To oczywiście muzyka z filmu "O jeden most za daleko", zresztą znakomitego. Wczoraj go sobie odświeżyłam i doskonale się ogląda. Nasz gość, Wojciech Markert, historyk, badacz wojsk powietrznodesantowych, kłaniam się, dobry wieczór, dobry wieczór pani, dobry wieczór państwu. Operacja market Garden dzisiaj przed nami, do dwudziestej trzeciej. 25 sierpnia 1944 roku, został wyzwolony Paryż i kolejnym sukcesem aliantów ma być wkroczenie na terytorium Trzeciej Rzeszy. Pytanie, jak zrobić to w miarę szybko, bo oczywiście niektórzy bardzo liczą na to, że wojnę uda się zakończyć przed Bożym Narodzeniem 1944 roku.
Alianci, Amerykanie i Anglicy mieli w 1944 roku kilka takich faz entuzjazmu i pesymizmu i po okresie pesymizmu, kiedy utknęli w Normandii nagle sukcesy przełamanie frontu zniesienie znacznej liczby wojsk niemieckich na grę obudziło niesamowity entuzjazm rzeczywiście wojska pancerne pognała do przodu udało się z wyzwolić Paryż na dziś tutaj pobite wojska niemieckie wydawały się cofają się wydawało się, że rzecz, że się, że rzecz trzecia rzesza się sypie wycofał się za dolny Ren tak wycofywały się wydawało się odnajdzie pamięci wręcz stracili orientację z Indii zniszczyli jak i jaki stopień dezorganizacji.
Jednak rzeczywiście rzeczywiście w cemencie Niemców mogą ogarnąć popłoch nasze wygląd wydawało wydawało się, że rzeczywiście się to się to sypie swe filmy o 1 most za daleko pada takie symptomatyczne zdanie 1 z niemieckich generałów, że tak szybko uciekam, że nie są w stanie nas dogonić anonimowość rzeczywiście taki tu nagle nagrania cisu ofiarami swoich sukcesów nie są w stanie dowieźć zaopatrzenia paliwa te czołgi wszystko muszą mieć paliwo to wszystko jest wiezione z Normandii z plaż Normandii Sokół zastępują kłopoty logistyczne i ten entuzjazm ich tak dopada, że jak się okaże później, że wojna się nie skończy doby do Bożego Narodzenia z kolei mają kolejny kryzys zaopatrzeniowy, gdyż domyślić, że rzeczywiście skończy się prawdopodobnie czterdziestym czwartym roku wojna i zaczęli wyhamowywać produkcję wojenną amunicji tak dalej już czterdziestym piątym roku
I jest z tym kłopot także to to właśnie takie takiej fazy pesymizmu optymizmu ich, iż ich ogarniała, ale to rzeczywiście dużo wskazywało na to, że jak i trzeciej rzeszy ogarnął kryzys na froncie wschodnim też nie wygląda cieka w jak lato lato czterdziestego czwartego roku na froncie wschodnim to też strzał z ukraińskich to jest operacja, bo z Grecją, która doprowadziła nad Wisłę powstanie warszawskie na to z drugiej strony też dramat to coś to co to co się dzieje nie to był niesamowity niesamowite postępy armii czerwonej rzeczywiście były przesłanki żeby, żeby sądzić, że może może się ta trzecia rzesza zanosi się człony jeszcze 1 element w lipcu bądź 44 . roku dochodzi do zamachu na Hitlera próba obalenia władzy, więc wiem to nie było tak w stany z palca, żeby rzezie, żebym myśleć
Jest w ogóle taka taka charakterystyczna rzecz, że wojskowi często myślą kategoriami minionych wojen patrzono na nas na kolejne konflikty tym co to co przeżyli w czasie wydarzyło i pierwsza wojna światowa zakończyła się załamaniem się na zmęczenie jest od zewnątrz kryzysem wewnętrznym, gdy jeszcze potężna armia na froncie stoją, ale punkt to co następuje z załamania no i gdzieś w ten obraz przywoływane również polscy wojskowi go mieli polscy politycy ówcześni i powstanie warszawskie było jakimś też echem tego, że myślano, że być może to żółte Niemcy się załamie, a więc myślano myślano tymi tymi kategoriami
Powstanie ten powstaje bardzo śmiały plan, a w głowie marszałka Montgomery ego na pewno za chleb w pana powie o jego rywalizacji z gen. Buttonem obaj byli ambitni powiedziałam w naszym wstęp, ale to chyba feministyczną określenie inny plan zakładał zajęcie mostów na arenie w okolicach Arnhem w Holandii przez potężny zrzut spadochronowy niedopuszczenie do zniszczenia tych mostów rzecz jasna i utrzymanie ich przez 48 godzin, czyli wywalczenie na tyłach wroga przyczółków to była operacja market ceny natomiast operacja Garden no to już był trzydziesty korpus pancerny, który miał się przebić przez taki niemal 30 kilometrowy korytarz do pozycji spadochroniarzy wjechać oczywiście triumfalnie na te mosty przejechać się i ruszyć naprzód
Błyskotliwe i właśnie dowód błyskotliwy plan będący chyba już takim uwieńczeniem tego optymizmu alianckiego to jeszcze trochę trzeba wrócić alianci od pewnego momentu dysponowali budowali bardzo długo potężne wojska powietrznodesantowe broń kosztowna długa szkoleniu, ale przygotowano spektakularnych akcji znakomicie wyszkoleni żołnierze chcieli go użyć henny czerwone berety no między m. in. to co to są błędy czy czerwone Diabły w zasadzie brytyjskie wojska powietrznodesantowe, ale Amerykanie dysponują kilkoma dywizjami jest Polska brygada są co są oddziały elitami batalion kanadyjskiej Kompanii innych różnych mniejsze pododdziały różnych innych narodowości z wojska specjalne bardzo rozbudowane wreszcie potężna Flota nie z samolotów transportowych szybowców i znów kusiło, żeby użyć, ale kilka zaplanowanych wcześniej operacji się nie powiem tak trzeba było odwołać z niemalże w ostatniej chwili, gdyż te wojska lądowe dochodzi życie traciło tożsame z najmniej nawet Polska brygada spadochronowa była planowana tu w użyciu do użycia w kilku takich operacjach rąk został odwołany, bo nie miał większego sensu wojska pancerne dojeżdżały do byłby bez konieczności użycia, więc było trochę i 1 taki czynnik, że korciło manewrami chcemy rozruszać ataki takie spektakularne spektakularnej operacji NATO nakłada się właśnie rywalizacja 2 przywódców po to nie tylko dowódcy wojskowi to wręcz wręcz przywódcy może nie politycznie, ale ale, ale z 1 strony Montgomery, który walczy o chwałę imperium zachód pod kopalnią porażkami i tym, że może, że trzeba było czekać na pomoc Amerykanom, żeby wrócić na kontynent to im gen. Pattona Whitney jedno SP z temperamentem kowboja czy CCC CCC takiego oficera kawalerzysty gdzieś tam z dzikiego Zachodu, który z kolei walczy dla Ameryki jadą do sławy i osobiste ma pewne animacją każdy z nich z obydwaj ambitni wręcz ogarnięci megalomanią no i to daje mu było tak, że rzeczywiście generał po to, on akurat był mniejszym entuzjazmem OOM entuzjastów wojsk powietrznodesantowych interesował się użyciem i wynajęcie ten trend ten pomysł Montgomery, owszem, sama o sam pomysł operacji niż ubiegły rok pomysłem geny marszałka Montgomery ego, gdyż to wypracował sztab oficerów specjalistów zaś było to rozwinięcie operacji wcześniej planowanej, którą zresztą to ciekawostka tamten plan dużo mniejsze siły zamierzano użyć i m. in . ale m. in. opolską brygadę i gen. Sosabowski strasznie skrytykował ten plan i pytał, gdzie w tym planie są Niemcy break nobliwym w związku z tym no i to rzeczywiście uchroni matkę przed katastrofą zupełną, bo to byłoby to, bo to, by się skończyło masakrą wówczas ten plan rozbudowana dołożono jeszcze 2 dywizje spadochronowe w powietrznodesantową amerykańskie na jej pomysł cieszy się błyskotliwie znaczy taki porównywana do rozłożenia dywanu lub przez przez wojska powietrznodesantowe opanowanie kluczowych przepraw na nasze była równa się na szeregu przy przeszkód wodnych Holandia pocięte kanałami to nie tylko rentowna, ale aż o bardzo liczne mniejsze przeszkody wodne takie uchwycenie ten z korytarza i przepuszczania przez to takiej szpicy Pancernej ze cała druga zmiana naczelnik potem trzydziestego roku startów, trudno więc ogromna operacja i rzeczywiście to w było zaskakująco Montgomery marszałek Montgomery był raczej znany jako taki zachowawczy czy raczej tak planowo rozwijające to ofensywni gracze mający dążący do uzyskania przewagi liczebnej itd, a to bardzo niekonwencjonalne działanie ryzykowne, ale tak fantastyczne ten plan był taki takiego, że żyją oczarował wielu ludzi wielu ludzi w tym duecie z NKW naczelny dowódca wojsk alianckich nowy wiek w jakim mieście został odczarowany takim taką wizję, żeby to się mogło udać, ale drzwi się, żeby ta wojna skończyła się w ciągu 2 miesięcy, bo zakładano, że jeżeli zostanie zajęte Zagłębia rury, czyli to zaplecze przemysłowe trzeciej rzeszy dotąd nie ma takiej możliwości, żeby trzecia rzesza wytrzymała trafi do zrobienia tego w takim precyzyjne chirurgicznym cięciem, które nie wykrwawi tego się straszliwie obawiano teksty tych walk na Nana Nana na wykrwawienie, na który przyniesie potężne hangary kilometry dalej aż kilometr to co zresztą musiała stoczyć z armią czerwoną Berlin w razie ten luksus setki tysięcy zabitych, a to wydawało się to i precyzyjne cięcie skalpelem zakończy zakończył uderzeniem w jakiej samo centrum trzeciej rzeszy o położna łopatki przeciwnika i przy okazji skoro wspomniał pan armię czerwoną zatrzymał zwycięski pochód armii czerwonej wyprzedzi tak się jeździ po prostu będziemy wtedy, gdy pierwsi tak jest i i tutaj są jak było to spektakularna, choć ryzykowne świadczy to, że nawet Niemcy już zdobyli przez przypadek w czasie tej operacji wbrew poleceniom tam oficer zabrał też te plany wszystkie Jan komplet trafił w ręce dowództwa niemieckiego podziemia to niemożliwe, a nie to jest to jest pod pucha w, więc dziś znaleźć w centralnym znalazł jest ona zmiany, więc to rzeczywiście byłoby o niesamowite takie drobiazgowo zaplanowane, ale ma 111 plus to tych elementów tam było słabo, ale generalnie chodziło o to, żeby to wszystko wypaliło to można, by porównać ten pan rząd się składał kłamców ogniw, żeby żeby, żeby kolejne przeprawy trzeba zdobyć i żeby całość udało się zdobyć wszystkie przeprawy i wszystko się musi zakończyć znana dotąd rzadko tak bywa w życiu, że każdy zadaje dach tak samo a tym bardziej w operacjach wojskowych skomplikowanych historycy wymieniają 27 przyczyn, dlaczego tych udało w pełnieniu mówiły wszystkich LG, ale pewnie na kilka trzeba zwrócić uwagę, bo mówił pan takim śmiałym spektakularnym planie, ale ryzykownym i właśnie wiele ryzyk zignorowano zignorowano np. informacje wywiadowcze, które mówiły o tym, że są czołgi na naszym terenie, ponieważ zakładano, że tam będą kobiety starcy dzieci im, a może jakiś tam niewielkie jednostki niemieckie czy właściwie czyste pole, więc będzie duża łatwość w zajęciu tych przepra w, a tymczasem Niemcy przesunęli tam 2 dywizje pancerne nie, dlatego że spodziewali się jakiegokolwiek ataku tylko, dlatego że tych dywizji miał po prostu odpocząć po trudach kuleczki we włoszech Romów we Francji zaś mogą mocno poturbowane dywizje niekompletne, ale rzeczywiście tak było to to jest też taka ciekawostka ten obraz o 1 mąż za daleko się jest pokazane, że Niemcy tam zostali opatrzeni przez lotnictwo i t d . kiedy Korony, starając pisał swoją książkę na pasek, który powstał film nie wiedział o 1 rzeczy na życzenie niewidziana nieujawnionej jeszcze wówczas całej operacji sekretarzu niemieckich meldunków Enigmy, że alianci złamanie Enigmy, kiedy będzie gotów postawa ta książka jeszcze tu nie było wiadomo teraz już wiemy, że alianci co czytali, dokąd te dokumenty i doskonale wiedzieli o o o obecności tych tych tych wojsk pancernych wojów w rejonie, gdzie ma ta operacja była tajna jednostka ultra, która zebrała się do zachorowań los mogę też tak od ulg z ultra wydzielinę z co najmniej 3 źródeł, bo usłyszeli od od holenderskiego ruchu oporu wiedzie list z zdjęć lotniczych w dzielnicy co było najbardziej wiarygodnym źródłem jest, ale jest też rachmistrzów do szyfrowanych można sypać śnieg dlaczego, dlaczego przy 4 rys 8 proc z tych ten optymizm ten okres wydawało się, że ktoś to wszystko tak tak idzie wspaniale, że zaryzykujemy czy w 2 też wydawało się, że do wojska powietrznodesantowe jest coś leku zbywane są tak doskonale wyszkolone tak tak też te są operacje, że zaskoczenie, że te zignorowano i tylko jakie zaskoczenie skoro najpierw planowano zrzucić wszystkich jednocześnie, czyli 35 000 spadochroniarzy apotem się okazało, że sprzęt jest za mało trzeba to rozłożyć na 3 de Sante, ale ja bym tak planiści wojskowi czasem właśnie miewają szalone pomysły trzeba hamować przed tym jak sam widziałem przeglądem o dokumenty w brytyjskim archiwum o operacji niezrealizowanych 1 z nich ma jeszcze bardziej skłonna wziąć tych wszystkich spadochroniarzy zrzucić wprost na Berlin, żeby złapali Hitlera co skończyło się na wygraną w totalną masakrą, zanim dolecieli no bo samoloty samoloty po transportowe nie nie byłyby w stanie tam dolecieć, ale mieli na to tworzone są różne alternatywne pomysły te wyrwy są wysłane trzeb trzeba trzeba je czasem powściągnąć tutaj nikt nie chciał naszych byłoby, gdy płynąć zapanowała rzeczywiście widać też widziałem dokumenty, które tam dzień po dniu powstawały przy tworzeniu tych kolejnych planów to pewną gorączkę i w drogę do tego stopnia zresztą po to, droższy jest znana sprawa 1 z oficerów, którzy zaczął protestować wywiadów, że żaden nie chciał brać za to odpowiedzialność są odesłane, bo przeszkadzał drugim takim, który ciągle przeszkadzały marudził i zwraca uwagę na słabości tego planu gen. Sosabowski trudniej to uczyniono kozły ofiarne jak oni nie chciano słuchać tych krytycznych głosów nie chciano ich nie chciano sobie psuć humoru Anglicy nie mają nie zajął takie taką nonszalancję i ja też nie chcę przesadzać mam wrażenie, że krzyki patrzę na to, że gdzieś tu w całej ty tym przedsięwzięciu właśnie ta nonszalancja brytyjska, która pozwalała nam np. pozwalała im z leczeniem grupce niewielkiej żołnierzy podbijać po to, niemalże cały kontynent tak skoro jednak na śmiałość, która obezwładniła innych, w których który wkraczali win przez wieki się sprawdzała i gdzieś tutaj można jeszcze zobaczyć tego ducha imperium, gdzie z pewną śmiałością i idziemy z przekonaniem, że jesteśmy po prostu lepsi rejestrów i sobie pora poradzimy 14 do nas strażak nie jest mamy doskonałe doskonałe wolę wojsko i gdy plus rzeczywiście te wskazówki to, o czym mówiliśmy, że to się sypie to to już to są pobite oddziały tak naprawdę to może ten sprzęt jest niesprawne rzec, że tymczasem z drugiej strony następnie nastąpiło takie otrzeźwienie sok lub mieli w Wehrmachcie wstydliwe światowej miał jedno jedno z takich cech którą, którą uchronił ich przed przed klęskami w razie klęsk też ich w pomagał się otrząsnąć się o oficerze niemieckiej był nauczone samodzielności pewnej i takiego improwizowane działania na własną rękę działania w duchu, a nie tylko na rozkaz wiedział coś co ma osiągnąć tak właśnie tu się zaczął działać w Holandii poszczególni oficerowie zaczęli organizować widzieli co się dzieje rozprężenie na jej też generałów student, który z kolei twórca wojsk powietrznodesantowych niemieckich czy ktoś przyzwyczajony do działania improwizowanego śmiała dalej no dostał misję ratowania frontu na Zachodzie i mamy też, że feldmarszałka Waltera modela, który idealnie jest przedstawiony jako kompletny idiota co jest zupełnie inny nieprawdziwe, ponieważ nazywany był strażakiem Hitlera rzeczywiście też z takiej sprawny improwizator świetny dowódca, który potrafił sobie poradzi z tą sytuacją widział jak ci spadochroniarze spadają z nieba tak czy do tyłu było to to co zostało w ww www rzeczywiście wypowiedziane przez generała z sobą Sosabowskiego znakomicie wcześniej humorystycznie pokazanych Żyrzyna, gdzie indziej Niemcy, że nie myślicie w ogóle o Niemcach przeciwnik nie docenienie przeciwnika to jest zawsze finanse Cidrów wojennej podstawowe 1 z podstawowych błędów drugim takim czynnikiem to jest nie nie Ninie zwrócenie uwagi Nina teren i tych grup rozliczne wielkie batalie czynom VAT-R dociec źródeł miało skutek przykładami, że teren odgrywa taką często rolę niweczy wspaniałe plany te to było to nadzwyczaj ten teren ryzykowne co tak naprawdę skoro chodziło o to, że korytarz który, który się, który byłby wytyczony dla tych wojsk pancernych tak naprawdę w tych krytycznych punktach miał szerokość mostu i to, że to się skończyło w ogóle także że, że nie zdobyto 1 tego jest w po jedno za daleko, że życie nie udało zdobyć to jest w zasadzie tak naprawdę sukces, dlatego że nigdy Niemcy EUR 1 Moss po drodze wysadzili jeszcze kilka innych próbowali nie udało się, ale most krytyczne w nim SN taki dom poprą poprzez popu posiadający przetrzeć przez przepisy przedostatniej, że tak powiem most z Good udało się Niemcom zniszczyć tuż po operacji tuż po wycofaniu wojsk powietrznodesantowych ale kiedy jeszcze wojska alianckie tam były wysadzili te udały się wysadzić płetwonurkom ten most i sparaliżowali tam działania wnioski można sobie wyobrazić, że równie dobrze mogło się to, gdyby wpadli odrobinę wcześniej próbowali mu próbować to lotnictwem na różne sposoby mogą też zakończyć jeszcze większym porażką także w jeszcze większymi stratami jeszcze większymi stratami także tych ryb co to już mamy 2 podstawowe czynniki te granice dołóżmy jeszcze kolejne kwestia pogody no tutaj rzadko można wpływać na pogodę, ale faktycznie mgła, która się pojawiła sprawiła, że trudno było startować w kolejnym samolotom, które miały zapewnić kolejne desanty m. in. właśnie na żołnierzy Sosabowskiego czekali aż tam mgła ustąpi kolejna rzecz to zawiodła radiostacja to znaczy w pewnym momencie żołnierze, którzy wylądowali nie mieli ze sobą kontaktu no i trzecia rzecz też chyba kluczowa powiedział pan o terenie zamiast co wylądować bardzo blisko celu el dom z wysadzono ich mów, że tak to ujmę dość daleka mówi nowa umowa jest o o CIT przyp przede wszystkim tej dywizji brytyjskich prawosławnej najgłębiej w nad ranem najgłębiej w tym korytarzu meliny kluczowe zadanie najdłużej się utrzymać i paradoksalnie dostali zadanie zdobycie kluczowego oswoić rzuconej właśnie ogromne odległości 1012 km oraz wywodzenie wroga wyobrazić sytuację histerezy jest operacja, która się toczy w Warszawie i mamy zdobyć most Poniatowskiego i te oddziały, które są mają to tego dokonać rzucane na polach Wilanowskich taternicy ten taki tak to teraz takich drogach taka odległość no wy wytracanie czasu z elementu zaskoczenia, kiedy chcę dalej jej życia ludzkiego to dobry do dołu Pogodno oczywiście niema NATO NATO NATO wpływu i tutaj nieszczęśliwie się stało, że te wojska w KRUS wkraczały do akcji częściowo częściami to, zwłaszcza polskiej brygadzie pisze się, jaki był było bardzo to odczuła natomiast miał też swoje dobre strony o tym, mieście jeszcze Zofii za chwileczkę może morze może bowiem, ale co tej łączności no rzeczywiście zawiodły radiostacją natomiast wymienione jakiś element który, który spowodował, że właśnie w regionie Arnhem Brytyjczycy stracili łączność mieli kłopoty zakłócenia Tegel paradoks polega na tym że, gdyby posłuchali się lub ruchu oporu, a mieli zakaz, bo się bali prowokacji to przez większość z pierwszych kluczowych dniach przez większość czasu działała z dnia te działały linie telefoniczne zupełnie telefon można było zadzwonić do innej części Holandii wziąć telefon i najzwyczajniej w świecie tak zrobił ruch oporu dzwonili omówione są Amerykanie już są już wyzwolenie zdobyli most i t d. i jak najbardziej się porównywali zwyczaje, bo Niemcy utrzymanie, bo sami korzystali z tej listy niech to w telefonicznych w związku z tym tak samo jak nie wyłącznie włącznie z centrali i gdyby odrobinę właśnie zaryzykowali Brytyjczycy są mu się jak najbardziej porozumie się nie byłoby nie byłoby głupotą to w pierwszych dniach miało miało znaczenie później się to udało stanowić to auto łączność poprzez m. in. dzięki polskiej Izby Polakom, którzy tam obsługiwali 1 z radiostacji natomiast jeszcze jedno 1 z USA chodzi właśnie z treścią mówi to jest pewien, że tak tutaj fakt ta wada tego planu, który polega na tym właśnie rzecz, że zrzucano z daleka i tutaj znowuż mjr John wprost to jest trudne były dowódca batalionu jedynego jej kilkuset liczący kilkuset oddział kilkuset spadochroniarzy, który dotarł do tego mostu tego kluczowego mostu on tak prześlizgnął się między między niemieckimi o z oddziałami z zdają tu niezwykłe zdolności w zasadzie 1 znaj z najzdolniejszych brytyjskich oficerów wojsk desantowych on opowiadał opisał przygotowania jest w książce, którą zresztą bardzo gorzka nazwą nazwą drutu MEN o ciut za dużo mąż brał udział w wielu de Santa jej albo też krytycznie nastawiony tego, planując osiągnięcie coś takiego, że chciałby, żeby zrzucili go bezpośrednio na tym moście albo sam się w sąsiedztwie po drugiej stronie rzeki, żeby go go złość wierzę, że Taranis niewłaściwej porze mówi pod koniec panowania dowiedziała się była zdziwiona, że to właśnie miejsce, które w Lesznie nadaje wyznaczono Polakom do zrzutu, więc co CCC go bardzo zdziwiła ostatecznie Polska brygada lądowa dziedzina, bo już wtedy to było zdezaktualizowała nad miasto jest pewne zamieszanie pewne pewne pewne dziwne decyzje ten plan pełen był taki też wspomniał pan naszą pierwszą samodzielną brygadę spadochronową, której twórcą dowódcą był gen. Sosabowski inne była tworzona po to, by jako pierwsza wrócić do Polski, by wesprzeć armię krajową wyzwalaniu kraju, kiedy w czterdziestym trzecim roku Sosabowski dostał od Brytyjczyków propozycję objęcia dowództwa nad brytyjską dywizję spadochronową połączenia jego pierwszej samodzielnej brygady SZ tą brytyjską odmówił ran tymczasowo zbliżający się inwazji aliantów we Francji podjęto decyzję o przekazaniu jednak po pierwszej samodzielnej brygady spadochronowej pod brytyjskie dowództwo no i wreszcie otrzymali rozkaz udział w operacji market Garden ich pasji Sosabowski z kwasem zdawał sprawę, że rząd nie będzie ta brygada, która wyląduje jako pierwsza na terenie okupowanej Polski Pomorza i wyzwalaniu tak to w tej chwili wówczas już było to przy przesądzone czy są takim też epizod, że polscy spadochroniarze, kiedy 6 czerwca, toteż charakterystyczna data w dniu lądowania w Normandii twierdzi Polnej w idei Polska brygada zostaje przez przekazana pod dowództwo alianckie trasie jest pewne, że w pierwszej kolejności z takim rozszerzeniem najpierw będzie już na froncie zachodnim potem już możliwa, gdy zobaczy tak będziemy obiecuje my wyślemy, że kiedy dowiedzieli się wybuchu powstania Warszawskiego ogłosili strajk głodowy chcieli wcześniej chcieli jakiegoś tak naprawdę też powiedzieć, że w już jak było na akcję realizowana akcja burza później powstanie warszawskie obchodzić otwarcie, że technicznie nie było możliwe, że Polska brygada tam poleciał odległość po prostu odległość obrona przeciwlotnicza można było zrobić wraki symboliczne symboliczne pomoc chodzi mu udzielić, a ja rzeczywiście Janosa nie oznaczało, że mieli się wykrwawić jednostka jednostka stworzona zmyślą o kraju i o ile alianci nie mogli uzupełnić swoje szeregi ze straconych żołnierzy bardzo łatwo Polacy nie, więc te straty były były dużo bardziej dotkliwe gen. Sosabowski 1 z setów swoich i 1 z z rozdziałów są w swoich wspomnieniach na nazwał oszczędność i żołnierskiej i to było sedno jego działaczy, że on najpier w chciał zapobiec co dalej, żeby ta brygada poszła do walki i w ogóle na froncie zachodnim jak to się nie od nie udało no to, żeby poszła przygotowane należycie naturze jak już go rzucą na to, żeby ten plan, który realizował miał jakiekolwiek szanse powodzenia i stąd też był niewygodny dla nas niewygodny, bo ciągle wypowiadał swoje zdanie krytykował miały jakiś teren odrzucił tak zaszczytną propozycję, jakie pani mówiła też bowiem każdy dziś obcokrajowiec jakiś tam Polak mógł cieszyć, że mu armia brytyjska proponuje także się na stanowisko to tu też było tak blef trochę ale, ale naraził się naraził jej Zurawski wrócił do do Londynu i został inny oskarżony niesłusznie, o czym także brytyjscy historycy dzisiaj piszą w listopadzie czterdziestego czwartego roku w wyniku nacisku wariantów prezydent Raczkiewicz go odwołał ze stanowiska szefa o pierwszej samodzielnej brygady spadochronowej, która była zdziesiątkowana zresztą oddajmy też nie próbował go bronić przed tym brytyjskim oskarżeniami dołów Dave wówczas trzeba powiedzieć jedno, że Polska już wówczas przegrała wojnę co da się też było to już był ten etap, w którym którzy myśmy stracili wszystkie atuty znanych z o polityczne decyzje były podjęte próbowaliśmy ratować co się da nacisk był taki nadaje się na bardziej elastycznego oficera, bo inaczej zabierzemy nie dostaniecie zaopatrzenia tak tak dalej nie będziemy dawać dalej wspierali zaczęła się twarda twarz twarz twarde naciski gen. Sosabowski próbował się bronić nawet nie miałoby w niej większych szans powodzenia natomiast zrobiono gorszą rzecz to nawet te oskarżenia, ale był kuriozalny rzeczywiście było także 1 z szyfrogramu, który był w Krynicy dograł do bankomatu, że Polacy źle walczyli, że bez sensu, że rzezie też mógł zabrać do Włoch dla innych Polaków schodziła korpus Andersa do wniknięcia zamówiona w Legnicy wioską utajnili w ogóle w ogóle dopiero w latach tam siedemdziesiątych tych, których historyków anielskiego te są one więcej, więc większą krzywdę Paul udział Polaków gen. Sosabowskiego kołnierz nie bardzo było co mu przepisać leków, jaką jako główną winę dość długo głupie wręcz skromne milczenie widziałem np. historię wojsk powietrznodesantowych drugiej wojny światowej brytyjski pisano, że w pierwotnej wersji tej, gdy taka oficjalna historia jest przygotowana przez historyków armii brytyjskiej były zasługi Polaków Szwedów i w ich wskazane, że będą opisane i innowacji w szkoleniu, które wprowadzili Polacy, którzy czerpali Brytyjczycy ileż takich w USA mamy już pomysł koncepcja takiego szerokiego Bóg budowy i szkodników w dacie tego dotąd późniejszy mąż zostali skazani na niebyt niebyt i nic by do lat osiemdziesiątych dziewięćdziesiątych w literaturze to tu w Pułtusku pojedyncze wzmianki na jego jakiś jakieś inne drobiazgi co do użycia Polaków dopiero to się odwróciło w ciągu ostatnich 20 lat zaczęto zaczęto należycie opli opisywać tak jak kiedyś wzmianka Późniak kapitał teraz już jest w każdy prace nad poświęconej tej operacji przynajmniej rozdział dotyczący Polaków jest natomiast wielką krzywdę zrobiono gen. Sosabowski Emu i nigdy ciepłem Brytyjczycy nie nie odczekali, jaka to była krzywda świadczy to, że Holendrzy którzy, chociaż nie nie uczestniczyli w tym w niesławie nią mieli do siebie żal pretensje, że pozwolili na to liczenie na to, że po Polacy byli pomijani w 3 wszyscy wszystkich obchodach gdzieś tam marginalizowani nie byli, ale gdzieś tam zboku itd itd i w ostatnich latach 2004 roku nałoży się przepiękna wydarzyło, dlatego że Polacy zostali uhonorowani gen. Sosabowski od królowej holenderskie Lwy otrzymał pośmiertnym George brygada z Krakowa, który dziedziczy tradycje również otrzymała sztandar dostał Brian, uznając właśnie te zasługi no ze strony brytyjskiej sieci nie doczekaliśmy, aczkolwiek też mogę powiedzieć, że były próby kilka lat temu ministerstwo Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ministerstwo Obrony Narodowej próbowało wymóc na stronie brytyjskiej no i jakich właśnie nadanie takich właśnie docenieniem nas do tej pory się nie udało generał został zdemobilizowany w czterdziestym ósmym roku jak zresztą większość wojskowych przez kolejne lata rząd Wielkiej Brytanii na szczęście udało mu się ściągnąć z kraju żony i chorego syna, który stracił wzrok w powstaniu warszawskim i utrzymywał ich z ciężkiej fizycznej pracy, bo pracował jako robotnik magazynowy w fabryce silników elektrycznych i telewizorów i smarów sześćdziesiąty siódmym roku na zawał serca w swoich wspomnieniach pisał tak nie żałuje tego co przyszedł w moim życiu, gdyby mi kazano przeżywać to ponownie nie zawahał się na życie miał niezbyt łatwo nie jest zbyt dużo jest przepiękna kariera jeszcze przedwojenna toru to był to był człowiek, który wyszedł z tej pracy takiej u podsta w jako najpierw strzałem w organizacjach strzeleckich Galicję 3, kiedy Polska nie będzie podlegał drzemią ogromne zasługi, toteż ciekawe było jako 5 w logistyce i zapleczu w czasie wojny o niepodległość o tym, również był dobrym sztabowcy znakomicie dowodził 3009 . roku m. in . w obronie Warszawy najpóźniej w tym polskich sił zbrojnych na Zachodzie i we Francji tworzył oddziały te detektory uparty człowiek uparty nie z niełatwym charakterem pani wspomniała o synu w również miał niełatwy charakter straszliwie się kłócili, dlatego że sens kolej też miał zasługi jako akowiec tutaj i t d. Kielc podobno się nie odzywali do siebie po jakiś taki śmiertelny król kłótni anegdotycznie powiem, że w złość syn powiedział, mówi że ja sam osobiście, żeby więcej Niemców niż te i tak cała twoja brygada była taka walka o zarzutach dla generała, że ten się podobno z odczytywania wzywał do syna na niełatwym charakterze na dowód to to my też twarde życie my też potrzeby doświadczyli owej 2 nie zmieni też inaczej być pytanie dotyczyło nie daliby rady tego nasz jest generalnie nie mógł się nie miękkim temat długu i jego podkomendni, z którymi rozmawiałem z dużo wspomnień też spisanych jest to wy wszyscy jednoznacznie, że był twardy twardy taką twardą ręką 3 strzelone w sprawie sprawiedliwą niezwykła niezwykła postać myślę tutaj też czekał już ostatnia gdzieś mignęła wiadomo, że z planowane w tym roku obchodzi stulecie niepodległości nadanie mu Orderu Orła białego przez prezydenta Rzeczypospolitej uważam, że ta decyzja o krok nie będzie budziła żadnych kontrowersji trudno wracając do MON Holandii bony na chwilę przeskoczyliśmy do wątku personalnego czy gen. Sosabowskiego jak już tam tak wszystko się nie udawało im było wiadomo, że operacja nie zakończy się sukcesem tylko jest coraz bliżej klęski no to zamiast operacji market korporacji Garden uruchomiono operację Berlin w, czyli ewakuacja w latach Holandia, a tak naprawdę został na kilka miesięcy front zatrzymał się na nano na nas na Holandię Chin w poprzek Holandii Niemcy chcą zatrzymać aliantów zaczęli niszczyć te wszystkie z umocnienia wodne te wszystkie wały i t d . zalewając znaczne połacie są w Holandii i tak naprawdę ludność cywilna znalazła się w tragicznym położeniu dlatego, że to zależy, gdzie go dodajmy, że alianci po klęsce zdecydowali się po prostu ominąć zajęte przez Niemców pozycje i ruszyć na wschód, bo oczywiście priorytetem było dotarcie do Berlina i Holandii została przecięta północ w rękach niemieckich no właśnie tak tak tak jak chociażby czterdziestego piątego roku w południe zostało wyzwolone w ten został wyzwolony, ale też też doświadczało nawet wyzwolona zezwolono część tych schodów poszczególne fragmenty wywiadu gen doświadczały ich głodu i właśnie ze względu na pewne tematy zniszczenia ustało od cięte zresztą Ania śnieg nikt nie dawali radę, chociaż jest spora próbowali właśnie zrzuty zaopatrzenia które, które były właśnie na tej ludności wśród tych no tak naprawdę na Wyspach tak na na próbowali ten częściowo prowadzona w tę władzę tak długo przez kilka miesięcy szczęście fatalną sytuacją powiedzmy sobie, że to jest obszar między Amsterdamem Utrechcie Rotterdamie Rotterdam ME cha go najgęściej zaludnione obszary z niewielkimi terenami rolniczymi pozbawiony dosta w żywności zupełnie właściwie od izolowany i w literaturze spotka się z takimi porównaniami do Get ta, że oni byli właściwie zamknięci tak tak jak pan powiedział na tych Wyspach między tymi kanałami bez dosta w żywności bez opału etosie zaczął na jesieni czterdziestego czwartego roku doskonale wiemy, że zima czterdziestego czwartego czterdziestego piątego roku była niezwykle surowa i dopiero od lutego czterdziestego piątego roku szwedzki czerwony krzyż zaczyna dostarczanie własnym transportem, a morskim np. mąki chleb w kwietniu czterdziestego piątego roku alianci rozpoczynają operację manna czyli, zrzucając żywnościowych uwaga za przyzwoleniem Niemców tam znowu w Niemcy trochę już pod koniec wojny pokornie -li nasz humanitaryzm break rzeczywiście w ich historii Holandii to tak atak i mroczny okres do stołu i Europy rozmawiają z też przyjaciela, który pochodzi z ziarnem miał 3 lata, jakie odbywa się operacja doskonale zna temat spra w wielokrotnie opowiadał, bo uczestnicy Polacy mówili, że tak naprawdę nie bardzo rozumiem, dlaczego chorzy na start stop tak sympatycznych przyszłyśmy przynieśli zniszczenie śmierć po operacji, gdyż musieliśmy cofnąć wydane to samo to właśnie to, o czym pani mówić o cięcie nie ruch nie zdobycie tej Holandii tak naprawdę no bo co więcej jeszcze się opowiedzieć się ujawniły struktury podziemne Holendrzy dali pretekst do Niemców do różnych represji narazili na razie narazili wielu ludzi naraziło się na czarno licząc, że za chwilę wkroczyła klienci na represje ze strony Niemców więc, gdy był lub w Holandii to jest w ogóle fatalnie wspominany okres 1 taki bardziej dramatyczny ich naprawdę mnóstwo ludzi umarło u osób chorych z głodu zimna ciągle taki cytat z amerykańskiej prasy z maja 40 do piątego roku napisano w korespondencji tak szpital dla zagłodzonych w Rotterdamie ludzie podobni szkieletów otrzymują 6 porcji lekkiego pokarmu dziennie kobiety mężczyźni w wieku zaledwie 30 lat wyglądają one 2 × tyle ich zapadły odczyt pożółkła skóra i okropnie na pochód kończyny wskazują jak strasznym był ich los, zanim zostali uwolnieni dlatego mamy taki obrazek trochę, że okropieństwa to były na Wschodzie dodam po w w Polsce na froncie w salonie zachwycają one w kawiarni, a nawet na Zachodzie było tak tak wspaniale i tak humanitarnie TGE Otóż nie i właśnie Holandia znakomitym przykładem, że leżenie tak samo jak nieprawdą jest to, że tak byli podporządkowani Niemcom tak kulę zbliżenie walczyli są te koledzy z znakomici w tej chwili umiał to wyważyć to, że oni doskonale, pamiętając o swoich ofiarach z 1 strony z drugiej strony swoim zaangażowaniu i próbach takie, jakie mieli ich 40 roku, czyli Niemcy zajmowali później ruchu ruchu oporu i jednocześnie wielki hołd oddają tym, którzy wyzwolili niezależnie od ceny, które przyszło za to za to, że za to ze zapłacić hitu to po to, trzeba to można podpatrywać trafi taki rozsądny rozsądne rozsądne podejście tak rozsądne podejście może chodzić także na te obchody na świat rocznicy bitwy zapraszają właśnie wszystkie nacje, które brały udział, ale na szatnie zapraszają Niemców do połowy, chociaż dostąpiło pojednanie mówiono, ale ostatecznie ktoś nas wyzwalał ktoś z okupowanej my chcemy uczcić tych, którzy nas wyzwalali nie nie chodzi też podsyca Szkoci ale kto jest dla tych którzy, którzy nas z zezwala -li, więc w ogóle w ogóle bardzo się bardzo o to by trzeba powiedzieć, że Holandia to też jak już jesteśmy przy tych tematach cech tego pana na marginesie to również towarzyszyła dywizji Maczka traktują też też też z 6 miejscowości wezwał wyzwoliła stąd Polacy wielu wielu regionach są opamiętanie koty ci wyzwoliciele SA Amsterdam został wyzwolony dopiero na początku maja czterdziestego piątego roku dosłownie na chwilę przed zakończeniem drugiej wojny światowej operacja market Garden trwała 9 dni i kosztowała życie około 12 000 żołnierzy brytyjska pierwsza dywizja powietrznodesantowa czerwone Diabły, o których mówiliśmy na początku właściwie została doszczętnie zniszczona po 10 000 ludzi przywieziono z powrotem 2 pół 1000 to trochę się później w późniejszych miesiącach trochę jeńców przedarła trochę odruchowe część rzeczywiście została w Holandii nie ewakuowała się tylko dołączyła do holenderskiego ruchu oporu tak tak tak część część to byli ranni często trafili do niewoli, więc nie było także to takie zupełne oby bezpowrotnie stracą rację rzeczywiście daninę krwi ograna muszą skończyć dużo większą katastrofą ja uważam, że w tym w tym wszystkim agenci mieli jeszcze też trochę szczęścia i też, o co trzeba powiedzieć ta brygada Polska, która została rzucona stronom to, że po dzieciach liczba to dywizja brytyjska to było ponad 10 000 żołnierzy dywizji amerykańskiej po naście tysięcy korpus kilkadziesiąt tysięcy Polska brygada w tym wszystkim to jest to jest to jestem mało mało mała jednostka błoto, bo też być około 2 tysięcy żołnierzy w tym w tym rzucie powyższa opór społeczny desantowym i ona odegrała paradoksalnie w dużo większą rolę niż przy niższej niż mniej niż jej początkowo przeznaczono to znaczy w tym gruntów w sytuacji, kiedy zaczęło się to wszystko sypać, kiedy Anglicy zostali odcięci na tempo drugiej stronie Renu i w zasadzie wydawał się, że staną zmierzenie zlikwidowanie to właśnie te opóźnienie pogodowe spowodowały, że brygady opóźniła się wtedy można było zmodyfikować plan zamiast wrzucać w pierwotnym miejscu rzucone tam, gdzie byli otoczeni po drugiej stronie rzeki, gdzie byli otoczeni Brytyjczycy uchwyciła kawałek brzegu najpier w próbowali przez przez przestrzegł nieść pomoc przeprawiali się tak dalej, ale co w rynku kluczowe było to, że uchwycili ten fragment brzegu naprzeciwko naprzeciwko Brytyjczyków jak doszło już do wojska wreszcie dotrą do tego dojdą do dojechały tt tt czołgi te po tt tt ta część lądowa ten trend ten komponent to było jak jego pomocą można było zorganizować tak dalej w przeciwnym razie byłoby to obsadzone przez Niemców czy aby to, że bardzo długo, by zajęło dotarcie do tego, że go wynik prawdopodobnie z tej dywizji nie zostałoby nic łącznie z dowódcą wszyscy poszli do niewoli albo zginęli w związku z tym to, że w ogóle się coś udało uratować 3 m. in. zasługa tej polskiej brygady rzeczywiście mógł powiedzieć tak rzecznik pada to w książce pada to wie w literaturze ja nie dowierzałem, ale aż sprawdziłem rzeczywiście w obejrzałem raport, który powstał brytyjski o zakończeniu operacji market Garden rzeczywiście pierwsze zdanie tego tego raportu brzmi, że operacja udała się w 90 % to marszałek Montgomery bardzo siebie zadowolony dach, gdy wróżby ciekawe, kto z ich ręki Sęk w tym, że te 10 % robiło to 90 % rzeczywiście Rafako zmierzyć terenowo to może tak wobec tych 10 % wszystko co się wydarzyło nie miał kompletnie sensu to, że tak jak mówiliśmy Hollande nie została wyzwolona nie udało się tego uchwycić w zarodku ogromne trzeba było się wycofywać i tutaj front zamach na leśnej 6 miesięcy, więc te 10 % jedno przedziwne ujęcie płynie ujęcie to ty też tematem to chodziło o to marszałek nie mógł być winnym klęski terminologia jest marszałek Montgomery trzeba powiedzieć sobie jasno, że operacja market Garden to było ostatnie zwycięstwo taktyczne trzeciej rzeszy tak trzeba też oczywiście na czas mówisz, że to była zwyczaj to operacje wygrali Niemcy, aczkolwiek też ciekawe ja strzeliłem to od literatury niemieckiej ani w ogóle nie wyodrębniają, żebyście się operacja market garną się ich zliczyć ich udział w tym dla nich to jest część dużego wysiłku, które było ratowanie frontu Zachodniego zupełnie inne są inne inne spojrzenie o niego w tym czasie toczył ileż i równoległych działań i gmin lub powstały książki książki, które o tym, o czym mówią, ale trochę tak nasi ułani to jednak widzę troszkę troszkę inaczej rzeczywiście należało nie odnieśli odnieśli sukces, ale w teście zamknie historię niemieckiego feldmarszałka modela on popełnia samobójstwo w kwietniu czterdziestego piątego roku trochę był żołnierzem Brochwicz powiedział dla córki wcześniej wszyscy kiedyś Różana i on wybrał taką śmierć czy operacja market Garden bardzo dziękuję Wojciechem Marka rybacy historie badaczy wojsk powietrznodesantowych do dzisiaj będzie bowiem państwową lub radiu TOK FM Meza chwilkę dwudziesta trzecia, czyli informacja po informacjach oczywiście wracamy i zmniejszać będzie dotyczyć się tak jak ma służyć opowiadałam powstań śląskich naszym gościem będzie prof. Grzegorz
Zwiń «