Raport gospodarczy w obrocie gospodarczym dziś będziemy przyglądać się rynkowi nieruchomości za mną studio Grzegorz Kiełpsz, czyli prezes polskiego związku firm deweloperskich również rada nadzorcza dom Development dzień dobry dzień dobry witał czyta różne informacje, które pojawiają się na temat deweloperów na temat rynku nieruchomościowego i mam wrażenie, że są jak w 1 zdaniu dość powiedzieć jej 2 tezy i chciałem spotkać z panem ciele są słuszne, jeżeli tak od lat to dlaczego bo z 1 strony mówić o tym, że deweloperzy coraz mniej mają rekordowy rok hymn wysokie wyniki sprzedaży do tego też za chwilę potem jeszcze dojdziemy, a z drugiej strony słychać głos branży, że deweloperzy mogą zacząć upadać no właśnie co się dzieje na ich teraz trzeba rozwinąć ten weekend sporo wątków w 1 z mostem Lachowski dach nad wydaje się, że wydaje się, że tak to oceniam jako my jako środowisko, że sytuacja gospodarcza Polski i pobyt i popyt, jeżeli chodzi o rynek mieszkaniowy są mocne i zdrowy tak was bracia sytuacja makroekonomiczna jest nim jest mocno mamy wysokie wzrosty, a na popyt jest zdrowy, czyli nie widać w tej chwili w biurach sprzedaży, by jak znaczącego zmniejszenia zainteresowania mieszkaniami w no nie widzę to specjalnie powodu czynić tez, że nie widzę te zagrożenia dla działalności deweloperskiej w tej chwili nad takim nawet w takiej perspektywie najbliższych najbliższych kilku kilku kwartałów powiedzmy 33 czy może nawet kilku dobrych kilku lat od dziś w samym rynku i Zielak pozwiemy byłby tutaj żadnej krzywdy nie ma nic takiego nie dzieje poza zwykłymi prawami popytu podaż i tak za prawami popytu podaży oczywiście jest trudna sytuacja, że nie pojedzie bezpiecznie, ale trudna sytuacja, gdzie znajdziemy ten czy być może już znajduje ten balans pomiędzy możliwością chęcią zakupu możliwość inwestycyjną możliwościami kredytowymi klientów kupujących chcących kupić potrzebujący kupić mieszkania, a cenami rynkowymi tak, bo to ceny rzeczywiście zauważamy żonę od kilkunastu miesięcy rosną wydaje się, że ostatnie wzrosty przez przez ostatnie kilka miesięcy przez ten ostatni chociażby trzeci kwartał one nie były tak dynamiczne wzrosty cen były wcześniej i monety wzrosty wynikają z 2 powodów przede wszystkim, a więc wzrost wzrost kosztów budowy przez co trzeba rozumieć jej wzrost był żyły roboczej siły roboczej celem każdej ceny za robociznę przez to, że jest mniej rąk do pracy, ale również ceny materiałów budowlanych i druga rzecz, która jest, która jest być może bardziej niebezpieczne, ale to bardzo oddziałuje również na wolumeny sprzedaży deweloperów to jest brak takiej perspektywy na dno ład na w miarę łatwy dostęp do gruntów inwestycyjnych tak, bo poprzez poprzez wstrzymanie sprzedaży gruntów skarbu państwa poprzez tą działania ustawy o kraju zasoby nieruchomości, który koncentruje te grunty w tym w tym krajowym zasobie nieruchomości nie wypuszcza nie są one wypuszczane na rynek w bardzo małą ilością Busha na rynek w związku z tym tych gruntów jest coraz mierzyli coraz mniej, a jest tak duży popyt jest tak duża sprzedaż po to, wiadomo, że banki ziemi się kuratorzy, iż banki ziemi kur co na to przedsiębiorcy zastanawiają się na tym dobrze co będzie, jeżeli teraz uruchomi wypuszcza kolejne projekty będą szybko sprzedawał te te mieszkania to co będę za 2 lata, jeżeli bierze, iż jeżeli nie ma nie widać perspektywy uwolnienia uwolnienia tych tych gruntów jak i migrantów również rosną ceny gruntów i bardzo trudno bardzo trudno jest kupić w rozsądnej taki dającej jakąkolwiek, a przecież to akceptowalną marże działkę gruntu szczególnie w dużych miastach Warszawa jest oczywiście liderem nowo jest to największy rynek jest dla nas to zbiorą się wysokie ceny mieszkań, które pomimo tego, że jednak deweloperzy poszczególni no pokazują, że te wyniki sprzedaży już nie są tak dobre jak były jeszcze kilka-kilkanaście miesięcy temu, że jednak trochę ludzi mniej kupuje te mieszkania kupuje ludzi mniej mieszkań, dlatego że są po prostu bardzo drogie dla niektórych już są za drogie i części klientów przerzuca się znowu na rynek wtórny zamiast na rynek pierwotny podejrzewam, że takim hali jest też po prostu działa w nie no właśnie ale gdy te argumenty, których pan mówi wskazuje na to, że nie może spodziewać, żeby go znacząco taniej mogą być przyszłym w niedalekiej przyszłości obawia się obawia się, że nie to jeszcze jest taki element, że szczególnie deweloperzy, którzy budują, ale nawet, że wybudują przy wykorzystaniu, grając wykonawców, ale jest bardzo dużo firm deweloperskich, które budują przy w systemie do Konstancina leży tam sami organizują ten proces budowlany zatrudniają poszczególnych wykonawców w związku z tym tu jest taki element, że to nikt rozsądnie myślący żaden przedsiębiorca rozsądnie myślący nie sprzeda nie wypuści mieszkań za duże ilości mieszkań na etapie tzw. dziury w ziemi czy bardzo wczesnych wczesnego etapu robót budowlanych, bo oni idą będzie musiał zapłacić za roboty końcowe za ściany za dach elewację za instalacje, bo jeżeli sprzeda za takie, a później wykonawca przyjdzie, bo właśnie ceny materiałów wzrosną, bo nie ma rąk do pracy i powinien już teraz to nie za 100 zł tylko za 120 gotówką ten przedsiębiorca weźmie pieniądze, jeżeli zobowiązał się kilka miesięcy wcześniej na sprzedaż mieszkania za taką ocenę Nino w związku z tym ta kwota ta zmniejszona do sprzedaży on tutaj natomiast przy zmniejszonym wesprze wielkość sprzedaży Maz ma ma wpły w również taka racjonalna polityka i dbałość o finanse firmy firm deweloperskich czy to jest balans, bo rzeczywiście pewnie albo jesteśmy już blisko albo zaraz przekroczymy ten próg a kto wie być może dane, które już przekroczyliśmy próg bólu tzw . czyli po, jakiej cenie ludzie nie będą chcieli kupować nowych mieszkań no ale to jest jakby w normalnym prawom rynku takową popytu i jest i sprzedaży to rozumiem każdy przedsiębiorca, który działa w fazie deweloperskiej bierze pod uwagę, że to pewne ryzyko na siebie i t d. są normalne decyzje czy przedsiębiorstwa no ale mamy tę drugą nóżkę jeszcze obronić się zdarzy się powiedzieć, ale jak słucham komunikatów, które płyną z firm deweloperskich to one w i bywają dość niepokojące, czyli że przez decyzje państwowe, które właściwie wielu osobom zwykłym ludziom, którzy mają swoje mieszkanie czy mają swoje domy na gruntach, które do tej pory należały do skarbu państwa i były w ramach użytkowania wieczystego udostępnione teraz będą przekształcone we własność niektórzy mają swoje bonusy rabaty w poniższych cenach można wykupić my te grunty na własność również składają w porządku spraw załatwiono okazuje się, że dla firm deweloperskich to może być poważny problem w tak tak rzeczywiście tak to co do idei co do zasady obrót co do pomysłu, żeby w ogóle wycofać się spory z użytkowania wieczystego to jak najbardziej słuszny pomysł i świetny pomysł bardzo bardzo dobra idea, bo to na wielu na wielu etapach procesu inwestycyjnego i później użytkowania już mieszkań jest bardzo dużo problemów pewnie nie mam czasu, żeby o tym, żeby o tym, że o tym, mówić natomiast co do samych zasad co do samej ustawy która, która zaczęła obowiązywać godzina początku października tego roku de facto styl, ale działania znacznie się młodzi działacze z rozmów, a już wchodzi w inny wchodzi w życie te ustawowe z mocy ustawy przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność powstał dosyć duże, żeby nie powiedzieć ogromny problem bardzo duże niebezpieczeństwo dla szczególnie dla przedsiębiorców to nie tylko dla deweloperów, którzy budują sprzedają mieszkania, ale również dla przedsiębiorców, którzy są właścicielami lokali użytkowych mieszkania lub lokali użytkowych budynku, które podlegają tu przekształcenia z budynku, gdzie przy, gdzie większa ilość zwiększa ilość mieszkań lokali mieszkalnych niż mniejszy niż Grzegorz użytkowych tak, dlaczego dlatego, że pojawiła bo, żeby za ci przedsiębiorcy wpadają w pułapkę pomocy publicznej tak tak ogólnie mówiąc jestem już bardzo szczegółowo opisane w ustawie bardzo szczegółową opinię prawną tak uogólnione rozpadają w punkcie pomoc publiczną to znaczy Unia Europejska jak rozumiem, ale na pewno urząd ochrony konkurencji i konsumenta uznał, że to, że jeżeli przedsiębiorca dostanie prawo własnościowe przekształci się do użytkowania wieczystego wprawo własności to de facto dostaje pomoc publiczną w wartości tego wart wartości tej działki te działki to wydaje się to byłoby kuriozalne, ale takie są opinie takie stanowisko takie stanowisko władz, a co to znaczy to znaczy, że przedsiębiorca może w ciągu 3 lat uzyskać bezzwrotną tezą dopuszczono pomoc publiczną w wysokości 200  000 EUR, czyli 70   000 EUR średnio na naród, czyli to jest 280  000 ton natomiast lokale wiadomo, że są warte, że warto dużo więcej i grunty te są często warte dużo dużo wie czy nie może być sytuacja taka, w której ktoś ma swoje przedsiębiorstwo prowadzi i jest taki nowy lokal usługowy jest zakład fryzjerski czy sklep czy cokolwiek innego nigdy nie korzystał wcześniej z pomocy publicznej albo w ogóle nie ma takiego pomysłu teraz wchodzi w życie ustawa, która przekształca grunty w daje własności zamiast użytkowania wieczystego jednak się okazało, że ten podmiot ten przedsiębiorca de facto skorzysta z pomocy publicznej może nigdy się nie prosił o tak, by sytuacja może być trudniejsza, kiedy z tej sytuacji, kiedy z tej pomocy budżet już korzystało wykorzystała środki unijne na modernizację Nana Nana na powstanie tego zakład problem natomiast w innej największym problemem i największym takim kuriozum tego jest wstają do Toronto dotyka to deweloperów na większym stopniu, dlatego że deweloperzy budują umie budować mieszkania budują mieszkania i sprzedają, ale w momencie, bo prawo do przekształcenia następuje w momencie dopuszczenia budynku duże Kania decyzji, a więc, skąd ruszy proces budowlany dopuszczamy budynki do użytkowania, jeżeli tam jest więcej lokali mieszkalnych OSiR przy udało się przekształca, ale deweloper jeszcze mi przekazał tych mieszkań nie tylko nie przekazał klucze, ale nie przekazał aktami notarialnymi, bo dopiero po dopuszczeniu do użytkowania w związku z tym on zostaje właścicielem tych mieszkań tego bloku np. mieszkalnego przez okres 368 miesięcy tyle czasu jak duża, że przede wszystkim Rosjanie przed albo, nawet jeżeli są sprzedane to przekaże klucze psiego podpisze akt notarialny ustanowioną własność lokalu i przez ten ją oddaje te mieszkania to oni sprzedają już nie będzie właścicielem, ale w momencie 1 stycznia był właścicielem albo po pierwsze w styczniu stał się właścicielem tego gruntu busie przekształcił użytkowanie wieczyste to jego dotyka to i dotyka go w takim stopniu że najwięksi deweloperzy obliczyli to, że to może być kilkaset milionów EUR do zwrotu do zgody skarbu państwa do zwrotu kilkaset milionów złotych to kładzie zupełnie położyło zupełnie branży rynek deweloperski do zwrotu, dlatego że jak ktoś przekroczył też trzyletnimi 2 × publiczne po prostu musi oddać pieniądze do budżetu tak jest dojrzeli, a jeżeli mamy, a jeżeli mamy mówił o działkach w tamtych deweloperzy działają, więc większych miastach no to tam tam wartość tych działki wartość 1 działki oscyluje obecnie od kilku do kilkunastu czasem kilkudziesięciu milionów złotych na widowni państwo zgłaszać postulaty, które zrównają rzeczywiście będą problemem w dość dziwny zaś, że sztuczny trochę wykrył wykreowanym, że to nie jest pierwszy moment, gdy państwo mówicie rozmawiali państwo nabożny z przedstawicielami rządu i to z życia odpowiedzi no służbową wody usłyszeliśmy odpowiedzi za to być może nie jest taki duży problem, żeby mu to sprawdzali tak dalej tak dalej po kolejnych jakiś naszych po kolejnych naszych monitach mamy sytuację w tej chwili taką, że pokazał się wczoraj został na rządowe centrum na stronie Rządowego Centrum Legislacji przedstawiony to by projekt nowelizacji usta w tak projekt nowelizacji ustawy, który w, którym w, jaki sposób rozwiązuje to faktu, że bardzo komplikuje kwestię administracyjną, bo są potrzebne oświadczenia potrzebne jest pilnym tak naprawdę przerzucono jest odpowiedź o odpowiedzialność obowiązek pilnowania tych spra w na zrzut z rządu właściciela jest ze strony właściciela gruntu na 1 na deweloperów na przedsiębiorców na inwestorów tak, by tu w tym projekcie, który mam nadzieję, bo on musiał być najpóźniej 14 grudnia na ostatnim posiedzeniu rządu uchwalony i przejść przez Senat i wszerz po też podpisane przez prezydenta i zostać opublikowane przed 1 stycznia Boże coś stanie 2 stycznia tuż bramka zapadła to ustawa działa, ale w tej chwili pozostało to ta nowelizacja polega na tym, że przedsiębiorca czy deweloper ma prawo przez 30 dni od momentu przekształcenia, a więc przez 30 dni dla budynków, które już uzyskały dopuszczenie do użytkowania w tym roku albo przez 30 dni w przyszłym roku czy w następnych latach, kiedy dostaną lub o dopuszczenie do użytkowania IT przekształcenie nastąpi taką deklarację czy chce spłacać to oprócz co to opłaty w spłacać jednorazowo czy chce spłacać w ratach do renty mają być podobne do rad Jakubiak jak i użytkowanie wieczyste tworzy to oczywiście daje to możliwość w ogóle tu kult wyjście z tej sytuacji, ale tworzy ogromne ryzyko przede wszystkim, że każdy z deweloperów przedsiębiorców inwestorów, bo deweloper będzie tego pilnował, bo on wie na czym polega ten proces ale, ale przedsiębiorcy, którzy właśnie nie trądu czuje się zupełnie inną działalnością, ale ale, ale dotyka to pomoc ludzie muszą pamiętać o tym, żeby złożyć doświadczenie i później spłacać przez 99 lat albo piszą albo 33 to zależy tam od od formy od formy tych tych tych lokali, żeby spłacać te re spłacać rat, czyli jest pomysł na rozwiązanie tego problemu co prawda jest też bardzo późno, bo jest już 5 grudnia, czyli został niecały miesiąc, żeby się z tym próbować uporać, ale nic nie takie rzeczy w stanie przechodziły przez 1 noc tak, żeby o tym, też barwach za co mamy nadzieję, że to też przejdzie, bo to rzeczywiście dotyka obywateli UE, czyli jest Wola do rozwiązania jak rozumiem to rozwiązanie, które jest na stole zaproponowane szkolenie jest idealna, ale jakiś, ale jest jakiś daje możliwość przy dużej aktywności przed wielkim zamieszaniu takim administracyjnym, ale daje możliwość po prostu uniknięcia czegoś, bo to jest nie do pomyślenia że, żeby bez zgody obywatela przedsiębiorcy obdarowywać go czymś jeszcze okazać, że za duży ruch na wierzch no tak rzeczywiście ciekawa konstrukcja bardzo dziękuję za spotkanie będzie miała rzeczywiście tych spra w do udało się przed końcem roku załatwić czy nie Grzegorz Kiełpsz prezes polskiego związku firm deweloperskich mają państwa gościem bardzo dziękuję