Historia myśli politycznej: John Stuart Mill

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór Radia TOK FM i tak wkroczyliśmy w babie lato we wrzesień, w którym jak pisał Jeremi Przybora upał zamiera cieszą pulsuje dobry wieczór państwu Karolina Lewicka Anna Piekutowska i Daniel Kowalewski wydają się z państwem zapraszamy na trzygodzinne spotkanie, którego plan wygląda tak oto po dwudziestej pierwszej kolejny odcinek krótkiej historii myśli politycznej wywołaliśmy już ducha przedstawiciela AMO realizmu który, odrzucając normy etyczne sławił polityczną Rozwiń » siłę i bezwzględną skuteczność, czyli makieta lego także profity Alexisa hrabiego detoks Will, które oczyma wyobraźni widział już w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku demokracji pochód zwycięski aż nie czekał i triumfów niczym Izraelici ziemi obiecanej to tylko, dlatego że antycypował ryzyka czas na tego, który pragnął rękoma państwa zabezpieczać szczęście jednostką John Stuart mili syn Jamesa Milla utylitaryzm stąd w tym duchu wychowany pożyteczne jest to co pozwala na przyjemność i uniknięcia cierpienia, bo cel ludzkiego życia jest szczęście, tyle że źródłem szczęścia nie jest konsumpcja dóbr, ale rozwój intelektualny, bo jak pisał ten angielski filozof, jeżeli przez szczęście rozumie się ciągły stan bardzo przyjemnego podniecenia to takie szczęście nie jest możliwe tu różnił się mieli zapewne państwo już zauważyli od miłych wielu sercom hedonista, którzy nie gardzą chwilowymi przyjemnościami zatopieni w Roskoszy dostaje teraźniejszych aż dziw bierze, że utylitaryzm jest odmianą hedonizmu jeszcze 1 uwaga za milę podana jednostka, dążąc do własnego dobrobytu mimochodem pomnaża ten społeczny dzięki temu szczęśliwi są wszyscy także państwo ja i prof. Paweł Śpiewak, który już za chwilę będzie w naszym studiu po dwudziestej drugiej stoczymy bitwę pod Chocimiem pierwszą z 2, gdyż pod murami tej twierdzy warownej nad Dniestrem dwukrotnie wieku siedemnastym rozstrzygały losy wojen polsko tureckich o wszystkie narody prawami wolnością językiem pokrewieństwem wiarą pod skrzydłami 1 Orła złączone przemówi do podkomendnych Jan Karol Chodkiewicz Hetman wielki litewski, który spod Chocimia nie wróci na dane hasło wpadnięcie nad BZ wyniki zmiata cicho brzmiały napojami głowy zręcznym szabel po kosę oto Dniestr tyle nie przebyto rozlane szanty Turków Tatarów orszaki upadła wszelka nadzieja do ucieczki tu bić się zwyciężyć albo zginąć nam potrzeba Kazia mowa zrobiła wrażenie wszyscy zobowiązali się walczyć do upadłego bitwa, a właściwie szereg starcie i oblężenie trwały ponad miesiąc, ale już w piątek w dniu 6 set hossa, że przepędzi z pola ponad 10 000 przeciwników na widok, czego młody sułtan zacznie płakać z bezsilności, tyle że nie tylko sprawność w operowaniu orężem i obronił murów rzecz będzie tutaj szła w Zamkowym w obozie szybko zapanują głód choroby królewicz Władysław letni nałoży powalony gorączką mołdawską Chodkiewicz 3 mocnym lekiem zaawansowanej na zdrowie podupadły muszą od zarazy masowo padać będą konie dotkliwe będą niedobory prochu pod koniec walk Polakom Litwinom ostanie się 1 beczka i sztuczek parę ołowiu drugiej stronie też będzie głodno chłodno pod koniec września spadnie tak tak pierwszy śnieg nic dziwnego, że zwaśnione strony zaczną w końcu paktować w tamte czasy przeniesiemy się wraz z dr Natalia Królikowska, a po dwudziestej trzeciej szkalowanie Gdańska gdańszczan, czyli o zaciąganiu przez rządzących historii na propagandową służbę miasto nad Motławą uwiera rządzących jak kamień w bucie stąd zakrojona na szeroką skalę prowadzona przez PiS od kilku lat operacja, by udowodnić, że Gdańsk jest antypolski, a będąc antypolskim musi być jednocześnie proniemiecki to rozumie samo przez się oczywista oczywistość 1 z prorządowych tygodników nieustająco donosi o wojnie Gdańska z polską, pytając o to dlaczego opozycja kultywuje tradycje wolnego miasta Gdańska i dlaczego tak mało tam troski o polskość, a potem pada kolejne 1 możliwe w tej sytuacji pytanie czy Gdańsk chce do Niemiec do tego konkretne działania wymierzone w europejskie centrum Solidarności czy wrogie przejęcie Westerplatte, a wcześniej ohydna nagonka na Pawła Adamowicza kontynuowana równą zawziętością w stosunku do prezydent Turkiewicz o tym wszystkim porozmawiamy z Piotrem Mazurkiem prezesem Towarzystwa przyjaciół Gdańska zapraszamy do północy wieczór Radia TOK FM jest z nami już prof. Paweł Śpiewak socjolog dyrektor żydowskiego Instytutu historycznego dobry wieczór panie profesorze dobry wieczór dzisiaj naszym bohaterem będzie John Stuart mili przychodzi na świat w 1800 szóstym roku jest snem Jamesa Milla i to jest ważna informacja ważna tak to znaczy po pierwsze, chcę zwrócić uwagę, że należy do tego samego pokolenia właściwie to Alex jest to wino, które były wcześniej mowa w polskich myślicieli czytam pisarzy można mieć właśnie Zygmunta Krasińskiego czy już Słowackiego, więc to jest wielkie pokolenie myślicieli pisarzy, którzy najczęściej zalicza do nurtu romantycznego w wypadku Johna Stuarta Milla to nie jest tak wszystko oczywiste to jasne dorzuca tylko, że bardzo cenił to chwila był zachwycony, że jego książką demokracji w Ameryce nawet go uważał bodajże za Monteskiusz dziewiętnastego wieku pewnie miał rację to całkowicie istotne tutaj jest wychowanie przez ojca albo wychowana przez ulica dokładnie tak jak Wolfgang Amadeusz MoCarta to znaczy organ miał tego ojca Leopolda, którego rysował od chyba trzeciego roku życia uczył grać na fortepianie na jej ten dzień już Wolfganga się oczywiście ujawnił i tak samo adresował swojego syna Jamesa z łat, czyli że on właściwie nie podjął żadnych takich uniwersyteckich studiów często Armin, a uczył się od ojca i w wieku lat 9 już czytał po grecku znał też łacinę znam też łacinę znał francuski studiował w domu ekonomię studiował i to się chyba miał 17 lat wtedy, kiedy szedł zajmował to oczywiście studiował filozofię ojca, który był takim najbardziej wyrazistym przedstawicielem nurtu utylitaryzm etycznego filozofii w ogóle filozofię etyczne i politycznej jak najbardziej to zaraz musi odpowiedzieć, ale dorzuca tylko, że ten reżim wychowawczy jak potem sam przyznawał swoje dziwne dzieciństwo opisał w książce autobiografia domu przewagę nad rówieśnikami tak mniej więcej szacowano na ćwierć wieku z drugiej strony doprowadził do głębokiego załamania kryzysu w wieku 20 lat tak naczelny to mamy kilka takich przypadków i wielkich myślicieli, którzy przeżywają takie straszne katusze przede wszystkim się wydaje, że to jest powoduje jeszcze rodzaj głodu miłości to znaczące bardzo suche bardzo takie powiedziałbym zimna filozofia, jaką jest totalitaryzm i wszystkie emocje, które w historii Johna Stuarta Milla odgrywa wielką rolę są skierowane do pani Chan Jet tele jest bardzo ciekawa historia, dlatego że on na nią właściwie czekał ileś lat nabyła miała męża i spędzał dużo czasu rozmawiając, ale naprawdę stał się, jakby takim partnerem na kilka na kilka dobrych lat na nie nie tak długo i powiada się oczywiście, że od roku 1800 pięćdziesiątego pierwszego, kiedy umożliwił, kiedy pośrednio powiada się wręcz, że ona odegrała zasadniczą rolę w kształtowaniu jego filozofii politycznej myślenia wolności, że to jej zawdzięcza swoją taką powiedział radykalizm myśleniu o wolności taki radykalizm w myśleniu o roli indywidualności też miało wpły w na jego koncepcja Eko w stosunku do kobiet ten jego powiedziałbym presja minimum, jeżeli można, by to tak albo feminizm pierwszej fazie Pierre, a przed pierwszą falą dobrze feminizm jest zawsze pierwsza fala była raczej obie kobiety chcą być w pierwszej fali także nie śmiem tej zasady regulować jego małżonkę można było umowę nie z tej pierwszej zalicza on i Noll postęp to było dosyć aktywne życie muszę powiedzieć Johna Stuarta Milla, bo nie żadne pisał bardzo dużo, gdzie właściwie ze wszystkich zakresów filozofii czystej czy historia Poznania teorię taką pierwszy w styczniu do Rio nauki bardzo mocno był pod wpływem pozytywizmu francuskiego szczególnie Augusta konta, ale również co jest bardzo źle interesujące, że zajmował się właśnie tym szerokim spektrum zagadnień związanych z tym co nazywa się cywilizacji napisał, że taką taki tekst on w dzisiejszym, który jakiś tam ma znaczenie dla historii idei nie tak ważne jak oczywiście książka wolności, ale w każdym razie to jest obecne pod koniec życia stał się też politykiem był nieformalnym liderem partii liberalnej nie formalnym liderem i też zasiadał dwukrotnie w izbie gmin podkreśla przy tym z miasta jest minister podkreśla przy tym, że nie będzie brał udział w wyborach na klasyczny sposób, czyli walczył o głosy tylko rząd będzie powiedziałbym walczy o swoje zasady jest ważniejsze są dla niego zasady aniżeli takie wyborcze zdobywanie głosów Jon jakąś tam rolę w parlamencie odegrał jako taki niezależny myślicie tutaj też podobno to chwila prawdy, które też zasiada w parlamencie tyle, że to wina oczywiście wiele bardziej aktywne politycznie i odegrał jakąś tam rolę w po rewolucji 800 czterdziestego ósmego roku mówiliśmy o ojcu, który był 1 z twórców utylitaryzmu teraz zatrzymajmy się przez chwilę przy tej filozofii zdrowego rozsądku poszukiwania szczęścia z drugiej strony powiedział pan profesor, że to taka zimna filozofa zależy na filozofię to znaczy to dla to jest taka wizja filozofia pozbawiona powiedziałbym, że jakiś wyższy duchowości na pewno to czy to jest anty metafizyczna bardzo wyraźnie, ale co maksymalizacja szczęścia z tego, że pani maksymalizacja szczęścia, ale szczęście pojętego bardzo indywidualistyczny teoretycznie jeszcze jako coś co jest użyteczne dla mnie to jest dobre dla mnie prawda to znaczy tam nie ma odniesienia do żadnego jakieś wizji człowieczeństwa czy człowieka jako kogoś, kto jest osobą obdarzoną jakimkolwiek duchem to znaczy ja podkreślam, dlatego że ona jest absolutnie antyreligijne prawda, że tam nie ma śladów jakichkolwiek religijności no i użyteczny jest takim kryterium w gruncie rzeczy reguły postępowania w życiu prawda, że mam robić to co jest użyteczne to słuszna, a to co jest użyteczne jest jednocześnie dobra jednocześnie jest dobre co, kiedy trzęsienie zawsze sprawdza, ale je jakoś bardzo prostą wytyczne postępowania w życiu mam wrażenie, że ta filozofia, którą za ojca wyłożył bardzo dobrze za będą mem to zarazem nie trzymał się na szczęście tak bardzo będzie ściśle wtedy, kiedy pisałeś wolności ten esej wydaje się być dla nas dla naszej rozmowy najważniejszy to czym jest wolność wg Kamila Okaj najważniejsze pytanie jest czym jest wolność to my tego dokładnie nie nie nie nie nie zdefiniujemy jakże to tak pan profesor zdefiniował wolność Mila jest samo doskonaleniem się w cnocie samokontroli tak, ale zarazem ta wolność jest określona również przedmiotowo to, jakie zakresy zachowań ludzi z postępowania ludzkiego obejmuje i też bardzo interesujące, że on zaczyna w gruncie rzeczy od definicji od rozważenia tego jak wolność należy rozumieć w jego epoce pewno to znaczy i on powiedziałbym w pierwszej połowie dziewiętnastego pierwszej połowie dziewiętnastego wieku już na przełomie tej połowy, kiedy on bardzo wyraźnie, że skończyła się ta epoka czy kończy się ta epoka karmy dla społeczeństw cywilizowanych bardzo mocno zaznacza, że są też na razie chińskie prawda odnosi do kultur, które jakoś są powiedziałbym już wewnętrznie gotowy do przyjęcia zasady wolności prawda nie wskazuje, jakie kultury są nie przyjmie do przyjęcia wybierz wyraźnie to jest takie kontekstu kontekst aktualnie można zrozumieć, że w gruncie rzeczy chodzi o Anglię być może stany Zjednoczone Ameryki północnej, że jest tak bardzo Europa Centralna zachodnia Europa Centralna teoria uczuć, a cała reszta to co Bawaria do trochę tak to znaczy on najbardziej wyraziście używa takiej metafory o Chinach prawda, że Chiny to jest dla niego taka takie społeczeństwo ludzi takich samych prawda tego dnia cierpi prawda, ale obawia się, że powiedział także to dla niego może nie tyle Barbary i kraje, które muszą się przygotować cywilizacyjnie muszą dorosnąć do idei do zasady wolności, czyli że nie ma tam takich pretensji w istocie rzeczy do tego, żeby te zasady można było realizować we wszystkich kontekstach kulturowych są konteksty, których prawdopodobnie czy nie realizuje, ale patrząc na perspektywę to zachodnioeuropejską nazwijmy to to odpowiada tak pierwszej fazie wolność była budowana przez ograniczenie władzy przede wszy oczywiście monarszej ograniczenie władzy która, która nie znała dla siebie samych samoograniczenia i która w gruncie rzeczy próbowała narzucić swoją koncepcję świata swój porządek świata odgórnie prawda, że to była taka walka powiedziałbym jak dzisiaj walczy z dyktaturami systemami autorytarnymi wszędzie tam, gdzie despotyczny władca próbuje swą wolę wymusić natomiast odpowiada ta wolność w karne w Anglii została już zdobyta ta wolność nie jest problem problemem w pewnym sensie strategii budowania wolności jest problem społeczeństwa to znaczy przesuniemy punkt widzenia filozofii politycznej na sytuację społeczną, a więc taką sytuację, w której tutaj jest ukłon w stronę myślenia, ale przyszedł to chwila problemem podstawowym jest problem większość to znaczy większość próbuje czy chce narzucić swoje na swoje poglądy jedenastce prawda czy poszczególnym jednostkom, czyli wchłania to indywidualność manipuluje nią i stara się upodobnić do siebie samych, czyli pozbawia społeczeństwo tego co jest siłą twórczą czego, skąd płynie twórczości w ogóle, czyli wybitnych Nasdaq tak, czyli wybitnych jednostek i teraz pytanie jest takie, które odnosi zarówno do sfery politycznej, jaki do sfery powiedziałby również obyczajowej prawda kulturowo obyczajowej w tym sensie dowolność w jest definiowanie również tych sferach, kto wydania jak to wolność można zachować jak można wolność zachowa się mówi w istocie o 3 rodzajach doświadczenie wolności najbardziej najszerzej opowiada o wolności w sensie wolności słowa tego co wszystkiego co myślimy o tym, wolność słowa wolność myśli wolność wyznania religijnego tak samo prawda wolność druku to jest 1 taki wielki obszar, na którym się został też wolność gromadzenia się zgromadzić gromadzenie się osobny to pro to jest problem wolności przeniesie eksperymentowania czy sposobu życia prawda jest to pytanie o to czy społeczeństwo państwo ma prawo narzucać nam jakieś kanony życia jak n p . zakaz rozwodów konieczność przestrzegania zakaz samobójstwa prawda jako elementu, który społeczeńst w, w których społeczeństwo funkcjonuje trzeci wymiar rzeczywiście wymiar państwowy to znaczy jakiś sposób ma być państwo od działek na naszą wolność poprzez czynniki ekonomiczne, ale również przez czynniki właśnie do cenzury np. prawda ten esej o wolności z esejem powiedziałbym w nawet twórczości Johna Stuarta Milla jakimś rodzajem peanów indywidualności siły te indywidualności co nie znajduje w celu potwierdzenia winnych esej oni wyjątkowo pewna i inne eseje Johna Stuarta Milla o wiele bardziej powiedziałbym ostrożne w mówieniu o tym, prawda są nawet powiedziałbym o takim charakterze konserwatywnym właśnie ten esej cywilizacji, gdzie wyraźnie, mówi że granice wolności słowa granicę mowy powinny być jakoś regulowane przez powiedziałbym taką kasę intelektualistów osób posiadających autorytet publiczny, że nie wszystkie kwestie podlegają dyskusji, ale planowane jest bardziej, ale to jest bardzo elitarna bardzo oni to wszystko jest i każdą stronę oni elita na swój sposób gitarzystą, jeżeli elitaryzm polega na tym, że mamy prawo do rozwoju widzialności, że ten indywidualność Jeż jest zjawiskiem rzadkim zjawiskiem wyjątkowym i rozwój osobowości w tym sensie wymaga jak szczególnych warunków społecznych prawda, że państwo społeczeństwo czerpie największą wartość, jaką posiada i czyni ją jeśli społeczeństwo rozwijającym się właśnie, jeżeli mamy wielkie osobowości to w tym kontroli w tym kontekście to on zdaje sprawy te są ludzie wyjątkowi i trzeba być wyjątkowym zagwarantować jak i funkcjonowania można powiedzieć, że esej o wolności znajduje swoje potem u są realizacje swoje, jakby jeszcze jedno dopowiedzenie w tak bardzo znanym tekście rozważania o rządzie reprezentacyjny ratusz dosyć ważny esej też na jego twórczości oni często wznawiany powiedział rzadko się go omawiano też posiada taką dosyć wyraźną charakterystyczną też pan profesor pozwoli chciałbym połączyć te wybitne jednostki ten elitaryzm jednak jeszcze z utylitaryzmu, bo badaczy Mila twierdzą, że wyzwoli wszy się spod wpływu ojca on odrzucił taki autorytaryzm prymitywne to nie jest umila coś takiego o, że mówi, że będziemy dążyć do przyjemności rozumianej bardzo doraźnie, że to będzie taka przyjemność np. konsumpcyjna tego silnie popiera nie pochwala on, mówi że dążenie do szczęścia odbywa się poprzez rozwój osobisty właśnie przez rozwój intelektualny, ale też społeczny, bo wspomina także o tym, aspekcie czynienia dobra dla innych, żeby maksymalizować szczęście dla całej wspólnoty dla całej społeczności czy zatem jest to faktycznie tak wybrana z metafizyki jakiś duchowości filozofia no bo do Boga można także chyba dotrzeć przez rozwój intelektualny czy nie w rzeczonej, bo zarówno ze wzrostu edycji, ale na pewno celem rozwoju indywidualnego nie jest dążenie do Poznania Boga prawda i że jeżeli nawet rozum jest największą powiedział 8 zdobyczą cywilizacji Europejskiej to jakby największą wartością dla cywilizacji Europejskiej do pewnego momentu oczywiście historycznego to z tą pewnością można powiedzieć, że u Johna Stuarta Milla poszukiwanie rozrzutności poszukiwania racjonalności, ale też takiego głębi przeżyć to też jest dla niego istotne jest taki lekki rys romantyczny w tym wszystkim zawarty służy włącznie z powiedzieć temu jednostce prawda, bo czymże jest społeczeństwo noty to nie jest może być zbiór jednostek w sensie prosty natomiast tyczy się, że to tam w tej kwoty 31 jednostek, ale na pewno w każdym razie nie da się ocenić społeczeństwa nie da się ocenić państwa z punktu widzenia 1 na ile wolność tych poszczególnych osób jest zagwarantowana odrzuca jakąkolwiek historiozofii czy myślenie takie, w którym dla dobra społeczeństwa dla dobra państwa można kogokolwiek poświęcić należy zawsze zachować to wartość jednostkową jako wartość najwyższa, ale z drugiej strony strona została wolność ją co jak złoto zrobią ze swą indywidualność swym poszukiwaniem też zupełnie inna, bo jednostka wg Mila może się poświęcić dla innych pod warunkiem, że ma to sens, bo n p . taki, a c, który latami siedzi na słupie to zdaniem Mila nie przynosi żadnej korzyści ani sobie ani tym wszystkim innym tak, jeżeli ktoś np. dokona jakieś czyny bohaterskiego albo jego odkrycie wielkie tylko, że ja podkreślam, że tutaj, jakby celem jest powiedziałbym promieniowanie poprzez wielkie czyny na społeczeństwo premiowanie, że na państwo ale centrum tego wszystkiego to jest sama jednostka czy wartość tej jednostki same dla siebie czy powiedziałbym im ludzie są bardziej bogaci wewnętrznie złożeni ciekawi bardziej żyją zgodnie ze swoimi oczekiwaniami wymaganiami tym szczęśliwsi tym szczęśliwsze jest potem oczywiście społeczeństwo taki cytat panie profesorze zrozumieli byśmy bardzo źle doktrynę, gdybyśmy przypuszczali, że jest ona wyrazem samolubne i obojętności, która utrzymuje, że człowieka nie powinno obchodzić postępowanie jego bliźniego, że wolno mu się troszczyć o dobro tylko wtedy, gdy jest to w jego własnym interesie potrzeba nam nie mniej, lecz znacznie więcej bezinteresownej działalności dla dobra innych czy należy postępować tak, aby powodować jak największą ilość szczęścia nie tylko siebie też okolice, a to jest też takie zdanie, które ono jest takie dosyć deklaratywne prawda jak my czytamy i równie dobrze można, by powiedzieć na podstawie Johna Stuarta Milla, że sam fakt, że mamy do czynienia z wielką osobowością się wartością dla społeczeństwa na to, że wartość, gdyby przeszedł ubogaca się n p . przez generator leży ona daje jakiś dodatkowy dostęp do dodatkowego doświadczenia dostęp do dodatkowej wiedzy, ale na pewno chodzi o cały czas 1 to znaczy od napięcie między powiedziałbym taką biernością między taką bierność społeczeństwa, a ekspresją jednostki prawda to znaczy tam zawsze on dostrzega, że musi nastąpić konflikt prawda między tymi 2 elementami społeczeństwa mimo zakończenia, ale takie jest bierne jest w gruncie rzeczy nieufny i tam jest też ten całkowite odejście od pojmowania demokracji również sposób taki tradycyjny, że to, że ich wartość demokracji, żeby tylko wolą większości Wola większości to nie dość dla Johna Stuarta Milla, żebyśmy uznali rząd za wystarczająco dobry czy za wystarczające legalne prawda to też istotne czy, czyli mamy taką afirmację postawa aktywnej pozbywał na rzecz energii energii tak i to jest zresztą 1 z uzasadnień, dla którego wolność jest potrzebna on powiada coś takiego, że czasami musimy bronić wolności po to, żeby idee, które głosimy, nawet jeżeli mamy rację i albo uważamy, że mamy rację wiem, że przeciwnik nie ma również dlatego nawet dowiedliśmy, że mamy rację po to, żeby się nie dogmatyzm wały nie zesztywniała prawda, żeby one były cały czas emocjonalnie, a tak efektywnie w nas działały, jakby ożywiały naszego ducha czy wolność jest dla Mila wartością nadrzędną jest równorzędną, jeżeli jest równo żadna to wobec jakich innych wartości to znaczy jak powiedział ustawa z pewnością także Milli jest po prostu je i inaczej też niż liberałowie dwudziestego wieku wydaje się być takim uprawia coś w rodzaju religii nie ma wolności tak to znaczy pani wie oczywiście, że są takie wartości bezpieczeństwo państwa w życie wartości takie jak prawa kobiet jeśli takie wartości czasem to coraz mocniej w nim jest obecne jak nie tyle równość społeczna ile troska o ludzi ubogich ludzi żyjących trudnej sytuacji, czyli jakiś rodzaj takiego powiedziałbym liberalizmu współczującego nie tylko liberalizmu wolnorynkowego takiego zimnego brali wynik oczywiście jest prawda, ale nie ulega wątpliwości, że ten niemal znak równania, że wolność indywidualność to jest absolutnie przyszły społeczna to dla niego nie ulega wątpliwości prawda to przy w tym mieście przyszłe społeczeństwo w tym sensie jest to wartość największa prawda, czyli że on może tej wolności słowa prawda bardzo pięknieją uzasadniając, dlaczego jest potrzebna i mówi o tym w jaki sposób, jakiego zakresu państwo czy inni mogą preferować, czyli wpływać nasze zachowania, ale bardzo ciekawy jest moim zdaniem z pewnego punktu widzenia bardzo nowoczesny jest ten pogląd na temat sposobu życia, że on podkreśla, że wolność oznacza również, gdy takie społeczne święcie w prawo do eksperymentowania w sposobie życia, czyli my nie możemy żyć zastygły w formach każda szczególnie do pory Gdańska, gdzie pamiętaj rakiety zastygłe formy te kapelusze na ogół są wyjątkowo dobiegła są z wyjątkowo zastygła w latach takie festiwalowe, więc ta odwaga do tego, żeby powiedzieć nie to się w ogóle nie ma sensu to trzeba dać ludziom, żeby działali to to jest w gruncie rzeczy hasło, które znajduje spełnienie paradoksalnie kontr kulturze, czyli w ruchu młodzieżowym lat sześćdziesiątych siedemdziesiątych, bo na tym polega ta idea prawo do uprawiania życia takiego, jakiego chce na i konkretnie to się przekłada n p . na taką sytuację, w której on zastanawia się np. nad rozwodami pewna czy rozwody są dopuszczalne ją mówi oczywiście, że na podstawie wsią, gdyby jednostką jest rodzina i że trzeba za wszelką cenę bronić, bo to jest powiedziałbym to jest konstytucja społeczność na tym buduje, ale mówi państwo nie może tak daleko ingerować nikt nie może tak daleko ingerować, żeby absolutnie za rozwody zakazać prawnie to znaczy to w tamtej Anglii, której rozwód w ogóle nie do pomyślenia prawda, choć pewnie ta moralność wtedy ówczesnych czasach była na bardziej nie oparte na hipokryzję niż niż cokolwiek innego to było bardzo odważny prawda też poddawać kobiet Pisza odbierze poddaństwo kobiet i dając prawo kobietom na równi z mężczyznami do rozwodu separacji do rozwodu bardziej to zwykle po prostu pewnego punktu widzenia zupełnie niezwykłe jak nowe czasy bardzo, ale pierwszy niezwykłe było też ten problem, kto ma prawo głosować oddaje właściwie rządu na dobrą sprawę biednym pierwszy, który dosyć otwarcie pamiętajmy, że głosowanie kobiet to właściwie na rozprawę powrót po pierwszej wojnie światowej prawda 900 osiemnasty rok w Polsce mamy prawda w Anglii też bardzo późno to zostało przeniesione no to on mówił dosyć otwarcie, że takie rozwiązanie jest pewnego punktu widzenia absolutnie niezbędne, bo bardzo nowoczesny w ten sposób, ale to znaczy, że był bardzo nam konformistyczne w stosunku do obyczajów swojego świata zwraca także uwagę n p . na przemoc seksualną w małżeństwie to też było niezwykle nowatorski jak myślę, że ogłasza je do musiałaby to jako obywatel, który raczej nie znał małżeństw przez wiele lat i nie znał smaku małżeństwa to pewnik prawdopodobnie ta pani Taylor ze świadczenia jest dużo większe doświadczenie do tej pory w tej dziedzinie pewnie coś tam mu odpowiedziała na to teraz filozofia polityczna, której trochę już pan profesor wspomniał praca o rządzie reprezentatywnym ukazuje się w 1800 sześćdziesiątym pierwszym roku, jakiego ustroju chce mi albo to tutaj zdania uczone są podzielone jakoś tak czytam czytam nie mogę znaleźć odpowiedzi, bo nie był przekonany zwolennik demokracji z drugiej strony nazwany takim arystokratą demokratycznym ten elitaryzm prawda szuka reprezentacji mówi właściwie wszyscy powinni podejmować decyzje polityczne, ale nie wszyscy dążą do wolności, więc nie wszyscy mają uprawnienia do tego, żeby podejmować decyzje polityczne lat myślę, że się zmagać z tymi samymi pytaniami co my dzisiaj mamy to, że mamy takie poczucie, że wszyscy mają prawo głosu, ale nic nikomu nie mówiąc pewnie ludzie, którzy tak nie interesują np. sferą polityczną, że decyzje są oparte na nano na niewiedzy w gruncie rzeczy na czystych druk druk emocjonalnych mam poczucie, że to niech nie nie wzbogaca nas samych decyzję o mnie niezbyt ugruntowane, więc też oczywiście pytanie będzie tak dla niego problem czy to ma być monarchia czy niema na świat w gruncie rzeczy problem nie jest istotny to ma być ustrój wszystko jedno, jaki prawda o listy w Anglii monarchia jest oczywiście to wielką wartością, że wtedy 19 wieku powiedzieć tego wieku nie bardzo cokolwiek innego nie wyobrażam natomiast wartością pytaniem jest o rodzaj ustroju parlamentarnego prawda to rodzaj parlamentaryzmu w jaki sposób ma wyglądać w system wyborczy w systemach jednomandatowych prawda, bo jest tutaj tradycja dziecko systemem jednomandatowym i w sposób oczywisty system jednomandatowy jest także zawsze wygrywa większość jakiegoś okręgu prawda i ta większość decyduje o tym kto ma trafić do parlamentu mamy już okres za czasów Johna Stuarta Milla, którym ten będzie z reguły wyborcze czy dopuszczenie do wyborów się nieco rozszerza, więc oczywiście czasem niedługo później zostanie rzeczywiście coraz mocniej rozszerzone na nowe warstwy społeczne, ale pod dodajmy też miłe, kiedy był deputowanym do Izby gmin zgłosił projekt, żeby przyznać prawa kobietom już udało się tak to ten ważny wniosek przepadł w proces trzeba, ale sam tak po prostu wyobraźni, ale kilkudziesięciu posłów też się bowiem o podział zadań, ale każde pytanie jest takie to znaczy, jeżeli większość, która za zwyczaj jest dosyć wynosi na umysłowe prawda do przyjmuje taką perspektywę trochę grecką, bo greckiej demokracji Platon Arystoteles wiedzieli czy krytykowali demokrację za to, że sprzyja powiedziałbym też konformizm mówi też sprzyja w pewnym sensie ludzie mnie do kształcą one, bo większość zawsze jest taka prawda w związku z tym pytanie jest teraz takie, które sobie stawia John Stuart mili nieważne odpowiedź ważne pytanie zawsze pewna czy można w systemie wyborczym zbudować takie narzędzia, żeby ludzie z tej mniejszości ludzi bardzo ambitnych żywych indywidualności, którzy chcą się zajmować polityką, żeby oni znaleźli miejsce w izbie reprezentantów prawda oni nie będą wybrani na bazie większościowej w związku z tym taki moment hoteli lub klub dla czy nie nie chodzi o klub mędrców chodzi raczej taki rodzaj wyborów, których są, jakby 2 rodzaje wybierania prawda 1 z wybieraniem takim głosowaniu w głosowaniu większościowym inni są wybierani na podstawie, jakby swojej indywidualności do szpitala przez kogo one oni są wybierani też przez lud tylko, że są inaczej skonstruowana okręgi dla nich prawda dosyć skomplikowane w takim sensie, że tutaj więcej pytań technicznych niż odpowiedzi, ale całą pewnością można powiedzieć że ten problem jest problemem naprawdę ważne wydaje w parlamencie i przez 2 lata swojego pobytu w parlamencie, bo się je jak też demokratyczna instytucja reprezentuje naprawdę społeczeństwo, czyli tam są wszystkie warstwy społeczne i wszystkie sposoby myślenia czy ludzie tzw. małych miasteczek tam ze wsi tak dalej tutaj są w tym parlamencie jak reprezentują ich głos prawda za ważne tylko, że tej grupy, którą historia się poczułem tam nie ma pewno, czyli jeśli będziemy grupa jest lepsza niż inni prawda, ale myślę, że ich głos może być istotna prawda i że ona ma sposób teraz mówienia poprzez media prawda w gruncie rzeczy i sposób istnienia inne niż dosłownie polityczne on o mediach wtedy jeszcze mniej wiedzie prawda, chociaż wydawało był takim też urzędy publiczne z publicystą, ale nie przyznawał medium, jakim w przyszłości wielkie nie widział tego jeszcze to każdy chciał, żeby ludzie byli nie tylko media ale, żeby byli również w parlamencie, a ta zasada reprezentacji, czyli przyznania ludziom o wyższym poziomie oświecenia większej liczby głosów, żeby jakoś równoważyć zdanie chodzi, więc panowie, że ta musiała być prawdopodobnie jakiś system głosowania takich, którym ci bardziej oświeceni można było przez wskazanie powiedzieć, że i oddaje tyle ile głosów temu tyle daje temu prawda, że można tutaj jakiś rodzaj działania stworzyć wiadomo, że nic z tego nigdy nie wyszło prawda, chociaż mam wrażenie, że w amerykańskim Senacie jest trochę taki element prawda to znaczy, że także jest wybierany nie poprzez zwykłe czteroletnie kampanię tylko, że skład Senatu jest otwarty zmienny zależnie od tam to pewien czas ileś tam część senatorów traci swoją władzę, czyli traci swoje swoją pozycję muszą być powtórnie wybrani właściwie może następować co 2 lata będzie, gdzie jest taka też kampanie senacka, że jest jakiś sposób na to, żeby uniknąć powiedziałbym tych wyborów, które są dyktowane go namiętnością chwili prawda, że to jest jakiś sposób i szuka na pewno będziemy na pewno będzie powrót do takiego myślenia moim zdaniem to znaczy bardzo trudno wyobrazić taką demokrację na dłużej tak funkcjonujące, czyli kraje populistyczne prawda, bo to jest jakiś problem populizmu, który moim zdaniem John Stuart mili zresztą Aleksy dotąd widzieli jako taką bardzo czarną perspektywę Europejską z zosta w na chwilę władzę ustawodawczą oraz władza wykonawcza co powinien czynić rząd a czego mu robić nie wolno, bo z 1 strony mili mówi o tym, że państwo powinno inicjować prace, które będą pożyteczne dla jednostki społeczeństwa to są usługi publiczne tak np. budowa dróg albo mostów z drugiej strony, mówi że państwo powinno właściwie rząd powinien kontrolować zgromadzenia publiczne, ale ich nie zakazywać albo interweniować pewne obszary życia społecznego n p . prawo pracy, żeby niektórzy nie byli z tytułu jakiegoś drapieżnego prawa upośledzeni tak, ale będzie rzecz o powiedziałbym, że dzisiaj to brzmi bardzo słabo prawda to na tym złoty mamy takie poczucie, że ingerencja państwa poszło wiele dalej niezależnie od tego czy medycznie liberalnym nieliberalnej systemem rządzenia dla mnie takim przykładem jest tak głęboka ingerencja w sferę wychowania rodzinnego np. ma dziecko zabrać z domu prawda powiedzieć, że źle wychowane czy bite przez rodziców natychmiast zostaje adoptowane tego Rosja mylnie sądzę, żeby mógł sobie w ogóle pomyśleć prawda inaczej widzimy teraz w trakt tradycji liberalnej ten kontekst prywatności prawda to czy kontroli płatności był, jakby takim bardzo mocnym elementem prawda jest przejście między prywatnością tą sferą w tej my mamy ciasne możliwość samo zastanawianie się myślenia wzrok od dzisiejszych czasów części sfery prywatności tak na dobrą sprawę przestaje istnieć w gruncie rzeczy przez kontrolę medialną przez kontrolę, którą państwo może wywierać na no ale także przez tendencjach w imię i turystyczne jedno 0 hala Arena jest na szczęście tak, aby powiedział bardziej będzie widowiskowa nie jest także w KRUS wydaje, więc ciężkie chwile oczywiście był zwolennikiem ekonomi wolno konkurencyjny rzeczy to jest bardzo ważne prawda reguła jest taka, że człowiek musi unikać za wszelką cenę bycia poddanym to znaczy i jak podlega podlega bycia poddanym i być tak powiem służącym rządu, bo wtedy traci całkowicie autonomii, czyli sfera państwa powinna być obecna właśnie przez regulacje, ale nie przez to, że ona po pierwsze, nad reguluje świata po drugie, że ona wpływa n p . na to co jest żywotnym interesem, czyli właśnie życie gospodarcze życie społeczne nie ma do tego prawa ingerować w NATO to są elementy natomiast istnieje problem który, jakby niezależnie rozważany przez niego to znaczy, że on ma takie poczucie, że robotnicy brytyjscy angielscy pewnie w ogóle żyją bardzo często w warunkach, które są dla niego nie do przyjęcia prawda i że to dotyczy właśnie prawa pracy właśnie, którym pani wspomniała żona musi być jakoś regulowane, ale również ten problem zdrowia problem zapomóg emerytalnych również problem bezrobocia prawda, że jest cała sfera życia, którą nasz wyraz zabezpieczenia zabezpieczenia socjalnego, o której być może o spełnienie nie zdefiniował jej prawda to niebyły, ale intuicyjna już rozpoznawać nie był wyczuwalny, jeżeli można powiedzieć, że istnieje taki silny nurt liberalny współczesny prawda zaczyna się od House za początków wieku takiego też brytyjskiego filozofa, który mówił o tym, że wolność nie jest cechą indywidualną również ma wymiar społeczny prawda, że musimy wziąć pod uwagę te same własnością wcześniejszym absolutnym własność jest budowana na pewnym społecznym będzie w układzie w związku z tym istnieje relatywizm sobie swoistego rodzaju rewitalizację własności i relatywizacja wolności w stosunku do dobra, jakim jest pewne elementy równości społecznej czy pewne zachęty do budowania bardziej opiekuńczego państwa być może część armii tak daleko nie szedł, ale ta intuicja od Johna Milla potem staje się podziałem wiodącą wyszły dostęp wybraliśmy właśnie ta, gdzie rynek nie jest wszystkim pewna, a państwo zaczyna jakoś być obecny w takich procesach powiedziałbym ważnych procesach proces regulacji naszego życia to jeszcze na koniec wrócę to prezesem minimum Johna Stuarta Milla bardzo podobają mi się argumenty na rzecz 3 przyznania praw kobietom wyborczych dostępu do większości zawodów czy prawa do regulowania swego życia prywatnego poprzez możliwość rozwodu separacji tak, bo mile pisze tak, że jeżeli równamy prawa kobiet sprawami mężczyzn to po pierwsze, będzie to oznaczać szczęście połowę rodzaju ludzkiego też takie bardzo tutaj uczyć i buty turystyczne, a z drugiej strony jest jeszcze 1 argument też bardzo cenne odwołuje się do pożytku, jaki mieć będzie ludzka jest nowej sytuacji kobiet, bo podwojone zostaną jej zdolności intelektualne teraz mówi Emil nie dopuszczając kobiet do ważnych funkcjach w ogóle do życia publicznego tracimy mnóstwo talentów tak to czym się też podobają się powiedzieć argumenty to znaczy Andersa oczywiście takie auto lider styczne, ale ona będzie w niej nie straciły na swojej ważności prawda to znaczy on miał takie bardzo silne poczucie znowu pani tyle się kłania, że mu zafascynowany, jakim się kobietami i taką kobiecą kobietą obecnością i i nie ulegało dla niego wątpliwości 1 sztywny wiktoriańskiej świat powinien zostać złamany prawda, że nie ma żadnego powodu formalnego nie ma żadnego form powodu biologicznego, żeby dawne formy poddaństwa kobiet jak to się wtedy mówiło czy dawne formy politycznym, który kobieta jest zepchnięta tylko do roli rodzinnej, żeby one musiały dalej trwać prawda ona jest też samodzielnym podmiotem ma też prawo do szczęścia rodzinnego prawda to nie tylko zadanie dla mężczyzn, ale również to kobieta ma osiągnąć przyjemność musi sięgnąć rady, jeżeli ten, jeżeli też nie udaje ma prawo wcisnąć swojego męża ścianę profesorowi podoba prof. Paweł Śpiewak dyrektor żydowskiego Instytutu histerię czegoś socjolog niegdyś prof. Uniwersytetu Warszawskiego i czy prof. Uniwersytetu Warszawskiego oraz emerytowany tak kiedyś kierowałem przez lata szereg lat z zakładem historii myśli społecznej bardzo dziękuję panie profesorze dziękuję państwu zaprasza na informacje wieczór Radia TOK FM Zwiń «

Historia myśli politycznej: John Stuart Mill

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 05:00

Najnowsze Podcasty

Kiedy poznamy wyniki wyborów? Czym jest exit poll?

Jak przeliczane są mandaty w wyborach do Sejmu? Czyli słynny system D’Hondta

Cisza wyborcza w internecie. Czy trzeba usuwać stare posty w mediach społecznościowych?

Jak oddać ważny głos? Pamiętaj, by dobrze postawić znak X!

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL