REKLAMA

Boy-Żeleński wykastrował Prousta - o nowym tłumaczeniu "W poszukiwaniu utraconego czasu"

Wieczór Radia TOK FM
Data emisji:
2018-12-13 23:00
Czas trwania:
51:36 min.
Udostępnij:

W audycji Między Stronami gościem Pawła Sulika jest pani Krystyna Rodowska, tłumaczka, która tłumaczy, dlaczego ikoniczne dzieło Marcela Prousta przetłumaczyła jako "W poszukiwaniu utraconego czasu". Wbrew pozorom różnica jednej literki jest bardzo znacząca.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
Słuchamy Anną słuchamy Radia TOK FM, Wieczór Radia TOK FM, jeszcze raz dobry wieczór, mówi Paweł Sulik. Przyszedł czas na cykliczny, cotygodniowy program Między stronami, czyli rozmowy o książkach z ludźmi, którzy je piszą lub tłumaczą. Dziś mamy zaszczyt gościć panią Krystynę Rodowską, tłumaczkę, dobry wieczór, dobry wieczór - poetkę, krytyczkę literacką, tak, okazjonalnie. I jak słuchacze i słuchaczki jak podejdą do swojej półki z książkami i zaczną wyciągać książki, popatrzą, kto tłumaczył, to okaże się, że w wielu przypadkach to właśnie nasz gość dzisiejszy. Ale my dzisiaj spotykamy się z powodu proszę państwa bardzo istotnej rzeczy, a mianowicie nasz gość od dłuższego czasu dotyka czegoś, co zdać by się mogło, jest kamieniem węgielnym dwudziestowiecznej literatury, pewną opoką, odniesieniem, czymś, co ma już taki status ikoniczny.  Rozwiń »
Proszę państwa: Marcel Proust, w studiu tutaj tłumaczenie w poszukiwaniu i teraz uwaga, bo zaczyna się już na początku dobrze: "W poszukiwaniu utraconego czasu". I to jest ważne, ale jest zmiana wydawałoby się nieznaczna, bo 1 litera, ale znacząca zmiana.

W każdym razie jak to tłumaczy we wstępie dość szczegółowo, dlaczego właściwie tak, a naszym słuchaczom słuchaczką proszę wytłumaczyć czemu pani z tego klasycznego tytułu zrezygnowała tej wersji dlatego, że to nie jest czas stracony jest jednak czymś o wiele mniej ważkim niż utracony i to nawet sam fakt, że samogłosek mamy tu do czynienia z samogłoską podczas kiedy tam była spółgłoska akurat przemykają szybciej Sieńko gwiazda, a u to Łódź jednak ma swoją wagę

Ale chodzi o to, że w wypadku Prousta nie było czasu straconego, choć mogłoby się tak na pozór wydawać, bo był to światowiec, który mnóstwo wysiłku czasu prawda nic już strawił na salonach i w teatrach jej le, a jednak nic nie zostało zmarnowane czas stracony kojarzy się jednak z czasem przy bałaganie o nim z marnotrawieniem podczas kiedy czas utracony pojęcie utraty jest poważny ma swoją wagę raj utracony z jedno 1 rozmieszczenie tak to jest wydawałoby się tym, że jest to niuans jest to tylko niuanse, ale ten niuans jest bardzo ważny, a to właśnie przed chwilą zdefiniowała pani chyba geniusz prosta niuans, który jest bardzo ważny bardzo często opuszcza się w ten sposób mówić pisze pani we wstępie zwraca uwagę, że wiedza na temat prosto czasami jest bardzo powierzchowna tak jest nawet zaczynał w taki deszcz wyzywający sposób, że Proust z celebrytami nie znamy

Tak mało miałam taki dowód koronny na to a to tu o to, o czym pani pisze we wstępie, że tak w telewizji i znana osoba mówią Proust i nie potrafi nie potrafi wymówić nie bierze się wymawianie Closed tylko plusk prawda ja tu spadłem z krzesła jak to usłyszałam, bo jak bardzo tę dziennikarkę nie będę wmawiała jej nazwiska lub w jej cenie Hart był bardzo mnie zawiodła, ale głębsza sprawa wydaje mi się też to co pani w we wstępie napisała o tym, że nawet próbują nas porównać popularnego norweskiego pisarza i jego styl pisania z jakimś innym autorem 1 ze znanych też krytyków dziennikarzy publicystów opisuje literatura prosta w taki sposób, na które pani, by się nie zgodziła

Tak nie nie zgodziłabym się setki, chociaż nie znam tej powieści norweskiego pisarza, ale czytałam dostatecznie dużo na ten temat, żeby wiedzieć mniej więcej, o co chodzi poza tym wzrostowi bardzo często przypisywano też takie intencje pisarskie które, choć wcale nie miał np. to nie jest wcale powieść autobiograficzna to jest powieść kreacyjną, a i tego jest też masa dowodów, chociaż oczywiście on korzysta pełnymi garściami ze swojej biografii tego jest mnóstwo tam i prowadzili taką bardzo wyrafinowaną grę między narratorem autorem są momenty, kiedy właśnie w narrator nakłada się na autora, ale potem się rozjeżdżają zupełnie i tu dam taki przykład na bardzo oczywisty właśnie w tej pierwszej części, którą ja tłumaczyłem strony słaba narrator tutaj dziecięcy narrator mógłby to można domniemywać, że nie stało chłopiec, który ma no może 89 lat, na który nie może zasnąć bez mamy bez pocałunku na minutę większy, ale równocześnie o mieścinie tymiankiem i tutaj to to się jak rozumieć do jego ciała cała nerwowość nadwrażliwości nerwy prawda takie, że on jest jedynakiem w nowy w ramach tej powieści tymczasem prawdziwym Marsel miał młodszego brata o 2 lata jak tu ani słowa słowa na ten temat nie ma, a wróćmy na chwilę do tego powierzchownego odczytania powstała niż wydaje, że to nawet nie jest kwestia czasu na współczesnych i wspomnianego norweskiego pisarza Knausgard jego nazwisko, więc partnerzy z myślą, że Gard coś takiego tak moja walka to jest taka długa książka, która siłą rzeczy i być może dzięki objętości chcę się to z postępu równości, bo jak coś dużego to pewnie tak jak pusta zresztą tylu krytyków w dziennikarzy pisarzy bez przerwy coś lub wspomina Rustam, ale muszę pełen możesz zapytać czy to się teraz zaczęło czy ten plus stał się kimś takim już dawno temu, bo pamiętam taką frazę z książki Witkacego pożegnanie jesieni 1 z bohaterów bodajże Atanazy baza dbam, a na pytanie, dlaczego tak dziwnie wyglądać źle czuje ostry z takim dramatycznym ekspresyjnym gestem mówi Janusz nie mogę czytać Prus PAP wystarczy hasło po prostu, który ma wszystkim odezw Marcin Herra PL koszt tego nie może tak naprawdę no Books konsultacje odbiorcy Prus Stal, którzy mają, których bruzd zniechęca Wilna dłużej można powiedzieć nawet przypominam sobie jakiś angielski kryty bardzo znany powiedział klienteli nie potrafi dokładnie zacytować, ale żal bruzd przyprawia o nudności albo ekstazę, a i tak, czyli to 2 stroi miny prawda, ale to jest o tyle ciekawe, że nie można jednocześnie odmówić mu takich w roli ewidentnie w fundament tu znaczy to od większości krajów na świecie coś z tego prosta w, a sztandar to, że jeździłem tu ma tam absolutnie rację to jest 1 z kamień węgielny prozy dwudziestowiecznej z tym, że jak chce powiedzieć to dla umowy umożliwienie mówimy, że to jest powieść ten cały cykl 7 atomowy tymczasem jest to ze względu na język, jakim ono operuje i konstrukcję jest to stop 2 różnych języków języka Rosy poezji i eseju w KRUS, zanim doszedł do tej formy przecież jakoś się męczył ile lat drugi przymierzał się pisała artykuły pastisze tłumaczenia nowszych sztuk strawił 8 lat życia nad tłumaczeniem ludziom naraz kina, który wylali na niego bardzo duży wpły w na jej potem 1 i napisały taki zbiór w złym prozy opowiadania, do którego wstęp napisała Anatol France zresztą, kiedy były jeszcze bardzo młody, ale się przyznawał przez całe życie do tego utworu to są wiesz ile dyżurów przyjemności i dni i to chyba też zostało przetłumaczone na Polski potem był Rząsa z Rząsą tej ogromnej jak powieści tłumaczone na język Polski przez Pawła Hertza Otóż na tym etapie, kiedy ty to jest powieść pisana w trzeciej osobie, której bohaterem jest właśnie rzeczony Rząsą tej, ale mimo, że w trzeciej osobie to właśnie jest powieść autobiograficzna, ale przy tym Ruscy miało aspiracje bycia poetą na etapie pisania tej powieści i to tym łatwo się można przekonać jak się właśnie czytam tę powieść Madame jest bardzo wiele takich małych rozdział łuków, które są studiami tego co się dzieje w naturze dramatów poetyckim misteriów natury muszą od razu powiedzieć, że mróz przywiązywał równą wagę do tych do sztuki co do natury to jest najbardziej niesamowite, otaczając teraz dwudziestym pierwsze wieku prosta, kiedy widzisz, że ten detal, o których wspomnieliśmy szczegół on potrafi być bardzo precyzyjnie inne elementem konstrukcyjnym często bardzo opisy przyrody, ale też ludzi, a 23 informacje o tym jak w obrażona kobieta wygląda naprawdę ma czerwone policzki, a to ma jakiś pryszcz na nosie i daje też niższe mówi Anna gdzieś w Vermont prawda film ten dreszcz, który on zauważył w kościele, obserwując się, ale ja jestem wręcz zadziwiona, bo Prus, który jednak tyle lat chorował nie opuszczając z tego pokoju wybitego korkiem prawda albo WUP, wypuszczając się w nocy na jakość wystawną kolację, którą sam wylądował w hotelu Ritz miał, tak więc zmysł obserwacji, którego sam sobie odmawiał Bornholm on przecież jeszcze w ostatnim tomie czas już to Moryc Welt, w którym co można tłumaczyć, że odzyskamy albo odnaleziony w nowym cały czas się zadręczał rząd nie ma daru obserwacji, bo jego dar obserwacji na czym innym polegał on po prostu wyłapywał w rzeczywistości to co było mu potrzebne do stworzenia tego wewnętrznego portretu prawda, a równocześnie dar obserwacji natury no przecież Haszim nie chce wierzyć, że potrafił tak szczegółowo np. opisać mieszam te ziołowej herbaty, jaka była zawartości to cała strona leci prawda przepięknie opisana właśnie tej mieszanki ziołowe czy, przechodząc koło stawu, w którym z nudów karp co jakiś czas nabiera tylko powietrza wypływając na chwilę to jest tak wizualna literatura, która niesamowicie Rafa znów bardzo pomaga wyobraźni buduje wyobraźni bardzo konkretne obrazy z pasją sukcesy, ale zaczniemy jeszcze Nowy Sącz Jano chciał, żebyśmy Fiat przy tym przy tym samoświadomości prosta jako pisarza znaczy na ile on myślał o sobie jak pewnie państwo pamiętają czy czytający czas utracony można czytać stracone jak nie niektórzy tłumaczą chcą można trafić na momenty, które będą stricte autobiograficzna, kiedy jestem nie świadomość tego, że nie będzie się świetnie znanym sławnym pisarzem jest tak dojmującą świadomość, iż wraz z bólem egzystencjalnym to są to taki fakt, że tak tak oczywiście to towarzyszy mu przez bardzo długi czas i właściwie dopiero w ostatnim tomie na ostatnich kartach powieści, a wiesz o tym, że czuję się teraz dojrzały do tego, żeby te wszystkie doświadczenia przenieść przelać na papier i wspomina wreszcie wspominać ten moment taki kluczowy właśnie z pierwszej części w stronę szła na tego oczekiwania na pocałunek mamy i kiedy ona wreszcie wymusił to na niej naprawdę za zgodą zresztą my ojcami, który był bardzo taki autorytarny można powiedzieć i imama Musy czytała ten próg powieści Georges ściął, które on wspominane są dosłownie pod sam koniec utracone nie utraconego tylko odzyskanego czasu, ale o tym, mówić o jej i ten jest dzwonek, którego nasłuchiwał tego dzwonka, kiedy wreszcie słabym opuści rodziców i on będzie mógł zacząć tę swoją scenę terrorystyczną, żeby mamy zwabić do siebie, ale z tych kluczowych i koniecznych obrazów to chyba najpopularniejszy jest ten matka posłała po niewielkiej i pulchne ciastka zwane Magdalenka ani, które wyglądają jak odciśnięte w prążkowanej muszlach Świętego Jakuba i niebawem przytłoczony ponurym dniem i perspektywą smutnego jutra machinalnie podniosłem do ust łyżeczkę z rozłożonym w herbacie kawałki Magdalenki, lecz w tejże chwili, gdy łyk płynu zmieszanego z okruchami ciastka dotknął mego podniebienia zadrżały im słońce nagle, że dzieje się ze mną coś nadzwyczajnego zalała mnie fala rozkoszny długości oddzielona od reszty świata nieświadoma swojej przyczyny i natychmiast wszelkie dolegliwości życia mi zobojętnienia i nie dotykały mnie klęski, jakie ze sobą niosło jego nietrwałość stała się złudzeniem tak samo działa miłość, wypełniając wnętrze bezcenną esencją albo raczej tej esencji nie było we mnie ona była mylną przestałem czuć się byle jaki przypadkowy śmiertelny tak tak tak to jest wspaniałe i to jest właśnie dochodzenie do tego kluczowego momentu jak to nazywam ten passus stały medytacja innym i nadała mu taki rytm się coś zupełnie się gubi w przekładzie boja muszę powiedzieć mu nos ze względu na to, że chętnych w la te karty praktyki kastracja innym mowę tak powiedzieć ostro, które zastosował Boys stosunku, ale rozumie pani jego intencje, bo kilkakrotnie, gdy są tańsze o wolnych on napisał wyrwy w posłowiu żal, że czytelnik nie darowałbym tłumaczowi tego co przyjmuje od Tuska, bo albo po prostu ta kałuża byłaby nieczytelna niezrozumiałe i Kantorowi dla dobra czytelnika, ale i tak, ale gwieździe dla rzekomego innym dobrać czytelnika w każdym razie w tej chwili na pewno chcielibyśmy w ten sposób powiedzieć jak tutaj tłumaczy druh bojarzy jeszcze na tym etapie, kiedy oni to przecież trzeba pamiętać, że strony szła na przykładzie bojach wyszło w roku 1937981 lat temu to już naprawdę szmat czasu i proza światowa jeszcze nigdy i może tak nie ewoluowała Niemiec nie znała tylu przed przykładów właśnie takiego traktowania języka prozy wielu innych jej jeszcze et no nawet film nawet w polszczyźnie prawda Andrzejewski zastosował ten sam zabieg my, pisząc powieść składającą się z 2 zdań w sam wzywał 2 zdań właściwie w niedzielne RPA to samo zauważyłam czytając niedawno na świeżo Modrzejewskiego zawiesił to nie jest nic nie zasypie wszystko zawieje tylko o miejscu wzwyż połów w tytule film, ale chodzi o język, a może chłodziwo Old też chodzi o konstrukcję z Danii Rafał Zięba tym, że są ogromne zdania bez kropki to wie pani to muszę tutaj wracał z kopaniny wstępu do książki to mu to trochę można oddać sprawiedliwość Krzysztofowi w wardze, który porównywał prosta do klas Garda jego książki moja walka, dlatego że pan czytał tę moją walkę zacząłem koszt i to i to podobieństwo formalne jest w 1 tylko punkcie rzeczywiście zdarzają się zdania, które jak się zaczną to kończą się za horyzontem artysty jedyne podobieństwo w i też styl tutaj posługuje się taką ilością przecinków silników silników też, aczkolwiek różnica 1 zasadnicza jest taka, że w przypadku prosta to jest moje subiektywne zdanie w przypadku prosta ja otrzymuję bardzo wielowymiarowy pełen szczegółów nawet mam wrażenie właśnie takich, które mogą wejść obraz to ja tak czytam prosta przynajmniej Allegro to w wielowymiarowej wielowarstwowych w KRUS ta jest zawsze przyświeca Annie różnych zdarzeń przez siebie nakładanie się i jedno i wyzwaniem dla tłumacza jest, żeby tego nie zgubić, żeby te, żeby tylko tego nie zaciemnić tak mieli swoje powiedział tak my oto mamy, skąd nie prosty tekst skomplikowany i żeby nie trafił pod strzechy przetłumaczonego tak jak to miał być prosty scenariusz filmu dania to serial ja tak tak, że intencją jaja na sam rząd chciał z tego, że on chciał przerobić tę prozę na normalną powieść w zmowie normalną trendami, a tego się niejeden to jest w ogóle zbrodnia uważam dlatego użyłem takiego wyrażenia o dość ostrego praktyki kastracja i inne dla tak Boya, ale pewnie słuchają nas słuchaczy słuchaczki przy okazji bardzo dziękuję wszystkim za listy, które przychodzą naszego programu IR wśród nich są osoby, które mówią zaraz zaraz z 2018 rok wszyscy naokoło trąbią o tym, że poziom czytelnictwa w społeczeństwie spada, a tutaj przez 20 minut rozmawia się o nie prostej, a lekturze, którą kiedyś 80 zlotemu ktoś chciał uprościć Duszek krytykuje to uproszczenie to ta biedna młodzież jak ma gdzie są drogi do Prousta w przypadku nastolatków, którzy mogliby po zasięgnięciu no może nie nastolatków z niej nie przesadzajmy z nastolatkami to jeszcze nie jest, ale dwudziestolatkowie jak najbardziej ja miałam pierwsze spotkanie z list z młodymi i bardzo młodymi ludźmi w Łodzi właśnie większość to byli młodzi ludzie, którzy pierwszy raz się w ogóle zetknęli z lustrem nie czytali w przekładzie boja jak tam przeczytałam im dłuższy fragment tego dochodzenia do przypomnienia nawet byli zachwyceni byli w ogóle nawet mówić, że powinnam nagrać audiobooka w naszych chodziarz myślę, że nie jest taki dobry pomysł, bo jednak narratorem powinien być mężczyzna w oczy, ale no po prostu ustawili się w kolejce gra się go kupowali książki i powiedzieli, że będą czekać i potem miałam spotkanie w Krakowie we Wrocławiu jej i cały czas właśnie ta sama reakcja, czyli młodzi ludzie inny jak tak takiego wywiadu udzieliła w dwutygodniku com i też padło takie pytanie, jakie sobie wyobrażam, że to ma trafić do młodych ludzi wejdzie także do innych nie bardzo mogę sobie wyobrazić, bo on udzielić prawda nie jest od nich przestrzeni czasu duży długiego bardzo czasu, ale wierzę w młodych poszukiwaczy skarbów uważam, że młody człowiek, który na początku początkowo się na etapie stawiania się w zbiorowości prawda, bo tak tak nie jest taka jest kolejna rzecz normalna potem niektórzy z nich nie wszyscy to Tosię odnosi jednak do tej nisz owej części społeczeństwa młodego społeczeństwa, ale niektórzy z nich ci potencjalni artyści ci, którzy zostaną artystami albo już się nimi czują w tym sposób nawet Symbian bierze w nim pasywny oni będą stawiali właśnie naczelny wysoką literaturę i tu w tym wypadku lub Ruscy to jest takie jedno z największych wyzwań, ale czytelniczych no trzeba rzeczywiście eseje wygospodarować ten czas prawda nie można czytać na wyrywki puste doniczki potem trudno tu będzie aż 10 w tym zatopić rozsmakować się im mniej i dać się ponieść te, kiedy pani patrzy wraca na na swój olbrzymi dorobek translator ski ma pani takie wrażenie, że psy trochę cieczy pan jest czy pani ma wrażenie, że jest pani izolowana od świata Kimowi Barucha SA przetłumaczy w ten sposób tak przetłumaczy prosto w taki sposób ma pani jakąś idee czy też to jest ciągły proces, kiedy okazuje się, że musi pani wrócić do czegoś jeszcze inaczej na co spojrzeć jak jak to wygląda pani przystępuje do tłumaczenia z pewną noc budzi tezą taką wizją już tak jak to wygląda na to różnie bardzo wygląda w wypadku BOR SA trzeba pamiętać pan powiedział bardzo dużym ogromnym dorobku translatorskiej MOL mógłby być nawet dźwięk większy, gdyby nie to, że nie jestem poetką jednak wydałam te 8 tomów tomów wierszy i ty i mam też przekłady na język francuski hiszpański brałam udział w wielu miejscach ja dlatego przerywam tłumaczenie prosta, bo akurat tyle byłam na etapie przyjmowania zaproszeń na międzynarodowe festiwale poezji w Europie i jest we Francji Hiszpanii w Quebecu i Ameryce Łacińskiej właśnie, ale to nie powiedzieliśmy tego w ogóle słuchaczom że, a to co leży w studiu na stole to przecież strasznie długo to trwało wódki od nowa bardzo dużo pieszych, gdy ukazał się ten kultowy numer plus plus Ostrowski podwójnych i zdobył rok dziewięćdziesiąty głosy idziemy w dziewięćdziesiątym ósmym w 20000808 . bo potem jeszcze tego numeru to trudno się już niemożna dostać tak nie jest też nie do dostania wiara, że gdzieś no nie wiem w antykwariacie może w cenie najnowszego samochodu drugi raz mieli to jest rzecz w aż 7 lat w tej chwili biały Kruk gen ten numer z białej okładka z czarną sylwetką Prusa i pomysłodawcą tego numeru był Michał Paweł Markowski filozof w reż tłumaczy też, że profesor prawda i normalnych a gdy natomiast zwrócił się do mnie z taką propozycją, by to nie był mój pomysł jak aktywni na tym etapie jeszcze nie mnie bym się może nie odważyła mnie jednak wystąpić w szranki z ubojem, bo wiadomo, że jeżeli bym się podejmuje tłumaczy nowego przekładu Lotto innych mam nadzieję, że będzie lepszy i i inny prawda przynajmniej te 2 rzeczy, więc jak przyjrzałam się przykładowi boja przeczytałam to wszystko znajdzie się tyle razy wzdryga Ałan i Drzymała, żeby powiedziałem dobrze to jak niech spróbuje na ulicy w efekcie było te 50 stron ta pierwsza część dzielnicy kołdrę i 1 prawda Kongres do nazwa miejscowości tam, gdzie narrator spędzał z rodzicami w Serie głównie w wakacje ferie w dobie, skąd brali 1 i Kołobrzeg 2 dni, ale to tyle czasu minęło od tego ile mogą potem ich Markowski zaproponował, żebym miała przełożyła całość nawet bardzo się podobał mój przykład, ale jak powiedział, że nie jest jak kiedyś do tego wrócę, ale w tej chwili mamy inne plany co nie jest możliwe nie zajęła się pani poezją kleją się poezją podróżami poetyckimi prawda potem wydałam 2 ogromne antologię poezji poetyckie w biurze literackim pierwsza zdobyła Francuzka nasza lizaków każda opasłe Gnojnica antologia poezji latynoamerykańskiej, bo jak tłumaczy z hiszpańskiego głównie poezji prozy nie tłumaczy wójt i do jeszcze miało większe powodzenie nawet niż ta antologia poezji francuskiej to jednak w 2008 roku druga toaleta Latynosów w 2011, a potem wydała właśnie wybór wierszy z 44 lat i dopiero gdy poczułam, że teraz się zrobiło miejsce na Ruś stara i na mój powrót czyni to trwało, ale jak tak powiedziano mi, że tak będzie dzisiaj tym jak to jest jak pani patrzy na to czy tak czy pani zaczęła pisać wiersze, kiedy pani była w Meksyku czy i czy kina czy w ogóle zaczęłam pisać wiersze, kiedy miałem 20 parę lat, ale tak, żeby myśleć o tym, już to są wiersze chce je wydać Ano to sześćdziesiąty ósmy rok w dal to był mój debiut książkowy pod skrzydłami Grochowiaka zresztą tak niektórych innych którymi oszczędził wobler tamtejsza zdrowe dania wyczekiwania nawet nie zdawałam sobie z tego sprawę uwierzył po prostu we mnie i zaniósł ten projekt tomiku do czytelnika będziesz to trzeba wydać apotem wydział, a teraz pływaj sama, ale chcę zapytać oto Meksyk jak to było ośrodki ska w pani wierszach no tak no dobrze powiedzieć coś co się zadziało po do po studiach no trochę to był przypadek, ale inaczej ja znałam już hiszpański, gdyby to był drugi język elektorat ja skończyłam romanistykę, ale wtedy nie było iberystyka jeszcze i tak się złożyło, że pracowałam podjęłam pracę w ambasadzie Meksyku jako tłumaczka miałam świetnego szefa, który poprawiał moje błędy po prostu dymkiem lęk miałam szansy na jedno do uczenia się tego języka prawda jako tłumaczka ale, a potem zaczęłam w tamtym tam się zaczęły moje pierwsze próby przykładowe właśnie jest poezji Meksykańskiej latynoamerykańskiej i potem zaczął współpracować z literaturą na świecie od pierwszego numeru, czyli od roku 1970 tam ogłosiła moje pierwsze przekłady octavią baza przecież 1 z największych pisarzy latynoamerykańskich, a potem w krótki róg, w których cel nie został członkiem zespołu redakcyjnego i kierowała myśli ale zanim to nastąpiło to jak wyjechała na cukrzycę zapomniał były najważniejszymi rzeczy, że wyjechałam dwukrotnie na stypendium do Meksyku jeszcze jako członek koła młodych związku literatów mając wydany tomik i 1 przekład właśnie z literatury Meksykańskiej rodzą wyjątkowo mnie nie sądziłam, że to stypendium będzie miło przyznane, ale jednak tak no i to były długie stypendia 10 miesięczne z roku 197475, a po ten drugi raz takie samo stypendium też takie długie 7778, a dosyć samo ministerstwo kultury chciało mnie wysłać, ponieważ ja zaczęłam tłumaczyć, bo tak pod wpływem dot presją nawet poetów meksykańskich problem poezję polską wydali taką antologię na Uniwersytecie meksykańskim potem w pismach jeździłam portal Meksyku warsztaty dla młodych pisarzy i sama zaczęłam pisać po hiszpańsku nie no i tłumacząc nawet tę poezję polską jak początkowo mieściła się na to zgodzić mówi Anna jak to to nie jest mój język przecież mimo wszystko, mimo że już znałam dobrze, ale bym polecił meksykańscy też zresztą bardzo wybitni José Emilio, dlaczego kłębami UR syna mówi nim dojdzie my będziemy swoimi konsultantami będziemy chcieli poprawiać w razie czego ty będziesz mogła z Wilna Jasiek na tych warunkach się zgodziłam, a potem się okazało, że ta niewielka zresztą antologia tam był przy Gosi Waszkiewicz Herbert Różewicz 3 Szymborska młodych Grochowiak Białoszewski wymieniam z pamięci, ale chyba nikogo nie pominęła z moimi oczami ta antologia miała 100  000 nakładu, bo była na całą Amerykę łacińską i także gmin no fakt ja sama byłam w tym zdziwiona bardzo potem też no no, więc to mnie pochłonęło ja wtedy zupełnie nie myślałam o wzroście muszę powiedzieć na tak zwolnień, a na inny się, a tak przy okazji tak prywatnie moje pytanie zupełnie proszę wybaczyć słuchaczy słuchaczy składki kod dialogu powstał w Meksyku czy w Polsce od 2 kościół w Polsce brak zgody przez TNS GDA PL ich szczątki więźniów zresztą moim ostatnim tomiku są też 2 wiersze no właśnie tam jestem Eko dialogu będzie tango przeczytał wie pani zacząłem czytać siły, kiedy w pojawiła się możliwość, że będziemy rozmawiali zatem czytać wiersze na potęgę zrobili, więc taka i może pan powiedzieć, że jest bardzo wiele zrobił na mnie duże wrażenie szczególnie, że to co też muszę panią zapytać zupełnie się pojawia erotyzm ciało w takim jakoś właśnie w prasie to wytłumaczyć, bo miał aż w takim laty na amerykańskim może nie inny klimat się, ale pewnej takiej taktyki taka cielesność, która jest wydaje mi się, że jest bliska temu klimatowi latynoamerykańskim, ale być może ja po prostu tak sobie majątek celowo obraziłem, ale TENIS na moich pierwszych tomów wydano w grę, a my właśnie Tegel wjazd na śniegu stan posiadania potem taki wybór wierszy miłosnych nuta przeci w nucie bilety to wszystko jest w moim wyborze wierszy wierszy przez ściany z 44 lat, który wyszedł w 2012 roku jak teraz przygotowuje nowy wybór wierszy będzie ten ostatni tomik wierszy, które napisałam pod tymi, które publikował w kwartalniku artystycznym, z którym współpracuje dosyć, więc norm ku mojemu zdziwieniu no właśnie zaczęłam chodzić za poetkę erotyczną, ale dla mnie to było takie bardzo latynoamerykańskich pani w takim sensie takiego skojarzenia najprostszego, że sprawy taka atmosfera to spora pogodą ducha roślinnością głosy o tak o takie tylko być może te moje prośby faszyzmu tak bardzo subiektywne może ma pan, bywa że mając takie odczucie wojenna to Meksyk przed nimi bardzo głęboko w wyobraźni, bo świadomość tam nawet w tych w tych wierszach przeszli samych są 3 wiersze napisane bezpośrednio po hiszpańsku, które ja o tym, że, robiąc wersję polską to nie jest dokładnie wszedłem tylko wersja, gdyby komuś się próbować wytłumaczyć pewien fenomen, a dotyczy on moim zdaniem poezji, ale głównie jednak prozy, a z Ameryki i Łacińskiej temat jak to wytłumaczyć co mamy całe pokolenia może 2 w Polsce wychowany na pisarzach latynoamerykańskich chce patrząc zboku PSP w jakiś zastanawiające jak jak to się stale tylko na prozie prawda zwrócił pan wagę złota całe lata siedemdziesiąte to było ich wiek, w którym to był czas królowania prozy latynoamerykańskiej wszyscy tylko gdy czytam dalej właśnie czemu, bo to ja nawet by to zwycięstwo tzw . w danym poglądom w gminie się wydajesz na zasadzie kontrastu z małą stabilizacją, która panowała wtedy w Polskiej prozie mały realizm mały realizm, a stąd ten magiczny realizm był dla nas byłby taką odtrutką był po prostu kult na zasadzie kontrastu należy uwolnienia po prostu wyobraźni tak tak tak na pewno to było jakieś 0 otwarcie szeroko drzwi jak innemu typowi wyobraźni no wtedy też się czytało ten gra w klasy Cortazara prawda ultra potem ta przybrała była na rzecz opowiadań Cortazara tak MUM, które jednak się bronią prawda i zawsze się będą broniły, bo nie wszystko w tej prozy latynoamerykańskiej jest takie do rzeczywiście do obronienia z tego ja mówię stolicy, która była tak mocno lansowana w latach siedemdziesiątych po na niekorzyść poezji, bo to jest tak jak ja napisałam też w moim posłowi Julii wstępie do tej antologii poezji latynoamerykańskiej umorzyć wargi w Kamieniu to jest kontynent poezji przede wszystkim Ameryka łacińska ja no miałam zamiar bok, bo to co ja wygrałam ten, kto to z bardzo duża prezentacja Bel ta antologia liczyć się przeszło 600 stron z bardzo dużymi wlotami esejami właściwie to są Odyseja nieloty mieli idylli zdobyli klasycy zdobyli klasyk to tu się domaga kontynuacji właściwie jest tam neandertalczyk to była książka miesiąca wtedy 2011 może być miała szansę na książkę roku, ale poezja zawsze jestem trochę im pokrzywdzona w was z roku na rok coraz bardziej mam wrażenie nie ma pani wrażenia takiego, że poezja tworzy już swój świat ona jest bardzo żywotna, ale w takim świecie także niższy tak takiej niszy jest właściwie tylu poetów młodych poetów wyda, że nie sposób się nad tym już połapać prawda, że tak, ale dla słuchaczy słuchacze, którzy są teraz z nami zaskakująco pewnie będzie to, że kiedy pani mówi o tłumaczeniach mówią o poezji rozmawialiśmy z Pruszcza, ale i wrócimy do plus oczywiście dzieje będziemy wracać w prosty komuś zabrać 1 rzecz ale kto się stało, że panie w okresie tym zająć skoro w ich muzyka fortepian śpiew no ale wszystko tam wie, ale w toku tych, gdzie jest moment, żeby pani z dźwięku przechodzi w świat słowa, a to jednak jest styl te przejścia może tajemne, ale są nim dla mnie oczywiste jak ja bym np. jedno dzięki temu, że mam słuch muzyczny to, że to po prostu tomie ułatwia bardzo lubił pić przekładanie poezji no to ten śpiew no oczywiście nawet rzeczywiście była obdarzona dużym i bardzo głosem no ale to się skończyło, dlaczego ktoś może i tajemnicza sprawa, bo może śpiewam za trudne rzeczy zaczął mi wysiadać głos ramię wspaniałą majstrem t-shirty była Ada Sari, więc mnie wielka diwa operowa prawda ja byłem jej ulubioną uczennicą najmłodszą zresztą, ale ona już była wiekowa bardzo zardzewiała na lekcjach to była moja pierwsza pani profesor ona była bardzo dobra, żeby dawać szlif już, a i kajać w gminie trzeba było poprowadzić z tym wielkim głosem od początku ginie na kolorach, które na, którą na mnie ciągnęła tylko ja byłem sopranem lirycznym z dołami mezzosopran nowymi prawda, bo ten no tak się złożyło no ale trudno o innych, ale też fortepianowa mam dyplom średniej szkoły z fortepianu na linii g prawda teraz, bo w momencie, kiedy zaczęłam poszłam na studia romanistyczne to była wielka wolta, ale ja zawsze miałam kłopot z wyborem ja miał 16 lat jak zdam maturę, więc byłam winna w tym wieku jeszcze się taki człowiek nie orientuje swoich możliwościach, a równocześnie ograniczeniach sprawdzian nie mniejsze aktorstwo kręciło o brak jest w czym to jest tak, kiedy wracając jeszcze do do postaci, kiedy my rozmawiamy o w tłumaczeniu czy ja chciałabym wziąć w strojach można było takie iunctim między poezją, a wzrostem, więc właśnie ja chciałem pokazać, że Prus był wielkim poetą w prozie wprawdzie bojkami, bo nie chciał na ten temat w posłowiu, że już, że to poszukiwanie ocieka wręcz poezją użył takiego określenia, ale w gruncie rzeczy dla niego to była jednak powieść realistyczna powieść psychologiczna kontynuację, jakby nowa komedia ludzka Balzaka prawda, a o nich, a tymczasem łup łup KRUS tak naprawdę jest czysta poezja jak po te były fragmenty, zwłaszcza tych z tej pierwszej części kombi 1 Kongres 2 to tłumaczyłem rzeczywiście z rozkoszą, a w domu tak jak, kiedy pani słyszy o tym, że są albo ona wygląda jak próby ekranizacji tej książki, które są zrozumiałe dla dla kultury francuskiej to normalne, że oni muszą prędzej czy później mając takie dzieło stworzyć film ale kiedy baniaki z Turzna pani wrażenia trochę, że to jest z góry powinny być skazane na niepowodzenie skoro to jest w Lesznie przekładali zmiana na język filmu w to jeszcze jest tutaj takie bogactwo literatury właśnie, że tylko na nich można niby przełożyć na obrazie, ale to nie jest na miarę plus ta nie jest na miarę tej jego prozy, która jak powiedział jest wszystkim i poezją jest celem mieli jej przez ten ostatni tom ten jest w ogóle stylistycznie zupełnie z kolei czy spanie perspektywy, kiedy pani Tosia, pisząc o trudnościach we wstępie pokazuje jak jak wszechobecny jest postacią w kulturze francuskiej słuchowiska radiowe, jakie się byle program telewizyjny czasami aż do przesady, by kładli na wykłady wspaniale, ale to Pająk Lang Lang kompanią przecież tacy, którym ściana z oddziałów handlowych, ale też polisy z pisze, że go do przesady w czasami ta obecność jest prosta, bo sąd e-podręczniki jak żyć szczęśliwie spustem albo takich walkach tak wyrazić w poradnik prawda też stalking jak żyć szczęśliwie no tak te akta śledztw jest taka książka jest ich może nawet więcej prawda także pożytki z plus tak można powiedzieć, jakie mogą być prawdy, ale Chrusty miał ambicję, żeby być czytanym na dworcach i pociągnął pan może nie pod strzechami, ale no tak, ale toby bardziej przemawiało za intencją boja zróbmy ten tekst tak, żeby można było w oraz jakiś czas u niego sięgnąć, żeby tam była w bój spróbujmy wyciągnąć z tego w miarę waliło jak jest ruszt mu ku heavy in odebrać je ocenić to co zrobił Boy to przecież, by się wściekł na pewno czeka pani patrzy na ostatnie lata widzi pani, że to dalej literatura ma swoje autonomiczne życie to jest coś ważnego 3 czy widzi pani rzeczy, które są wartościowe czy wyleczy pociągają panią niektórzy autorzy niektóre autorki w tym co robią coś się dzieje w Polskiej polskiej literaturze jak wymiana drzwi są też 11 w tej chwili trochę jestem tak zaskoczona, bo tyle z tego co w tej chwili bieżącej takiej produkcji to czym może niewiele co czytałam, bo wychodzi tego mnóstwo prawda ja czytam bardzo wybiórczo jednak normy w tej chwili na Annę n p . gdy czytam kontener Bieńczyka i zachwycam się w Lille tym jego stylem prawda w wodę z USA ze stylistyki, ale równocześnie czasami się zmienia w czystą poezję mógł nie cennego Stasiuka bardzo lubię np. nie może Stasiu Stasiu jest równocześnie bardzo realistyczny zmysł obserwacji posunięty do gmin maksymalnych prawda, ale w granicach, a równocześnie tych spółek, a przecież nie dzieje zawsze wierzę jednak tym pisarzom, którzy mają te predyspozycje poetyckie, bo poezja po prostu jest wyczulona na takie, że jest w rzeczywistości, których taki tylko prozaik no nie dociera może dlatego bardzo pani sądzi o takim prądzie, który w Polsce stał się osobną zupełnie kategorią reportaż literacki o tym, się mówi no coś co ma opowiadać o rzeczywistość tak ta cała wielka części domu teraz oczywiście reportaż w ogóle jest jak gdyby się wysunął na pierwsze miejsce można policzyć bardzo lubię reportaże mer Mariusza Szczygła świetnie to robić prawda ktoś może tak mi podsunięto ja będę wiedział co odpowiedzieć no Kapuścińskiego wiadomo w rajdach, ale to to już klasyk, bo nigdy nie przypadkiem, by Kapuściński był w deszcz poeta właśnie też poeta, a nawet brałam udział w takich byto płaci się tam udzielali okolicznościowych miało upamiętnienie ach, Kapuścińskiego widać się powszechnym to ciekawe, bo myśli pani, że to co znaczy, że mamy tak dużo tej literatury faktu czy tego reportażu literackiego Hannawalda chcę na pewno, bo ludzie są złaknieni jednak tej więzi czuć ten więź z rzeczywistością z faktami z tym co się dzieje no nie wszyscy możemy być są przecież fani literatury fantastycznej literalne brzmienie jakoś pozostawia dość obojętną no ale dziś tym tak pięknie opowiadaliśmy o realizmie magicznym, że jest Ameryki Łacińskiej z Ameryki Południowej Żyto to wcale nie jest daleko od do takich jak na czarno, ale ja napisałam esej umarł bierze zresztą napisałam my wtedy też jedyne do Bonda Muza wydaje zawsze Stolat samotności, ale tym razem wydał świat książki i tak zostałam poproszona o napisanie posłowia weszli, więc ja pisałam w recepcji po latach już po 100 lat samotności tak samo w Polsce, więc ja osobiście inną nawet wolę ile książki Márqueza mniej takie może to oczywiste względy jesień patriarchy też poemat przecież właściwie poemat i inne dotarł też się tam posługuje takim językiem paraboli metafory w ten przecież dyktator się odradza bez przerwy w najdalsze aż nie chce się wierzyć on może naprawdę umrzeć, a więc też genialny pomysł liberalizacja tej jesieni patriarchy, ale też trochę trudniejsze może, bo Stolat samotności wodny jest taki baśniowy brak, ale to była tajemnica sukcesu tej książki moim zdaniem, o czym chwal każdy widział w tej baśniowej bajkowej opowieści o coś na kształt mitu oto izolowana miejscowość oto od taka w mikroskali historia człowieka gatunku ludzkiego i się wydaje, że to zadziałało, a może tak może takiej idei tego rodu brak nowości i daremne kiosk, która wzbija się w powietrze to niesamowite prawda, a w LM, ale Márquez zawsze tłumaczył rząd wychodzi od obserwacji to jest niesamowita właśnie rząd tego nie zmyśla on to napis na przód zobaczył w nim rozwieszanie sznurów bielizny praw dało płaczących na wietrze jest i to skojarzył właśnie z ponoszeniem zbijanie musi boleć, jaka prawda piękna Remedios albo motyle wrzutek, które pojawiają się za każdym razem, kiedy chce to Macedonia w którymś momencie za wszelką cenę jej jakaś postać się pojawia w stulecie samotności i jej nadejście zwiastują żółte motyle, a za oknem Cyganie na latającym dywanie przygotowała dla euro po Basi Grodno potrzeba baśni jednak zawsze jest w Wilanowie długi czas skończyć naszą rozmowę, chociaż powiem szczerze, że pani tak pięknie opowiada, że moglibyśmy tutaj doradzał w Niechanowie jeszcze coś powiedzieć bardzo dla mnie ważnego, bo dla mnie przekłamanie też boja polegało na tym, że on, jakby nie zdał sprawy nic nie wiem czy są biali czytelnikowi na pewno nie z tego co jest fundamentem filozofii Poznania w usta Otóż to co sądzi na temat czasu i pamięć prawda i tu się zaś zainspirował jednak bardzo i wraz z kinem czym ten to przecież to on odkrył ten fenomen pamięci mimo wojennej mebla ręką rząd i Prus z tylnych w swoich esejach zresztą też o tym, pisał pamięć intelekt, że inteligencja i okazuje się bezradna wobec takiej chęci, by przypomnienia sobie to on tego nie można świadoma pamięć zawsze przekładnię UG natomiast ta prawdziwa pamięć i to było kojarzone z Freudem Albin zupełnie niesłusznie, bo wprost nie znał w trojga dni, tym bardziej się nie mniej niż chwilowo prawdziwa pamięć polega na przypadkowość skojarzenia zmysłowego zawsze zmysły plus taneczny herbata Lipowa jak Magdalena albo zwana dalej u Canona, ale równocześnie taki zwyczaj jest pewne rzeczy np. narrator spotyka się o nierówne płyty wchodząc na dziedziniec Pałacu German TUW i natychmiast się na to nakłada obraz takiego samego potykamy się w Wenecji w bark, gdy trzeba też w Świętego Marka musi pani, że wraz z lektury prosta ludzie, którzy Czytelnicy czytelniczki mają takie refleksje o narodzie znaleźli się i to jest tyle tych przykładów godnych itd i tu się zdarza coś takiego co nazywa cudem analogi, czyli nago na nałożenie się na siebie tych 2 czasów wyprowadza w sferę poza czasu wieczności można to nazywać, ale w ściśle będzie wyjść poza czasu i to dopiero uszczęśliwia Nergal to zawsze się wiąże z poczuciem szczęścia przezwyciężenia tego co tam recytował przypadkowości byle jak korzystałem czuć się byle jaki przypadkowych śmiertelnych w taki to jest i Indie i dopiero w tym momencie, kiedy i, kiedy on docierać do tej sfery poza czasu wie, że może, że dojrzał do tego, że winę, żeby pisać bardzo dziękuję za dzisiejszą rozmowę pani Krystyna Brodowska poetka tłumaczka była naszym gościem bardzo panie serdecznie dziękuję za czas, który pani nam poświęcił też ja dziękuję za uwagę i cała przyjemność też po mojej stronie rozmowy z panem
Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - PAWEŁ SULIK

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Słuchaj wszystkich audycji Radia TOK FM kiedy chcesz i jak chcesz - na stronie internetowej i w aplikacji mobilnej!!

Dostęp Premium

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA