Wskazują, że to jest to pierwsze pytanie, która jak sądzę stawia sobie gdzieś w głowie Angela Merkel, kiedy zaczyna się zastanawiać nad możliwymi konsekwencjami tego co wydarzyło się parę tygodni temu w Turcji

Tym bardziej, że to ona stała tak naprawdę za tą umową próbuje pomysłu i i Angela Merkel była zdolna do przeforsowania tego pomysłu także w rozmowach ze stroną ze stroną turecką, więc w tej chwili, zwłaszcza w obliczu ono jednak na 5 w Niemczech przecież kilka tygodni temu w ramach wydarzenia w Kamnicy trwała w rządzie spór o politykę już nawet nie tyle wobec uchodźców co w ogóle wobec kwestii imigracji szykuje się reforma w ogóle ustawy o o imigracji zmiana zmiana systemu także umowa z Turcją jest z perspektywy Niemiec z takim stabilizatorem i czy zabezpieczeniem, że duże wydarzenia nie wymknął się spod kontroli dlatego destabilizacja polityczna gospodarcza Turcji to budzi oczywiście niepokój w Berlinie, ale czy można powiedzieć, że to jest rzeczywiście prawdopodobny scenariusz oznacza, że dane to może powie i powie, że nie będzie jej chciał przestrzegać to znaczy, że taki ruch może nastąpić, ale na szczęście dość mało prawdopodobne, bo pogłębiający się kryzys oznacza, że Erdogan tak naprawdę potrzebuje nowe środki finansowe na więcej pieniędzy więc, że to, czego można się spodziewać co tu to, że będzie no trochę szantażował strona unijną niemiecką, że potrzebuje, więc większej pomocy finansowej ma coraz trudniejszą sytuację budżetową no i w tej sytuacji n p . musi wycofać się środki finansowe z tych punktów planu budżetowego, które były przeznaczone przykład na na pomoc uchodźcom, a Turcja ma tych uchodźców jednak bardzo dużo i stosunkowo sprawnie zarządza tym całym kryzysem w kołach inne konsekwencje Macieja przede wszystkim sądzę, że tutaj to co najbardziej może Niemca niepokoić to jest kwestia wzajemnych relacji handlowych oraz inne relacje handlowe nie raczej obstawiałbym że, że niepokoi ich przyszłość NATO Turcja jednak to nie jest po prostu jakiś członek NATO tylko to jest druga poznany wielkości siła konwencjonalna potężna armia, która nada zdaje się 80  000 małych w UE nie jest to mocarstwo atomowe prawda, bo nie ma broni atomowej, ale jednak ma najnowocześniejszą broń kupowaną w stanach Zjednoczonych i to jest też armia, która cały czas jest w pogotowiu to nie jest armia zaś holenderska czy niemiecka to tak naprawdę do wdrożenia się do stanu gotowości bojowej potrzebowałaby dużo czasu to jest też państwo, które zaangażowane są w wojnę w regionie wojna w Syrii w związku z tymi rola Turcji w polityce bezpieczeństwa Niemiec jest jest dość duża, bo sama Turcja ma spory potencjał destabilizacji porządku Międzynarodowego w tej sferze i dodatkowo jeszcze niepokój Niemiec budzi konflikt tura z amerykańskiej, który tchnął w pozwala sądzić, że rzecz, że na to jednak jeszcze kilku takich prób nie wytrzyma prawda także także Niemcy patrzą również na to perspektywy mają mają swoje swoją bazę w Turcji to jest kolejny element, który w, którym muszą uwzględniać także tych wszystkich czynników gospodarka jest mi powiedział chyba jednak na trzecim miejscu i to nie tyle relacje turecką niemieckie gospodarcze co niepokoi w ogóle o stabilność systemu systemu światowego stabilność gospodarki światowej, ale czy można powiedzieć, że to temat taki potencjał, żeby to stabilność jakoś zawsze w gry i taki nie, ponieważ na ostatni kryzys został spowodowany upadkiem 1 banku Lehman Brothers sprawdzano w nich nie spodziewał, że na bank może mieć znaczenie systemowe, a Amerykanie są pozwoli mu upaść, bo uznali, że nie ma on znaczenia systemowego, a po, a to wydarzenie wywołało panikę i tak samo problemy gospodarcze Turcji, choć ten kraj nie ma takiego dużego znaczenia dla gospodarki światowej mogą wywołać panikę, zwłaszcza jeżeli chodzi o rynki wschodzące, ponieważ urlop eksperci, którzy sądzą, że jednak dojdzie wkrótce do jakiegoś tąpnięcia na rynkach międzynarodowych źródeł ewentualnego tąpnięcia nie szukają w gospodarkach wysokorozwiniętych, czyli już nie tylko w USA Japonii w strefie euro co przede wszystkim w gospodarkach tych rynkach wschodzących i rzeczywiście po kryzysie turecki zaczęły się problemy Argentyna waluta południowoafrykańska Indie prawda kilka na kilku rynkach rozpoczęły się jakiś niepokojący procesy i być może wystarczy gdzieś jakieś głębsze załamanie, by pojawi się efekt domina dlatego Turcja z perspektywy Niemiec jest jednak problemy pamiętajmy, że pamiętajmy, że dla Niemiec gospodarka światowa jest niezwykle ważna, ponieważ są mocarstwem eksportowym ich siła gospodarcza zasada się na eksporcie co więcej z tego eksportu uzyskują niebywałe korzyści gospodarcze niemiecka nadwyżka jest w tej chwili największa na świecie to z 20 % wobec wszystkich nadwyżek handlowych wypracowywany świecie o tym jak ważne jest to problem mogliśmy się przekonać w ciągu ostatnich kilku miesięcy, bo przecież tam w z powodu niemieckiej nadwyżki rozpoczął no właściwie coś woja wojna hand może nie wojnę handlową, ale konflikt handlowy z z Unią Europejską także Niemcy są bardzo uzależniona od gospodarki światowej nie tylko strefy euro ogromna ich część handlu to jest to jest rynek globalny i wyobraź sobie, że cały ten system ulega destabilizacji, czyja rozumiem, że to nawet nie chodzi o to co się dzieje nabywców, którzy znajdują się na terytorium samej Turcji, który nie jest tak powiedzieliśmy wcześniej ważnym partnerem tylko raczej o to, jakiego rodzaju nastroje będą panowały na świecie jeśli chodzi o zdanie niż to jest najważniejsze, bo sama Turcja, jeżeli spojrzymy na niemieckie statystyki eksportowe zajmuje miejsce 17 za Węgrami to nie jest dla nich aż tak duży rynek to jest 21 miliardów euro sprzedaży rocznej tymczasem cały eksport niemiecki to jest ponad bilion euro także to nie jest prawda rynek, którego załamanie może uderzyć bezpośrednio w niemiecką gospodarkę niemieckie instytucje finansowe zaangażowały tam kilkanaście miliardów z euro, ale też n p . to jest chyba 67 × mniej niż niż Hiszpania czy są Niemcy są mniej zależni finansowo od tego od tego rynku do można też powiedzieć niemieckich inwestycjach bezpośrednich w Turcji, bo rzeczywiście Niemcy są od wielu wielu lat mówi kilkanaście 2030 lat tylko od ponad 100 lat w 100 kilkudziesięciu lat wręcz obecnie na rynku na rynku tureckim budowali koleje budowali fabryki autobusów i t d. tak dalej i dzisiaj niektóre z tych przedsiębiorstw rozważają wycofanie się z rynku tureckiego z kilku powodów oraz, że oczekują, że cały ten kryzys powoduje spadek popytu na rynku w związku z tym będą straty, a drugi powód jest taki, że jeżeli traktowały Turcję jako elementu łańcucha wartości szkód Puma 3 koncerny samochodowe, a to różne pomysły prezydenta Erdogana np. nałożyć słoma lub kwoty na import z Chin powoduje, że ten łańcuch łańcuch się zrywa i Turcja przestaje być atrakcyjnym miejscem do inwestowania w 1416 za chwilę wrócimy do rozmowy z 14, a 24 Jakub Janiszewski przy mikrofonie ze mną w studiu Sebastian Płóciennik z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych rozmawiamy o kryzysie tureckim i o o tym w jaki sposób może on zaznaczyć się w Europie przede wszystkim w PUP choćby przez to, że obawy naszych zachodnich sąsiadów czy gospodarki niemieckiej państwa niemieckiego właściwie można w bardziej powiedzieliśmy wcześniej o tym, że to co jest najistotniejsze w tym kryzysie to właściwie nawet nie tyle same powiązania handlowe między Niemcami Turcją są kwestie polityczne kwestie pewnego klimatu, który ten kryzys wywołuje to znaczy wątpliwości co do stabilności światowej gospodarki i stabilności tej koniunktury, którą obecnie mamy oraz, które obawy co do stabilności sojusze międzynarodowe, czyli Sojuszu NATO to wiadomo, że już w zasadzie zaczyna trochę trzeszczeć w kontekście zbliżenia Turcji z Rosją i ta ostatnia w dni po spotkaniu w Soczi trochę o tym, mówić trochę to może potwierdzić, ale warto sobie zadać pytanie jak w tym wszystkim od Niemców reagować to znaczy czy pomoc finansowa dla Turcji jest w ogóle rozważana w oczy to jest możliwe na jakie działania polityczne mogą podejmować, żeby nawet kryzys jakoś wpływać lub bezpośrednia pomoc finansowa nie jest rozważana, choć jedno oczko przewodniczący SPD Andrea należy powiedziała, że dno musimy pomóc Turkom oni są zbyt ważni zbyt istotnie byśmy mogli tą konkretną sprawę zignorować, ale niemieckim społeczeństwie nie ma jakiegoś wielkiego entuzjazmu, żeby pomóc pomoc w Turcji tak bezpośrednio z niemieckiego budżetu niejako także, dlatego że w ostatnich latach relacji turecką niemieckie niebyły zbyt dobre były aresztowania niemieckich obywateli w Turcji m. in. dziennikarza Denisa i cel, który dopiero niedawno wrócił wrócił do Niemiec była bardzo głośna głośna sprawa dzisiaj ten dziennikarz mówi otwarcie się, bo wczoraj otrzymał lub jakąś prestiżową nagrodę i otwarcie, że trzeba bardzo ostro postępować z USA w danym i to są głosy które, które zyskują poklask w Niemczech także Niemiec Niemcy oficjalnie mówią, że jeżeli pomoc tu dla Turcji będzie konieczna to powinien zająć się tym międzynarodowy fundusz walutowy instytucja, która została do tego celu utworzona i wszystkim krajom dotychczas znajdowały się w mocy Basztą pomoc ofertę pomocy odrzuciły pomagała tylko, że z MFW jest 1 problem MFW wystawia dość długą listę bolesnych reform, które dany kraj musi spełnić, żeby otrzymać pomoc finansową i Erdogan oczywiście taką ewentualność odrzuca Noto oraz politycznie byłoby dla niego upokorzenie na A 2 musiałby właściwie zdemontować swój system polityczny, w którego symbolem jest choćby ostatnie auto mianowanie się na szefa państwowego funduszu inwestycyjnego jest dokument, pod którym widnieją 3 podpisy za każdym razem dla naszych podpisów 3 peronach jak gdyby narażając siebie na NATO stanowisko i więcej mówią otwarcie pomoc tak, jeżeli będą reformy reformy polityczne natomiast, jeżeli chodzi o taką stabilizację gospodarki tureckiej to zapewne można sobie wyobrazić różne działania nieformalne albo też kontrakty dla niemieckich firm ma np. projekty inwestycyjne w Turcji po to, żeby trochę podkręcić popyt ustabilizować tą tą gospodarka, a i też sama Turcja, mówi że będzie próbowała uspokajać sytuację gospodarczą właśnie przez projekty infrastrukturalne, więc wydaje się, że tylko trzeba dodrukować pieniędzy z nową tureckich to spowoduje inflację, a ostatnio bank centralny Turcji trochę urwał się z łańcucha Erdo ana i podwyższy stopy procentowe rynki uznały to za dobry sygnał ale, ale już pojawiły się wątpliwości czy to właściwie nie był taki próbny balon sprawdzenie jak zachowają się rynki finansowe dodamy jeszcze wracając do do Niemiec Niemcy na pewno będą chcieli wykorzystać ten cały kryzys i słabszą pozycję do pana międzynarodową, żeby poprawić relacje z turecką niemieckie nozdrzy jest okazja, bo będzie przecież wizyta dała nawet spotkanie z 6, bo to jeszcze dochodzi 1 istotny kontekst, o którym trzeba wspomnieć mniejszość przewinień mniejszość diaspora turecka w w Niemczech 2 ,51 000 000 ludzi to jest to jest grupa aktywów wewnątrz, które są potężną spory polityczne, bo są też Kurdowie i no cóż tureccy politycy próbowali w przyszłości wpłynąć także na NATO diaspora, organizując w Niemczech nawet wiece wiece polityczne to się Niemcom bardzo nie podobało na inne są też w problemy z integracją diaspory tureckich niemieckim społeczeństwie, jakie no choćby ostatnia ostatnia głośna sprawa niemieckiego piłkarza na salach roznosi się także od czasu do czasu pojawiają się różne skandale spory, które pokazują, że to integracja od nie jest idealna bardzo wiele energii i środków finansowych trzeba jeszcze włożyć żeby, żeby ten ton, żeby postęp widoczny mówi się o tym, że po prostu są kłopoty językowe w świat wśród imigrantów z Turcji, więc jeżeli wybuchnie kryzys w Turcji naprawdę taki w pełnej skali to trzeba się też liczyć z tym żądaniem Niemiec napłyną imigranci z Turcji na torze będzie poważna sprawa, bo to otwartość i migrantów jednak w społeczeństwie niemieckim się kończy ono najbardziej niepokojące jest to, że tanie chęci też poparcie dla alternatywy dla Niemiec rośnie nie tylko na Wschodzie, ale też na Zachodzie, bo dotąd uznawaliśmy, że wschód Niemiec jest ono najbardziej podatny na NATO argumentację, że z nich nazywa swój dach, a mamy w Heilbronn mamy Anny Bach w Bawarii wschód wspaniałe miasta bezrobocie 1,5 % i kilkunastoprocentowe poparcie dla FT to jest to jest wielkie pytanie należy dochodziła migrantów czy to raczej chodzi o zniechęcenie względem Angeli Merkel o znudzenie polityką wewnętrzną jest fakt na pewno to odgrywała też jakąś rolę, ale sądzę także, że jednak społeczeństwo niemieckie odczuwa pewien niepokój co do przyszłości zniknęło poczucie bezpieczeństwa i to zaczęło się od kryzysu w strefie euro, bo po tym kryzysie pojawiło się pytanie do rządzących czy w jakimś wyjściem z dnia 3 czy, dlaczego tego nie przewidzieli jeszcze dziś kontroluje czy w ogóle sytuacji i to pytanie powróciło także w czasie kryzysu uchodźczego czy wiecie co robicie w, czyli ten jest jest wyraźny spadek zaufania do do instytucji państwa i każdy akt przestępczy ze strony uchodźców, którzy przykładnie zostali wcześniej wydalanie, choć powinni budzić takie pytania sądzę, że to się torty te wątpliwości zwiększają szanse, aby także na Zachodzie Niemcy dziękuję bardzo Sebastian Płóciennik z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych był państwem