"Naszym posłem Małachowski, on zna dobrze nasze troski" - jak wyglądała ostatnia prosta kampanii wyborczej w 1989 roku

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Karolina Głowacka magazyny Radia TOK FM prosto z Europejskiego centrum Solidarności dołączył do nas pan Adam Ferek dzień dobry panu się lub History Players invista pracujący tutaj we IR sen się chmury ligowy pytany o sprawy związane z kampanią wyborczą w roku 1989 na kampanię szczególną trochę szaloną momentami, gdy czasami improwizowaną czasami zaskakujące profesjonalną jak na warunki wielkich opracowano na występ na początek chciałbym pana zapytać o ordynację Rozwiń » wyborczą, która była w co najmniej skomplikowana jak to jak to wyglądało przypomnijmy pokrótce, bo mówimy, że tam Sejm kontraktowy, ale też to było przede wszystkim głosowało się w taki sposób na kandydatów, że trzeba było skreślić wszystkich na liście, na których się nie chciał głosować, a zostawić tylko to jedno nazwisko, które się popierał nabór na roboty tak, bo to bardzo skomplikowane w niektórych regionach było nawet 6 kart do głosowania także, tym bardziej, że to był początek demokracji oswajania się w Choszcznie z takimi sprawami, więc na pewno mogłoby to sprawić ludziom głosującym wiele problemów Solidarność wpadła na genialny pomysł, by produkować tzw. pod podpowiadać jak głosować i można powiedzieć, że tylko podpowiadać w skali całego kraju było no i wydrukowanych miliony w każdym regionie każdy region miał swój podpowiadał jak właśnie głosować na kandydata Solidarności z takim właśnie na popularnym powiedzeniem było skraść komuś minister tak i waszą ligę Rumuni zalety skreślony dokładnie dokładnie także, jeżeli chodzi o materiały wyborcze to faktycznie te podpowiadać im drukowane w milionach sztuk i ku zaskoczeniu władzy kreślone masowo była tzw. lista krajowa mówi się dużo o klęsce listy krajowej przypomnijmy co to był za twór Gminny i co to znaczy złożona właśnie poległ przed sobą było w międzyczasie zmienić ordynację wyborczą między jedno drugą turą tak tak to lista krajowa to były te tuzy partyjne którzy, które były prawie po nim byli bardzo pewni tego, że się dostaną niestety właśnie byli tego było wielkie rozczarowanie Solidarność mówiła o tym, właśnie, by skreślać całkowicie tę listę jutrzejszym nasz gość Jacek Fedorowicz nawet w programie solidarna audycji solidarnościowej tłumaczył to w sposób zabawny jak potraktować to my listę właśnie krajową to się udało i praktycznie z tej listy krajowej do domów do Sejmu weszło 2 kandydatów w tym przyszły marszałek Kozakiewicz i mówiono właśnie, że Bóg był taki właśnie dowcip, że te 2 osoby coś dostał to wypadł spod krzyża, ponieważ dużo tych kart do głosowania było określonych właśnie on na zasadzie po prostu Krzyżaniak naukowcy niestety przeprowadzić eksperyment Dżem taką kartę do głosowania i przekreśliły miał właśnie na aukcji nie padło na te nazwiska, więc praska legenda tak, tak więc po prostu ci kandydaci co się dostanie nowe dno mieli w regionach poparcie przede wszystkim też poparcie Solidarności a jakie nazwiska przepadły drodzy państwo n p . Stanisław Ciosek n p . Czesław Kiszczak np. Alfred Miodowicz Jerzy Urban 3 chociażby Mieczysław Rakowski tak to było z listą krajową natomiast chciałem pana wypytać o 1 z ważniejszych 1 z ważniejszych elementów kampanii legendarny miejscami, ale przecież to co się odbyło jest też wystawa we RC się do tyczące plakatów plakatów wyborczych kandydatów Solidarności z Lechem Wałęsą, gdy pojawia się często taka opinia, że był to ruch genialnym, bo jak wypromować nawet tylu kandydatów w przypadku, gdzie nie miano przecież wcześniej dostępu do środków masowego przekazu on też nie był jakiś się w duży w czasie kampanii, więc wymyślono będzie taka pieczątka jakości fotografie z Lechem Wałęsą, ale wokół tej historii też narosło dużo mitów tak na ten genialny w po pomysł wpadł genialny reżyser Andrzej Wajda z tą wielokrotnie takimi pomysłami przyczyniły się właśnie Solidarności chociażby debata Wałęsa Miodowicz, która się odbyła wcześniej w listopadzie również to on przygotowywał Lecha Wałęsy miał wiele właśnie taki pomysł zawsze jak to Solidarność wypromować i oczywiście nowy zdawali sobie sprawę Solidarność komitety obywatelskie, że ich kandydaci nie są znani szerokiej publiczności, jeżeli już są znani są to przede wszystkim właśnie regionalnym regionalnym działaczom w przeciwieństwie właśnie do kandydatów, którzy startowali właśnie z ramienia PZPR, bo były to właśnie tuzy były to osoby powszechnie znane to dyrektorzy różnych, że tak powiem fabryk czy też regionalnie rozpoznawalni, więc Andrzej Wajda wpadł na taki pomysł właśnie, by w, jaki sposób wypromować tych kandydatów na, kto był wtedy najbardziej znanym z tak pan Polakiem nie tylko u nas w kraju, ale w Polsce obok Jana Pawła II był to oczywiście Lech Wałęsa, a więc przemyślaną z prawej zaproponowano właśnie przeprowadzenie sesji zdjęciowej z Lechem Wałęsą oczywiście później z biegiem lat wokół tej sesji zdjęciowej w oku tych plakatów narosło wiele wiele mitów właśnie chociażby to takie powiedzenie, że tylko o ci kandydaci Solidarności, którzy mieli ten plakat z Lechem Wałęsą dostali się do parlamentu tylko ten 1 sąd nie miał plakatu nie dostał się ono rzeczywistość była inna, ponieważ ten co się nie dostał okazuje się, że miał plakat z Lechem Wałęsą pokazujemy go na naszej własnej wystawie, a aż 23 kandydatów z różnych wesołych, ale też tragicznych powodów nie dotarło na sesje nie miał tego lata jak ją oswoić się z nami nie prace nad morze różne, więc różne wygląda jej nie mieli plakatu aż się dostali w nie zmienia faktu, że to Lech Wałęsa właśnie promował komitet obywatelski komitet obywatelski był utożsamiany z Lechem Wałęsą z 1 kandydat na miejsce Tusk był zdaje się pomysły Solidarności na te wybory, żeby nie rozbijać tych głosów, żeby nie tracić siły właśnie głosów natomiast wydaje się, że po stronie władzy była konkurencja i walka o pisemne miejsca tak Solidarność no dosyć sprawnie kontrolowała ten proces powoływania kandydatów było 261 miejsc 260 miejsc prawnie czy autorytet, a w niektórych niektórych tak w niektórych przypadkach wybór oczywiście z góry, by był tak powiem powoływanych kandydat tzw. spadochroniarze, aczkolwiek jedno z technika okazała się bardzo skuteczna wojenne wszyscy kandydaci oprócz tego 1 dostali się do Sejmu testamentu natomiast władza wystawiła do Sejmu do Senatu ponad 500 osób, czyli rozbiła swój elektorat, ale mało tego wielu tych działaczy również tych popieranych przez Solidarność o w wbre w woli władzom partyjnym kandydował właśnie do Sejmu stąd właśnie na poparcie tej Solidarności i później udział w tym Sejmie co może nie byłoby aż tak złą strategię, gdyby nie to, że była wtedy ordynacja to dla nas współcześnie troszkę dziwna jak na parlament, ponieważ tam mieliśmy więcej szczególnie do czynienia z 2 turami trzeba było mieć ponad 50 % głosów miastu naprawdę nie warto było tego rozwijać taki to był też 1 z czynników, który sprawił, że Solidarność zwyciężyła te wybory tych czynników oczywiście było było kilka, ale Lech Wałęsa chociażby jego jego udział jego poparcie dla kandydatów, ale chociażby tak skonstruowana ordynacja wyborcza, która właśnie pozwoliła zdominować właśnie te wybory przez Solidarność twórczość autorów kampanii była naprawdę interesującego plakaty to jednak były też hasła wyborcze Aleksandry Boczkowski w jej książce można głosować można wybierać przepraszam znalazło domy zestawienie takich haseł wymyślonych m. in . przez Wandę Chotomską były one mniej więcej takie głosuje na tych z Wałęsą, bo przed władzą się nie trzęsą lepsza przyszłość naszych rękach głosujemy na Geremka czy też głosujemy na Michnika on za rogi złapie byka tak tak, bo profesor w Senacie policja w komisariacie ta proporcja Klimczaka, który startował legenda programu 997, ale też Mirosław Hermaszewski trzeba podkreślić startował i przegrał z kretesem także w bez wątpienia chodziło o ludzi to naprawdę był w plebiscytach na ławeczce i bez wątpienia przede wszystkim trzeba przeanalizować tę kampanię pod kątem atrakcyjności kampania PZPR nie była kompletnie atrakcyjna dla dla wyborców była szara nudna natomiast stan się spotykać nagroda jest puste sale natomiast Solidarność wiedziała co robić zrobiła po prostu wielki festyn każde spotkanie z kandydatami Solidarności to był festyn to byli artyści w złym stanie to wiedzą no to była wielka mobilizacja, że mobilizacja ludzi, którzy wówczas parali Solidarność to był kolejny czynnik, który właśnie przeważyły na nerwy był tym atutem Solidarności, że po stronie Solidarności zaangażował się ponad 100 000 osób dzisiaj wolontariusze byśmy powiedzieli wówczas chyba mówiono o osoby wspomagającej byli to ludzie różnych talentach aktorzy artyści graficy ktoś, kto miał pomieszczenie ktoś, kto miał drukarkę ktoś, kto miał samochód, kto mógł właściwość kandydatów także te komitety obywatelskie po okrągłym stole wyrastały jak grzyby po deszczu, więc władza się też nie spodziewał, że w tak krótkim czasie ta kampania była bardzo krótka, by trwale zmienić 2 miesiące, żeby chodziło tylko raz na szybko zrobić, że jednak Solidarność po tym, stanie wojennym potrafiła się podnieść organizacyjnie, by te komitety były zakładane oddolnie odgórne też przez księży na plebaniach to trzeba podkreślić, że wielka rola właśnie kościoła, który stał stary wsparł Solidarność tak tak trzeba to tutaj podkreślić jest to wszystkie czynniki sprawiły właśnie złożyły się na triumf Solidarności, ale trzeba też pamiętać, że nie było to wyłącznie konkurencję między władzą, a Solidarnością, ale mieliśmy także inny z pretendentów innych grup politycznych jak np. konserwatywną liberalnej Unii polityki realnej Janusza Korwin-Mikkego już w osiemdziesiątym dziewiątym niezmordowany mnie się okaże po latach Janusz Korwin-Mikke wystawia swoich kandydatów, ale nie może nie wolno zapominać co nam umyka prawda, że byli też kandydaci innych elementach takimi były też grupy kontestujący te wybory jak chociażby ruch społeczeństwa alternatywnego RSA chociażby legendarny major z walczą tak tak chociażby właśnie mają z pomarańczowej alternatywy również wystawi swoją kandydaturę właśnie formie w formie żartów, niemniej właśnie ta grupa opozycjonistów ta przeważająca grupa właśnie ona zorganizowała się pod parasolem Solidarności wystartowała razem jako drużyna Lecha i teścia podkreślił, że wiele osób Solidarności właśnie takich bardzo ważnych jak chociażby Zbigniew Bujak główny powiedział, że nie będzie nie będzie startował, że będzie organizował, że tak powiem zaplecze solidarnościowy jak sam mówi po latach to był to był błąd, ponieważ ten środek ciężkości z Solidarności przeszedł właśnie na parlament stąd właśnie no lista coraz mniejszym mieście później po wyborach znaczenie, gdyż działalność trzeba pamiętać, że obraz, że nie nie wszyscy chcieli tych wyborów brać w nich udział też nie wszyscy byli fanami Lecha Wałęsy o tym, też trzeba pamiętać -li te wszystkie rzeczy mogą państwo mnie poznać europejskie centrum Solidarności polecamy i jeszcze raz wystawę dotyczącą plakatów drużyna Lecha w europejskim centrum Solidarności opowiadał kampanie wyborcze roku osiemdziesiątego dziewiątego Adam Ferek historyk archiwista z Europejskiego centrum Solidarności dziękuję panu, zlecając potrawy z za chwilę inny emitujemy dla państwa po raz kolejny z okazji dnia dziecka odcinek książki znaku Zwiń «

"Naszym posłem Małachowski, on zna dobrze nasze troski" - jak wyglądała ostatnia prosta kampanii wyborczej w 1989 roku

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIĘTO WOLNOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 18:00

Najnowsze Podcasty

Opozycja odrobiła lekcję. Marsz 4 czerwca okazał się sukcesem

"Ludzie podnieśli głowy, patrzą w przyszłość optymistycznym wzrokiem"

"Weaknesses" - jak sprytnie mówić o swoich słabościach

"To nie był wiec poparcia dla jakiejkolwiek partii"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL