Ojcowie Niepodległości - Józef Piłsudski

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

trzec ia godz ina naszego spotkan ia i cza s na inauguracj ę naszeg o nowego cykl u w l istopadzie i grudn iu ojcow ie niepodleg łości na pierwszy ogie ń Józef Piłsudski prof. Janusz Odziemkowski UKSW k łania si ę panie profesorze dobry wieczór dobr y wiecz ór pa ństwu Piłsudski podsumowa ł sw ój żywot 5 wersjami fragment u Beniowskiego Juliusza Słowackiego, kt o mog ąc wybrać wybra ł zamiast dom u m iasto na skałach Orła n ie um ie spać, gd y źrenice czerwon e o d Rozwiń » Gromu s łychać większe Stanów sose n szum ie tak żyłem b ędziemy mówić dz isiaj o Piłsudskim pan ie profesorze, al e chcia łabym g o wyj ąć z wielkiej pol ityki zdj ąć z p ól bitewnych troch ę może nie szerokim łukiem, ale jednak ominąć leg iony rok 1918 i te wszystk ie aspekty, które s ą związane ze stw ierdzeniem, że Józef Piłsudski w ielkim mężem stan u by ł chcia łabym pozna ć porozmawia ć o cz łowieku przynajmn iej na pocz ątek o ludziach, kt órzy byli dla n iego wa żni o m iejscach, kt óre były dla n iego wa żne k im by ł, skąd przyszedł, jak i był przed e wszystk im, wi ęc pewn ie dlateg o chcia łabym rozpocząć o d matki o d Marii, która była dl a n iego n iezwykle ważna znan y o d chocia żby z potopu Bilewicz ps ów na Litwie mieszkający by ł w og óle Piłsudski nale żał do rod u l itewskiego bardzo tak iego jak wted y m ówiono starożytnego swoj e korzen ie, gdyż piętnastym wieku widzia łam mo że nawe t wcze śniej tak cz y inaczej by ł po prost u Litwinem zamo żny ród, chocia ż za czas ów Piłsudskiego nieco zubo ży zubo żał, bo ojciec mia ł na ile w og óle cały maj ątek Grzegorz Jeleń mia ł pech a mia ł pecha poz a ty m poza zasn ął tam maj ątek zniszczy ł wreszc ie powstanie też n ie u łatwiło m u styczniowy dalsze j kar iery, bo przecież by ł n im mocn o zaanga żowany, a wi ęc tak Piłsudski ze staro żytnego i my ju ż w ty m staropolsk im okre śleniem rod u l itewskiego kompletnie spolon izowanej g o ta k jak wiele innych rod ów by ł może co tylk o zaliczyć m ówił do kogo ś mówił o sobie j a ja Litwie musi uczyć was Polaków czasem jak ich rzeczy, al e ba ł się na zewn ątrz tak, al e jednocze śnie napisa ł coś takiego w swo ich wspomnieniach, że k iedy spojrza ł na t o wszystk o c o dobre i z łe bolesn e radosne wszystk o łączy z ty m narode m z tą kultur ą polską, więc gdzie, b y tutaj zawsz e reagowa ć może alb o do ludz i my ślących kategor iami Rzeczypospolitej obojg a narodów, bo jeszcze by ła wtedy tak a grupa, chocia ż ju ż wymierające po ob u stronach zreszt ą granicy Paul i w Polsce na Litwie alb o tzw. krajowców t o byl i te ż o podobnyc h pogl ądach politycy no i przedstaw iciele spo łeczności m iejscowej, którzy my śleli o ty m, ab y Polska Litwa razem szły dale j prze z dzieje no al e w tamtych czasac h bezpo średnio p o pierwszej wojnie światowej, k iedy patr iotyzm ogromn ie eksplodowa ły wybuja łych niekt órzy niekt órzy powiedzą nacjonalizm, al e m y m ówimy patriotyzm n ie by ło dobre j atmosfer y do takiego wsp ólnego chodzenia skor o ka żdy podkreślał swoj ą narodowo ść bardz o mocn o, a patr ioci litewscy czy też w łaśnie c i, kt órzy chcieli tworzyć odr ębną Litwę jak ogn ia bal i si ę jak ichkolwiek związków z polską obawiali si ę wp ływów polskiej kultur y polskiego języka obaw iali si ę, że Litwini rozp łynął si ę i nie będzie ju ż narodu litewskiego w kolejny m pokoleniu, wi ęc tak iego środowiska Piłsudski pochodzi ł, ale oczywiście z te j rodz iny bardz o patr iotycznej matk a, o kt órych pani redakto r wspomnia ła była dla n iego osob ą bardz o blisk ą wspomina ł wielokrotnie testy w ieczory, kt óre spędzano prz y czytan iu ksi ążek zakazanyc h t e modl itwy o wojn ę powszechn ą, która m a w Polsce niepodleg łość przynieść cz y opowie ści matk i do ko ńca stara ł si ę by ć z nią no matk a prze z zmar ł wcze śnie 1980 ostra bardzo w ielki c ios dl a przysz łego marszałka przeżył to bole śnie naby ł jeszcz e niezaro śnięty chłopcem w ty m czas ie mia ł l iczne rodze ństwo, wi ęc ta k jak wted y wi ększość 60, ale 5 brak jes t ubra ć tak, ale je śli pan profesor pozwoli to, nawi ązując do teg o patr iotycznego wychowania ma sta ć marszałka właśnie matc e matk a nieprzejednana patriotka nie stara ła si ę nawe t ukrywać przed nam i b ólu i zawod u z powod u upadk u powstania, owsze m, wychowa ła nas, robi ąc w łaśnie nac isk na konieczność dalsze j walk i z wrog iem ojczyzn y o d najwcze śniejszego dzieciństwa zaznają m iano na s z utworam i naszyc h wieszczów z e specjalny m uwzgl ędnieniem utwor ów zakazanych uczon o h istorii polskiej kupowan o książki wy łącznie polskie wszystko t o sprawiło, że maj ąc lat 7 czy 9 postanowiłem sobie że, gdy tylk o sko ńczy lat 15, a wi ęc osi ągnę wg mego ówczesnego mn iemania szczy t dojrza łości t o zrob i powstan ie i wyp ędza Moskali pod Brzezia, a tak t o jes t chyb a fragment teg o do artykułu obszerneg o b iograficznego, który sa m o sob ie napisa ł Józef Piłsudski w pocz ątkach wieku dwudz iestego jak zosta łem socjalist ą tak n o t o akura t w ty m okres ie życia nie bardzo odb iega od typowego los u i marze ń w ielu m łodych tak ich Polaków bardz o m łodych rodzin patr iotycznych, kt óre mia ły za sob ą t e wspomn ienia rodzic ów z powstan ia styczn iowego b a i z l istopadowego by ła ta tradycj a walk i z Rzeczpospolitą by ły t e marzen ia marzen ia oczywiście nieprzystaj ące do rzeczywisto ści, bo oni w idzieli tylko swoj ą miejscowo ść najwyżej sw ój powiat n ie zdawal i sob ie sprawę z ogrom u imperium rosyjskiego wydawa ło się to wszystko prost e łatwe ta m nieco dalej Józef Piłsudski p isze, że poch łaniał rozma ite ksi ążki, a szczeg ólnie t e, kt óre m ówiły w łaśnie o walc e o obron ie niepodleg łości np. greck iej o rewolucj i francuskiej jak o m łody ch łopak zadawa ł pytan ie, dlaczego Francuzom si ę uda ło na mnie i ta k po znajdowa ł odpowied ź tak znajdowa ł odpowiedź ta k jak wtedy t o widzia ł m ianowicie w rewolucj i francuskiej urzeka ł g o rozmach niebywały rozmac h tak i szeroki oddec h tak i zapał i m ówi teg o na m brakowało w ty m byliśmy gors i o d Francuzów no może rzeczywi ście patrz ąc na powstanie l istopadowe na s pewnie jeszcz e n ie miał szans ę rozmawia ć z niejednym uczestn ikiem powstania wida ć, bo jak t o powstanie jako ś samo s iebie kr ępowało za powstan ie styczn iowe by ło walką partyzancką, gdzie trudn o by ło zebra ć wi ększe grup y wojs k i dzia łać tak jak to Francuzi mogli, wi ęc brakowa ło tego rzeczywi ście mo że rozmach u i by ć mo że wtedy być mo że właśnie wted y gdzie ś powsta ła my śl u Józefa Piłsudskiego przyszłego socjal isty przecie ż cz łonka Pepeesu, że może jedna k cały nar ód trzeb a porwa ć do walk i pote m będzie ciągle do te j my śli Wala ba l wracał b ędzie przekonywa ł swo ich koleg ów z Pepeesu nie klas a robotn icza ca ły nar ód trzeb a porywać no i t o oczywi ście c i rasow i socjali ści zaczytani Maciejem dalsz e Noto krytykowal i ostro tak ie podej ście, b o jak t o robotnicy maj ą rewolucj ę an i ch łopi nie urzędnicy jes t tak ie socjalistyczne t o by ł 1 z zarzut ów, jakie nie szło w terenie z iemia jest jedno oczywiście nie Szlachta nie my ślał Piłsudski akurat n igdy n ie rozr óżnia szlachty ziemiaństwa zawsz e m ówił, że ma p ójść na l ód i być mo że wted y w łaśnie nabyteg o przekonan ia pod wp ływem owyc h lektur z e ewolucj i francuskiej mówiliśmy ojc u, że by ł z niego k iepski agrono m fantastyczn y majątek, kt óry był posad ę jeg o matk i, czyl i z g łów bardz o szybk o zosta ł przemieniony w ruin ę zresztą ta k jak pan profesor powiedział jeszcz e kwest ia po żaru, ale p o pierwszej wojnie światowej w og óle zosta ł nie popad ł w ruin ę wcześniej zosta ł zl icytowany dodam tylko, że w 3004. roku te n majątek zosta ł przyj ęty prze z skar b pa ństwa najp ierw planowan o tam taką odbudow a, al e po śmierci Józefa Piłsudskiego stworzono rezerwa t i posadzon o d ąb, który c o ciekawe przetrwa ł zawieruch ę drugiej wojnie może go jeszcze ta m dziś zobaczyć ojciec zmar ł w 1902 roku Piłsudski n ie by ł p ilnym uczniem cały cza s w szko łach cierpiały n iezmiernie i nawet d ługo potem, gdy dowiedziałam si ę w Lesznie zmor a przybiera ła kszta łt rosyjsk iego nauczyciel naby ł dosyć szczeg ólnej sytuacj i proszę pami ętać, że na Litwie by ło o wiele by ła o w iele s ilniejsza rusyfikacja niż w kr ólestwie my śmy tutaj narzekal i na czy nas i przodkow ie na straszn e czasy po ostatni ą no c po powstaniu ow e m ówiono nawe t na liście t o było w ielokrotnie mn iejsze ta m całe osady ca łe wsie przes iedlano na Syberię za wezwanie si ę po polsk u na ulicy cz y szkole groziły kary mo żna było p ójść do więzienia n ie było no uchylan ie wszystk iego c o Polski i niech ęć do szkoły by ła zwi ązana z rusyfikacj ą oczywi ście jeszcz e bardziej ni ż w królestwie no i o n ta m te ż nawe t wspomina ł że, że po prost u się dusi ł w te j atmosferz e tak ie takiego ogromneg o skr ępowania i wściekał si ę k iedy, k iedy musia ł słuchać obel g w Polsce o d tej kulturz e, którą się czu ł związany to było dl a niego jak potwarz czuł si ę jak niewolnik tak i m łody ch łopak oczywi ście ta młodzież nawe t z tamtych warunkach t o była szko ła byl i nauczyciele, ale n ie mogl i wszystk iego nazywać przecie ż Józef Piłsudski tak jak wielu w ielu innych m łodych Polaków na Litwie Białorusi w królestwie nale żał do tajnyc h do tajneg o k ółka w szkol e czyta ł nielegaln ą literatur ę dzi ś tamt o przemycan o do Wilna, więc n ie by ł całkowicie odci ęty o d tych źródeł, jakb y innej w iedzy i konspiracji ju ż ta m jak o młody ch łopak na sw ój spos ób dziś ta m spotykal i co ś dyskutowal i wyobra żali sob ie może tą przysz łą walkę tak ie trochę szczen iackie tak ie niepowa żne, al e wted y si ę przecież kszta łtują charakter y m ówi się czy m skorupk a za m łodu nasiąknie tym na staro ść trąci, wi ęc z dom u patriotycznego matka, kt óra bardz o kocha ł jak pan i redakto r przeczyta ła w ielka nieub łagana patr iotka ojc iec przecie ż kom isarz rządu Narodowego, a więc mo żna powiedzieć dygn itarz lokalny te ż związany z walk ą o niepodleg łość całe otoczen ie jego ukryt e tradycj a Ziemiańska, w której wyrastał n o tradycj a Ziemiańska na Dwór Polski no t o by ła tradycj a walk i jednocze śnie tak a przechowalnia polsk ich pami ątek tam t o się n ie tylko obycza j przechował, ale i te dawn e bron i t e obraz y t e różne drobiazgi zwi ązane jeszcze czasam i niepodleg łości t o t o oddziaływuje ogromn ie na tak iego młodego cz łowieka na dz iecko, które się w ty m wychowuj e, bo wted y on o nabiera kształtu, jakb y tego swojeg o wewn ętrznego i tak w łaśnie by ł Piłsudski tak jego bra t zresztą r ównież Bronisław t o potem monogram etnograf, ale przedte m jeszcze wpl ątany w r óżne takie spraw y polityczne prze z dostał nawe t karę śmierci sweg o czas u był n o wrog iem imperium podejrzewan o g o ba udowadn iano, że by ł za m ieszanych przygotowanie zamach u na cara Piłsudski też prz y ty m oberwał, jakb y rykoszete m, bo dostał dosta ł tak ą kar ę administracyjn ą znaczy, je żeli komunizm n ie można by ło udowodni ć w iny, ab y cz łowiek podejrzany t o w ładza mia ła praw o na zasadzie kary adm inistracyjnej na wszelk i wypadek zes łać g o na 5 lat na Syberię t o tylko w Rosji coś takiego by ło, czyli na tak im poz iomie ca łkowite bezpraw ie w ramac h praw a ta Syberia te ż wykszta łciła Józefa Piłsudskiego ja mo żna powiedzie ć znow u, odwołując się jeg o wspomnie ń, k iedy pisa ł o swo im zes łaniu syberyjsk im spotkaniach i z ostatn imi jeszcze zes łańca powstania styczn iowego, bo ta m si ę spotkać z rolnictwa i walc e i inteligencj ą rosyjską z z iemianami, bo były zemst a rosyjskich to tak i samorz ąd, kt óry Aleksander drug i wprowadzi ł i też stawiał się zajmowa ć pocz ątkowo tylko gospodarką, ale tak t o zwykl e zaczęto dyskutowa ć o polityce i wi ęcej Stali się dl a car a t u równie pojęciu car a r ównie n iebezpiecznie jak rewolucjoniści w Polsce, więc tam tysi ęcy by ło spor o ich jak napisał wyrobi ł sobie zdan ie tak ie po pierwsze, dosłownie zacytuj ę, bo t o pamiętam zn ienawidzili te n potw ór azjatyck i, czyl i Rosję, a poza tym nabrał przekonan ia, że niezależnie od teg o cz y b ędzie Rosja biała czerwona jakiejkolwiek innej barw y zawsze b ędzie wygodn ie niepodleg łej Polski, a zate m on a Rosja jes t główną przeszkod ą do odzyskania niepodleg łości prze z docent podobnego zdania n o tak, ale miał zupe łnie inn ą drog ę życiową on nie by ło na zesłaniu o n wychowywa ł się mo żna powiedzie ć w Poznaniu z Piłsudskim resortowych tak ich, al e tak, al e jednak n ie mia ł tak iego baga żu do świadczeń negatywnyc h z Rosją w ty m o t o chodzi poz a tym awaryjn ą, na który użył oddan ą rz ądową kiepsko ma warunki mater ialne tak natomiast, że tak pow iem ta k ta stron a psychiczna wychowania n ie w latac h dominujące jak u Józefa Piłsudskiego strat a matk i zes łanie inwigilacja pol icji pobicie przez stracił z ęby ta m jak przedn ie m u post u kolbą żołnierz wybił jak ta m bun t był w czas ie, kiedy przybyła wi ęzieniu ta m na zes łaniu i czyli bezprawie ca łkowite on tą widzia ł Rosji o d środka Dmowski teg o tak nie dostrzega ł Moski widzia ł w ielkie miasta widzia ł polityk ów rosyjsk ich z n imi si ę obraca ł bardz iej niż z kim ś innym, a poza ty m t o inny charakte r Dmowski by ł charaktere m anal itycznego pol ityka takiego mo żna powiedzie ć typ u Zachodniego on troszkę w Rosji te ż by ł pewny m ewenemente m, a Piłsudskiego rewolucj ę, a Piłsudski był bardzo żywą natur ą pan i redaktor m ówiła, że si ę też uczelnie przyk ładał si ę do nauki, al e to ja miałem wielu koleg ów ja się te ż nie przykładają do nauki szczerz e m ówiąc nie przeszkodziło im p óźniej ukończyć stud ia i i robi ć karier ę naukową my ślę, że to nie przyk ładanie si ę do nauk i mo że wyp ływać np. stąd jak t o mniej wielu kolegów podejrzewa m, że Józefa Piłsudskiego bardz o wielu ludzi wypływa st ąd, że są za interesowani bardz o r óżnymi rzeczam i, że nie musia ła ograniczy ć szkoła pewnej mierze ogran icza jak mia łem lektury szkolne si ę m ęczyłem wspomniałem ogromn e ilo ści ksi ążek innych i t o czase m wykraczaj ących dalek o poza, jakb y m ój poz iom szkolny t o samo jes t z wieloma m łodymi lud źmi Piłsudski też chyba do n ich si ę zalicza ł umys ł żywy umysł nieznosz ący skr ępowania w iele raz y do tego potem wrac a w czasac h swo ich konspiracji, k iedy t łumaczył swoj e postępowanie mówił ja si ę tu dusz y ja nie mogę w tyc h kajdankac h żyć nie mog ę żyć jak n iewolnik jak zwierzę uk ładany na ha iku, więc tak t o odczuwał t o było dl a niego mordęgą w łaśnie te kajdan y t e rockow e tak i chłopak n o w szkole rosyjsk iej dusi ł si ę do samodzierżawia go dusiło musia ł być przec inkiem samodzier żawia, a jednocze śnie był t o umysł bystr y, który no doskonal e sobie radzi ł w polityce i w pojmowan iu spraw wojskowyc h i gospodarczych no t o mam y cz łowieka kt óry, jakby pocz ątkowo idzie tą sam ą drogą jak w ielu jeg o kolegów, a pote m wzi ęci ogromne j pracowitości ogrom i tak iemu przekonaniu o s łuszności drogi, kt órą wiadomo, kto z m łodych ludzi ma tak ą Jasną wizję teg o co chc e robi ć oni miał, wst ępując do socjal izmu do PPS - u przepraszam miało to w izje ju ż sprecyzowan ą walk i walk i o Polskę walki zbrojne j, je żeli tylk o b ędzie mógł j ą prowadzi ć o d wczesnyc h la t proszę zwr ócić uwag ę jak zostaj e redaktorem robotn ika jes t m łodym cz łowiekiem niedo świadczonym nigdy n ie był redaktore m żadnego p isma do baz y za szkolny m ta m jakiś n ie był dz iennikarzem zawodowym n ie mia ł wykształcenia, al e talente m pi óra z zapa łem publ icysty istotnymi argumentami o d pocz ątku s ączy w śród tyc h towarzysz y partyjnyc h zapatrzonych w rewolucj ę w myśl, że mo żna, by to rewolucj a zamieni ć na powstanie, że tak naprawd ę to trzeb a si ę szykowa ć do walki zbrojnej, a ta walk a zbrojn a będzie najbardz iej zrozumiała, je żeli będzie walk ą o niepodleg łość wtedy przyci ągniemy innych i tak kro k po kroku s ą czyteln e, jakb y powiedział osob ie socjal ista jak nacjonal izmu do TPSA w ko ńcu doprowadz i do jeg o rozłamu ju ż w czasac h rewolucj i 900 piątego rok u, więc to by ł ty p cz łowieka, kt óry musiał przekracza ć granic ę, bo tak iego charakte r by ł musiał szuka ć czego ś zawsz e nowego tacy s ą z tego się s ą politycy starają si ę na s wojskow i z tego się rz ądzą ludz ie, kt órzy potrafi ą widzieć dale j ni ż wi ększość z na s, gdyż m ieli panie profesorze wskaza ć na map ie miejsca, kt óre były dl a n iego istotne to oczywi ście by ł majątek słów, w kt órym si ę wychował zreszt ą op isy, które zachowa ły to właśnie wskazuj ą, że to by ło tak ie jes t troch ę m ityczne du ży modrzewiowy Dwór na Kamiennej podmur ówce z oszklony m gank iem Dwór otaczała, że kamer a, wzdłuż kt órej ci ągną si ę Saadi aleja Świerkowa za folwark iem las jez ioro piorun no, czyl i tak i obra z Sielskiej Anielskiej pani redaktor, gdyby nawet n ie by ł Sielskiej Anielskiej t o był obra z jeg o dzieci ństwa szczęśliwego potem to już n ie by ły takie szcz ęśliwe życie w iele ta m by ło zakr ętów gwałtownych wstrz ąsów, a przecie ż zawsz e wracam y do tyc h la t młodości wczesne j, bo są rodz ice prz y nas, bo s ą wszysc y, których kochamy to s ą zasad y stosuje beztroska dok ładnie tak też zabaw y, gdz ie prawd a po chaszczach w les ie na jez iorze wraca ł tak jak ta k jak wielu z na s wraca a ż jeg o życie by ło rzeczywi ście n iezwykle burzliwe to tym ch ętniej si ę wraca wted y do tak ich chw il spokoju i się j e sob ie bardzo bardz o cen i, wi ęc na pewn o żółw i t e lata dzieciństwa t e czasy spędzone z matką, gdz ie prz y lamp ie siadały dzieci wok ół, a on a im czyta ła kiedy ś wsp ólnie modlon o tą pomyślność dl a Polski czytan o ksi ęgi p ielgrzymstwa polskiego wieszcz ów narodowych no to musia ło wywiera ć na całą t ą gromadkę ogromn y wpływ, a drug im m iejscem, które ukocha ł ogromn ie i da ł te m u wyra z wielokrotnie t o Wilno innostal stol ica Litwy i maj ątek pod Wilnem, kt óre posiadał no i maj ą tak tak, ale jedna k t o Wilno będzie zan im, że tak obchodzi ło stal e przecie ż ja k z wojsk a polskie zdoby ły Wilno 1919 roku Piłsudski osobi ście opracowa ł pla n tej operacj i wbrew doradc ą wojskowym wszelk imi nawe t naszy m wojskowym, którzy mówili, że to się nie ud a si ę t o szaleństwo, al e obiecał tym zmianom, że przyjdz ie im z pomocą nie m ógł przy w styczn iu, bo n ie by ło wojska wojn a z Ukraińcami poch łania wszystk ie siły dop iero tworzący si ę arm ii polskiej, kiedy tylko te si ły, gdz ie znalazł poszed ł na Wilno by ł w Wilnie zara z po zdobyc iu miasta, żeby t e ukochan e swoj e miasto zobaczyć n o i mam y te n napis dziękuję ci Matko za Wilno to jes t matki Bożej Ostrobramskiej w niego pewnym takim n ie w iem czy mi łością, ale na pewno czym ś c o bardz o było bl iskie t o właśnie w izerunek matki Bożej Ostrobramskiej zawsz e w pokoj u u n iego by ła ta matka Boża Ostrobramska n o i mia ł tak i dosy ć szczeg ólny kiedy ś chyba kt óryś z księży profesor ów już ksiądz profesor warszawskiej cz y ksi ądz prof. Zieliński powiedzia ł coś tak iego, że by ła to tak a religijno ść ludow a bez jakiej ś refleksj i mo że g łębszej wreszc ie także n ie by ł niedowiarki jak i kiedy Księżyc spojrzał mo im zdaniem niedowiarki n ie był tak jakb y socjalistą, więc to s ą tak ie zawi łości umysły charakte r człowieka, kt óry mn ie z ogn iem byl i socjaliści, którzy chodz ili chrzc i dzieci dzisiaj b y si ę wydawa ło niemo żliwe tak było bral i śluby kościelne, wi ęc pewn ie tak im socjalist ą Piłsudski w socjal izmie szukał dochodzi do wolno ści d o do Polski Roman Dmowski bardzo interesujące jak pa n ja przeczyta łem te n artyku ł o szlachetny m socjali ście Otóż by ło t o w momenc ie, k iedy Dmowski chyb a, bo się powo łuje na t ę jak zostałem socjalist ą na te n wspomn ienia Piłsudskiego odp isuje swo im artyku łem o szlachetny m socjaliście pisze o Piłsudskim, al e zaczyn a o d gwa łtownej krytyk i ca łego socjal izmu polskiego nie n ic ci s łuchaj nie zostaw ia na przyw ódcach socjalist ów i pote m p isze jak w tak im towarzystwie m ógł si ę znale źć taki cz łowiek Józef Piłsudski m łody cz łowiek byliby śmy m ówi niezgodnie z prawd ą, gdyby śmy mu odmówili czysteg o umys łu żarliwego patr iotyzmu wszelkich cn ót zalet charakter u jak taki człowiek sta ł si ę socjalist ą pyta Józef, bo Roman Romanowski przepraszam i odpow iada sam sobie n o chyba n ie zrozumia ł istoty socjalizmu ta m na Syberii, bo n ie jes t w stanie poj ąć jak Piłsudski m ógł zosta ć socjalist ą, czyli można, b y powiedzie ć zda ła szlachetny charakte r na socjal izm tak tak tak i, kt óry Dmowski dosłownie mia żdży ta m swo imi argumentam i innymi s łowy rozumował tak bo gdyb y nie zetkn ął si ę socjal izmem byłby narodowc y i wiele tutaj, b y dobra dl a narodowej demokracj i mógł uczynić, al e drog i posz ły zeszły si ę posz ło inaczej i Piłsudski zosta ł socjalist ą uto żsamiał si ę socjal izmem, aczkolw iek n ie PSM, jak ą parti ą i kiedy ju ż władzy mia ł w ręku t ępił miasto partyjn iactwo Pepeesu, kt óre mówiło, bo przecie ż skoro m y oto Polskę walczyliśmy t o na m si ę należy przyw ództwo w pa ństwie m ówił nie n ie mac ie wszysc y razem współdziałać n ie narzekają na t o narodow ą demokrację raze m musimy iść t o będzie jego te ż inne przes łanie zawsz e razem no nie zawsz e wychodzi ło, a stosunek pan ie profesorze do Warszawy wsza k po przewroc ie majowy m b ędzie mieszka ł w Belwederze raze m z rodzin ą do ko ńca swojego życia do 3005 . roku n o i stosune k do Sulejówka w 1921 roku Aleksandra Szczerbińska kupuj e podobn o za po życzone pieniądze 2 działki w Sulejówku na 1 z nich sto i tak i letn ia dome k letniskowy, w kt órym najp ierw zamieszkują pociąg pote m oczywiście ze sk ładek żołnierskich powstaj e dwore k m ilsi, ale czy to by ło tak ie m iejsce wygnania było t o m iejsce odpoczynku spokoju jak ich nie zaznał bra k teg o spokoj u praktyczn ie od opuszczen ia głowa już n ie zazna, bo szko ła była mordęgą pote m by ły kr ótkie studia przerwan e zes łaniem pote m konsp iracja dużo na ten tema t mówić, ale to by ło życie z dn ia na dzie ń jak Stefan Żeromski pisał to są ludz ie, którzy zapomn ieli sweg o nazw iska zostaw ili swoj e rodziny swoj ą budow ę wszystk o po święcili sprawie n o pisa ł o nich z podziwem, że tak można właśnie tak im by ł Józef Piłsudski tak im by ł p óźniejszy prezyden t Polski Wojciechowski tak ich by ło ca łe otoczenie w ty m Piłsudski znalazł spokoju tam nie by ło pote m by ła wyczerpująca wojna leg iony pote m wojn a z Rosją bolszewick ą pote m t e spor y polityczne, które z żerała jego spok ój zab ójstwo Narutowicza, kt óre bardzo dotkl iwie przeżył to wszystko będzie si ę składał mi Rusin by ł momentem, kiedy o d teg o wszystk iego odszed ł i m ógł si ę zaj ąć p isaniem du żo czasu po święcą nap isania na lektur y na układaniu pasjans a, który c o Rosja lubi pasjam i lubi ł i mia ł ta m r óżne swoj e pasjansa uczy ł si ę nocą 100 nowych o d n p . rz ąd swo ich znajomyc h swo ich kolegów, kt óry tam podpowiada ł jakie ś nowe rozwiązania no i tak oczywi ście n ie potem jakby n ie odcina się ca łkowicie o d życia pol itycznego jest widziany ju ż kuszen ie zamykan a tak oczywi ście, ale m imo to jest to te n spok ój jest rodziną z e swoimi kochanym i c órkami z żoną, wi ęc w ty m sens ie na pewno mo żna powiedzieć kocham ten m it już, bo t o jes t naprawd ę mi Rusin tak i mi ły bardzo miejsca dl a niego Aleksandra Piłsudska tak wspom ina tamte n cza s w Sulejówku panowa ł istny istotnie w p ierwszym okres ie naszeg o zamieszkania zupe łny spokój w gor ące letn ie popo łudnie jedyn ie pszczoły kw iatami śmiech dz ieci przebywały senn ą dzi ś lasku dnie nie r óżniły się w iele od s iebie ja wstawa łam wcze śnie, bo dz ieci budziły si ę około ósmej mąż spa ł dziesiątej o te j godzinie podawała m u śniadanie do łóżka przynosiła m u tak że Kurier poranny ekspres spa ł potem jeszcz e godz ina nieraz 2 powstaniu szedł do ogrod u kontrolowa ł sta n drzewek ob iad jedliśmy zawsze o godzinie trzec iej do ob iadu siadaliśmy zawsz e wsp ólnie z całą rodzin ą wtedy n ie lubi ł obecno ści obcyc h os ób przy stol e prowadził zawsz e wesołe rozmow y opowiadał zabawn e anegdot y albo epizody h istoryczne po obiedzie może zwykl e bawił się z dziećmi albo siadywa ł na werandz ie czytał w ieczorami, gdy dz ieci ju ż Spały i c iszy noc y opadała cisza no co pada ło na z iemie mąż rozpoczynał prac ę w Sulejówku powsta ła m. in . h istoria wojn y polsko-rosyjskie j p t . rok 1920 oraz wspomnienie o Gabriel Narutowicz ocz u tak taki mo żna powiedzie ć chw ila oddechu, nawi ązując jeszcze do tyc h zwyczajów mi Rusin na wszystkich latach t o chyb a nale ży powiedzie ć t o pan i ma łżonka podawa ła herbat ę, al e Józef Piłsudski pija ł ogromn e ilo ści herbaty potrafi ł pi ć po kilkana ście szklan y nawe t pr óbowano m u reglamentować dost ęp do niej dobrany m przykład mniej nalewan e do szklank i albo podawan o, iż szklan a PSEW n ie n ie to i goście nie oszuk a, al e nieprzejednany t o prawd a był nieprzejednany, ale to te ż była pewn a cech a w łaśnie Kresów Wschodnich Stefan Żeromski powiedział kiedy ś, że Rosjanie dal i nam 1 dobrą herbat ę jak mówiły brac ia Moskale n iech was we źmie, ale 1 dobrą rzecz na m dali ście herbaty, wi ęc na kresach i t o ogromne ilo ści herbaty sam o wa łów Samowi był wyróżnikiem m ieszkania kresow e jak również w ielu mieszkań pote m w kr ólestwie, kiedy ju ż te n zwycza j przyjął PIT-O herbat ę w ogromnyc h ilościach to by ło typowe dl a Rosji Józef Piłsudski t o ca łkowicie przejął można powiedzie ć c o jeszcz e bardz o um iarkowanie u żywał alkohol u i nawe t t o c o inni uwa żali za trune k n iezwykle szlachetny po prost u tego nie lubi ł by ł tak i momen t, k iedy jak przyjechał do Polski mia ł tzw . influence, czyl i po prost u przezi ębienie kaszla ł cicha n o i of icerowie jego ad iutanci postanowili uda ć si ę do router a po lekarstw o dl a naczelnika n o i dan o usta Węgrzyn trac i od stałych ba z stuletn ich nawe t więcej dal i te ż n iesamowity, wi ęc nalan a do k ieliszka on spr óbował tn ą potrząsnąć g łową mn iej obrzydlistwo zabierzcie od e mnie n ie lubi ę teg o potem of icerowie raczyli si ę ca łą no c ty m Węgrzynem Piłsudskiego n ie tknął mia ł troje s łynnych imienin tak że częstował Węgrzynem ta kadra reze rw taktyk ą sam gaz u um iarkowanie pił c o jeszcz e z tyc h kulinarnych rzeczy n o nie lubi ł proste potrawy nie były n ie by ł wymagają nie by ł wymagający je śli chodzi o warunki n ie wie o jedzen ie, ale rob iona z ho t line litewsk ą alb o krakers y Węglowski krakersy los 1 za szczeg ólnie sob ie ta m przegrywa ł po nauczających herbac ie ta k tak lub imy lubi ł ciasto, kt óre robi ła gospodyn i prawd a dokładnie n ie wiem, jakie to by ło c iasto, ale często zawsze jad ą tak z tyc h kul inarnych jego przyzwyczaje ń do tra s pan ie profesorze chcia łabym zapyta ć o to jak t o się sta ło, że marsza łek Piłsudskim przyzwal a na kul t swoje j jednostk i bo k iedy czyta się o d tyc h w wyrazac h uznania ho łdu uczc i, kt óre m u składano no to być może wp isuje się t o duch a epok i, al e czasam i przychodzi wszelk ą miar ę oczywiście w ka żdym urz ędzie państwowym si ę portret Piłsudskiego zresztą był legend ą n im skończył czterdziestk ę mu zes łaniec terroryst a tw órca Legionów po Magdeburg bohate r Narodowy tak, al e np. sekcj a g łazów pami ątkowych, by obywate l stal e natyka si ę na co ś c o marszałka przypomina by ła taka map a z pona d dwustom a punktam i alb o n p . w 1927 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych nakaza ło zdawa ć wojewod ą raport y jak si ę imieniny marsza łka obchodzone 19 marca udawa ły ich teren ie w imieniu Piłsudskiego ho łdu odb ierali m inistrowie starostowie wojewodow ie, a pote m zasypywal i n imi Belweder słynna akcja, kiedy by ł na Maderze w 1931 roku wezwan o do wys łania karte k pocztowyc h 5 000 000 nadeszło trzeb a m u było ciężarówkami do teg o m iejsca pobyt u zwozić 3002. rok wrogo ść n ie przepuszczon o ul ice Kościuszki na Piłsudskiego, gd y sta n zdrowia marsza łka si ę pogarsza ł to czczen ie naczelnika zacz ęło przybiera ć form y rel igijne i tuta j ma m taki fragment album u Wilno Józefowi Piłsudskiemu to było tu ż przed jeg o śmiercią 19 marca 3005 . rok u u żywano Czytelników do spowiedzi powszechnej wobe c nas samyc h, abyśmy stwierdzi ć mogl i c o zrobiliśmy w ciągu roku ca łego dl a naszeg o budowniczego dla Polski ile to cegie łek tw órczych mu dostarczyli śmy w ta k tak pewna śmieszności tuta j przebija mo im zdan iem o ty m jak odb ierano naprawd ę Piłsudskiego i jak czynami du ża część istnieje większość spo łeczeństwa g o traktowa ła świadczy t o, że mimo teg o c o pan i redakto r przeczyta ła takiej ho łd w niczym w ęże Unii Wolności takie no t o wszystk o nie zabi ło jeg o legend y, bo t o potraf i zabi ć tak ie hołdy sk ładane na pami ętamy n p . wsz ędzie u na s ja k ja pamiętam pan i redaktor na pewn o n ie pamięta, al e w każdym urzędzie wisia ł w Polsce Gomułki potem oczywiście wielka i pote m kolejnyc h bonz ów partia raczej prze z charakterystyczn e dl a system ów autorytarnyc h totalitarna, ale ich do teg o nie przyk łada uwagi wszysc y prawa nam t o ogromna większość zasa d głowy, żeby teg o n ie widzisz, jeżeli t o n ie zabiło legend ę Piłsudskiego t o one jednak musia ła mie ć swoj ą warto ść musiała tkwi ć w umys łach ludzi t o znacz y za to legend ą musiały sta ć bardz o twarde dowody, że w ielki dl a na pewn o tak wielkość odczuwan ia n ie przez wszystkich, bo o n postaci ą kontrowersyjn ą biedni bili g o to gotow i utopi ć w łyżce wod y, a inni wznos ili pomn iki i niech ęć i hołdy n ie mia ły miary wted y i 1 z ich strony mo żna pa n mo że pan i przeczyta ć broszur y wydawane takie jak si ę czyta ło Piłsudskim t o się w og óle mo żna powiedzie ć, że obraza n o tak a, że poci ąg tylko należało tak iego czek a polec a takie g łupoty wypisuje, a z drugiej stron y ho łd hołdy ta k jak pan u Bogu n iemal, wi ęc m ówię, jeżeli to n ie zabiło w nasze j pamięci Józefie Piłsudskim t o znaczy, że on a jedna k miała bardz o realn e mocn e podstaw y podejrzewa m proszę pamiętać te ż, że Józef Piłsudski po tych wszystkich przej ściach po tych wstrz ąsach 1 był by ła śmierć Narutowicza drug i zamach majow y, toteż bardz o g łęboko prze żył jedna k musiano strzelać t o jego żona op isuje, że widział widział 2 × właśnie 3 × Piłsudskiego w takim stan ie na kr ótko przed śmiercią po zamach u majowy m i t o prawda śmierci Narutowicza Piłsudski szybk o si ę stara ł zatrzyma ły m u w n o pow iedz mi ju ż przesta ł mo że wszystk o też kontrolować te ż 1101 letni by łby w stan ie teg o wszystk iego skontrolować by ło te ż dużo nadgorliwości g łupoty w ty m wszystk im zrob iono kultu Józefa Piłsudskiego religi ę pa ństwo, zw łaszcza po jeg o śmierci, ale t o rozumiem to by ło do ść oczyw iste, ponieważ chc iano ich za jeg o życia te ż za życia te ż natom iast ja tu si ę odwo łam do tak iego wspomn ienia 1 z poznaniak ów by ł zwolenn ikiem Dmowskiego oczywi ście, ale docen ia te ż Piłsudskiego op isuje jak przyby ł do niego hrab ia cz y książę chyb a hrab ia z Francji i ich m ówi chc ę zobaczyć teg o waszeg o idola Piłsudskiego był chyb a z misji wojskowej Kamil gdzie ś ta m prz y ambasadz ie opisuje te n, że nas z pami ętnikarz, że uda ło si ę np. Piłsudski przyjmowa ł w Belwederze tam r óżne osoby przedstawiano MON się wita parę s łów zamieniał znajduj ą się tam kr ęcić, żeby zobaczy ć teg o podobno n ie zwyk łego Polaka mówi takim przekonan iem mówił, k iedy wyrzucił by ł tak i milcz ący Cichy n o, wi ęc uw ija pisze pami ętnikarz zapyta łem go n o ta k jak tak tak spojrza ł m ówi na mn ie m ówić dz iwna rzecz, k iedy Piłsudski podchodz i nie sposób nie stan ąć na baczno ść przedn ich, a wi ęc miał jaki ś tak i wp ływ, kt órych bardz o w ielu ludz i bardzo w ielu pamiętnikach co ś było tak iego, że istotnie wzbudza ł szacune k i na syn a, która rumu ńskiego od o na s jakiemu ś naszem u dyplomacie opowiadał, że jak Piłsudski wyjecha ł do Rumunii t o król przyjmował g o w otoczen iu świty i palił pap ierosa rzuci ł natychm iast Piłsudski pojawi ł się nas nie tylko podziałowi patrz ę, a m ój ojc iec na baczno ść staj ę przed Piłsudskim i te z, więc jak j e można du żo tak ich anegdo t, al e autentycznyc h przyk ładów przytaczać, że miał taki wp ływ na i r ównież na swo ich przeciwników 1 narodowiec powiedzia ł co ś c o w łaściwie chyba najlep iej mo że charakteryzuje podej ście ludz i, którzy nie n ie m ieli zaćmy t o znaczy może dostrzega ć błędy, al e nie byli śmiertelnymi wrogam i powiedzia ł tak z Dmowskim chciałbym porozmawiać, bo t o jes t najwyb itniejszy pol ityk Polski nasze j dob y Piłsudskiego chciałby poca łować dźwięk jes t przed północą panie profesorze t o może o kob ietach porozmawiamy o, a do zwi ęzłości by ł bardzo przystojn y to, ale był pięknym dzieckiem pi ęknym dz ieckiem pote m bardz o przystojny m młodzieńcem, bo my w ogóle my ślimy, że Piłsudski zawsz e był stary szef n ie wiadomo też kiedy ś byl i m łodzi gracz e jak m łody kiedyś wystaw ie w muzeu m Narodowym, na kt órej byłam wczoraj, życząc Polska jes t ostatn ia sal a po święcona kultowi Woodsa, wi ęc ta m w łaśnie Piłsudski mult i pikowane zw ielokrotnione, wi ęc je żeli ktoś chce si ę otoczy ć wizerunkami Piłsudskiego t o gorąco polecam, ale tam te ż jest 1 taki obraz punk t go pokazuj e w ieku takim m łodzieńczym, ale jak wczora j przygl ądałam literatur ę ta Piłsudskiego zobaczy łam go portret y z pi ątej klasy g imnazjalnej i pote m z klasy maturalnej n o to rzeczywiście śliczne dz iecko ro śnie interesuj ący młody człowiek n ie te na pewno m ógł być po żeracz serc niewie ścich, gdyby nie to, że zajmowa ł si ę wted y konspirację natomiast by ł zaj ęty tak natomiast wysz ła nawet ksi ążkę u nas kob iety życie Józefa Piłsudskiego i tyc h kobiet by ło ta m ca łkiem spor o pierwszą miłością zaczęło i w iemy, bo te ż wszystk iego przecież pewnie n ie wiemy by ć może jeszcz e co ś h istorycy kiedy ś odkryj ą na pierwsz ą mi łość prze żył kr ótkotrwałą, bo nie przetrwa ła rozstan ia w czas ie zes łania syberyjskiego nawe t było dos łownie chyba kilka miesi ęcy tylk o tak ich spotka ń na sob ie młodzi ob iecywali, że b ędą pisa ć do siebie no i Piłsudski bardz o szybk o zapomnia ł i nie pisa ć do Bogdanki sweg o serca p óźniej ich n o mia ł pierwszą małżonkę pi ękną pani ą jak m ówiono, do kt órej wzdychal i z zjechało w ielu w Krakowie okazało si ę, że charakterologicznie nieba do siebie pasuj ą bardzo Piłsudski by ł typem samotn ika mow a o Marii ta k ta k, w którą zreszt ą starał si ę umowy, o którym stają si ę Dmowski, ale my ślę, że ta nie przyj ąć m. in . z teg o powod u tak a głęboka t o jest t o legenda może, uwalniaj ąc życia, ale jednak 1 wielki by ł politykiem bardzo bieg łym, gdyby tylko to sta ło na przeszkodz ie porozumieniu jes t tylk o kobieta to my ślę, że z dl a polityka t o jest to n ie jest przeszkod a, że t u potrafi łby swoj ą niech ęć powstrzymać, wi ęc pan i Maria była można by ć dusz ą Towarzystwa by ła kobietą, kt óra lubi ła się bawi ć pokazać, ale będzie wzrastał w latac h w tym dobry m sens ie teg o s łowa salony wtedy spe łniały bardz o wa żną funkcję społeczną tak ą mo żna pić narodow ą ta m t ętniło życie narodow e najbardz iej, a Piłsudski był type m samotn ika, kt óry n iejednokrotnie chcia łby sam, żeby co ś przemy śleć co ś zaplanowa ć i tutaj zaczęły si ę po pewny m czasie doc. Elisy pojawia ć między ma łżonkami, aczkolwiek trzeb a przyzna ć, że Maria przez ludzi czas u towarzyszy r ównież w konsp iracji i n o w ie była m u wierna do ko ńca n ie nie zgodzi ła si ę na rozwód dop iero jego śmierć i po jej śmierci popierający 2001 . roku t a tak dop iero za ma łżeństwo swoj ą ostatnią pani ą sweg o serc a jest n ie kon iec wie pan i redaktor o d razu ja pow iem tak n o druga małżonka drug a ma łżonka Aleksandra, ale czy handlar z cz y Mińska pozna ł j ą jeszcz e na Ukrainie w czasac h konsp iracji przypadl i sobie do gustu, bo zaczęli rozmawiać o tak ich w łaśnie sprawach konspiracyjna narodowych chyb a si ę dobrze rozumieli, a i pote m jest ta za żyłość cora z bli ższa ju ż w czasie, k iedy wybucha wojna światowa jes t w 1914 to Piłsudski p isze w iele list ów Aleksander Szczerbiński i ta m pokazuj e swoje ogromn e rozterk i nakazał czternastego wida ć jeg o pewne za łamanie, a jednocze śnie determinację, k iedy pisze moj a kochan a ileż to raz y, stoj ąc w gradz ie KUL ja marzy łem, żeby 1 mnie trafi ła i uwolniła o d tej ci ągłej trosk i o tych zostawić o d tych zawodów, kt óre mnie ciągle spotykaj ą, więc to s ą bardz o takie osob iste listy widać, że tyc h ludz i łączy bardz o bl iska więź, a z Marią już t o był rozbra t już do jes t oczywi ście jeszcz e p óźniej jedna k kobieta podobn o ja n ie jestem pewien cz y chce czy pani doktor kt óra, kt óra zdan iem w ielu była jako ś bardzo blisko drz ew z Józefem Piłsudskim prz y tak czy n ie jes t udowodn ione natom iast niekt órzy b iografowie my ślenie maj ąc konkretnyc h dowod ów przypisuj ą tem u jaki ś charakte r romansuje nie s ądzę, żeby t o tak wygl ądało Piłsudski było starzej ących si ę panem to były lat a pocz ątek la t trzydz iestych ju ż chorującym no mo żna powiedzie ć, że Towarzystwo młodej przestan ie pan i, do którego radowały cieszy ło, al e cz y Aleksandra Szczerbińska jako ś n igdy n ie okazywa ła an i zazdroszczę n iepokoju o t o, że Józef Piłsudski z pani ą doktor jako spotyka by ć mo że ni fak t w kamerz e na n ie natrafili śmy na dan e na n ic takiego tak czy inaczej by ło k ilka kobiet życie Józefa Piłsudskiego 2 × na pewn o si ę zakochał trzeci to te n na Syberii może kr ótka tak a p ierwsza mi łość szybko min ęła nie wytrzyma ła rozstania, al e z 2 kobietami sp ędził sporo wi ększość swojeg o życia natom iast na pewno bardzo wa żne były dla niego jeg o c órki o to Jagódka t o tak kocha ł swoj e córki po święcają każdą woln ą chwil ę zresztą pote m we wspomn ieniach obu obu c órek mia ł jeszcz e kiedyś okazj ę rzeczywiście rozm iary cia ła ojciec tak wtedy ju ż 2 wtedy starsze pan ie jak przyjechały no po prost u starzej ący si ę szybk o człowiek, kt óry zaczynał te ż traci ć kontak t pewien z otoczen iem pod koniec oznaczającego, że były bardzo dotkliwe dl a to bardz o dotkliwe dla otoczen ia i już my ślę, że ta k w roku 3003 . a ju ż na pewno 3004 . dlateg o że nada l by ł trze źwy jako pol ityk jeszcz e potrafi w iele bardz o celnyc h spostrzeżeń poczyni ć i uwag, kt óre się potem sprawdzi ły to jednocze śnie wida ć by ło już chw ilami, że kontakt tak i z otoczen iem bezpo średni traci zaczyn a by ć trudnym człowiekiem dl a otoczen ia chorob a nowotworow a chorob a nowotworowa i wszystko co si ę z ty m wi ąże to jak rak atakuj e cz łowieka t o najr óżniejsze dolegliwości pojawiają się również pewn ie i w sferz e psych iki znają tak i czynn y, kt óry tak zawsz e by ł ruchl iwy tak zawsz e zapracowan y był nagl e przykut y d o do teg o swojego do te j swoje j niemocy tak bym powiedzia ł wstydzi ł si ę te j niemoc tak iego ja k na ostatn iej defiladzie ta m w pewny m momencie usiadł t o by ło za z ło 18 listopada trzydziestego czwart e Zdroju zaskocze ń zas łabł i do końca uroczysto ści już ju ż Siedlarz siedzia ł i t o wszyscy zauwa żyli, bo n igdy tego n ie robi to już chorob a poczyniła du że postępy, al e musia ła już go gn ębić idea ł żyć ten organ izm ju ż o d jakiego ś czas u d łuższego, k iedy zrob iono sekcj ę zw łok po śmierci Piłsudskiego to okazało się, że wątroba ca ła była pokryta guzami by ła tak powiększona, że zajmowała 23 jamy brz óz brzuszne j wr ęcz, przykrywając żołądek te ż na pewno by ło zwi ązane z olbrzym im c ierpieniem f izycznym znaczy n iekoniecznie tak jes t, bo są najróżniejsze t o lekarz powinien wypowiada ć czasam i jest ogromn y ten w łaśnie Gusa tyc h bólów nie ma tak ich silnych wydaje się, że Piłsudski mo że n ie czepia ł, jakby o d strony b ólu, bo normaln ie funkcjonował ci ągle jeszcz e czyta ł pasjans e uk łada rozmawia ł chodzi ł, al e osłabienie os łabienie go dobija ono schudł t o by ło wida ć jes t ostatnie zdj ęcia dzi ś wychodz i t o dos łownie blad a twarz i tak wyostrzone rys y tak chuda twar z, jakb y miał 8090 lat doszło jedna k to na zdj ęciu wdro żono g o głodówką, lecz sa m się leczył o n sam się leczy ł g łodówką sam sobie eliminowa ł g łodówkę c o faktycznie mogło pom óc na kr ótką met ę, bo organizm czy rząd n ie by ł obciążony m ógł czu ć że, al e przecież t o wycięcia te n jak pożerał po prost u jeg o przez wszystk ie siły żywotne jeg o organizm ratunk u w tamtyc h czasach nie było zreszt ą tak p óźno wykryto, że nie by ło, że nawe t dz isiaj pewnie nie by łoby szan s na ratunek być mo że nie wykryt o może jeszcz e jaki ś przerzut y by ły, ale ta w ątroba tak powiększona ogromnie o d tej pan i redaktor wspomnia ła wskazuj e, że rzeczywiście trzyma ł si ę teg o życia n o do ko ńca do ko ńca sta ł c o co dręczyło jest o t o trzeb a powiedzieć koniecznie niepokoj ą Polskę o 1924 roku powiedzia ł do swojeg o otoczen ia ja przegrałem swoj e życie, bo nie jest uda ło mi si ę stworzy ć federację, z kt órej siłą liczy łaby si ę Europa świat i w ielka burza, czyl i Polska mo że nie przetrzyma ć wted y już 2004 . roku nie by ło Hitlera n ie by ło Stalina o n czu ł nadchodz ącą wielk ą burz ę jeszcze 3004 . rok u, kiedy z zarz ądził spotkan ie i zapyta ł zebranyc h swoich wsp ółpracowników czy zdan iem ich Niemcy cz y Rosja będą bardz iej n iebezpieczny tak większość opowiedziała si ę za 3 po Rosjanom wybra ł Niemcy pote m msz a odwrotnie większość opowiedzia ła si ę, że Niemcy on wybra ł jedna k Rosja i pote m pytan y n a po tym, dlaczeg o tak si ę powiedział p o, a co ja wa s poprzeć czy w iesz, jaka pan ika, b y powstała, al e mac ie tuta j stworzy ć zespół, kt óry b ędzie monitorowa ł stal e sytuacj ę w Niemczech s iedzimy na 2 stołkach to znacz y te 2 układy tak t o agresji mus imy wiedzie ć tak d ługo n ie mus imy wiedzie ć, którego p ierwszy jako p ierwszy spadn iemy, więc czu ł t o zagro żenie i z r óżnych relacji z r óżnych tak ich u żytków pami ętników przeb ija ludz i, którzy w idzieli Piłsudskiego przeb ija to, że wyrażał ci ągle ten niepok ój, że zbli ża si ę co ś ogromneg o co mo że oznacza ć kon iec Polski i mówi walk a będzie bardzo trudn a, b o jak powiedział zach ód spaść Iwiński u żył tego s łowa zach ód dz isiaj jest ta ńszy Vinci to znacz y może na mn ie pomóc czy gdyby żył i by ł w pe łni sił zdo łał, by unikn ąć wojny 3009. roku to pozostaj e tylk o w sferz e domysłów n ie w iemy mo że jak o bieg ły polityk i w ko ńcu sa m stworzy ł koncepcj ę balans u mi ędzy Rosją, a Niemcami szybciej ni ż Beck dostrzegł, że tak dalej n ie można by ć może inaczej b y się wted y potoczył te ż los Czechosłowacji nie wiemy t o s ą wszystk o domysły, al e nie do żył tego czas u podobn ie zreszt ą jak Dmowski, kt óry zmar ł na początku trzydziestego dziewiąty te ż nie widzia ł ju ż upadk u Polski widzia ł upadku sanacj i, z którą znakuj ą tak wiele cz ęsto słusznych żalów wylewał oba j w ielcy Polacy odeszl i, je żeli można ju ż dziś, al e nazywa m Józefa Piłsudskiego Polakiem wybra ł Polskę czu ł si ę zwi ązany w łaśnie z nasz ą kulturą naszym j ęzykiem, że Litwini do dz isiaj wybaczyć n ie mog ę prof. Janusz Odziemkowski UKSW by ł naszym go ściem przed p ółnocą bardzo dzi ękuję pan ie dziękuję państwu t ę opowie ść o Józefie Piłsudskim państwo dzi ękuję za wsp ólny poniedzia łkowy wiecz ór zapraszam oczywiście na kolejn y za tydzień, a tera z ju ż dobrej noc y kolorowyc h sn ów do Zwiń «

Ojcowie Niepodległości - Józef Piłsudski

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 23:00

Najnowsze Podcasty

O etycznym porno z kolektywem Dochodzę

Od 1 kwietnia piekarnie i cukiernie mają płacić mniej za gaz. Co to oznacza dla konsumentów?

"Mimo optymizmu, dużo mnie to kosztowało. Nie da się uniknąć negatywów" – Kandżu Skopiec o swojej walce z rakiem

Skąd się wziął w powojennym pejzażu politycznym Władysław Gomułka?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL