Zdjęcie czarnej dziury może nie jest spektakularne, ale kulisy jego powstania takie są

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Radia TOK FM wieczorze Radia TOK FM trwa Tomasz Stawiszyński przy mikrofonie w studiu prof. Agnieszka Pollo dobry wieczór dobry wieczór Kosmowska astrofizyk czka oraz obserwatorium astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Narodowego centrum badań jądrowych w warszawskim od czarnych dziurach chciałam z panią porozmawiać, bo sensacja w zeszłym tygodniu wielka i zdjęcie czarnej dziury pierwsze w historii o wygląda jak taki pączek Donald z ciasta szczurach, a owym zdjęciu Rozwiń » wygląda jakoś szczególnie spektakularnie, ale wydarzenie jest co niezwykle istotne przełomowe, dlaczego my takie przełomowe i takie niezwykła no może pan redaktor mówić, że ona spektakularnie wygląda, ale jak się trochę wie o kuchni powstał w świetle zdjęcia, choć specjalnie prowokująco to kuchnia już jest spektakularne, dlatego że po to, żeby takie zdjęcie zrobić trzeba było zaangażować 8 bardzo dobrej klasy teleskopów takich, na których naprawdę ciężko jest jakikolwiek czas zdobyć porobić obserwacje zebrać siły Peta bajtów danych i Android to ile to jest dużo tłuszczu w naprawdę naprawdę dużo więcej niż pan redaktor może zmieścić na dysku na swoim obrazie z uśmiechem na i tak po paru sąsiednich zachowa zdecydowali, więc takie dyski to trzeba przewozić specjalnie też tak tego tej wielkości dane to już nie jest coś co się da po pracy z rozsyłać trzeba wozić no tak to dużo lasów jeszcze tak tak, że to są to są ogromne ilości danych i potem jest wyzwanie programistyczne, żeby wydajny przeanalizować i nie rozumiem, że efektem takiej analizy jest właśnie to co zobaczyliśmy, bo to co też nie jest do końca zdjęcie w takim ścisłym sensie tak no i to nie jest do końca zdjęć, ale to jest w pewnym sensie obrazek, który oddaje to co rzeczywiście w tym w tej galaktyce, którą obserwowano widać trzon, więc tutaj pewne rozczarowanie związane było z tym, że na, owszem, zrobiono piękne zdjęcie tej odległej o niezbyt odległy, ale jednak odległe czarnej dziury natomiast nie udało się zrobić równie ładnego zdjęcia czarnej dziurze w naszej własnej galaktyce, dlaczego no można powiedzieć, że nasza własna album czarna dziura widocznie jest mniej fotogeniczna jest natomiast to jest związane z tym, że po pierwsze, ona jest znacznie mniejsza to nasza czarna dziura w ogóle jest taka trochę niedożywiona w jest 1000 × mniejsza, a poza tym tam przyniesie coś dzieje, więc tam coś błyska coś musiał coś strzela i to też to też przeszkadzało w uzyskaniu ostrego obrazu natomiast tamta odleglejsze czarna dziura okazała się ona to ona jest w ogóle taka bardzo duża pod tym względem też jest wygodna daje ona okazała się najlepszym celem tych obserwacji i tutaj to z naukowego punktu widzenia ono obrazek jak obrazek zdjęcie jak zdjęcie czy warto było poświęcać czas pracy 8 teleskopów, że do las słupów do teleskopu robią nie tylko to one nie są dedykowane do tego projektu tylko robią też inne obserwacje no ale tutaj były zaangażowane w ten projekt, więc one tworzyły taki teleskop Super teleskopu wielkości cały dzień w i dzięki temu można było uzyskać tel tez Super rozdzielczość no i w to zaangażowanych było 200 osób przez wiele lat piszących oprogramowanie analizujących dane, ale i tutaj właśnie jest to klub problemu też robiących przewidywania, a co właściwie powinniśmy tam zobaczyć film i tak naprawdę interesujące z naukowego punktu widzenia jest właśnie to, że te przewidywania bardzo łaknie zgodziły się z tym co w końcu w danych się pokazał to dla mnie to jest też piękno tych dyscyplin myślę właśnie w astrofizyce fizyce, że tutaj się dużo rzeczy wylicza one wynikają z pewnych teoretycznych i rozstrzygnięć matematyka no to jest podstawowy język przecież, w którym do nauki się posługują i później można w empirii zaobserwować naocznie to, że te obliczenia rzeczywiście są właściwe to jest coś pięknego prawda jest taka, że zwykle jednak okazuje się, że obliczenia nie są docenta, zwłaszcza ci oka zwykle rzeczywistość mówi Irena okryli bardzo ładne obliczenia w przybliżeniu to rzeczywiście tak jest, ale tam trzeba by jeszcze toi owo dołożyć, żeby to, że tak, jakby się wszystko zgadzało to byśmy już mieli kompletną teorię wszystkiego można, by przestać się w ogóle tym wszystkim zajmować, a tu niestety tak dobrze nie ma natomiast tutaj właśnie nasza koleżanka Monika Mości Brocka lubiła w tym projekcie właśnie przewidywania, a przewidywania, a modele jak ta czarna dziura właśnie powinna wyglądać no i widziałam właśnie, aby analogiczny obrazek z jej modelu jak i jak jak to zdjęcie czarnej dziury i jej zdaniem wyglądało i to jest imponujący jak się porówna z chwilą otrzymaliśmy w tej chwili to rzeczywiście tak wygląda sytuacja, kiedy mamy symulacje, a i potem dostajemy rzeczywiste dane i one się ze sobą zgadzają wyglądają tak samo jest naprawdę rzadkość to ja zadam bardzo naiwne pytanie teraz wzmożone zupełnie bez sensu ich wtedy proszę je oddalić wraz z absolutnie żadnych skrupułów wyobraźmy sobie, że wsiadamy w kosmiczny statek i lecimy tam na taką odległość, żeby można było tę czarną dziurę z okna statku zobaczyć to ona właśnie tak wyglądała jak na tym zdjęciu nie chciała nie znaczy oczywiście wszystko zależy od tego jak bardzo byśmy się do tej czarnej dziury zbliży się za bardzo też nie wolno, bo to niezdrowo no, więc że, gdybyśmy się zbliżyli za bardzo to co to wiele by z nas nie zostały, ale nawet zakładając, że jakoś byśmy byli w stanie sobie z tym ekstremalnymi warunkami poradzić to z bliska z bliska sytuacja była trochę inna dlatego, że to co widzimy na tym zdjęciu to tak naprawdę nie jest czarnych dziur to jest cień czarnej juke Nismo to jest rozum artykuł, który opublikowano tylko on nie roślin tytuł zdjęcie czarnej dziury tylko nosi tytuł ćwiczeń czarnej dziury, czyli czarna dziura rzuca cień czarna dziura rzuca cień, a to co tam widać co to co świeci oczywiście to są takie sztuczne kolory, ale to co naprawdę widać inni co przysyła światło do nas to nie jest sama czarna dziura tylko rozgrzana materia wokół niej cicho Hej, no bo tam żadnych foto kodów nie ma tam tej czarnej dziurze non nawet jeśli są to z nich niewiele co no właśnie, bo czarna dziura charakteryzuje się tym, że jak światło do nich wpadnie to już nie wypadnie w związku z tym, jeżeli mielibyśmy sobie taką od izolowana czarną dziurę w, wokół której żadnej materii nie ma no to nie mielibyśmy szans i zauważyć można, by sobie po prostu była może bylibyśmy w stanie stwierdzić istnienie, gdyby np. przyszła przed jakim świecącym obiektem i wtedy byśmy zauważyli, że ona tak zniekształcić jego światło Tosię nazywa soczewką owa i czarna dziura jako obiekt taki basen w tym jest wstanie odkształcenia, acz droga światła, ale jeżeli nie nie wejdzie w drogę światło oto byśmy zupełnie nie wiedzieli co ona tam jest czy nie dlatego właśnie był taki okres, że rozważano hipotezę, że czarna ma ciemna materia we wszechświecie to mogą być np. właśnie taki izolowany czarnej dziury, których zupełnie nie jesteśmy w stanie zaobserwować, bo nie świecą i więc stół myślą o stałą i Polski projekt ogólnych, które właśnie miał na celu szukanie metodami mikrosoczewkowania takich ciemnych obiektów no i okazało się wtedy, że nawet, jeżeli one są to jest ich o wiele za mało, żeby wyjaśnić istnienie ciemnej materii Allen taka możliwość istniała Itaki izolowane czarnej dziury mogą we wszechświecie się znajdować natomiast jak mówimy o czarnych dziurach to paradoksalnie bardzo często mówimy o obiektach, które są Super jasne czy w ogóle najjaśniejszego 6 i cicho a dlaczego no, więc właśnie czarna dziura przeważnie nie istnieje wpuścili tylko wokół niej jest jakaś materia, ponieważ czarna dziura jest takim obiektem, zwłaszcza wobec co to w ogóle jest to czarna dziura, bo to tak niby wszyscy wiedzą, a tak na dobrą sprawę nie sądzę, żebyśmy zdawali sobie w pełni sprawę my laicy cóż to właściwie takiego jest tu jest w nudnym zależy z jakiego punktu widzenia, aby też odejść matematycznie rzecz biorąc jest osobliwość innym, czyli to jest cel takie miejsce w przestrzeni, gdzie zgromadziło się tyle materii tyle masy jakikolwiek materiał, że luka, ale nie w pewnym sensie załamały się te prawa fizyki, które funkcjonują poza w tym miejscu zrobiło się właśnie co jest tak naprawdę w środku czarne dziury na to jest niewiele osób na osobna historia natomiast masa, która nie jest nie jest on tworzy na tyle no właśnie głęboki dołek potencjał mogłabym powiedzieć, ale nie jest jest to określenie popularne nie jest to prawda, a więc, więc na tyle deformuje przestrzeń, że cokolwiek zbliży się do niej na odległość zwaną horyzontem zdarzeń to już niewiele się nawet najszybsza rzecz na świecie, czyli światło, więc to są takie obiekty, które stanowią pewnego rodzaju mu lokalne deformacje przestrzeni, ale tak z fizycznego punktu widzenia to jest po prostu materia, której się zrobiło na tyle gęstą żel coś tam się z nim stało i wytworzyła taki specyficzny twór to z czasem też tam się coś dzieje pewnie z czasem też się tam by tam coś dzieje, dlatego że tam mnóstwo fizyka relatywnie styczne Alma pełne pole do popisu, więc oczywiście czas jest spowolniony inni niż wszystkie efekty relatywistyczne jakich można zamarzyć wchodzą w grę, a skąd to się wieża taka czarna dziura, dlaczego akurat tego rodzaju nagromadzenie materii się zdarza, a tu czekają na ogół tutaj to pytanie jest głębsze, dlatego że odpowiedź brzmi zależy, jaka czarować czarne dziury we wszechświecie mamy różne i ile na jej taki no naj naj bardziej oswojony typ można powiedzieć są czarne dziury gwiazdą off, więc wiadomo, że naj masy w mniejsze gwiazdy kończą swoje życie bardzo szybko zresztą jako Super no wybuchają jako supernowe i jądro zapada się w takim procesie właśnie do czarnej dziury, dlatego że właśnie jest bardzo gęsto zachodzą reakcje nad którymi, któremu klub, gdzie przez, które to jądro już nie może być w równowadze dochodzi do kolapsu grawitacyjnego powstaje czarna dziura resztki gwiazdy lecą na wszystkie strony, bo to jest potężny wybuch no i teraz taka gwiazda albo może być sama w kosmosie i wtedy po odpowiednio długim czasie rzeczywiście może być taką izolowana czarną dziurą, ale bardzo się często bardzo często się zdarza, że takie gwiazdy występują wspólnie z innymi gwiazdami w układach podwójnych no i wtedy coś się w takim układzie GE IR w szczególności ta gwiazda przyciągać tego swojego towarzysza, ale też wyciąga z niego materii w jak wyciąga z niego materiał to wtedy tworzy się wokół niej taki obwarzanek w tej materii tzw. dysk akrecyjny, czyli ta materia szybko się kręci no jest zasysane przez czarną dziurą Jezus Maria cofam się dzieje w tym kochani za nic zda sobie nic nie, a chętnych kanibalizm na wszystko jest ona tak tak jest no i właśnie wtedy w procesie tego zjadania towarzysza ta materia bardzo szybko się porusza i świeci świeci m. in . w promieniach rentgenowskich, czyli takich bardzo bardzo twardych, ale też w promieniach radiowych więc, więc takie obiekty są widoczne jest tym tylko, że znowu nie widzimy samej czarnej dziury, ale widzimy, że tam się dzieją takie rzeczy, że coś ilu musi za to odpowiadać zwykle dłuższe dobrze przyjrzy ruchom tej gwiazdy, którą widać da się policzyć, że masa tej drugiej niewidocznej gwiazdy jest taka, że to najprawdopodobniej rzeczywiście jest czarna dziura, więc to jest taki 1 z tych ów w czarnych dziur drugi typ czarnej dziury na to co się, a propos tego właśnie omawianego dzisiaj odkrycia to są czarne dziury w jądrach galaktyk i one są na zupełnie innym biegunie, bo to są czarne dziury tzw. supermasywne one zawierają masę odpowiadającą milionom albo miliardom lat słońce mas słońca, więc staram czarna dziura, którą sfotografowano to są miliardy mas słońca nasza biedna malutka czarna dziura w sumie w, a więc one są one są naprawdę bardzo duże i ich masa jest już porównywalna z masą całej galaktyki, w której się znajduje w ich tutaj to też jest cel to w pewnym sensie ciekawy wątek jak wiadomo w latach sześćdziesiątych odkryto obiekty, które nazwano cezarami in tzw . Rybnym obiekt gwiazdą podobne, które świeciły tak trochę podobnie jak gwiazdy, ale jednak nie były gwiazdami potem się okazało, że to są obiekty o naukę w UE bardzo od nas odległe ale, ponieważ świeciły tak jasno jak gwiazdy no to znaczyło, że musiały być strasznie się jasne i większość tych obiektów faza rów jest od nas odległa rzeczywiście jest leży na bardzo dużych odległościach teraz oceniamy, że maksimum ich występowania to jest jakieś 10 miliardów lat od nas czy 10 miliardów lat temu one były bardzo powszechne we wczesnym wszechświecie, a później występowały coraz rzadziej niż ja ci nogi minęły lata ludzie zaczęli sobie zadawać pytanie co się z nimi stało tutaj ważną rolę wody w rozwiązaniu tej zagadki odegrał nasz kolega z centrum astronomicznego pan o prof. Andrzej Sołtan także jego argument funkcjonuje w literaturze po dziś dzień jako argument sułtana Albin nawet Wikipedii można znaleźć takie hasło tak, że to nie jest żart wierzę, że ktoś ma nie tylko własne własne notatkę, ale i notatkę odnoszącą się tak jasnego argument oczywiście filmy i a tutaj jego zasługą właśnie było wykazanie, że właściwie te odległe Kwazar powinny istnieć w dzisiejszym wszechświecie również w takich ilościach, że właściwie każda Galaktyka może mieć swój własny Kwazar, czyli w każdej galaktyce siedzi Kwazar na jej powiązane z dołu ten fakt, lecz dzisiaj już mógł już właściwie wiemy, że właśnie te supermasywne czarne dziury w centrach galaktyk to są wygasły Kwazar z muzeum z miliardów dla akcji więc, dlaczego tak się działo no działo się tak dlatego zapewne tutaj to jest właśnie coś co już cały czas jeszcze badamy i próbujemy wyjaśniać, ale może co do zjawiska tajemnicze wciąż jeszcze dla nauki Lena może nie, żeby do końca tajemnicze, ale w każdym razie zrozumienie mechanizmów jak to dokładnie przebiegało i co i SOCAR miło Kwazar, kiedy najefektywniej no to nadal jest coś co co warto badać Fon, ale i tam i ta sfotografowana właśnie czarna dziura i nasza właśnie czarna dziura zapewne kiedyś w przyszłości właśnie była takim Super jasnym faza rem i pewnie nawet więcej niż raz, dlatego że teraz wydaje nam się, że takie hazardu są zjawiska względnie krótko żyjące krótko w skali lat żyli tam jakieś marne 100 000 000 EUR 2 k w ChRL, a jednak okres co w im w wyobrażamy sobie także no właśnie Lu sól supermasywne czarne dziury od czasu do czasu dostaje coś do jedzenia czasami np. jakąś małą galaktykę, którą jej własna Galaktyka połknie znowu kanibalizm no to jest dzieje się wtedy tylko znacznie większej skali coś podobnego jak w przypadku 2 gwiazd, czyli materiałach rozczarowuje się w taki obwarzanek wokół supermasywnych czarnej dziury i coraz szybciej, krążąc wpada do środka no oczywiście supermasywne czarne dziura nie zawsze ma tyle szczęścia, żeby dostać całą galaktykę dość do skonsumowania w tej chwili te supermasywne czarne dziury, które znajdują się we współczesnej galaktykach najczęściej konsumują właśnie w jakiejś niewielkiej ilości materii ze swojego najbliższego otoczenia i co się dzieje w przypadku naszej czarnej dziury co się dzieje w przypadku tej czarnej dziury, którą sfotografowano i dzięki temu właśnie udało się ją sfotografować dlatego, że to co widać to nie jest sama czarna dziura tylko ten dysk materii, która spływa do niej coraz szybciej szybciej dzięki temu świeci tu chodzi mi po głowie takie pytanie, które też jak sądzę może brzmieć dość naiwnie albo wręcz głupio nawet nie boję się tego słowa, ale czy to spełnia jakąś funkcję, a ta czarna dziura czy cokolwiek we wszechświecie spełnia funkcji jakoś tam spełnia jest to słońce dookoła słońca np. różne planety ne kursują, w jaką spełniają funkcje na jakąś tam jak jakiś jest to układ, który w każdym razie funkcjonuje wedle pewnych prawideł coś tam na coś innego alienacji idąc na coś innego wpływa słońce świeci prawda oświetla te planety i t d. tak daleko za krzaki system, który funkcjonuje wedle tam obliczanych reguł i PEC, że są jakieś elementy, które w nim współgrają ten system, tworząc czarna dziura to jest jakiś taki rodzaj właśnie kompletnej anomalii, która gdzieś tutaj nie wiadomo, skąd po co dlaczego, jaką właśnie tutaj w tym systemie rolę spełnia się pojawia czy raczej właśnie mamy coś co mieści się w tej logice powiedziałbym, jeżeli pracują do budowy wszechświata Leigh to pytanie jest nawet głębsze niż się wolniej, niż by się pozoruje dawała itp, dlatego że rzeczywiście przez długi okres uważano, że faza szary czytelnik Super masywne dziurę to są takie obiekty, które istnieją HRE istnieją same sobie, a czasem tam jak świecą świecą jaśniej świecą to nie świecą, ale ze swoim otoczeniem niewiele mają wspólnego taka czarna dziura, mimo że z bardzo masywna jest w gruncie rzeczy malutka no to co na to, mimo że taka cenzura kazała supermasywne czarne dziura na teście zajęły zawiera z bardzo małym promieniu Nabucco, bo to jest czarna dziura aniżeli horyzont zdarzeń nie jest wcale taki taki wielki w naszym układzie słonecznym centrum zmieściłaby się z pokoi w no im tak naprawdę zmiana tego paradygmatu to jest kwestia ostatnich 20 dopiero ostatnio ludzie zaczęli zauważać, że to jednak nie jest tak do końca aż tu jest system izolowany, a Galaktyka żyje sobie tylko to co się dzieje w galaktyce jest jednak związany z tym co się dzieje z tą czarną dziurą w i to jest cel to jest coś co nadal właśnie staramy się zrozumieć, ale wiemy n p . że bardzo często jest tak, że jak ta czarna dziura się wzbudza, czyli właśnie wchodzi w taki etap faza ran no to w galaktyce też zaczyna się coś dziać, a konkretnie zaczynają powstawać nawet młodych gwiazd filmu, ale z drugiej strony taka czarna dziura też może doprowadzić do tego, że ten etap formowania gwiazd się kończy dlatego, a wiemy jak to się dzieje to znaczy jakie to są relacje przyczynowo skutkowy pomiędzy tymi procesami czy tylko obserwujemy taką korelacja nie wiemy, dlaczego tak się dzieje no nie do końca to znaczy mamy zatem właśnie całkiem sporo wyrafinowanych teorii o tym jak czarna dziura oddziałuje z lnu z galaktyką Galaktyka czarną dziurą natomiast np. pytanie czy pierwsze jest jajko czy kura, czyli czy daj się za cel zapala się faza ale, a potem zaczynają się tworzyć gwiazdy czy najpierw zaczyna się aktywność jest twórcza, a potem zaczyna się aktywność faza raczy murze najpierw dochodzi do jakiegoś zdarzenia, które jedno i drugie powoduje np. zderzenia galaktyk no to to jest to jest coś co w tej chwili chcielibyśmy dobrze zrozumieć nadal jeszcze do końca nie rozumiem natomiast widać, że te, że te zdarzenia są ze sobą powiązane, że to co się dzieje w otoczeniu tej czarnej dziury to nie jest tylko takie były bardzo lokalny, ale ma wpływ na cały jej otoczenia w, a więc sól Galaktyka i czarna dziura zasobów od samego początku żyją wspólnie i oddziałują nie mają na siebie wpływ powiedziała pani o tym, że jak tam coś się do tej dziury zbliży to już się rozlatuje i koniec to zapewne nawet, gdybyśmy dysponowali urządzeniami pozwalającymi nam się zbliżyć do czarnych dziur na problemach z wujem kwestie prowadzenia tam jakiś bardziej zaawansowanych badań, bo mogłoby to być niebezpieczne, ale ja sobie przypominam podczas 1 z rozmów pytałem panią ulubione lektury mówiła pani, że też cytowała pani science-fiction i nawet czytuje pani dotąd, ale ja przypominam są takie filmy science-fiction, w których czarne dziury się pojawiały właśnie tam statki kosmiczne do tych czarnych dziur wylatywały i jakieś niesamowite rzeczy się działo to było wejście do jakiejś równoległego wszechświata właśnie można było nie wiem ona trafić z powrotem do jakiejś swojej odległej młodości, bo przemieszczaniu w czasie właśnie za pośrednictwem czarnych dziur okazywało się możliwe no mnóstwo różnych niesamowitych rzeczy siedziało tylko trzeba było do tej czarnej dziury wzlecieć to rozumiem są absolutne kompletne fantazje i nie ma to nic wspólnego z rzeczywistością no, obawiając się, że LG co nie należy liczyć na akurat czarna dziura będzie rozwiązaniem naszych problemów z czasem, więc czarne dziury wydaje mi się, że przy naszym obecnym poziomie technologii i zrozumienia wszechświata bezpiecznie obserwować w dal i gdybyśmy tam lecieli do tej czarnej dziury to jakby to miało mogło wyglądać realnie co by się mogło stać się z takim wezmę statkiem kosmicznym w rękach pozostałoby błyskawicznie rozciągnięte w sprawie akcji, a takich osłon i rozleciał oby się na pojedyncze cząsteczki także w myśl, że długo byśmy się nie nacieszył w wyszliśmy od tego zdjęcia czarnych dziur, ale proszę w takim razie powiedzieć skoro w latach wanie do czarnej dziurze może się skończyć tak jak pani powiedziała w ogóle te czarne dziury są bardzo daleko i tak byśmy nie byli w stanie prawdopodobnie dysponując tą techniką, którą mamy w tej chwili do nich dolecieć to jak właściwie te badania nad czarnymi dziurami wyglądają w jaki sposób się tam prowadzi badania nad obiektami tak odległymi, które jeszcze na dodatek w tak dziwaczny sposób są zbudowane i mają takie cechy, które odbiegają od tego wszystkiego na co się we wszechświecie wedle konwencjonalnych nazwijmy to praw fizyki dzieje co tam się właściwie badała jak się to robi akurat w PRL czarnej dziury bardzo dobrze pasują do konwencjonalnych raz mówili nawet jak to ostatnie zdjęcie pasowało świetnie pasują do konwencjonalnej teorii Einsteina nic z niej nie trzeba zmagać się dało się wytłumaczyć to co tam się dzieje, więc ja bym powiedział, że wbrew pozorom czarnej dziury są obiektami całkiem konwencjonalnymi wcale nie są najdziwniejsze co może nas we wszechświecie spotkać w związku z tym obserwuje się jak podobnie jak my jak wszystko inne co widać we wszechświecie to znaczy el len akurat czarnej dziury są dosyć wygodne powiedziałabym, dlatego że no tak jak powiedziałam one same nie świecą, ale świeci dużo rzeczy, które są wokół nich materiał wokół nich świeci z tego jak świeci tam materiał stosunkowo łatwo no właśnie na stosunkowo to jest niż słowo klucz można wydedukować się, jaki rozmiar maluch horyzont zdarzeń tej czarnej dziury, jaką masę mata czarna dziura oczywiście tutaj mniej lub problem polegał na tym, żeby właśnie zbliżyć się do tego horyzontu zobaczyć jak zachowuje się materia możliwie blisko tego miejsca, gdzie już się nie da się i zobaczyć, ale po są to są całkiem konwencjonalny techniki i tutaj w tym wypadku w wypadku tych badań, o których mówimy wyzwanie polegało na tym, żeby zrobić zdjęcie odpowiedniej rozdzielczości to jest akurat problem, który na ziemi czasem nam się zdarza, że chcemy zrobić tak zdjęcia wysokiej rozdzielczości no i tutaj właśnie jest gdzieś przeczytałam porównanie, że to coś w rodzaju ŻUŻEL chcielibyśmy, siedząc lub w nowym Jorku przeczytać gazetę w Europie np. w Warszawie no, więc do tego trzeba mieć odpowiedni sprzęt oczywiście, ale ten odpowiedni sprzęt no to właśnie jest odpowiednio duży odpowiednio wyrafinowany tele Scope i tutaj tak się składa, że na jej lepszą rozdzielczość obserwacji uzyskuje się przy pomocy teleskopów radiowych, a to dzięki temu, że teleskop radiowe i stosunkowo łatwo można połączyć taką sieć w wielu teleskopów Tosię nazywa in Inter Roma jest jak wielką bazowa i można analizować zdjęcia z tych wielu teleskopów dane z tych wielu teleskopów utrzymywane jednocześnie w przypadku innych długości fal to nie jest takie proste, bo tam trzeba by jeszcze dokładniejszego timingu natomiast już w fale radiowe są takie na tyle długie, że coś jeszcze jeszcze udaje dlatego właśnie w tym wypadku zastosowano fale radiowe i radioteleskopu i dzięki temu można mieć teleskopu wielkości całej ziemi, a jak wyślemy takie radioteleskop w kosmos znowu w przyszłości można też sobie wyobrazić radioteleskop wielkości orbity ziemi albo nawet im większa to już pokaźna, a więc o to to trochę jest i daje to jak widać całkiem całkiem ładne możliwości, ale to Old Boys nie są jakieś techniki specjalnie z ulgą znaczy są trudne, ale nie są nie są niestandardowo Green czarne dziury obserwuje się też n p . w promieniach rentgenowskich no, więc promienie rentgenowskie charakteryzują się tym, że z kosmosu do ziemi raczej nie docierają całe szczęście, bo wydam na zdrowie nie wyszło, ale w tym celu wysyła się satelity w kosmos i w tej chwili wiele takich obserwacji już zostało zrobionych i w tej chwili są na orbicie Iran obserwatoria, które takie takie obserwacje prowadzone w jak mowa o czarnych dziurach no to pewnie nie sposób nie wspomnieć o tym, że ostatnio odkrywamy je jeszcze inny sposób to znaczy poprzez detektory fal grawitacyjnych, a dlatego, że ten detektory fal grawitacyjnych odkrywają najczęściej teraz ostatnio zaczął się taki kolejny okres obserwacyjny projektu lego virgo tego polującego na fale grawitacyjne no i już tak jak dzisiaj usłyszałam mamy 2 zdarzenia w ciągu ostatnich ostatnich wbić 2 kolejne zderzenia 2 czarnych dziur i czują się zdarzają są one się zdarzają to jest ten moment, kiedy przestrzeń wokół nich zostaje zaburzona na, tyle że dociera do nas jak fala grawitacyjna, którą jesteśmy w stanie odebrać 1 z takich czarnych dziur wygrywa np. takiej nie takie zdarzenie i pochłania drugą oczy co się właściwie one, że raczej zlewają, a nam powiedzieć, że 1 z tych haseł to raczyli graczy jest równorzędne równorzędne katastrof tworzy się po prostu wielka czarna dziura faktorzy muszą jeszcze większa czarna dziura natomiast to co jest ciekawe w tym wypadku to fakt, że te czarne dziury, które odkrywamy przy pomocy detektorów fal grawitacyjnych to są takie czarne dziury, które nie pasują do tych 2 typów, o których mówiłam wcześniej czy to nie są typowe czarne dziury, które powstają w wyniku wybuchu 1 gwiazdy ani nie są w supermasywnych czarnych dziur tylko w pakiecie takie czarne dziury gdzieś pomiędzy UE, więc teraz teoria jest taka, że to właśnie z czarnej dziury, które już mają za sobą trochę tego rodzaju zderzeniu się pod karmiły i teraz przechodzą kolejne zdarzenie in o bardzo ciekawa powiedziała pani, że te czarne dziury nie są wcale wcale takie dziwne, że to bynajmniej nie najdziwniejsza z całą pewnością to co w takim razie jest takiego co by pani określiła słowem nuda dziwne albo właśnie niecodzienna albo krzyki kompletnie niezrozumiałe jeśli chodzi o te zjawiska, które się zdarzają w kosmosie coś dla pani osobiście na wkład, jaki w ogóle kompletnie najdziwniejsza ze wszystkich zjawisk, które tam zachodzą w tym co jest trudne pytanie bo jak by jak my się pracuje w z kosmosem człowiek się oswajają przyswaja już dziś w Chinach tak no może może ciągle dziwi się tak troszeczkę żal, że to wszystko działa albo jeszcze bardziej się dziś wierzę, że nasze teorie czasami jednak dają rady, a jakoś ten wszechświat dopisać, nawet jeżeli robią to kompletnie źle to jednak jakoś to wydaje się pasować natomiast to nadal wydaje mi się, że znacznie dziwniejsze w pewnym sensie jest to, że wszechświat z filmu znacznie ponad 90 % składa się z czegoś co nie wiadomo czy je z 2 rok to dopiero jest wyznanie to jest niesamowita sprawa zupełnie tak rzeczywiście, ale więcej w porównaniu z tym do czarnej dziury to naprawdę drogie tak z tak nie to wychodzi z obliczeń matematycznych, że coś tam powinno teoretycznie być, ale nie ma jak go złapać tak nos porównania obserwacji z tym co przewidujemy teoretycznie no imamy mamy tutaj i 1 Concept, czyli ciemną materię i ciemna materia można powiedzieć już nawet w miarę oswojona znaczy noga widzimy wiele przejawów tego, że ona jest nadal może się okazać, że to nie ciemna materia tego właśnie coś co musimy radykalnie zmienić w teorii, ale to naprawdę byłoby trudne i więc mamy ciemną materię, której jest znacznie więcej niż tej materii, którą znamy ale, ale nikt jeszcze nie złapał mimo wielu prób i eksperymentów no i jeszcze na dodatek do tego mamy coś dziwnego co sprawia, że wszechświat rozszerza się coraz szybciej, czyli ciemną energię i to są 2 odrębne rzeczy, ale złożone razem stanowią 95 % bilansu Energi ma też świat rozumiem, że w dół takie zjawisko jak moc w Gwiezdnych wojnach to jednak nie jest to niech Gwiezdne wojny z punktu widzenia fizyki to jest trzeba przyznać pewne wyzwanie, a z czasów PRL musimy się umówić się osobno nad rozmowę o ciemnej materii ciemnej energii, chociaż na rozumiem że, ponieważ nie wiadomo co to jest, toteż trochę ciężko o tym, rozmawiać, ale sama historia jak chciał czegoś takiego zawodowego życia właśnie tym się zajmuje więc, więc mimo wszystko jest co robić to ważny może nawet chory nie może nie wiemy co rok proszę powiedzieć tylko kilka słów tak na koniec tej naszej rozmowy o czarnych dziurach no ale jako pewnego rodzaju zapowiedź tego, o czym porozmawiamy następnym razem jak w ogóle wpadliście czy już naukowcy wpadli na ten trop na to, że coś tam jeszcze jest z czego my w ogóle nie obserwujemy, a co zarazem odgrywa jakąś rolę niezwykle istotną no to na to naukowcy wpadli na długo, zanim ją i pan redaktor ja się urodziliśmy i to co ich naprowadziły na trop to był prosty koncept teoretyczny zwany twierdzenie umożliwia co w skrócie oznacza tyle, że jeżeli mamy pole grawitacyjne no to spodziewamy się, że w tym polu grawitacyjnym obiekty które, które tam umieścimy będą się poruszać z prędkościami związanymi z tym jak silny jest to pole, chyba że coś im tam nada dodatkowe prędkości, ale w przypadku takich izolowanych obiektów kosmicznych jak gromady galaktyk czy galaktyki się tego nie spodziewa, aby na moim obserwacje gromady galaktyk pokazały, że galaktyki się tam w tych gromadach poruszają strasznie szybko potem obserwacje samych galaktyk pokazały, że gwiazdy w galaktykach też poruszają się szybko i w dodatku im dalej od 3 centrum galaktyki NATO spodziewalibyśmy się, że gwiazdy będą się poruszać coraz wolniej tak jak planety w układzie słonecznym, a tutaj n p . takiej praktyce jak na szarym nic z tego nasi nadal poruszają szybko no i teraz co z tym fantem zrobić można bardzo kombinować jak tu zmienić teorię grawitacji, a można w nowo dosypać trochę Mate i okazało się, że jednak dosypanie materii jest prostsza, gdy zaczyna się wszystko zgadzać to prosta tak, ale argumentów jest więcej także to w takim razie od tych innych argumentach jeszcze porozmawiamy sobie za jakiś czas z góry zapraszam na tę rozmowę ciemnej materii ciemnej energii tymczasem bardzo dziękuję za dzisiejszą rozmową i również prof. Agnieszka Pollo władz państwa gościem oraz obserwatorium astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Narodowego centrum badań jądrowych w Warszawie w i państwo też już dziękujemy kończymy ten wieczór Radia TOK FM Szczepan Maziarz rak wydawał ten program i się na złom Tomasz Stawiszyński dobrej nocy życzę i do usług Zwiń «

Zdjęcie czarnej dziury może nie jest spektakularne, ale kulisy jego powstania takie są

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - TOMASZ STAWISZYŃSKI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 02:00

Najnowsze Podcasty

Czy cukrzyca wpływa na życie seksualne?

Czy mamy wpływ na to jak odczuwany emocje?

Tina Turner – ikona LGBT

Miesięcznica, prof. Zbigniew Mikołejko w studiu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL