Historia Pałacu Nauki i Kultury

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór Radia TOK FM Mołotow ma swoją propozycję rzucić od nich ocenia zaś naczelny architekt stolicy powinien ją z entuzjazmem złapać i nie dopytywać o szczegóły, bo po co czasem wszystkiego można się przecież dowiedzieć jak dają się bierze już, zwłaszcza że darczyńcą jest Józef Stalin sam dar jest na tyle duży, że wymaga odrębnej umowy międzynarodowej rząd związku Radzieckiego zobowiązuje się zbudować w Warszawie siłami środkami związku Radzieckiego Rozwiń » dwudziesto 830 piętrowy gmach Pałacu kultury nauki koszty związane z budową bierze na siebie rząd związku Radzieckiego zaraz potem Bierut poszły do Moskwy gorąco towarzyszom Radzieckim dziękuję zaprasza do Polski przyjeżdżają dość prędko ustalić bowiem trzeba rzeczy pilnej fundamentalne lokalizacji wysokość 5 adresów staje się Marszałkowska ze 100 m robi się ponad 200 i osiedle dla robotników radzieckich na Jelonkach można ruszać z budową gmach ten będzie nie tylko niewzruszoną gwiazdą przewodnią naszej drodze przeobrażania starej Warszawy książęcej Warszawy królewskiej magnackiej mieszczańskiej kapitalistycznej Warszawy Warszawę socjalistyczną zachwyca się architekt trzyma serków budowa tego gmachu będzie też wielką szkołą dla budownictwa socjalistycznego potężnym bodźcem dla naszej architektury tempo budowy jest oszałamiające planowano najwyżej 3 lata są 3 lata później rusza wykańczanie wnętrz aranżacja drobiarski wreszcie jak donosi trybuna ludu otwierają się szeroko piękne ozdobne podwoje Pałacu odwiedzający wówczas Warszawa aktor francuski zielarz Filip ten sam fan Tulipan płyn tuje krótko mały, ale gustowne jest 22 lipca 1955 roku wieczór Radia TOK FM jest nam już dr Andrzej Skolimowski historyk z Narodowego Instytutu architektury i urbanistyki dobry wieczór panie doktorze dobry wieczór będzie rozmawiać o historii Pałacu kultury nauki jak to się stało, że Rosjanie tak wspaniałomyślnie zechcieli nam pałac podarować Rosjanie oceniali skalę zniszczeń Warszawy bohaterstwo Warszawy, ale mieli także swoje cele polityczne propagandowe był to 1 ze sposobów umocnienia swoich wpływów w powojennym porządku po jałtańskich z wszystkie kraje, które znalazły się w strefie wpływów sowieckich miał otrzymać prezent, jaki dar, który by te przyjaźnie cementową i w przypadku Warszawy padło na wieżowiec to był taki znak symbol radzieckiej obecności tak jest interpretowane niektórzy mówią, że to jest taka wieżyczka gułagu, która z, których pilnuje się Polski jako takiego kraju satelickiego związku sowieckiego Jan nie uważam nie jestem aż tak radykalny w ocenie Pałacu kultury, ale rzeczywiście na pałac kultury taką dokonał dekompozycji przedwojennego centrum Warszawy 1951 roku przyjeżdża z wizytą ne Wiaczesław Mołotow i właśnie podczas tej wizyty, która odbywała się zresztą w lipcu pięćdziesiątego pierwszego roku Józef ścigali się biura odbudowy stolicy naczelny arch. Warszawy dowiaduje się, że jak będzie Mieczysława Złotowa oprowadzał potem co po stolicy zostało co zdołano odbudować no to padnie taka spontaniczna zupełnie propozycja, że oto tutaj towarzysze radzieccy mają dla odbudowującej się stolicy wysokościowiec nie ma, że taki sam, jaki stawiano w różnych częściach związku Radzieckiego głównie w Moskwie w Moskwie coś podobnego stoi Rydza natomiast głównie stawiano je stolicę związku Radzieckiego polskie władze był uprzedzony, że ten pomysł padnie były dyskusje, ponieważ czterdziestym piątym roku pojawiła się propozycja, że związek radziecki konkretnie rząd związku Radzieckiego, bo nie był prezent Stalina oficjalnie tylko to była umowa na szczeblu dyplomatycznym pomiędzy rządem polskim rządem sowieckim jak prawdziwa umowa międzynarodowa dosyć istotne może będzie okazał tym powiedzieć, ponieważ należało powołać pełnomocników obydwu stron to akurat, jeżeli chodzi o kształt pałac kultury oni mieli najwięcej do powiedzenia Otóż Sowieci złożyli propozycję, że w Warszawie jako inwestycję sfinansują była taka plotka zaproponowano metro proponowano osiedle mieszkaniowe raczej nie to mało prawdopodobne, ponieważ osiedle mieszkaniowe nie spektakularne oczywiście strona Polska już zbudowała wiele tych osiedli, więc to byłoby jedno z licznych osiedli, a pałac kultury, który był wówczas mówiono też pałac kultury miał być wieżowiec wysokościowiec agresję, bo na początku chcieli, żeby tam Uniwersytet nie zostawili strop stronę programową pozostawić całkowicie stronie polskiej oni decydowali o formie o kształcie architekturze natomiast, jeżeli chodzi o treść to Polska miała zdecydować i polscy urbaniści architekci nalegali, żeby wzorem moskiewskim przeznaczyć ten budynek na Uniwersytet razem z kampusem, żeby wszystkie je w Warszawie wydziały są rozsiane po całym mieście, żeby to skompensować w 1 miejscu, a teraz władze wolały jednak taki program bardzo kulturalny z dużą dawką ideologii po czterdziestym piątym roku Warszawa podnosi się z Gruzini gruzu gruzów no przecież jest jakiś plan zagospodarowania przestrzennego i jak wobec tego planu te projekty radzieckie plany ulokowania wybudowania takiego wysokościowca w centrum Warszawy u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Alej Jerozolimskich, czyli w gruncie rzeczy powojnie nowego centrum, bo przed wojną nie było centrum Warszawy z pokrywał się z planami biura odbudowy stolicy, które były opracowywane tuż po wojnie, a które korzeniami sięgały do koncepcji przedwojennych w tym miejscu dokładnie zostaje pałac kultury już w roku czterdziestym siódmym polscy urbaniści zaproponowali zaprojektowali wysokościowy coś jeszcze dużo niższy niż ten, który stanął również ma być przeznaczony na cele kulturalne w związku z tym, kiedy pojawiła się oferta sowiecka ten wariant powrócił był poza nim warrant praski to właśnie ten, który był forsowany przez urbanistów na Uniwersytet miał na Gocławiu ewentualnie stanąć ten budynek albo centrum zdecydowano zostanie centrum nową część centrum to lepsza ekspozycja mówił pan o tym, że to on architekci radzieccy decydowali o formie my wypełnialiśmy te formy treścią, ale też zabrana architektów radzieckich w podróż po Polsce a bo oni też mieli takie życzenie, żeby zobaczyć jak architektura Polska wygląda, żeby nawiązywać jak to się udał to wszystko wynikało z postulatów socrealizmu, który zakładał formy historyzujące na to miała być architektura 2 sztuka to doktryna w sztuce nie tylko w architekturze, która zakładała socjalistyczną treści realistyczną formę forma miała odwoływać się do jakich wzorców historycznych w przypadku Polski ciężko było znaleźć wzorce więzieniem toporne są przyjęto krużganki krakowskie powierzyć ski sandomierskie natomiast architekci z Lwem grudniowym na czele czy głównym projektantem Pałacu kultury przyjechali do Polski, żeby nasiąknąć architekturą to jest bardzo ciekawe, bo dla większości z nich zdaje się było 67, pozorując żywe, bo pierwsza wyprawa w ogóle poza granice związku Radzieckiego, czyli bardzo podekscytowani byli Józef ścigali nas jako naczelna rada Warszawy rzeczywiście tymczasem zorganizował obwoził po po mieście również wykonał wiele akwareli malował bardzo dobrze z tego wyjazdu, więc wydaje się, że to była udana wycieczka na później to zostało przepracowane, używając Rosy Sejmu i w wykute w Kamieniu mówimy teraz, że to jest taki olbrzym, który przez wiele wiele lat dominował panoramy Warszawy, ale to nie Rosjanie upierali się nad tym, żeby ów budynek był tak wysoki okazuje się, że kiedy rozpoczęły się dyskusje, na którym piętrze zakończyć tę budowę to Polacy cały czas mówili wyżej wyżej jeszcze wyżej wysokość płac kultury jest efektem pewnej euforii i entuzjazmu, jaki poniósł poniósł polskich projektantów czy decydentów właściwie mam namyśli naczelnego arch. Warszawy jego zespół rzeczywiście architekci sowieccy proponowali dużo niższy budynek około 150 m za to rosną odsetki tak to stopniowo rósł, ale tak oszacowano, obserwując panoramę Warszawy z praskiego brzegu rzeczywiście taka skala no mówiąc, używając terminologii fachowej nie będzie wyskakiwał zyskali Warszawy natomiast polscy architekci uznali, że jeżeli pojawi się taka szansa to należy budować wysoko, ale można wytłumaczyć bo gdzie wówczas stawiano wieżowca w Moskwie to oczywiste znam, ale w stanach Zjednoczonych właśnie w miastach nowoczesnych nagle w Warszawie w gruncie rzeczy prowincjonalnym mieście przed wojną, a po wojnie całkowicie zniszczonym pojawia się propozycja zbudowania wieżowca, a mieliśmy przed wojną wieżowy z agend, ale to w porównaniu z Pałacem kultury oczywiście na swoje czasy, choć hasła, które właśnie to to jest to na szczęście ten sposób myślenia o nowoczesności wmieście odchodzi jest charakterystyczne głównie dla miast Ameryki Południowej teraz wieżowce świadczą wcale o tym, że miasto nowoczesne auto jest wówczas tak postrzegamy nowoczesność i to w jaki sposób tłumaczy polskich architektów oni oczywiście później mieli wyrzuty sumienia Józef Cygan samotnym pisał natomiast w roku pięćdziesiątym pierwszym kiedy, kiedy te decyzje zapadały taka atmosfera jak przyjęto to co Rosjanie zaproponowali Rosjanie potraktowali polską stronę dosyć elastycznie właściwie te propozycje były dosyć elastyczne, ponieważ to 5 wariantów 5 projektów, które zostały przedłożone polskiej stronie oczywiście decydowali najwyżsi dygnitarze partyjni w muzyce nowym początku wszelkie decyzje o charakterze uważa aula w gronie nie wiem Bierut Minc Berman zależy od, których certyfikaty tamtych czasów nic poza biurem politycznym nie mogło wydarzyć natomiast rzeczywiście te plany zaprezentowano i polscy architekci wprowadzili wiele zmian to jest bardzo ciekawe, bo to pokazuje to przelewy zwiększenie iglica Pałacu kultury one miały w pierwotnym projekcie zwieńczona gwiazdą na wzór budowli sowieckich to zwykle bardzo ciekawy przyczynek do dyskusji na temat pozycji polskich komunistów, ponieważ w takich krajach jak Rumunia albo Węgry n p . czy Czechy tam nikt z lokalnymi architektami, czego nie konsultował tam nie dyskutował wysyłano projekt należało zrealizować, ale to były kraje, które przegrały wojnę one to by kraje sojusznicze trzeciej rzeszy Polska wojny trochę przegrała trochę wygrała w związku z tym nie można było tak całkowicie zignorować tutaj lokalnego środowiska i to widać na przykładzie Pałacu kultury stanęło ostatecznie na 230 m jak długotrwały praca koncepcyjna prace koncepcyjne jak na taką skalę na tak wielką budowę trwały dosyć krótko, bo już pod koniec roku 50 tego pierwszego i na początku 50 tego drugiego projektu w zasadzie gotowe oczywiście tej, jakby podstawą był projekt Uniwersytetu Łomonosowa w Moskwie, który został zmodyfikowany, choć dużym stopniu to to nie jest tylko wyłącznie jakaś przeróbka taka zewnętrzna ten budynek przed wszystkim w warszawskim dużo większe przy ziemię tę część taką, której jest poniżej części wysokościowej natomiast prace projektowe ukończono bardzo szybko w ogóle to budowa trwa o bardzo krótko jak na tamte jak wół jak dzisiejsze realia tak to prawda taki olbrzym 5 kwietnia 1952 roku podpisano umowę z narodową, której mówimy rząd związku Radzieckiego zobowiązuje się zbudować Warszawie siłami środkami związku Radzieckiego dwudziesty 830 piętrowy gmach Pałacu kultury nauki koszty związane z budową bierze na siebie rząd związku Radzieckiego trochę porozmawiajmy o tej logistyce budowy o kosztach budowy pracownika artysta niezwykle interesujące, bo tak rząd związku Radzieckiego przygotowywał projekt miał przysłać ludzi i miał też albo dostarczyć albo zakupić za swoje pieniądze wszelkie niezbędne materiały, ale okazało się to droga przez mękę, ponieważ fachowcy radzieccy wymagali najlepszych rzeczy i rzeczywiście trzeba było stawać na głowę, że je dostarczyć to jest bardzo ciekawy temat niewiele na ten temat wiadomo, ponieważ nie zachował się dokumenty zachowały się dokument księgowe nie zachował się rachunki, gdzie stały prawdopodobnie zniszczone jeszcze w latach sześćdziesiątych one prawdopodobnie miały w ogóle kategorii a, czyli zysk biorąc pod uwagę kryteria archiwalnym nic, jakby nie podlegały ochronie po 20 latach można było zniszczyć to jest ciekawy, ponieważ rzeczywiście większość kosztów budowy Pałacu kultury poniósł poniosła strona radziecka, a wiemy, jakie są kosztem trudno oszacować, żeby to się przyrównać do jakich dzisiejszych kwot natomiast były to bardzo wysokie kwoty na pewno wystarczające, żeby wybudować 1 linię metra w Warszawie rozeszły w dużej mierze zablokowano zaprzestano budowy z uwagi na budowę Pałacu kultury to wiem już dzisiaj dokumentów radzieckich natomiast problem polegał na tym, że ta umowa dotycząca finansowania one, bo nie doprecyzowana strona, czyli pełnomocnik sowieckich i właściwie to zarząd budowy zamawia w polskich przedsiębiorstwach materiały w pewnym momencie prawie połowa obsady, jeżeli chodzi o pracowników robotników to byli Polacy, którzy dostawali tam bardzo słaby pieniądze to też był powód, dla którego znikali z tej budowy, bo w Warszawie wówczas budowano bardzo dużą i nie budował zarabiano płacono lepiej niż cała stolica budowa właśnie był mniejszy rygor zysku z tym problem siły roboczej był problem Permane Sowieci rozwiązali to charakterystyczny dla siebie sposób, ściągając po prostu ludzi od siebie ze Wschodu natomiast polskie przedsiębiorstwa dostarczały elementów wyposażenia wszystkie żyrandole te wszystkie to co metalu plastyka to jest polskie rzemiosło co z tą powinno być chroniony jest na szczęście wpisem, ale co często mówimy o tym, że ten sowiecki dar, ale w wnętrzu chronione w dużej mierze są przykładem polskiego polskiej twórczości głównie ze związku Radzieckiego przychodzą kadra techniczna wyższa kadra techniczna to dla nich zbudowano dla zbudowano osiedle tam obok tego osiedla została urządzona baza materiałowa jest bardzo ciekawy, ponieważ to, by teren to był obszar eksterytorialny on podlegał polskiej jurysdykcji co rodziło tego typu problemy, że kierowcy radzieccy, którzy wozili materiały z Bemowa centrum Warszawy jeździli absolutnie z pogwałceniem przepisów tak jak wówczas były przy tym również inni doszło do takiej sytuacji została tu głośna sprawa w Warszawie nawet prasa o tym, pisała co ciekawe w latach pięćdziesiątych na ulicy Emilii Plater została potrącona i zginęła siedmioletnia dziewczynka nie udało się kierowcy nigdy pociągnąć do odpowiedzialności po prostu był nie nie ruszenia w związku z tym tego typu uciążliwości w Warszawie były oczywiście zawsze na ulicach szeptano dopowiada różne rzeczy, że na budowie Pałacu kultury giną ludzie to nieprawda, ale tam gaz, a oczywiście przy tak wielkiej budowie zresztą to byli głównie obywatele radzieccy i oni zostali pochowani na cmentarzu wolskim spoczywają tam do dzisiaj co ciekawe rodziny nigdy się już do 4 lata dziewięćdziesiąte się dowiedziała się wówczas nikt nie poinformował, gdzie dziś bliscy zostali pochowani to osiedle na Jelonkach uchodziło przez długi czas takie wzorcowe, bo pan mówił o terytorium eksterytorialnej także tam właściwe władze Polska nie sięgała, ale właściwie stworzono takie miasteczko było tam wszystko co mogło być potrzebna jest świetny projekt w ogóle trudno architektonicznie oczywiście to nie był obliczony na tak długi trwaniem to jest zrobione z syberyjskiej sosny w ogóle to jest taka wariacja na temat architektury z syberyjskiej zwróć uwagę na te detale Matuszny serka na to wszystko co to można można znaleźć odniesienia do takich charakterystycznych domków właśnie na Wschodzie na Wschodzie imperium rosyjskiego i to po zakończeniu budowy został przekazany polskiej stronie na akademik, który tam w dużej mierze nie jestem pewny jak wygląda teraz części tam są domki prywatne wykupione, ale wydaje się, że kilka budynków pełni funkcję akademickie początek budowy strony dziecka zaproponowała na połowę roku 1952 tak jak pan mówił na początku tego roku był już gotowe projekty czas realizacji 2 , 5 roku do 3 lat i ani nie więcej rzeczywiście tego terminu, a udało się dochować natomiast cała budowa postępowała zgodnie z zasadami sztuki propagandowej to znaczy każdy kolejny fragment każde oko każde kolejne piętro było oddawane z jakiś tam okazji poza nie każdy, bo tych pięter było za dużo natomiast każdy etap był fetowany w ogóle wybudowano specjalny taki taras widokowy w Alejach Jerozolimskich ludzie mogli stawać się oglądać taką bez w zasadzie bezprecedensową budowę Warszawa nie widziała takich rzeczy w związku z tym ludzie przychodzili faktycznie podziwiali ten budynek z konstrukcji szkieletowej co jest bardzo ciekawe jest obłożony takim nie jest obłożony piaskowcem on obłożony takimi wypiekami ceramicznymi, które udają płyty piaskowca piaskowy lub za części są i trzeba było, by on złożyć natomiast te dolne partie są obłożone kamieniem natomiast część wysokościowe jest jest taką okładzinę, które niestety bardzo łatwo przyjmuje brud zanieczyszczenia dlatego pałac kultury wygląda dzisiaj tak jak wygląda różnie określonych no tak, ale w dzień on był jasny przede wszystkim to naprawdę robiło wielkie propagandowe wrażenie ten budynek w tym za gruz zwanym brudnym mieście Warszawa w roku pięćdziesiątym piątym w dalszym ciągu, zwłaszcza Śródmieście była miastem zniszczonym miastem zagrożonym, gdzie statystycznie każdy warszawiak wciągał 2 cegły pył do płuc i nagle tego gruzu wyrasta taki wielki strzelisty biały gmach to musiało robić wielkie czy wiemy jak społeczeństwo prócz tego co pan powiedział przyjmowało ten dar bowiem oczywiście jak reagowała ówczesna prasa reagowała entuzjastycznie donosiła oczywiście wszystkim co się na budowie dzieje każdym kolejnym etapie, kiedy koniec, kiedy otwarcie na pewno będziemy o tym, mówić, ale jak warszawiacy natura 2 warszawiacy są przekornie, ale tutaj możemy oddać głos dosyć często też głosy oddawane Leopoldowi Tyrmanda owi, który w, którego trudno posądzać jakąś sympatię dla komunistów, który raczej krytycznie oceniał ich poczynania natomiast w przypadku par 2 ustawy jeśli pan Poznań Leopold Tyrmand zanotował w Dzienniku, że lud Warszawy ochrzcił pałac Pekinem i pisał tak determinant poza anagramem jest w tym podtekst tak nazywano uszczupliły lekceważeniem wielką ciężarówkę przedwojennej Warszawie na rogu złotej żelaznej siedlisko pokątnych domów rozpusty to jest 1 z cytatów kilkanaście stron dalej jest kolejną wzmiankę na temat Pałacu kultury, gdzie Tyrmand już łagodniejszych słowach mówi pisze o formie Pałacu oczywiście, krytykując wszelkie sterczy ne ozdóbki detalem natomiast sama bryła, która znów jest po prostu to bryły wieżowca podawała mu się tak jak powiedziałem to robiło wrażenie ludzie w Warszawie ludzie dawali się temu ponieść oczywiście krytykowano wybuch skalę wyburzeń pod pałac kultury, że właśnie ta była skala wyburzeń tutaj zostanie uczone są podzielone część tych domów, które zostały zburzone i tak byłaby oburzona, że tak naprawdę nie unicestwiona aż tak wiele budynków jak potem legenda miejska ani osła unicestwiono sporo natomiast było to działanie planowałem, ale wyglądał ten teren, zanim budowa ruszyła on gęsto zabudowany, ponieważ noszą tam zostały zostało upamiętnione siatka ulic został upamiętniony przez projektantów poprzez wmurowanie w płytę i klauzul trwały po czterdziestym czwarty zostaną one były wypalone one w dużej mierze były miał zniszczone dachy natomiast do szybko zasiedlono to też nie jest prawdą, że wszystkie były zniszczone tak jak w Warszawie prądu część budynku przygotowała do budowy część była budowana prowizorycznie w części ludzie mieszkali w takich warunkach no wręcz z pierwotnych natomiast plany nowego Śródmieścia nowego centrum Warszawy jeszcze sprzed okresu Pałacu kultury jak wspomniałem zakładały, że w tym miejscu powstanie jakiś duży reprezentacyjny gmach w związku z tym to było jasne, że Trybunał stanu oburzony problem polegał na tym co zrobi z ludźmi, którzy mieszkają, bo Warszawa cierpiała cierpi dzisiaj na brak mieszkań i nagle okazuje, że te, które zachowały w różnym stanie są ludzie mieszkają nagle około 2 tysięcy osób należy wysiedlić dobrze problem to właśnie zostali rozlokowani po różnych mieszkaniec Warszawy poprzez kwaterunek do kwatery używano zagęszczone wówczas mówiono część osób pewnie opuściła Warszawę, bo to w roku właśnie państwo dokładnie Moore 500102 . wprowadzono obowiązek meldunkowy Warszawy do Warszawy napływały zbyt dużo ludzi Warszawa w roku pięćdziesiątym piątym osiągnęła 1 000 000 mieszkańców, czyli osiągnęła swój stan 3009 . roku zaczynała właściwie ze stanu śmierci klinicznej w roku czterdziestym piątym czy Warszawie przybyło około 1000 osób w związku z tym to pokazuje to miasto rzeczywiście rosło no ale tych ludzi należało gdzieś gdzieś ulokować to było to był problem, z którym nie poradzono sobie nigdy, bo także Władysław Broniewski, który mówił o koszmarnym śnie pijanego cukiernika to chyba 1 z najbardziej znanych cytatów odnośnie Pałacu kultury nauki, ale też do osłabienia Pałacu kultury nauki przyłączył się elity Jerzy Andrzejewski pisał m. in . tak w sercu naszego kraju w sercu Warszawy wznoszą się coraz wyżej mury gigantycznego Pałacu kultury nauki imienia Józefa Stalina ten wspaniały dar narodów radzieckich dla narodu polskiego symbolizuje wielkość kultury socjalistycznej symbolizuje wagę, jaką ustrój socjalistyczny przykłada do nauki kultury niż wielkość tego Pałacu stanie się dla nas wszystkich natchnieniem w pracach nad budową nowej socjalistycznej kultury no bardzo piękne praw wprawdzie to jest bardzo ciekawe teksty literackie utwory literackie socrealistyczne praktycznie przepadły nie są żaden sposób wznawiane nie są przywoływane przez misję architektury socrealistycznej to jest ciekawe oczywiście narty, które trzeba patrzeć tekstów można nie czytać na budynki patrzył to jest dużo większa odpowiedzialność natomiast nie wzbudzają zainteresowanie pałac kultury tak no wówczas kryty właściwie po latach mam namyśli kilka lat po pięćdziesiątym szóstym roku właściwie każdy, kto wpadł publicznie krytykował pałac kultury jego wystrój jego formę architektoniczną, bo w dobrym tonie krytykowanie, ponieważ tłusto symboli wału ten okres błędów wypaczeń taki namacalny okres stalinizmu i ten pałac kultury świetnie nadawał jako jako taki nie chce powiedzieć chłopca dobicia, ale no tak trochę traktowano takie było zamierzenie władz, żeby nie dyskutować o więzieniach katowniach UB tylko w sprawach estetycznych, bo łatwiej porozumieć w Pałacu kultury prawda niższą niż o Józefie Różańskim n p . w związku z tym, po który był krytykowany od samego program i chyba raczej nie zawsze, jeżeli ktoś wypowiada się ten czas kultury no to zrobi takie zastrzeżenie no ale rzeczywiście tam jest basen pałac młodzieży to służyło ludziom sala Kongresowa salę Kongresową dali się Polacy jeśli tak, ale to to akurat była decyzja polityczna, ponieważ potrzebna była sala zjazdów do partii, który został zbudowany wcześniej miał pierwotnie być wyposażony w taką salę o usłudze książęcej ostatecznie nie powstała powstała sala Kongresowa to ciekawe, że władze umieściły w tym budynku instytucji kultury ani siedziby władzy niż w partii to celowe działanie przemyślane, żeby to nie był taki symbol właśnie dominacji tylko, żeby to świadczyło o nowym ustroju lepszym nastroju, że władza właśnie buduje sobie pałaców buduje pałace dla ludu właśnie, gdyby to właściwa partii to podwoje byłyby zamknięta nie otwarto myślę, że jednak Warszawa włoska opinia publiczna należy pamiętać też jest my postrzegamy okres stalinizmu czy w ogóle okres komunizmu uczelni używa okresie komunizmu, bo one są precyzyjne tak, ale ten okres powiedzmy 4755 czerwca okres takiego stalinizmu ostrzejszego w dużej mierze był pewnym rodzajem ustroju takiego, w którym negocjacyjnego ustroju o tak to ujął to jest bardzo charakterystyczne w ogóle dla dla kolonialnych sposobów zarządzania jednak władze się z tą opinią publiczną z elitami ich nie było tak dużo po wojnie przecież, więc te, które zostały należało się z nimi liczyć, bo ktoś musiał budynki budować też muszą o nich pisać związku z tym pewne głosy, które były postulowane były brane pod uwagę, toteż odróżnia Polskę od innych krajów bloku wschodniego, gdzie dużo większy zamordyzm w związku z tym władze, kiedy pojawiały się postulat, żeby robić coś dla ludzi nie forsować oczywiście pozycji partii tak taki sposób bardzo radykalny na to przystałem mówił pan panie doktorze o tym, a, że i tak był planowany w tym miejscu wysokościowiec, zanim towarzysze radzieccy wystąpili ze swoją propozycję ofertą prezentem, ale czy budowa już Pałacu kultury nauki, kiedy ona się zaczęła już trwa budowa też Andy Emu zniesie wszystko w sumie estetycznie zamówiło natomiast czy powstanie tej budowli spowodował lekki zmiany w zaprojektowaniu przestrzeń do Okólnej no to jest właśnie bardzo ciekawy również zagadnienie, ponieważ pałac kultury jest dzisiaj postrzegany jest interpretowany właściwie no tak poziomy są te jako budynek, który stoi pośrodku niczego założony problem zagospodarować założenie było to, że to będzie dominanta architektoniczna, która otrzyma obudowę od plac gigantyczny plan, po którym hulał wiatr Hula do dzisiaj miał być budowany monumentalnymi gmachami dużo większy większej skali niż na Lemie to miał być taki monumentalny pompatyczne centrum nowej Warszawy, do którego wjeżdżało się poprzez MDM MDM swoim kameralnym, porównując te plany placem konstytucji miało być takimi rogatkami te budynki, które są jadąc od strony wąskie Marszałkowskiej do centrum prawda w kierunku Mokotowa wiedza na plac konstytucji są takie 2 budynki, które flankują co roku Marszałkowską natomiast taka brama i ta ulica Marszałkowską wypadać na placu Defilad, który miał być budowany gigantycznymi gmachami, ale wyglądało przytłaczająca to właściwie sprowadziłoby Warszawy do roli w kopii może nie Mińska albo Mińska zmieszanego z Moskwą prawdopodobnie no i wielka Kamienna pustynia miejsce Defilad miejsce to w tamtych latach tłum występował w formie zorganizowanej formie właśnie przemarszów w związku z tym tam się to wszystko miał odbywać bardzo nie rozpalił fragment planu sytuacyjnego, który zakładał miejsce przejścia demonstracji oczywiście tylko tych demonstracji, które były pro władza, a inne organizowane przewidywano a dlaczego nie doszło do budowy tych monumentalnych obiektów tylko powstała ściana wschodnia tam, gdzie znaleziono nawadnia ściana wschodnia jest wręcz wyzywająco odmienną od Pałacu kultury kaleka jak takie było założenie ta obudowanie powstała z 2 powodów pierwszy to jest czynnik bardzo taki prozaiczny, czyli ekonomia to za drogie budownictwo socjalistyczne tu bardzo kosztowne ten detale ten materiał budulec, którego solidnie przez budynki wznoszono kamień marmur to skosztował w kraju zniszczonym wojną wyprodukowanie takiej ilości budulca było zbyt drogie to jest pierwsza kwestia druga kwestia jest taka, że w latach pięćdziesiątych toczyła się wojna w Korei to było jedno z odsłon zimnej wojny w związku z tym władze radzieckie nakazały orientację przemysł przemysł ciężki budowano Huty stocznie nie budowano nie było środków na przemysł lekki na budownictwo kolejna kwestia to jest brak mieszkań po prostu ludzie musieli jednak dziś mieszkać natomiast wybudowanie takiego gmachu przeznaczono przeliczany na Izby mieszkalnej tu bardzo niekorzystne dla tego gmachu o tym, bilans, a ostatnia kwestia to jest kwestia polityczna, czyli śmierć Józefa Stalina w roku pięćdziesiątym trzecim, która doprowadziła do załamania się tej ofensywy ideologicznej również kwestiach estetycznych w roku pięćdziesiątym szóstym został wygłoszony referat w Moskwie przez Nikitę Chruszczowa potępiającym kult jednostki i socrealizm jako jego elementów budowy tego kultu został skazany na niebyt i powrócono do modernizmu ta druga fala modernizmu budownictwa lekkiego budownictwa uprzemysłowione ego najlepiej z prefabrykatów i projekt ściany wschodniej z roku pięćdziesiątego siódmego już realizowanych w pięćdziesiątym ósmym wcześniej został zaprojektowany jest właśnie takim symbolem tych nowych czasów i został tam w miejscu, gdzie miały powstać monumentalne arkadowe gmach uzupełniające pałac kultury powstał właściwy ciąg budynków tak jak powstawały niemal w centrum Sztokholmu czy w innych miastach Europy zachodniej zupełni będąc zupełnym zaprzeczeniem architektury Pałacu kultury wspomniał pan o śmierci fundatora, a fundator miał stanąć formie pomnika przed Pałacem kultury nauki nawet ogłoszono konkurs na projekt tego pomnika nawet otwarto te propozycje i dokładnie obejrzano, ale okazało się, że żadna z nich nie była satysfakcjonująca wygrał projekt Xawerego Dunikowskiego, które różnią kontrowersyjnymi niektórzy mówili, że to żart Stalin wyglądał, jakby pluł na wszystkich taki miał agenta policzkach już się szykował no tak interpretowano to niektórzy po latach, mówi że Xawery Dunikowski zażartował mógł sobie na to pozwolić jako ze swoją pozycję, ale w efekcie ten pomnik nigdy nie powstał niżeli, gdyby powstał to byłby to pierwsze jedyny pomnik Józefa Stalina na terenie Polski nie stać nie było żadnego innego pomnika Lenina, owszem, zdawał natomiast Stalin winien, ale jeżeli przyjmiemy, że pałac kultury i nauki, który otrzymał 7 marca w imię sowieckiego dyktatora 2 dni po jego śmierci potraktujemy jako pomnik to był największy chyba na świecie pomnik Józefa Stalina to plac przed plac obecnie plac Defilad wówczas pod centralny został przemianowany na plac imienia Józefa Stalina ten ten plac też miał być zaprojektowany jak ten plac wyglądał w latach po otwarciu Pałacu kultury nauki, bo miał być zazielenią one miał być taki chyba dla ludzi z taką musimy rozpatrywać w tym kontekście, którym mówiłem pełną obudową tego placu może, żeby to uczynić bardziej zrozumiałe ci z państwa, którzy znają Warszawę i centrum Warszawy na ulicy Marszałkowskiej zabudowa ulicy Marszałkowskiej na odcinku od Świętokrzyskiej do królewskiej taki ciąg gmachów obłożonych piaskowcem to jest 1 z fragmentów zrealizowanych tej obudowy to pokazuje skalę tam nie ma detalu takiego, jaki miał być to pokazuje skalę tak między miał być plac cały budowany czymś takim nie zrobiono tego z powodów, o których mówił natomiast sama posadzka placu została zaprojektowana przez stronę polską pod kierunkiem Józefa Galina wykonał to zespół, którym kierował tam to jest właściwe czytelne lotu ptaka albo trzydziestego piętra w każdym razie ta mozaika została ta posadzka stało się wyłożone mozaiką tam były różne elementy dekoracyjne fontanny drogowskazy, które dzisiaj stoją od mieszając odległości do różnych stolic to wszystko miało być jakoś jednorodnie skomponowane i tworzyć taką wewnętrzną przestrzeń taki dziedziniec tego Śródmieścia to jest absolutnie nieczytelne tam dość szybko został urządzony parking w latach mamy rządzić siedemdziesiątych ta trybuna nigdy nie była wykorzystywana władze no tam się odbyło wielkie wydarzenie, jakim było też wiec w Władysława Gomułki czemu warszawianie Wrocław 2 odsłona Stolat za sam Gomułka nie wracał później na ten plac wszystkie defilady pierwszomajowej za jego czasów przychodziły przed domem partii Edward Gierek później powrócił dzisiejsza siedziba giełdy już nie już nie dają odparł lotnia teraz w Trzciance wniosła też po osiemdziesiątym dziewiątym roku tam była giełda tak ten budżet też ciekawa historia na inny temat natomiast rzeczywiście ten budynek był własnością skarbu państwa i wypracowanych zysków, kiedy tam było lokowana zbudowana została biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego Powiśla zaciągnięty został na nią kredyt i zyski wypracowane przez dom partii spłaciły to napra w 21 lipca 50 do piątego roku napisał nastąpiło takie oficjalne przekazanie owej budowy od strony radzieckiej do strony polskiej to była taka oficjalna feta i podpisanie stosownych dokumentów zaś 22 lipca udostępniono pałac warszawiakom, choć na początku nie było także wszyscy mogli sobie wchodzić dopiero po jakimś czasie tak przez wiele lat tam nie można było tak sobie wejść po prostu tam był port teraz n p . no teraz też nie wszędzie, ale można wejść poprzez główne wejście na parter budynku one ogólnodostępne natomiast wówczas było to chyba bardziej restrykcyjnie restrykcyjnie przestrzegane no to jest charakterystyczne dla tamtych czasów prawda po prezydenta szpiegowanie atmosfera zagrożenia w związku z tym ten budynek był obawiano się prowokacji zresztą później odbył kilka miał miejsce kilka samobójstw ludzie skakali z tego budynku zamontowano tam siatki w związku z tym pilnowano, żeby mnie nie było prowokacji, że ktoś źle kojarzyło, ale to budynek służył warszawiakom zaś od początku no i liczba instytucji kulturalnych, które tam ulokowano Polską Akademię Nauk m. in. od dzisiaj tam zajmuje jedno pięter właśnie stan się działo samego początku bądź co działa od pięćdziesiątego piątego sala Kongresowa pałac młodzieży muzeum techniki, które dogorywa obecnie była to od początku teatry byłby w miejscu, gdzie etaty teraz teatr studio, że dobrze pamiętam był teatr domu wojska polskiego także budynek na biura biura na wyższych kondygnacjach biura różnych urzędów różnych instytucji w dużej mierze to co dzisiaj tylko bez przestrzeni komercyjnych, a pan patrzy na te głosy, które co jakiś czas się pojawiają, że należałoby pałac kultury nauki zburzyć jak budowałem także nie chciałbym mówić o wyburzeniu natomiast nie jestem jednak zwolennikiem zasady najpier w warto coś coś zaprojektować zbudować dopiero później burzyć inna kwestia jest ja ja zawsze uważam, że dzieło jest jest niewinny ten budynek jak nigdy 1 z architektów mówiąc o gmach domu partii mówił, że po prostu tutejsze zrobił dobre buty aktywni chodził też zupełnie inna kwestia ja podzielam opinię uważam, że to jest bardzo ciekawy budynek architektonicznie bardzo ciekawie wyposażony tak jak mówiliśmy tym polskim rzemiosłem budynek, który zrósł się jak złożonym oszust pisał Warszawę przez tyle lat ja wiem, że to brzmi dosyć kontrowersyjny może absurdalnie, ale ja, odkąd żyję pamiętam dla mnie to główny był zawsze jest 1 z symboli Warszawy tego chcemy czy nie ludzie przyjeżdżają z zagranicy oglądają pałac kultury nawet sprawdzałam 3 miejsca, które są najchętniej odwiedzane w Warszawie to jest zamek królewski oczywiście starówka jest pałac kultury nauki to jest muzeum powstania Warszawskiego no właśnie Niemcy mój postulat jest taki, że zamiast wyburzać warto byłoby go umyć wyczyścić wypaść ten sam przyjemny los bycia wyczyszczony spotkał zamek cesarski w Poznaniu rzeczywiście prezentuje się o niebo lepiej myślę, że Polska, który również, by dużo zyska, a przez lata to ważne, kto przybywał do Warszawy to zwiedzą Pekin i zwiedzali m. in. Nikita Chruszczo w w za postawi, choć min kim IR sen, ale także Jurij Gagarin tak każdy ważny gość miał tak, jakbyśmy powiedzieli taki, który po Warszawie po odbudowywanej Warszawie no chwalono się tym bardzo chętnie trzeba pamiętać, że Warszawa przez po wojnie lewy brzeg Warszawy wzniesiono 80 %, więc wie wszelkiej inwestycja już tak wielkiej skali były powodem do dumy to całkowicie rozumiem się zrobiło wrażenie również na gościach ze wschodnią pewnie mniejsze, bo oni byli jednak do tego w jaki sposób przyzwyczajeń, ale myślę, że ci, którzy przyjeżdżali tutaj z egzotycznych krajów tak jak po flagi minister dla nich to była prawda duże przeżycie zobaczyć taki gmach, a się trzyma pałac kultury nauki to, że to bardzo 54 lata bardzo solidne budownictwo oczywiście te wszystkie detale wystarczy one już są nawiedzone zębem czasu na szczęście są konserwowane pałac kultury jest od wielu lat objęte ochroną konserwatorską na szczęście podkreślam to szczęście, ponieważ ten los tego losu nie podzielił dom partii wciąż nie jest już teraz spisane, ale zdecydowanie za późno wnętrza praktycznie istnieją w latach dziewięćdziesiątych wszystko było wymieniane na plastikowe lekkie drzwi wszelkie mosiężne okucia dębowe Dębowa stolarka to wszystko wylatywała przez balkon do kontenerów stawiano podwieszane sufity kartonowe to było nowoczesne i były takie zakusy, żeby robić to w Pałacu kultury już nie pamiętam, który pierwszy swoje biura miał oko Cola i pamiętam, że również taki postulat się pojawił, żeby wymienić te ciężkie drzwi, żeby była w korporacji wpływ korporacji na szczęście nie udało i trasę ruszy nie uda, bo pałac jest chroniony myślę, że on zabytkiem zabytkiem tak jest zabytkiem od kilku lat to jest dosyć restrykcyjnie przestrzegane teraz odbywa się nie męczył się skończył, ale to trwało bardzo długo cały proces wymiany okien i wymieniono właśnie na stolarkę drewnianą, odtwarzając oczywiście okna są już unowocześnione można uchylać natomiast zgodnie z zasadami konserwatorskimi to jest bardzo pozytywna czy kawał solidnej roboty został w myśl, że postoi jeszcze kolejne 60 lat dr Andrzej Klimowski historyk z Narodowego Instytutu architektury urbanistyki był naszą goście przed dwudziestą drugą bardzo dziękuję bardzo, że państwa zapraszam za chwilę na informacja potem oczywiście wracamy Zwiń «

Historia Pałacu Nauki i Kultury

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 02:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie tygodnia, a w nim podcięte skrzydła opozycji i demonstracje we Francji i Izraelu

Polski rynek sztuki dostał zadyszki? A jak sytuacja wygląda na międzynarodowych targach? (Podsumowanie kwartału) [cz. 2]

Kawiarka, łechtaczka, Lego, kuchnia mamy... Maria Maj czyta o rzeczach, które czynią świat lepszym

Czy rozwój sztucznej inteligencji słusznie budzi obawy?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL