Porozmawiamy o tym, jej tożsamości również, jeżeli w ogóle da się na ten temat rozmawiać, ale też od razu zaznaczyć, że zdaniem Instytutu Pamięci Narodowej poglądy, które głosiła Róża Luksemburg i promocja jej postaci nie wiem czy ta rozmowa jest promocją i postaci wypełniają znamiona ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego dowodem na to jest decyzja władz Zamościa, w którym Luksemburg się urodziła, w którym przy ulica Staszica na Starym mieście do niedawna wisiała poświęcona jej tablicę usunięto ją w marcu tego roku w ramach dekomunizacji ulic to jest fragment też artykuł Rzeczpospolitej wrócimy do niego

A o Róży Luksemburg będę rozmawiała z Przemysławem Wielgoszem, redaktorem naczelnym Le Monde Diplomatique dzień dobry dzień dobry edycja Polska właśnie edycja Polska i też i inne z koniunktury współtworzył wydanie wybrał i opracował teksty po róży Luksemburg o rewolucji 1905-1917, które wydał Instytut wydawniczy książka i prasa.

Jeszcze powiem, że mam tu na stole murem Emu i zakup z Berlina, który przywiozłam ze sobą, czyli komiks biografię co jest dowodem na to, że wciąż inspiruje czerwonej róży, bo taki jest tytuł, którą napisała narysowała Craig Evans, a więc może na początek hymn krótko i Róża Luksemburg była kim aktywistką róży Luksemburg była 1 z najwybitniejszych ekonomistów jak dwudziestego stulecia jej teksty w dalszym ciągu są czytane w dalszym ciągu są dyskutowane i to nie tylko w kręgach akademickich, ale także jak słusznie zauważyła w kręgach aktywisty etycznych była także tory tyczką i praktycy com polityki Demokratycznej była bardzo ważną postacią niemieckiej Socjaldemokracji, a także w Polskim duchu socjaldemokratycznym Socjaldemokracji Królestwa polskiego potem Królestwa polskiego Litwy była założycielką tej partii w przez chwilę była też działaczką PPS-u sam początku istnienia tej tej tej partii w latach dziewięćdziesiątych dziewiętnastego wieku była też z działaczką społeczną bardzo istotną i uczestniczką debat politycznych ekonomicznych tak go toczących się w pierwszych dekadach pieszych pieszy też kilkunastu latach dwudziestego wieku także inni nie tyle pacyfistą co krytyczka mogą bardzo radykalną krytykę militaryzmu i nacjonalizmu kapitalizmu kolonializmu tak się już wizję jak to się wszystko oczywiście wiąże z jej poglądami ekonomicznymi z jej poglądami na nas na politykę na to jak wyglądał kapitalizm na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku jest taką taką postacią, która nie przypadkiem wracała do naszych czasach w różnych kontekstach w różnych dyskusjach, dlatego że jak się okazuje ten świat, w którym Róża funkcjonowała, z którym się zmagała, który krytykowała na bardzo nasz Barnaś bardzo wiele cech podobnych temu światu, w którym dzisiaj funkcjonujemy kapitalizm dzisiaj wygląda dość podobnie jak wyglądał na przełomie dziewiętnastego dwudziestego wieku oczywiście w ze wszystkimi odmienności ami, ale jednak można zauważyć pewne istotne analogie i stąd sięganie do róży Luksemburg dzisiaj może być bardzo dobrym sposobem na uniknięcie otwierania drzwi wyważanie drzwi, które zostały już przez nią dawno otwarte tak teoretycznie też od politycznie na pokazywała pewne ograniczenia różnego rodzaju strategii politycznych, które w ówczesna lewica Socjaldemokracja niemiecka, ale także Polska uprawiała analizy doprowadziły ją do klęski 1914 roku do gigantycznego wzrostu nacjonalizmu i do tego co się później działo w Europie czy do pierwszej wojny światowej, ale także w konsekwencji rozwoju faszyzmu Róża Luksemburg urodził się w Zamościu w rodzinie żydowskiej, ale tak jak carską dekolonizacji je w LM rosyjską ruską do polonizacji uważała za opresję tak również, że na takie radykalne wierzenia i religii uważa za opresję generalnie walczyła z opresji i to co z zaznaczonym torze w tym myślę, że analityczka ona nie jest tak bardziej krytyczka kapitalizmu nie jest tak bardzo kontrowersyjna jak bardzo to co proponowała w zamian, czyli jej wizje zaczął jednak od właściwie pytania o to, dlaczego był związek radziecki bardzo szybko do głowy trenują po PiS z zapasem, czyli polską partię socjalistyczną to się nie dogadywała pół Socjaldemokracji niemieckiej głównie mężczyzn wynoszą zaś większość z demokracją nienawidziła jej opozycja anty autorytarna anty peerelowska do dziś się źle pamiętam w ogóle my Polacy albo oni nie pamiętamy też na ogół jednak pamiętamy, jaką ją jako komunistka ciekawe, bo udało się też wielki sukces propagandy stalinowskiej, która w latach dwudziestych trzydziestych wykreowała takie ptaki pojęć jak błędy Luksemburg vis mu, oskarżając właśnie Róża Luksemburg różnego rodzaju odstępstwa od ortodoksji, którą wówczas ex post jak na na nas na wcześniejsze Polki też nad nami narzucała propaganda i aparat ideologiczne związku Radzieckiego Staniewskiego Night dzisiaj produkujemy wszystkie oskarżenia niespecjalnie się mu niespecjalnie się przeglądem rzeczywistemu rzeczywistej roli róży Luksemburg rzeczywistymi poglądami w tym jak ktoś wyglądała recepcja tych poglądów pomęczyć do nas zgłosiła też, by wyrywamy te z kontekstu historycznego dotąd się też odbywało rzeczywiście jest tak, że ona była po różnią nas bardzo wieloma środowiskami była co świadczy po prostu o tym, że była przebyła myśliciel com i działaczką bardzo niezależną już nie dała się wpisać w żadną żadne ramy ideologicznym spośród tych przygodach ideologiczny, który oferował ówczesna scena polityczna także scena Socjaldemokratyczna bardzo się intensywnie rozwijająca w końcu dziewiętnastego wieku na początku wieku dwudziestego ona przełamywała tę tt tt ramy wypożyczony z Resovią rewolucje ludową, ale nie październikową, czyli ewolucji komunizmu rola polegała rewolucyjna obalenie kapitalizmu uważała, że wszelkie pomysły na to, iż kapitalizm da się zasadniczo strukturalnie zmienić za pomocą działań reformatorskich mieszczących się w ramach pewnej logiki sceny politycznej społeczeństwa burżuazyjnego to jest mrzonka, że nie da się nie da się kapitalizmu po prostu zreformować, ponieważ jest to system który, które są wewnętrznie na trwałe i strukturalnie nie zmienia można zmienić powierzchownym można uzyskać pewne koncesje od systemu można go zdemokratyzować, bo pamiętajmy, że koniec dziewiętnastego wieku też moment, w którym pojęcie demokracji, jaki dziś znany jest nieznany rodzaj hipokryzji, że ani dzwonić nie mogą głosować jako kobieta no z oczu zżyłam z 19 tak, ale też i większość klasy Robotniczej większość biedoty nie może głosować albo głos 1 na dyskryminujących ich te grupy warunkach tak się dzieje w Niemczech, ale pan Ryszard c w świat kapitalistyczny to nie tylko Niemcom także kolonii kanałów oraz uważała, że ta to, iż Europie w ciągu ostatnich 223 dekad dziewiętnastego wieku pod na początku dwudziestego doszło do pewnego rodzaju demokratyzacji do do zdobycia praw politycznych przez przez las podporządkowane, czego wcześniej przecież nie było jeszcze w latach 788 dziewiętnastego wieku, ale to nie oznacza, że kapitalizm jako jako system globalny, a taki system był i myślenia krytycznego z tymi globalnymi jest 1 z jej wkładów wzorem dla Demokratycznej, ponieważ w koloniach, gdzie mieszka większość ludności ówczesnego świata ci ludzie nie mieli żadnych praw, ale jednocześnie była przeciwko dyktatowi partii wyznaczona wierzyła, że uda się stworzyć system radykalną demokratka była była w myśl tylko polityczną działaczką polityczną, którą można byłoby, gdyby szukać analogii dzisiejszych stawiać się gdzieś w okolicach ruch okupowanej tych wszystkich działań, które w 2011 z stawiły czoła neoliberalnym związana z tak wielu Polaków nie może jej zapomnieć też torze była przeciwko niepodległości Polski i do tego wrócił pan tłumaczy Przemysław Wielgosz z mody Toma sika edycja Polska jest państwa gościa redaktor naczelny rozmawiamy o róży Luksemburg, a świerk lub pod blond dąb 2 Agnieszka Lichnerowicz państwa gościem jest cały czas redaktor naczelny Le Monde dyplomaty edycji polskiej Przemysław Wielgosz rozmawiamy wspominamy róże Luksemburg zacytuję fragment jej analizy informacji na temat jej Instytutu Pamięci Narodowej, która była przytaczane przy okazji z niszczenia zdaje zdjęcia tablicy wspomnieniowej jest w Zamościu, w którym się urodziła różę Luksemburg odegrała niechlubną rolę w historii polskiej niepodległości, w którym była przeciw Duńczykom kraju jej upamiętnienia prezentowano tablica ufundowana w siedemdziesiątym dziewiątym roku został kilka dni temu usunięto z przestrzeni publicznej z Zamościa jest tutaj wezwała Rzeczpospolitą fragmenty wypowiedzi posła Kukiz 15, ale myślę, że tak wielu Polaków się opamięta i kojarzy, że nienawidziła Polski Polaków było gorąco przeciwniczką polskiej niepodległości uważała, że Polska stoi na przeszkodzie budowania wielkiej socjalistycznej rodziny, mówi że w pierwszej części razem, że celem była socjalistyczna w komunii z komendy wierzyła, że w system kapitalistyczny musieli być czyimś kosztem się rozwija 3 czy mas robotniczych czy potem kolonii, że ten wzrost właśnie tak musi być karmiony nie, ale z drugiej strony nie zgadzała się z bolszewikami, bo była przeciwko dyktatowi partii uważała, że uda się zbudować system rzeczywiście tak głęboko demokratyczny no ale z trzeciej strony dziś uważa, że państwo narodowe są przeszkodą na tej drodze może inaczej uważała, że kapitalizm to jest podstawa i poglądów ekonomicznych i też główny wkład do ekonomii politycznej kapitalizmu w odróżnieniu od bardzo wielu ekonomistów myślicieli politycznych, którzy rozpatrywali kwestie socjalne kapitalizmu jego mechanizmów w perspektywie w takich ramach państ w narodowych czy imperiów wówczas Róża Luksemburg zauważała, że system Global Drug historyczny jego rozwój zawsze miał charakter ponadnarodowy tworzą ponadnarodowe sieci, że prawdziwa władza w systemie kapitalistycznym nie lokuje się tylko włącznie w strukturach państw narodowych, ale wykracza daleko Poznaniem same państwa narodowe zostały stworzone przecież przez ekspansji kapitalizmu i są taką polityczną jednostką organizacyjną, jakby tego systemu w skali globalnej jak patrzę na to ekonomicznie jak widzimy jak się jak rozwijały się państwa narodowe to widzimy, że są one pewną formą polityczną kapitalizmu przemysłowego, ale też trzeba pamiętać, że na kapitalizm zawsze był systemem globalnym Jean Yves Saint okres, w którym w, którym działa róży Luksemburg nazywany jest przez historyków gospodarki pierwszą globalizację nosiła bardzo wiele znamion tego czasu, w którym dzisiaj żyjemy, czyli zysku netto groby globalizacji neoliberalny czym mieliśmy do czynienia z władzą wielkich korporacji zwanych drogach Syrena interesantami tak i skąd właśnie Compagnie des jeszcze wcześniejszy okres od 1718 wiek też odegrało ogromną rolę w tworzeniu się na etacie globalnego kapitalizmu, ale mamy ogromną rolę sektora finansowego także towarzyszące temu towarzyszące temu proces w kulturze w internacjonalizacji przedsięwzięć ekonomicznych im ogromną rolę inwestycji finansowych produkcyjnych coś co bardzo przypomina kapitalizmu dzisiejsze, jeżeli spoglądamy na na narty na dzisiejszy system i myśli jest o tym jak można, by było zmienić politykę tak, żeby ten z Zabrza, by dokonać jakiejś strukturalnej reformy, która by poprawiła sytuacji większości społeczeństwa, które na razie płaci za ekspansję bardzo niewielkiego 1 % akcji się dzisiaj mówimy na to można oczywiście mówić o tym, że wystarczy, że wręcz zamknąć granice odizolować od reszty świata jest załatwienie sobie sennie, ale ruch bywało, że tego rodzaju droga jest po prostu niemożliwa, że tak do rodzaju droga jest po prostu z drogą wiodącą na manowce, że najzwyczajniej w świecie w ramach 1 państwa nie da się powstrzymać tej siły, jaką jest kapitalizm to boli krytyka nacjonalizmu tak jak dzisiaj mamy do czynienia z rządami nacjonalistycznym na Węgrzech czy w Polsce, którym się wydaje, że można zmienić jakość parametry rozwoju ekonomicznego czy społecznego nie, licząc się z kontekstem europejskim z czystym tekstem światowym, że można, że można się zamknąć i nie będą nas dotyczyły kryzys ekonomiczny np. no, więc dokładnie taka dyskusja toczyła się też w końcu w wieku 19 iluzorycznym, gdyż uważał, że wdrożony w warunkach my zaś Narodowy, który powstanie będzie siłą rzeczy państwo tymi podziałami dla sumy Rzymianie byli państwem słabym będzie państwo, który będzie wydany na różnego rodzaju fluktuacje globalnej gospodarki globalnych kryzysów i historia przyznała róży rację, dlatego że Polska gospodarka to pierwszej wojnie światowej gospodarki w dużej mierze uzależnione uległ uzależniła kapitał zagraniczny, ale z drugiej strony alternatywa, która była rozwijana w ówczesnym czasie była alternatywą najstraszniejsze są to znaczy prób próby ówczesnego realizowania zlotym od wyboru różne 1 z alternatywy dla takiego właśnie rozwoju, który inaczej jest tu chodzi też o to, żeby pamiętać, że w latach dziewięćdziesiątych dziewiętnastego wieku idea walki o niepodległość państwa polskiego jako takiego jak taki główne elementy programu politycznego to by do idea bardzo mniejszościowe na polskiej sceny politycznej właściwie tylko Polska partia socjalistyczna na pewnym etapie swojego rozwoju pewnej części przyjęła jako taki jest element swojego 1 z najważniejszych elementów swojego programu politycznego właśnie budowę państwa polskiego większość sceny politycznej, bo przeciw gole w tym momencie to znaczy to jest bardzo mu, że ja bardzo bardzo silna Lucas coś mniejsza wówczas zasadniczo przeciwstawiała się pomysłowi walki o niepodległość dlatego endecy zależy w tym momencie tak ale, ale przez pierwszych kilkanaście lat swojego istnienia mówimy o latach dziewięćdziesiątych, kiedy już zajmowała się tymi kwestiami poruszanymi postój zajmowała do tego co o tym, pamiętać dodam jeszcze tylko pytanie od słuchaczy, na który zwraca MAK pisze, że ma wątpliwości czy Róża Luksemburg identyfikowała się jako Polka jest była pochodzenia żydowskiego z wyboru internacjonał list Ka zakładała przecież komunistyczną partię niemiecką no ale z, ale też zakładała Socjaldemokrację Królestwa polskiego i Litwy była też spółki działa była działaczką polskiej partii socjalistycznej alias w Polsce bardzo długi rozumiem to piszą o tym, we wstępie do książki, którą przywoływała Róża Luksemburg o rewolucji przywołuje autor wstępu, czyli Felix Brych i też autorka komiksu, o które mówią krytycy awans, że jednak język Polski co było dla niej ważny oczywiście o to by częściej tożsamości, którym torze mieszkała gdzieś wyjechała na studia do Zurichu i tam zrobiła doktorat z ekonomii jako 1 z pierwszych kobiet na świecie w wynikała z tego, że w Zurychu, że Uniwersytet, których Bidziny jedynym takim miejscem, gdzie taki dyktat można było napisać będąc kobietą jest była oczywista ścieżka też z rozwoju osoby która, która zajmowała się takimi kwestiami ekonomia, kto w ogóle był wtedy kobietom niedostępne i też jak pamiętam występowała w obronie kultur to znaczy ja rozumiem, że ona była za obroną tożsamości rozumianych bardziej ku kultury przeciwko rusyfikacji przecież oczywiście, że tak Tobiasz rusyfikacją, bo też częścią imperializmu rosyjskiego w tym wypadku, którego gorącą krytyczka byłaby brukselki, że spojrzymy na ich poglądy ekonomiczne i zobaczymy, że dla niej imperializm to nie był tylko kwestia wyboru politycznego jakieś elity, które bardzo chciała chciała rozciągnąć granice wpływów jakiegoś jakiegoś państwa na nas na inne kontynenty, ale że był elementem ekonomii politycznej systemów, które ma, w którym tyle się wówczas w zdominował na świecie to oczywiste jest to, że dla róży Luksemburg kwestia obrony niepodległości państ w podlegających imperialnej imperialnej agresji czy obrony tożsamości podlegających eksploatacji i wyniszczeniu w wyniku kolonializmu, ale także wyników nie wiem panowania imperialnego Rosji na ten dzień Polski, bo czymś oczywistym był Feliks tych pisze we wstępie do wybranych tekstów róży Luksemburg wydanych przez książkę i prasa nic nie precyzuje szczegółowo jak sobie dokładnie wyobraża funkcjonowanie socjalistycznego państwa liczy tu nakradli wizją polityczną mas robotniczych wie na pewno tylko jedno, że nie może to być system oparty na terrorze dyktaturze elit oraz, że władza ma sprowadzać lód we własnej osobie poprzez delegowany przez siebie w demokratycznym trybie gremia w bucie mają wątpliwości jednak to znaczy on ma jednak po pierwsze, no właśnie 3 Róża Luksemburg współtworzyła był PRL albo związek z innym Radzieckim z niewłaściwie pytaniach wszelkich współtworzyła właśnie dlatego nawet jakby się zachowała się w tym w takim momencie wiemy jak zachowywała można opowiedzieć, dlaczego pokłóciła się z większością swoich współtowarzyszy z Socjaldemokracji, dlatego że dlatego, że poparli oni wojennej poparli nacjonalizm niemiecki start-up, dlaczego pokłóciła się z Leninem, dlatego że partia bolszewicka nie może przeprowadziła rewolucję, której Róża Luksemburg wyglądała, której oczekiwała, którą poparła to jednak zrobiła to w sposób niedemokratyczny i ustanowiła reżim, który od samego początku nosił znamiona dyktatury, która nie za nami nie rokowała na przyszłość najlepiej służyła krytykowała krytykowała bolszewików, zanim jeszcze wszyscy inni krytycy w ogóle nie pomyśleli o tym, że rzecz, że trzeba to zrobić, bo jedno z pierwszych i bardzo trafnie jak się okazało nie schodzi on o formowaniu argumenty krytyczne jak kryzys czek na państwa bolszewickiego władzy bolszewickiej w Rosji, ale niewielu wie na rocznych analizach online wynika, aby były bardzo ciekawa i myślę, że dla wielu przekonujące całkowicie albo częściowo do nich uważaliśmy za alternatywę pachnący Róża Luksemburg była żoną Natalią Lipską, więc nie zdawała się tworzenie utopii i nie traciła czasu samic pewnie tak tak docent pomyślała na pisanie tekstów o tym jak powinien wyglądać świat, bo to byłoby głosów na pewno jest sercem obecny porządek i czekamy zostanie na to natomiast na wynos ona wywodziła się tak zdobyte z, która pokazuje, że żadnego pewne elementy świata przyszłości widać już dzisiaj w aspiracjach dążeniach obywateli to jest taka wizja wizja zmiany społecznej, która widzi jako proces demokratyzacji, ale bardzo radykalną krytyką takich elit artystycznych bardzo partyjnych projektów politycznych także w łonie niemieckiej Socjaldemokracji, ponieważ uważała, że ruch społeczny ruch masowy i różnego narzędzie tak jak przed strajki na ogromną rolę w kreowaniu nowych form podmiotowość uważała, że nie da się zbudować demokrację od góry trzeba robić od dołu mobilizują służby to była jej to by perspektywa Nissan bardzo mocno kłóciła się ze swoimi towarzyszami socjaldemokratami, którzy uważali, że jednak w działalność parlamentarna, ale już dziś mieli wziąć pod uwagę Piłsudskiego czy PPS i Lenina i bolszewików to jednak więcej sympatii i zrozumiałam zrozumienie miała dla wypaczenia tych drugich czy bolszewików niż dla gmin miast Riwiery wypaczeń miała zrozumienie dla dla rewolucji bolszewickiej dla obalenia rządu tymczasowego u i postawienia tego kroku do przodu, który uważa uważała, że trzeba postawić w no i toteż jakby historia Niemiec z kolei, czyli itp jest także jej schyłku życia i śmieci jakoś potwierdza sens tego tego rewolucyjnego wyboru, bo w Niemczech właśnie dokonała się w listopadzie 1918 roku rewolucja i tam tego drugiego kroku nie postawiono jej efektem był była nie tylko kontrrewolucyjne na Fronda rekord psów i śmierć zamordowanie róży Luksemburg, ale to też będę wywołanie i demonów wywołani sił w postać owych strajkom psów, które później stał się podstawą wolności nazizm tak myślę, że tego rodzaju tematy niełatwe nieoczywiste tak, ale ja myślę, że to jest w ogóle bardzo ważny, żeby w stulecie praw kobiet przypomnieć, że Aleksander, zwłaszcza że one szczególnie w Polsce zapomniana myślę, że jest ciekawa analiza, ale cały czas mam taką wątpliwość dotyczącą tego, jaka byłaby alternatywa, którą ona, by budowała w i ale myślę, że jest rzeczywiście bardzo ciekawe też zmierzyć się wpływy z jej neon w tamtych tamtejszym oglądem rzeczywistości analizą rzeczywistości mało mówiliśmy o tym, że jednak jako kobieta też czy w Niemczech należy ją nazwać feministką, ale dobrze ACo nie określiła nikt jej przyjaciółka placet była ciernista Chiny są na mnie już kończyć, ale to niezupełnie chodzi o ziołach hojność zbierała określone w to była 1 z tych bardzo feministycznych strategii przetrwania c w czasie, kiedy siedziałem w więzieniu w bardzo dziękuję Przemysław Wielgosz naczelny redaktor Elle MON dyplomaty w edycji polskiej w łeb wspominaliśmy, a pewnie trochę też duet byli w grę w komorze do mitologii zdawaliśmy róże LUKS 07 trojga zlote bardzo dziękuję