Pilotka, podporucznik. Maria Nurowska opowiada o Janinie Lewandowskiej

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

piątkowy wieczór Radia TOK FM specjalne wydanie przy mikrofonie Hanna Zielińska, a dzisiaj naszym gościem jest pisarka Maria Nurowska dobry wieczór wieczór jesteśmy absolutnie wyjątkowym miejscu kiedyś panią spotykałam się w w ostatnich latach też w piątkowym wieczorze Radia TOK FM po prostu wpadała pani do studia zajmował to pani może z pół godziny, żeby dostać się z domu do naszego studia tymczasem dzisiaj to nam zajęło trochę czasu mi Pawłowi cieszyńskie mu, Rozwiń » żeby dostać się do pani ładnych parę godzin jesteśmy w Bukowinie Tatrzańskiej pani nowym nienowy, bo już jednak oswojonym od paru lat miejsce na ziemi tak oswojony niczym nowym i gminy już dla mnie oswojony bilety już lat 6 NATO tak rzeczywiście oswojonym miejscu musimy państwu powiedzieć, że za oknem widzimy absolutnie wyjątkowy widok jak na studio radiowe nawet to plenerowe studio radiowe 3 piękności Hawrań murami i płaczliwa skała przepiękne szczepień gór słowackich cisza spokój zieleń i właśnie kolor tych nagich skał ty wszystko co mam w tej chwili towarzyszy i w tych warunkach w sielskich warunkach przenosimy się nie do tematu, który właściwie zupełną odwrotnością atmosfery, która tutaj panuje u pani w domu przenosimy się do klimatu pani najnowszej książki książki poświęconej Katyniowi od dawna już pani zapowiadała wiedzieliśmy, że pracuje pani nad tym tematem i książki, która również nosi rys pani pisarstwa pani zainteresowań, bo jest to książka po raz kolejny nawiązująca do emancypacji kobiecej do siły kobiecej bohaterki z nową ta akcja myślę, że Janka Lewandowska to była taka prekursor KO czy dziś takiego tych 2 i kobiecy zacznijmy nie wiem czy mogę nazwać feministką, ale na pewno przysłużył gdyby, gdyby przeżyła na pewno chodziłoby na Marsie no tak chodziła na Marsie była aktywną ona w swoich czasach przełamywała mnóstwo stereotypów przełamywała we własnym środowisku domowym jako córka gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego przeciwstawiała się pewnym sztywnym regułom wychowania, ale też przeciwstawiał się wymogom epoki dosyć późno wyszła za mąż nie zdecydowała się na ty już wyszła za mąż na typową karierę matczyną zieleniną zdecydowała się na karierę zawodową i to w środowisku wówczas dzisiaj jeszcze w zasadzie też, ale wówczas, tym bardziej że niezwykle masoni zaufanym zastąpi lotką tak no i jeszcze tutaj dodam, że ona nie miała czasu żeby, żeby zostać z tą całą taką prawdziwą żoną, bo tylko 50 tys, gdy radni byli razem jako możesz w państwowym w Łodzi potem się zaciekła wojna i ale ona w oku cały czas jest tam do plecaka i ja bym tak jak co mówię o tym jak też w UB zaczęło, że ja już trafią na Janka i że lata dziewięćdziesiąte w latach sześćdziesiątych tak, a nawet wcześniej może właśnie od tego zaczniemy także w mój ojciec brał udziału w wojnie dwudziestego roku i był dowódcą takiego oddziału, w którym i 1 z mocy jego podwładnych był podchorążym pan mieć tak tak to i tak o nim myśleć w 1 bohater Larry Summers Lady trafił w i on by się dostał właśnie do auta klasy były takie, że ojciec mówił, że jest to aż do obozu w Połądze natomiast kontraście do Kozielska, ale miał o tyle szczęście, że był pod oficerem i podoficerów w którymś momencie Sowieci wywieźli z obozu i trafił on do łagru wrócił do polskich jak żołnierz niższy rangą niż Iran do takich, którzy zostali nagrodzeni wszyscy zostali jak wiemy, że zostali zamordowani on wrósł w pięćdziesiątym szóstym roku odszukał mojego ojca został z niego gajowym, choć z nadleśniczym wtedy czytali go pamiętam oczywiście to był kochany pan mieć się, który właściwie Lynn zastępował mi ojca matkę dlatego Sztum i rodzice ojciec cały dzień w lesie wracał wieczorem matka dziennikarka też emancypantki KE właściwie krainie znałam ich zadaniem niż radziecka ciężko taki był pan mieć którymi Opola muzeum historii mówimy o zwierzętach, ale jak ja w dorosłym czy to był tam pięćdziesiąty szósty rok, by potem mija już posiądą liceum i wracam do domu i tak jest wtedy już zaczęłam się interesować jego losy drzewo nie powiedział i on początkom i tak traktowały jak dziecko, ale potem zaczął właśnie opowiadać, że w tym obozie właśnie ja się wtedy dowiedziałam pierwszy raz najemcy, że była taka jest z nimi kobieta, że to była wspaniała osoba jednoczy on nie wiedział żona była córką generała tylko kojarzone z 21, że nazywano ją matką boską Kozielską, że on miał zawsze takim taką siłę, że jak ja jak się coś takiego działo jak był jakiś inny niesnaski w obozie, bo przecież to są wszystko ludzie okradają w takich warunkach nietrudno zawsze była temu sztyletem rozjemcą i ich też ona bardzo pięknie śpiewała 1 i urządzeń do przetargu były hołubione tych chorób nie należała do kibicom powiedział podzi w, że Uniqa 3 ujął w Halle, ale przecież Viva piosenki Jordanki i to wszystko co zapadło niż pamięć i wszystko się znalazł w snach wszystko jednak w książce i takie jak szczyt nie wiedział że, gdy pisarką, ale jak zacząłem pisać to cały czas jest moim mieście krążył wokół Janki i nawet buszel 9 jak dietetycy poprosiłem jak jakiś wywiad z rady poprosiłem, żeby jej ktoś, kto wie cokolwiek o losach innych i 1 letni powiększające powiedział, że wynik jest tyko rodziny generała Dowbor-Muśnickiego, żeby się ze mną skontaktowali i skontaktowała się ze mną pani Frania, która tam od dwunastego roku życia była w ów ułóż użył słów na czym jej matka Madzi z May była inna kucharką i Frania tam przychodziła po ich rówieśnicy u Janki to one się przyjaźniły także ona mnóstwo opowiedziała mi szczegółów życia właśnie rodziny nie lękaj się nawet zwierzała w sprawach sercowych i zdobył niesamowity materiał jak w domu szczęśliwie ona tylko na tle tutaj była jakaś taka bramka nie do przejścia Katyń i inne ich kościerskie nic nie mogłam znaleźć żadnych materiałów, a za to wymarzyła sobie pani tytuł swojej książki pamiętnik znaleziony z Katynia i zaczyna się druga część niesamowitej historii przygotowania do pisania wyjaśnią po pierwsze, myślę sobie także, kto to wierzę, że w Katyniu ktoś pisał dziennik taras i kto uwierzy, że ten dziennik został znaleziony w w mogiłach prawdy, bo taka jest konwencja książki sama formuła takich matek za czasów Dziennika właśnie Janki Lewandowskiej przypomnijmy jedynej kobiety, która zginęła w Katyniu i teraz jak już po raz drugi to dostałby postanawiam, więc dość dobrze, że to już jest ten ten czas, że jeżeli teraz nikt nie napisze książki już na szyję nigdy zaczął szukać materią różnych materiałów i wszystkich lub wręcz i nagle jakiś w biografii zobaczyłam tytuł książki pamiętniki znalezione w Katyniu, jakby ktoś podsłuchał jak używać słów pani miała miejsce pomyślał, że to musi być, że tuż po to, wyglądało jak jakiś żart, jaki ze mnie plagiat pani tak udanych ataków okazuje się rzeczywiście wyszła taka książka w Londynie w latach dziewięćdziesiątych ja znalazłam 1 z jedynej w egzemplarz w części w ich banda już dziś pytam, jakim portalu i ta książka do mnie dotarła i ona była w takim stanie, że jeśli te kartki już się rozpadał 1 jedyna także mój tata miał takiego sekretarza którymi to wszystko jest wzrost w porównaniu z Widzewem Cracovia Janusz Reiter czytałam złom tak szczęśliwa z myślami i kusząca, że opowiedzą słuchaczom jest też bardzo ciekawy jak to możliwe, że te notatki, by przetrwały, bo nie mówimy akurat wspomnieniach Janki Lewandowskiej, bo one nie przetrwały natomiast ten materiał, na którym pani pracowała, na którą pani snuła opowieść o Jan c i o tym jak funkcjonowało się w Kozielsku Polakom sędziom lekarzom oficerom urzędnikom administracji rusztowanie zrekonstruowano postawi ich notatek czasami bardzo króciutki lakonicznych data dwa-trzy zdania o przebiegu dnia było zimno było głodno było tak było inaczej, które to notatki zostały przechowane pod ziemią budzi śmiech razem razem z z autorami został wykopany i oczywiście miałam też też inne inne dokumenty wizy ci książkę Świeniewicz ta idzie, ale to wszystko, by było tak, iż inne i a tutaj miałam takie ludzkie ludzkie wspomnienia tamtych zamieściła jakiś list taki niezwykły takiego młodego żołnierza oficera twierdzeń takiego przesłaniem przesłaniem tak dali do wiedzy jak i wypieki są jakimś takim uniesieniu tę książkę te dni pierwszy raz się to zdarzyło, że wspomina też pani w posłowiu, że pierwszy raz pracując nad książką sama pani wzruszyła się tym projektem i czytając właśnie te wspomnienia leciały tam żywe wspomnienia dawno zamordowanych żołnierzy Polaków zamordowanych w Katyniu, że sama pani była niesiona tą historią też pracowała pani na emocjach tak czytelnie oni się starty w jaki sposób wrócić no przecież jak i całe miesiące nim pracowałam i sobie to czytałam i w swym wybieramy dziś fragmenty i poza tym jakoś tak się bardzo liczy litery w Janka nie właśnie osobą obcą ścieżką, bo one istniała w mojej świadomości tylu lat także bardzo bardzo mi było w kasie łatwo w związku weszli tu się w błoto naprawdę niesamowite, że ona miała 22 lata jak wy jak skoczyła z 5000 m na spadochronie, ustanawiając wówczas rekord Europy koniec Europy kobiet taki styl i o tym, się nie mówi to jest ono słuszne pretensje też do letników żyje i że w Brodnicy też nie wiedzieli kojarzący ona też funkcjonowała w zasadzie w częściowym ukryciu, bo nawet i ojcu gen. Józefowi Dowbor Muśnicki Emu niespecjalnie się chwaliła w zasadzie one nie pochwalał, by żadnego z jej życia wyborów ani pomysłu na karierę sceniczną muzyczną ani pomysłów na odsuwanie w czasie małżeństwa ani też na specjalnie innych pomysłów na taką z masłem izolowaną wg ówczesnych stereotypów karierę no bo przecież miał 2 synów, którzy mieli tę rolę wypełnić, ale jakoś to ona w żyłach tę rolę wymarzonego syna dzielnego żołnierza tak wszystkim wie generał był bardzo staroświecki uważam, że żona jako i że jest kobieta musi mieć dobrą żoną i pilnować ogniska domowego IEA już to, żeby latała i była pilotem to już wiem, że nie mieściło w głowie także ciągle były scysji między ojcem córką wymierzaniem mieli bardzo podobne charaktery i kościelne Simone oraz tak bywa dość dużą odporność psychiczną czy też taką wyporność 1 wydawało mi się pozostawać na powierzchni nie tracić także na stronie 3 marca w hali tylko, że ŻUŻEL i USA byli tak podobni do siebie, że to właśnie się, że rzeka nie nikt nie przyciągali skosie, a on, jakby odbijali zarysowały się sylwetki dwojga bohaterów pani książki, czyli Janki Lewandowskiej pilotki ma, który miał tytuł podporucznika wojska polskiego i jej ojca gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, ale drugim głównym bohaterem książki obok kijanki to jest taka wymiana narracji Janka Lewandowska zgodnie z pani zamysłem pisze w pierwszej osobie do męża przeżyła z nim 52 dni małżeństwa, więc z Kozielska z obozu właściwie stara się uzupełnić luki w ich wiedza o sobie zbliżyć go do siebie Annę opowiada o tym, o czym nie zdążyła powiedzieć w okresie narzeczeństwa, a z drugiej strony jest bohater drugiej, czyli właśnie mąż, który opowiada pani ma nieco dystansu, by tak jak to narrator wszechwiedzący obserwujący w osobie trzeciej kim był mąż Janki Lewandowskiej i w tym po PIT i na początku był instruktorem u instruktorem ona ona latała na szybowcach to była taka największa miłość i tam się Witaj tak się poznali się, że on już od nich inni się, że on pierwszy jak zauważył w niej kobiety ona miała jednak jakieś romanse wszystko to przetrwał i jakimś czasie i zakochali się w sobie to zaraz wybuchła wojna zaraz wybuchła wojna króciutki okres trwania małżeństwa króciutki nawet okres ich możliwości wspólnego snucia planów na przyszłość ma za rafą się zorientował w młodości chwila nieuwagi ona na tę wojnę poleciała w sensie właśnie jako pilotka czuła się zobowiązania ta zobowiązana do wzięcia czynnego udziału, ale jego przygody czy też jego droga wojenna jest okazją do tego, żeby pokazała pani nie może nie tyle nietypową, ale rzadziej opisywaną w literaturze perspektywy wojenną, czyli nie Warszawa Centr liczną, ale pokazuje pani perspektywy Wielkopolską Małopolską, a nawet pokazuje pani oblicza wojny tutaj w Zakopanem i okolicach konspiracja kurierzy górscy przewodnicy brygada Podhalańska na uchodźstwie czy też inny front na Zachodzie Europy to co dziś zawsze drugoplanowe w pani książce pierwszoplanowa pominięte jest to co już tyle razy na różne sposoby mówiliśmy tak jak i kwiatów obok barw Barcy jest nim było niewiele informacji ojej mężu, ale jak drogą dedukcji doszłam jak to jaka wyglądała jego ta droga zrekonstruowała Sęk w paragraf jedno była zakonspirowaną naturalnych powodów Sęk i czy ich dzieci wiedziałam o nim, tyle że on jest on brał udział w oczywiście w ojczystym 9 roku z rządów jest w jednostce z Krakowa w 2 armia Kraków, która została w ciągu 3 dni rozbita, więc już wiedziałam że, że on już nigdy mnie nie brał udział w MF w tej pierwszej wojnie, ale potem się dowiedziałam, że to, że one już dostał się do nie Anglicy przez 3 Czechosłowację przez Czechy czyli gdzie standardem dychę i to i to mu i wtedy pomyślę tak, ponieważ on był już przed tym jest mur latał w IT sprawdziłam w dywizjonie 307 ty się takim myśli myśliwców to muszą być one Die idee i on musiał potem wrócić jej szukać wianki Kalisz dostał się to tą drogą przez południe, lecz przez przez Czechy ani przez Rumunię w kosztach tych już tak drogi przez Rumunię i przez Węgry to ktoś to były też szlaki 3009. trzydziesty rok, a powojnie zaraz swoistej komunistycznej Polski ucieczki to były przez już teraz decyzję Czechosłowację i FR Federation no tak, ale i tak to sobie skonstruowała wszystko dowiedziałam się kim była jego matka i taki kawałek Czchów i nic tego co mi opowiadała nam pani Franciszka też co to co miał o nim czymś gonimy osoba, która pracowała dla czarodziejek no po prostu kopalniach kopalnie i to jak potem zresztą dotarłem do zbywcy jest to kto mu muzeum w nic się Leśnica w Lusowie muzeum w Ossowie i jajek i w kampanii oby tak uprzejmi, że mi przysłali, gdy takie protokoły ludzi, którzy znali generała i przy okazji Janka, ale to były tak wysoko, że rzecz, że ci ci wszyscy ludzie oni prostu opisywali to co pamiętają film zdobył i to były takie i nie było tam żadnych takich detali, które z, którym się stwarza prawda jest jeszcze fabułę i RWE, ale ja już wtedy, mimo że właśnie w polską pisarką i nasza akcja trwała tym wie pani w stanie a jakie były zwierzęta, a co lubił w żaden nie otwierały się stabilna codzienną wszystkie te są też tę całą codziennością nawet, że my mamy te koniki tam i imiona tych połoninach i to też to dochodzenie na narty oto drzewo, który ma na wszystko działa czy po prostu trzeba je było, że żołnierze generała bosakami przeszukiwali jezioro, a ponadto skoro tak cenne rzeczy, że ja nie mam takiego poczucia, że ja stworzyłam fabułę wyżej opisanych przyznam, że sama byłam zaskoczona bo, a potem sobie pod dziennikarską robią miseczki odtwarzamy biografie Janki Lewandowskiej my na podstawie tego co można znaleźć o nim w internecie i to jeszcze co można było znaleźć się, zanim pani książka się ukazała i właściwie wszystko co to co do ostatniego szczegółu pojedzie z potwierdzoną oczywiście jedyne, czego nie da się potwierdzić naturalnych powodów to jak mijał dzień za dniem w obozie w Kozielsku, ale i na trwale się o różne to ona była bohaterką, ale też wspomnień innych ofiarach wiadomość podana na Wschodzie z kajaków pilotka też tak oni my o nim mówiono, więc mamy tutaj oczywiście tak jak to kolejna pani książka, która jest fabularyzowana historią i ma cechy literatury pięknej, ale jeśli chodzi o o wyraz język ani o Meritum nie o treści tutaj właściwie no ale książkę historyczną, którą czyta się jak duża część była tak moja właśnie ambicja żeby, żeby jak najmniej fabuły było, a jak najwięcej prawdy a jakie miała pani powiedziałbym szersze ambicje może ideologiczne, kiedy spojrzymy na Katyń jako symbol szczególnie w ostatnich latach symbol zniekształca Anny wydzielany upartyjniony, by Katyń jako zjawisko historyczne nie tylko konkretne miejsce czy też zjawisko, które obejmuje takie miejsca jak Kozielski jak i Staszków czym dla pani jest Katyń w tym bardzo szerokim znaczeniu czy Katyń, gdzie indziej tak jakby istniał w naszym domu i od dawna, odkąd pamiętam osiągnięcia mówi szalikiem potem widziała w modzie znów nie opowiadaj o każdy ma ja widzę, że to jest tajemnica to to wszystko to jest cel to nam to było takie coś dla mnie nie było nic w tym 3 takie jak będzie żyła obok całej elity całej tej tragedii i olej i jako gminna niosła nią ją sobie i wiedzy i to było nawet koniecznością, żeby ona i ona w końcu odeszła armia ją opisała i że ona dziś było obok, a czy miała pani jakikolwiek zamysł potrzeba odniesienia się tą książką do tego co dzieje się dzisiaj wokół tematu Smoleńska na pecha pomylił się czy one nieprzypadkowo się okazuje teraz pomyślanych tak tak absolutnie nieprzypadkowo uważam, że to toi toi to co zrobił Kaczyński jest dwojakie część historyczną przestępstwem w Polsce tyle tylko tych z zwykła katastrofa lotnicza, bo tak to trzeba powiedzieć przykryła tę straszliwą tragedię już się nie mówi o Katyniu to się mówi o Smoleńsku IDC cele my wszystkie inne apele poległych poległych nic to popsuć dla mnie to skandal i mam taką nadzieję, że moja książka wyjdzie to ten Smoleński gdzieś po prostu zaniknie Opowiedz nam państwo od razu rzesza naszych ludzi na takim miejscem w historii Nike powinien być szczelina na pierwszą na pierwsze miejsce, jeżeli chodzi o tragedii jak jest dotknęły one na nasz naszą ojczyznę skoro mówimy o tym co ta książka może wnieść do naszej świadomości, by na to myślę, że bardzo wartościowy jest w ogóle są fakty objawienia nam postaci Janki Lewandowskiej właściwie niestety nie przypomnienia, bo myśmy w tym ja szkoły przy przyznaje się nie wiedziałam o istnieniu pilotki podporucznika wojska polskiego jedynej kobiety, która zginęła w Kozielsku inni w książce przypomina pani również i sytuacji kobiet w tych czasach, kiedy Jamka przebijała się przez kolejne ograniczenia społeczne, ale też zahacza pani bardzo ciekawy wątek, który pomału nabrzmiewa w opowieściach o wojnie podważa ani nic takiego wojennego romantyzmu w pewnym momencie Janka mówi, kiedy jest więziona już w specjalnym wagonem opracowanym do obozu w tym wagonie bezpowrotnie prysł mit wojny taki, jaki sobie wyobrażałam tę wojnę, jaką my nosimy w zaszczepione na pamięci globalnej nie pamiętamy często mają nam przedstawiona, a to jakiś pieśniach patriotycznych, a to w wierszach jako coś niezwykle romantycznego emocjonalnego chwalebnego pięknego na najwyższych emocjach wartościach tymczasem pani opisuje i przypomina, że wojna to nie tylko romantyzm, ale wojna też bezsensowne nieszczęście tragedia ta k to ona też tak sobie wyobrażała na początku wojny one się i twierdziła, że w ciągu 33 tygodni FT po pokonamy mam tak spaliny naiwnych rozważań wzięła 2 pistolety z gabloty ojca i poszła na wojnę z mieszkania w Poznaniu i tak nigdy nie wróciła i nigdy nie wróciła i to było i to Sparta tato sprawdź prawdą, że on na to już 3 września ona wyszła rano, a w południe i jej mąż i nic wrócił tam, bo był ranny już złożony nie zastał w Żninie i w ciągu tam paru godzin zatrzymajmy się na chwilę jeszcze przy ich relacji, bo to jest też niezwykła historia i smutna i piękna przyznam, że czytając dalsze losy męża Janiny Lewandowskiej losy wojenne i powojenna no nie miałam takie poczucie podobieństwa do innego innych mężczyzn w dobie wraz z innego mężczyznę Józefa rot Plata, który stracił w czasie wojny żonę sam w międzyczasie zdążył przedostać się do Anglii z powodów służbowych zawodowych był fizykiem chemikiem był tam zatrudniony i przez całe lata nie mógł sobie wybaczyć się odnaleźć może miał możliwości powojenne w wielkiej Brytanii podobnie jak nasz bohater zorganizowania sobie życia osobistego zawodowego to jednak tylko jego życie potoczyło się w kierunku zawodowym my do końca życia nie mógł uwierzyć mówisz, że w zasadzie już wszystko no ku temu zmierzało im, by świadczyło o tym nie mógł uwierzyć, że stracił do żony tutaj mamy podobną historię zakończoną na dodatek bardzo dramatycznie tak, ale to też było dla mnie zaskakujący, że już, że zimą już inni mniej założył rodzinę miał żonę miał miał rodzinę dzieci Brytyjka aurisa jak i ich i ich do śmierci jego i jego żony rodziny nic nie wiedział o tym, że miał kiedyś i był kiedyś żonaty, a dopiero o tym, powiedział po po śmierci żony i zaświadczenie o obojętności raczej właśnie mnie głębokim z zaraźliwym wręcz przeciwnie, że to było tabu taka, że się nigdy nie rozstał i bok bok, bo było inaczej powiedział tak byłoby to Bogu to fakt jak wiele innych w związku z wojną działy się takie rzeczy nie było powodu zatajania wizje jak jazzowe wtedy zabawią detektywa, bo wiedziałam, że się on miał psa i owczarka alzackiego i takiego samego w sobie Janka, więc to były tak tato nie jest nie pytam nic, a jednak Matejki znaczenie, że ona z nim myślę że, że nigdy nikt się z nim nie dostał już samo to rząd po wojnie wrócił tutaj, żeby jej szukać tak, by do kraju, na którą mu zaoferować najwyżej więzienie stabilizowanie takich ulg wróciła z Karskim słynnym bohaterem Dywizjonu 303, który właśnie natychmiast został zawinięty do więzienia, a po roku został aresztowany w PIT to samo mogą czekać na leżakach tak musiał się system liczyć także ja z tego wszystkiego stworzyłam myślę, że w historię prawdziwą, gdyby zainteresowanie postacią Janki Lewandowskiej było większe po drugiej wojnie światowej być może też nie czekalibyśmy do końca lat dziewięćdziesiątych na inne odkrycie czy na wyjawienie tajemnicy przez prof. Popielskiego, który przez te wszystkie lata inny wśród kilku czasie w ofiar katyńskich otrzymał również opiekował się zajmował się czaszką kobiety jedynej kobiety, czyli Janki Lewandowskiej z jakichś powodów tak, ale wyszli dla mnie to też jest jakaś niezwykła sytuacja, bo rozumiem, że ona on się tak tłumaczył, że na początku to nie bał się tego, żeby NKWD i mgnienie nie nie odebrało tego ma pod tym potem w UB, ale potem już przecież nas była wolna Polska tak jak było jak takie kombi wrzesień i potrafił robić z posesji czaszką toż to była jego tajemnica jego skala tej tak i to jest ich do 2 napisał list jedno to jest niezwykłe niezwykły też takie w tym taka tajemnica, do której już nie rozwikła, dlaczego rozmawiamy dzisiaj o książce Anny opartej na pamiętnikach z Katynia o książce mówiącej o bohaterce, która nie przeżyła obóz w Kozielsku, ale nie przeżyła mordu w Katyniu, a Jan c Lewandowski dla kogo jest to książka przyznam rzekę czytam to miał wrażenie początku jest książka dla młodzieży historia rozwija się dosyć niewinnie wręcz podział już na początku stopa przykładowo wojewody Jacka dziewczynie, która tutaj drugi z chłopakami sobie poszaleć pochodzi z dobrego domu odbiera wspaniałą edukację, a potem zaczyna mieć bardzo ciekawe pomysły na swoje życie zawodowe ma odwagę odłączyć się od zasilania finansowego przez ojca, a potem odwagę w pewnym sensie ma podążać jego śladami właśnie wystający plotką, ale potem atmosfera się zagęszcza i nie wiem czy poleciłabym jakiemuś nastolatkowi tę książkę myślę, że teraz nastolatkowie to już stały tak wyedukowani, bo przez te wszystkie filmy dla nich wzniesień nawet 2 mecze nic nie wiem jak będą zbierać ci Kozielski i po potem Katyń, bo to jest o te wszystkie okropności, które oglądają to jednak są przedzielone ekranem do Sejmu dotrze do nich, że tak było w, a czy przy pracy nad tą książką pogłębiła pani jakość pogłębiała pani wiedza o tym jak pamięć o wojnie przechowane została tutaj, gdzie pani teraz mieszka, czyli okolice Zakopanego Bukowina Tatrzańska my mamy te choinki historii mecze jak w powszechnej świadomości powszechnej pamięci właśnie tych kurierów górskich przewodników, ale też pamiętamy o góralem folk to też potrafi z nas zmrozić, ale tak tak, bo upięte przy tak ważnym tłem dla nich za takie, a nie zaistniało dokładnie zaistniała przypomina mi się, że inne w głośnej w ostatnich miesiącach książce dalej jest noc w książce opowiadającej o losach Żydów w trzeci odsłonie trzeciej fali trzeciej części zagłady okazuje się, że w 1 z podhalańskich miejscowości my wszyscy Żydzi, którym udało się przeżyć przetrwać bardzo sprzyjających przyrodniczo warunkach jakiś żart jakiś lasy i inne poza gospodarstwami akurat w tej miejscowości przeżył żaden, bo właśnie góralem folk pilnował porządku my pytanie najlepiej jest krzywdzący kolejny mit, który może się rodzi, ale jest jakaś tajemnica, której górale nietykalność w technice, że to jednak są jakieś fakty, których krytyka korale skrył się już nic Otóż nie przyznają się wstydzę no ale też jest ta druga strona, czyli dzieci wspaniali kurierzy, którzy dalej narażali życie, a te, przynosząc wiadomości i no to była elit etatowym była walka oni walczyli o obsługę Anny jak pani czuje i widzi górale tutejsi jak oni rozumieją swoją polskość, bo oni zawsze był podkreślają jakąś swoją osobność, a z drugiej strony występują jako jakiś taki symbol polskości tak, iż kultura to już właściwie sprzedawana jako taki gadżet co zresztą widzimy na ulicach Zakopanego nie tylko jak artysta polskość tutejsza woda, by się nie wypowiadać w równie wielka waga drgnęła ciężkiego tematu onegdaj w ja myślę, że to, że to wszystko się traci znaczenie teraz, że to jest tak skomercjalizowane świat się tutaj są kosztem wódki liczą, że turyści mieli, ale to jeszcze nie mam też coś powiedzieć, że warto jednak komercyjna ruszy strona i każdy może mnożyć jednak tutaj jest takie dla mnie bardzo ważne, że górale lubią zwierzęta i że tutaj przez mój sąsiad mi strasznie wzruszyło wziął pieska z USA z takiego hobby z ochronki i ten piesek ma się dobrze i Step pomyślany tak to to byłby taki przykład prawda ktoś, mówi że że ludzie są okrutni tak szczególnie ludzie na wsi, że zwierzęta na razie trochę jak żywy inwentarz znaczny właśnie takie i inne atuty tego nie ma no to my powiedziałyśmy coś dobrego o góralach tu wracamy do książki bardzo ciekawy wątek pani książce powiedziano taka polemika z Piłsudskim pewne uwagi do jego taktyki i inne jakiegoś rodzaju rywalizacja czy napięcie między Józefem Piłsudskim, a Józefa Dowbor Muśnicki im to jest taki wątek, który się w Plazie czynne w tyle palący jakiś czas wraca się pojawia takie pokazanie sylwetki Piłsudskiego, który też nie jest zbyt częste no no Theatre i ich musiałam mieć nie mogą tego pominąć wszystkim mam żal taki, że tak jak w sieci związane z dziedziny nowych Mościcki, że że, że ten generał jest im popsuć pamięć o nim jest niedoceniona i Wrzeszcz to było nasze jedyne zwycięskie powstanie powstanie wielkopolskie, których jest setna rocznica jak teraz próbowałam nawiązać jakiś kontakt z z prezydentem Poznania, żebyśmy z razem coś się SLD jest robili jakieś cisza i i pokazuje pani książce powody, dla których Polacy mogli mieć pewne wątpliwości co do jego intencji czy, dla których Piłsudski mógł go odsunąć Piłsudski przede wszystkim nie był etatowca to co generał Dowbor-Muśnicki napisał w swoich dni i pamiętnikach 3 lub zysk nie był wojskowym 1 000 000 zawsze miał w jakiś sposób kompleks wobec tych z takich prawdziwych starych generałów w dodatku generał przecież służyły do Davos Mościcki w carskiej armii to to był ten powód podawany jako oficjalna, ale ja uważam, że to był pretekst, żeby żyć tylko jedno dno było odsuwane co tu dużo mówić było odsuwane do w pewnym momencie właściwie sam pogodził się z tym losami jest też ciekawy pokazuje pani taką zmianę w jego życiu jak on z tego wysoko powstaną postawionego generała surowego zdystansowanego surowego nie tylko wobec czwórki dzieci, ale również wobec żony dopóki żyła nawet po śmierci wymienia się ojca matkę w 1 osobie po faktach ekipą Rosji i zaczyna zaczyna gospodarzyć w listach ten nawet były takie jak przyśpiewki ADO generalny, który orzekł, że w habicie pchać się jednak i na ich wiek przebyły w tak trudnym człowiekiem, ale mam dla nich dużo sympatii musiał zostać gospodarzem sam zarządza majątkiem wraz z chorym w pewnym momencie właściwie borykał się z problemami finansowymi utrzymywał 2 domy dzieci w mieście edukujące się on tutaj jako rządca majątku, a nie do tego się szkolił mnie takim jak zatem wliczenie jej, gdy żona umarła jego żona zmarła jak tam za młodsza córeczka miała pół roku, a żona miał 38 latka i inny i Lennon stał się ojcem matką dla tych dziewczyn na wyższy poziom etyki wątek feministyczny kobiety, która nam ciężko znosi czwartą ciążę, która nie planowała takiego życia dla siebie, która na używa wszelkich środków intuicyjnie dyplomatycznych, żeby łagodzić napięcia i musztrę przynoszono do domu przez męża generała musztrę wobec żony wobec dzieci żony, która była o pokolenie młodsza od swojego męża w jakimś sensie osamotniona gdzieś, by jeśli chodzi o wiek między dziećmi, a mężem, ale też jeśli chodzi o usposobienie żony, która miała bardzo niewiele dopowiedzenia w sprawie swojego losu, ale próbowała być one nimi nigdy nie miała Leon on zarządziła generalny wykonawca nie widział to było bardzo wykształconą osobę bardzo utalentowana na kilka języków miał przepiękny głos tylko oczywiście inni na nie było możliwe, żeby żona gen. Rd wystąpi 12 na scenie wtedy komórki aż paliła Nicka Younga postanawia zrobić, zanim zrealizować 6 budowała atak i nogi i właściwie to gładko pierwszą feministką jednak tak trzeba powiedzieć tak byłoby spędzała czas u stóp matki, która przygrywała sobie na pianinie śpiewała ma, ale te jednak było stać się dom w zaciszu domowym Janka po prostu zdecydował się wstąpić do kabaretu skandali Infamia córka generalska tak jak gdzieś wyczytałem w Sivas wie, że jest jak ona ona śpiewała przed tym przed filmami w alei w kontraktach śpiewała takie są do piosenki rys kabaretowy i elity już nie pamiętam to mit opowiadała, że ktoś, kto odpowiada też wojskowych szczerze przychodzili tacy starsi młodsi starsi wojskowi i koledzy generała i namawiali, żeby ona wyszła z tego, że im to oczywiście wolno było jako publiczną, starając się na branżę, ale nie wypadają z worka, który od, czego kojący Lewandowskiej nie dowiedziała się pani już pani nie dowie, jakie pytania pozostaną bez odpowiedzi, które jednak, gdyby była taka możliwość zadała pani w 7 pomyśleć, bo całkiem sporo udało się zrekonstruować z jej życia mimo tego, że nie zostały po nim bezpośrednie dokumenty w sensie wspomnień i myślę, że i, że żyje ona bardzo wysoko mierzyła, jeżeli chodzi ulicą karierę lotniczą i mogła rzeczywiście wysoko zajść w dziewiczy lot tak przypomnimy żona tylko uzyskała licencję pilota, ale też radziła sobie świetnie ma na szybowcach, który jednak było pewną dla wyrafinowaną formę aktu na pilota mówi pierwszy jedno jako pierwszy pierwsza hobby ustanowiła do tego pana rekord Europy COVEC nowość to niebywałe to jest lisy skok 5000 m to tu już tam nie ma tlenu i to ja nie wiem czy to jest jakakolwiek kobieta w ślad zdecydowała nie słyszałam o tym, możemy zobaczyć jak to zrobiłam w internecie zdjęcia Janki przepiękna kobieta zdjęcia właśnie w tym kombinezonie, by pilotki uśmiechnięta czeka posłał go cała uroda i faktycznie aż prosi się, żeby dopisać ten scenariusz, od którego nikt nie będzie, którym nikt nie miał szansy się rozmyśli się, gdy tak czasami myślę o tym co pisze, a z nim stało, gdyby ona przeżyła wojnę i była tutaj w Polsce nie jest dla nas ważne w Polsce to my również, że się, że może jednak by ją za energię, chociaż za ojca tak, tak więc więc Celine no ale mogła np. jeszcze znaleźć na Zachodzie tak jak mąż walczy z dynią swoich trzydziestych drugich urodzin została zamordowana w którymś z sowieckich żołnierzy strzelił jej w tył głowy tak jak to się odbywało w Katyniu i co ciekawe pisze pani, wcielając się w jej postać, że ona wtedy już tuż po trzydziestce mówi o sobie myśli o sobie i ma czas się ustatkować i ty jesteś bardzo nowoczesne, bo to dzisiaj właśnie mamy ten etap kulturowy, że kobiety koło trzydziestki myślę czas się ustatkować do tego doszło późno oczywiście wtedy kobieta, która ma 32 lata i dopiero co wyszła za mąż żyje i nie jest matką z wyboru, bo ma inne zajęcia to absolutny ewenement tak co możemy powiedzieć się naszym słuchaczom, czego mogą się spodziewać się po lekturze tej książki jeśli chodzi o ładunek emocjonalny, bo mnie tam to ciśnienie stopniowo wzrastało naprawdę było bardzo niepokojąco pod koniec szczerze, że naszym obowiązkiem w ogóle jako jako jako Polak FIZ zachować pamięć do niej pod podszewkę dopóty żyje, dopóki w 2 i istnieje po nim bronić pra w, a tutaj w tym przypadku, bo właściwie najpier w trzeba zbudować te fakty i świadomość jej sylwetce, a potem dopiero tam pamięć potrzymać tylko jak to zrobić, żeby uniknąć właśnie tego wybaczania upartyjnienia Ania ideologii zerwania, żeby ktoś zaraz nie podczepić się nudzić się 2 piłkarze nie da, a dziś się nie da nam, że tutaj się niedobrego i wykrzywienie jednak czy inne na najgorsze jest to co co mogli zrobić foteli Tafta to nowa władza, że tym Katyń po prostu przestał istnieć NATO z ronda w dziesiątej rocznicy, kiedy nikt tam mniejszości powstała, ale cel osiągnąć minimalizujących uciążliwość warto, że 1 z urzędnikami to jest skandal że, ale to może nie warto w ogóle o nich wspominać przychylną drodzy państwo to skoro jest tak, że książka Marii dąbrowskiej pamiętnik znaleziony w Katyniu ma mieć tę wartość popularyzowania sylwetki Janki i utrwalania pamięci ani NATO teraz jest doskonały moment na to, żeby rozesłać książki do państwa mamy egzemplarze wydawnictwa Prószyński i spółka prosimy o maile na adres dla was małpa tak krótka FM dla was małpa TOK kropkę FM już bardzo dziękuję za rozmowę naszym gościem była autorka książki, które dzisiaj rozmawialiśmy jednocześnie autorka inny wielu ponad 30 książek m. in. historycznych czy głównie historycznych Maria Nurowska dziękuję bardzo różnić dziękuję zapraszamy na informacje Zwiń «

Pilotka, podporucznik. Maria Nurowska opowiada o Janinie Lewandowskiej

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - HANNA ZIELIŃSKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 18:00

Najnowsze Podcasty

Czy Konfederacji jest bliżej do PiS-u, czy do opozycji?

"Na zbyt wiele pozwalamy jako wyborcy i wyborczynie politykom, ale i dziennikarzom"

"Nikt przytomny nie będzie w sprawach sumienia i kwestiach światopoglądowych rozbijał koalicji"

"Zero in on" - czyli, jak za pomocą "phrasal verbs" odmienić swoją rozmowę rekrutacyjną

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL