Amazonki północy - w poszukiwaniu grobów wojowniczek w Skandynawii

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry państwu witamy w audycji Homo science, ponieważ trwa wyborczy magazyny Radia TOK FM dziś jesteśmy w Częstochowie, ale my jak zwykle może tak zupełnie odległe od polityki przy mikrofonie Aleksandra Stanisławska Piotr Stanisławski kryzys nauki PL i nasz gość dr Leszek zgarnęła archeolog pracujący na wydziale języków skandynawskich i literatury na Uniwersytecie w Bonn i dobrze państwo stocznia dzisiaj audycje nagrywane przez Skype z racji rapem odległości nie do Rozwiń » pokonania jeszcze dla studia może też będziemy mieli studio w Bonn pracujemy nad tym na razie mamy Skype, bo tak takiej, ale temat jest na tyle fascynujące Warta wirtualnie pokonać kilometry, ponieważ pan doktor garnęła prowadzi projekt zatytułowany w tłumaczeniu Amazonki północy, który to projekt ma na celu poszukiwanie grobów kobiet wojowniczek w Europie północnej i ostatnia głośna była właśnie kilka kilka tygodni temu właśnie takie odkrycie artykuł napisany przez naszego gościa, który dotyczył zidentyfikowania szczątków kobiety wojowniczki na duńskim cmentarzu ta osoba jako jedyna na tym cmentarzu była wyposażona w atrybuty wojownika, czyli głównie w topór i teraz właśnie czy takich znalezisk jest więcej właśnie na skandynawskich cmentarzach i dlaczego właściwie mówimy o tym, konkretnym grobie czym on się jeszcze wyróżnia z pozostałych ja może na początku chciałbym troszeczkę sprecyzować, bo ten projekt Amazonki północy dotyczy oczywiście zagadnienia kobiet wojowniczek, ale nie tylko w tym projekcie interesują mnie kobiety jako wojowniczki, ale wszelkiego rodzaju relacje pomiędzy kobietami bronią także relacje symboliczne także mamy tutaj do czynienia z bardzo ciekawym fenomenem na terenie Skandynawii, gdzie pewnej grupie grobów grobów kobiecych znajdowana jest broń i rodzi się pytanie czy każdy z takich grobów możemy interpretować jako grupę wojowniczki czy dopuszczalne są jakieś inne alternatywne interpretacje tego tego zjawiska służby jego mogło być tej interpretacji wbrew pozorom jest całkiem sporo taka tradycyjna archeologia często postrzega groby wyposażone w broni jako groby wojowników to jest takie oczywiste skojarzenie, jeżeli jest miecz topór czy włócznia pochowana jakąś osobą na to ta osoba automatycznie powinna reprezentować właśnie ten status wojownika natomiast kiedy rzeczywiście przyjrzymy się uważniej temu zjawisku składania w roku broni to do grobu to okazuje się, że broń jest np. chowana w grobach dzieci często bardzo młodych jest także chowana w grobach osób bardzo leciwe no i oczywiście jest też chowana w grobach osób w sile wieku co skłania do przypuszczenia, że nie wszystkie z tych kategorii wiekowych to są osoby parający się aktywnie bolączką musimy sobie zdawać sprawę z tego, że w tych społecznościach wczesnośredniowieczne czy społecznościach epoki wikingów, o których mówimy to byli ludzie, którzy mieli bardzo rozbudowane wierzenia i świat przepełniony był myśleniem magicznym i broń również była tak mi magicznymi treściami nasycona wobec czego nie zawsze znajdowanie grobie automatycznie musiało oznaczać, że pochowana osoba była za życia bojownikiem mówimy tutaj o czasach średniowiecza nie wspomniał na początku znalezisko, którym wspomniałam to grób mniej więcej dziesiątego wieku tani natomiast zanim, jakby dojdziemy do do rozmów rozmowie naszej do szerszego opowiedzenia o tym, grobie to w kontekście tego co pan powiedział mi się nasuwa taka refleksja i kiedy broń znajdowana w grobowcach mężczyzn no to jest rzecz oczywista, że mężczyzna wojownik no na pewno wojował osobiście tą bronią, kiedy jest znajdowana w grobie kobiety właśnie okazuje się, że tak kobieta czy ta osoba, która w, której grobie znalazła się ta broń jest płci żeńskiej no to wtedy się wszyscy zaczynają zastanawiać czy aby na pewno jest możliwe było możliwe istnienie kobiety wojowniczki ja się jako kobieta oczywiście mam pewien wewnętrzny sprzeci w wobec takiego myślenia, zwłaszcza że już bywały wcześniej takie odkrycia archeologiczne, które przepisywały dany grób mężczyźnie, zwłaszcza do chodzi o takich grup w Szwecji odkryty 130 lat temu i stwierdzono tam całą stanowczością, że to tam leży mężczyzna, a potem przeprowadzono badania dna okazało się, że to kobieta w dodatku będąca przywódczynią ewidentnie liderką danej społeczności i tam wskazywało na to liczne atrybuty władzy i właśnie atrybuty wojenne czy to nie jest także my troszeczkę schematycznie myślimy o tych dawnych społecznościach i ludziach, którzy i ich rolach społecznych, które wówczas mogły być zupełnie inne niższe dzisiaj postrzegamy w pewnym sensie tak, bo też w jaki sposób stymulują takie myślenie media czy film Hollywood automatycznie, kiedy myślimy o Wikingach to widzimy przed sobą wysokich brodatych umięśnionych mężczyzn i często wyobrażamy sobie, że kobiety były, jakby tylko takim przepisem na kartach historii i były mniej istotne czy też odkrywały mniej istotną rolę tak takim życiu codziennym jak na polu walki to są pewne stereotypy, które przez lata były były powielane natomiast ważniejsze przyglądanie się to potem przyglądanie się różnym źródłom pokazuje, że na ten obraz przeszłości było wiele bardziej zaawansowane niż kobiety odgrywały niezwykle istotną rolę na arenie społecznej, a także, że w niektórych okolicznościach mogły sięgać po broń i aktywnie uczestniczyć w działaniach wojennych natomiast chciałbym chciałbym 1 rzecz też tutaj sprecyzować, bo to też nie do końca jest także każdy grób męski, w którym znajdowana jest broń jest w tej chwili przez archeologów uznawane za grób wojownika bardzo często się tak jak mówiłem wcześniej bardzo często się zdarza, że np. broń znaleziona w takim grobie nie nosi jakichkolwiek śladów użytkowania oznacza, że mogła zostać przygotowana specjalnie na okazję pochówku i niekoniecznie zażycia należeć do do zmarłej osoby pogrzeb jest czymś w rodzaju performance on jest bardziej przeznaczone dla osób żywych, które chcą coś zakomunikować coś pokazać niż dla osób zmarłych także tutaj docenianie tych symbolicznych właściwości nie obroni, ale innych przedmiotów kontekstach grobowych jest jest bardzo ważne i ości od lat sześćdziesiątych archeolodzy stopniowo zaczęli porzucać taką takie postrzeganie grobów jako luster życia bez względu na to czy to dotyczy grobów męskich 3 czy kobieta, więc tę kwestię zawsze trzeba trzeba mieć tutaj na uwadze mówiąc o znaleziskach broni w kontekstach grobowe, a jak sytuacja się przedstawiała w przypadku tego grobu, którym wspominałam, czyli grobu z dziesiątego wieku znalezionego na cmentarzu w Danii, który jako jedyny był wyposażony w broń na tym cmentarzu to sytuacja jest bardzo ciekawa to cmentarzysko jest na wyspie Langeland, która jest bardzo ciekawie położone, ponieważ ona leży pomiędzy zatoką Gdańską, a wielkim autem, czyli jest niejako pomiędzy światem można powiedzieć Słowiańskim, a skandynawskim na tym cmentarzu znaleziono łącznie około 50 grobów i ten grób, którym rozmawiamy to jest grób, który był 1 z najbogatszych na tym cmentarzu szkół w tym sensie, że był bogato wyposażony w rozmaite przedmioty i ulokowany był taki dość odosobnionej można pokryć część tego cmentarzyska, gdy w latach dziewięćdziesiątych opublikowano raport z tych badań kilku miejscach w tym raporcie bardzo wyraźnie podkreślano, że ten grób należy do kobiety i że ta identyfikacja płci nie budzi jakichkolwiek wątpliwości i również oczywiście zaznaczono co w tym grobie było znalezione i te znaleziska są ciekawe, ponieważ po pierwsze, był to tzw. grób komorowy czy coś w rodzaju podziemnego domu czy podziemnego pokoju wyłożonego drewnem tworzącego pewną pustą przestrzeń i ta zmarła osoba wewnątrz tej komory została złożona dodatkowo w trumnie i w tejże w tej komorze znajdował się topór, który jest ewidentnie toporem bojowym nie jest to topór służący do działań przydomowych ciesielskich budowy Łodzi czy czegokolwiek innego takiego czysto utylitarnych go jest ewidentnie topór bojowy ponadto zmarła kobieta miała także arabską moneta z dziesiątego wieku, która też datuje nam jakimś sensie moment, kiedy tego pochówku dokonano znajdowało się tam również w tym grobie krzesiwo dokształcania ognia, który ciekawe, ponieważ tego rodzaju określiła są bardzo rzadki na terenie Danii, ale dość popularne na terenach słowiańskich m. in . na terenach Polski i podobnie zresztą jest samym toporem, bo on również jest charakterystyczne dla obszarów skandynawskich, ale mamy bardzo bliskie do niego przedmioty analogię właśnie z terenów Słowiańszczyzny zachodniej w tym terenów dzisiejszej Wielkopolski Mazowsza i trochę bardziej na na północny wschód, a sama charakterystyka grobu ona też była słowiańska, ale tutaj trudno mówić o tym, żona jest typowo słowiańska, ponieważ groby komorowe epoce wikingów czy w tym 1011. wieku były takim międzykulturowym fenomen one były popularne zarówno na terenie Słowiańszczyzny jak i Skandynawii wysp brytyjskich to był sposób grzebania ludzi, którzy należeli do elit społecznych to był rodzaj grobu, który wymagał dość dużego nakładu pracy i jednocześnie przygotowanie takiego grobu świadczą o tym, że pochowano w nim osoba była kimś ważnym natomiast co w jakimś sensie łączy ten duńskiej grupy ziemiami polskimi to, że w grobie komorowym była dodatkowo trumna i właśnie w takich formach groby komorowe najczęściej są znajdowane na ziemiach polskich, czyli jest drewniana komora, którą dodatkowo złożonej strona takie zwyczaje są stosunkowo rzadki na terenie Skandynawii, gdzie zmarły do grobów komorowych raczej, żeby się właśnie bez pojemnika niejako na ciało bez trumny, ale stoisko wystarczy, by powiedzieć, że po prostu, że to była Słowianka myślę, że nie należałoby przeprowadzić tutaj dodatkowe badania chociażby badania izotopowe i myślę, że dodatkowo badania dna, które by mogły w tym momencie jeszcze silniej, aby potwierdzić biologiczną płeć to zmarłej osoby, a część badania izotopowe są w stanie nam pokazać np. gdzie ta osoba się wychowała ich, w jakich miejscach bywała w różnych okresach swojego życia, niemniej jednak tutaj jakby i forma grobu i przedmioty, które są w nim złożone i mocno wskazują na to, że mogła to być Słowian jeszcze czeka gości ten topór tam znaleziony to był topór, który były PEM ceremonialne paradny czy był używany w jakiej walce jesteśmy w stanie stwierdzić miałem ten opór w rękach on jest dość dobrym stanie, ale też okrywa go dość na warstwa korozji także trudno powiedzieć on był używany, jakby używane nie ma na nim żadnych dodatkowych zdobień żadnych dekoracji także nie był to topór paradny raczej był to po prostu funkcjonalne topór bojowy czy Panny grób ten pochówek jakoś pasuje do pozostałych grobów z tego miejsca, ucząc się wydaje się zupełnie oddzielną mówi pan, że jest fizycznie oddzielone od nich no i ma inny charakter czy czy to było dziś powiązanie między tymi osobami czy raczej nie tego na chwilę obecną nie wiemy natomiast on jest inne przede wszystkim dlatego, że to jest jedyny grób z bronią na ten cmentarzysko już ten fakt czyni go czym szczególne oprócz tej komory, która jest też jakimś symbolem statusu mamy także na powierzchni tego tego cmentarzyska był także duży kamień, które oznacza miejsce właśnie, w którym pochowano zmarłą osobę być może po to, żeby ci, którzy przychodzą na NATO cmentarzysko pamiętali, gdzie taka ważna postać była złożona nad nami, ale pracuje wyobraźnia i sobie wyobrażamy, że to rzeczywiście Słowianka została złożona w tym grobie i że ona w czasach wikingów była wojowniczką i rzeczywiście używała tego topora bardzo chcielibyśmy, żeby taki scenariusz był prawdziwy oczywiście tego mogą dowieźć lub wykluczyć dalsze badania natomiast my chcielibyśmy jeszcze w następnym wejściu audycji, które będzie dostępne w podcaście na archiwum Radia TOK FM podpytać naszego gościa o to, skąd kobieta ze Słowianki mogła w ogóle jak jak mogła się pojawić w Danii w dziesiątym wieku czy takie po podróże wędrówki osób ze Słowiańszczyzny były w tym czasie popularne właśnie w tym kierunku od państwa, ponieważ trwa, a wyborczy magazyny Radia TOK FM teraz będziemy wracali do Częstochowy, a tych państwach są zainteresowani ciągiem dalszym tej opowieści zapraszamy do Spodka stów na stronie Radia TOK FM rozmawiamy z dr. Leszkiem gardę archeologiem pracującym na wydziale języków skandynawskich i literatury na Uniwersytecie w bony Zwiń «

Amazonki północy - w poszukiwaniu grobów wojowniczek w Skandynawii

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: HOMO SCIENCE

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 00:00

Najnowsze Podcasty

"Samotne oceany. Historia Krystyny Chojnowskiej-Liskiewicz, pierwszej kobiety, która opłynęła świat solo"

Reguła Łuczaja - kosić trawę wtedy, kiedy jest po kolana

Ile dzikiej zieleni w mieście a ile uregulowanej "za miliony"? Spór o Psią Górkę w Warszawie

Wojtek Mazolewski. Jego deklaracja "Jestem"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL