Zbigniew Mentzel: "Jak mało kto Kołakowski jest dla młodych ludzi"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

kultura osobista dobry wieczór przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska gościom kultura osobista jest dzisiaj Zbigniew Mentel prozaik krytyk felietonista witam serdecznie dzień dobry będziemy rozmawiać o prof. Leszku Kołakowskim wybitnym polskim myślicie ilu i filozofię, bo właśnie 17 lipca minęła dziesiąta rocznica jego śmierci Zbigniew Nęcek jest autorem 2 tomów rozmów z Leszkiem Kołakowskim czas ciekawy czas niespokojny opracował także 8 tomów jego pism rozproszonych Rozwiń » jest również autorem biografii prof. Kołakowski czytanie świata, które już niebawem ukaże się nakładem wydawnictwa znak Leszek Kołakowski wybitny autorytet mędrzec ja się, że na takie sformułowania sam się chyba raczej wzdrygnął bardzo nie lubił takich słów, a przede wszystkim nie lubił przymiotników wybitny najwybitniejszy już broń Boże nie lubił tego i nawet pamiętam, kiedy 1 z pism wówczas chodzących na emigracji polskich zaanonsował jego tekst na okładce, że tak publikujemy tekst najwybitniejszego polskiego filozofa to natychmiast zareagował bardzo ostrym listem do redakcji mówią, że może od biedy można wiedzieć, kto jest najwybitniejszym futbolistą albo szachistą, choć też niekoniecznie aktor jest najwybitniejszym filozofem to w ogóle jest absurdalnie postawione pytanie nie mówiąc o tym, że samo słowo filozof jest obelżywe pan jako nie myśli wybitnych no tak to pani, bo to można powiedzieć, że to jest nie sprawdzali one, że wybitność i wielkość to są pojęcia niesprawdzalne jeśli już to nie jeżdżą niemierzalne tak, ale musimy np. wielka rzeka prawda czy wielka Góra jakoś to można uzasadnić w stosunku do innych rzek i innych gór natomiast tutaj jeśli chodzi o myślicieli filozofów no to jest z tym gorzej, ale uważam, że można mówić no wybitną ości na pewno, a można to wielkości to jest taki powiedział, że próg wybitności Kołakowski na pewno przekroczył i zbliżył się do progu wielkości już tu zostawiam nie opowiadam o tym, jaki to był próg może uda nam się dzisiaj też porozmawiać, jaki próg przekracza, że będzie wielkim wybitnym, ale chciał najpier w pana spytać o to poznanie osobiste pana Leszkiem Kołakowskim to się wydarzyło 80 dziewiątym roku jestem ciekawa tej konfrontacji działa z człowiekiem jak pan zapamiętał potem też oczywiście, prowadząc z Leszkiem Kołakowskim rozmowy tak było w Londynie, a to spotkanie było związane są z publikacją 3 tomów pism Kołakowskiego sprzed roku sześćdziesiątego ósmego, więc sprzed wyjazdu z Polski ja przygotowałem taki wybór 3 tomach napisałem przedmowę do tego trzeba było pokazać profesorowi tę przedmowę jest brak stremowany tym faktem naj to było to były okoliczności tego spotkania z jakim miałem wrażenia no w pewnym sensie nad byłem zdziwiony, że Kołakowski tak skraca dystans do drugiego czeka no przecież nie znał mnie w ogóle wiedział także byłem nie wiem asystentem na Uniwersytecie w byłym redaktorem tygodnika polityka, ale to akurat nie była rekomendacja dobra, więc miałem tutaj pewne obawy co mnie uderzyło serdeczność napoje to jest banalne słowo, ale chyba jakoś potrafimy intuicyjnie dobry sens temu słowu nadać, więc była serdeczność w dobrym znaczeniu tego słowa no brak takiego chłodu, który często często towarzyszy taki chłód różnymi wybitnym postaciom, choć jest maskowany uprzejmością, ale to się wyczuwa jest uprzejmość jest Hurt, a tutaj zupełnie tego nie było podobała mu się ta przemowa pana autorstwa no oczywiście oddał mi ją powiedział, że KHW też ważne, że od razu zaproponował przejście na tych co zupełnie po przeczytaniu tej przed 1 było dla mnie kłopotliwe, ale powiedział, że są 1 chcemy mówić na tym dobrze mnie pisze to ja mam się na ten temat wypowiadać tak się zastanawiałam jako filozof, o co przede wszystkim pytał jak większość filozofów pewnie pytał o sens życia, ale myślę, że takim pytaniu o sens życia właśnie takim pytaniu kardynalnym każdy z myślicieli filozofów inaczej rozkłada trochę akcent, jaką się rozkładały pana zdaniem Leszka Kołakowskiego zupełnie kluczową sprawę pani porusza ostatnio zetknąłem się z takimi tekstami już to książkowy Miś to esej stycznych mi, których autorzy zadają pytanie co było najważniejsze dla Kołakowskiego w jego myśleniu, jaka była tzw . oś środkowa myśl ośrodkowi idea czy środkowa sprawa czy taki ner w ciągle żywy 1 z młodych historyków idei powiedział, że tym nerwem to była obecnej zła w świecie jest właściwie myśl Kołakowskiego koncentrowała się wokół problemu zła inny z kolei historyk idei też młody powiada tym czymś najważniejszym było dla Kołakowskiego pytanie czym jest prawda co to jest prawda też odpowiada, że wokół tego wszystko powstawało wokół tej myśli ona była tą myślą o środkową poszukiwanie istoty prawne metro nie zadowala ani to to jedno ujęcie to drugie jeśli miałbym swoje przedstawić ten powiedział, że najważniejsza była dla Kołakowskiego samotność samotność śmierć samotność w tym sensie że, chociaż to jest ten paradoks, ale to jest ciekawe wydaje mi się, że przecież Kołakowski był mocnymi wiązaniami związany z polską rodziną z przyjaciółmi bardzo to pielęgnował, a tutaj nagle mamy mówić o osamotnieniu Otóż chyba chodziło o to, że Kołakowski zdawał sprawę z tego, że człowiek nie może być naprawdę zakorzeniony w czymś co jest skończone nie może za mądrze jakoś tam mówi o tym, ale są rzeczy skończone prawda może być naród też może kiedyś kończyć się kończyć przyjaciele rodzina, bo umierają też to są byty skończone człowiek nie może zakorzenić się tak naprawdę nie może przestać być samotny wśród tego co jest skończony też mógłby powiedzieć, że w takim razie nieskończony jest pan Bóg i dlaczego tu Kołakowski był tak ostrożny jeśli chodzi o kiedyś przecież był osobistym nieprzyjacielem wręcz pana Boga dlatego Kołakowski zainteresował się wielkim filozofem 17 wiecznym Spinozy, kiedy tylko przeczytał dzieło Spinozy intuicyjnie zrozumiał, że ten filozof ma jakiś sekret jakąś tajemnicę, że trzeba się nieźle odgadnąć ten sekret do końca, ale zbliżyć się do niego i takim sekretem Spinozy było niewątpliwie to, żeby właśnie człowiek mógł przestać być samotny, ale tak powiem na mocy samego siebie nie, szukając oparcia w Bogu czy jakieś istocie poza ludzkiej i śmierć, a więc skończenie i samotność poczucie samotności to są ośrodkowi myśli filozofii Kołakowskiego dla mnie o prof. Leszku Kołakowskim rozmawiamy dzisiaj w kulturze osobistej moim gościem jest Zbigniew Mentel prozaik krytyk felietonista właśnie mija dziesiąta rocznica śmierci wybitnego filozofa za chwilę dalszą część naszego spotkania teraz czas na informację w radiu TOK FM dobry wieczór raz jeszcze przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska 17 lipca minęła dziesiąta rocznica śmierci Leszka Kołakowskiego biograf wybitnego filozofa prozaik krytyk felietonista Zbigniew Mentel dzisiaj gościem kultury osobistej witam serdecznie raz jeszcze jeszcze raz biografia profesora czytanie świata już niebawem ukaże się nakładem wydawnictwa znak za chwilę o tej książce również porozmawiamy, ale przed przerwą mówiliśmy o tym co konstytuuje wały Leszka Kołakowskiego mówiliśmy o samotności tej samotności się bał ona go smucił przerażała się także to można wywieść korzenie tej myśli myśli o samotności także myśli o tym, że świat jest smutny krakowski i opowiadał mi, że kiedyś znalazł swoje zdjęcie, na którym jest 2 latkiem na tym zdjęciu było napisane jego ręką, że jeszcze wtedy miałem optymistyczny pogląd na świat, kiedy miał 2 lata miał optymistyczny pogląd świata, kiedy miał 3 lata z 4, a więc, kiedy stracił matkę, która zmarła na raka to wtedy od tego czasu już miał poczucie, że świat jest smutnej to poczucie podobno nigdy go nie opuszczał to poczucie go nie opuszczała wielokrotnie musiał odpowiadać na pytania typu co jest ważne w życiu, ale też o to co to znaczy być szczęśliwym myślę, że nigdy z tego co czytałem nie dawał odpowiedzi wprost, bo pewnie nie ma takich odpowiedzi w ogóle, ale tak się zastanawiam czy pan tak mocno się, przeglądając jego życiu jego twórczości również teraz, przygotowując biografię Leszka Kołakowskiego zbliżył się chociaż, choć trochę do odpowiedzi na to pytanie co dla niego było ważne, a także go też do tego szczęście przybliżało jeśli powiemy, że szczęście może jest niemożliwe nieosiągalne poza jak mówił Kołakowski szczęściem dziecka powiedzmy do piątego roku życia, które wychowuje się w rodzinie, którego kocha to jest jak mówił jedyny rodzaj szczęście ludzkości wynalazł, o ile nawet zgodzimy się z tym, że szczęście nie można osiągnąć możemy się także zgodzić z tym, że poczucie nieszczęśliwą ości jest stopniowalne można być mniej lub bardziej nieszczęśliwym i bycie mniej nieszczęśliwym przybliża nas do szczęścia zapowiedź także trudna sprawa jest szczęście, bo Kartezjusz wielki filozof, którego oczywiście zajmował się krakowski powiada, że szczęście to jest zadowalający stan umysłu zadowalający stan umysłu na pewno Kołakowski miał, ale wszystko wmyśleniu Kołakowskiego oparty jest na sprzecznościach zawsze Kołakowski mówi z 1 strony z drugiej strony, więc tak samo jest z tym szczęściem jako zadowalającym stanem umysłu, bo to znaczy, że szczęście jest z 1 strony stanem emocjonalnym z drugiej strony stanem intelektualnym Kartezjusz powiadał, że dlatego skrywane prawdy przez ludzki umysł są na ogół bardzo smutne no jak ten paradoks rozwiązać pewnie nie można, ale nad tym też Kołakowski się zastanawiał jako młody człowiek Leszek Kołakowski wierzył w komunizm był zaangażowanym marksistą lepszy taki moment, że zawiera się skończyła później przyszło rozliczenie z ideologią, którą wyznawał młodości no i odwrócenie w stronę myślenia religijnego w w stronę myślenia chrześcijańskiego czy tak rozmawialiśmy jeszcze w pierwszej części naszej rozmowy od progu wielkości, jaki przekroczył w pewnym momencie Polski filozof tak się zastanawiam czy źródła jego wielkości leżało też być może właśnie w tym, że przeszedł taki moment przemiany niezwykle mocnej radykalnej to właśnie było to co najbardziej ukształtował miałem trochę inny na to pogląd i w ogóle nie za bardzo Lubie przeciwstawiać młodego Kołakowskiego dojrzałemu Kołakowskiemu tak jak się mówi, żeby młody Marks stary Marks nie mnie ciekawi głównie to co było zawsze Kołakowskiego z, a także było wtedy, kiedy był nie tylko marksistą ale kiedy między rokiem czterdziestym piątym, a pięćdziesiątym piątym uważał się za komunistę to nie jest tak, że to coś co przyciągnęło go do komunizmu nagle po pięćdziesiątym piątym roku zniknęło nie, dlatego że zawsze u Kołakowskiego myślenie brało się z impulsu moralnego z obrażony moralności z krzywdy ludzkiej to była namacalne Kołakowski dzieciństwo i wczesną młodość przeżywał w 2 biednych robotniczych miastach w Radomiu i w Łodzi, którzy zarzucają Kołakowskiemu oderwanie od rzeczywistości zarzucają mu to, że on nie rozumiał prawdziwego życia nie rozumiał codzienność zwykłych ludzi, że nie rozumie myśli wydajną sensem, dlatego że czas, kiedy człowiek dojrzewa jest najbardziej chłonny były przez niego przeżywany w biedzie wokół i jeśli on mieszkając w Łodzi u ciotki na Chojnach Chojny Bałuty Widzew no najbiedniejsi najbiedniejsi, że dzielnica Łodzi i same codzienne wielokrotne podróże tramwajem z Chojen na Piotrkowską temu dawały mnóstwo tzw. widoków z dołu, na które nie pozostawał obojętny impuls moralny poczucie krzywdy biedy nieszczęścia ludzkiego to było coś co niewątpliwie przyciągało do komunizmu, który dawał obietnice lepszego życia, ale była to fałszywa obietnica fałszywość tej obietnicy dość szybko Kołakowski zrozumiał, ale ten impuls moralny pozostał dlatego krakowski mówił, że wielkie doktryny filozoficzne takie jak doktryna Spinozy interesowały go jako doktryny moralne, a mówi to wszystko biograf proszę państwa Leszka Kołakowskiego, więc musimy biografowi wierzyć, że tak właśnie była nie trzeba jestem ciekaw właśnie Apropos biografii tej pracy nad książką, bo przypuszczam, że nie jest łatwe zadanie, bo jak wiadomo wybitny filozof się zbytnio ze swoim prywatnym życiem nie odkrywał jestem cieka w jak ta biografia powstawała oczywiście przypuszczam, że opierała się również na rozmowach, jakie pan z Leszkiem Kołakowskim przeprowadził swego czasu tak oczywiście, ale to te rozmowy są dane w 2 książkach 2 tomach to nie chciałbym za bardzo powtarzać tego co tam jest stolicą nowego się dowiemy dowiemy się czegoś, czego nie ma w tych 2 tomach rozmów, a co było w rozmowach, ale pozostało poza książką, ponieważ mam ogromną ilość kaset magnetofonowych z nagranymi rozmowami i czerpie z tego źródła, a drugim takim źródłem bardzo ważnym jest archiwum prywatne archiwum Kołakowskiego, które jego żona pani Tamara Kołakowska podarowała bibliotece narodowej ono zostało opracowane korpus tego archiwum stanowi korespondencja Kołakowskiego licząca 16 000 listów to jest takie drugie źródło trzecie źródło nieznane to jest mnóstwo tekstów Kołakowskiego, a także mnóstwo wywiadów Kołakowskim, które w ogóle ani nie istnieją nie funkcjonują w Polsce większość nie była przetłumaczone jest rozproszona po świecie, a dużo w czasie pisania tej biografii miał pan takich zaskoczeń związanych z Leszkiem Kołakowskim Hiszpana zupełnie lśnił w pani ja mogę na to odpowiedzieć w taki sposób, że jak Kołakowskiego nie traktowałem jako filozofa właściwie nigdy co teraz może się wydać dziwnym wyznaniem pod koniec rozmowy artystka krakowskimi raczej interesował tak jak może interesować lekka nie wiem genialny matematyk czy genialny malarz, o którym się mówi o kimś genialnym tym kimś wybitnym np. właśnie o bardzo wybitnym malarzu mówi się, że zawsze ma rację to interesowało Kołakowskiego, że rząd zawsze rację nawet wtedy, kiedy pisał, kiedy mówił komunały propagandy do ideologicznej, a mimo wszystko było tam coś zawsze co było inne co dawało domyślenia no przecież wyobraźmy sobie taką sytuację, że kiedy Kołakowski był tym przeżywał tę tę dziecięcą chorobę lewicowości i był tak marksistą komunistą jednocześnie studiował tzw. przedwojennych profesorów wybitnych Maria Ossowska Tadeusz Kotarbiński to była elita naukowa przedwojenna i co było ciekawe, że czasy to uświadomić jako paradoks arcyciekawy i na tym się nie zwraca uwagi w ogóle, że w tym samym momencie, kiedy Kołakowski pisał o burżuazyjnej ideologii Watykanu na powtarzał komunały zawstydzające propagandy to jednocześnie dosłownie jednocześnie w tym samym roku powiedzmy 1954 i ślęczy nad tym, żeby zrewidować przekład łacińskiego arcydzieła, jakim jest etyka Spinozy, gdzie każde zdanie jest efektem skoncentrowanego wysiłku i on pisał na nowo Polski przekład tego łacińskiego arcydzieła w tym samym czasie to jest bardzo ciekawe no pan myśli, że Leszek Kołakowski to jest myśliciel na te czasy, jakie mamy o jak najbardziej na tylko tu jestem wydaje się w mniejszości to pytanie stawia się w taki sposób czy krakowski jest czytany i niektórzy odpowiadają, że dla młodych ludzi Kołakowski nie jest obecny tylko jest obcy to niestety moim zdaniem wynika z wielkiego nieporozumienia można powiedzieć można zapytać czy Kołakowski jest modny i na to pytanie na pewno odpowiedź będzie przecząca nie nie jest modny, ale może chwała Bogu, że nie jest modny, bo moda znaczy rzeczy jest czymś sezonowym raz nosi koszulę w kratę oraz z gładkie albo paski, więc moda to jest zupełnie coś innego jest inna kategoria i takiej kategorii bym nie chciał przykładać do myśli Kołakowskiego to jest także mniejsze wydaje, że jak mało, kto Kołakowski jest autorem dla młodych ludzi, dlatego że rzeczą kluczową Kołakowskiego jest pokazywanie świata w ruchu pokazywanie świata, które jest jakimś gigantycznym zasobnikiem możliwości i różnorodności i kluczowe dla Kołakowskiego jest poczucie takie, że można zaczynać odnowa i umiejętność zaś zatrzymania odnowa jest młodością odkrywamy w takim razie Leszka Kołakowskiego będziemy go odkrywać właśnie dzięki osobie, która dzisiaj złego się kultury osobistej Zbigniew Menzel bardzo bardzo dziękuję jeszcze je państwu powiem, że w najnowszym miesięczniku znak fragmenty biografii można znaleźć fragmenty biografii Leszka Kołakowskiego, której autorem jest Zbigniew Wencel biografia okaże się niebawem nakładem wydawnictwa znak będzie zatytułowana Kołakowski czytanie świata bardzo jeszcze raz dziękuję też spotkań do usłyszenia czas na informację w radiu TOK FM Zwiń «

Zbigniew Mentzel: "Jak mało kto Kołakowski jest dla młodych ludzi"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: KULTURA OSOBISTA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 15:00

Najnowsze Podcasty

Za 10 lat każde mieszkanie będzie smart? „Ten trend zaczyna się na dobre”

Czy UE znajdzie sposób, jak uratować uprowadzone ukraińskie dzieci?

Hit sieci -"nieszczelne" jelito

Kobiety w IT. Przyszłość wygląda obiecująco

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL