No i trzecia Godzina filozofów już w tej chwili, przed nami studio prof. Arkadiusz Stempin, historyk wyższa szkoła Europejska w Krakowie i Uniwersytet we Fryburgu, dobry wieczór, witam serdecznie. Rozmawialiśmy jakiś czas temu w średniowieczu. A dziś będziemy rozmawiali o epoce następującej po średniowieczu, czyli o renesansie rzecz jasna. No i tak sobie będziemy może skakali w kolejnych rozmowach po różnych epokach i po różnych aspektach czy perspektywach, z których na te epoki można patrzeć, bo i o starożytności mam nadzieję sobie porozmawiamy i o współczesności może, choć chyba najtrudniej o współczesności, by nam, by było rozmawiać, bo jak się jest wewnątrz to złapać taką perspektywę.
Rozwiń »
Ale to akurat dla nas obydwu będzie takie wyzwanie czeka bardzo ciekawe czym się zmierzymy co to jest za cezura ta cezura, kiedy średniowiecza przechodzi renesans przechodzi no bo to proces płynny rzecz jasna i dlaczego w pewnym momencie historycy zdecydowali się nazywać te epoka ten czas inaczej trochę o warsztat czy najpierw pytam o taką metodologię, ale trochę na przykładzie właśnie tego tego przejścia rzeczywiście na wsiach ludzie z końca średniowiecza, czyli ci, których byśmy przeczuwali przy samej końcówce średniowiecza, czyli na przełomie wieku czternastego, a piętnastego, czyli w tych latach od 1450 najchętniej oni sobie nie zdawali sprawy, że wchodzą wpływają w nowo nową epokę ten Strumień ten prądów intelektualnych unosi ich i wrzuca w otchłanie od Odrodzenia historycy już mieli łatwiej, bo historycy mają taką wewnętrzną potrzebę kategorie zachowania innych zjawisk przypisywania ich do epoki i przede wszystkim może żartobliwie powiem bawienia się w ustalaniu cezurą, czyli taką klasyczną cenzurą końca starożytności jest ten upadek Rzymu, a za początek w średniowieczu i za początek Odrodzenia, czyli koniec epoki średniowiecznej przyjmuje się kilka Dawid w 1 z nich jest odkrycie Ameryki przez Kolumba dla innych jeszcze późniejsza data upadku cesarstwa bizantyjskiego, ale tu już Poka pokazuje pokazuje Roman PE tę, a mówi czynność, czyli to przejście średniowiecza bardzo płynne przejście średniowiecza w okres renesansu w okresie Odrodzenia te daty oczywiście są symboliczne, choć takie wydarzenia, które na granicy tych tych epok tych z tych obszarów historii się pojawiły jak i która oczyści miało pewien wymiar nazwijmy to przełomowy w sensie praktycznym rzecz jasna obozy zdarzało się coś co w ostateczności miało jakiś niezwykle istotne konsekwencje, ale zarazem miała też pewien symboliczny ciężar symboliczny ładunek, ale nie właśnie one wskazują na różne zjawiska pod czym innym było zdobycie Konstantynopola przez Turków, czyli jak taki finalny zadanie ciosu cywilizacji antycznej na obszarze zastosuj z niego czym innym było odkryciem Ameryki, a czym innym było np. powszechne czy też bardziej powszechne pojawienie się zegara na wieżach ratuszowych Basila kościelnych tylko ratuszowych i bo cóż dotykamy na tego może bardzo emocjonalnego nerwu odpowiedzialnego za powstanie średniowiecza, czyli Sekula zwalnia się czasu pewnie do tego wrócimy natomiast, żeby tak skończyła ściągnę moją uwagę, kiedy pojawiło się zjawisko odroczenia renesansu tobym powiedział Romney dość prowokacyjnie wtedy, kiedy rycerz średniowieczny ściągnął zbroje z swojego łba w bardzo ciekawa, bo to ciekawa definicja, bo w 1 z inspiracji i o jakich odpowiedzi, dlaczego to odrodzenie zatrutym renesansie w ogóle pojawił w dziejach w moim przekonaniu, by pełniej najpełniej, bo oczywistą zupełnie, a najpełniej daje na to pytanie odpowiedź, że ciekawość ludzka ciekawość ona nie mogło być zburzona w momencie, kiedy ten łeb rycerski był przywożony do Romy, ale hełmu, który ograniczał percepcji trudno w Chełmie rycerskim być ciekawym trudno być ciekawym mając na siebie tą potworną ciężką zbroję ale kiedy można w sposób niefrasobliwy wskoczyć na statek mówi teraz strony metaforycznie i popłynąć nim na drugą półkulę bez tej ciężkiej zbroi rycerskiej udać się do antycznego Rzymu w poszukiwaniu intelektualnym NATO to są sprężyny napędowe, które rzeczywiście sterował i napędzały ludzi średniowiecza ta ciekawość poznawcza ona była tym spiritus movens z tym metodą z drużyną napędową, która kazała ludziom wygrzebywać miejscach archeologicznych dawne przedłużony czy też ukryte na 1000 lat skarby świata nie antycznego poszukiwać odpowiedzi, które przez okres w MOPS sami tego dojrzałego średniowiecza na w sposób niesatysfakcjonujący dostarczała nam religia katolicka postacią tomizmu czy jeszcze bardziej są Schola styka ci i tam wejść poza te ograniczenia, które częściowo były dane wpisane w epokę średniowiecza, a częściowo ten niespokojny duch końca średniowiecza generował w tych ludziach sam co jest takim zarzewiem czy jakby takim impulsem, który tą ciekawość wyzwala to będzie skrzyżowanie postępu technicznego, który tę czy bieg 15 wieku chociażby ujawnia się pod postacią druku i wieku dwunastym trzynastym czternastym trudno było o multiplikację myśli, ponieważ znano tylko włącznie pergamin z przetargami mógł być zapisywane tylko ręcznie iluś ludzi znało w okresie średniowiecza na pismo ma to były to były elity elit nawet władcy nie musieli znać mógł być analfabetami dzięki temu posługiwali się pierścienia Miss herbem przybijane, ale dzięki wózkowi no bo praktycznie tylko ich kancelarie części, czyli ludzie kościoła nie byli analfabetami resztę papier nawet gdyby było znanych i nie był nie był potrzebny, tyle że zawsze jest takie pewne sprzężenie zwrotne papier generuje długi pikuje ilość osób znających pismo nie będących analfabetami i odwrotnie i dróg i powiększa, a armie i analfabetów jest to, że zawsze sprzężenia zwrotne w i ale trudno wyobrazić sobie właśnie ten transfer myśli, czyli taki ten współczesny internet z 2 piętnastego wieku bez papieru druk i realny awans papieru jako tego medium do zapisywania myśli magazynują, czego myśli w były tym impulsem po stronie niezwykłego rozwoju technologicznego w piętnastym wieku, a to umożliwiło Pa artykulację intelektualną w tym, którzy byli głodni Poznania nowego świata i to sprzężenie to ostrzeżenie było decydujące dlatego gwałtownego tej gwałtownej erupcji oderwania się człowieka średniowiecznego od dotychczasowego szkieletu dróg czy jednak dróg i wynalezienie druku jest tak koło cezurą, która jest tak działa nowa niezwykła jest dla nas internet narzędziem, które konstytuuje zupełnie inne społeczeństwo pomówmy chwilę o takich, zanim będziemy przejdziemy do tej części rozmowy, w której w sposób taki bardziej szczegółowe czy konkretny będziemy się pewnym aspektom renesansu czy wydarzeniom, które w tej epoce miały miejsce przyglądać, a takich zasadniczych cechach takich konstytucyjnych cechach tego czasu no na pewno to co powiedziałeś o tym jak i zdejmuje zbroję rycerz średniowieczny to jest 1 rzecz, ale druga i chyba taka najważniejsze rzeczywiście inna cecha konstytutywna renesansu, która się wiąże bezpośrednio ze zwrotem w kierunku starożytności właśnie tego greckiego humanizmu Platona, a także m. in . ale nie tylko na test przeniesienie niejako ciężaru zainteresowania czy perspektywy z ubóstwa, które jest gdzieś tam wysoko i daleko na człowieka tak powstaje nowa antropologia człowieka człowiek nie neguje Boga w to jeszcze nie da na to w 1 etap to dopiero za 250 lat tutaj ta perspektywa człowieka ulega rozszerzeniu człowiek średniowiecza promował się jako niegodnego wykonawcy niegodnego usługę Boga grzesznego, któremu ranny, któremu eschatologia ciągle przypominała BAM marność jego losu uległość wobec Boga tymczasem ta perspektywa renesansu nie razem, gdy komponuje od tej przestrzeni sakralnej natomiast doszukuje się może nie da równowagi, ale poszukuje w człowieku odwzorowania buskiego i ten człowiek nie będzie to w skali 11 równy Bogu natomiast pierwiastek boski, który jest uchwytny czy też zauważalny w człowieku jest olbrzymi pierwszy przykład żeby, żeby nie być takim go słownym posąg Mojżesza dłuta Michała anioła to przecież dostrzegamy w tym w tym mój Grzesiu czujesz tylko człowiekiem, chociaż specyficznym człowiekiem, bo prorokiem żydowskim, ale dostrzegamy w nim wielkość może nie on monumentalność, ale silny pierwiastek boski to samo to samo, jeżeli chodzi o rzeźbę Davida, która jest jeszcze bardziej RM to przysłowie odważna no bo przedstawia nagiego mężczyzny zupełnie nagiego mężczyznę z w pięknie jego ciała to jest kategoria piękna człowieka była absolutnie obca epoce średniowiecza ta kategoria kompletnie nie istniała piękną być tylko Bóg tymczasem piękno uchwycone właśnie za pomocą AM czy też dzięki postępowi technologicznemu no bo w okresie renesansu w okresie Odrodzenia ludzie interesują się człowiekiem w Polsce w samym nim przez siebie poznał jego ciało następuje burzliwy rozwój anatomii poszukuje się jak przebiegają żyły jak przebiegają tętnice jakiś układ układ mięśni to wszystko w malarstwie w malarstwie w rzeźbie, ale też na stole lekarskim okres okres średniowiecza wykluczał ma taką penetrację człowieka bo interpretował oby to jako próba rozgryzienia tajemnice Boskiej renesans niema przed przed taką amnezją i rynku nie właściwi, dlatego że człowiek jest LM pochodzi z nadania boskiego pochodzi z Wall Zwoli Boga tkwi w nim ten ten pierwiastek boski, a więc poszukiwanie co w tym człowieku jest tak doskonałe, bo tak pięknego jest zrewitalizowany i ta bariera, przed którą broniło się średniowiecze patrząc na na człowieka, a ono poprzez niedostępność poznawczego oraz Poznania pryska bańka mydlana bardzo ciekawa książka współautorem tej książki Jacques le gov znany historyk francuski historia ciała w średniowieczu o masie niedawno ukazała nakładem, ale tej w Polsce taki niewielki esej, ale bardzo nowy ciekawy i pokazując historię cielesności średniowiecznej co w kontekście tej zmiany, o których mówisz jest bardzo bardzo interesująca, tym bardziej że ta zmiana postrzegania ciała szła właśnie ich postępem technologicznym i z innym postrzeganiem higieny i jej ciała nieprzypadkowo tak, by mogła zaistnieć ME czy rzeczywiście tego nie wiemy, ale mogło zaistnieć legenda o papieży i ani w okresie średniowiecza, ponieważ ta higiena ciała była tak rudymentarnych, a że kobieta wtłoczona w miejskich habit nie miałam technicznych możliwości do końca obnażenia się z tego ciała czy dekonspiracji swojej swojej płci jako żona higieny ciała były nałożone kolejne warstwy tego przenośnego metaforycznego hełmu rycerskiego zbroi rycerskiej zbroi Zbroja rycerska to była rzeczywiście są oni pancerza habitu ona towarzyszyła tym ludziom średniowiecza od łącznik do osób mogło się przez przez cały dzień tymczasem w epokę renesansu właśnie już w tej formie zewnętrznej odsłania i dekolt i szyje przecież, ale nie malarstwa Tycjana pokazuje nam mężczyznę z tym takim dekoltem bardzo głębokim dekolcie dekolty w formie litery trwał od słonia odsłania nogi można powiedzieć to mężczyźni byli tymi, którzy pierwsi założyli mini IW spódniczkę w ale no właśnie, ale tutaj odzwierciedla się zupełnie inny stosunek do ciała jako elementu boskiego pochodzenia, więc nie zakazanego no i to mogło AM w konsekwencji doprowadzić dom i penetracji anatomicznej, a penetracja anatomiczna i rozpoznanie tego ciała na stole lekarskim pozwoliła artystom przedstawić to ciało w sposób naturalny z prasą muskułów pracą mięśni i napięciem użył co jest widoczne nie tylko w działach Michała anioła człowiek sam sam siebie sobie urealnia niejako to znaczy przestaje obcować ze sobą w przedstawieniu jako z pewną ideą tylko albo z pewnym właśnie postacie z Jonem w PRL handlem czy wyobrażeniem, a urealnia siebie sam we własnych oczach i znika znika, a ten takiej neuro przyczyny wzrostu niczym lęk przed przed Bogiem on do końca nie jest uzależniony, bo jeżeli byśmy do tej wprowadzili, jakby kolejny Strumień, którym płynie odrodzenie to to w przypadku np. czy manifestacji tego Odrodzenia renesansu kościele to ten lęk przed Bogiem nie zanikł konieczne są konstytutywne dla dla dla Lutra i dla jego dalszej dalszej działalności, ale on średniowiecze od kultury jest kolejną zbroją do pozwu jest lęk przed przed Bogiem lęk przed nim zbawienie i łącze o potępienie przed potępieniem tak się wiecznym wiecznym potępieniem przedstawianym osi bardzo bardzo realnie smołą łatwo słów, a to kluczowa to no i ten lęk jest kolejnym pancerzem, którym człowiek średniowiecza porusza się przez tych 7 stuleci od piętnastego wieku tego nikt tego nie ma, bo może tak blisko dla wielu dla wielu jest znany fresk z kaplicy Sykstyńskiej Michała anioła ten niebywały ta niebywała interakcja między między człowiekiem, a Bogiem, kiedy Bóg, a właściwie człowiek ma odwagę dotknąć palcem za samego z Stwórcy jest wprawdzie miejsce w piśmie w nowym testamencie, kiedy Święty Tomasz czy też Jezus pozwala temu malcowi Świętego Tomasza włożyć ranę włożyć palec właśnie tę swoją ranę, by namacalnie musimy stwierdzić empirycznie tak to jest zmartwychwstały ojciec metody naukowej ojciec metod naukowych KMP w empirii ale to jest to mimo wszystko Bóg człowiek strzelił Tomasz dotyka tego Boga, ale w powłoce w powłoce ludzkiej natomiast na fresku Michała anioła Adam Tomczyka i samego Stwórcę Boga ojca tego no bossa bossów w bez drżenia rąk to jest to jest to ryzyko i ale jednocześnie odwaga człowieka średniowiecza, której brakowało człowiekowi się, gdy odwaga człowieka renesansu, których brakowało człowiekowi średniowiecza po mówiliśmy o w inny tych cechach konstytutywnych pomówmy chwilę o takich kamieniach milowych wreszcie powiedzie się Columbia, ale takich kamieniach milowych w historię Jana renesansu o takich wydarzeniach, które w tej epoce miały miejsca, które są jakoś niezwykle istotne z perspektywy historycznej co da się wtedy wydarzyło takiego co tam się takiego stało co w jakiś istotny sposób wpłynęło na kształt świata przed przede wszystkim realny, a ta epoka renesansu uwalnia społeczeństwo od plag towarzyszących czy też przesiadujących ludzi średniowiecza czarna śmierć czternastego wieku była, a plagą, która wykończyła 13 populacji ludzkiej to już po 1400 pięćdziesiątym roku się nie zdarzało jest biologicznie populacja Europejska, a MO odżyła i prawdopodobnie szacunkowo to są oczywiście nie bardzo szacunkowe dane European zamieszkiwało wtedy około 90 000 000 mieszkańców to już było sporo próśb było sporo wydłużyło się życie ludzkie właśnie na skutek lepszej higieny przy czym musimy tutaj zrobić jedno, ale zastrzeżeń rozmawiamy o odrodzeniu jako fenomenie obejmującym nie tak jak dzisiaj selfie czy telefon komórkowy renesans, a selfie widzą tak SMA cna przez doktoratu po z kuratelą Press oraz kempingach tak MF and nie było sporej społeczeństwo masowe i odrodzenie nie wykwit tłumnie zakotwiczyła się w społeczeństwie masowym społeczeństwie masowym w tym okresie w przerwie do dziewiętnastego wieku było społeczeństwo na wiejskie chłopi tam się renesans odrodzenie absolutnie nie pojawił my mówimy tutaj o o tych wykształconych warstwach społecznych wrażliwych na impulsy renesansu jest to jest populacja, która w sposób ograniczony uczestniczyłam w gminach w tych zjawiskach kulturowych natomiast silny związek, który tak jak już wspomnieliśmy związek między postępem technologicznym, a w tym postęp technologiczny mieści się także lepsze od 2 odżywianie się lepsza na lepszą higiena pozwala ludzkości no właśnie chociażby na wyprawy wyprawy morskie za ocean kontakt z innymi kulturami one zawsze będą, bo przecież odrodzenie nie jest tylko i wyłącznie firma ma tylko i nie posiada tylko z 1 strony medalu ono tak jak całe dzieje ludzkości ich machnął dzieci w jej stronę, bo mimo wszystko z tym odrodzeniem wiąże się i początek początek KON do dziedzictwa, czyli dziki podbój dzięki podwójnie chrześcijańskiej Ameryki obydwu półkul amerykańskich przez Ewę, a rasowo wyższą cywilizację Europejską hiszpańską portugalską portugalską, ale są takie wektory, które AM naucza moralnie neutralne, czyli mają tej przeciwwagi jak np. konikiem są 3 czy taki ten trend podbój RN dla nas bardzo rasistowskiej Ameryki nie po Południowej i środkowej na dziś już mają zupełnie inaczej zaczynamy o tym, myśleć i jakby ta perspektywa postkolonialne nam pozwala inaczej na to spojrzeć skądinąd z obchodzone rokrocznie dzień Krzysztofa Kolumba też bywa oprotestowywane w ostatnim czasie przez nie tylko skądinąd z przedstawicieli czy potomków kultur rdzennych, ale też przez przez nową powiedziałbym potomków tych, którzy za kolonizatorów tak dawno już tam jechać oto się już to się w Hiszpanii Portugalii to zmieniło po mnie okraść szczególnie w ratach w latach dwutysięcznych, kiedy hiszpańska i jej historiografia i hiszpańskie społeczeństwo portugalska na historiografii portugalski społeczeństwo krytycznie spojrzały na tę swoją to jakby nie było dumną w jaki sposób przeszłość w okresie Franco uważano, że Hiszpania swoich najlepszych synów i właśnie wysłała na misję cywilizacyjną i do Ameryki Południowej to zostało zrewidowane, ale mamy takie właściwie mu moralnie czyste indykator przyśpieszenia tych za winnego chociażby pojawienie się ówczesnej gospodarki kapitalistycznej czy też nóż wbity systemowi feudalnym, który dominował wyłącznie do młodszych zmonopolizował nawet średniowiecze on ginie chociażby poprzez transfery pieniężne pojawiają się instytucje banków i nieznane w średniowieczu pojawiają się w sieci banków można było w przeciwieństwie do trzynastego czternastego wieku spokojnie zdeponować swoje pieniądze w Amsterdamie wsiąść na statek bez Kaszub, czyli bez bez złota dopłynąć do chociażby Kadyksu albo do Barcelony czy dossier z Sevilli i wyciągnąć te same pieniądze w kantorze czy to samo zło to czynność w tamtejszym kantorze bez prowokowania ryzyka ach, po drodze gdzieś tam zatoce Biskajskiej napadł na nas Koza ze Słupią i ogołocone z tych kufrów złota nie po złoto ono czekało na nas w Sewilli czy w Kadyksie pojawią się pierwsze bezgotówkowo bezgotówkowe operacje finansowe pojawiła się instytucja weksla no i co też może podłożyć pod to taki paradygmat etyczny sprzężenie technologii i te myśli Klimt i intelektu pojawi się sponsoring średniowiecze nie znało sponsoringu PL szkolnych osób wielkich artystów, którzy nie mieli kapitału startowego czy to co razi oczywistością wtedy jako zjawisko jako fenomen, a tych osi czasu cywilizacyjnej pojawiło się po raz pierwszy no i oczywiście to odwołanie, o których mówiłeś, czyli nagłe odkrycie starożytności, jeżeli my rzeczywiście wyobraźmy sobie tę bazylikę Świętego Piotra jako być może najbardziej doskonały najbardziej reprezentatywne dla epoki renesansu dzieło architektoniczne na to trzeba przyznać, że 200 lat wcześniej 150 lat wcześniej i inżynierowie majstrowie i zwykli robotnicy nie potrafiliby wybudować czegoś takiego, pomimo iż pomimo, że od tego trzynastego wieku ludzie średniowiecza wdzierali tajemnice kamieniowi jej wznosili gotyckie katedry, które też były w pewnym sensie arcydziełem i techniki i myśli ludzkiej i tyle że między PE taką bazyliką Świętego Piotra, a katedrą Notre-Dame w Paryżu istnieje kilka fundamentalnych różnic 1 z nich polega na tym, że katedrę na średniowieczną budowaną na zasadzie meczów prób błędów, czyli sklepienie krzyżowe ono bardzo często się zachwalał chwili, a nierzadko tajemnica wybudowania tych katedry, które my dzisiaj podziwiamy Europie polegała na tym, że wiele katedr, których budowę zaczęto w średniowieczu kończono w 1819 wieku, czyli grubo po okresie renesansu, kiedy tę tajemnicę statek już dawno ludzie artyści renesansu wydali myśli ludzkiej katedra kolońska byłaby to była ukończona dopiero w dziewiętnastym wieku zacięta w średniowieczu okres renesansu przynosili tak jak mówiłem niezwykły rozwój myśli technologicznej w no i przede wszystkim w przypadku budowli takiej takie arcydzieła, jakim jest bazylika Świętego Piotra na to dopiero wtedy w tym szesnastym wieku wymyśloną specjalne dźwigi, które pozwalały te duże głazy transportować do PL do góry obracać nimi i kłaść, a ta ma określenie czy też postęp na łamach znaku przestrzeni łączy się z postępem Miko przestrzeni, bo wyobraź sobie taką banalną trywialną rzecz ci robotnicy, którzy Stali na Górze i budowali naszą kopułę, a nie musieli oni musieli na przerwy zjeżdżać na dół tylko cały dzień przebywali na dłużej bez zainstalowanych rusztowań i jest to budynek ten postęp technologiczny renesansu epoki renesansu w stosunku do epoki realny gotyckich katedr na to muszą się jeszcze pojawić się jak rozmawiamy także o sztuce renesansu no architektura to też sztuka w dni, choć użytkowa myślę, że co najmniej 3 postacie musi się pojawić Danuta, chociaż Dante to jest stek średniowiecza i renesansu, ale właściwie powiada się, że Dante to jest w jakimś sensie prekursor renesansu ktoś, kto właściwie no jest trochę w pomiędzy epokami w takim stanie Bardo między 12 epoką musi się pojawić na pewno Michała anioła to wspominałem Michała anioła musi się pojawić Albrechta Dürera no ale las bagno list musi się oczywiście pojawić człowiek renesansu Leonardo da Vinci z tak i może cała ta czwórka ona egzemplifikuje tę realny podstawową myśl w historii żydowskiej historiografii, że to przesuwanie się wektora historii na osi czasu dokonuje się tym sprzężenie między genialnymi indywidualni, którzy mimo wszystko są wplątane w siatkę tych bilateralnych inny bilateralnych układów także z tymi strukturami, które napędzają historie strukturami ranni być może niewidocznymi dla nas na pierwszy rzut rzut oka ręki Leonardo da da Vinci Włochy czy Włosi i wrzucała cała czwórka, ale może ten Leonardo da Vinci PN wyraża w sposób najbardziej takie dosłowne obrazowy tylny czy ich budzić dla epoki renesansu potworną ciekawości, bo Leonardo da Vinci gość interesował się wszystkim interesował się wszystkim tak i RMF i akurat akurat na ich przykładzie szczególnie Leonardo da Vinci i 1 Michała anioła ma my możemy razem możemy, aby także kilka płaszcz to, o czym mówiliśmy, że nieco wcześniej to wydłużenie się życia ludzkiego to po to, by ludzie, którzy doczekali osiemdziesiątki i do osiemdziesiątki tamtych czasach tamtych czasach 80 lat, kiedy antybiotyków nie w UE tak i którzy w tych latach się tym zakresie niż złota era 78 × jakieś tam ta jest ale kiedy minie 7080 lat byli w dalszym ciągu twórcy szczególnie szczególnie miał on ani obok, a jeżeli chodzi o Leonarda da Vinci no to on pod koniec życia, a pod koniec życia doświadczył losu takiego, jakiego doświadczają obecnie kopacze czyli, czyli futboliści w takie sprawy przed konkurs na myśli o czasach Gortat obecni obecni gladiatorzy ople dzielnicą, a rolą celebryty cła, ale w gruncie rzeczy rzemieślnicy odkopania, tyle że doświadczają tego niebotyczne ego transferu finansowego są typowani przez bardziej jeszcze oni potem nie zasobne kluby piłkarskie i tego losu doświadczył Leonardo da Vinci kupiony przez francuskiego króla Franciszka leży właśnie tam tam na na dworze króla francuskiego już nie dokonał takich wielkich epokowych fundamentalnych arcydzieł, jakie dokonało, jakie dokonały w Rzymie, ale biologicznie są to ludzie i Michał Anioł Leonardo da Vinci, którzy w UE mają z tym 0708 . krzyżyk na karku są w miarę zdrowi w miarę zdrowi głodni i realizują się artystycznie to jest to jest zupełnie nowe zjawisko w stosunku do tego archetypu człowieka można się dziwić, kto nie miał szans dożyć tego okresu no bo niszczyły go wojny plagi i inne nieszczęścia natomiast natomiast ta ciekawość Leonarda da Vinci w momencie kiedy, kiedy nie tworzy we Francji tych wielkich już epokowych Annie arcydzieł 3 rzeźby czy inny czy 3 czy malarstwa poszukuje niespokojnie ten duch poszukuje usprawnień technologicznych itp szuka pragnie wyciągnąć temu naszemu kosmosu owi łódzkiemu tajemnicy aerodynamiki to jest to jest ten ten właśnie im but nakręcając ludzi średniowiecza niezwykła niezwykła, a ciekawość w przypadku w przypadku Michała anioła idzie to w parze z pewną taką buntowniczą goszczą też charakterystyczną dla ludzi renesansu, a potem buntownik coś to przecież możemy przypisać nie tylko artystom, którzy musieli zmierzyć się czy czystkami Niemczy czy z marmurem czy współczesnym, jakkolwiek mieli i tak łatwiejsze życie niż ten dla nich intelektualny i pocałować odniesienia świata czy odkrycie świata antycznego, bo np. artyści w Grecji czy czy Rzymie nie posiadali narzędzia, jakim były farby olejne w, więc istotne narzędzie bardzo istotne narzędzie ułatwiające niezwykle ułatwiające utrwalenie na i niepokoju myśli niepokoju Ren czy niepokoju myśli, przywożąc Noego na niepokój ręki trwale no ale ten zapis na na płótnie, a być może przy okazji rozpra w mi się nimi jest tak kim jeszcze 1 mitem, że w odniesieniu czy też w tym punkcie referencyjnym dla ludzi renesansu, jakim było starożytność nie chodziło o kopiowanie starożytności, czyli to co my znamy naszych racji postaci kopiuj wklej w tylko w oparciu o inspiracje starożytnością wyprodukowanie oryginalnego nie zapomina wolnego działa, które zapiszą się trwale na kolejnych kilka stuleci to się udało wydaje się i to się udało, ponieważ arcydzieła renesansu do dzisiejszego dnia budzą w naszym absolutny zachwyt w JATO nie chce żadnej listy rekomendacji innej tworzyć obyśmy nie wyszli do rana z tego studia, jakbyśmy mieli tworzyć listę rekomendacji n p . do obejrzenia przeczytania albo zapoznania się z różnymi działami utworami charakterystycznymi dla renesansu ważnymi dla renesansu, ale na koniec w ramach takiego zakończenia i podsumowania posłuchajmy piosenki Jacka Kaczmarskiego ambasadorowie to jest piosenka opowiadająca o obrazie Hansa Holbeina renesansowego właśnie niemieckiego malarza piosenka, która moim zdaniem ujmuje ducha renesansu w sposób doskonały, a ja już państwu bardzo dziękuję Mateusz Luft ten program wydawał Macieja rząd nam pomagał się nazwą Tomasz Stawiszyński i do usług
Zwiń «
PODCASTY AUDYCJI: GODZINA FILOZOFÓW
-
44:16 W studio: dr Krzysztof Świrek
-
38:29 W studio: dr Sławomir Murawiec
-
44:30 W studio: dr hab. Jan Chwedeńczuk
-
44:44 W studio: prof. Jacek Hołówka
-
44:52 W studio: prof. Monika Kostera
REKLAMA
POPULARNE
-
30.01.2018 22:00 Godzina Filozofów52:53 W studio: prof. Jacek Hołówka
-
20.06.2020 12:00 Godzina Filozofów39:33 W studio: dr hab. Agnieszka Pollo
-
01.08.2020 13:00 Godzina Filozofów30:14 W studio: prof. Tadeusz Bartoś
-
16.04.2022 11:00 Godzina Filozofów46:30 W studio: dr Sebastian Duda
-
05.02.2022 11:00 Godzina Filozofów42:31 W studio: dr hab. Jan Chwedeńczuk
-
16.01.2018 21:00 Godzina Filozofów44:36 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
13.02.2018 22:00 Godzina Filozofów50:07 W studio: prof. Andrzej Leder
-
15.10.2022 11:00 Godzina Filozofów45:08 W studio: dr hab. Bartłomiej Dobroczyński
-
29.10.2022 11:00 Godzina Filozofów44:25 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
13.02.2018 23:00 Godzina Filozofów42:49 W studio: dr hab. Jan Chwedeńczuk
-
06.02.2021 11:00 Godzina Filozofów45:22 W studio: Olga Tokarczuk
-
19.09.2020 12:40 Godzina Filozofów44:39 W studio: dr Mira Marcinów
-
01.05.2021 11:00 Godzina Filozofów44:13 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
13.03.2021 11:00 Godzina Filozofów42:09 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
03.04.2021 11:00 Godzina Filozofów40:13 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
05.06.2021 11:00 Godzina Filozofów46:34 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
26.02.2022 11:00 Godzina Filozofów46:29 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
02.04.2022 11:00 Godzina Filozofów45:33 W studio: prof. Andrzej Leder
-
06.03.2021 11:00 Godzina Filozofów41:39 W studio: prof. Andrzej Leder
-
13.06.2020 12:00 Godzina Filozofów40:53 W studio: dr Jacek Dobrowolski
-
09.01.2021 11:00 Godzina Filozofów44:50 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
-
06.03.2018 23:00 Godzina Filozofów45:13 W studio: dr Dominik Batorski
-
05.03.2022 11:00 Godzina Filozofów45:30 W studio: prof. Zbigniew Mikołejko
-
30.01.2021 11:00 Godzina Filozofów41:01 W studio: prof. Ryszard Bugaj
-
-
27.02.2021 11:00 Godzina Filozofów44:47 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
13.02.2021 11:10 Godzina Filozofów43:37 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
12.03.2022 11:00 Godzina Filozofów44:06 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
-
23.04.2022 11:00 Godzina Filozofów45:27 W studio: prof. Małgorzata Jacyno
REKLAMA
DOSTĘP PREMIUM
Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!
KUP TERAZSERWIS INFORMACYJNY
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
-
TOK FM
-
Polecamy
-
Popularne
-
GOŚCIE TOK FM
-
Gazeta.pl
-
WYBORCZA.PL