Treści rasistowskie w starych filmach Disneya, literaturze i muzyce

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Mikołaj Lizut w itam państwa bardz o serdecznie, a w stud iu go ść prof . Michał Bilewicz centrum bada ń na d uprzedzen iami dzień dobr y dzień przed e wszystk im chcia łem pan u pogratulowa ć i zapewnić, że trzyma m kciuki je śli chodzi o nominacj ę na profesora prezydenckiego spraw a zrobi ła si ę g łośno oczywi ście, bo Pański pap iery s ą w Pałacu Prezydenckim prezydent w łaśnie jeg o Kancelaria odpisa ła, że ta nominacja b ędzie, k iedy prezydent uzn a, że Rozwiń » ma by ć i nikt n ie będzie mówił ile m a na t o czasu co c iekawe rzecz zrobi ła g łośna oczywi ście, bo napisa ły o ty m, światowe media mam nadziej ę, że nie z e wzgl ędu na przedm iot pa ńskich zainteresowa ń z t ą nominacj ą Kancelaria prezydenck a z lekk a, a mo że w łaśnie dlateg o c óż jak osobiście mam żadnych powod ów, żeby uwarzy ć ta decyzja ma jak ikolwiek charakter to, że ma charakte r pol ityczny, niemniej nale ży chyba bardz o zacneg o gron a zaskakujących nom inacji w kancelarii prezydenta, że pozostaw ia to nowość mam nadziej ę, że szybk o jedna k pa n prezydent t ę nominacj ę podp isze chcia łbym, żebyśmy porozmaw iali o o uprzedzen iach szerok o poj ętej kulturze masowej ja w iem, że kultur a masow a akurat n ie jes t przedm iotem pa ńskich zainteresowa ń dog łębnych, al e ostatn io zainteresowała mn ie tak a publ ikacja na tema t kultowych produkcj i Disneya zawierających treści, kt óre utrwalaj ą negatywn e stereotyp y potwierdzają, że są tre ści ras istowskie kwest ii tre ści, kt óre n p . no i uw łaczają kobietom i w kresk ówkach klasycznych kresk ówkach Disneya c o zreszt ą sama korporacj a przyznaj e o n si ę zdarzaj ą i tera z te n proble m dl a wielkiej korporacji ameryka ńskiej c o z ty m zrobi ć czy t e klasyczne bajk i cenzurowa ć czy mo że ostrzega ć jako ś odbiorc ów przed czy m przed tym czy m si ę zetknął je śli chodzi o dzi ś na polskie klasyk i na jej pan a zapytać c o pa n w og óle s ądzi o tak iej rew izji h istorii kultur y masowe j cz y jak Disney sto i tera z przed pewnym dylemate m, kt óry głównie rozstrzygnął w ten spos ób, że o d dodał rodza j ostrze żenia tak naprawd ę dl a rodziców prawdopodobn ie przed ty m, że w f irmach, które udost ępni na swoje j cyfrowe j Platformie znajduj ą si ę treści, które s ą odpowiednie jeszcz e rasistowskie czy Czech cz y szowinistyczne to jest t o jest 1 ze spos ób podejścia do tego innych innych niekt óre z tych słyszał niektóre z filmów w og óle te n n ie znalaz ły tak cz y f ilm film 1 filmów Disneya real izowanych w latac h czterdz iestych opowiadaj ący o chłopcu z po 1 z po łudniowych Stanów Ameryki na pewno sob ie tyle tyc h ras istowskich kalk i z południa to była zdaj e si ę, kt óra n a w zupe łnie absurdaln y n ieprawdziwy spos ób przedstawia ła h istoria Afroamerykanów po wojn ie secesyjnej t o jes t chyb a tak najwi ększy niewypał tak to i tak to to jes t w ogóle podobna ten f ilm w ogóle o d la t osiemdziesiątych n ie by ł rozpowszechniany przez znają żaden sposób, więc w iem, że są takie tre ści które, gdz ie dzisiaj pr óbuje pr óbuje wytwórnia próbuje dzi ś wymaza ć jakiś pami ęci zb iorowej ludz i i może to n ie jest z łe w wypadku konkretnie Disneya tak, bo m ówimy tutaj o filmach k ierowanych do najmłodszego odb iorcy dz ieci tuta j wydaje mi si ę, że jakie ś formy cz y t o ograniczania dost ępu do takiej tre ści prze z wytwórcę czy t o przez ostrze żenia pote m prze z rodziców maj ą sen s, a pytanie c o jak t o wygl ąda doros łym odbiorc ą i ja jestem zwolenn ikiem tak iego podej ścia dosy ć otwarteg o do tych spr aw tych uważa, że t o są dokumenty h istorii, je żeli chcem y jak dokument historii one pow inny by ć powszechnie dost ępnych powstaj e tak a Platforma cyfrow a chcemy udost ępniać wszystk ie zreal izowane w przeszłości f ilmy Disneya to uwa żam, że dobrz e by łoby dla aby, ab y ta m się znajdowały t e wszystkie f ilmy, które stanowi ą pewien obraz czas ów, kt óre powsta ły z jakąś informacj ę oczywi ście o ty m co z tyc h tre ści faktycznie no jes t jes t jes t dz isiaj n ie do zaakceptowania, wi ęc t e w tym wypadku wydaj e si ę, że tak a istnienie tak iej tak iego ostrzeżenia ma sens, poniewa ż ono jest wskaz ówką dla rodziców, że t o jes t film n ie wiem, pokazując film ambonę przykład takt u jest klasyk ą z nawi ązką dz ieci zobacz ą ta m stereotypow e przedstaw ienia czarnyc h Amerykanów, którzy n ie s ą, na który przedstawił to bardz o stereotypowy taktem n iestety jes t postać tego kółka, kt óry jest nazwany dzie ń kraj u, odnosz ąc si ę Doda do teg o bardz o bardzo taki mroczne j smutne j h istorii w czas ie segregacji rasowe j, czyli tych praw Jima Kała, kt óry w, kt óre wskazywa ły wskazywały tajnych na segregację w Ameryce tak czy t e były w różnych w r óżnych Stanach miały różne reakcje, bo skor o skoro pa n o ty m, wspom ina tuta j wspomina ł mi się na tak i ape l po spo łeczności polskiej afryka ńskiego pochodzen ia w sprawie słynnego w iersza Juliana Tuwima Murzynek Bambo, który prze z ca łe dzieciństwo wydawa ł na m się n iewinny i zabawny m w ierszykiem jednak on i c i Polacy którzy, kt órzy mają afryka ńskie korzen ie odbierają t o w spos ób obraźliwy przede wszystk im jako ść historycznie historyczny jes t to anachron izm i na je j, cho ć pewn ie Julian Tuwim n ie by ł rasist ą cz y w ogóle n ie by ło jeg o zam iarem sugerowan ie n ic tak iego w tym dziecięcym jest tylko t o jednak publ ikowanie go nada l w książkach dla dz ieci cz y cz y pow ielanie jes t błędem zdan iem te j społeczna cz y nawet 1 Afrykańczyków poety mieszkającego w ty m sobie z teg o państwa nawet o tym, o Murzynka Bambo jako czym ś obra źliwym i myślę, że to czy m innym jes t wi ęź i t o, jaką dz isiaj brzmi tak t e w og óle każdy z tych twor ów kultur y, kt óre do nas docieka cz y inne intencje autor a j ęzyk, w ramac h kt órego funkcjonował tam wspom ina bardzo spalin w naukach spo łecznych tak i tekst Karola Marksa w kwest ii żydowskiej co Jude wsza k, w kt órym Karol Marks p isze że, że świeckim Bogiem Żyda jest pieniądz, a na przep isie w zasadz ie, u żywając tego co by śmy dzisiaj nazywali się powiela taki Alka i antysem icki stereotyp, kt óry pokutować w łaśnie od stulec i tak z drugiej stron y jak popatrzym y na to, że te n teks t jes t odpowiedzi ą na tak d ługo nabra ła takiego molocha w łoskiego f ilozofa z tamteg o czas u, kt óry m ówi dokładnie t o sam o tylko na podstawie tyc h tez m ówi Żydów pow inno się wykluczyć ze spo łeczeństwa nie m a na nich m iejsca w o świeconym o świeconym spo łeczeństwie i je żeli czytam przeczytam y w tym kontekście w idzimy ten mak s p isze tak, ale pom imo, że faktyczn ie dz isiaj żyć n p . zajmuj ą si ę jak struktura zawodow a Żydów wygląda tak i spos ób jak wygl ąda t o jedna k t o jednak uwa żam, że istnieje jakaś szansa dla Żydów w sensie istnieje pewn a drog ę emancypacj i Żydów tą ścieżką, kt órą oczywi ście wiemy co chc e jak dla maksa tylko ścieżka by ła także na sporc ie, aby kasowego i t d . tylk o to c o jest interesujące tak że na język m ógł zabi ć tylko powie w iemy, że po prostu o n wyraził t o w j ęzyku typowym dla swo ich jak i prawne to powinni śmy pami ętać wtedy te ż, kiedy czytam Tuwima znaczy, że dz isiaj faktycznie czytan ie Tuwima dzieciom czy dok ładnie teg o wi ększy b ędzie prawdopodobn ie wzbudza ło obecn y dz isiaj z teg o rasistowskie mam y faktycznie kontekst, jakim powstawał był kontaktem jesteśmy w tym prawdopodobn ie ten wi ększy wcale nie musia ł by ć jakoś tam wsteczn y cz y czy 3 czy czy ras istowskich w tamty m czasie to jes t oczywi ście h istoria tak wygląda że, że mamy do czyn ienia z postępem pewnych nor m moralnych jak popatrzym y na to tak a amerykańska psycholożka uznan o to mówi o rozszerzaj ącym si ę w kr ęgu moralnych zobowiązań to znacz y, że r óżne grupy wchodz ą do naszej przestrzen i moralnych zobowiązań grupy, które wcześniej uwa żaliśmy za n ie b ędących podmiotami moralnym i, a jednak postęp o tym, post ępy porozmawiamy to po informacjach Radia TOK FM prof . Michał Bilewicz centrum bada ń nad uprzedzen iami jest pa ństwa i mo im Goś, a tera z na powa żnie prof. Michał Bilewicz centrum bada ń na d uprzedzeniami t o go ść dz isiejszego program u rozmaw iamy o pewne j pewnej jak t o nazwa ć Police h istorycznej może tak t o ujm ijmy w kontek ście kultur y masowe j i uprzedze ń właśnie, czyl i uprzedze ń rasowyc h uprzedzeń c o do mniejszo ści seksualnyc h uprzedze ń antysemickich cz y wszelk ich innych powode m te j rozmow y jes t tak i ruc h korporacj i Disneya, kt óra przed klasycznym i bajkam i miesza ostrzegawcz e plansza dla dz ieci t e bajk i klasyczn e bardz o cz ęsto utrwalaj ą stereotyp y ras istowskie cz y n p . p łciowe w ty m kontekście wspominali śmy także o Otóż imi ę powiedzia ł pa n, że t o jes t też bardz o wa żne, żeby czyta ć dan e utwor y dzieła l iteratury w kontekście czas ów, w kt órych powstały to jes t rzeczywi ście chyb a kluczowe, al e te ż świadczy o czym ś jeszcze m ianowicie o ty m, że je śli chodz i o walkę z uprzedzen iami jes t pew ien takim b ędzie historyczny postęp t o znacz y cora z wi ększe kr ęgi tej odpowiedzialno ści moralne j nas otaczaj ą prawda tak czy te n ce l więcej go be z włączonych do teg o do teg o kr ęgu naszych zobowi ązań moralnych ja my ślę, że siedzieli te ż na naszyc h oczach to znaczy co dzisiaj w idzimy np. z rozszerzan iem tych zobowi ązań moralnych zwierzęta tak czy NATO, że uwa żamy, że z łe traktowan ie zwierz ąt jes t jest niegodne zwierz ąt nale ży traktowa ć w g łowie nale ży trzymać nimi nad ksi ążką w klatkach tylk o tylk o na wolnym wybiegu i t d . t o są og ólne jak r óżne grupy n ie tylko ludzk ie, kt óre na d postęp istnieje, je żeli chodz i o normy moralnej w jak im sensie postęp istnieje mam y na t o NATO w iele dowod ów i to oczywi ście powoduj e, że tak ie ostrzeżenia zaczynaj ą być potrzebne to znaczy coraz więcej grup, które te ż czuj ą si ę krzywdzon e i wted y, k iedy z takim językiem si ę spotykaj ą w spo łeczeństwach bardz o się graf icznych w przesz łości pewne pewne pewn ie stopień dyskrym inacji wydawa ł si ę być oczywistością to ludzie byl i dosy ć oswojen i i n ie czul i tak bardz o teg o ciężaru bycia byc ia ofiarą dyskrym inacji jak t o mamy wtedy, kiedy grupy zaczynają walczy ć o swoj e prawa zaczynają, a zaczynaj ą si ę jako ś organizować i wted y właśnie pojawia si ę tylk o aby m, kt óre bardz o cz ęsto w języku ang ielskim w sens ie tego 53 zwolnienie także wted y, k iedy np. prowadzimy zajęcia z e studentam i chcemy pokazać, jak i materiał f ilmowy, który zab iega scenę gwałtu bardzo dobrze jes t wcze śnie powiedzie ć t o studenc i w tym materiale pojawi ą si ę tak ie mocn e sceny zwr ócił na t o uwag ę, ponieważ możliwe, że teg o student ów będą n p . jakie ś osoby, które maj ą do świadczenie przemoc y seksualne j i wted y jak pokazuj ą badania na d na d PTSD na zaburzen ia stres u pourazoweg o tak a informacja o przedstaw ienie tego po raz kolejn y jest w stan ie takiej osob y wzbudzi ć bardz o bardz o straszn e do świadczenia to pan mo że podzielić z pane m mam, doświadczając czy jak o ma ły chłopiec uwielbia łem ksi ążki Marka Twaina i przygod y Hucka Finna i przygod y Tomka Sawyera książki powie ści młodzieżowe n o, w kt órych ew identnie utrwalan e s ą naz istowskie ras istowskie stereotypy ma ło teg o dość przypomnieć, że to właśnie ch a Queen bohate r mojeg o dzieci ństwa kto ś taki, jakim si ę w pewien spos ób wzorowałem dylema t cz y niewolnika nale ży zapakować, kt óry zbieg ł z plantacj i na ko ńcu jest czyjąś w łasnością prawda n o właśnie nad elita t o s ą takie obcujem y z tekstam i kultury, kt óre s ą historyczne i myślę też specjaln e dl a nauczyc iela wychowawc ę, żeby uświadomić, jak ie t ło h istoryczne, kt óre one powstawały i tak t o jes t jedyn e wyzwanie, które widz ę i dlaczeg o t o te ostrzeżenia wydaj ą się sensowny t o znaczy rodz ic pow inien przygotować dz iecko na obejrzen ie tego teg o tego filmu dam bo, żeby po prostu mia ł świadomość, że te czarn e kruki kto ś ta m pojawiają b ędą pokazywać czarnyc h w spos ób stereotypowy tak i jak kiedy ś b iali traktowal i czarnych myślę, że tak to może okaza ć też dl a rodz ica do teg o, żeby nawiązać konstruktywn y d ialog z dzieckiem na tema t spraw jes t pewn ie troszk ę poważniejsza niż sama jestem dla f ilmu, ale my mówimy teraz bow iem w latach dwudziestych latach dwudz iestych latach czterdziestych je śli w kontek ście l icznej, al e czas bardz o przyspieszy ł lat a osiemdziesi ąte s łynne rockow y zesp ół daj e Straight z e swo im w ielkim hitem ma form ę Fink cz y pan wie, że s łowa te j p iosenki zmieniły si ę na przestrzen i tyc h 3040 lat zmieni ły się prze z t o, że w te j p iosence pad a ta m tak a takie zdan ie be z Żydów fago t b łędy i d źwięk an d make-up mow a jes t oczywi ście o n o homoseksuali ści i sa m autor te j piosenki Mark Knopfler zdecydowa ł si ę zmieni ć je j konteks t to z e wzgl ędu w łaśnie na pewn ą współczesną wrażliwość w stosunk u do mniejszo ści seksualnych n o tak, by do głosu cora z cz ęściej w idzimy, jakie tre ści w idzimy, jakie to konsekwencj e dla samyc h of iar tego j ęzyka tak, jeżeli w idzimy, że osoby homoseksualne, kt órzy stykaj ą z ty m okre śleniem potem maj ą r óżne problem y psych iczne z tego wynikaj ące znajdziemy w polsk ich badaniach, że im wi ęcej o sob ie rozs iane słyszał hejt u na swój temat tym cz ęściej np. mają zapewn e depresja albo ty m częściej stwarza ł my śli samobójcze, k iedy w idzimy też h istorie tych dzieciaków nie w iem też Dominika zbli żenia tak czy cz y niedawno seksualnymi, kt óra skacz e do Wisły i wszystkich tych historia jes t t ło jakiegoś hejt u, które które, które na n ich wp ływać t o z mediów cz y to ze środowiska r ównież niczego to myśl tej tak im jak na plus zastanawia na d tym to n ie jest tak rz ąd popsu ł powielają stosowa ł piosence, kt óra może będzie znow u kiedy ś atrakcyjna dl a dl a dla młodzieży bow iem, że tak ich powracająca co ileś ta m lat żoną i przyczynić do teg o, że faktycznie ktoś, kt o ucierpi i nie dziwię si ę tak iej decyzj i, choć oczywiście, cho ć rzeczywiście uwa żam, że powinien mie ć dost ęp do dosz ło do h istorycznych utworów kultur y w ich oryginalnej form ie, czeg o najlepszy m przykładem jes t t o c o widzieliśmy k ilka lat tem u w katedrze w Sandomierzu tak by łem bardz o odległa historyczna się tutaj wart o powiedzie ć, o co chodzi w katedrze kaw y w Sandomierzu tam by ł tak i obra z przedstawiaj ący mor d rytualn y, czyl i taki obrzydl iwy do ść strat y czarn ą legend ę zupe łnie nieprawdziwą je śli chodz i o Żydów by ła legenda pow ielana w środowiskach chrze ścijańskich, jakoby Żydzi mordowal i niemowl ęta na matc e także legenda bardz o staw ia już 11 dwunastym wieku urządzano w Europie pogrom y Żydów oskar żanych o mor d rytualn y Wypędzenie Żydów za ang ina na dobrych k ilka stuleci mia ł m iejsce te ż po teg o typ u oskar żeniach wysuwanyc h wobe c Żydów no i te legendy gdzie ś ta m do dzisiaj funkcjonuj ą o sobie w iemy, gdz ie 6015 % Polaków, którzy zapytan i o to czy widzi, że da m si ę zdarza ło powierza ć dzieci chrze ścijańskie w celac h rytualnych powiedział tak tak ie rzeczy się zdarzały ra z czterdziesty szósty ro k pogro m kielecki to jest właśnie tak a banknot y nawe t funkcjonujący my ślę zupe łnie wsp ółcześnie b łogosławiony Gabriel Zabłudowski spo łeczności prawos ławnej na Wschodzie Polski do dz isiaj czczony jako jak o patro n m łodzieży prawos ławnej te ż zosta ł b łogosławionym prawosławnym, poniewa ż został rzekom o porwany prze z przez Żydów tak, al e wr óćmy zasadne to jest to się dzieje i t o się dzieje i jak w idzimy, że te legendy są do dzisiaj obecn e dlateg o pewn ie wart o warto jakoś ty m przestrzega ć przed przed tym ty m obraze m marszan d ogłasza wisiało kat ów Kate, że sam zamierza bardz o d ługo do to 2004 roku na sob ie ta m wisia ło i przy, przedstawiając te n mord rytualny c o wi ęcej przewodnicy, którzy oprowadzal i po katedrze często mówili no tak to te n piękny obrazk a, al e Dopiewo pokazuj e h istorie pewne j części Żydów, która tak ie praktyki mia ła w zwyczaju stosować na nie t o jest oczywiście t o była bardz o bardz o trudn a sytuacj a później 2004 bodajże rok u obraz zas łonięto j ą bardz o długo wisiał tam zas łonięty też tworzyły r óżne domysły, dlaczeg o g o zas łonięto co też się pod t ą zasłoną i o d par u la t ten objaz d znowu można w katedrz e oglądać jes t on do niego jest dostarczan y jest jes t tabliczka informuj ąca obok niego klu b Cream, która jasn o informuje, że t o są mity to s ą legend y, kt óre faktycznie by ł rozpowszechniony w Europie w przysz łości niektóre prawdopodobnie wpływały te ż na pewne wyobra żenia Imaginarium autora teg o teg o obrazu i t o jes t myślę bardzo ważne, żebyśmy nie odc inali się od teg o, że w h istorii był rasizm h istorii był antysem ityzm legend y m ity istniały o t o, żebyśmy lepiej przychód powinna podobnym i t e, które próbuje się na m dzisiaj zaszczepia ć wobe c może innego może n ie tych samyc h, ale je żeli uświadomimy sob ie teg o, że tak ie istnia ły w przyszłości n ie b ędziemy od Paulina na na s na przysz ły wyzwania teg o typ u bardz o serdeczn ie dzi ękuję za t ę rozmow ę prof . Michał Bilewicz centrum badań na d uprzedzen iami by ł państwa i mo im Zwiń «

Treści rasistowskie w starych filmach Disneya, literaturze i muzyce

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: A TERAZ NA POWAŻNIE

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 00:00

Najnowsze Podcasty

O awansie społecznym, przypadkowości losu i ekonomii, czyli Orliński o Koperniku

Pan marszałek ma ideę. Czyli awantura o plany połączenia trzech instytucji kultury w Lublinie

Czy zabezpieczenie dzieci przed przemocą powinno być priorytetem całej klasy politycznej?

Specjaliści chwalą, opozycja popiera, a projekt tzw. ustawy o ochronie małoletnich utknął w Sejmie – dlaczego?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL