Historia kolei żelaznych

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór Radia TOK FM był to 1 z wielu w dziejach w ręce Książąt austriackich za młodu Karol Ludwik głowę nogi miał zajęte balami w latach późniejszych popadł w emocje żywota dokonał nabawił się tyfusu podczas pielgrzymki do ziemi świętej zaszkodziła mu woda Jordanu ale zanim umarł zdążył pokierować uprzywilejowanym towarzystwem akcyjnym galicyjskiej kolei budujący mgnienie Zachodu na wschód po zewnętrznym północnym łuku Karpat ruszono z Krakowa przez Bochnię Rozwiń » Tarnów do Rzeszowa dołączono Łańcut Przeworsk, a w kolejnym roku dostosowano do Przemyśla kolej galicyjska obsługiwała wówczas już prawie 300 000 pasażerów rocznie i to raptem 35 lat od pierwszego 13 ze stopą do Darwin ton, bo rozwój kolejnictwa ruszył nomen omen pełną parą jak gdyby tylko budowniczy czekali aż ktoś lokomotywy z wagonami nośnych wymyśli tym kim będzie człowiek sukcesu tamtych czasów George Stevenson, czyli od pisania krów do pomników za życia naprawdę spektakularna kariera początkowo sformułowałem zasadę ścisłego związku między torem lokomotywą zaprojektowałem taki szyny, które bez żadnego ryzyka mogły wytrzymać dynamiczne uderzenia kół lokomotywę, a skoro jest pojazd tor napęd to można jechać lokomotywa epidemia ludzie przestają oczy i gadają, że wehikuł to pewne zwierzęta domowe straszy krowy mleko stracą kury przestaną nieść w okolicy zrobi się ciemno za dnia, bo dym przesłonił niebo, ale okazuje się, że nie słońce świeci dzieci się rodzą jajka też są zatem po kilkunastu kilkudziesięciu latach budują niemal wszyscy Niemcy Francuzi Szwedzi Duńczycy Grecy Amerykanie też dlaczego by nie Austriacy mieliby połączyć linią kolejową rozległe połacie monarchii habsburskiej, a zatem na odcinku kolei galicyjskiej ruch i rozbudowa od Przemyśla przez Mości ska sądową wiśnie i Gródek Jagielloński aż po Lwów jest 4listopada 1800 sześćdziesiątego pierwszego roku wieczór Radia TOK FM jest z nami już Jerzy Lemański narodowe muzeum techniki dobry wieczór dobry wieczór pani dobry wieczór państwu będziemy rozmawiali o historii kolei żelaznych to taki cytat na początek Kurier warszawski po otwarciu w 1800 czterdziestym piątym roku pierwszego odcinka drogi żelaznej Warszawsko wiedeńskiej pisał kiedyśmy zaczynali dziewiętnasty wiek istnienia świata pierwszego lata ani by były śmiałe uwierzyć wielki i skuteczne rezultat wynalazku, który sposób podróżowania na lądzie morzu w zupełności przekształcił wynalazek statków parowych i późniejsze zastosowanie siły pary do kolei żelaznych uczynią minione lata na wieki pamiętne mi to już była, a kolejna linia na ziemiach obecnej Polski pierwszą uruchomiono kilka lat wcześniej 22maja 1800 czterdziestego drugiego roku był to fragment drogi żelaznej górnośląskiej z Wrocławia do Oławy dziś rocznica uruchomienia odcinka Przemyśl Lwów 4listopada 1800 sześćdziesiątego pierwszego roku ale kiedy się stało to historia kolei żelaznych była już na świecie mocno zaawansowana wszystko zaczęło się w wielkiej Brytanii kiedy, dlaczego można nawet polemizować ta nowoczesna współczesna nowożytna kolei zaczęła się w wielkiej Brytanii tak naprawdę zaczęła się jeszcze jedno mogę powiedzieć, że starożytnej Grecji i nie mogą powiedzieć, a elity już jeździli już robili takie drogi, które miały rowki co kolejny tak kolejny istotna w ogóle prawda kolei od kolei, tak więc tutaj no opinie są różne jej nie generalizując, że kolej rzeczywiście powstała ani ta nowożytna tak, ale jest taka w gestii miejsce takie, które dziś jest po opony prawda tam rozdzielone kanałem korynckim kanał koryncki zbudowano tam w latach dziewięćdziesiątych dziewiętnastego wieku wcześniej Peloponez był połączony z pełnym lądową Grecją, ale jeszcze w siódmym wieku przed naszą erą na przełomie 0607. wieku przed naszą erą już tam zbudowano drogę właśnie takimi koleinami proszę sobie wyobrazić, że to władał wtedy bada wtedy korytem Brian per Anders to taki władca absolutny i on zdecydował, że właśnie tam chciałby budować kanał, ale to było za drogie przedsięwzięcie wobec tego zdecydował się bać na taką drogę to była droga wyłożona dba innymi płytami typu ty tutaj był kolejny proszę sobie wyobrazić, że po tych koleinach po tych rocka jeździł bus taki specjalnie skonstruowane z dużymi kołami dni ciągnięty za pomocą lin przez ludzi przez niewolników konkretnie na ten wóz najpierw ładowano towary, ale pewnie się też ładowano statki całe statki transportowano czystości narodu tuż no precedens w skali całego całej starożytności tak dużą odległość przetransportowano całe statki na odległość około 67 km co było bardzo korzystne, dlatego że naokoło stawki musiałby nadrabiać około 400km, więc to ich było przed naszą erą wśród mówią jasno trawa u starożytnych Greków Rzymian były kamienne torowiska były tory prymitywnej konstrukcji średniowiecznych kopalniach, ale oczywiście nie chodzi o ten moment rozumiem para buch koła brał no to rzeczywiście Anglia tutaj czapki budżet przed Anglikami, bo tak to było łatwiej mieli tradycje, bo 17 wieku wkopali się pojawiały jakiś tam wózki na szynach w początkach dziewiętnastego wieku już jesienią był popularny w transporcie transporcie osobowym, ale pamiętajmy, że jednak jeździły konie jeździł ciągnęły konie prawda to był wóz jakiś dyliżans, który przygotowano koła odpowiednie do rozstawu tychże i to jeździło konie ciągnęły, ale nie oszukujmy się w tym czasie powoli zaczynała się pojawiać ta energia parowa maszyna parowa, bo komend wcześniej na początku pierwszej połowie w połowie osiemnastego wieku potem dzień złoty trupa u ulepszył maszyna dokument potem pierwsze pojazdy próby Francuza kują, który to Unia zbudował taki wóz 1700 sześćdziesiąty dziewiątym roku uzna pary nie wyszło to do końca, dlatego że było uznano, że wynalazek za zbyt niebezpieczne on chyba prezes walczy z wojskiem lub piętnastego prawa i może wymknąć spod kontroli, którzy by pani był to się spod kontroli Rooney musiałbym, bo tam cały mechanizm rolniczy był połączony z kotłem więc, żeby kręcić kołami to należało tylko tematu ładnych parę podważyło to nie każdy sobie dawał rady trzeba mieć siły po prostu, więc ten pojazd nie był władny podobna palą tym interesował, ale tak naprawdę to to to był pierwszy od zapłaty tak to powiedz wygląda ale gdy potem pojawia się taki pan Ryszard rewizji, których tysiące siódmy czwartym roku zbudował rzeczywiście pierwszy spowodował ruszyła pierwsza kolej z parą obozy z tym, że pojazd Trafika nie był on korzysta z innowacji batalie sobota robił wozy, które jeździły po drogach i robił lokomotywy, ale nie oszukujmy się były to urządzenia na tyle prymitywne, że nie miały tej funkcji użytkowej, owszem, one jeździły, ale w tym przypadku zastosowanie koni było bardziej opłacalne rewizji chciał pokazać swój wynalazek, gdzie go przeważnie nikt nie był zainteresowany, bo kartek obliczył ile sam musi zakupić tutaj ile i ile za wydane naprawy, bo to się co chwilę psuło uznała uznali wszyscy to jest no niezbyt jest zbyt opłacalne to się za bardzo opłaca rewizji nie osiągną właściwie nic stosowany wyjechały z Europy i tam do Ameryki Południowej zdaje się do Peru potem wrócił dla wielu umarł w biedzie pochowany został na cmentarzu dla ubogich poza tym pamiętają jeszcze 1 rzeczy początki w ogóle takiej kolei, gdzie konie nie miały do roboty były trudne z racji tego, że ona tak taką budziła przerażenie przez parowóz nie oszukujmy się parowóz strasznie dużo jak żony dźwięków buch para sapanie hałas ogromne dym dym do tego prawda to ludzi przeraża tych prostych ludzi zraża oni byli niektórzy kojarzyli, że jakiś wynalazek biała domaga coś wspólnego z mocami piekielnym ludzie zwyczajnie się tego bali dalej zresztą, jeżeli pan pozwoli to zupełnie bo kiedy w parlamencie angielskim forsowano projekt budowy linii kolejowej Manchester Liverpool to było 18002006. roku to właśnie mieszkańcy terenów pisali takie petycje absolutnie nie, ponieważ wpadli w panikę były groźne rozruchy np. robotnicy przysłani do pracy musieli przerwać zajął robotę, bo uciekali przed atakującymi z mieszkańcami i zarzuty były następujące wehikuł wystraszy zwierzęta domowe krowy stracą mleko kury nie będą znosić jajek w lasach wyginie zwierzyna wzrośnie liczba poronień kobiet dym z lokomotywy przesłonił niebo nie będzie widać słońca, więc nawet dzień będzie ciemno, a demon ile domom lasom zagrozi porządne jeszcze byli także ekonomiści, czyli nie prości ludzie, którzy przewidywali ogólny kryzys gospodarczy, gdyż brak koń miał spowodować nadmiar słomy siana tak, gdy pani świetnie przygotowana znacznie lepiej ode mnie, bo ja znam ten cytat, ale tam zdaje się też mówiono taka, że wszystkie ptaki giną rzeczywiście ten lobbing przeciwko Anka była krajem konserwatywnym jest krajem konserwatywnym wszystkie takie nowinki niechętnie były przyjmowane przez zwykłych ludzi do tego dołączyli właśnie ten strach niektórzy lekarze na plac publiczny przy prędkości powyżej 45 km na godzinę ciało zacznie odpadać kawałkami tu wina, bo 45 km na godzinę człowiek się poruszać na koniu powiedzmy też sobie radzi, ale powyżej 45 był nieznany wobec tego lekarzem, mówi że przyroda nadała maksymalnie tyle ile mogła dalej będzie chciało odpadał no takie bzdury różne były przecież mało tego co pani powiem jeszcze tutaj pani mówiła tych prostych ludzi, ale tutaj inżynierowi wspierali nawet te ślepy rozumieć inteligentni ludzie wykształceni napraw przez 10 lat nikt nie mógł przeforsować tego jak będą zachowywały się koła w przypadku lokomotywy napędzanej właśnie silnikiem ani ciągniętej przez konie tylko się będą ślizgały niejedną mówili, że się będą ścigały inni mówili, że nie będą się zdały ta ten spór śmieszny spór trwał 10 lat ponad 10 lat kilka międzynarodowych w sprawie sprawdzić w praktyce tylko po prostu rzucono awanturował się jak mali chłopcy 1 ludzie nie będą budziły dużo biedy jeśli dały drudzy mówili, że ślizgały się nie będą nam wystarczyło to sprawdzić potem rzeczywiście zaczęto sprawę, bo ta kolej się pojawiała w Anglii już już w niektórych miejscach, bo pani na pewno powie rok 18002005. prawda 37 września tak dalej tym roku aktor rzeczywiście, chociaż bywa, że parowóz na tej trasie działa musimy powiedzieć o brytyjskim inżynierze i ojcu, kto tak robi tak zabrać, dlatego że jak tylko 1 rzecz powiedzieć, że rzeczywiście mówi się tam narodziła kolej to prawda, bo to była linia, która miała regularne połączenia pasażerskie towarowe natomiast kolej z parowozami tak jak ja wcześniej jeszcze był remis 2004 dziś na pół rywali było dalej okolic już istniały zdaje się jakaś linia kolejowa, gdzie to tabu pierwszy wypadek kolejowy rok 18002001. czyli przed tą linią, który za chwilę będziemy mówili, ale tak naprawdę ambicji cały świat barw rzeczywiście ta linia Dell Intel taką istotą była pierwsza sława nie byle jaka linia, bo od centralnego Zagłębia górniczego do miasta portowego Darka ogromne zawsze i rozwoju tu jedno lubi się pięknie harmonizował trzeba na umowę na raka kolej rozwijała gospodarka dzięki rozwiąże się gospodarka rozwija się kolej tak było przez cały dziewiętnasty wiek i tego się nie zaprzeczy oczywiście natomiast o tej linia moje słowa tam po raz pierwszy tak naprawdę ustalono, jaka ma być, jaki ma być rozstaw torów metal znamy prawda 1430 lecia tamtejszej gminy w 2430 Rosjanie mają od 500 ileś natomiast w 1430 mm to są dokładnie 4 stopy oraz 8,5 cala tak, dlaczego akurat nie ma nie wiem też zostawia na tym, dlaczego akurat tyle po prostu uznano, że będą prawdopodobnie była to najbardziej optymalna w tych granicach właśnie tata ta szerokość i w każdym razie ona została tam taki wzorzec został postawiony i od tego czasu wszystkie tory w Europie metry kg sera tak od tego czasu wszystkie wszystkie koleje w Europie poza rosyjskim, ale tutaj bowiem później dlatego rosyjskie były trochę szersze nawet stan rzeczywiście rzeczywiście była ta był taki rozstaw rozstaw szyn pani chciała powiedzieć teraz o panu właśnie rzeczywiście kim był, kto to był gest ten co prawda realnie Stevenson dach rocznik 1700 osiemdziesiąty pierwszy WIG 8 lat pasł krowy potem był poganiać konie pomocnikiem palacza dorabiał jako damski Krawiec nauka zaczyna dopiero w wieku 18 lat np. takiej wielkiej osobistej kariery tak po rewolucji przemysłowej to był chłopak z jakich tam małe miejscowości rzeczywiście on był analfabetą do osiemnastego roku życia on jego ojciec co prawda miał dużo wspólnego z maszynami para panowie, bo był palatyn do chłopa od małego się oswaja maszyną parową, ale nie było pieniędzy, ale ani na kształcenie muszą pracować tak jak pani powiedziała tam na miejscu uwagi buty sól dałbym się zegarki naprawić lub mechanik lubi wszystko związane z techników mechaników i chciał właśnie twórczego marzeniem było stworzyć jakąś tam lokomotywę, bo tak jak pani powiedziała, że urodził jest około 1700 osiemdziesiątego roku tak o 1001100 osiemdziesiąty pierwsze 80 pierwszy wobec tego, gdy rewizji pierwszy raz pokazał swoją kolej na 23 lata, zanim pokazał już od kolei mówiło, czyli chłopak był nastolatkiem, kiedy słyszał, że gdzieś tam ktoś coś takiego robi on jako pasjonat tej techniki mechaniki był zainteresowany chciał sam marzył o tym, żeby zbudować taką lokomotywę i rzeczywiście zbudował w 1800 czternastym roku powstała jego lokomotywa pamiętają jeszcze o tym, że zestawia on sam wychowywał swoje dziecko, dlatego że jego żona zmarła, bo faktycznie tam przy porodzie chyba drugiego dziecka więcej wychowywał swojego syna, który potem też bardzo dla kogo dla kolei światowej zrobił i 1800 czternastym roku 1 on zbudował pierwszą lokomotywę tutaj też nową pasowałoby określenie pierwsze koty za płoty, dlatego że ta lokomotywa też nie do końca była udana, ale on w tym czasie kształcił się nadal studiował samouk to był studiowały zapisał nagi tam kursy studiował prawa fizyki on dopiero to wszystko poznawał do tego nabierał niezwykły praktyki tak dużej praktyki, że w momencie, kiedy powstało kilka lat później powstało Towarzystwo budowy właśnie tej kolei de link do 100 ton jego powołano na tego konstruktora, który zapewni niż zbudowanym zbudowanej kolei odpowiednią lokomotywę, bo zresztą chyba konkurs ogłoszony, który on wygra, gdy tak, ale konkurs jest największy kogo zawód ogłoszony był przed koleją przed budową kolejnej Tate Liverpool to tutaj droga pójdzie tam dopiero w ciekawy konkurs tutaj tutaj nie było takiego spektakularnego tam rozważano po prostu inne nazwiska natomiast, jeśli więc zrobić lokomotywę dojrzałą, chociaż dzisiaj w perspektywie czasu możemy powiedzieć, że ona nie była zbyt udana ona bata tego dobra, bo jeździła po pierwszej linii i poradziła sobie z wyznaczonymi tam zadaniami życie potrafi zaciągnąć taką taką prędkością potrafiła brzmi za ADO punktu z punktu ADO niedbale i właśnie dojechała wykoleiła jakoś wagoniki czasami, żeby koleją nawet podczas pierwszej podróży tak ten kolejny tę linię zbudowano w ciągu kilku lat i rzeczywiście tak jak pani powiedziała 2007. zdaje się września 18002005. roku było uroczyste uroczyste otwarcie i proszę sobie wyobrazić 30 km na godzinę taką prędkością chwilowe tak na 1 odcinku osiągnięto prędkość 40 km na godzinę chciały sprawić niewiele to niewiele to absolutnie fachowa literatura na temat wie moim zdaniem nie przekazała 25km/h średnia tam być chyba 1311 km na godzinę wyszła właśnie nawet chemii, dlatego że w pierwszej pierwszym konkursie tam wypadł z toru 1 wagon urwało się koło po prostu ten wagonik już nie dało się tego naprawić tego zwyczaju odczepić zostawić, ale kolej pojechał zdjęto do kolei pojechał dalej ta kolej LOK to się nazywało loco można, by łan tak będą nagrana nazwał tę swoją lokomotywę to niebyła pierwsza przedniego zbudowana lokomotywa, ale pierwsza, która w praktyce została wykorzystana pierwsza, która coś tam już znaczyła, na której będą zarobił zbudował ją nie są winne są tylko zbudowaną z synem, bo jesteś już wchodzi ten wiek dorosły i zrobił to Robert Janson i możliwe są one jest ta lokomotywa taki podział nie była taka rewelacyjna ono nauka jeszcze nie tzw. pomylił to znaczy ona miała bardzo małą powierzchnię grzewczą czyli, żeby maszyna miała odpowiednią moc trzeba było zrobić ten kocioł ogromny atut, ale Nowak zrobiło się ogromny Tomasza przybierała na wadze na maszcie no i ta wielka masa powodowała zamach na nie dawała sobie ze wszystkim radę, więc ona nie była taka mocna, ale radziła sobie chodzić po paru latach była zupełnie zostawiała, bo potem pojawił się powinien pozostać maszyny być bardziej wydajne na tym dzisiaj w muzeum, bo ona zachowała natomiast lokomotywa Stevensona ważyła 6 półtony miała takie 4 koła wysokie i koła po 120cm napędowe jej rynku zdaje tam dochodziła do 20 chyba 45km/h z tego co ja się orientuje, ale panie przychodzą tu sprawdza, bo ja tak sobie głowy tej chwili może 40 i nie bardzo dobre, ale powiedzenie, iż będzie 40, gdzie ja uważam, że nie co ważne tu nie chodzi nawet tę prędkość, bo taka prędkość i tak była nie do utrzymania 40 km na godzinę co innego warte istotne jest to, że ta lokomotywa w pierwszym swoim dziewiczym rejsie tym, którzy nie widzę pociągnęła chyba tam 1112 wagonów z węglem i do tego jeszcze 20 górników z pasażerami to jest bardzo prawda to niebyły takie wagony jak dziś w dzisiejszym tego słowa znaczeniu był mały wagon jak państwo widzicie na ślad po starówce dziś tam jest takie takie lokum tym malutkim wagonikami to właśnie takie były wagony naprawdę 4 kopuł bez problemu mógł nastawić na tory takie mogą stawić na tory cała długość pociągu tam zdaje się wnosiła tego zaprzęgu wynosiła 120m, więc przyjąć, że tam było 30 wagonów to było po 4m na wagon, więc to były i w dodatku tam były upychane są osoby, bo tam było 15 miejsc przewidzianych 15 jest do 1 wagonika podobno więcej tam się dostało i każdy chciał się Szalacha oczywiście każdy chciał się przejechać, więc to wszystko ważyło 80 ton także ta maszyna jednak musiała sobie z takim ciężarem pojawić poradzić z tym zawsze nie uzna nie na pewno 40 km nie była w stanie tych 80 stąd pociągnąć taką prędkością tak jak podział średnia była tam około 111111 km co jeszcze istotne wedle wszystkich przepisów jak banki w tym czasie obowiązywały przed tym pociągiem na musiał doszukać się jechać jest oznaką jechał rzeczywiście to było tak jedzie na koniec plagą cały zaprzęg, czyli lokomotywa jeszcze wagą i stymuluje biegli biegli albo na początku powoli ruszać ciekawscy, którzy nie załapali się na ten pociąg pociąg i ona tam prędkością 8 km na godzinę 9 się poruszała to jest można było można szybkim krokiem, ale takim drukiem za to marną zatem jeździec na koniec Rocco, a musiał ostrzega, że sąsiedzi obu, bo ktoś inny jak kto się w bok, jakby nie wiadomo zawału dostał prawda no bo czegoś takiego ludzie muszą mieć element znają tak, jeżeli strona 6 cali flaga duża flaga no znany z lokomotyw Express trwa walka Anglii co prawda troszeczkę później, ale jednak Anglicy byli bardzo powściągliwi oni bardzo dlatego między nimi motoryzacja w Anglii przyspieszy 10 lat w ogóle prawie nie rozwinęła nie rozwijała w stosunku do motoryzacji w Niemczech ty czy we Francji duży inna bajka w każdym razie uznano, że ten debil sam debiutancki Kus ten to ten początek tej tej linii był bardzo udany był wytworem zrobiono duże auta na 100 osób w ratuszu także rzeczywiście to wszystko fajnie wypaliło natomiast cały czas były te obawy tych ludzi, że to spowoduje nawet zaćmienie Księżyca mówiono takie były głosy właśnie utratę tlenu śmierć ptaków jak sam z rzeczywistością co innego dochodziło jak pani Podemos chodzi tu była konkurencja ta kolej pamiętajmy w tym czasie Anglia bank już jeździło po druga kilka tysięcy bilansów poczta dysponowali czasami kilka tysięcy było w rękach prywatnych wtedy szansę rozwoju ludzi i właściwie zaspokajały potrzeby transportowe na lądzie na lądzie w brytyjskim zatem oni wszyscy, którzy zaczepiali i czerpali zyski młodych ludzi sporo, bo obawiali się konkurenta jest obawiali się konkurencji i przewoźnicy i właściciele i bilansu i producenci producenci może trochę mniej, bo liczyli na to, że będą produkować oraz wagony ci, którzy je tylko nimi handlowali to wszystko miało spowodować, że oni stracą pracę, więc niby tak samo powiedzmy we Francji pojawi się sama notabene przez Polaka wynaleziony przez pana Baranowskiego wszyscy kolejarzy protestowali powiedzieli, że taki sama zastępuje pracę 56 kolejarzy wobec tego oni związki zawodowe nie chciały zgodzić, żeby semafory prowadzi tak samo tutaj ta kolej miała ciężkie zadanie, bo to powodowało redukcji etatów spadek 0, ale z drugiej strony potrzeba gospodarki była tak duża, bo przecież właściciele kopalni w Anglii tracili mnóstwo pieniędzy właściwie, pokrywając koszty wydobycia właśnie poprzez transport, bo do transportowania gdziekolwiek go wydobytego węgla kosztowało tak dużo, że w zasadzie zyski już nie były tak znacznego węgiel przecież to również różne inne niezwiązane jakiś materiał bawełna czy coś takiego np. transport do Stanów zjednoczonych był klucz z Manchesteru Liverpoolu do Ameryki niż z Manchesteru Liverpoolu tu przechodzimy właśnie do tej drugiej-li drugiej linii, bo ja tak jak zapytać zauważa Jakub zapytać o kolej to większość mówimy ciasto lider portali, dlaczego one tak znana dla nas taka ważna, chociaż miała tylko 50km, ale Oleszczak, ale linii tej pierwszej tury rozmawialiśmy dalej tą tak tak tam nikt tak dobrze doskonale nie wie nagle wszyscy wiedzą o tej linii, bo znają przynajmniej o linii Liverpool Manchester dlatego one tak bardzo nauczyć się długa i to i co jest ważne Otóż na tamtej linii było był taki podział, że parowozy obsługiwały przewożone towary natomiast osoby, które jeżdżą ludzie tu jeździć zaprzęgami konnymi to była kolej konno parowa nawet taka taką kolej, gdyby rozważano, żeby zbudować w Polsce tylko Warszawsko wiedeńskiej po wiedeńsku początkowo miał być to kolej kolej jednotorowa na szczęście do tego nie doszło, ale o tym, będziemy chcieli, by nie mieli czasu jeszcze sobie powiemy na temat wracamy teraz nasze Angie tak od razu powiedzmy, jeżeli chodzi o czas, bo to jest niezwykle istotne, bo mamy tutaj ten dziewiczy przejazd parowozów, które pan przed chwilą powiedział wspominał rok 18002005. natomiast trasa Manchester Liverpool zostaje ukończone 4 lata później 18002009. to idzie szybko, że 15września 1800 trzydziestego roku uroczyste otwarcie były tam rozmaite VIP-y tak i był Stevenson, który powiedział wówczas tak wy młodzi doczekać czasu, kiedy kolej żelazna zastąpi wszelkie inne środki lokomocji tor kolejowy będzie gościńcem zarówno dla króla jak dla najuboższych jego poddanych to akurat sprawi, że wszyscy za chwilę będą podróżować koleją jeśli są już wtedy no osobą bardzo szanowaną tak jak pani podziału 80 roku się urodził tu rok 1800 trzydziesty pan już miał pan finansowych na 50 lat był fachowcem rzeczywiście chyba najlepszym o tym, świadczy chociażby właśnie ten konkurs szukam właśnie żużlowy konkurs na wzięły udział w tym jak i 5 lokomotyw były tam postawiono odpowiednie warunki to znaczy, że ta lokomotywa musi przynajmniej wino 20 ton z prędkością 16 km na godzinę rzekomi ma być do 4 pór metra wysokości, dlaczego kominy były takie wysokie kary lokomotywa chodziło o to, żeby też liczba panu bardziej wydajne, żeby był większy cud po prostu nie było u ten komin wytwarzał CUK, więc konstruktorzy chcieli jak najwyższy komin, ale znowu było niewygodne, bo inny inne wiadukty trzeba było budować tak dalej, więc komin maksymalnie 4 pół metra maksymalnie 6 szkół, a cena do 550 funtów nagrodą za zwycięstwo było 500 funtów, czyli praktycznie zwycięzca miał wycofanie kosztów tylko próby wyprodukowania zbudowania takiej takiego urządzenia no i nie oszukujmy się faworytem burzliwe, chociaż kilka innych lokomotyw zasługiwało na na uwagę była lokomotywa 1 bardzo lekka nasze oba nazwała nowością w latach nowinkach coś takiego na każdym razie ta lokomotywa była lekka bardzo dobrze sobie radziła, ale niestety nie była tak solidne jak lokomotywa jest na Bolko ma 2 imiona i była dobrze sobie radziła miała dobre parametry i przede wszystkim doświadczenie to doświadczenie prawda finanse odbudowa własność nie psuło się tak szybko te awarie ciągłe awarie to był powód do chyba podczas tego konkursu 2 lokomotywy w ogóle nie ukończył biegu prawda, a danie wystartowała, bo tam było oszustwo ta lokomotywa nie pamiętam z dnia na Grochowie, ale kryteria masy ciała ukrytego w konia ktoś strasznie zależało na tych 5 punktach nagrody zatem co zrobił budował całą lokomotywę około tak wyglądała, jakby musieli zarówno na środku biedna kabinę kabina tam stała i dawano odpowiednia tam ukryty znaki w gabinecie jest kapitał ciągnęła jakich parady czajnik udawał, że lokomotywa po pracuje tak to było takie oszustwa, ale szybko wyłapane inna lokomotywa z kolei miała za przejechała ładnie poradziła, ale miała za wysoką wagę, czyli masy, czyli nie spełnia tych parametrów i co jeszcze ważny tylko motywy takie pojazdy psu lub awarię wszelkiego rodzaju awarie w pierwszych latach to było przekleństwo i wiadomo wszyscy powszechnie wiadomo, że ten, kto zbuduje jak najmniej awaryjne lokomotywy wygra poradzi sobie lokomotywy się psuł i szyny się psuć proszę o 1 rzecz pamiętać, że na początku szyny były dużo większe i one były wykonane z zalanych staw sztab żelazny one łamały zwyczajnie się łamały dopiero po 1800 dwudziestym roku pod ciężarem lokomotywa lata oczywiście dopiero zaczęto pod od 2020 stopniowo wprowadzać, czyli walcowane dłuższe niż te odlewane i one były bardziej elastyczny lepiej sobie radzono lepsze podkłady zatem obliczyć, jakie te podkłady jak często mają zdrowe to taką stopniowo stawała się coraz bardziej dojrzała to nie było teraz musimy pamiętać, że kolejne to pojazd tor oczywiście pojazd tor no i tutaj bezkonkurencyjna rzeczywiście w tym konkursie okazało się lokomotywa ona rakieta nazywała lokomotywa finansowa i ta rakieta zeszła użytek i wtedy ruszyła kolejne testy lider jest dlatego taka ważna istotna, dlatego że taki podział tam przewożone konie jeździły bardzo zdawkowe kolej Liverpool Manchester była pierwszą kolejką na świecie, która była zbudowana po to, żeby jeździły parowozy i tylko parowozy tam nie było przeznacza dla konia musi też być odpowiedni trakt zrobiono, żeby ten koniec pytam między pokłady sił i pakował i kolei Manchester Liverpool była to stricte parowa pierwsza na świecie parowa kolej dlatego takowa jeszcze tylko uzupełnia, że połączyła największy wówczas w wielkiej Brytanii ośrodek przemysłu włókienniczego wielkim portem dla gospodarki tak to była woda nie tylko węglem ta kolej zdobywaniu metr było długie niczym się tak metę Manchester był tym tym dla Polski była Łódź prawda, tyle że znajdował się bliżej, bo tam 40 parę kilometrów od morza należały te towary wyprodukowane w Manchesterze przebieg i tak jak powiedziałem przewóz czasami trwa dłużej niż potem statek, który płynął sobie dostaną wyznaczony zostanie wyznaczony był importerem towarów wyprodukowanych wagi i najgorsze było poradzić sobie ten odcinek Manchester Liverpool ta kolej kapitalnie rozwiązała kolej sobie z tym regulacje nie poradziła i od razu zaczęto zauważać jak dużo ta kolej dobrego robi zauważyli nie tylko Anglicy zauważył cały świat nagle zrobił się boom na kolejny 1800 trzydziestym roku rozwój kolejni kolejnictwo było się w tempie błyskawicznym dodajmy tylko, że po tym sukcesie na linii Manchester Liverpool Stevenson został głównym inżynierem ds. kolei on jeszcze nad kolejnictwa brytyjskim będzie trzymał pieczę, bo urzędy pro 1800 czterdziestym ósmy roku to jest taka 1 z nielicznych postaci, które się do służyła pomników i ulic nazwanych swoim imieniem jeszcze za życia tak nie widziałam tego tak także dużego majątku, bo nie zawsze idzie w parze, że ktoś coś wymyśli przykład rewizji, choć można biegać też podobno ma swoje pomniki natomiast Stevenson umarł jako człowiek niezwykle majętny urodził się jako bardzo ubogie takiej szczegółowej rodzin z prawie siła, a terminy i o liczby jak to wyglądało, jeżeli chodzi o rozwój to tak szybciutko już w 1800 czterdziestym roku w wielkiej Brytanii linie kolejowe mają 3,51000km długości rocznie przewożono nimi ponad 70 000 000 pasażerów i miliony ton ładunków to jest chyba niedoszacowania oczywiście także w Europie 1800 czterdziesty czwarty Duńczycy i Schwarza, że czterdziesty 0501. odcinek drogi żelaznej warszawsko-wiedeńskiej 1800 czterdziesty ósmy Hiszpania 50 pierwszy świeca 503 Norwegia 50 czwarty Portugalia sześćdziesiąte dziewiąte Grecja bardzo szybko Stanach Zjednoczonych już od 18002006. pod koniec dziewiętnastego wieku, czyli tego wieku, kiedy koleje żelazne się pojawiają na całym świecie był już ponad 800 000 km lata 7080 dziewiętnastego wieku to był taki był natomiast nie wspomniała pani tu o Niemczech i Niemcy mieli bardzo dużo też bardzo szybko zaczęli jeszcze w latach trzydziestych pierwszych 18003005. roku na polecenie króla Bawarii portal Berlin tak, a potem jeszcze 1800 trzydziestym ósmy roku kolejna co ciekawe bardzo słabo sobie samym początku rozwoju kolejnictwa radziła Francja Holandia, bo tutaj pani właśnie zauważa, że nie wymieniła lub państw, bo i Francja Holandia to były kraje w Europie 2 kraje, które miał najlepsze drogi Francuzi kanały Holendrzy Holendrzy mieli kanał i pamiętajmy o tym ile alternatywa tak walają się, że rozwój kolei wymuszony był potrzebą po prostu potrzeba, żeby te towary jakoś transportować zatem kolej rozwijać na progu tam, gdzie były słabe drogi, gdzie nie było możliwości przewiezienia towarów i gdzie potrzeba było takiego takiego przewiezienia za tym wszędzie w Niemczech Danii jak pani powiedziała austro Węgrzech przecież, by w 1000 tamtych tyle w tym okresie co pani mówi jak skoro panie pośle, że Agata raczej pół 1000km sądzę, że Francja nie miała nawet nie wiem 8099 dni ma tysiące na pewno, a przekraczały 1000 km Austro-Węgry bo, czyli on był lepszym miały lepszą infrastrukturę kolejową Francuzi dopiero później Francuzi pogonili w latach 80 Francuzi już byli na drugim czy na trzecim miejscu w trzecim było na pierwszy z nich w latach 80 dziewiętnastego roku byli Niemcy Niemcy szybko poszli do przodu potem była na drugim końcu angaż na trzecim miejscu już Francuzi Francuzi zrozumieli nagle stany Zjednoczone pani udział stany Zjednoczone to jest coś niesamowitego dlatego USA stany Zjednoczone to kraj kraj ogromny mimo tak ogromnej powierzchni natężenie gęstość sieci kolejowej stany znaczony była porównywalna z gęstością sieci kolejowej w Europie państw europejskich no to jest coś niesamowitego ochrona tym dzikim Zachodzie ta kolej dopiero 1 linia potem druga była zbudowana, ale to tylko pojedyncze linie nawet w okolicach nowego Jorku ma status tych tamtych terenach no tak, ale jak sta wystartowała Amerykanie wszystkich powyższych Ali i rzeczywiście za pierwszy robili te dalekobieżne eleganckie pociągi aż do lat pięćdziesiątych te pociągi królowały stany Zjednoczone dopiero w latach pięćdziesiątych pojawił się autostrady przed wojną stany Zjednoczone nie miała autostrad i dopiero w latach pięćdziesiątych kolej uległa no autoryzacji, chociaż tak naprawdę w latach dwudziestych Zachary ego forda motoryzacja zaczynała coraz większe zagrożenie dla kolei tam już pewnych aspektach prześcignęła każdy można je stany Zjednoczone rzeczywiście tutaj na pewno stanęły na wysokości zadania i zbudowały sobie bardzo gęstą sieć kolejową to teraz kolejny etap, bo tak trakcję prowadzą mianował na kolei przez prawie 100 lat, ale już 1800 siedemdziesiątym dziewiątym na wystawie rzemiosła i przemysłu w Berlinie niemiecki konstruktor Warner zimy zaprezentował lokomotywę elektryczną, a w 1800 dziewięćdziesiątym pierwszym także Niemiec Gottlieb Daimler lokomotywę spalinową do użytku alkomaty lokomotywy spalinowe w Niemczech wprowadzono w 1912 roku to był taki ważny przeskok daleko gotowa elektryczna potem spalinowa tak bardzo ważny przeskok teraz skoro pani poruszyła to warto powiedzieć co było napędem tych wszystkich lokomotyw na piwko prawda potem były lokomotywy parowe proszę pamiętać, że nie był napędem węgiel drewno bardzo długo przecież nawet warszawską wiedeńska kolei w 1800 czterdziestego piątego roku przez pierwsze ćwierć wieku przez pierwsze 25 lat 1000 bodajże 800 sześćdziesiątego dziewiątego roku była opalana drzewem dopiero w 1800 sześćdziesiątym dziewiątym a, toteż wymagało pewnej przebudowy infrastruktury zmieniono na sposób opalania tych lokomotyw i były to lokomotywy opalany węglem, ale cały czas szukano Alberta alternatywnego rozwiązania wydawało się to co zaprezentował zimy rzeczywiście wydawało się to rewelacyjny, dlatego że po pierwsze, taka kolejny sporządziła była cisza była tak samo wydajna była nawet tańsza, ale tańsza w użytkowanie natomiast nie była państwa w budowie, bo wiadomo, żeby taka kolej mogła funkcjonować musi być trakcja elektryczna muszą być wybudowane odpowiednio wydajne elektrownie będą też jest istotne i to wymagało zaangażowania kilku gałęzi przemysłu tylko po to, żeby taki pociąg jej drugiej, ale w momencie, kiedy zaczął jej rzeczywiście już to bardzo szybko wracało pociągi elektryczne zaczęły jeździć w latach osiemdziesiątych dziewiętnastego wieku, ale tak naprawdę bardzo długo sobie torował w pierwszej kolejności metro, bo ono sposób jak metro pierwsze było otwarte w Londynie 1800 bodajże 60 czwarty roku to było metro jeszcze parowe tam był taki specjalny bieżnik jest o tyle śmieszne proszę sobie wyobrazić, że wywietrzniki i takie kominy miały swoje wyjście na zewnątrz na ziemi na powierzchni i tam budowano specjalnie atrapy domów atrapy domów, które udawały też dom w rzeczywistości było to ujdzie takiego komina, żeby po prostu nie szpeciły komin krajobrazu potem Anglicy potem metro powstało następnej kolejności na lądzie jednak godnym europejskim uderzy w Budapeszcie to wszędzie były metra parowe natomiast ono najbardziej to najbardziej potrzebowała tego elektrycznego napędu i rzeczywiście elektryczny napęd pojawił się w metrze potem były tramwaje elektryczne, bo pamiętajmy, że dość długo były tramwaje konne potem pojawiły tramwaje elektryczne, bo w miastach było łatwiej po pierwsze, miasta już miały elektrownie po drugie, łatwiej było wybudować i linie trakcji na górze, bo czasami były to słupa czasami po prostu między domami nawet rozciągające zdawał się w tych starych miastach uliczki były wąskiej tam można było takie podeprzeć się przy ścianach zamocować przy ścianach budynków, więc miasta, a na obszarach pomiędzy miejskich dość długo trwało przecież Polska Telekomunikacja to od lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku nawet latach dziewięćdziesiątych na całym świecie wcześniej to setkę, ale nie można powiedzieć w czasie jak wybucha druga wojna światowa Europa była zelektryfikowana jeśli chodzi o kolejne nie była daleko aplikacja nastąpiła pójdzie to były ogromne środki to było duże jak duże koszta, więc elektryfikacja trwała przez dziesięciolecia, ale rzeczywiście no była opłacalna my z naszego podwórka może pojedzie zbudowaliśmy kolej elektryczną przed wojną na odcinku pomiędzy Otwockiem, a Grodziskiem Mazowieckim i ta kolej dojazdowa ich bardzo ładnie się punktualni bardzo świetnie spełniała swoje zadanie jest właściwie do dziś to była taka nasza była bodajże 1936 roku powstało wtedy też powstała linia średnicowa powstały MOS przy moście Poniatowskiego most kolejowy, więc tutaj były powody do dumy i ta linia średnicowa wykopany cały tunel pod Śródmieściem Warszawy, bo oczywiście przed rokiem 1918, kiedy jeszcze Polski na mapie nie było to to jak się kolej rozwijała było zależne od 3 zaborców tak kolej warszawsko-wiedeńską musiała podać po dać zgodę muszą twarda zgody carska Rosja to było testowane, gdyby nie to, że tam był mały w Rosji odcinek kolei tam, gdzie koło Petersburga pęta się w Tallinie nazywała to była linia 1 carską Sielska przypomniała Wolfsburg carskie się aktorskich mało to ma króciutki odcinek, bo tam pierwsza dla letników zresztą tak no i dla dojazdu dla koronowanych głów to 20 parę kilometrów miała ta linia, gdyby nie było tej linii prawdopodobnie Polacy, by nie uzyskali zgodę na zbudowanie kolei Warszawsko wiedeńskiej, bo była zasada, że nic nie może być w Polsce na tym trop islamski kraju jak Rosjanie mówili nie może być pierwsze najpierw trzeba to zbudować takie mówiliście samej Rosji swój debiut i tak samo byłoby koleją projekt powstał bardzo wcześnie przez kolej warszawsko-wiedeńska, bo już 1800 trzydziestym piąte roku pani po 45200 czterdziesty piąte roku była ból buduje odcinek tak tak do Grodziska mazowieckiego oficjalne otwarcie i postaw wobec wiedeński wtedy w Warszawie ale, ale prace roboty ruszyły w 1800 czterdziestym roku to dość szybko całkiem szło to była pierwsza tak długa kolej w Europie tak długa, bo to w sumie docelowo miałby 300 parę kilometrów tam naprawdę bank Polski był głównym inicjatorem tej całej budowy i i tutaj chwała dla Stanisława Wysockiego, który był kierownikiem tych robót on był pracownikiem banku polskiego wyznaczył go bank Polski na kierownika i rzeczywiście te zabrano się dno solidnie do tego wprowadzono fachowców z Anglii np. lokomotywy były, zanim maszyniści byli sprowadzani z Anglii mało tego zrobiono poczynania, żeby nam Rosjanie pozwolili na wąskie tory Rosjanie zgodzili, bo tutaj kolej też miała znaczenie strategiczne obiekty drogą temat, ale warto odpowiedzieć 2 zdania proszę państwa na klinie koło Cytadeli była przeprowadzana właśnie tamtędy ani inną drogą, bo była koło Cytadeli linia np. jak Niemcy budowali drogę do Królewca drogę kolejową to tak zbudowali ona szła przez Ciech, a nie przez Grudziądz tylko, dlatego że trudno znajdował się zbyt blisko granicy Prus ów granicy polsko rosyjskiej poszła przez cie tam zbudowano piękny most w Tczewie dalej np. właśnie ten rozstaw szyn Rosjanie zbudowali inny rozstaw szyn, żeby pociągi, gdyby była mogły wjechać krajowi nie mogę biegać, ale rozmawiajmy o tym, bo to niezwykle interesujące, czyli hasło kolej, a wojsko, bo znalazłam taki cytat pruskiej komisji wojskowej 18003005. wydano taką opinię, że kolej nigdy nie zastąpią dobrych dróg, więc jeszcze wtedy 3 nowe cechy wizja taka opinia była dla człowieka albo co ciekawe, że koleje nigdy nie zastąpią dobrych dróg w roku 18003005. ale już 7 lat później w 1800 czterdziestym drugim także w Prusach ukazuje się spory dzieło teoretyczne oprowadzeniu wojny z wykorzystaniem kolei są wojskowi szybko zorientowali się, ale to nie tylko odnośnie kolei takie były tak samo jeśli chodzi o samolot na początku uznano, że samolot do wojny w ogóle nie są potrzebne w życiu potem, kiedy zobaczyli, że samolotów morda zrzucać bomby na początku to był tak udany, bo wyżej pilocie działa dłużej, a drugi pan, który łapał rękę Bombaj Bieruta produkty, które zresztą pojawienie się samolotów także utrudniło myślenie na wojskowym o kolei ich wykorzystaniu zawsze można było linie kolejowe zbombardować oraz było tak linie kolejowe rzeczywiście były bardzo tutaj czułe na takie rzeczy widoczne jest wysoka i uwaga mówił pan o Rosjanach, którzy zabezpieczyli, żeby żaden obcy pociągi nie wjechał to oni pierwsi użyli kolei w 1800 czterdziestym dziewiątym roku przerzucili pomoc na wezwanie Franciszka Józefa pierwszego do walki z powstańcami węgierskimi na odległość 300km 15 000 osób tak to się wiosny ludów już jest oczywiście kolej doszła do głosu kolej była bardzo ważna postać mało tego zaczęły pojawiać się prototypy pierwszy pociąg pancerny zresztą pociągi pancerne miały złoty okres i nawet jeszcze w czasie drugiej wojny światowej dużo dużo dobrego na dobrego przepraszam dużo dużo korzyści dały stroną prowadzącym wojnę dobrego może to źle powiedziane, tak więc kolej jeśli chodzi o te sprawy wojsko związane z wojskowością budżety nierozerwalny, dlatego że był szybki błyskawiczny transport, chociaż Hitler budował dostali też po to, żeby od razu prawda, ale jednak, bo nie wszędzie dało się kolej doprowadzi Cole ma niestety tę 1 wadę poważną wadę, że parowóz nie podjedzie pod górę parą mówił o bardzo słabo mały do 346 do 7% tylko koniec więcej za parą nie daje sobie radzić i radzi sobie ta wartość Polsce największa chyba jest ich tam Podkarpaciem 4 stopnie i koniec, ale problem też kolejnictwa, jeżeli chodzi o wojsko polegał na tym, że ona jechała od drzwi do drzwi tylko z punktu ADO punktu, by potem jeśli np. dostarczono żywność albo broni albo cokolwiek innego trzeba było jeszcze dostarczyć np. na pole bitwy, ale jeżeli punkt znajdował się po 1 stronie albo punkt po drugiej stronie albo też nie było tak łatwo tak to było jeszcze trudniejsze dlatego pojawiały się najpiękniejsze koleje w Europie proszę państwa nawet nie tylko albo nawet naszej nasze Karpaty mają piękny przełom może też pan zabijał kolej do Lwowa do Użhorodu pięknej to zbudowali Austriacy w czasie jako to był Galicja to zabór austro-węgierski, a specjalnie tej branży tamte strony, żeby ten ten, kto kolejarze przejawiają się 2×, bo rzeczywiście piękne ósemki piękne rzeczy co oczywiście równa się z koleją Bronisława maluszki Malinowskiego skoro mówimy o kolei, chociaż 2 zdania pani pozwoli powie dlatego, że to jest nasza duma Polak Bronisław czasami Ernest Malinowski tak pomyliłem teraz widać Ernest Malinowski musimy o nim 2 zdania powiedzieć to człowiek, który zbudował kolej przez wiele lat najwyższą kolej na świecie jego tory zbiły się weszły na wysokość prawie 5000m on przeprowadził kolej przez Andy jest to rzecz niesamowita, że w Peru wszystkie dzieci wiedzą kim był Ernest Malinowski, by w Polsce po prostu lekceważy sobie w pewnym sensie, bo to tę postać ja ciągle mówimy Polacy nie potrafimy zadbać o własnych własnych ludzi cały na całe życie pani zapyta, kto wynalazł szpilki jak pani pyta pani wybrać imię Ano nieprawda tak Francuzi podatną rozreklamować swoje cały czas po bracie Mir, a nawet wracali mieli sami powiedzieć, że nie byliśmy pierwsze pierwszym pierwszy był Polak Prószyński i to jest prawda pierwszy po chińskiej tylko, żeby nie potrafimy tego rozreklamować jak Amerykanie wylądowali nawet budowali nasze hasło to ten samolot oddali do muzeum cały czas trąbi o bohaterskim Amerykanie jak nas kpt Wrona wylądował na określonych w samo oddali na żyletki nie dbamy nie dbamy o własne właśnie o własne podwórko i tak samo tutaj właśnie odnośnie kolej rzeczywiście tutaj Ernest Malinowski dokonał rzeczy niezwykłe w 1800 sześćdziesiątym dziewiąty roku Anglicy, których poproszono, żeby przeprowadzili, który przez Andy powiedzieli to jest niemożliwe a gdy powiedziano i oznajmiono im Malinowski to zrobi oni odpowiedzieć w ten sposób Malinowski chce poprowadzić tory na wysokości prawie 5000m nad poziomem morza, a to jest niemożliwe również zaprojektowany przez niego mosty wiadukty są jeszcze mało znany w technice obliczenia są wątpliwe realizacja ryzykowne i co z tego za 3 lata po tym, jak powiedzieli Anglicy już przyszła kolej przez pierwsze etapy, a parę lat później była już gotowa na wysokości tam prawie 5000m 60 wydłużoną wydrążonych tuneli skalę dziesiątki mostu ta kolejka tak się biła tutaj mamy piękny kraj ryba krajobrazy kolejny proszę sobie wyobrazić, żeby linii prostej pokonać odcinek 150m kolej musiała zrobić 4700m to sobie państwo wyobrazić ile ta ósemek było po prostu musiała się zabije czasami pociąg tory aktorami biegu dosłownie, bo była wąska szczelina bobu jakiś tam przebiegał i to się nie mieściły 2 tory 1 tor nad drugimi torami też coś niesamowitego dostaje 1 z najpiękniejszych tras kolejowych my Polacy powinniśmy odpowiedzieć nie wiem to tak propos właśnie kolei skoro rozmawiamy to jeszcze na koniec mówiliśmy o tym, że było to ważny był to ważny wynalazek dla wojska mówiliśmy o tym, że to był krwiobieg rodzące się gospodarki kapitalistycznej też na koniec zapytam o skutki społeczne to jest ten moment, kiedy świat zaczyna się kurczyć przybliżać lokalizować no tak to jest dobrze pani powiedziała to jest moment, którego odległości nawet u nas sensacją było jak pojawiła się kolej wiedeńska tutaj to akurat specjalnie przygotowanych gdzieś tutaj sobie zapisałem właśnie Otóż było tak, że z Warszawy można było dostać się do Berlina wyjeżdżając rano Warszawy i wieczory w następnych dniach można było być Berlin, bo już 2 dni Hanną takich odwagi co prawda jechano trochę okrężną drogę może takich wydawać gazetkę dziwne, dlatego że jechano Warszawy do Częstochowy z Częstochowy do tam na Śląsk tam przesiedlanych do kolei, czyli tą koleją warszawsko-wiedeńską tam przesiadamy się do do kolei zbudowany przez Austriaków i następnie jechano do Wrocławia wrócą do Lipska Lipska Berlina droga naokoło, ale 2 dni do Berlina to była sensacja, bo wtedy byli nasi jechał wozami tydzień albo dłużej jest kolej rzeczywiście przyspieszała potem, by zachwycał się już Very, który pisał swoje książki na 8 dni dookoła świata też chciał tam jechać koleją po prostu to był najszybszy środek lokomocji pod mało tego Dona u nas na jakich różne powiedzenia, o którym które jak wiemy nawet zrobić coś na ostatni dzwonek, skąd weźmie do siebie stąd, że kolej dawniej jako wjeżdżała nie było megafonów nie było Spike równo, bo nie było elektryczności wpływy pokazywania tak dzwonki był pierwszy dzwonek to należało wyjść zjadł dali Baryła przerwa to ludzie jeśli sobie na kawę czy ktoś drugi dzwonek to należało już wejść na peron trzeci dzwonek należało wchodzi do pociągu czwarty PL czwarty członek TUW należało dawno się ich pociąg ten czwarty członek to był ostatni ostatni dzwonek i dlaczego tak się mówi coś robić na ostatni dzwonek stąd dziwią jest to dużo takich przykładów jest każdy, choć raz kolejny weszła w nasze życie codzienne i już jest nam dojść do dzisiaj Jerzy Lemański narodowe muzeum techniki bardzo dziękuję za listy w naszym studiu dziękuję również państwa zapraszam na informacja o informację wracam Zwiń «

Historia kolei żelaznych

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 21:00

Najnowsze Podcasty

Przesyt emocji

Anatomia afery

Zapowiedzi Nissana, norma Euro 7 oraz zakaz sprzedaży aut spalinowych w Wielkiej Brytanii

Facylitator w firmie. Jakie jest jego zadanie i w czym może pomóc zespołowi?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL