Tak jest, oczywiście chcemy państwu przybliżyć nie tylko dlaczego do tego konfliktu doszło jak on mniej więcej wygląda przez 30 lat to były różne okresy różne momenty intensyfikacja walki rozmowy pokojowe, które zaczęły się już w drugiej połowie lat trzydziestych, ale nikt nie tyle chodzi nam jak ustaliliśmy z panem profesorem scenariuszy tego dzisiejszego wieczoru o to, żeby dokładnie przedstawić chronologicznie jak rzecznym szła przez 30 lat ale jakie konsekwencje miała wojna trzydziestoletnia dla Europy dla poszczególnych państ w w ogóle dla nas jako kontynentu.

Tak, bardzo proszę panie profesorze zaczynamy zacząć musimy po bożemu, czyli wyjaśnić się, dlaczego i, w którym momencie do tej wojny doszło, czyli będziemy Szanowni państwo na zamku Królewskim na Hradczanach w Czechach i będą wypadać przez okno chyba 3 panowie musieli dobrze pamiętam bezpośrednim bezpośrednią przyczyną wojny jest tzw. pierwsza defenestracja praska to znaczy wyrzucenie przez okna zamku na Hradczanach 3 posłańców cesarskich, którzy próbowali ściśle podporządkować wytycznym dość nowej polityki i habsburskiej w Czechach królestwo czeskie co powodowało silny opór ze strony elit politycznych czeskich

Ale, żeby wyjaśnić, dlaczego domowej gehenny z racji praskiej doszło też pierwszej dewastacji praskiej w roku 1800 osiemnastym trzeba by sięgnąć nieco wstecz, a to sięgnięcie nieco wstecz pozwoli też wyjaśnić bardziej ogólne przyczyny wojny trzydziestoletniej, która zaczęła się w gruncie rzeczy jako konflikt no może nie wewnątrz niemiecki tylko w była początkowo swego rodzaju nie tylko początkowo w znacznym stopniu utrzymała ten charakter była poza tym, że stała się pierwszą wojną pan Europejską w gruncie rzeczy to miała też przez cały czas charakter wojny domowej w cesarstwie tak świętym cesarstwie rzymskim narodu niemieckiego to od razu tak gwoli uzupełnienia mówił o takim organicznie polityczną, która sięga czasów Ottona pierwszego testy 900 sześćdziesiąty drugi roku koronacji na cesarza w gruncie rzeczy sięga czasów Karola wielkiego to znaczy odnowienia cesarstwa na Zachodzie przez Karola wielkiego czwartku 8 MO od tropienia wszędzie jest kolejnym odnowicielem tego cesarstwa na Zachodzie, bo wraz z upadkiem dynastii kalwińskiej, czyli degenerację stopniową ten autorytet władzy cesarskiej na Zachodzie też się degeneruje, a od roku 900 sześćdziesiątego drugiego nieprzerwanie Korona cesarstwa rzymskiego błotne to trzeba podkreślać, że mamy do czynienia cały czas cesarstwem rzymskim przynajmniej de Nomine nominalnie pozostaje w rękach kolejnych królów niemieckich i dopiero w budżecie w piętnastym wieku zostaje do nazwy święte cesarstwo II Danny dane te 2 słowa narodu niemieckiego tak co wynika z dużym stopniu z tego, że to cesarstwo rzymskie jedno ogranicza się w gruncie rzeczy od późnego średniowiecza do Królestwa niemieckiego z niewielkimi, ale z przyległościami w skład Królestwa niemieckiego np. i to od wieku dziesiątego nominalnie wchodzą Czechy Czechy są 1 z krajów po niemieckiej szeroko rozumianych i teraz z wieku szesnastym po wygaśnięciu hot chilli, ale jednak istniejącej gałęzi dynastii Jagiellonów panujących w Czechach po śmierci Ludwika drugiego w 15002006 . na mocy wcześniej zawartych układów pomiędzy regionami Habsburgami koronę czeską przejmują, a Habsburgowie, którzy są akcje książętami Austrii i którzy od wieku piętnastego nieprzerwanie aż do wieku osiemnastego czy później poprzez potomstwo mali teraz aż do 1918 z sprawują godność cesarstwa i którzy są katolikami i którzy są katolikami i 16 jak państwo wiedzą doskonale jest wynikiem reformacji i reformacja na czysto w wydaniu luterańskim czy to w wydaniu, a kalwini w styczniu mu dotyka też w bardzo znacznym stopniu Niemiec i Europy Środkowej Czechy są wśród tych krajów Korony niemieckiej, które wpływom protestantyzmu ulegają największym stopniu w dużym stopniu się w znacznym stopniu torze tłumaczy m. in. niechęcią do kościoła katolickiego w Czechach odziedziczoną jeszcze po czasach kursy tych umów w wieku 15 i teraz poza tym, że WIG 16 jedziemy formacji to jesteś jak również z całą pewnością państwo z słyszeli wielokrotnie jest okresem wojen religijnych wywołanych poprzez te zmiany koncesyjnych, jakie w Europie mają bowiem czasie miejsce, a mamy też w wieku 16 zwieńczenie tychże wojen w postaci słynnej dewizy cuius Regio ekstraligi ostatni raz 500 pięćdziesiąty piąty rok i pokój augsburski to po potłuczone i przez kilkanaście lat z o wojnie wewnętrznej w Niemczech, ponieważ Habsburgowie jako cesarzy jako syn sprzymierzeńcy kościoła starają się być ciągle ziem rzymskiego katolicyzmu sprzeciwu cesarz Karol piąty sprzeciwia się bardzo ostro protestant z racji krajów znajdujących się pod jego berłem to znaczy krajów niemieckich, czyli jest takie napięcie panie profesorze między katolickimi cesarzami, a książętami, którzy zwykle są protestantami, a znaczną częścią Książąt rzeszy niemieckiej, którzy dość licznie przechodzą na protestantyzm niekiedy z pobudek rzeczywiście duchowych ani kiedy z pobudek finansowych no ogólnie rzecz biorąc politycznych tak to znaczy protestantyzm racja pozwala im na przejmowanie majątków klasztorów n p . tak jak to ma miejsce w Anglii za czasów Henryka ósmego, a także niekiedy n p . na sekularyzację biskupstw i dóbr biskupich, a ponad 100 jest też pewną drogą zamanifestowania ich niezależności od władzy króla niemieckiego, czyli cesarze królem czeskim zostaje w 15002006 . roku brat Karola piątego i ono również stała się, chociaż w sposób nieco bardziej miękki przeciwdziałać potem standaryzacji protestant z racji w Czechach dmuchać na protestantyzm przechodzi bardzo znaczna część szlachty czeskiej, a także mieszczaństwa czeskiego i teraz ów pokój w Augsburgu 1500 pięćdziesiątego piątego roku kończy te kilkunastoletnie działania wojenne na terenie rzeszy, wprowadzając te zasady, o których pani przed chwilą powiedziała, że Kusa Regio eius dania innymi słowy, czyja władza ten, kto sprawuje władzę ten decyduje o wyznaniu samych obywateli z serca wszystkich swoich poddanych tak jest i wobec tego Habsburgowie na mocy pokoju augsburskim go sankcjonują sytuacje, w których książęta terytorialnie węższy mogą narzucać religii, którą wyznają wszystkim swoim poddanym i w związku z tym n p . z takich Księstwo rzeczy jak Saksonia czy jak był wąski rynek Buwog późniejszych Hannover 3 Brandenburgia stają się w całości protestanckie lub, zezwalając jednocześnie na znacznym na daleko idącą dozę niezależności książętom terytorialnym ich przejmowanie majątków kościelnych w stosunku do władzy zwierzchniej cesarza również bardzo wzmacnia jeśli chodzi o samych Habsburgów, których mamy 2 linie hiszpańską i austriacką niemiecką to ich polityka jest nieco zróżnicowana to znaczy, że jest nim Habsburgowie hiszpańscy pozostającym PUK leżałem kościoła rzymskokatolickiego o tyle aż do początków wieku siedemnastego Habsburgowie austriaccy wierzący koronę niemiecką i koronę cesarską stosują politykę względnej tolerancji religijnej nie egzekwując nawet w krajach Habsburg po pod bezpośrednim panowaniem, czyli w Austrii Czechach na Węgrzech nie ex w cień na w części we węgiel, która pozostaje pod panowaniem habsburskim nie egzekwując bezwzględnie owej zasady, że to, że rzecz, że religia panującego musi być przyjęta przez wszystkich i podatkach w szczególności, gdy pod koniec wieku szesnastego i na początku wieku siedemnastego taką tolerancję inną politykę stosuje cesarz Rudolf skądinąd z niezwykle ceniący wśród licznych swoich posiadłości królestwo czeskiej i często w Czechach w Pradze rezydujący on umierał bezdzietnie w roku 1800 dwunastym i palec znana wcześniej wydał list majestatycznych, które gwarantował wolność wyznania tak których, który gwarantował wolność wyznania jego poddanym i po jego śmierci tron przechodzi najpier w na jego brata potem na jego potomków cesarz mafii kolejni 2 cesarze Ferdynandowi Ferdynand drugi i Ferdynand trzeci, którzy być może ze względu na związki rodzinne bliższe z hiszpańską linią Habsburgów są zaciekłe oni zwolennikami kontrreformacji i wobec tego najpier w za panowania Macieja później za panowania Ferdynanda drugiego podejmowane są przez Dwór cesarski wysiłki mające na celu z 1 strony ograniczenie wyznania protestanckiego po pierwsze w krajach habsburskich po drugie, cofnięcie czy też ograniczenie przywilejów udzielonych po testamentu na mocy pokoju augsburskim jego co wynika po pierwsze z owych przesłanek religijnych to znaczy oni rzeczywiście są zapalonymi katolikami zapalonymi kontra reformatorami, ale z drugiej strony jest, toteż próba przywrócenia ściślejszej kontroli i ponownego podporządkowania bezwzględnej zwierzchności cesarskich Książąt terytorialny, dlatego że pokój augsburski było 1 z kolejnych kroków w morze powiedz, że w kierunku decentralizacji tak Kijów w kierunku decentralizacji cesarstwa to znaczy uzyskania przez Książąt terytorialnych samodzielnie nowych kompetencji dodatkowych kompetencji oni zaczęli od wieku szesnastym prowadzić w gruncie rzeczy własną politykę zagraniczną służb, szukając sojuszy politycznych poza cesarstwem no, stając się po prostu nie dopuścić do tego, żeby zwierzchność cesarska nad książęta mi terytorialnymi została została przywrócona i, kiedy tysiące osiemnastym roku wysłannicy cesarscy wprawdzie zostają wyrzuceni przez okno od razu może dodajmy, że podobno nic się im nie stało, bo spadli na kupkę naturalnego kompostu czy po prostu resztek, które były wyrzucane po ucztach tak mówią protestanccy niedowiarkom wiarę strona katolicka utrzymywała, że nic im się nie stanie gdyż, kiedy wypadali przez okno podtrzymywała ich Najświętsza panienka w innymi słowy miało dojść tutaj do Boskiej interwencji zdobywamy też same dylemat, jeżeli chodzi o bitwę warszawską czy to interwencja matki Boskiej czy jednak geniusz Piłsudskiego w łaźniach reż Alize tu jeśli chodzi o te racjonalne wyjaśnienia to też można byłoby dyskutować tak czy owak przeżyli w wkrótce potem jak stany czeskie, ponieważ Czechy są o monarchię stanową innymi słowy nie panują tam rządy absolutne króla tylko król współrządzić z Sejmem czeskim złożony z przedstawicieli możnowładców szlachty i miast czeskich ogłaszają o detronizację Ferdynanda drugiego, który był królem czeskim poza tym, że półkulę niemieckim cesarzem i powołują na tron 1 z elektorów Książąt elektorów wrzeszczy Książąt elektorów cesarstwo, a skądinąd z będącego 1 z ważniejszych szeregu Książąt protestanckich zasad jego lektura Palatynatu, a Fryderyka, licząc z, że po pierwsze, Fryderyka jako 1 z przywódców Stronnictwa protestanckich Książąt rzeszy zapewni, a tej polityce mającej służyć zerwaniu z Habsburgami uniezależnieniu się od władzy habsburskiej pomoc innych Książąt protest francuskich, a z drugiej strony, dlatego że Fryderyki wzięciem króla Anglii Szkocji Jakuba pierwszego i liczą w związku z tym, że również angielska pomoc państwa również protestanckiego i sławnego jeszcze w tych latach z pokonania przed 30 laty, gdy hiszpańskiej armady pozwolili Czechom wybić się na niezależność od Habsburgów konsekwencje tego co się za chwilę wydarzy, czyli tej wojny, która w 1800 osiemnastym roku się rozpoczyna są dla Czechów straszliwe, ponieważ wojna epidemia właściwie spowoduje katastrofę demograficzną i kraj potem przez długie dziesięciolecia nie będzie mógł się z tej klęski pod dźwignąć niemały już o tym, że zostanie całkowicie podporządkowany, aby spółka tak jest, dlatego że no i nadzieje Czechów na rychłą pomoc ze strony innych Książąt protest francuskich czy ze strony Anny dziś był zły na niczym, bo wojna, do której doszło pomiędzy Czechami i ich nowo wybranym królem, a ich legalnym królem Ferdynandem drugim jak i cesarskim, skąd okazała się dla Czechów katastrofalna skądinąd Fryderyk w jest nazywany zimowym królem to znaczy jego panowanie trwało zaledwie kilka miesięcy w Czechach i były miesiące zimowe tanie euro za miesiące zimowe tak po bitwie pod białą górą, a w zimą 2020 Czechy zostały całkowicie cechy właściwe zostały zajęte na powrót przez wojska habsburskie Fryderyk schronił się na początku we Wrocławiu dlatego ze Śląska nie udało się od razu Habsburgom opanować zresztą Śląsk będzie 1 z takich elementów przechodni podczas trwania całej wojny trzydziestoletniej będzie przechodził z rąk do rąk nie po raz pierwszy nie po raz ostatni i po białej Górze z 1 strony Ferdynand drugi nakazał zwołanie sądu nad przywódcami powstania czeskiego, ponieważ z jego punktu widzenia było to powstanie rebelia po prostu i 27 spośród 30 wywodzących się ze szlachty i arystokracji czeskiej przywódców powstania zostało skazanych na śmieci ściętych publicznie na rynku w Pradze posypały się też bardzo liczne konfiskaty mienia osób zaangażowanych w ową rebelia anty habsburską ich dobra były przekazywane strażnikom Habsburgów często z łona szlachty czeskiej, ale jeszcze częściej z innych krajów niemieckich co więcej zlikwidowano Czecha w w wszelkie znaczenie, utrzymując teoretycznie istnienie stanu w czeskich, ale zlikwidowano wszelkie ich przywileje autonomiczne, wprowadzając bezpośrednie rządy absolutne styczne w Czechach i pro po bitwie pod białą górą mamy do czynienia z trwającym w ponad stulecie okresem no i tłamsi szerzenia jakiejkolwiek niezależności nie tylko politycznej, ale również kulturowej w tym językowej w Czechach znaczna część radzimy szlachty czeskiej albo całkowicie utraciła pozycję polityczną i majątkową mówiłem o tym, konfiskata mówimy o procesach część się na SGH manii została część została zastąpiona przez nowe przybyłym z innych krajów niemieckich elit bitwa pod białą górą rozpoczyna też taki okres, bo można było uznawać smuty językowej w Czechach to znaczy germanizacja tak to znaczy późna nowożytność siły w Czechach to jest okres, w którym język czeski z wśród elit czeskich w gruncie rzeczy zostaje całkowicie wyparte przez Niemcz zna mężczyzna pozostaje językiem mówionym dołów społecznych wyłącznie to znaczy trochę biedoty miejskiej, ale głównie pozostaje używana na wsi czeskiej i kiedy później ojcowie, bo mamy do czynienia w wieku 19 zewnętrzna asem w Narodowym nie tylko w Czechach w całej Europie to jest powszechne zjawisko i w wieku dziewiętnastym pojawiają się ojcowie nowożytnego języka czeskiego który, którzy tworzą na nowo w gruncie rzeczy czym odtwarzają rekonstruują literacką cześć przyznał częściowo częściowo, wymyślając nowe słowa np. stąd z mamy np. w języku czeskim współczesnym takie słowa jak le tableau od lat oznaczający samolot czy Divadlo oznaczające teatru, ponieważ w języku czeskim widzi wad to jest patrzeć jest to dosłowne tłumaczenie jest z języka Grecji ze starogreckiego również teatr on po grecku to też oznacza coś do oglądania Niemcy dopiero w dziewiętnastym wieku wielcy zwycięzcy humaniści muszą zrekonstruować czeski język literacki, który całkowicie zaginął o pobicie pod potrzeby w wyniku klęski pod pod białą górą też, że naród został wybity to, o czym przypominam państwu mówiłam, czyli o w tej katastrofy demograficznej Ziober mógł podać się państwu liczyło na to najlepiej widać co się stało z 4  000 000 ton zostało 800700  000 to jest zjawisko szersze i w bardzo bardzo charakterystycznym dla całej wojny trzydziestoletniej to znaczy potężne straty w ludziach ogromne straty demograficzne na obszarze całej rzeszy myśmy tutaj powiedzieli, że mamy do czynienia z pierwszą wojną pan Europejską około 17 państw brało udział w tej wojnie nie, licząc tych wszystkich miast wolnych hrabstwa, ale jest, ale z teatrem tej wojny była rzesza ich rzesza niemiecka i Czech w i teraz jest to również Wolf pierwsza wojna trzydziestoletnia jest również pierwszą wojną, w której tak, aby w, których w ogromny sposób większy sposób z większym stopniu niż żołnierze z 2 wojnie uczestniczący ucierpiała ludność cywilna po pierwsze ze względu na to, że te obce armie mamy do czynienia z zadaniami szwedzkimi duńskimi francuskimi hiszpańskimi węgierskimi wojskami polskimi też, które jest owczy c, które w pewnym momencie odegrały dość istotną rolę w wojnie, ale może o tym jeszcze przy innej okazji Polacy akurat działali w Niemczech Otóż w defensywie tylko targowiska, że państwa nie zmyli, kiedy pan profesor, mówi że armii były węgierski szwedzki francuskie to nie byli Szwedzi Węgrzy Francuzi, ponieważ charakterystyczną rzeczą dla wojny trzydziestoletniej są wojska zaciężne Lublin najemnicy, którym się kupowało wynajmowało mogli służyć 1 armii za chwilę mogli służyć w drugi na początku lat trzydziestych, kiedy na oferowała armia, a szwedzka i naliczyła ponad 80  000 osób Szwedzi stanowili w niej mną grupa około 3000 tak, czyli wszyscy pozostali to byli żołnierze innych narodowości, którzy dali się wynająć w tym w znacznym stopniu Niemcy po prostu werbowani na miejscu Otóż te wszystkie, a nie działają na terenie Niemiec i działają często zgodnie z zasadą często Wolgast wziął się sama tak jest dla dla dla nowożytności, że wojna żywi się sama to znaczy ci żołnierze oprócz tego, że otrzymują bardzo lubię regularnie żołd, bo z płynnością finansową zleceniodawców bywa też już nie po prostu zapewniają sobie bądź aprowizacja w przypadku, gdy była aprowizacja centralnie sterowana, że tak wyrażę zawodziła bądź po posturze poprawić swoją wojenną dolę bądź, żebyś się wzbogacić po prostu trzeba pamiętać, że najemnicy, że rząd wypłacanym najemnikom jest tylko 1 z ich motywacji finansowych tak to znaczy oni liczą na słupy np. Otóż to, że będą przez Boga też na słupach Otóż oni wszyscy, a żywią się żywią się jej tę wojnę kosztem krajów niemieckich kosztem ich ludności innymi słowy mnożą się akwizycje majątku dobytku, ale także w w ramach pewnej taktyki wojennej po to, żeby uniknąć aprowizacji dla przeciwnika niszczy się miasta niszczy się poloniści się zabudowania gospodarcze czy taktyka spalonej ziemi w taki jest i to wszystko powoduje wśród ludności Niemiec czy inaczej wśród ludności rzeszy niemieckiej także Ciech, bo może pamiętać, że myśmy co prawda powiedzieli, że wojna o koronę czeską kończy się po bitwie pod białą górą, ale Czechy nadal z stanowią teatr wojenny to znaczy do wojska przemaszerowały wujowi, jakie za drugą stronę, a po jej jeszcze pod koniec wojny, czyli w latach czterdziestych Czechy będą podobnie jak Śląsk podobnie jak inne kraje rzeszy niemieckiej będą kupowane w znacznym stopniu przez Szwedów i teraz Hula nie tych rozmaitych armii wysyłanych przez Szwedów Duńczyków Francuzów Hiszpanów Węgrów na terenie krajów niemieckich w tym Ciach powoduje po pierwsze, spustoszenie w infrastrukturalne czy też infrastrukturalny gospodarczy i wobec tego w wywołuje np. klęski głodu po drugie przy ówczesnym stanie higieny, a bardzo niskim jak można jak państwo mogło się domyślać powoduje też piorunujące rozprzestrzenianie się zaciąganych przez te maszerujące z północy na południe list ze Wschodu na zachód, a mnie SOR-ów, które zbierają, tym bardziej śmiertelne żniwo może większość ludności jest niedożywiona to są te 2 rzeczy to znaczy wyniszczenie kraju poprzez działania wojenne klęski głodu klęski chorób są dziś epidemie są głównymi czynnikami powodującymi wyludnienie nie tylko w Czechach, ale także właściwych w krajach niemieckich szacuje się, że ludność Niemiec została już spadła w wyniku wojny trzydziestoletniej od 30 % w tym statystycznie znaczy dla całego obszaru w zależności od regionu te, a w zależności od regionu nawalić wydały już 506070 % no w najbardziej katastrofalne demograficznie wyniki skutki były rzeczywiście w czasach tak, ale różne kraje niemieckie były tymi klęskami tą klęską demograficzną dotknięte nie mniejszym stopniu można powiedzieć, że dla obszarów rzeszy i Ciach wojna trzydziestoletnia jest katastrofą demograficzną porównywalną z epidemią czarnej śmierci w wieku 14, a miejscami nawet nawet bardziej trzecim wreszcie to już tylko zupełnie panie profesorze liczby także dla zobrazowania tego co się wydarzyło mniej więcej ofiar wojny trzydziestoletniej było 8  000 000 tak szacują historycy i dla porównania Francja, która była wtedy najludniejszym krajem kontynentu liczyła około 20  000 000 ludzi Anglia 45  000 000 Hiszpanii około 8  000 0008  000 000 ofiar tak jak mówiliśmy przede wszystkim państwa niemieckie i Czechy, czyli dwukrotna liczba mieszkańców Anglii zielone i teraz trzecim czynnikiem i nie bez powodu mówią o nim na ostatnim miejscu są też w, a represji w stosunku do ludności do ludności cywilnej, które w nie, licząc od niektórych etapów wojny stuletniej są pierwszym poświadczony tym przypadkiem w dziejach europejskich wojen stosowania w czasie konfliktu zbrojnego represji w stosunku do ludności cywilnej to się pojawia po raz pierwszy właśnie z tym niewielkim wyjątkiem dotyczącym wojny stuletniej po raz pierwszy, ale też można powiedzieć, że nie na trwałe to znaczy to nie jest jednych i niewinnie represje w stosunku do ludności cywilnej ze strony armii agresora nie stają się po wojnie trzydziestoletniej trwałym dziedzictwem historii militarnej to jednak wojnę trzydziestoletnią na tle innych wojen epoki od wyróżnia odróżnia zdecydowanie, ale z takim zjawiskiem mamy do czynienia mamy do czynienia n p . z często stosowanym zabiegiem bombardowania miast przez armię agresora bombardowania NATO strzela wprost ostrzeliwania z armat powinno w szczególności te będą do tego rodzaju do dywidendy do tego rodzaju działań są skłonne są one skłonić 3 uczy troje uczestników wojny to znaczy z 1 strony Habsburgowie z drugiej strony Szwedzi w trzeciej strony Francuzi i n p . z wiele miast w Niemczech zachodnich w swojej zyskało nową nowożytna mostu, której plan zagospodarowania, dlatego że zostały one ostrzelane i czy w znacznym stopniu zrównany z ziemią przez Francuzów w Niemczech północnych przez Szwedów 1 z najbardziej krwawych epizodów tej wojny to zniszczenie Magdeburga wtedy zginęło mniej więcej 20  000 osób pisały o tym na rozmaite gazety było o kilkadziesiąt broszur ulotek, które o tym, informował o Europie to wołało gigantyczne wstrząsy napisano o tym, o tym pisała francuska Gazeta, że właściwie prace wielu pokoleń zniszczono opuszczoną z dymem zmieniono stopił w ciągu niespełna 1 dnia zniszczenia Magdeburga jest też 1 z momentów zwrotnych w wojnie, dlatego że tutaj w 2031, dlatego że wydaje się wydawało się, że przełomu lat czy też do początku lat trzydziestych, że strona katolicka to znaczy Habsburgowie cesarz wraz ze wspierającą go ligą katolicką złożoną z kilku księstw katolickich w tym przede wszystkim należy wśród nich wymienić dawali, ale też Księstwa terytorialne kościelne to znaczy Księstwo arcybiskupów trawił Księstwo arcybiskupów w Moguncji Księstwo arcybiskupów kolonii Otóż wydawało się, że ta strona ligi katolickiej no za triumfowała nad tzw . Unią protestancką po klęsce Ciach dzięki znacznym stopniu dzięki dyplomacji francuskiej oraz dzięki zabiegom ze strony Unii protestanckiej do wojny włączyła się dania państwa protestanckie, ale po kilka kół w latach 1 z nich Duńczykom wojna w rzeszy nie szła bardzo dobrze, a raczej ponosili porażki i w roku 18002009 . Duńczycy wycofali się z wojny były przynajmniej na ten znak na ten moment, podpisując z pokój z Habsburgami ani później włączą się do wojny ponownie tym razem po stronie Habsburgów, chociaż są państwem protestanckim i na przełomie lat dwudziestych trzydziestych wydaje się, że wojna w gruncie rzeczy zmierza ku końcowi i zostaje w PiS i że została została rozstrzygnięta na korzyść cesarza i katolików zniszczenie Magdeburga i kampania informacyjna propagandowa należałoby powiedzieć, o której pani redaktor przed chwilą wspomniała jest znowu 1 z pierwszych znanych poświadczonych historię przypadków pokazujących, że działania w Vojens rzecz, że w działaniach wojennych istotnym elementem strategii czy taktyki może być informacja to znaczy mamy do czynienia z wojną informacyjną również i a rozpowszechnianie zarówno na obszarze rzeszy jak i poza Niemcami a informacji o tym jak straszliwie został po traktowanym przez wojska cesarskie Magdę Google spowodowało z 1 strony konsolidacje Książąt w unii protestanci którzy pobłądzili w sobie wojowniczego ducha z drugiej strony po wycofaniu się w Danii spowodowało bardzo znaczące zaangażowanie się wojny ze strony Francji, która wcześniej co prawda o ingerował w przebiegu wojny dyplomatycznie, wspierając Książąt po ten stan ich, ponieważ od ponad stulecia największym przeciwnikiem Francji w Europie byli Habsburgowie finansowo, wspierając Książąt protest francuskich a, używając metod dyplomatycznych w celu np. począwszy do więzienia 2005. zaangażowania do wojny Dani, ale militarnie w wojnie nie brała udział od 21800 trzydziestym już po wycofaniu się w Danii Francja rozpoczyna działania wojenne Anny z Hiszpanią na froncie Niedzielan z kim i nad reńskim, ponieważ należy, że państwo pamiętać, że posiadłości Hiszpanii w jeszcze wieku siedemnastym obejmują też południowe Niderlandy, czyli dzisiejszą Belgię oraz część Burgundii a, a także za cenne ogromnych nakładów finansowych i wysiłków dyplomatycznych Francji udaje się wprowadzić kolejnego gracza do wojny to znaczy Szwecję dyplomacja francuska w tym celu m. in. pośredniczy w rokowaniach pokojowych 5 pomiędzy polską a Szwecją zakończonych rozejmem VAT mały włos od 10062009 . po to, żeby Szwecja uwolniona od ciężaru wojny z polską mogła zaangażować się w działania wojenne na terenie rzeszy no i Pałacem będzie na odwrót Szwedzi zaprawieni w bojach trzydziestoletnich postanowią zrobić potop no tak to znaczy na żali było odpuszczać tak tak dobrze im się na wojnie wiodło zresztą Szwedzi bardzo Szwecja bardzo skorzystała jeśli chodzi o jej pozycję w Europie na pokoju westfalskim kończącym wojnę trzydziestoletnią Francja, ale wygrywamy tylko dodam i od 10063001 . roku mamy do czynienia również działaniami wojsk francuskich na terenie rzeszy wcześniej ograniczone od trzydziestego roku tylko do frontu w powiedzmy to Hiszpan słowo front nie jest właściwe jest zbyt ciasne, ale do KON konfliktu zbrojnego z Hiszpanią tylko, która co prawda wspiera Habsburgów austriackich, ale w 163031 Francuzi walczą tylko z Hiszpanami od 18003001 . roku armie francuskie zaczynają operować również na terenie na terenie Niemiec jeszcze 1 rzecz VAT-u przy tej okazji później, a może nie być wojna toczy się na terenie Niemiec dotyczy w znacznym stopniu spra w wewnątrz Niemiec kich, ale na jej największą liczebnie, a nie zaangażowaną w wojnę trzydziestoletnią w ciągu 30 lat rzecz jasna, zachowując wystawili Hiszpanię to znaczy szacuje się, że około 500  000 ludzi w trakcie wojny trzydziestoletniej wystawę wystawiła Hiszpania druga w kolejności siła zaangażowana w wojnie trzydziestoletniej są wojska habsburskie LM wind w habitach Habsburg austriacki, czyli tak, ale tak nie na wózku hiszpańskie to jest około 300  000 ludzi w ciągu 30 lat to są liczby ogromny jak nowe czasy pani redaktor tej mówiła, że wśród kilkudziesięciu tysięcznej armii nominalnie szwedzkiej Szwedzi wystawiają nas samych Szwedów jest około 3000, bo trzeba pamiętać, że do czasów wojny trzydziestoletniej wojny toczy się właśnie siłami i tego urzędu to są armie kilku tysięczne w jakichś zupełnie wyjątkowych sytuacjach n p . ostatni okres wojny stuletniej czy wojny włoskie morze mogą to być danie Paul Smith kilkunastotysięczne 10  00012  000 w wojnę Otóż czynna ochrona jest u nas łowienia masowo Bienia i wystawiania ogromnych armii liczącej sobie i i ich od wojny trzydziestoletniej państwa przynajmniej te państwa, w których panują monarchia absolutna którą, których są to, że rządzone absurdy stycznie zaczyna się i na trwałe wchodzi do 45 Dziedzic twa w kulturze politycznej militarnej utrzymywanie co najmniej kilkudziesięciu tysięcznej co najmniej kilkudziesięciu tysięcznej armii ani stałej takiej armii zawodowej Szanowni państwo następuje uzawodowienie armii oznacza oczywiście jest to proces ani dzieje się z piątku na sobotę, ale to się właśnie wtedy rozpoczyna to znaczy po prostu rezygnuje się z najemników z najemników oraz pospolitego ruszenia na rzecz stałej utrzymywanej również w czasach pokoju ani rozpuszczalnej po zakończeniu wojny jak bywało dotąd stałej utrzymywanej również w czasie pokoju ani zawodowej co ma duże państwa ogromne konsekwencje społeczne gospodarcze to znaczy utrzymywanie armii również w czasach pokoju po to, powoduje np. konieczność podniesienia podatków, dlatego że partia uszanuje utrzymanie wyjawił, iż w czasach pokoju kosztuje po drugie, ona gdzieś musi grać, bo po pierwsze trzeba im płacić cały czas również w czasach pokoju na wczasach pokoju nie można powiedzieć, że wojna czy rzecz, że żadna nie wyżywi się sama tak jak na zasadzie, że wojna żywi się sama też nie będzie się rzuciła na współ rodakami chyba, że to Rzeczpospolita jest w to co innego innymi słowy monarchia musi realnie w czasie pokoju utrzymywać, płacąc żołd co jakiś czas na arenie, ćwicząc w po pierwsze po to, żeby nie zatraciła sprawności bojowej, ale po drugie, dlatego, że państwo domyślają stała armia, która dziś stacjonuje dziś młodzi to jest dość silny niebezpieczny instrument po kolejnym wersecie jeśli utrzymujemy stałą ani w czasach pokoju to ona gdzieś też musi stacjonować innymi słowy pojawiają po pojawia się zjawisko miast garnizonowych co ma konsekwencje społeczno-gospodarcze również pozytywne to znaczy np. prowadzić do rozwoju produkcji po nim przed wypłatą przemysłowej na potrzeby armii na innymi słowy w znacznym stopniu wojna trzydziestoletnia mimo jej katastrofalnych konsekwencji bezpośrednich w dużym stopniu prowadzi też do powiedzieli byśmy modernizacji państwa społeczeństwa Europejskiego, choć nie zawsze są to modernizacje, których byśmy sobie najbardziej życzyli, ale taką pozytywną pozytywną chyba w jeśli państwo ocenią administrację był właśnie rozrost administracji przede wszystkim w krajach rzeszy spowodowany tym, że była taka gigantyczna skala zniszczeń nisza trzeba było podjąć oczywiście taki zorganizowany masowy masowy wysiłek odbudowy i ktoś to musiało nadzorować kontrolować no jakoś logistycznie zorganizować to wiąże się skądinąd z z konsekwencjami konsekwencjami wojny trzydziestoletniej i zawartymi w ustaleniach traktatu westfalskiego w 1800 czterdziestego ósmego roku dla Księstwa rzeź, które ostatecznie uzyskały w gruncie rzeczy status kwas niezależnych państw to znaczy po pierwsze, utrzymano zasadę, że panujący decyduje o religii poddanych, choć z pewnymi wyjątkami to znaczy, że w nie można było zmienić religii poddanych ziemia nowych poddanych tak, ponieważ mamy do czynienia z pewnymi zmianami terytorialnymi również na terenie rzeszy i pokój westfalski ustala, że ci, że żadna rzecz, że obszary, które zostały włączone przyłączone przez państwa i państewka biorące udział w wojnę wojnie po roku 10062004. mogło ich ludność może wyznawać dot swoją dotychczasową linię panujący nie może ich zmusić książęta otrzymują też swobodę o nim wcześniej w gruncie rzeczy to robi, ale robili to bez przyzwolenia cesarza prowadzenia samodzielnej polityki zagranicznej pod warunkiem że, że ta polityka zagraniczna nie będzie wymierzona przeciwko cesarstwu ani cesarzowi, a zostaje usankcjonowane przez Habsburgów na mocy traktatu westfalskiego posiadanie przez Książąt po to, stan ich Sekula zwanych dóbr kościelnych i ponieważ książęta rzeszy zyskują wówczas no właśnie ową pozycje faktycznie z samodzielnych faktycznie suwerennych władców to pociąga za sobą również nie tylko konieczność, ale im możliwość rozbudowywania aparatu administracyjnego, który te Cook, który te nowe państwa będzie organizował no nowe państwa no nowego typu państwa tak organizował i i utrzymywał daje to też możliwość podjęcia właśnie działań zmierzających do odbudowy zniszczonej infrastruktury miejskiej drogowej w 23 i odbudowy rolnictwa co więcej trzeba pamiętać o tym, że znaczna część wpływów podatkowych czy też systemu podatkowego wprowadzanego w czasie wojny trzydziestoletniej dla celów wojennych została już na trwałe, tym bardziej wzmacniając fiskalizm państwowy IT administracyjną te administracyjne funkcje państwa dotyczy to pani z Wrzeszcza, ale dotyczy to też państwo zewnętrznych to znaczy Francja w, która rozpoczęła rokowania pokojowe zaraz po śmieci kardynała Dziwisza Lille, który wprowadził Francję do wojny jego następca i 2 trzynastego, ale później jego następcy następca pisze je kradną baza linii wkrótce po objęciu władzy jako pierwszy minister we Francji rozpoczął rozmowy po kole pokojowe jednocześnie, tocząc działania wojenne i w ciągu 5 lat do traktatu westfalskiego między agencją 800 czterdziestym trzecim 1600 czterdziestym ósmy roku wydało mi na prowadzenie wojny i na prowadzenie działań dyplomatycznych i w ramach wojny trzydziestoletniej równowartość dwudziestoletnich przychodów skarbu francuskiego skutkowało to m. in . po we Francji wybuchem Frondy, ale też na tak, żeby zebrać tak ogromne pieniądze potrzebna była rozbudowa ogromna rozbudowa i wzmocnienie aparatu administracyjnego i nie bez powodu ma zawinili po Wiśle 2, a przed Ludwikiem czternastym jest, że 1 z najważniejszych twórców potęgi Francji nowożytnej i monarchii absolutnej we Francji o właściwe to też niezwykle istotne oprócz tego rozrostu administracji osad u zawodowi armii także wzmocnienie się monarchii absolutnych, ale skoro jesteśmy przy pokoju westfalskim jest niezwykle istotne Szanowni państwo dla historii Europy i dla historii stosunków międzynarodowych o tym, pisał m. in . Henry Kissinger, ponieważ jest to inni taka pierwsza traktatowe próba stworzenia porządku Międzynarodowego porządku Międzynarodowego, który utrzymał się w zasadzie do wojen napoleońskich oczywiście pierwszą próbą jego podważenia będzie wielka rewolucja francuska, ale dopiero o wojny napoleońskie nam inny kończący kolejny Kongres sprawniejsza, a że ZTM in karty zostaną rozdane po raz kolejny, ale ten pierwszy międzynarodowy porządek wykuwa się właśnie wraz z traktatem wersalskim bestialskim inny i nim on też hełm zmienia pewną istotną rzecz podstawową jednostką w stosunkach międzynarodowych przestaje być dynastia albo religia właśnie, a staje się nią państwa państwo reprezentowane rzecz jasna przez swoją monarchię, ale rzeczywiście państwo mające im też charakteryzujące samo siebie często odrębną tożsamością kulturową etniczną polityczną językową, a z UE traktat westfalski jest też pierwszym Enel-Med albo inaczej rzeczywiście jest to pierwsza próba traktatowego o umowę stworzenia czegoś co później w wieku osiemnastym zyskała nazwę systemu systemu Europejskiego wśród konsekwencji wojny trzydziestoletniej jest z 1 strony a wzmocnienie tendencji do władzy absolutnej wstecznej w państwach europejskich to znaczy w bardzo wyraźny sposób znaczna część państw biorących w wojnie trzydziestoletniej udziału, a i tych, które wychodzą z nimi wzmocnione to są państwa, w których władza ma charakter absolutnie styczne Francja Habsburgowie, którzy co prawda tracą w znacznym stopniu kontrolę nad terytorium rzeszy, ale udaje im się w znacznym stopniu skonsolidować wszystkie pozostałe posiadłości czy też te, w których panują bezpośrednio, czyli Austrię Czechy część Węgier jako zalążek tego co później w wieku dziewiętnastym będzie monarchią habsburską austriacką czy później austro węgierską w Szwecji, która jest monarchią stanową de iure, a Polak króla jako przywódcy wojennego, bo trzeba pamiętać, że w większości władcy europejscy i prowadzili osobiście działań wojennych w czasie wojny trzydziestoletniej wyjątkiem czy 1 z nielicznych wyjątków jest Gustaw Adolf król szwedzki, który jest 1 z najbardziej liczących się wozów w wojnie trzydziestoletniej i znaczną część znaczną część tego o tzw. okresu szwedzkiego Karol Gustaw spędza właśnie w Niemczech osobiście, dowodząc tam armią szwedzką innymi słowy tworzy się w za jego panowania coś w rodzaju takiego państwa wojennego, a którego na banana, którego potrzeby pracuje z są skierowane wszystkie wysiłki politycznej gospodarczej państwa co niesłychanie wzmacnia pozycję króla wobec stanu w tak ale w jakim sensie można powiedzieć że de facto w Szwecji zostaje wprowadzony w rodzaju stanu wojennego tak to znaczy nie nie to, że ogranicza się w jakikolwiek sposób wolności takie, jakie były w cudzysłowie mówiąc obywatelskie, ale cały ten wysiłek gospodarczy Administracyjny państwa zostaje skierowany na wojnę, a tym przywódcą wojennym jest właśnie Gustaw Adolf osłabione z całą pewnością zostają tendencje właśnie o to nam decentralizacja centralizacji inne w ramach poszczególnych państw to znaczy nawet jeśli rzesza niemiecka ulega daleko idącej decentralizacji jako całość to pozycja poszczególnych Książąt ich państewka zostaje również wzmocniona i również oni zaczynają przynajmniej kierować politykę wewnętrzną owych państ w w kierunku rządów absolutnych stycznych, choć na jej najwyraźniej o owym monarchie absolutne kształtują się w wyniku wojny trzydziestoletniej właśnie ów Habsburgów i we Francji w traktat bóstwa traktat westfalski nie tylko tworzy ów system, który będzie podwaliną, dlaczego chcą również w wieku 18 zacznie się nazwać koncertem mocarst w europejskich ale, ale też bardzo znacznym stopniu ukształtował je mapę polityczną euro, a która rano z pewnymi, zwłaszcza dla Polski mającymi znaczenie korektami, a przetrwa nie tylko tych wojen napoleońskich, ale w gruncie rzeczy do czasu zjednoczenia Włoch Niemiec w na początku drugiej połowy dziewiętnastego wieku to znaczy ustala się wówczas ostatecznie polityczny podział Włochów, a polityczny podział Niemiec, choć ten zostanie wcale nie z korzyścią dla Francji długofalowo skorygowana w skorygowanej później przez Napoleona w momencie rozpoczęcia wojny trzydziestoletniej a rzesza niemiecka była podzielona na około 80 państ w i państewek od dużych państ w takich jak Bawaria np. 3 w granicach zbliżonych do badań współczesnej, chociaż to w cieplejszych do państ w jak mikroskopijnych za liczących sobie kilkaset kilometrów kwadratowych po traktacie westfalskim i na to szły ogromne środki z Francji właśnie ta liczba państ w i państewek, na które podzielony podzielone, że niska zasadą około 300 innymi słowy kradną baza linii dołożył wszelkich starań, żeby jak najbardziej rozbić polityczną polityczną jedność rzeszy Francuzi wiedzieli co robią no właśnie Napoleon nie bardzo tak dlatego to znaczy on naprawdę bardzo denerwowało to, że pan miał niezwykle systematyczny umysłu bazy denerwowało, że jedno państwo może być podzielony na tych na tyle różnych dodatków bardzo nierównej wielkości państw państewek jest nieco skonsolidował co opóźnia odbiło się czkawką jego bratankowie Napoleonowi trzeciemu, ale jeśli chodzi o Europę zachodnią to w dużym stopniu kształt z polityczny państw i kształt mapy politycznej Europy zachodniej będzie trwało właśnie do drugiej połowy wieku dziewiętnastego do zjednoczenia Włoch Niemiec z pewnymi korektami, dlatego że jeśli chodzi n p . o udział Francji w wojnie trzydziestoletniej to jest to dopiero w gruncie rzeczy przygrywka czy też początek wielkiego zaangażowania wojennego Francji przez cały wiek siedemnasty warto powiedzieć, że Francja 2 tysiące 3006. wspominają go częściej trzydziestym rozpoczyna wojnę z Hiszpanią w 18003001 . z Habsburgami austriackimi i te działania wojenne w Niemczech francuski kończą się traktatem wersalskim, ale wojna z Hiszpanią trwa do traktatu pielęgniarskiego w 1800 pięćdziesiątym dziewiątym nie jest to wojna trzydziestoletnia już ta wojna z Hiszpanią, ale jest to 1 z jedno ze zjawisk politycznych militarnych, które jest niejako z wojny trzydziestoletniej bezpośrednio wynikają i takie spojrzenie stoczona przez kolejne 11 lat później za panowania Ludwika czternastego kolejne działania w wojenne Francja prowadzi wciąż przeciwko Habsburgom hiszpańskimi austriackim na terenie rzeszy warto też dodać, że 2 kraje de facto niezależne od dawna w wyniku traktatu westfalskiego zostają międzynarodowo uznane za formalnie niepodległe to zresztą skądinąd Boże państwa też jest nowe zjawisko wynikające z tego, o czym pani Ela to mówiła to znaczy, że tworzy się w gruncie rzeczy coś takiego jak prawo międzynarodowe i w tym systemie prawa Międzynarodowego obliczali uznawania jakichś zjawisk za rzecz przez społeczność międzynarodową w tym np. suwerenności jakiegoś państwa przed wojną trzydziestoletnią z takim zjawiskiem nie mieliśmy do czynienia po trupach, ponieważ po prostu nie zostało jeszcze wymyślono nikomu nie przychodziło do głowy, że społeczna, że istnieje też tak jak społeczność międzynarodowa po pierwsze, a po drugie, ziem żona może też uznawać albo czegoś nie uznawać te 2 państwa, które na mocy traktatu westfalskiego zostają uznane za odrębne organizmy państwowe i wyposażone we własną suwerenną władzę to jest Konfederacja szwajcarska de facto niepodległość w schyłku wieku piętnastego i Zjednoczone prowincje Niderlandów czyni przodem dzisiejszej Holandii tak części Niderlandów, nad którą hiszpańscy Habsburgowie w po drugiej połowy wieku szesnastego stracili stracili całkowicie kontrolę co więcej opłaty i kraje właśnie w ramach uznania ich całkowitej suwerenności zostają na mocy traktatu westfalskiego wyłączone z obszaru Świętego cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego ataku granica Świętego cesarstwa się cofa mu one zostają uznane za terytoria wobec cesarstwa zewnętrzne to jeszcze taki drobiazg jak terytorialnych, które i tak będzie nam się odbijał czkawką nam Europie aż do wieku dwudziestego podczas wojny trzydziestoletniej Francja zdobyła niemiecko i fizyczną, ale za akcję, którą Niemcy odzyskały 1800 siedemdziesiątym pierwszym roku, którą potem Francja odzyskała 1919, którą potem Niemcy zajęli w 1940, a Francuzi odbili w 1944 nie wiemy Alzacji i Lotaryngia to są takie zapalne punkty przez długi czas były zapalne punkty między Niemcami, a Francją o 2 ważne wątki jeszcze zapytam pana profesora, zanim oddam na głosy państwu, bo skoro jesteśmy przy traktacie westfalskim ma oczywiście sygnatariuszy wśród tych sygnatariuszy, ale nie ma takiego kraju jak Polska Netia rzadko to wspominaliśmy, że Polska właściwie nie brała udział w tej wojnie gdzieś tam przywiązał się armie na Pomorzu inni na Śląsku mamy lisowczyków średnio gracze, którzy zostali wysłani przez Zygmunta wazy pomagali cesarzowi niemieckiemu czy rzymskiemu jak to on wtedy się nazywało inne nasze pytanie właśnie, bo niektórzy inne z historyków dowodzą, że Rzeczpospolita ówczesna przegapiła swoją szansę, że mogła się na udziale w tej wojnie wzmocnić się tymczasem i neutralności sprawiła, że kiedy inni podpisywali traktat westfalski no to ona go nie podpisywała tym samym nie była wśród nowych mocarst w nie decydowała o tym, nowym porządku międzynarodowym, a ja bym powiedział, że jeśli chodzi o o udział Rzeczypospolitej Lecha już stawiam pewną tezę, kto chce dowieść co znaczy Rzeczpospolita formalnie w wojnie trzydziestoletniej nie uczestniczyła, ale w związku z tym również nie mogła siłą rzeczy być sygnatariuszem sygnatariuszem traktatu pokojowego w tym niemniej jednak Rzeczpospolita prowadziła albo bezpośrednio jako państwo działania wojenne albo królowie Rzeczypospolitej podejmowali pewne działania jak np. wysłanie przez Zygmunta trzeciego zaciężnych armii lisowczyków te, które z przebiegiem wojny trzydziestoletniej miały ścisły związek lisów wszyscy zostali wysłani na Węgry w czasie, kiedy oddziały księcia siedmiogrodzkiego Gabriela w tle na związane z sojuszem z Unią protestancką wrześniu zaatakowały Austrię i oblegały Wiedeń, a ja lisów dzików bili brała udziału w ramię w ramię z wojskami habsburskimi w walce z 7 orczykami się czy Siedmiogrodzie na mini no i nadal niekiedy nazywa się skutecznie to znaczy to oblężenie zostało zdjęte 7 łodzianie zostali, by ten został pokonany i niekiedy nazywa się te te wydarzenia pierwszą siecią wiedeńską o innymi słowy udział lisów lisowczyków pozwolił zapobiec chyba najpoważniejsze temu zagrożeniu dla Habsburgów, jakim w czasie całej wojny trzydziestoletniej mamy do czynienia to znaczy zostało było bezpośrednie NIO za zagrożone ich główna siedziba główna stolica a w inny Quest o w innych kwestiach równie Rzeczpospolita była czynna ja mówiłem o tym, że Francja wciąż 2009 . roku za pomocą za pomocą swoich dyplomatów ułatwiała czy też do komanda w zawarciu pokoju w istocie rzeczy był to Sejm pomiędzy Rzeczpospolitą Szwecję Otóż o 2029 w gruncie rzeczy od samego początku wieku siedemnastego Rzeczpospolita pozostaje w konflikcie zbrojnym z ze Szwecją o aż do owego pokoju w Starym Targu w 18002009. roku, czyli przez pierwsze dziesięciolecie wojny stuletniej, wiążąc siły szwedzkie, a Szwedzi bardzo chętnie już wcześniej interweniowali, gdy w wojnę trzydziestoletnią na terenie rzeszy choćby z tego względu, że od 18002004 . roku czynna na terenie rzeszy była armia duńska to, a stosunki szwedzką duńskie były tak samo wrogi jak znaczy dla Szwecji dania była nie mniejszym stopniu rywalem politycznym jak Rzeczpospolita to znaczy żywotnym interesem Gustawa Adolfa było w włączenie się do wojny po stronie Unii protestanckiej na terenie Niemiec po to, żeby nie dopuścić do wzmocnienia się w Danii i wobec tego toczona do 10062009 . roku wojna ze Szwecją przez Rzeczpospolitą wzmacnia również z Stone habsburską stronę katolicką i wobec tego można powiedzieć, że Rzeczpospolita formalnie nie wchodząc z dowolnie trzydziestoletni poniosła w znacznym stopniu negatywne konsekwencje wojny trzydziestoletniej to znaczy ponosiła wydatki na wojnę, choć toczoną nie na terenie Niemiec tylko gdzie indziej znaczy na terenie Pomorza implantów, a w formalinie przystępując do wojny no uniemożliwiła sobie rzeczywiście przynajmniej podjęcie próby wyciągnięcia jakichkolwiek korzyści choćby jeśli chodzi o zimie ościenne wobec Rzeczypospolitej, a dawni należące do Polski to znaczy trzeba przecież pamiętać, że zarówno Śląskiej ligi Pomorze zachodnie są teatrem w czasie wojny trzydziestoletniej są teatrem działań wojennych na Śląsku działają oprócz wojsk habsburskich wojska wojska duńskie szwedzkie francuskie na Pomorzu Duńczycy potem Szwedzi i że wojna trzydziestoletnia doprowadza też to dość daleko idących kolekcji terytorialnych na terenie rzeszy być może, gdyby Rzeczpospolita się w wojnę trzydziestoletnią zaangażowała oficjalnie, wysyłając swoje wojska na tereny Niemiec być może udałoby się jakichś korekt terytorialnych na rzecz Rzeczpospolitej na tych dawnych ziemiach dokonać należy pamiętać, że n p . w trakcie trwania wojny trzydziestoletniej po wygaśnięciu opolskiej gałęzi opolska Raciborskiej gałęzi Piastów cesarz Ferdynand trzeci a nadał mu w zarząd wazon Księstwo opolskie Raciborskiej i ono przez 20 latach w roku 1600 sześćdziesiątego szóstego pozostawało mi nów w zarządzie króla polskiego być może, gdyby po całym Śląsku nie byłoby co marzyć całą pewnością, ale być może, gdyby Rzeczpospolita brała bardziej aktywny udział i oficjalnie w wojnie trzydziestoletniej być może część Śląska udałoby się Rzeczypospolitej odzyskać 9003007 . roku wygasa dynastia Książąt ZAK zachodniopomorskich i to jest 1 z takich miękkich podbrzusze Pomorze zachodnie wojny trzydziestoletniej na terenie Niemiec, ale pewnym UE, czyli ziemie niegdyś z Koroną polską związane ze i po wygaśnięciu poświęcił BP bezpotomnie ostatniego księcia pomorskiego Pomorze zachodnie zostaje podzielone pomiędzy Brandenburgię Szwecję co zresztą potem traktat westfalski potwierdza zajęcie Pomorza Zachodniego przez Brandenburgię wzmacnia ten Brandenburg z kim człon państwa brandenburskich opolskiego pod panowaniem Hohenzollernów, ale i ta dodaje, choć wcale nam sił do późniejszych jak się okazało niestety w wyniku rozbiorów oraz zakończony sukcesem dążeń połączenia tych 2 części państ w obronnym Bosko pruskiego byliśmy być może, gdyby Rzeczpospolita wystąpiła w wojnie n p . jako sojusznik Habsburgów coś innego OFE trudno w ogóle wyobrazić, a być może udałoby się w ramach jakichś rekompensat uzyskać n p . Pomorze zachodnie co wzmacniałoby naszą pozycję nad Bałtykiem nie tylko względem Hohenzollernów, ale także i tu zabrakło chyba policzyć politycznego pomyślunku, a kierownikom polityki Rzeczypospolitej wobec Szwecji, bo wyjaśnienie niezaangażowani oficjalnego wojnę trzydziestoletnią Rzeczypospolitej jest dość jasny to znaczy pierwszym kierunkiem polityki zagranicznej i wojennej Rzeczypospolitej w owym czasie jest konflikt ze Szwecją nie pomyślano o tym, że zaangażowanie w wojnę można wykorzystać w rywalizacji ze Szwecją w innym kierunku niż dotychczas podejmowane to znaczy kierunek Inflanckiej czy już w owym czasie zupełnie abstrakcyjne dążenia do odzyskania Korony szwedzkiej przez polskich warzyw to jeszcze 1 wątek wątek niemiecki, ponieważ mówiliśmy o tym na już dużo nam podczas naszego spotkania o tym, że to była gigantyczna trauma trauma historyczna dla państ w niemieckich i to spowodowało też powstanie takiej tezy o narodzie spóźnionym, który zaliczył taki 2 stuletni regres i właściwie jak mówił cesarz Wilhelm drugi znalazł swojej ciotce zyskał swoje miejsce pod słońcem dopiero w roku 1800 siedemdziesiątym pierwszym, kiedy Niemcy się zjednoczył stał się cesarstwem niektórzy z historyków twierdzą, że to pomogło także spowodować to trauma historyczna i to poczucie takiego zapóźnienia cywilizacyjnego imperatyw przyspieszania, a że teraz zapóźnieni chcemy odzyskać to co nam się od dawna należało, a więc także pojawienie się w polityce zagranicznej i agresji siły no i potem ta ekspansja niemiecka bez wątpienia 1 z głównych nurtów w owym traumatycznym przeżyciu, jakim jest wojna trzydziestoletnia i skutki wojny trzydziestoletniej dla Niemców czy dla Niemiec jest ów brak politycznej jedności to znaczy fakt, że pomiędzy rokiem 1800 czterdziestym ósmy 1800 siedemdziesiątym pierwszym w gruncie rzeczy nie ma instytucji w nim osób ma sens instytucji Państwowej nie ma monarchii, która by reprezentowała interes ogólny niemiecki, ponieważ władza cesarska, czyli władza Habsburg ska w gruncie rzeczy z Niemiec zostaje wyparta ograniczona tylko do krajów Korony austriackiej krwi do Austrii po prostu pozostałe państwa jeszcze do wieku osiemnastego pozostają w sytuację takiego powiedziałbym mini koncertu mocarst w wewnątrz niemieckiego to znaczy jest po prostu kilka silnych księst w Bawaria Saksonia busik Dyneburg, czyli Hanower późniejszy Brandenburgia, który jakoś na tej grze równowagi sił pomiędzy nimi organizują życie polityczne Niemiec, ale żadne żadne z nich nie ma dość siły zresztą oto każdy z nich się stara, a także państwa ościenne w tym Habsburgowie, a o to chodzi, żeby się, że żadne z nich nie uzyskał przewagi aż do wieku osiemnastego, w którym zaczyna się kształtować potem rzeczywista potęga puszka, a żadnych nowych państw niemieckich nie jest w stanie ani wyrażać interesu ogólno niemieckiego ani chyba nawet o nim myśleć i rzeczywiście powstaje w związku z tym wśród elit niemieckich poczucie nosi historyczne historycznej krzywdy związanej z owym historycznym z opóźnieniem, które następnie wieku nacjonalizmów, jakim jest wiek dziewiętnasty starają się Niemcy naprawić jak na da naprawić te historyczne błędy czy też historyczne klęski jak oni uważają w znacznym stopniu obarczające wina winą za ów brak politycznej jedności ingerencje państ w sąsiednich w tym Tusk słusznie Francji, ale w tym rozumowaniu zapomina nie zapomina się 1 to znaczy, że motorem do Wei motorem owej decentralizacji upadku niemieckiej jedności bisami niemieccy książęta, którzy do którzy, a dążyli do zrzucenia supremacji cesarskiej władzy centralnej i warto mu mówiąc o owych historycznych klęskach historycznej krzywi się histerycznym zapóźnieni mu dodać, że to zapóźnienie, w którym rzeczywiście sami Niemcy mówią jeśli już w wieku już pod koniec wieku osiemnastego to znaczy już w dobie rewolucji francuskiej, a że tu chodzi raczej o zapóźnienie o charakterze politycznym to znaczy, że Niemcy jako kraj nie weszły na ten sam etap rozwoju historycznego jak np. Francja Szwecja, a Anglia a, ale no no rzecz jasna są też tak katastrofalne konsekwencje demograficzne gospodarcze, które trwają przez kilkadziesiąt w niektórych przypadkach jest to kilkadziesiąt lat, ale warto zauważyć, że UE polityczne rozczłonkowanie Niemiec po traktacie westfalskim, a prowadzi również do znaczeń MO chód 3 w konsekwencji negatywnych ma też kilka konsekwencji, które dla rozwoju, a kultury gospodarki społeczeństwa niemieckiego będą miały znaczenie pozytywne to znaczy pojawia się policjant wieczność i rozwoju gospodarczego intelektualnego w Niemczech to, że w dziewiętnastym począwszy od wieku dziewiętnastego Niemcy są krajem o naj najbardziej gęstej sieci uniwersytetów w Europie n p . jest konsekwencją policjant cyfryzacji i Niemiec w wyniku traktatu westfalskiego gliniarz każdy CAL każde Księstwo terytorialne, które się liczyło bądź chciało się liczyć fundował ufundował Uniwersytet to również wpływało na dole policjant jest racja wpływała również pozytywnie na rozwój gospodarczy Niemiec oczywiście po tym, kiedy udało się już te straszliwe zniszczenia wojenne odbudować, ale trzeba pamiętać o tym, że Niemcy były jeszcze potem w w wieku 18 wcześniej niszczone przez kolejne wojny Europejskiej przede wszystkim przez wielką wojnę północną w początkach wieku osiemnastego, a później przez tak naprawdę pierwszą wojną światową, czyli wojnę siedmioletnią toczącą się w latach 175663, a HR innymi słowy konsekwencje wojny stuletniej dla Niemców dla Niemiec politycznie są były katastrofalne, ale jeśli Ala, ale właśnie dlatego stawiam nacisk na to, że owo zapóźnienie należy w nich przede wszystkim politycznie, bo o rozbicie jedności niemieckiej dało bardzo pozytywnej w dalekiej perspektywie tak to znaczy od wieku osiemnastego, ale dało do bardzo pozytywny impuls dla ich rozwoju cywilizacyjnego zachęca teraz państwo do zadawania pytań mam nadzieję, że takowe są tu ktoś się będzie zgłaszał czy w on dobrze, bo tak oczywiście w bandę typować do wiersza groźba raczej jak pan mówi jak pan mówi od Niemiec to cud co to znaczy jak Jan Lewandowicz 1 z perspektywy austriackim NSA Austriak miał inną historię stąd też nauczyłem dziś to główny mniej głównym jej poszkodowanymi po tym, wstępnym testem opóźnionej opóźniony tego opóźnionej, o co innego narodu topili tereny obecnych Niemiec wcale tak tak oczywiście po wieżę, w której się interpretował któryś jest sam widziałem go głównym dowodzącym, jakie byty VI rano jak winnych miało chyba takie poczucie jak Kibitlewski to też ten sam powietrze o zdobi monarchii absolutnych Dick i jakoś tam można powierzyć wygrali wygrali swoje jedno grający w dacie wyjątkiem Hiszpanii, które dla, której zaczyna się w tym czasie okres zjazdu w dół, ale tak to jest legalny, ale główne stać głównie w Austrii, a główny Australia cesarz austriacki jego język niemiecki i Francja VIG VIG VIG realnie, czyli pojazd z nowej umowy bank, który nauczył się tej historii czysty mleczną oraz szczytu było jak ty wiesz historia którą, które wymykało się z rąk władzę nad destrukcja na totalna degrengolada, które tam odbywały się, jakby w innym klimacie, jaki wyznacza się coś podobno szczęście do pierwszej wojny do tego światowy czy inaczej po prostu się nie panował nad tym pan to trochę przesadzają i mówiąc też o o zwycięzców w jakim tamtejszy można, by powiedzieć co trzeci, w czym ludzie tacy, którzy wygrali coś znaczyć GTS pod względem politycznym w wąskim to był słuszny to kosztowało to 8  000 000 no ale co z tego miasta no na pewno do dyrektywy ich uczyć władz to nikogo nie nikomu to nie przeszkadzał trochę mi to trochę przeszkadzało, by ten kupowany opowiada historię aktywistki z punktu widzenia władz miasta na jakiej prawdy nota temat wybór inflacja rosną tak często do traumy dla Czechów jak grzyby po tej białej Górze, ale to było jak trybiki jak to wyglądało dla przeciętnych obywateli tych list listy tych krajów to był kompletnie da bataty presja, który potem ogarnęła właściwie całą Europę to przykład to 70 i 80 tych lat siedemnastego wieku chce o tym, przy placu mało mówi mówi się raczej od polityki one tego uznać, że powstało coś fajnego też trochę ataki na taki, jaki pierwszy taki, by taka międzynarodówka krajów na listy BBC czas ten koncert mocarstw dopiął przecież ich do tego przez konserwatywny jak twierdził, że dług specyfiką one jak i władcy to ci są 2 historię salwy jest historia ludu jest historia jak i z drugiej strony jak bitych krajów, ale co to jest dobro Vineta Wolin z rąk czy to był jednak racjonalne rozmiary akcja i wojenna i Poli wystarczy im wojnę przez politykę przystojny są, zaczynając od końca są różne nacjonalizmy tak to znaczy dla każdego co innego może się wydawać racjonalne to co nam się wydaje racjonalny mogło się nie wydawać racjonalne w wieku 17 nie odwrotnie teraz idąc pokoleń, więc ja się raczej nie zgadzam z tezą o tym, jakoby wojna trzydziestoletnia wywołała ogólną depresje gospodarczą w Europie Anand z całą pewnością były wsie to również to raczej dotyczy Niemiec to znaczy ja nie widzę wielkiego o wielkiej depresji ani gospodarczy ani kulturalnej ani intelektualnej poza obszarami niemieckimi o, owszem, może poza Hiszpanią, ale to jest troszkę o odmiennych odmienna kwestia i teraz jeśli mnie, że poza obszarami niemieckimi to dochodzimy do pytania pan bardzo cenię w samym początku zadał to znaczy co ja rozumiem przez Niemcy dla Elle i to jest pytanie uzasadnione dla pana jak dla Austriaka, ale poza tym jest to pytanie bardzo uzasadnione historycznie to znaczy mamy w tej chwili 2 państwa i 2 narody niemiecki austriacki, ale trzeba pamiętać, że proces tworzenia się w Austrii jako o by czuł od zmienne to od Niemiec i jest niezwykle skomplikowany i ciekawy to znaczy jeszcze w pierwszej połowie wieku dziewiętnastego Austriacy uważają się za Niemców z takim samym stopniu w jakim za Niemców uważa się Bawarczyków Saksonii czy ów Hannover cieków Prusaków mieszkańców pallad Senatu i teraz powiedziałbym, że w jakimś sensie początkiem nowego procesu wyodrębniania się w Austrii jako o byt czuł odrębnego od Niemiec jest też są też lata po wojnie trzydziestoletniej to znaczy Habsburgowie w wypełnieniu się politycznie z pozostałej części Niemiec, a mający swoją bazę terytorialną polityczną właśnie w Austrii i wzmacniający w konsekwencji w konsekwencji w 2 wojny swoją kontrole, a swoją pozycję w Czechach i na tych terenach Węgier, które wtedy posiadają, a zaczynają konsolidować władzę nad swymi terytoriami, które jest zresztą o tym, wspomniałem jeszcze w trakcie naszej rozmowy z panią redaktor, które zaczynają się stawać zaczątkiem tym co potem nazwiemy monarchią habsburską czy monarchią naddunajską w dacie czy to co wyprzedzał późniejsze cesarstwo austriackie czy cesarstwo austro-węgierskie to wówczas zostają i ja nie chcę przez to powiedzieć, że po wojnie trzydziestoletniej powstaje jakaś świadomość czy jakaś tożsamość austriacka, ale wówczas zaczynają się tworzyć polityczne w sensie geopolitycznym warunki do tego, żeby takie procesy tworzenia własnych poczucia własnej odrębności od reszty Niemiec, a w konsekwencji wyłonienia się w Austrii jako odrębnego państwa mogły w ogóle zaistnieć, choć trzeba pamiętać przecież, że klub, ale jeszcze 1937 roku anschlussu przez istotną część społeczeństwa austriackiego był rozumiany jako rzecz całkowicie logiczna to znaczy, że Austria jest przecież częścią Niemiec, ale to jest to naturalnie to jest oczywiście to jest konflikt z puszką austriacki, ale w dłoni Niemiec ja zresztą sądzę nie jestem chodzi o supremację, kto będzie na czyje niech wierzchołkiem współczesności, ale domyślam się, żeby w 1930 ósmy roku Austriacy, którzy wcale nie być wielbicielem Hitlera, ale uznawali anschluss za rzecz oczywistą to znaczy, że Austria jest po prostu częścią Niemiec tak mnie się wydaje, że nazizmu był taką ostatnią kroplą, która spowodowała w Odrę ostateczne ostateczny cóż może mówić o ostateczności skoro to miało miejsce 7080 lat temu nie wiemy co będzie za miasto, ale że znani z naszej dzisiejszej perspektywy ostatecznie, że nazizm był tą ostatnią kroplą, która spowodowała w świadomości Austriaków w sieni większości znacznej Austriaków przelała czarę, doprowadzając do wykształcenia się przekonanie o tym, że Austria to nie to, że Austria nie jest częścią Niemiec prawda, że jest oczywiście na to się nakłada cała świadomość historyczna i pamięć historyczna i m. in . to, o czym pan mówi to znaczy np. można pamiętać jak się tworzy nową tożsamość to można wspominać choćby rywalizacje Habsburg Coventry na skroni konflikty i to, jaką wolne dla monarchii habsburskiej negatywną odegrał w faweli drugi skądinąd może pamiętać wydaje drugi, który na co dzień posługiwał się językiem francuskim i Malwa 48 pisał w 1 z listów do 1 ze swoich przyjaciół rząd bardzo, że drzew teraz są bardzo żałuję, że nie zna niemieckiego w zasadzie już jest tak, że nie będzie się teraz z niemieckiego uczą czy są jeszcze jakieś pytania naprawdę z kasą państwo bardziej aktywni o niebo wszystko nagrywamy i potem trafiała na stronę Radia TOK FM, więc mam takie pytania chłonności gospodarki wiadomo, że wojna to jest jakiś to jest żydowski interes, by ktokolwiek w jakikolwiek inny były przyczyny to na niemal we wszystkich to z montażem to jest interes Charzykowy, gdzie były przyczyny ideologiczne religijne zawsze w tle są i jest coś co rządzi światem, czyli pieniądze jak sam czy Niemczech czy może pan powie coś bliższego na temat, kto wygrał na tym, ale pod względem ekonomicznym finansowym, bo firmy nie wiem produkcja, bo rozwiąże zaś chodzi o pieniądze czy wie pan troszkę pana rozumowanie jest prezent styczny to znaczy pan to pan na to patrzy oczyma współczesnego człowieka nie tylko takiego bardzo współczesny gole to jest taka perspektywa powiedziałbym, która to pana teza ona się w bardzo znacznym stopniu sprawdza począwszy od powiedzmy drugiej połowy wieku dziewiętnastego to znaczy od czasu od czasu, kiedy w Europie zapanował kapitalizm i rzeczywiście wielki kapitał w pewnym momencie zaczyna realizować swoje cele ekonomiczne często bardzo partykularne poprzez np. wywoływanie konfliktów zbrojnych, bo chodzi np. co to w pewnym momencie dzięki obserwacji kapitału się dowiedział, że wojna nakręca w pewnych dziedzinach gospodarki koniunktura oczywiście dotyczy to całej produkcji zbrojeniowej, ale nie tylko armia musi jeść musi jej coś być ubrana w tonacji to na pewno, ale całej produkcji zbrojeniowej, która w ogromnym stopniu opiera się na wydobyciu węgla i produkcji Stali prawda to jest przemysłu, który zaczyna się w Europie, bo wymienimy wraz z tych rozważań akurat w tym momencie Anglii, gdzie będzie zaczyna się wydobywać dla celów ogrzewania domów, bo się wcześniej weszli za bardzo, więc musieli szukać alternatywnych źródeł energii a jeszcze w pierwszej połowie wieku osiemnastego, ale na wielką skalę przemysł węglowy skalista stalowy zaczyna się w Europie zaczynać w 2 połowie wieku dziewiętnastego właśnie na potrzeby armii przede wszystkim nie tylko, bo chodzi też przecież o koleje chodzi też o rozbudowę infrastruktury miejskiej czy przemysłowej, ale w znacznym stopniu służy potrzebom popu ma potrzebom, a oczywiście jest też kwestia tego, że armia musi wieść, że trzeba i zapewniać aprowizacja je z pewnym musi się przemieszczać pewnym wyprzedzeniem prawda, ale w w wieku siedemnastym co prawda ma do czynienia z takim bardziej lub mniej zalążka owym w zależności od kraju kapitalizmem, ale nie wojna w 2 u siedemnastym to jednak przede wszystkim z punktu widzenia każdego państwa są ogromne wydatki innymi słowy państwo wieku siedemnastym na wojnie nie za dnia, chyba że mamy do czynienia z taką Szwecją Gustawa Adolfa, która w, których udział w wojnie trzydziestoletniej jest w bardzo znacznym stopniu powiedziałbym anachroniczny to znaczy można byłoby zachowawcze wszelkie proporcje porównać tych Szwedów Gustawa Adolfa do wikingów czy w ogóle do ludów barbarzyńskich wczesnośredniowiecznej Europy, którzy wyszli na wojnę po to, żeby się nagrać Wici wzbogacić czy, sięgając trochę później średniowiecze Anglików w czasie wojny stuletniej, którzy 1 z motorów takiego zaangażowania w wojnę stuletnią już po jej wybuchu tego, że ona trwała tak długo 1 z motorów jest to, że rycerstwo arystokracja angielska po prostu na słupach z Francji w czasie wojny stuletniej, że się bardzo bogaci siłą, ale państwo na tym się nie bogacił bogacili się ci, którzy brali udział w wojnie, a zarówno finanse Francji jak finanse finansowa Habsburgów austriackich hiszpańskich, a w wyniku wojny trzydziestoletniej legły w gruzach nie bez powodu zresztą wspominałem o tym, zaraz niemalże zaraz po podpisaniu traktatu wersalskiego we Francji wybuchła Fronda, czyli bunt przeciwko władzy królewskiej i przeciwko nadmiernemu fiskalizmu i ten fiskalizm zmagający się we francuskiej był konieczny, bo tak jak powiedziałem w ciągu 5 lat Mazeli na prowadzenie wojny i prowadzenie rokowań dyplomatycznych wydał równowartość dwudziestoletniego przychodu cholesterolu we wniosku skarbu Królewskiego w razie jeśli pan mówi o firmach o Markach to, ponieważ mamy do czynienia z kapitalizmem naprawdę zalążkowym, a nie najbardziej rozwiniętych w owym czasie one liczyć w Holandii, ale nawet one liczyć w Holandii w połowie wieku osiemnastego i nie ma takich przedsiębiorców czy takich rzeczy czy takiej koncentracji, bo po to, żeby kapitału mogą pełnić rolę samodzielnego czynnika decydującego o kierunku polityki państwa to musi nastąpić koncentracja kapitału, żeby ten kapitalista czy te koncerny, żeby one dysponowały odpowiednim, iż odpowiednią siłą nacisku politycznego narządy czy też w wieku 8 pierwszy pierwsza taka instytucja prywatnego kapitału, która zaczyna wpływać na politykę światową tez Kompania Wschodnioindyjska w wieku 18 na powiedzmy, że jeszcze pod koniec średniowiecza zapewne wielkie banki włoskie, ale poza tym na to nie mamy do czynienia z tak w silną koncentracją kapitału, która pozwoliłaby wywoływać wojny o celach ekonomicznych no właśnie reprezentantom określonych gałęzi wytwórczości, owszem, da wojny mają niekiedy przynajmniej zakładany cel ekonomiczny, ale w tym sensie, że n p . z kierownicy polityki jakiegoś państwa czy to będzie pierwszy minister albo król francuski czy to będzie Habsburg cesarz czy to będzie król duński czy angielski mogą zakładać, że warto jest toczyć wojnę w celu podbicia, jaki w prowincji, ponieważ ta prowincja jest bardzo bogata i w perspektywie będzie przynosić duże dochody albo n p . w 1 z celów polityki szwedzkiej wobec Danii jest coś się udaje ostatecznie okresie potopu zajęcie scanii, czyli południowego krańca półwyspu skandynawskiego dzisiejszej Południowej Szwecji NIK-u ponieważ, a należy pamiętać, że to jest 1 z kole tek w państwa narodu duńskiego to znaczy dzisiejsza Południowa Szwecja to jest historyczny tortu to była historyczna dania to jest fragment Danii, który został w Lesznie w Schwedt izolowany, że tak wyrażę teraz się panu ponownie Danis czuje, dlatego że w Kopenhadze życie jest tak drogie, że kopenhaskie psy wyprowadzają się do Malmö o bardziej się opłaca mieszkać w Szwecji pracować w Kopenhadze, bo zarabiają, bo zarabiają po kopenhaskiej była za mieszkanie żywność płacą po szwedzku no ale jest taki cel polityki szwedzkiej, żeby wyprzeć danie ze scanii, ponieważ duńskie Duńczycy scanii na Jutlandii i na Wyspach duńskich państwo duńskie kontroluje, a w całkowicie cieśniny duńskie, a zatem żeglugę i wobec tego nowo w sposób naturalny wypchnięcie Duńczyków z ze scanii oznacza wolność czy też kół zwiększono wolność przepływu przez w cieśninie duńskiej wobec tego nie trzeba będzie Duńczykom płacić cła w 2 w o takie rzeczy oczywiście tu pod tym względem jak najbardziej z panem zgadzam i być jeszcze tylko dorzuca, że fortuny indywidualne powstawały także np. tych, którzy organizowali osoba lub wynajem czy tak był za, ale oni nie wywoływali, ale oni nie wywoływali wojen na to byli słabi zdecydowanie za słabi to znaczy naprawdę nie kryła Halina Wojnicz dopiero kolby rację bytu zmowę z dopiero koncentracja kapitału w wieku dziewiętnastym pozwoliła takim wielkim kapitalistą odgrywać rolę owych spiritus movens właśnie w przygotowaniu czy doprowadzaniu do wojen ani na osobach walecznej na lato, który prowadzi właściwie to działało jak firma oczywiście Donegal co prawda tony ego firmy dla państwa to gotowy firma interes tej firmy było prowadzenie wojny w parze ta machina wojenna była jak i byli to fabryka tak, ale Wallerstein wojny wywołać nie mógł on mógł tylko ten swoją firmę wojenną prowadzić na niej zyskiwać, kiedy wojna już wybuchła w ich wad mówi się prawa do bankructwa to jeszcze daleko bankructwo Francja oraz ale i a właśnie to jest i tutaj pan dotyka bardzo dobrze pan o tym, wspomniał, ponieważ ja powinienem o tym, wspomnieć w odpowiedzi na pana pytanie mianowicie ma jednak wojny się, że prowadzi także w przeciwnym przesłankami do wprowadzenia wojen są często przesłanki ideologiczne czy prestiżowe dlaczego pani tak to wspominała o realizacji, kto zajmuje Francja niemieckojęzyczna mówiąca po niemiecku Alzacja zostaje zajęta przez Francję skądinąd może państwo sami Etiopczycy bardzo sprzyjali Francji to znaczy niemieckojęzycznym mieszkańcy Alzacji chcieli być wiek po siedemnastym przynajmniej znajdować się pod panowaniem króla francuskiego podczas gdy francuskojęzyczny lata Chińczycy chcieli koniecznie znajdować się pod panowaniem habsburskiego cesarza, a ale, dlaczego Francja toczy i to ich w czasie wojny trzydziestoletniej i potem za czasów Ludwika czternastego to czy wojny, których celem jest przyłączenie Alzacji Lotaryngii, dlatego że wynika to z przesłanek ideologicznych to znaczy Francja uważa, że powinna od wieku siedemnastego można wcześniej szesnastego, że historyczne granice Francji są to naturalne granice gali to znaczy, że granica francuska musi być oparta o rynna do i wobec tego Lublin 14 toczy się kilkanaście drze w kilkanaście lat sunie pewnie kilkadziesiąt, jakby wszystko po dodawać niezwykle wyczerpującej finansowo wojen tylko o to, żeby poprzeć, że jeśli po porównałem wysiłek finansowy Francji za czasów Ludwika czternastego za czasów Napoleona to okaże się oczywiście szacowanie kosztów, ale w tak odległych epokach i porównywanie niższa ze sobą do opiera się w dużym stopniu na dno na wyobraźnię Czyż tak, ale jest bardzo daleko nieprecyzyjne, ale jeśli porównamy wysiłek finansowy i ludnościowy, jakim dla Francji wojny Ludwika czternastego i wojny napoleońskie to okaże się, że on jest ten bilans wypada na korzyść Napoleona to znaczy, że o wiele większym wysiłkiem dla Francji w wojnie toczonej przez ligę czternastego, a niezależnie od tego czy my popieramy to, żeby Francja rządziła Włochami i Holandią Szwajcarią częścią Niemiec z częścią Polski czy nie popieramy to rezultat przynajmniej krótkoterminowo wojen toczonych przez Napoleona są dla Francji o wiele bardziej korzystne niż w rezultaty wojen toczonych przez Ludwika czternastego, dlatego że zdobycze terytorialne Ludwika czternastego to jest tam w sumie kilkanaście tysięcy kilometrów kwadratowych, a Napoleon Napoleon podbił pół Europy inna sprawa, że bardzo szybko to zostało utracone, ale i pokazuje to rezultat podobnego, a jednak korzystniejszego dla Napoleona wysiłku militarnego ale z czego to wynika z czasów Napoleona po prostu jakoś o tym, jako skutek m. in. ewolucji społecznej, jaka się do dokonała w czasie rewolucji francuskiej Francja zyskuje impet, który pozwala i dzięki nowocześniejszym sposobem prowadzenia wojny i podbijać kraj po kraju UE i robi to wie w jakim sensie ginie szerzenia rewolucji i zabezpieczenia swoich własnych idei rewolucyjnych swojego własnego ewolucyjnego czy po rewolucyjnego modelu społeczną państwowego tymczasem Ludwik czternasty przez kilkadziesiąt lat prowadzi wojnę po od 2 niewielkie prowincje, a po co ne, dlatego że a uważa, że w granicach Francji musi się opierać Orlen ma, czyli wynika to po prostu z pobudek ideologicznych prestiżowych bardzo państwu dziękuję za dzisiejszy wieczór i bardzo dziękuję naszemu gościowi prof. Jerzy Pysiak opowiadał nam nową jakość zwane dziękuje za cierpliwość