Ale my dziś wieczorem popatrzymy z dość świeżej perspektywy na kwestię ochrony klimatu i myślenia o świecie, a dlatego, że z nami pan Mateusz Piotrowski ze światowego ruchu katolików na rzecz środowiska, dobry wieczór, dobry wieczór. Niektórzy słuchacze być może pamiętają rozmowy z panem swego czasu, którą odbyliśmy tutaj w radiu TOK FM.

Dziś o tyle sytuacja uległa zmianie, że szczyt w Katowicach szczyt klimatyczny spowodował no i absolutnie zainteresowani nie tylko polskiego na całego społeczeństwa na świecie tym czy my jako ludzie możemy zatrzymać globalne ocieplenie.

Ale chciałbym zacząć od bardzo ciekawego cytatu Otóż będąc na szczycie 3 sekretarz generalny organizacji narodów Zjednoczonych Antonik talerz tak czy takie panele na czym też był nasz prezydent powiedział coś takiego, a dla wierzącego, który wyznaje, że świat jest ukształtowany przez Boga musi być strasznie oglądanie tego jak człowiek niszczy dzieło stworzenia, kiedy pan słyszy takie słowa od 1 z najważniejszych osób to w to jak pan skomentował?

To prawda po prostu tak, ale czy pan osobiście odczuwa co odczuwa, gdy służba nie wiem o o globalnym ociepleniem to bank na myśli o tym, to jest zamach na na coś co stworzył Bóg takim się że te słowa, które w, które też znanym w piśmie świętym w po co święte prawo, że całe stworzenie oczekuje objawienia z synów Bożych, czyli po prostu nas jeśli bierzemy nasze powołanie, że to stworzenie IR i mówisz, że tak się stało wręczy jęczy ze 1 czy w bólach i oszukuje wyzwolenia z tej niewoli zepsucia się w naszych czasach jeśli umiemy czytać to co kościół nazywa znakami czasu odnosi właśnie do tego ogromnego wyzwania.

Nie są tylko o jest to tylko moje, który jest po prostu powstrzymanie rozwiązanie kryzysu, ale klimatycznego nie jest tylko moje zdanie ja właśnie wróciłem ze słoni wczoraj w nocy z Katowic, gdzie bardzo mocno mówili o tym, zarówno przedstawiciele kościoła polskiego jest z kościoła powszechnego zarówno najwyżsi przedstawiciele tego kościoła jak działacze z całego świata z Polski ze wspólnot z parafii, którzy się tam zjechali, więc to wezwanie słychać słychać coraz głośniej i co więcej chrześcijanie na całym świecie o tym, mówi o tym, coraz głośniej coraz konkretniej i trasy z coraz mocniej angażują się działanie tego czasu.

Kiedy rozmawialiśmy parę miesięcy temu to cała sprawa zarówno w Polsce, jaki na świecie nabrała dużego przyspieszenia choćby pan pan zacytował Świętego Pawła i padło słowo zepsuć, ale czy święto bowiem nie chodzi przypadkiem jak rządzeniem moralnego etycznego mówi o w stworzeniu, mówi że nas podane w niewoli rozkładu to znaczy chodzi po prostu o to, że to co też mógł oczywiście każde każda po każde pokolenie musiało przejść się odczytywać to w stosunku do tych wyzwań, które obok tych, które Bóg świat, który powstał przed nimi w danej epoce, ale jeśli widzimy teraz to, o czym pan jakość powietrza wszyscy wiemy łagodne szacunki mówią że, że 40 kilka tysięcy osób w Polsce rocznie umiera z powodu chorób jak np. jesteśmy radykalnie integralnie pro-life tego nie możemy tego tego lekceważyć to jest przykładów dzisiaj była tak dziś jest to bardzo ważne rzeczy w ogóle dziś o godzinie dziesiątej stolica Apostolska zwoła specjalną konferencję prasową nadzwyczajną w trybie pilnym przed zakończeniem szczytu klimatycznego, z którym szef delegacji watykańskiej jako 24 ojciec Bruno Marit dostała, ale ten, który swoją drogą też na co dzień Szatan takich osób ministerstwo Watykańskiego ds. społecznych mówił bardzo wyraźnie powyżej 4 w porze takie słowa, że od tego czy my w Katowicach z porozumieniem się zależeć nasza planeta w ogóle będzie miała jakieś jutro, ale to jutro już dziś, więc stolica Apostolska mówi powiat bardzo mocnym głosem o tym, że trzeba działać trzeba działać już teraz i co więcej mówili tylko tak jak wspomniałem przedstawiciele najwyższych władz z stolicy Apostolskiej nauczyciel czy osoby, które tam są odpowiedzialne za za za wszystkie te sprawy, ale tej konferencji prasowej to bardzo ciekawe brał udział 2 bardzo młode osoby po pierwsze, przedstawicielka Karol Kalita z Malawi, a po drugie, osoba, którą miał dać przyjemność poznać będąc będąc w wyrwę w Rzymie kiedy, kiedy właśnie też papież Franciszek się spotykał z działaczami chrześcijańskimi okolicznym z całego świata to znaczy Joe, który był przepraszam jego nazwisko szamańskie w bardzo długi nie przekaże go teraz, więc jej prosto, ale po prostu mówimy na niego udziału w UE i to nie tylko jest, by przedstawiciele młodzieży od Anina ostatni synod ds. młodzieży bardzo ważne, ale on członkiem kasy reklama człowiek z taką organizację, która w, które działa właśnie Woodsa ani dlaczego tam, bo tam też o nim mówić tym dzisiejszej konferencji to nie jest kwestia przyszłości to nie jest kwestia abstrakcyjna trudno ciarki, czyli czy ta koleżanka z małych i jaki udział mówili dla nas zmiana klimatu ma twarz konkretnych osób, które tracą swoich bliskich, w które straciły swoich bliskich i to nie jest abstrakcyjna kwestia to jest kwestia ludzkiego życia i co więcej buspasy klimat w Polsce dodawał, że to, że ci ludzie są żywym dowodem, że zmiana klimatu to nie jest jakiś jakiś wymysł tenisa abstrakcja, ale liczymy, że teraz nie rozumiem w Katowicach wszyscy również w Polsce możemy się strasznie długo żywymi dowodami, że rzecz, że kryzys klimatyczny jest prawdziwy, więc wspólnota kościoła na całym świecie coraz coraz mocniej trasa z dnia mówi wprost nie da się już nieraz już tylko o tego nie zauważać to jest 1 tylko z elementów dzisiejsze pilna pilna i zrealizowana w trybie pilnym specjalna konferencja prasowa, ale tylko tym zmianom na celu wpłynięcie na wynik oraz była bardzo wyraźny apel do negocjatorów, że powinny zostać podjęte po prostu potrzebujemy ambitnej polityki, ale faktyczne nic więcej Solidarność z tymi krajami, które najmocniej cierpią, bo taka wtedy wiemy, że sytuacja wygląda w ten sposób, że najmocniej przyczyniły się do emisji co 2 Jakub, a co za tym idzie do kryzysu klimatycznego kraje najbogatsze, a najmocniejszego tak się składa go graficznie kraj na południu, które są ubogie, ale mamy do mamy do czynienia z fundamentalną niesprawiedliwością wspaniale, że kościół dostrzega, żeby jeśli chodzi o sprawie klimatu to bogaci się bogacą, a na biedni biednieją, ale przede wszystkim cierpią, bo tracą życie zdrowie to bardzo ważny tylko z perspektywy Polski po brzegi pytanie to chwileczkę to skoro kościół dostrzega i ten tragizm tej sytuacji, a to w jak ktoś może przełożyć na najprostszą rzecz łączącą co możemy usłyszeć w najbliższą niedzielę z ambony prze ci, którzy chodzą do kościoła czy oni jakieś Echo usłyszą chociażby te konferencje, które pan mówi o 22, gdy wydarzyła się też uważam, że w w kościele w Polsce mianowicie gdy nasza organizacja światowy ruch katolików na rzecz środowiska we współpracy z konferencji Episkopatu Polski oraz Caritas Polska wysłała do wszystkich parafii w Polsce cena 70  000 modlitwa za szczyt klimatyczny i nie tylko zawierało tę modlitwę znam dat Rosji w PE, ale również CZ Jana Pawła II w 1990 roku jego orędzie na światowy dzień dzień pokoju w dziewięćdziesiątym dziewiątym podkreślam, kiedy już wtedy Jan Paweł II ostrzegał, że kryzys, że efekt cieplarniany osiągnął krytyczne rozmiary, że zmiana klimatu jak ta odmówiła efekcie cieplarnianym tak i używał urząd jest jest to po prostu do do wydłużania orędzie jest jednak do dziewiątego ciekawe, bo to co pan mówi to pokazuje taką udowadnia po raz kolejny taką tezę, że z 1 strony my uwielbiam mieć my wszędzie pomnik Jana Pawła II, ale pochylić się nad tym co mówił zastanowić czy jest w ogóle, by przeczytać dowiedzieć się już stąd trudnych myślę, że jest jednak coraz ich jest jest coraz większe co ich coraz łatwiej w tym sensie, bo ludzie przesłali przesłali swoje filmiki z modlitwami test obejrzenia też zachęca na naszym na naszym profilu spontanicznie nagrywali właśnie swoje modlitwy w wielu parafiach właśnie też i osoby indywidualne cele wspólnoty ma modlił się za 60  000 parafia otrzymała następujący przekaz zobaczcie oto kościół, mówi że zmiana klimatu jest dramatem, ale czy w tym w tym komunikacie czystym przesłaniu jest zawarty jak jakaś propozycja działania czy tylko to ma służyć temu, żeby poinformować wiernych w parafiach i cofnięte i nawet więcej się wydarzyło, bo oprócz tej konferencji w dzisiejszej silnej stolicy Apostolskiej, a w sobotę ostatnio spotkaliśmy się z działaczami z całej Polski z przyszłymi działaczami zasobami też, w które która wcześniej w ogóle nie znał się na tym temacie czerwoni zainteresowane chciałyby zacząć działać i przez cały dzień warsztatów pracowaliśmy nad tym co można robić konkretnie w swojej parafii w swojej szkole co firmie, więc tych propozycji padło tam bardzo bardzo duże można wziąć takie czy nawet zacząć od siebie tak bardzo proste rzeczy jak chociażby jest to problem marnowania żywności robiliśmy w ogóle we współpracy z Caritas Polska tak dużo kampanie przy okazji niźli Świętego Franciszka przed przed przed kilku miesiącami i talent teraz takim świetnym, zanim przykład pokazuje znowu to nie jest żadna abstrakcja, bo to rzecz w tym, że w ilości co zwami zwanego przy marnowaniu żywności jest wyższa niż ilość co 2 czy wyprodukowanego przez wszystkie samochody osobowe wcale niedużo nie będziemy drążyć tego tematu ponieść to akurat polskie społeczeństwo w Europie wyrzuca relatywnie najwięcej żywności, że my marnujemy bardzo dużo czasu poza niego trzeba dlatego trzeba się też tym realnym wzajemnie wzorze tego tematu przez ostatnie 30 lat kiedyś po naszym pięknym kraju zaczął panować system kapitalistyczny widzieliśmy, że konsumpcjonizm polscy zbiera swoje śmiertelne żniwo kupujemy coraz większe coraz tańszej żywności i coraz więcej wyrzucała wylicza wyrzucamy to głos kościoła był nie było wolta, jaką było słychać było słychać organizacje pozarządowe, by posłać Glinki i było, by osłodzić aktywistów z czasami z lewej strony sceny politycznej tym że, ale i kościoła nie było słychać Caritas na szczęście bardzo Ależ ma w ogóle to duży system współpracy z sieciami handlowymi, które praktycznie właśnie służy temu, żeby to 1 nic nie zmarnował rzut trafił bezpośrednio od razu do osób potrzebujących i to wcale niekoniecznie jest ciekawa i mężem bardzo słuszne i jedzenie najgorszej jakości tylko o tylko 1 z alei godne pochwały, ale rzecz jasna można zawsze na czas zrobi, więc i też cieszy bardzo współpraca między bankami żywności, które mieliśmy też przedstawicieli jest to banku żywności na tych naszych na tych naszych spotkań Mazowieckiej kościelne organizacje współpracują co więcej również przy tym, żeby wszystkie te poziomy byłem było więcej, czyli od tegoż informujemy, że my dzisiaj możemy tak naprawdę oszczędzać pieniądze na testy kwestia ta kwestia pieniędzy, oszczędzając pieniądze zmienić swoje nawyki bardzo proste rzeczy tak jakby którą można wprost wprowadzić, zaczynając od dziś chodzenie z listą na zakup chociażby takie buty taka linia zarząd rejonowy Latal od wielu wielu lat pewnie słuchacze też na antenie Radia bardzo często mówimy o pytanie w dzień tak pytanie brzmi inaczej pytanie brzmi tak czy z w najbliższą niedzielę z ambony, by ktoś usłyszy to w swoim kościele toczył słyszymy, że ksiądz powie idą święta nie dajmy się zwariować nie kupujemy po prostu, dlatego że stanie, że muszę kupić dużo i t d . nie róbmy tego der i mogę powiedzieć co ja słyszałam w ostatnią niedzielę będąc Katowice właśnie gospodarz tego miejsca, czyli arcybiskup Wiktor Skworc też polecam to po to, jego wystąpienie pana było nam bardzo przejmujące i nie tylko mówił o tym co to znaczy życiowa pasja do Rosji test ekologiczna encyklika papieża Franciszka, ale on też zrobić coś co jest dla mnie było bardzo przejmująca z Asyżu do Katowic dotarła w czasie trwania szczytu klimatycznego pielgrzymka klimatyczna nowa stylistyka prowadzona przez przez Sebastiana, czyli osoby Crew, która była negocjatorem podczas poprzedniego szkopuł w Polsce zorganizowane to była WPI Sano było przedstawicielem Filipin i 2 dni przed jego uprzedniego wystąpienia właśnie na tym kopie 19 wasza Filipiny uderzył ten Super Tajfun, w którym zginęło 70  000 osób i UE i Sanaa wtedy po prostu tak bardzo bardzo mocne przemówienie też polecam sobie co by zobaczyć czy post posłuchać, a poseł czy z tym zrobić, a jako osoba bardzo głęboko głęboko wierząca po buszu post Drezna taki w proteście i rentach z takim, jakim w ramach takiej mobilizacji jednako 19 w Radia TOK FM przypomną słuchaczom słodko, że w naszym studiu Mateusz Piotrowski światowy ruch katolików na rzecz środowiska chciałem zapytać o to w związku ze zbliżającym się świętami, dlaczego konsumpcjonizm, który z największą teraz plagą powodującą ich zwiększone zakupy i wyrzucanie żywności, a skoro kupujemy kupujemy dużo mięsa to również hodowla zwierząt przecież to powoduje zniszczenie środowiska w sensie takim, żeby mi też w dużo dwutlenku węgla ale dlaczego po prostu nie wrócimy do tego co wydawać, by się mogło niektórym jest istotą chrześcijaństwa, czyli chociażby instytucji postu powiedzenia sobie to jest ten czas, kiedy my po w bazie puścimy tak, aby przede wszystkim byłyśmy powinniśmy intensywnie żyć w sferze duchowej, a mniej w tej sferze konsumpcyjnej tym razem w galerie pełne sklepy pełne samochody wypełnione jedzeniem w domu do domu, a później duża część z tego jak pokazują statystyki lądują na śmietnikach w ja pytam po prostu, dlaczego księża z ambon wprost nie mówią o tym, głośno pamiętajcie, że wszystko co wrzucić je to niestety biedna matka ziemia musi przyjąć co więcej w ogóle Święty Święty Jan Chryzostom, czyli hali 1 z ojców kościoła, którego papież Franciszek cytował w takim specjalnym wystąpieniu, a prąd właśnie marnowania żywności, mówi że jedzenie to my wyrzucamy do 1 i jedzenie ukradzione ze stołu ubogich, ale co źle jednak bardzo bardzo ważne jest to, że cel ogromnie cenię w tym co mówi papież Franciszek, że on pokazuje, że te post czy inne formy, które szukają styl zwano wskazał to nie jest mnie też więcej w las Smolar też weź też też często coś takiego powtarza to znaczy, że my poświęca zaprawdę, czas uwagę są temu co jemy zamiast jest też przed komputerem w grę w pracy spiesząc się i t d. wtedy żyjemy tak naprawdę lepiej głębiej intensywniej przyjemniej nie mogą się też tego tego tego powiedzieć, więc toczył się też w sztuce przesłaniu papieża Franciszka, a propos całego tego kryzysu ekologicznego podoba jest to rząd nie brzmi z ambony nie mówi nie róbcie tego nie róbcie tamtego życia przez to co i t d. od siebie, by mówić realnie o tym jak nasze życie wzywa do nawrócenia tak tak świętował drugi o nawrócenie ekologiczne, ale pokazuje że, że to nie jest to nie jest tak źle może żyć to właśnie dopiero o wyzwolenie z tego co nazywa obsesję kont konsumpcji to jest coś stan może otworzyć rzeczy, które z bardziej pełne pokoju, które są lepsze i ta sama, a propos też nie tylko naszych indywidualnych wyborów, ale bardzo ciekawą rzecz powiedział podczas takiej konferencji zorganizowanej przez papieską Akademię nauk i Polską Akademię Nauk oraz francuską kluczową instytucją naukową francuską Akademię nauk ekonomista, czyli człowiek który, który zna się bardzo dobrze zna granic ani pieniędzy z najwybitniejszych współczesnych ikoną ekonomistów nie korzystają z London School Economics on właśnie na tej na tej konferencji, powołując się żałoba w Rosji mówił, że sprawiedliwe i Zielona transformacja energetyczna to będzie historia wzrostu historia sukcesu dla wy z tego pierwszego wieku to znaczy myśląc o przejściu w stronę odnawialnych źródeł energii możemy naprawdę nabrać rozpędu naszej gospodarce nie musimy tylko rezygnować z pewnych rzeczy tak, ale to może być historia innowacji i żaluzje taniej, choć brzmi wspaniale dla nich miejsca to się też udaje w Polsce właśnie mało tego w Polsce możemy się to wyraźnie, że mamy dokładnie rów drugą stronę torów, któremu kibicuję zarówno prezydent, jaki premier duża część społeczeństwa chyba też na albo jakaś część społeczeństwa nie uważa, że to jest tak istotne jest pytanie z punktu widzenia 10  000 parafia, o których pan mówił co tak naprawdę na ambonie pada czytam ksiądz mówi Swaczyna nie mam wyjścia albo zniszczymy ziemi po prostu musimy wszyscy każdy z nas myślę właśnie o odnawialnych źródłach energii nie wyrzucać jedzenia mniej go kupować zastanawiać się nad tym co robimy dziś żadnym z wszystkim co robimy, bo to oznacza, że to nie słyszymy tych 10  000 parafii czasami to się zdarza i wielki szacunek dla tych, którzy potrafią swoim wiernym mówić zrozumiały sposób potem od tych wyzwaniach, ale większość zgłoszeń jest nie zdarza i pan zaczął od listu, który został wysłany do parafii w tym właśnie pytam, jaki efekt będzie miał ten list ten komunikat czy pozostanie po prostu przeczytanym gdzieś w zaciszu prawda w tym czy czy zostanie przekazany do wiernym to znaczy to, że mamy taki duży odzew czy w mediach społecznościowych czy właśnie tak zupełnie zupełnie spontanicznie ludzi od ludzi którzy, którzy zgłaszają to pokazuje, że to budzi budzi rzeczywiście głównie młodzi rzeczywiście na tym filmie większość czasu ludzie młodzi, ale jestem litry na sekundę wrócili do tego tematu, którym mówiliśmy, czyli o nie marnowaniu żywności po to, jeśli ktoś tak jak ja np. wychował się na wsi nie tak bardzo stare dawno temu, kto pamięta, że część tradycyjnej kultury polskiej w wiejskiej był bardzo duży szacunek n p . dla chleba i nie bez przyczyny PiS pamiętamy ze szkoły akcyza argument, bo też, że będą o tym, że od społeczeństwa biedne szanują wszystko co można zjeść i to jest od Alaski po nową Zelandię, ale społeczeństwo, które z biednych i zaczynają być bogate tak jak w Polsce zacznę tak dużo kupować na potęgę, że po prostu dużą część tego wyrzucają to jest fakt tacy jesteśmy tylko pytanie jak to zmienić nie ma jak bardzo cieszymy pompować na początku specjalnej konferencji w Watykanie liście wysłanym to wszyscy, którzy pana słyszeli wtedy słuchaczy słodkie pewno się ucieszyli teraz pytanie oto następny krok to ten był listem komunikat dociera do parafii jak pan sądzi większość księży patrzę NATO myśli no mądre mądrale rakiet MON powiedzieć ani wiernym temu służą służą nasze działania działania innych organizacji jesteśmy też, że pani ani pieszo ani 1 z otuchą ekologiczne Świętego Franciszka zastrzeże w Asyżu Rafa, którego takim liderem jest ojciec Stanisław Jaromin franciszkanin działa już od wielu lat i my pracujemy nad tym też rozmawiając po prostu w parafiach, żeby znaleźli konkretne praktyczne rozwiązanie, bo 1 rzecz oczywiście też ważne, żebyś ty przed przekaz tzw. ambony, ale bardzo ważne jest też 1002 ligi, by w zamku czyli jakby prowadzenie w swoim własnym przykładem jeśli, o czym słyszymy są już takie parafie czy naprzód klasztory, w które z pracują nad tym, żeby przejść z węgla nie na gaz tylko prosto na odnawialne źródła energii to jest coś co patrzą mieszkańcy, zwłaszcza mniejsze społeczności Miami my byliśmy goszczeni w pasie w Katowicach-Panewnikach przez przez ojca Sergiusza gwardiana klasztoru franciszkanów, w który przyjął tych naszych wszystkich działaczy z całego świata z Polski Jaszewska byłem bardzo zdziwione, że i dowiedział się dopiero na koniec tam jest np. stacje ładowania samochodów elektrycznych pewnie też na przyszłość do tych samochodów, ale też nie mamy się w Polsce TGE, ale patrząc na kierunek innowacji zapewne będzie będzie więcej, więc jest bardzo wiele takich miejsc i i ich imię i ratusz będzie po kopie, na którym jesteśmy przeświadczeni są dysponuje ona zadziała, bo zamknięta w Jaworznie, który ma na dachu taką baterię paneli fotowoltaicznych, że przez co jest naprawdę imponujące zresztą nic z tego co wiem to pan, że zostałam 23 lata temu jakoś na drodze Europejską nagrodę za da dobrą promocję odnawialnych źródeł energii w Jaworznie wpust takiego gościa, który na pokrycie prawie cały dach panelami to jak duży nie to jest niesamowite wracać do domu, gdy świat na tak tylko duże pytanie najlepiej na ile da się w Polsce z ambony powiedzieć wiernym Słuchajcie modnych planeta ginie i to my jesteśmy zabójcami z działań już i teraz i chciał i próbować przełożyć na język się wydaje, że ksiądz gdzieś w niewielkiej miejscowości z wypraw nie ma żadnego interesu, żeby to robić nie wie jak to wytłumaczyć nie ten nasi politycy nie umieją sobie z tym poradzić prezydent kraju nie rozumie, dlaczego zaczęliśmy kupować produkować żarówki energooszczędne i tęskni za nic na in za rów starą żarówką, która zżerała dużo energii na to, a tu mówimy o takich sytuacji dlatego Jana na pierwsze bardzo cieszy Matras, którzy o tym, myślę o tym, wcale nie ma takich nadziei, że na przełom i ja bym uważał z tym, żeby nie doceniać tego testu dolne tego co jakby Rosji Ros ROE rośnie też różnych miejscach poza dużymi miastami tak jakby Galliani bez przyczyny mówiłem o tym, jakby do kraju tego, gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi przez uszanowanie dla darów nieba i t d. w górach nie ma pan już drugi raz o tym, mówię moim celem tego kraju możemy dyskutować o tym, tego kraju nie ma on jest kradzież wyrzuca składuje na wysypiskach zbyt dużą skandalicznie dużą ilość śmieci, żeby se poradzi z tym podpalają się nielegalnie jest kraj, gdzie jakość powietrza w miastach jest najgorsza w Europie to jest kraj, gdzie marnujemy najwięcej gości w przeliczeniu na zdalne jedzenia czy w przeliczeniu na mieszkańca do domu mówi ma taki kraj musimy przeżyć nauczyć tak to jest Polska teraz jak takie tak samo jak pan nie pamiętam czasy, kiedy chleb był traktowany jak coś no i ludzie, którym opatrunek na ziemię to potrafili się przeżegnać oczyścić, aby to było niesamowite, ale my mówimy o przyszłości tego już niema też mamy kolejki do supermarketu załadowane samochody i duża część tego jedzenia wyląduje w koszu naśmieci tak jest w ogóle nie przeczy temu, że wszystkie te rzeczy rozkład tt straszne rzeczy działy spalaniem śmieci czy takie rzeczy, które dotykają też chronić myśmy takie susze w tym roku i nie jest związany ze zmianami klimatu tak, ale znowuż wydaje, ale dopóki mi ksiądz nie powie z ambony słuchaj to jest tak naprawdę ta sama historia ta sama opowieść straciliśmy kontrolę nad tym co robimy niszczymy planetę dopóki mi tego tak nie powie to Tajani, dlaczego mam się zacząć się w ogóle interesować tak natomiast to wydaje mi się, że po prostu pewna pewna różnica ofert w te sterty nasze zdrowie jest taka, że UE i suszenie mera dochodzimy też, że to w naszym ruchu z takiego przekonania, że wyrzuty sumienia nie są wystarczającą motywację to znaczy, że w i jeśli n p . w Polsce będzie się powtarzać, ale nawet, że my jesteśmy takim ogonem jesteśmy tacy beznadziejni i tak nic nie robimy i tylko i t d . tym razem działa teraz jest odwrotna albo albo mamy takie narodowe narzekanie w tym, którym też jesteśmy wytrenowani tak 11 ze stron albo mamy reakcję Grodno tak mocno bardzo dobrze bardzo dobrze jesteśmy i te, a woda jest dla nas mamy wrażenie, że Bruksela ma coś kazała ONZ na coś co trzeba za z tego powodu widzisz oprócz wszystkich problemów bardzo wyraźnie zasoby, które my mamy nie lekceważyć tego miał przyjemność rozmawiania dosłownie wczoraj z przedstawicielką takiej dużej organizacji chrześcijańskich Irlandii, która doprowadziła do tego, że ten kraj najpierw kościół Episkopat irlandzki, a później cała Islandia jako państwo dokonało to znak czasu inwestycji to znaczy wycofała wycofało pieniądze po prostu z pali w kopalnych i takie, by wszystkie instytucje finansowe zainwestowały w odnawialne źródła nawet pieszo taka historia w ogóle na świecie w i ale właśnie z tutaj w kontraście dobrze wypadnie Polska Łomianki rady przedstawicielka właśnie tej tezy tej organizacji Trocha Czyżby Caritas wobec irlandzkiego mówią, że oni tam mają problemy z lobby farmerskie, a ponieważ tam jest dużo duża produkcja mięsa na eksport przede wszystkim co jest w romans z widzenia takie, by zrównoważonego rozwoju właśnie stabilności klimatu bardzo problematyczne i to lobby blokuje blokuje sensowną legislację i teraz niestety rząd Irlandii ma taką na nich blisko Arabii Saudyjskiej jeśli chodzi o stanowisko na nostalgię, a nawet Saudyjska Rosja taka egzotyczna koalicja, ale taka na kopie powstała w i powietrzne i i taktem tak to niestety wygląda natomiast jeśli spojrzymy na rolnictwo polskie to mimo tych procesów, które 10 lat rzeczywiście przyspieszają jeśli chodzi o akumulację ziemi w niewielu rękach to wciąż mamy do czynienia z bardzo silnym rolnictwem rodzinnym i wszelkie badania pokazują nasz raport z IC takiej właśnie sieci organizacji, a więc chrześcijańskich europejskich i kanadyjskich amerykańskich test z punktu widzenia klimatu najbardziej zrównoważona forma produkcji żywności pośrednie produkcji żywności po próbuje się żywność fabryka żywności, którzy właśnie takich aglomeracjach o w obszar zniczy, a rodzinne gospodarstwa one nie są tego rodzaju fabrykami mieliśmy też przyjemność, gdy wrze w tej na po prostu patronat Ministerstwa Rolnictwa i skoro mówimy już w lewo o rządach i minister Krzysztof Baranowski bardzo wyraźnie mówił na tej naszej debacie przedstawiciele sieci handlowych, którzy jak wiemy często w stosunku do rolników ma taką silną pozycję niemalże monopolistyczną i mogą próbują narzucać różne rzeczy, że polskie rolnictwo rodzinne w tym rolnictwo i idąc w stronę rolnictwa ekologicznego jest czymś, czego on jako minister będzie broń i tutaj tylko się zauważyć tu właśnie ta wzrośnie z zacofaniem okazało się, że warunki w Radia TOK FM przypominam, że w naszym studiu Mateusz Piotrowski światowy ruch katolików na rzecz środowiska i kolejne pytanie, które naszego gościa musi być skierowane, a mianowicie czy to jest także, w które będąc katolikiem teraz w Polsce człowiek musi zacząć reformować swoje myślenie o tym jak wygląda świat, a czy podam przykład, który zdobył dla niektórych może być jeszcze umowna może być dość rewolucyjna mianowicie doktor czy też doktorka teologii Magdalena Jóźwik jest aktorką teologii dogmatycznej napisała tak czekanie na nowe niebo nową ziemię nie może oznaczać braku zainteresowania i troski wobec tej ziemi danej w tym czasie dla całej ludzkości takim ciekawym wywodzie, którego nie będzie słuchaczom szmatką przytaczam w całości właśnie doktor teologii dogmatycznej czy doktorka teologii domu no to Loska Magdalena Jóźwik pisze m. in . że w skrajnych wypadkach iskier od tego w jakim miejscu na świecie dany człowiek żyje, jakim oddycha powietrzem różnica w długości życia wynosi nawet kilkanaście lat zainteresowanie kościoła kwestiami klimatu ekologia z głównej mierze podyktowane elementarną miłością do drugiego tego żyjącego dziś może wiele kilometrów od nas, ale też uwaga tego, który dostanie od nas w spadku właśnie taki zepsuty albo zaniedbane świat nasz wspólny dom z bardzo ciekawą perspektywą, bo jak rozumiem dr Magdalena Jóźwik mówi w tym wszystkim też chodzi o innych ludzi to znaczy to i czyja przypadkiem nie robi krzywdę albo komuś, kto żyje na drugim końcu świata pan mówił Oceanii albo nie robi krzywdę tym, którzy za 50100 lat będą żyli tu, gdzie my teraz żyjemy bardzo ciekawa perspektywa proszę powiedzieć to jest zbyt często tak wyczynami w tych w tych ruchach tych, które też panele reprezentujemy menu zaś ze światowego ruchu katolików na rzecz środowiska tak bardzo mi się bardzo się podoba to co co pani doktor powiedziała, zwłaszcza że taka wspaniała scena w dziejach apostolskich, jaki występuje do nieba i co ciekawe i jest tam jest wcześniej z apostołami ryba jest bardzo jest bardzo Kongo mówić, żeby rozpalić ognisko jak pokazuje bardzo wyraźnie, że on zmartwychwstał w ciele tak że, że wybrał bycie tutaj na ziemi i po zmartwychwstaniu także był dalej z ludźmi na tej ziemi i kiedy występuje do nieba i apostołem patrzą, że lampy się tak dalej w Ustce niebo w trybie z nich obawia się 2 aniołowie i muru męża z Galilei, dlaczego wpatrywać się 2 jest tak jak i jak wstąpić do samosądu PiS nie da to nie jest tak tak naprawdę co zostanie i ten to co w locie aniołowie mają zaś jest bardzo bardzo bardzo mocny czy my chcemy tylko patrzeć w niebo i czekać czy chcemy chcemy podjąć to wyzwanie które, który jest powiedział też bardzo ciekaw też przez wandali i Czech głosić Ewangelię wszelkiemu stworzeniu wszelkiemu, a cel to rozumie to sformułowanie wszelkiemu stworzeniu Święty Franciszek n p . żeby tak ciężko konkret nie nawrócił Wilka Wilka zguby i głosił ewangelie ptakom n p . więc wielu wielu coś co wy pustynia popatrzymy też coś co to co porabia większe pole pojawia w podróż w ich okolicach oczywiście są takie osoby, które trafią tylko jako metaforę i ja bardzo poważnie biorę zarówno to, że Święty Franciszek wskrzesza zmarłych, jaki to, że jak pan wierzy Rosji wskrzeszać zmarłych ta oczywiście oczywiście w tym sensie jej też nietypowe mówi jak nie wierzy w znacznym stanie w ciele ciele Jezusa to nasza wiara jest puste jesteśmy bardziej godni pożałowania niż wszyscy inni ludzie chrześcijaństwo to jest wiara w to że, że nasze ciała będą czyszczone i święci, którzy w to wierzyli przestały cały czas trwania tutaj kościoła robili robili takie takie rzeczy, więc tak naprawdę to możemy ratujemy przed zniszczeniem świat, w którym wcielił się w czasie ludzkie ciało Bóg, ale to nie jest dodatek do naszej to nie jest dodatek naszej wiary coś bardzo przełomowego się wydarzyło mówi tak są to bardzo cenię ojciec droższe Kulig Adam minister środowiska Watykanu, mówi że naprawdę coś coś się w świecie przełamało, kiedy Bóg zdecydował się wcielić w ludzkie ciało i kiedy tak mówi dosłownie bieg dam sobie słowo rozbił sobie namiot między nami, że jest w 2 przechwyty to ogromne tak Bóg, bo mógł ca c, by stworzył w całości i Senat właśnie taką malutką PZL, by postawić na nich swoją stopę nie sądzę, żeby to na co mam wrażenie, że z tego wprost wynikają pewne imperaty w moralny związany chociażby ze stosunkiem do zwierząt tymczasem w Polsce ten stosunek do zwierząt jest przerażającym znowu bowiem idą święta po raz kolejny będziemy wiedzieli setki tysiące dziesiątki tysięcy chociażby karpi żywych karpi, które będą fatalny sposób traktowane w sklepach, ale wróćmy do masowej hodowli, które się mówi bardzo dużo nas perspektywa to zaczęliśmy klimatycznej masowo hodowane z odzieżą na mięso niestety przyczynia się w olbrzymim procencie do globalnego ocieplenia to są różne szacunki, ale w każdym razie jest to mile ważna część globalnego ocieplenia emisji dwutlenku węgla metanu i teraz są tacy, którzy mówią skoro jestem osobą wierzącą dla mnie zwierzęta są, a częścią tak tego świata wiem jak wyrok ten proces rezygnuje z jedzenia mięsa po to, żebym przemijanie niesmak, gdy co pan sądzi o takich wyborach myślę, że wreszcie w chrześcijaństwo katolicyzm przyjęło posty tak też jakiegoś powodu tak Edyty to też bardzo ciekawe że o szkole mówi do Hebrajczyków Świętego Pawła, że wraz z Jezusem ustały krwawe ofiary i tych autor tego listu, mówi że jest był tym doskonałym barankiem takiego ofiara zatrzymuje cały ten system wydawniczy, który siedział w świątyni jerozolimskiej rzeczy w zamian barany woły i t d . tak i i jest jakby wkłada w ich trochę tego wszystkiego zatrzymuje nie trzeba już więcej krwawych ofiar ze zwierząt jestem, ale tak tak nasz garnizon krwawych ofiarach, ale chwilę temu mówił pan o tym, o scenie, kiedy jest odrębne skórzanym no ale też myślę, że Ziobrze, że to co też tak praktycznie ważne to myślę, żeby też nie nie robić z takich rzeczy Religi po prostu tak, żeby też rozmawiać mam w Tczewie posłuży częste wśród nas o wegetarianizm może, że bardzo wielu łapy z kina po prostu czują się w taki religijny ataku religijną presją oni muszą ze sobą się, że są bardzo moralnie ciężko osądzanie i t d. a wydaje, że bardzo fajną rzeczą jest przedstawienie takiego spektrum wyboru to nie jest tak, że musisz od razu zostać Vega Nina i w bardzo oszczędnie nijak nie zlikwidował przeszedł już krok dalej, że są bardzo ważne, żeby mówią o tym, że tak jak sobie rozmawiamy do mikrofonu na oświetlonym ciepłym suchym miejscu po tak w 1000 stworzeń w Polsce teraz stłoczonych w jakiś klatkach w absolutnie sztucznej sytuacji w przerażeniu i cierpieniu czeka na fatalny koniec i my możemy sobie rozmawiać tutaj, a tu też są jakieś istotne ja wiem, że spala perspektywa, ale być może nie są tak nie wiem to doskonały jak nie mają tak dusze niczym nie rynek opanują, ale z mojej perspektywy ta ilość cierpienia nie jest przytłaczające kiedyś o tym, mówić głośno wyraźnie ATA mówi się w Polsce coraz częściej tak i myślę że, toteż kwestia czegoś takiego, że tego przejścia między Starym światem, w którym my jeszcze jeszcze dorastaliśmy, gdzie zdaniem władz moi dziadkowie trzymali na wsi zwierzęta, ale ten nie miał nic wspólnego z tym jak wyglądać chów przemysłowy jak w pojazdach z ostatnich lat zda związek może ostatnie lata jest rozwój kompleksowej analizie to, że tak oczywiście, że to też jest taka rzecz, która jak i zdajemy sobie sprawę jak wygląda od fabryki i Erbel no np. czynsz jest i zmian w asyście jeszcze przejrzeć, ale wyszło test książka Szymona Szymona Hołowni to m. in . ten temat podejmuje nie ma Sęk w tym, że tych książek to już trochę wyszło, choć jest Szymon Hołownia z drugiej strony Jaś kapela jest jej książka słynnej kalendarzowym niemieckiej dziennikarki jest jak i jeśli wejdziemy do księgarni w dowolnym mieście w Polsce bym poproszę coś o masowych hodowli zwierząt albo niejedzenia mięsa usytuował rządzi to na pewno Księgarza, gdy powie nam proszę sobie wziąć także to nie jest kwestia braku wiedzy my wiemy przypuszczalnie przypuszczam, że tym zwierzętom jest bardzo bardzo źle jak tu w 2 w 2001. wieku są z tym radzić o tak myślę, że taka gra tam pod park bardzo dobrych pomysłów, że zatrzymano takich rzeczy, które nie są jeszcze tak strasznie trudne tak można użyć tego się rezygnuje z 1 mięsnego posiłku dziennie na, ale to nie jest za bardzo zdrowo jeść mięso codziennie, a jak jest katolikiem to można, by zrezygnować w piątek wrócił do bardzo dobrego tradycyjnego stary no właśnie w zwyczaju katolicy mają tutaj niezły potencjał właśnie posty tak zdecydowali mocne zdrowe i w bardzo bardzo chyba bardzo osobiście lub osobiście polecam, więc jest ich znowu są takie ważne zasoby, które mają mają społeczność uznawany za za często bardziej zacofane, które nagle przy tym całej zmianie tego przez całe zamieszanie od z tym co oznacza postęp i t d. tymi wszystkimi sprawami takim ogólnym globalnym zamieszaniem, które się, że teraz dzieje okazuje się, że bardzo wiele rzeczy, które wydawało się, że nie pasują do obrazu tego nowoczesnego świata w okazał się być bardzo potrzebne to ciekawa, ale to już zupełnie inna dyskusja, ale Panasa tymczasem w tym w chaosie właśnie, który się przetacza się światu dziś zastanawiają co ma sens w jakim kierunku idziemy to pan mówi kościół ma prostą odpowiedź to nie jest wcale bym odpowiedź stan sprzed setek tysięcy lat tak pan mówi to jest odpowiedź na to i teraz stawek ta o rodzinie pan, że pani mówi naprzód proszę jak i twardo proszę jak najmniej mięsa jeść, bo to szkodzi ewidentnie nie tylko naszemu zdrowiu, ale przede wszystkim świat nie szkodzi wydaje mi, że to jest kwestia kwestia tego jak mamy zapraszać siebie nawzajem do do tego, by tego procesu zapozna się wszyscy do rzeźni popatrzmy jak wygląda los tych zwierząt ja polecam zobaczenie to moja żona w ten sposób została zaprzysiężona wegetariański namówiła namówiła też nie jest wiele wiele lat temu w, że po prostu obejrzała w swoje wyobraża sobie fi firmy Rzeźnik chodzili po może być prawda to musimy wrócić do początku dali opanuje ciastek dużym trudno zawstydza się, że społeczeństwo oboma reakcja może być bardzo różna tak oto, by mówią tak o takiej sytuacji, kiedy trochę my czujemy się winni za to młynek idziemy do sklepu kupujemy to mnie, że czasem jest i jesteś taki już trzeba się skonfrontować i kazał im we czas Polska bez skonfrontować spory swoje sumienie i zapytać, czyja wiedząc, kto chce o tym, zapomnieć tak można od zobaczyć pewne zobaczyć pewne rzeczy, ale wydaje mi się też jest bardzo ważne, żeby ze ścian, by cała ta ekologia nie kojarzyła się po prostu z wielkim systemem zakazów tylko kojarzyła ze zła i była naprawdę dobrym wyborem poszczególnych świadomym wyborem, a po drugie z takim sposobem życia od wzrostu w dobrym życiem z dobrym życiem lepszym życiem niska, ale które zdominują tamtej chwili cytowaliśmy doktor teologii dogmatycznej Magdalena Jóźwik, który zwraca uwagę, że można traktować to wszystko, o czym mówimy z perspektywy człowiek człowiek, czyli dania oraz osoba, która cierpi z powodu zmian klimatu klimatu na drugim końcu ziemi albo ja moje uczynki konsekwencją moich uczynków kontra ktoś, kto za 50 lat będzie żona naszej planecie będziemy naprawdę naprawdę złożyć, ale chce wrócić do tych zwierząt zawsze fascynuje myśli katolickiej są takie momenty w rozwoju i w ogóle myśli kościoła, kiedy zwierzęta się pojawiają w tej optyce są takie, gdzie znikają wzorem Arystotelesa Święty Tomasz traktował zwierzęta jako ewidentnie niżej w hierarchii niema dyskusji tak, niemniej nie ma formy, ale z ZUS -em pan wspomniał Świętego Franciszka tak, że te zwierzęta jednak w TFI przypomina dyskusję, bo uboju rytualnym w Polsce, kiedy jak 1 mąż muzułmanie Żydzi i katolicy chrześcijanie w Polsce powiedzieli państwo nie powinno się wtrącać do uboju rytualnego, bo to jest kwestia wiary, jaki jest pana zdaniem wydawane jako Rzeźnik tego, żeby jednak absolutnie ograniczyć albo wręcz zakazać uboju rytualnym zresztą cierpienie nie jest warte żadnego drzewa żadnej wiary no logiki jeśli bierze się krowy w specjalnej maszynie wraca do góry nogami przecinają się tętnice i czekasz zakres nie wyleci do tez absolutny skandal moralny moim zdaniem to nawet i i jeśli miałbym powoli swoje osobiste zdanie nie jest stanowisko organizacji czy wzorem, a moje osobiste zdanie to ja post powtórzę to co powiedziałem, a propos tego, że ze to co zrobił PiS powinno zakończyć krwawe wiarę i w tym niestety jest ten przekaz też miejsce dla dzisiejszych czasów, a nie tylko nie tylko w danym okresie dużo wrażeń, bo niektórzy, którzy tak sądzono przed działaniem wracając ds. kina związała Greenpeace baw się na kominy elektrowni w Bełchatowie tak Marek Józefiak wspaniale wczoraj w nocy w tym, że po Katowicach krążyła też ekipa, która na przystankach autobusowych kulturalnie zdejmowała plakaty zawieszano betonowe były niesamowite to znaczy, że n p . na tych nowych plakatach nocnych autobusów katolicy, bo napisane cała ta elektrownia Bełchatów emituje tyle dwutlenku węgla ile pochłaniają wszystkie lasy w Polsce tego typu bal był zasoby wody w Polsce są mniejsze niż zasoby w Egipcie tak takie informacje o chyłkiem w nocy z mniej te plakaty jedni dziś wiszą na kominach i nie jak pan, mówi że w i Apple, a kopalnie nie chce po prostu mówić przekonywać tak mnie nimi czasami nie czuje pan takich chęci jak i bardziej radykalnych działań myślę, że dobrze sobie przypomnieć co znaczy słowo radykalny radykalny gest, sięgając do korzeni tak naprawdę radzieccy skorzy i myślę, że są różne rzeczy, które czasem trzeba trzeba trzeba robić być może być może Marek Józefiak jest tutaj kontynuatorem Szymona Słupnika, który też w ZUS wskazał, że to jadła była bardzo trudna akcja, która ten przykład przykuła uwagę bardzo ważnego problemu oraz została o Bełchatowie również przedstawiciele rządu mówił ostatnio że, że to jest problem, tak więc myślę że, że tych działań, żeby kreatywność w działaniu na rzecz 3 ochrony środowiska ochrony ludzi, którzy żyją w tym środowisku nie powinna być nie powinien nie powinniśmy sobie teraz jakoś zawczasu ograniczać bardzo z tym ciekawe jak się też potem kopie otoczoną potoczą sprawy w Polsce na pewno widać widać pewien ważny ruch w stronę ich opinii publicznej i noc na końcu ścian podłóg jest jeśli chodzi o bardzo łatwo, bo mówimy o tym, całej stronie MIB etycznej politycznej ekonomicznej to wszystko bardzo ważne bardzo ważne jest to ma mocny fundament naukowy i że to, że to jest coraz mocniej wybrzmiewa, bo z zeszłych poniedziałek w ostatni poniedziałek tak dosłownie 2 dni temu o trasie wydarzyło coś bardzo ważnego co być może nie wybrzmiało jeszcze, zaznaczając co zostało podpisane memorandum katowickie ogłoszony przez Polską Akademię Nauk papieską Akademię nauk i tę francuską i tam się mówi wprost nie tylko transformacji energetycznej, ale mówi że, ale i on papieska Akademia teologiczna rów również również ustami swoich najwyższych przedstawicieli kardynałów zmiana klimatu jest realna jest powodowana przez człowieka raport i PiS i mówi że czasu zostało niewiele trzeba ambitnych działań w oparciu o naukowe dowody, więc też taki fakt, że świat wiary świat nauki mówią 1 głosem, bo tam był też, o czym z oczu w CEZ ważny był prymas Polski, który powiedział też i doznaje może może ostatnie sztormy, chociaż wybrzmiała prymas arcybiskup Wojciech Polak powiedział też duże konkret, że kryzys migracyjny jest częścią kryzysu klimatycznego i jeśli poważnie traktujemy deklaracji o pomaganiu na miejscu, bo o, którym się, w którym określić się dużo mówiła to oprócz to nie rozwiąże się problemu wojen nie rozwiąże wielu problemów ekonomicznych problemu głodu czy problemu suszy permanentnej jeśli nie weźmie się poważne zmiany klimatu i co więcej to prymas Polak też przypomniał, że oczy mówi i stolica Apostolska to znaczy, że społeczność międzynarodowa powinna uznać taką kategorię uchodźcy tematyczne WHO w czas skończyć naszą rozmowę, którą bardzo dziękuję panu Mateuszowi Piotrowskiemu ze światowego ruchu katolika na rzecz środowiska