząco więcej danych rzeczy zwariowane politykę w ramach mody na rozmowy o reparacjach no tutaj akurat z drugiej wojny światowej, ale czy ktoś się nie odezwie nad trzeba się w końcu rozliczyć także za tamten okres i zawsze podkreślam, że jesteśmy dlatego prowadzimy te badania na Uniwersytecie warszawskim, że są to badania naukowe to znacie mnie domagamy się zwrotu oczywiście tego typu pomysły nawet bez tej bazy się pojawiały i będą się pojawiały po co jakiś czas co jakiś czas komuś przychodzi do głowy i to wszystko jednoczy jest zwariowany polityk czy jest to biznesmen, który odczuwa potrzebę zainwestowania w tego typu projekt nie sądzę, że MRR udostępnienie tych materiałów albo ta baza będzie dostępna online stan będzie dostępna zarówno dla osób, które się interesują tematem, jaki dla naukowców, a że stworzenie tej bazy umożliwi nam spojrzenie na te przedmioty o opracowanie ich, ale też przybliżenie im ich innym ludziom, którzy nie zajmują się tym zawodowo to znaczy zwrócenie uwagi wielu osób na to, że te przedmioty są różnej wartości żony są przechowywane w bardzo dobrych warunkach są konserwowane przez ponad 300 lat w żonę przetrwał drugą wojnę światową pamiętajmy też o tym co by się stało z tymi przedmiotami, gdyby one zostały w warszawskim Arsenale no bo zapewne tego tematu nie rozmawialibyśmy dzisiaj o tych przedmiotach we wrześniu będzie można część z tych rzeczy zobaczyć co prawda może nie tak fizycznie, ale planują państwo wystawę poświęconą Polakom tak planujemy chcemy ją otworzy we wrześniu na Uniwersytecie warszawskim po nim to będzie rzeczywiście wystawa planszowa i chcemy powoli zacząć oswajać warszawiaków z tym tematem i chcemy także pokazywać się pokazać różnorodność tych przedmiotów z drugiej strony będzie, toteż pewna zachęta dla osób, które interesują się tematem, bo projekty są to z projektem otwartym znaczy zachęcamy osoby, które zajmowały się tą tematyką albo chciałyby się zajmować do tego, żeby uczestniczyły, żeby dołączyły do naszego zespołu badawczego, bo im więcej specjalistów tym szybciej nasze prace będą postępowały będą one o wiele bardziej o wiele bardziej szczegółowe, ale przede wszystkim chcemy pokazać, że dotychczasowe efekty naszej pracy, bo to, że inauguracja nastąpiła w czerwcu to prace oczywiście na mniejszą skalę i w niej aż tak zorganizowanym zespole trwają już od jakiegoś czasu i czy będzie można na bieżąco śledzić wyniki czy na razie na 2 3 lata zamknął się państwo w archiwach i dopiero potem ogłaszamy co udało się sprawdzić na 2 3 lata może nie, ale sądzę, że na około rok, choć zamkniemy się w archiwach oznaczeń będziemy co jakiś czas komunikowali com będziemy komunikowali się w obiegu naukowym, ale mam nadzieję też w popularnonaukowym być może uda się także innymi kanałami komunikacyjnymi informować o tym co nam się udaje jak postępują prace Mann, jakkolwiek pytanie o to czy baza będzie dostępna częściowo przed upływem tych 2 3 lat w NATO pytanie nie jest w stanie w tej chwili odpowiedzieć to jest raczej pytanie do organizatora, czyli do Instytutu Polonika, czyli pozostaje nam śledzić i państwa działania i chwilę zaczekać bardzo pani dziękuję gościem dzisiejszej audycji była dr Katarzyna Wagner z Instytutu historycznego UW i muzeum Warszawy członkini szkockiego Towarzystwa historycznego kierowniczka projektu poświęconego Polonicum w Szwecji Bartłomiej graniczne to było studio plac Zwiń «

Co odpłynęło z Warszawy z potopem szwedzkim?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: STUDIO PLAC

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 05:00

Najnowsze Podcasty

Ameryka Łacińska drugą ojczyzną! Pisarz, podróżnik, reporter Roman Warszewski

Magdalena Gościniak. Jeden las, jedna wiedźma i ludzi tłum

Czas na zakaz sprzedaży żywych karpi

Duchy i demony Hani Rani

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL