Jak się prowadziła po 1989 roku? Literatura trzydziestoletnia

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

ponowne połączenie z Poznania Szanowni państwo im, bo może tym razem się uda bez żadnych technicznych wydarzeń niespodzianek państwa moim gościem jest prof . Piotr Śliwiński kierownik zakładu poetyki i krytyki literackiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu przewodniczący kapituły poznańskiej nagrody literackiej dzień dobry panie profesorze na dzień dobry państwu grypa kolejna rocznica trzydziestolecie porozumień sierpniowych okrągła trzydziesta no i patrzymy Rozwiń » na te 30 lat od roku 1989 w różnych kategoriach chyba warto też spojrzeć na literaturę trzydziestolecia można powiedzieć także, dlatego że niedługo za 2 tygodnie od dziewiętnastego do 20 września w Krakowie zbiorą się najtęższe głowy, jeżeli chodzi o literaturę literaturoznawcy będą także debatować na temat na czym dzisiaj w toku trzydziestoletnia literatura Polska w latach 19892019 tak sobie myślę, że oto pisarz poeta siedzi siedzi pisze tworzy i nagle nadchodzi 1989 rok i nagle niż tworzy inaczej pisze inaczej myśli inaczej coś coś wydarzyło o tym o tym nie będzie mowy w Krakowie w przyszłym tygodniu nie przepraszam za 2 tygodnie natomiast tak właśnie być być może, że czy być mogło, że pisarz 80 dziewiątym roku znalazł się w innej sytuacji niż wcześniej proszę zwrócić uwagę znika cenzura to istotne znika monopol państwa na wydawanie książek w państwowych czy też spółdzielczych wydawnictwach znika w związku z tym także zjawisko w latach osiemdziesiątych niesłychanie istotne mianowicie tzw. drugi bez wybito w nielegalny podziemny konspiracyjna obie literatury był niebywale ważny bardzo rozwinięty stanowiło swoistym fenomenie tej podziemnej podziemnej Solidarności, która w różnych swoich sekcjach odmianach od łamach zajmowała się wydawaniem książek także także literackich i wreszcie wychodzi bardzo szybko do czegoś, z czym Polski pisarz nie jest oswojona mianowicie powstają nowe księgarnie nawet te nowe kanały dystrybucji, ale ujawnia się też nowe gusta Czytelników powstaje mówiąc najkrócej rynek książki upadają czasopisma, które zwykł był czytać powstają nowe czasopisma te, które wychodziły nielegalnie wychodzą część z nich wychodzi oficjalnie tak tak w osiemdziesiątym dziewiątym roku życie pisarza zmienia się nie mniej niż, a może, a może jeszcze istotnie niższe życie większości z nas może nie 80 dziewiąty, ale wkrótce po osiemdziesiątym dziewiątym właśnie bardzo pewnie na początku tego pierwszego wieku pojawia się też nowe zjawisko, czyli że właściwie każdy może być autorem każdy żyć pisarzem ona się pojawia nawet chyba wcześniej ta to coś się pięknie po polsku nazywa self Publishing wiem to oczywiście umożliwiamy przede wszystkim przez internet internet oszalał od od literatury która, której było mnóstwo nadal jest jej bardzo dużo na blogach literackich żelazna para oraz, że dali wyraźny wydawnictwach, które nagle przestają dobierać kluczem niewielkiej wartości merytorycznych zawartości, a poszukują celebryckich nazwisk ma ostro re nie wiem przypłynęły kajakiem albo weszły na górę, a my dziś przebiegnę no bo jak powiedziałem, że mają wielką zasługę albo pozdrawiamy pana Jarosława zapowiadały pogodę to wszystko to wszystko się wyda żyła zaczął wydarzyć w latach dziewięćdziesiątych był odpowiedzią na tę nową sytuację Czytelnicy jako część Czytelników przestała uważać obcowanie z książką za zajęcie intelektualne zdecydowała się myśleć o tym, jako zajęcie rozrywkowym, więc ów celebryta, który dostarcza rozrywki w telewizji radiu w na rozmaitych koncertach zdarzeniach eventach Cetera zdaje się być dobrym kandydatem do tego, żeby bawić publiczność jako autor książki, ale oczywiście to wydawanie książek przez celebrytów powtarzam nasilające się latami było też swoistym hołdem dla książki jako takiej nie wystarczy, że jestem popularny nie wystarczy, że rozpoznają na ulicy przecież autor książek rozpoznaje się jeśli tylko autorem książek na ulicy przeważnie nie trzeba jeszcze, abym był autorem książki wystarczy, że pisze artykuły, że pisze felietony wystarczy, że mam wpły w na opinię publiczną, że jestem np. wziętym dziennikarzem jeszcze muszę napisać książkę, która będzie mówiła o tym, coraz czeka my i t d. tak dawno heroiczne próby autorem książki tak to wymaga pracy najlepiej jak to jest autorem felietonów, aby wydać książkę, której zbiorem felietonów, owszem, ta pani redaktorze dostrzegam panu pewien rodzaj resentymenty w stosunku do praktyki, których która, owszem, zaistniała istnieje ona istniała także oczywiście wtedy, kiedy jeszcze większość z nas większość z nas nie był na świecie przed wojną oczywiście w ten sposób również postępowano tam, gdzie jest rynek tam, gdzie jest poszukiwanie czytelnika wszelkimi sposobami tam się pojawia to zjawisko i ona bardzo bardzo stary no dobrze teraz literaturoznawca patrzy na ten rok 1989 i 30 lat później i zastanawia się jak to teraz ładnie ułożyć nazwać wyodrębnić podzielić nie jest proste, bo myśli sobie tak w zakresie infrastruktury literackim brzydko mówiąc wtedy, kiedy myślimy o tych wszystkich komunikacyjnych uwarunkowania literatury czytelnictwa co rok osiemdziesiąty dziewiąty i następne lata są niesłychanie ważne nie można zakwestionować tu zmiana wręcz Przełam jest całkowicie pewne natomiast jeśli patrzeć na to od strony estetyki to nie mamy takiej pewności być może po z ustawową rolę główną rolę w przemianach te przemiany jednakowoż dokonywały odegrali autorzy pisarze poeci krytycy także do pewnego stopnia, którzy byli aktywni już w latach osiemdziesiątych i tutaj wskazuje z reguły na kilka nazwisk kilku twórców, którzy zapowiedzieli tę na ten nowy język i nową wrażliwość, którzy o to wczoraj dzisiaj kapryśne łącza przerwało nam rozmowę państwa gościem jest prof . Piotr Śliwiński kierownik zakładu poetyki krytyki literackiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu rozmawiamy o literaturze trzydziestolecia, czyli co się zdarzyło po roku 1989 jak to teraz literaturoznawca może nazwać określić i PiS zaczęły mówić być może osiemdziesiąty dziewiąty rok rozpoczął się w osiemdziesiątym piątym od 81006 . roku może ta zmiana estetyczne jest dziełem znacznej mierze autorów, którzy urodzili się pod koniec lat czterdziestych powiedzmy, którzy zbuntowali się przeciwko poetyką przeciwko językowi, jakim mówiły mówiła ich pokolenia n p . Bohdan Zadura czy Piotr z Ameryki teksty z połowy lat osiemdziesiątych zapowiadały jakiś inny rodzaj pisania, który rzeczywiście doszedł do głosu w latach dziewięćdziesiątych chodzi o to, że Polska literatura chciała się rozstać z historią z wielkimi słowami z wielkimi literami chciała się zapoznać bliżej na powrót spotkać z codziennością zwykłość projekt prywatnością normalnością te słowa autentycznością indywidualizmem egzystencją jednostkową nie zbiorową chciała się pojedynkować sam na sam zaznacza autor chciał być sam na sam z pewnymi problemami, a niekoniecznie czuł satysfakcję czy nadal czuć satysfakcję będąc głosem narodu społeczeństwa Solidarności zbuntowanych przeci w komunie uczymy mierzonych przez nią i t d. tak dalej może nie chciał być już głosem przedstawiciela narodu wybranego do zagłady jak pisał w latach osiemdziesiątych popularne dzisiaj pisarz poeta Jan Polkowski wrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM informacja już za 3 minuty o 1120 prof . Piotr Śliwiński literaturoznawca kierownik zakładu poetyki krytyk literacki Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu z państwa mają goście wczoraj proszę trzymać Szanowni państwo kciuki za połączenie z ze studiem w Poznaniu, w którym jest prof . Piotr Śliwiński kierownik zakładu poetyki krytyk literacki Uniwersytet imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz przewodniczący kapituły poznańskiej nagrody literackiej rozmawiamy o literaturze dwudziestolecia, czyli o literaturze, która powstała po roku 1989 pan profesor na początku naszej rozmowy mówił, że oprócz tego, że zmieni się w Polsce system polityczny społeczny ekonomiczny to też zaczął powstawać, bo wolą wolny rynek książki skończyła się cenzura nowi autorzy tłumaczenia ze świata często amatorskie tak dalej tak, że także to zewnętrzne otoczenie się zmieniło, ale także zmienił się zmienił obowiązki od pisarza autora taka to już nie musiały cierpieć za miliony nie musiał wypowiadać się już nie musiał szukać różnych figury albo zawoalowany tych tekstów, w których mówił o swoich prawdziwych poglądach politycznych, bo nie, bo cezury już powiedzieć wprost i już chciał się bardziej skoncentrować na tym co mu w duszy grało przez chwilę się wydawało, że właśnie tatuś będzie sceną nowej literatury przy tym dusza traktowana już często ironiczne nie do końca poważny nie uwzględni również plany sposób dusza, czyli czy własne doświadczenie własne własne przeżycie, że ta wrażliwość, a także stosunek do języka, bo język staje się czymś bardzo istotnym one będą one będą królowały i rzeczywiście w ten sposób odczytywana w latach dziewięćdziesiątych to szeroko rozumiane środowisko brulionu nie wiadomo czy to było pokolenie czy formacja coś tak naprawdę łączyło potem latami urodzenia bliskimi sobie jak powiedziałem to były roczniki sześćdziesiąte poza samym Grudziądzem, który był zjawiskiem bardzo bardzo ciekawym to było ostatnie literackie pismo może obok literatury na świecie tak bardzo popularne autentycznie popularny ono miało spory spory nakład czekało się na kolejne na kolejne numery komentowane były potrafili wsadzać kij w mrowisko jakoś rozruszać taką stateczną, ale też już może ostatecznie na zanadto kulturę literacką lat osiemdziesiątych taką na poły salonową inteligenckim przyjęto osobą sobie świadczącą honor, więc brulion był nieco chuligański, ale techniczny wywrotowy i t d . tak dalej i pokrewne zjawiska broniona razem z wrodzoną i razem z nim sprawiały, że młoda literatura wydawała się pełna życia werwy niesforna niepokorna, ale też stroniąc od takich prostych kwalifikacji politycznych to niebyła nie chciała być ani literatura lewicowa ani prawicowa patriotyczna ani konserwatywne ani też zanadto zanadto libertyńskie, niemniej szybko zaczęły się pojawiać, kiedy myślimy nie tylko poezje, ale również o prozie która, która przecież wtedy bardzo ciekawie mówi szybko zaczęły się pojawić pewne sprawy czy pewne tematy, które miały u na dać tej literaturze pewną uwagę nadać jej charakter, które przeczyły, których pojawienie przeci w opinii żona jest indyferentna niezaangażowanych nie niespecjalnie ciekawa rzeczywistości, a na pewno odpowiedzialna za nią np. feminizm ta feministyczna proza z lat dziewięćdziesiątych wymienia Izabelę Filipiak, choć przecież można byłoby wspomnieć o wielu innych autorach i autorka, ponieważ ten temat, jakby fluid maty tak czasami bardzo zwarty i programowe czasami dochodem w sposobie pisania w pewnej tematyce w konstruowaniu bohaterów obecne, by był wtedy bardzo bardzo istotne dzisiaj możemy powiedzieć, że jej to to przecież już nam się trochę o przejazdu o swoich niż my się z tym przynajmniej wydaje się nie tak znów istotny tymczasem jej i jeśli tak właśnie jest, chociaż tak nie jest prawda tam to moglibyśmy powiedzieć, że to wrażenie zawdzięczamy w dużej mierze literaturze tamtego czasu i pokrewne te mniejszościowe tematyce, która wówczas zaczęła się ujawniać np. gejowskie wątki ten to nie jest także Michał Witkowski w Lubiewie w kolejnych swoich tekstach inni autorzy dekady poprzedniej to przecież w latach dziewięćdziesiątych Grzegorz musiał pisał książkę, w których który, w których zmienia perspektywę już nie szyfrowa swojego gapiostwa tylko ten podmiot mówił o tym, wprost wychodził z szafy żądał tego, by zostać w pełni zobaczono to to to Alpine jest bardzo wyraźnej i ciekawe inaczej mówiąc jakieś takie elementy Patsy inne tematy związane z potrzebami i postulatami pewnych środowisk one, zwłaszcza w prozie są mocno widoczne, chociaż czasami też oczywiście są widoczne w poezji w połowie lat dziewięćdziesiątych coraz wyraźniej widać, że ten prywatny intymny egzystencjalny lingwistyczne obszar literatury nie wystarcza wszystkim pojazd dochodzą dochodzą do głosu pisarze nazywani wówczas do klasy system ami n p . Krzysztof Keller oczywiście debiutuje wcześniej związany z Brianem jest ciekawym komentowanym poetą, ale jak się wydaje wówczas jego postawa krystalizuje się to jest postawa konserwatywna kładące nacisk na na związki z tradycją na brak złudzeń co do tego, że można mówić językiem poza przeszłością poza poza czasem poza historią prawda, więc te to się staje istotne dla jego autorów i oni będą bardziej katoliccy bardziej moralisty i bardziej konserwatywni lub bardziej nastawieni na akcentowanie tego, że kultura to tak naprawdę jest ciągłość nawarstwiania się i odnawianie pewnych pewnych pokładów przeszłości, a nie budowanie budowanie czegokolwiek tak naprawdę odnowa ten postmodernizm nie był bohaterem tamtej tamtego pisarstwa to szereg głosów taki taka kakofonia trochę czy czy to czy to są też polemiki czy są oczywiście po ziemi czy ktoś wszystkim wspiera chwila zbiera sią spierano się spierano się naprawdę tego muszę powiedzieć to jeszcze jest czas w latach dziewięćdziesiątych, kiedy polem Kali teraz nie do końca przybrała rytualny jedynie rytualny charakter, kiedy występowała prawdziwie czasami na dużych łamach czy dużych mediach powinien w ten sposób być, zwłaszcza tygodnik powszechny wtedy czytany dość intensywnie nadal na szczęście znowu intensywnie czytany udziela tej problematyce literackiej sporo miejsca w połowie lat dziewięćdziesiątych wybucha pierwsza dyskusja o pokoleniu brulionu dużą rolę w tym odegrał ją kochał ze wybitny pisarz już wtedy wybitny dużym dorobku poeta prozaik eseista tłumacz z pokolenia nowej fali pokolenia Barańczaka krynickiego Zagajewskiego zarazem obserwator nowych zjawisk i do tego obserwator krytycznej i do tego takie, które nie waha się powiedzieć dużo tu pretensji dużo tu mówienia dużo tu hałasu hałasu, a nic albo o dużo mniej niż to środowisko to pokolenie byłoby skłonne uważać bardzo z nim polemizowała no odbywały się rozmaite rozmaite głosy poparcia tej tego poglądu znacznie licz liczniejsze głosy głosy sprzeciwu to się rozchodziły na czasopisma na na brulion na na na czas kultury na inne czasopisma, które powstawały w tamtym czasie czasami bardzo nie kojarzonych z kulturą miejsca w Ostrołęce, bo powiedzmy dużo było wtedy takiego życia literackiego w Poznaniu to ma związek z nowym nurtem dwutygodnikiem literackim który, który był chyba ostatnim w ten sposób ukazującym się czasopisma w Polsce co 2 tygodnie w postaci gazety bardzo żywo reagującej na rozmaite zjawiska żydowskim dostępnej i udostępnionej dla młodych autorów młodych Czytelników i ty takie polemiki wybuchały też między autorami konkretnymi n p . między Wojciechem Wencla, który zasłynął tak na dobrą sprawę w pełni po katastrofie smoleńskiej, która ukształtowała na nowo jego światopogląd, ale który wtedy oczywiście był już poetą w po debiucie, choć nadal młodym już dostrzeżonym, choć kontrowersyjnym już katolickim konserwatywnym, choć jeszcze pozbawionym tej tej jego rozstrzygającego wewnątrz elementu prawda dzisiaj się wydaje bardzo ugruntowany bardzo pewny tego co mówi, a wówczas to jeszcze była poezja wewnętrznie rozdarta i on polemizował ze świetlic kim na nazwę poezji Świetlickiego rodzajem literatury specyficznym specyficzną odmianą literatury dla młodzieży Świetlicki musi oczywiście od wina bo, bo poeta lubi takie takie zaczepki lub danie reagować napisał później tam szkiców zamieszkać w katedrze Świetlicki znowu napisał wiersz, który o tym, mieszkaniu w katedrze, a właściwie o próżności tego mieszkania mówi były też spory dotyczące hermetyzacji w Polskiej literaturze pojawia się i prosili w poezji pojawia się nurt, który Czytelnicy uważają za bardzo trudny w odbiorze grupa autorów z Andrzejem Sosnowskim na czele wśród poetów i Magdaleną Tulli na czele wśród prozaików oboje bardzo wybitni użytej bardzo wybitni tu nie chodzi o to rządzili zagadkowe, że trudno się ich tu też było do nich dobrać czytelnikowi, który coraz bardziej lubił i coraz silniej uzależnia się od prostych fabuł od od prostych opowieści to po prostu zdobywcy pewnych języków do tej pory zdobytych przez polską literaturę jak sąd, ale o uchodzili za zachętę testów zostaną, zwłaszcza uchodził za poetę hermetycznego, więc o nim o niego się spierano Jacek Podsiadło sam sobie świetny poeta taki poeta, który łapie za serce który, który bierze to serce w posiadanie, owszem, zadziorny niezależny podporządkowany modami nie, podporządkowując się instytucją także instytucją życia literackiego anarchiczna od początku przez cały czas do dzisiaj w jakimś niemałym stopniu, ale równocześnie ze względu na pewną czułość wrażliwość, która jest obecna w jego wierszach, a także pewną narracyjną tych wierszy ich opowiadający charakter, ale po prostu zyskiwał sympatię ludzi, którzy chcieli mieć do czynienia z wierszami mającymi urodę jakoś jednak czytelną dostępne dla nich zrozumiałą właśnie chwytającą za serce urodę wdzięk et Cetera Jacek Podsiadło PIT prosił, więc poetów Armatys TUW po prosił Andrzeja Sosnowskiego słowami daj mi tam, gdzie mogę dobiec ta formuła ta liczba ciekawą historię ta formuła daje mu tutaj tam, gdzie go nie ma także oryginalnie należy do Bogdana Zadury, który usiłuje ją w 1 ze swoich utworów, w których tłumaczy czym jest poezja poezja jest tym co nas zaskakuje punktem wyjścia tej Formuły daje mu tam, gdzie go nie ma był mecz toczony mecz ping-ponga pojedynek przy stole pingpongowym toczony przez duet Piotra Sommera synami Bohdana Zadury synem i zamek krzyczy do swojego partnera do syna, by był tam, gdzie go nie ma uderz tam, gdzie go, gdzie oni czeka dzisiaj nie spodziewa prawda zagra świetnie rozwinął to i esejach i w debacie, którą wspominam wypowiedzieć literatura to nie jest spełnianie oczekiwań taka, która spełnia oczekiwania prędzej czy później okaże się niepotrzebna, bo jeśli literatura mówi to co już słyszałem albo to co sam wiem to czy co lubią usłyszeć staje się czymś tak samo mało istotnym jak sezonowy przebój wrócimy do naszej rozmowy o literaturze trzydziestolecia po informacjach Radia TOK FM informacje o jedenastej 40 za 3 minuty prof . Piotr Cywiński jest państwa moim gościem wracamy po informacjach, bo wczoraj państwa moim gościem jest prof . Piotr Śliwiński kierownik zakładu poetyki krytyki literackiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu przewodniczący kapituły poznańskiej nagrody literackiej rozmawiamy o literaturze trzydziestolecia, czyli literaturze po roku 1800100619891860 nie, dlatego że mówiąc o literaturze trzydziestolecia pewnie nie sposób nie pomyśleć o literaturze dwudziestolecia międzywojennego tak o tym, pomyśle na samym początku dosyć często porównywano narodziny tej nowej rzekomo nowej literatury po osiemdziesiątym dziewiątym roku do narodzin literatury po osiemnastym roku 1918 roku nawet jak Jan Błoński ów wtedy postać pierwszoplanowa w Polskim literaturoznawca krytyk literacki rzeczywiście ogromnie zasłużony bardzo utalentowany porównywał do poety brulionu do do Madrytu pytał czy to są nowi nowi ska bandyci wielokrotnie porównywano również tych chyba robiłem porównywano niektóre wiersze np. Świetlickiego wież dla Jana Polkowskiego z wierszami młodziutkich skamandrytów n p . Jana Lechonia słynnych stratę z Świetlicki mówił poezja niewolników żywi się ideę ideę to wodniste substytuty krwi, a 4 straty się Lechoń przeciwstawiał się tradycji romantycznej w autoryzowanej coraz bardziej póz spustoszone takiej wyprawie na biało w 1 mówił, żeby wiosną wiosny nie Polskę zobaczyć tak w obu tych utworach mówiono wówczas przejawia się to cała antyrosyjska czy anty bohaterska anty romantyczna anty historyczne czy historycy styczna postawa i porównywano również już po latach np. pamiętam tekst Anny Nasiłowski tygodnika powszechnego, ale tuż też była poprzednia dekada bogate arcydzieła dwudziestolecia dwudziestolecie międzywojenne z ubogim czasem teraźniejszym literatury Anna Nasiłowska abi napisała prowokacyjna oczywiście był świadomie prowokacyjne teksty p t. literatury łka Otóż mamy ich zdaniem do czynienia z literaturą, a nie literaturą, bo nie ma tych wielkości jak Witkacy jak Gombrowicz który, owszem, debiutował nie tak wiele jeszcze stworzył przed wojną, ale już jednak już jednak Ferdydurke na Bruno Schulz rzecz jasna w zakresie literatury politycznej Kadena Bandrowskiego Janka Bandrowski Nałkowska tak było potężnych kilku kilkunastu pisarzy w okresie międzywojennym, a nie ma takich potężnych aż tak wielu pisarzy dzisiaj my oczywiście z tym też polemizowała no bo może nie da się już porównywać literatury naszych czasów z literaturą międzywojnia, które literatura była ośrodku kultury Anna była najważniejsza stanowiła znak rozpoznawczy i i myślę o znajomości także literatury kogoś, kto mieni się, jakie wykształconym inteligentem czuł się zobowiązany do tego, by uprawniony do tego, by zabierać głos w sprawach publicznych tego nie dało się zrobić nie nie znając literatury dzisiaj właściwie można, by powiedzieć omawianie literatury także pomijanie literatury jest prawie, że prawie gestem rozsądku wczoraj bardzo kapryśne dzisiaj jest połączenie ze studia w Poznaniu państwa mają gościem jest prof . Piotr Śliwiński kierownik zakładu poetyki krytyki literackiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza no właśnie dzisiaj to, że ktoś czyta, że są czytane to to możesz się liczy, w jakich kręgach towarzyskich, ale na pewno nie politycznych w trakcie nikt nie próbuje nikt nie próbuje nas uwieść swoim czytaj panie profesorze ten okres po roku 1989 także dostęp do literatury światowej ale, żeby dla tych z nas, którzy języków nie znają, abyśmy mogli się zapoznać to też jest pole do popisu dla tłumaczy o tak tak nagle w księgarniach młodzi ludzie wyobrażają sobie tego co zupełnie zrozumiałe pojawiły się setki nowych tytułów głównie tłumaczonych z języka angielskiego ta przewaga języka angielskiego ilościowa utrzyma się do do dzisiaj publikowane były w taki lśniący lakierowanych krzykliwych okładkach coś w tym nadzwyczajnego ktoś zapyta Otóż to była dostrzegalne gołym okiem zmiana książki publikowane w PRL -u w w latach 80, kiedy brakowało papieru, kiedy farba drukarska szybko brakło, kiedy nie dało się to znaczy książki porządnie za sport ma jeszcze papier dla grona były, ale były szare one były nieskończenie szary rozpadały się podczas lektury były bardzo nieatrakcyjne to oczywiście co teraz były atrakcyjne dzisiaj już dzisiaj może nam się wydać się mniej kiczowate rzeczywiście tak to się zjawił zamiast wielkiej literatury światowej, bo trzeba powiedzieć, że per PRL sporo tłumaczono współczesnej klasyki, a nawet nowości stosunkowo nowych książek wydawanych w świecie PRL w obozie tzw. socjalistycznym bardzo korzystnie się pod tym względem wyróżnia w związku z tym bywało także ludzie pragnący Czech Czechosłowacji czy w związku sowieckim pragnący mieć kontakt z literaturą światową uczyli się polskiego po to, żeby korzystać z tych tłumaczeń, ale to był arcydzieła znaczy jeśli ktoś chciał czytać literaturę i iberoamerykańskich w latach siedemdziesiątych osiemdziesiątych to miał sporo sporo książek, z którymi musi zapoznać jeśli ktoś kochał fakt, że to mógł czytać jeśli ktoś chciał się zagłębić w kamień to mógł to zrobić to były powtarzam szczyty ówczesnej światowej literatury była literatura na świecie szczęśliwie, która nam, która nas na te daty szczyty rozmaite prowadziła służyła za za przewodnika, a teraz pojawia się masa literatury popularnej PRL nas ostrzegł przed literaturą popularną, żebyśmy się ministrowie zbywali żebyśmy, żeby nasze myśli nie nie zadowalały się byle 3 słusznie niesłusznie, bo z kolei karmił np. powieścią milicyjną, ale czy czy czy czy powieścią tendencyjną takiej również nie nie brakowało, więc nie tęsknię do tego zdecydowanie nie ten literatura popularna jest potrzebna będzie musiał ją czytać, by Grecy czytali tak dalej tak dali teraz zjawia się jej zjawiają się i potoki co więcej ona jest wydawana w gigantycznych nakładach powieści forsa ta droga forsa ta są czytane wówczas niemal przez wszystkich one się nawiasem mówiąc wykazywały także w drugim obiegu co coś co jest pewną ciekawostką, dlatego że część tych powieści miała taki wymiar sensacyjny polityczne i to sprawiało, że w drugim obiegu zdawały się dosyć naturalnie naturalny teraz oczywiście widzimy w nich przede wszystkim sensacje szpiegostwo i t d. one one sprzedają się w nakładach jak dzisiaj możemy nagłośnić, ale też np. literaturę nie tyle erotyczna co ujawniające, że sfera erotyczna leku generycznego, że także ona istnieje to od Master tona podobno 450 000 jego książki osiągały wówczas przez banki niektóre się także dobrze sprzedają przy tym Arlekin oczywiście ma 2 miał 2 Serie nie wiemy w tej chwili wygląda w taką serię romantyczną i serię pożądania owo się ta jak wyrazie obie obie miały duże wzięcie no i cała masa autorów rozmaitego rozmaitego autoramentu tłumaczona podówczas bywało w sposób skandaliczny to kto był tłumaczem, kto był tłumaczem uważał, że mieszkali w Kanadzie Stanach jeśli zdarzyłoby się zdarzyło zgodzić z tak nas na redakcję książki przetłumaczonej przez przez kogoś tak Pattona na saksach, który był na Maroko czy przez jakiś czas nie uważam, żeby to była przez kod do podjęcia innej roboty już po prostu szczyt w ludzkiej twórczości człowiek chce tego, że odnosimy wrażenie, iż ów nazwijmy go jednakowoż tłumacz tłumaczył nie ma nic nie nie nie nie włada językiem jako takim PD znaczy polszczyzna była tutaj zupełnie niebywała, a strasznie ortodoksyjne panie profesorze tak na pewno nawet przez przez ileś lat rząd wysoka być tłumaczą, że zna się doskonale język obcy język Polski właśnie tak rzeczywiście tak to niema powodu tego szacunku, który tłumaczy się opowie o upominają ja bym powiedział słusznie, ale przekonał mnie pan ostatnimi laty tak tak często to co się wówczas działo oddziałuje chyba nadal na sytuację tłumaczeń to jest ogromna robota pewnych środowisk i też pewnych bardzo konkretnych osób, które starały się o to, żeby standard tłumaczenia jednak po odzyskał odzyskał poziom jaki, jaki powinien mieć, żeby tłumaczenie, by odnalazł szacunek, jakim winno się cieszyć, kiedy wtedy robiono to na rynku auto było zupełnie od od czapy, ale ktoś mógł nadążyć za potrzebami rynku nawiasem mówiąc leki nie były tłumaczone dobrze tłumaczeniem rekinów zajmowali się ludzie dla zarobku dla przetrwania zajmowanie się zajmowali się ludzie związani z książką albo pisarze albo znakomici tłumacze pod, którzy pod pseudonimami tłumaczyli rekiny po polsku były wówczas ponoć przez znacznie lepszy niż oryginalne jak one miewały, jaki smak jakąś finezję jakiś Polak, którego rzekomo w tej produkcji oryginalnej całkowicie były pozbawiane to co z tą literaturą trzydziestolecia czy można jakoś zamknąć podsumować czy można uważać się, że właśnie, dlaczego ją podsumowywać część teraz dlaczego, bo być może za 10 lat będzie literaturą, chociaż właściwie nie wiem czy powinniśmy mówić o literaturze dwudziesto sześcio, lecz panie profesorze, bo wszak wcześnie zaczęłam jakiś nowy rozdział także literacki 4 lata temu jak ten uważa no nie wiem może gadanie o tym, będziemy rozmawiali może może rzeczywiście może rzeczywiście mamy do czynienia z czymś nowym z próbą uczynienia czegoś nowego stworzenia nowej pokazania innej literatury światu np. tak dalej to owszem, mieliśmy na pewno, ale np. próba powiedzenia światu najwartościowsze w Polsce najwartościowsze jest pisarstwo religijne skazane na nas na porażkę nie niedobra szalona ona miała miejsce ono nadal do pewnego stopnia się się dzieje taka wymiana próba wymiany pierwszej ligi ekstraklasy elity literackiej tak do pewnego stopnia czymś takim mamy do czynienia, ale nie przez nie przeceniałbym ani tych prób, a już, tym bardziej ich ich efekty nie da się zamknąć ani nawet tylko po podsumować możemy zauważyć parę parę rzeczy, o których rozmawialiśmy już parokrotnie po pierwsze, nieprawdą jest, że to jest literatura sława, a wydaje mi się, że jeśli idzie o poezję wielcy poeci, którzy odeszli mają wielki następca i przy tym upierał także na tej w tym miejscu w tym studiu tyle razy nie będę tego tym razem rozwijał mówi się o prozie żona nie ma tak aż tak silnych przedstawicieli i tak nie ona paradoksalnie przez długi czas nie mogła poradzić sobie z tym co stanowiło wydawać, by się mogło jej szansę mianowicie z literaturą popularną zastanawiała się na początku lat dziewięćdziesiątych to będzie tworzył polską literaturę popularną mówiono, że np. właśnie autorzy powieści kryminalnej powieści powieści milicyjnej Teresie dostosują do nowych warunków, bo oni są obeznani z konwencją popularną sosnową się sprawdziło tylko tylko częścią, ale od kilku kilkunastu lat to literatura popularna np. kryminał ma się znacznie gorzej tak ma się znacznie lepiej przeżywa jakieś swoje dobre dobry czas, a jeśli spojrzeć na prezenty styczną prozę wymagającą imprezy, która domaga się innej uwagi ma znacznie bardziej skupionej od czytelnika to tutaj są rzeczy jednak bardzo ciekawy jest wspomniana przeze mnie Magdalena Tulli wybitna bardzo pisarka, która nie przestała być wybitne po napisaniu swoich 4 wielkich powieści pierwszych tutaj mamy kilka książek różnych autorów pierwszorzędnych np. Witkowskiego Lubiewo tu mamy Olgę Tokarczuk, która utorowała drogę innemu gatunkowi do polskiej prozy na świat tak tak też mamy mówić dalej czy pan nie wskazuje, że koń profesorze czy dopiero zaczęliśmy owych 80 podkreśla jeszcze w takim razie bardzo profesor jeśli państwo dziękuję kierownik zakładu poetyki krytyki literackiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu był państwa moim gościem informację za kilka minut o godzinie dwunastej po informacjach Mikołaj Lizut jego program dzisiejszy przygotował Paweł święta Zwiń «

Jak się prowadziła po 1989 roku? Literatura trzydziestoletnia

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Dzień dobry

Stuu, Gargamel, Gonciarz - papierowi sojusznicy kobiet

Swoją historię opowiada Łukasz Krasoń

Nowelizacja ustawy o lasach potrzebna od zaraz

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL