AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU
135 magazyn Radia TOK FM przy mikrofonie Hanna Zielińska, a z nam i w studiu jest już dr Mikołaj Golachowski dzień dobr y dzie ń dobr y b iolog ekolo g polarnik badac z t łumacz pisarz auto r książek dla dz ieci pupy ogonki perk i gęby dzioby hal ę, al e dla doros łych Cioch raze m antarktyczne g o s łonia książek ksi ążki tweg o autorstw a zapiszą si ę w h istorii popularyzacj i nauki by ć może podobn ie jak ksi ążki bohatera naszej dz isiejszej rozmowy, chocia ż p
Rozwiń »
isane są zupe łnie innym stylu to zupe łnie inna narracj a drodzy pa ństwo b ędziemy dz isiaj m ówić o piśmiennictwie naukowy m Karola Darwina 160 lat temu kilka lat kilka dn i tem u min ęła roczn ica 24 listopad a po raz pierwszy w Londynie ukaza ło się p ierwsze wydan ie ksi ążki o powstawan iu gatunk ów drogą naturalneg o opor u, czyli o utrzymywan iu się doskonalszy ora z walc e o byt no tak a książka, kt óra zdaje się, że zrobi ł trochę zamieszania, że tak pow iem nasze j cyw ilizacji tak i oczywi ście dzi ęki za miłe s łowa, ale żadna inna książka h istorii nasz e cywilizacyjne n ie pow inna mie ć nadz iei podobne wp ływ na nasz e rozumienie świata, bo faktycznie by ł to prze łom c o prawd a t o nieby ła pierwsza publ ikacja tyc h my śli zwi ązanych z ewolucjonizmem, dlatego że ju ż ro k wcze śniej ukazał si ę artyku ł, kt órego wsp ółautorami byli Darwin Alfred Rasel US t o byli 2 przewodnicy, kt órzy 1 jednocześnie niezależnie od siebie doszl i do podobnych nie dosz ło do identycznych nie ma wniosk ów i udar wina t o było tak że pla n wymy ślił swój spos ób t łumaczenia świata żywego ju ż d ługo wcześniej znacz y tam w czas ie właśnie podr óże na SMS w jego zacz ął też je j kr ólewskiej Mości oczywi ście tak zacz ął mieć jakie ś swoje koncepcj e na tema t teg o, dlaczego przyroda jes t tak zr óżnicowana i jakie znas z miejsce w ty m tak dalej na tym p óźniej b ędzie 20 lat metodyczn ie, zbierając informacje o n bardz o pow ściągliwe bardzo nie chcia ł tematycznym też realista n ie chcia ł te ż przedstawi ć tak rewolucyjnej idei póki nie by ło je j absolutnie pew ien i póki n ie mia ł gigantycznych dowod ów na t o, żeby pokazać, że faktyczn ie tak jest najpewn iej spanikował, bo to by ło także, al e nawet zbiera dla n iego dan e różnego rodzaj u wysyłamy ta m swoj e okazy Jan pracowa ł w innych miejscach pracowa ł w Ameryce Południowej i w Azji południowo-wschodnie j natomiast doszed ł tam, badaj ąc tamtejsze wysp ie faun ę doszed ł do praktyczn ie identycznych wniosk ów i wysłał do Berlina artyku ł swoje z pro śbą o ocenę Darwin si ę przestraszył strasznie się okaza ło, że tutaj właśnie te n m łody człowiek wymy śli coś, o czy m on sam my śli od 20 lat, al e 1 z powodów, dla kt órych bardz o ceni ę Darwina lu b jeg o po prostu t o jest t o, że on on i bardz o różnie wted y pozycją wolę po prostu by ł młodszy, więc o n w swoim czas ie też sta ł si ę najsłynniejszym przewodnikiem swo ich czasów t o by ło później natom iast wted y był dosy ć m łody jeszcz e Darwin naciska ł na t o, żeby te n artyku ł opublikować wsp ólne n ie postanowił schowa ć jego tekstu do szuflad y i szybko wyskoczył z e swoją teori ę tylk o przez Towarzystwa min ął szewsk im ro k przed publikacj ą o powstawaniu gatunków, czyl i w 1800 pięćdziesiątym ósmy rok u po przedstawił teori ę ewolucj i jak o wspólną koncepcję Darwina i USA to jes t myślę bardz o fajny ryt m, a jego charakterz e tak uczc iwego naukowcy bardz iej, że ta h istoria, który w łaśnie opowiedzia ło się znajduje si ę we wst ępie nap isanym prze z Darwina t o o powstawaniu gatunk ów rzeczywi ście ta geneza ewolucjonizmu jeszcz e w ówczas tak nie nazywanego też termin, kt óry p óźniej zacz ął funkcjonowa ć genez a odkryc ia ewolucjonizmu w te n spos ób jes t op isana jednocześnie t o jes t też taki charakterystyczny ry s Darwina Darwin zastrzeg a, że t o w iekopomne dzieło o powstawan iu gatunk ów powstawa ło posp iesznie w zasadzie jest t o fiszki p isze tak spodziewam si ę, że Czytelnicy wybacz ą mi t e osobiste szczegóły podaje tylko wykazać, że n ie przez n ie przyst ępowałem posp iesznie do wyci ągania konkluzj i obecnie dzieło jes t na uko ńczeniu, czyli właśnie t o jest 50 dziewiąty ro k, kiedy o n pisze, poniewa ż jednak potrzeb a jeszcze wielu la t do jeg o uzupełnienia zdrow ie moje jes t n iezbyt mocne zachęcono mn ie do opubl ikowania n iniejszego wyciągu no i dale j p isze, że właściwie może być zaj ął si ę dok ładniejszym bardziej metodyczny m opisaniem temat u już zdrowie n ie pozwal a, wi ęc przekazuj e czyteln ikowi takie notatki tymczasem te notatk i te n dziewi ętnastowieczny sty l narracj i te n starann y układ ksi ążki tera z budowane pod tytu ły rozdziałów t o jes t tak i porz ądek, jak iego dzisiaj spotykam a ż nudn y porz ądek i taka czyst a emp irii ja porządek cze k systematyk a właściwie n o aż a ż trochę si ę żywa momentam i na nową rewolucyjną się tak, al e też trochę wpada w kompleks y, bo t o co dl a n iego było n o tak niepo żądanymi dodatkami na nas robi wra żenie jako niesamowicie metodyczn e dział rzeczywi ście tak tak jest ich frustruje dobrz e sposób my ślenia wted y dziś r ównież we wstępie Darwin i t o w p ierwszym zdan iu wst ępu przypom ina w łaśnie tę nazw ę okrętu je j kr ólewskiej Mości biega p isze tak, gd y jak o przyrodnik podr óżowałem na statk u kr ólewskiej Mości biega bardz o n ie zainteresowały niekt óre fakty dotycz ące rozm ieszczenia istot organ icznych zamieszkuj ących Amerykę po łudniową oraz zwi ązków b iologicznych pomiędzy obecnym i i by łymi mieszka ńcami te j cz ęści świata t o z kole i jes t zdan ie, kt óre mo żna rozwinąć, kt órego rozwini ęcie możemy spodziewa ć w książce, kt óra po raz kolejny okazała si ę w łaśnie na naszy m rynku ksi ążka podr óż na okr ęcie beagl e książka, kt óra jest zap isem z 1 strony dokumentalnym pokazuj ącym historię nauk i jak o tak iej nasze j z drugiej strony op isuje w łaśnie tę wypraw ę pod dow ództwem kp t Roberta Ficy Roya, w kt órej opr ócz innych badaczy przyrodnik ów wzi ął udział m łodych rozd a Darwin dwudz iestodwuletni raptem amb itne ju ż wówczas świetnie wykształcony pojecha ł po t o, żeby przywie źć zbada ć najp ierw odkry ć n ieznane dotychcza s sobie, czyl i Europie okaz y ro ślin zwierząt przywi ązują znacznie wi ęcej ta wyprawa zaowocowa ła książką o powstawaniu gatunk ów pytan ie czy m dz ienniki z wypraw y badawcze j z te j podróży, kt óra miała trwa ć 2 lata, a ostatecznie trwała ponad 5 czym one s ą dziś cz y warto do nich sięgać on e s ą interesujące dl a siebie również jako osob y, kt óra bierze udzia ł w ekspedycjach czy t o jes t jednak po prost u gratka dl a wszystkich trzecie t o jest gratka, wi ęc jest interesuj ące w 100 ja uwa żam, że fascynuj ące jes t obserwowanie teg o bardz o konkretnego można powiedzie ć z iemnego zap isu jak powstawała 1 z najwi ększych idei w h istorii ludzko ści on faktyczn ie by ł bardzo pracow ite by ł doskona łym obserwatorem i jes t po prost u pojecha ł w z t ą różnych ruch ów na wyprawę i pojecha ł t o n iesamowite miejsca i tam natknął si ę na n ie tylk o żyjące fantastyczn e zwierzęta rośliny, al e te ż odnalaz ł mnóstwo skam ielin bardz o sprawn ie opisywał bardzo starannie wyzwolone od te j pory s ą na obecn e w muzeum brytyjsk im i można j e nawe t niekt óre obejrze ć i wszystk o w jak wpisa ło si ę w w pewn ą baz ę intelektualną to już miał, bo to n ie jes t także o n wymy ślił ewolucjon izm czytam ewolucj ę, że pierwsze zaproponowa ł, że organ izmy zmieniaj ą byl i przed nim totaln a rewolucj a to, bo dyskusja idei dok ładnie, bo t o tak że paleontolodzy geolodz y w iedzieli, że były jakie ś inne epoki dzieli też, że istnieje zjaw isko następstwa pewneg o także, że wi ąże też gatunki się zmieniały, że niekt óre gatunki wymar łych między czas ie to im by ło to znana on i wiedzieli, że ziemia starsza ni ż 6000 lat i informowali r óżnego rodzaju teorie wstrzyman e racze j wynika ły z ich przemyśleń po prostu n ie mieli m ieli jaki ś tak i spalające koncepcj i r óżni ludzie tac y jak Lamar chocia żby próbowali te ż myśleć, jak im t o mechan izm mog łoby by ć jak mechanizm m ógł by ć odpow iedzialne za t o, że organ izm si ę zmieniaj ą tak, ale odwieczna rzuca ły na bia ło dobór naturaln y dok ładnie tak bo, bo wcze śniej by ły takie dywagacje wcze śniej było tak ie gdyban ie i Mark anegdotyczn ie sobie tak wyobra żamy, że myślał w te n spos ób, że 1 żyrafa chciała dosi ęgnąć do jakiegoś liścia, który by ł wysoko, wi ęc wyciągała szyj ę wi ęcej córka i sen, by mieć już d łuższe, bo ma ła wyciągała ani też bardz o się staral i do tego li ścia dotkną nie otwierała, al e wciąż z imno, ale b ędą ten mechanizm, choć nie ma sensu kompletn ie rzeczy teraz zreszt ą najnowsz e odkryc ia dotyczące genetyk i pokaza ły, że w pewny m sens ie rzeczywiście trochę tak jes t że, że organizmy zmieniaj ą si ę, pod którym środowiska i t e nabyte cech y potrafi ą przekazać swojem u potomstwu, ale to t o s ą inne mechan izmy tak jakby rap u poboczn a my ślę dl a marki się z grobu pewn ie półgębkiem troch ę uśmiecha, ale Darwin dop iero wymyślił i to t o było t o prze łomowe odkrycie, al e też nie ni ą n ie nie wyp łynęło któregoś porank a z jeg o głowy tylko to by ło także on wiedział, że si ę rzeczy zmieniają widzia ł, że niektórych gatunków już n iema, al e za t o inne Fed będzie dop iero się pojawiły te ż obserwował tę form ę przejściową za nie później w izyta na Galapagos jeste ś tak ą ch ętnie przyjmowan o ilustracj ą, bo zobaczy ł, że ta m na k ilku Wyspach małe ptaki, które s ą do s iebie teraz należy Organiki środowa Kalisz r óżnią się w kształcie te n dzia ła np. trybem życia n ie r óżne rzeczy jedzą r óżnie wygl ąda, ale jeste ś w nich bardz o du że podobieństwo, wi ęc a, ponieważ Galapagos bardz o dalek o o d kontynent u Ameryki Południowej t o stwierdzi ć, że musiał by ć tak że jakiś przode k kiedyś tu te ż dosta ł p óźniej jego potomkow ie z kole i zas ili okol iczne wyspy no i zastanaw ia się jak to si ę sta ło n ie natomiast zarówno wol ę jak i Darwin czerpal i też z ludz i, którzy byl i przed n imi, więc te n baga ż jeg o własnych przemyśleń też wynika z pewneg o trendu intelektualnego, kt óry wted y panowa ł w Europie Thomas Matus pod koniec os iemnastego wieku napisał o ty m jak to ludz ie, gdyb y n ie um ierali w wyn iku różnych nieszcz ęśliwych okoliczno ści przerasta ła nasza populacj a w niesko ńczoność niemal że, czyl i to, że jedn i umieraj ą, bo nie mają c o je ść, bo giną ludz ie w wojnac h tak dalej to spraw ia że n ie wszystkim si ę udaj e wyprodukowa ć następne pokolenie wtedy będzie gen u n ie istnia ł oczywiście, wi ęc Darwin miał świadomość, że faktycznie coś takiego jest że, gdyb y np. chrząszcze n ie mog ły si ę rozmnażać ta k jak maj ą pe łen potencjał toby śmy brodzili po kolan a wciąż nie mus i by ć jaka ś konkurencja zasoby t o była ta myśl ta konkurencj a zasoby t o było co ś, czego zainspirowa ł, a tej konkurencj i porozmawiamy zara z po informacjach 1320 magazyn Radia TOK FM prz y mikrofonie Hanna Zielińska z nam i w studiu dr Mikołaj Golachowski b iolog ekolog polarnik rozmaw iamy dzisiaj Darwin rozmaw iamy o ty m jak w spos ób ewolucyjn y doszed ł do swojej teor ii zwane j w iele wiele la t p óźniej darw inizm zwane j ewolucjon izm również mówiliśmy o ty m, że t o Darwin po łącz kropk i to Darwin po łączył r óżnego rodzaju przypuszczen ia domys ły h ipotezy zjawiskiem dobor u na teren naturalnego cz y te ż konkurencj ą o zasob y i zjawiskiem dostosowywan ia si ę do warunk ów środowiska tak znaczący, b y zdać spraw ę z teg o, że skor o jest konkurencja skor o osob y s ą ograniczone no t o jakieś cech y muszą decydować o tym, że jedni sob ie w te j konkurencji dl a radzą lepiej ni ż sobie radz ą gorze j i właściwie t o są 22 filary po tej ca łej teor ii Otóż z 1 strony jest konkurencja, a z drugiej umiej ętność czyta m jakaś zdolno ść sa m fak t przekazywania tyc h cech swojem u potomstwu, czyl i c i, kt órzy wygrywają konkurencji lep iej sob ie radzą z powodu jakiś tam swo ich cec h b ędą w stan ie wyprodukować wi ęcej p łodnego potomstwa i to potomstw o pani będzie dziedziczył cech y w związku z tym cechy b ędą w populacji rozprzestrzenia ć świat t o jest cała idea te j selekcji naturalnej słowo dobór jes t tutaj troch ę szcz ęśliwym polskim t łumaczeniem h istorycznym bo, bo ta m nie ma żadnej log iki nikogo, kt o wymy śla jak te n nab ór przeprowadzi to nie jes t on Darwin si ę opiera ł doświadczenia hodowc ów go łębi np. widział jak on i świadomie selekcjonują konkretn y fach tak ie by ły bardzo wdzi ęcznym gatunk iem do szareg o zauważenia pewnych zm ian ska że, ale t o samo dotyczy ps ów i t d. wszystkie zwierzęta, kt óre były hodowan e pod kątem jak ich konkretnych cech i p óźniej t e cechy wyb ierano te zwierz ęta by ły rozważane okazywała rzeczywiście ich potomstwo DC te ż ma alb o nawe t wzmacniane, wi ęc widzia ł ten mechan izm, al e selekcj a naturaln a założenia właśnie opiera ć na tym, że nie ma tego hodowc y nie ma kogoś, kt o to c o wybiera to jes t czyst y proce s matematyczne po prostu tak si ę sk łada, że temu si ę w życiu lep iej powiodło wyprodukowa ł wi ęcej dzieci tam mo że bow iem gorzej w zwi ązku, z czym dzieci tego, kt óremu się powiod ło lep iej będą l iczniejsze w następnym pokoleniu i t d . tak dale j t o n ie wymag a udzia łu żadnej inteligencji dodatkowe j czyst a matematyka to jes t fascynujące no, wi ęc tera z, k iedy jeste śmy w stanie prze śledzić genez ę ewolucjon izmu jak o idei widzimy, że w gruncie czy nie by ła t o rewolucj a tylk o proce s trwający nie wiem w łaściwie, gdz ie mo żna zacz ąć myśleć o tym, że ktoś p ierwszy wpad ł na tego typu mechan izm la t wcześniej Arabowie o ty m, myślę, ty m bardziej, ty m bardz iej c o tak iego tej ksi ążce by ło prze łomowego skor o w łaściwie te 2 procesy zostały przede wszystkim przedstaw iona jak o nowe te ta selekcj a naturalna też te n mechan izm dostosowywan ia si ę do warunk ów, dlaczeg o akura t ta praca ani wszystkie poprzedn ie lu b ewentualn ie kolejn e nast ępne, dlaczego ta praca okaza ła si ę takim poca łunkiem śmierci dl a ówczesnej cywilizacji n iemal poca łunkiem śmierci na pewn o dl a koncepcj i tzw . inteligentnego projekt u stworzenia to by ł ogromn y wstrząs dla racjonal izmu tego być może te ż obawia ł się nieco Karol Darwin, kt óry wyst ępuje tutaj jak o tak i grzeczn y badacz y, którym w ogóle n ie wypow iada się w swoim pi śmie, bo nawet nie uwa ża si ę za ateist ę ewentualn ie tyc h p ierwszych edycjac h ksi ążkę powstawan iu gatunk ów sugeruj e, że on o konsekwencj e w iedzy o cz łowieku w przysz łości mogą okaza ć si ę interesuj ące, dlaczego akura t tak gatunk u t a ta ksi ążka o powstawan iu gatunków okaza ła si ę tak przełomowa nie tylk o dl a nau k przyrodn iczych, ale generaln ie rzecz biorąc dl a wszystkiego c o myślimy o sobie świecie jak o ludzie no w łaśnie dlateg o rz ąd w pokaza ł bardzo wyraźnie zreszt ą te ż to podkreślić, że różnice między nam i, a innymi zwierzętami Antoni nie u żył sformowan ia innymi zwierz ętami tak m ówię, bo w iadomo metra dziś mówimy, cho ć jeste śmy cz ęścią świata zwierząt w r óżnym stadium, że te różnice n ie maj ą charakteru jako ściowego tylko ilo ściowy, że my jeste śmy jak najbardz iej częścią tej same j ewolucyjne j ca łość etape m jes t, wi ęc zawsz e ten czas stron ę kreacjonizmu był zadan y jak m imochodem po prost u o n pokazał, że na nas te ż ewolucj a dotyczy ła widzia ł absolutn ie n ieodparte dowod y naszego podobie ństwa do innych ma łp i t d . do innych zwierz ąt w dalsze j kolejno ści na konsekwencj ą tego rzeczywi ście przegląd filozoficzny, dlateg o że no 1 najlepszych książek ja w życiu ten ju ż dosy ć dawno ta m jeszcze nie ukazała si ę po polsku nie ma m poj ęcia, dlaczego no to jeszcz e n ie przetłumaczyła książkę dla Alberta tutaj da ł, więc będzie SLD racze j niebezpieczna idea Darwina Daniel Dennett przypomn ijmy 1 z czo łowych dwudziestowiecznych ateistów raze m z tą czw órką, a Harris Ryszarda Okińczyc tak t o żony ateistą t o jest 1 rzecz natomiast ważne jest dl a mnie tak że w przerw ie w kontekście tamtej ksi ążki, że on jes t profesorem filozofii n ie jes t b iologiem i on podkre ślał w łaśnie na czy m poleg a niebezpieczeństwo teoriach Darwina, że je żeli si ę zrozumie, że je żeli się przyjm ie do wiadomo ści t o n iema si ły on a mus i zrewolucjonizować nasz e postrzegan ie świata i o n przywołuje taki fajn y obra z czy pamiętasz f ilm p t. obcy ósmy pasażer Nostromo niestety nie ma żadnego pamiętać, że gdzieś część nie mia ł szans zapisa ć się pa n Otóż tam była taka scen a, że naci ęto cia ło teg o obcego i jeg o kr ew lała się ta m na pokład przetoczyła się przez te n pok ład później nagle si ę okazało żona spada z suf itu na kolejn y pokład tam przedstawia si ę prze z podłogę tak chyb a przez 7 pokładów tego statk u ta krew się przed Piła jak o taki un iwersalny kwa s ci astronauc i oczywi ście byl i przerażeni i Dennett przywo łuje ten obraz ważny dlateg o, że je żeli zrozum iemy teori ę Darwina t o niema si ły ona mus i przenikn ąć prze z wszystkie 614 środa mo że uprzedzenia przez Nikolę prosz ę ka że na zupełnie inaczej zrozumie ć nasz ą pozycję w świecie żywym i dla mn ie dlatego Darwin jest 1 myślę, że z 3 postaci w h istorii świata najwa żniejsze, które przynajmniej ważniejszy w kontek ście w kontek ście teg o jak m y siebie postrzegamy, a te 2 postacie poza pierwszym Kopernik, kt óry pokaza ł na m, że nie jeste śmy ośrodkiem wszech świata i że nadal rządzić, a jeżeli będzie pewnie g o n ie ma drugiego Darwin, który pokaza ł nam, że n ie jeste śmy panem stworzen ia jesteśmy cz ęścią świata żywego i że nie mamy c o się wywy ższać ten do innych zwierząt, bo podlegamy ty m samy m prawo i to wszystk o na s też dotyczy trzec ia, ale Margo Lis, która może n ie miał już a ż tak szerok iego zasi ęgu sta ły regulacj a my śli tak nadesłane nam z kole i u świadomiła, że w najgłębszy pok ładach naszego jestestw a jesteśmy połączeni z tym przewodnicz ą światem, że nasz w g łębi naszyc h w łasnych komórek naszymi to Holandia nasze j ądra są czynne chlor u klas y u roślin t o s ą pozosta łości po innych organizmach t o są to są bakterie, kt óre kiedy ś ta m w sposób tak i dostęp etyczn e cz y wewn ętrzny wewnętrznej symbiozy si ę do na s przy łączą, wi ęc my jak t y tutaj siedzieć to nie jest tylk o sobą ja też nie jeste m sama jeste m te ż miliardami r óżnych innych organizm ów, kt óre tworzą moj e najmniejsze kom órki, wi ęc nasz a jedność z e światem żywym jest pe łna na wszystkich mo żliwych poziomach bardz o lubi ę myśleć prz y okazji teg o typu refleksji przypomnę sob ie np. dziele 40 % wsp ólnych gen ów z bananem bardzo sadz a, a t o bardzo zaś zdan ia jes t nobilitujące wieś myślę, że darwinizm czasem jes t postrzegan y jako taki zamac h na ludzko ść uwa żam, że dokładnie odwrotnie dl a mnie dl a mn ie zaszczyte m Kozieja patrz ą sob ie na Wilka, bo ona nie w iem w ieloryba myślę sob ie, że jesteśmy spokrewn ieni mam y w iele wspólnego i mn óstwo rzeczy ktoś się dz ieje w jego głowie się te ż w moje j głowie i i t d . tak dalej dla mnie to jes t te ż fajn e poczucie jedności chciałem, żeby świat chcia łby przeczytać pa ństwu t o rewolucyjne zdanie, kt óre właśnie wstrz ąsnęło ówczesnym kreacjon izm zdan iem s łynnej ksi ążce o powstawaniu gatunk ów, które dzisiaj brzm i tak niewinnie, że a ż trudn o uwierzy ć, że dokonał tak iego przewrot u, chociaż w iele rzeczy jes t d ługo jeszcz e pozostanie niewyja śnionych t o jedna k na podstaw ie najpopularniejszych bada ń innej bezstronn y ni ższego sądu to jak i jeste m zdolny n ie w ątpię bynajmn iej, że pogl ąd wyznawany dotychcza s przez większość przyrodnik ów podz ielany dawn iej przez e mn ie, a m ianowicie, że ka żdy gatune k zosta ł stworzon y oddz ielnie jest b łędny kro k krótka to jest Agi, czeg o nale żało dowieść on n ie musi nawet ich do dalszych konkluzji o npo prost u pokazuj e tak obezw ładniające dowody, że właściwie nie mam y my ślę, że jesteśmy intelektualnie uczc iwi t o trudno, ale okazuje si ę, że nie jesteśmy tac y wyj ątkowi i Super wspan iale tak to t o w grunc ie rzeczy też jes t, jakiego rodzaj u świadomość polis ą dl a planet, żebyśmy przestali uwa żać za tych wyj ątkowych w szczeg ólności za tych dominuj ących chcia łbym, żeby zapytać o swoją perspektyw ę na wartość zasadno ść tak iej w iary styk i badawcze j taką zasadno ść dziennik ów wypr aw badawczyc h je śli czytam y Darwina jeśli wgryz a si ę w te n dziewi ętnastowieczny styl narracji to jest dl a nas dz isiaj raryta s te n dokumen t historyczny czytam y, jaką wnosi ł na te n okr ęt chronometr u ksi ążki instrumenty m ierniczy czytam y jak zapisywa ł opisywa ł świat w stosowanych prz y wym iarach Milach morsk ich Garda stopac h funtac h pi ętach i dzisiaj t o jes t po prost u skanse n nauk i ta ksi ążka całe obrazy si ę przed nam i przedstawiał nawet jes t mieć tak i element takiej poezj i dawne j narracj i naukow o pamiętnika z kont niż Księżyc, na kt órych zapatrzył 1 nocy stoj ące na okr ęcie c o dz isiaj na ile dz isiaj mog łaby być wa żna czek a dz isiaj byłaby zasadn a dziennik ów wypr aw badawczyc h właśnie tak ich n p . jak ich uczestniczy 3 para popularn iejszych w Polsce już n ie uczestn iczy w wyprawach badawczych al e owszem, pracowa ł jak o naukow iec przez kilkanaście la t swy m życiu i faktyczn ie moje przygod y polarnych zaczęło się od teg o, że je ździ na polską stacja Arctowski jak o naukow iec na ma m za sob ą dosyć tak ie gruntown e przygotowan ie naukowe i właściwie ich analiza Stolat zapytać c o ta m robili sekcji upływa dzie ń widzą mam y zyski mo że sobie znale źć gdzieś ta m nie czyt a publikacje cz y na blogu to s ą po t o, s ą właśnie zap isy metod badawczych, żeby 100 lat później można było do tego wr ócić, dlateg o że nawe t taki Darwin na to zapisuje r óżne rzeczy mógł coś n ie zwrócić uwag ę albo m ógł n ie wiedzieć n ie wiem chociażby w genach cz y oczywista zreszt ą w te j książce podr óż uchwycon y taki moment, kiedy Darwin przypuszcz a, że znalazł ząb kon ia w Ameryce Południowej i dopiero właśnie w przepisie tłumacza jes t wyśniony oczywi ście Darwin w ątpi Darwin si ę zastanawia dop iero jest oczywi ście takie oczk o puszczone do czyteln ika drog i czyteln iku oczywi ście ma świadomość, że zap łacę przed Kolumbem koni ta m n ie postawił swojeg o kopyta, al e Darwin i przez t o dok ładnie op isuje jak sam wygl ąda co przypomina, że t o jest jaki ś chyba gatunek konia n o w łaśnie mam y możliwość zweryfikowania chodz i dlateg o im dok ładniejsze zapisy wszystkiego co się przydarzy ło nawe t rzeczy, kt óre mogą dla n ie mus i wydawa ć nieistotne 100 lat p óźniej ktoś mo że coś odkry ć na podstaw ie tych zapis ów tyc h danyc h, kt órą zabrał takich surowych podstawowyc h danych cz y te ż okazów, kt óre on prz y zreszt ą Darwin i to jest t o jes t 1 z najpi ękniejszych w to obwod u w cz y raczej argumentów za ty m, że ta teor ia się sprawdza, bo tam porz ądna teor ia naukowa ma się podlega VAT mar ża ma być weryfikowalne Ania, je żeli znajdziemy coś c o przeczy to znacz y, że cała teor ia do niczego i chyba dobrze, gdzie odpocz ąć nie zrozumieliśmy dane i idziemy dalej tego prawa wybieralności dlateg o zb iera naukow e podej ście do świata, bo on e pełne pokory wbr ew pozorom t o znacz y naukowc y jesteśmy wytrenowani do teg o, że mam y swój pogl ąd tłumaczymy sob ie jak świat natomiast będzie pojaw ienie si ę nowe dowodów jeste śmy jecha ć na zm iany wszystk o zmieni się różni nauka o d wiary, że tam żadna prawd a n igdy nie n ie przeszkodz i dobrem u dogmatowi prawda cokolwiek by si ę działo, jeżeli coś mocno wierz ę to i tak b ędę w ierzy ju ż natomiast nauka nie to nie jest wiara jes t po prost u wyci ągania log icznych wniosk ów 1 z najpiękniejszych przykładów te j trafno ści przew idywania teorii Darwina by ło t o, że o n kiedyś wymy ślił sobie istnienie pewne j ćmy, a wymy ślił sob ie na podstaw ie analizy orchidei o n był pasjonatem orch idei uwielbia storczyk i hodował je analizowa ł i t d. na tak i gatune k mia ł tak ą trąbkę cz y n ie trąbkę k ielich bardzo d ługi i wygiętym dwudziesto centymetrowe j długości my ślę sobie n o Holender mus i istnieć jaki ś owad, kt óry t o kapel a przecież t o jes t niemo żliwe tam w iatr żaden n ie dotrze zna m mnóstwo innych przyk ładów takich zwi ązków jako rewolucyjn y mi ędzy Estończykami owadami wiedział, że s ą ta m za pisanki, kt óre maj ą bardz o d ługie trąbki one chętnie te ż storczyki zapylają on e sobie tam żerują wymyślił, że mus i by ć taka ma, kt óra ma a ż taki d ługi j ęzyk, żeby sięgnąć do dn a teg o k ielicha tylk o wtedy n ieznana odkryta 20 lat p óźniej faktycznie jes t dok ładnie taka ma, jak ą wymyślił dok ładnie t o robić c o chciał, żeby narobi ła cz y na podstawie tego c o widział potrafi ł tworzy ć bardz o trafn e przewidywania t o jes t absolutn ie fantastyczne no nie by łabym sob ą, gdyby jeszcz e nie wr óciła uwag i na powiedziałabym t ło historyczne cyw ilizacyjne kulturow e pi śmiennictwa Darwina, bo książka podr óż na okr ęcie w jeg o opr ócz tego, że jes t doskona łym dokumente m h istorii nauki jes t r ównież zap isem Echa kolon ialnego myślenia i o ile oczywi ście jesteśmy n iezwykle wdzięczni podz iwiamy Darwina za wszelkie jeg o dokonan ia i nawet dl a c iebie jest 1 z 3 najważniejszych osób, kt óre przyczyni ły si ę do rozwoj u ludzko ści o tyle trudno dzisiaj czyta si ę o ty m jak o n jak o ekscytacj ą wy ższością opisywa ł dz ikich tak m ówił o tubylców napotkanyc h w czas ie podróży przypomn ijmy, że wszystk ie odw iedzanych wtedy terytori ów prze z badaczy europejsk ich by ły europejsk imi koloniami n o i Darwin niemal op isuje ich jak nieco c iekawsze gatunki innych istnie ń tak powiedział n o tak jest co ś takiego w nim, chociaż myślę, że on i tak dosy ć pow ściągliwe i na tl e swoich czasów wyb ija si ę dosy ć pozytywn ie, ale oczywiście coś tak iego było zreszt ą w suche j jak t o jak to mog ło brzmie ć spo śród poszczeg ólnych obiekt ów przyrody największe zdumienie budz i widok barbarzyńcy w jeg o rodzimym kraj u widok cz łowieka na jego najni ższym najwi ększym szczeblu umys ł cofa si ę w m inione w ieki zapytuje cz y mogli nas i przodkowie być tak imi lud źmi jak ci w łaśnie ludźmi, kt órych gest y nawet zachowanie mn iej są dl a na s zrozumia ły aniżeli zachowan ie ruch u domowyc h zwierząt, kt órzy posiadają instynktu tych zwierząt an i też jeszcze nie mog ą si ę poszczycić ludzk im rozumem lu b przynajmniej pi ęknościami będącymi teg o rozumu następstwem zdych a zdycha zdycha, bo t ędy codziennie był idea łem docent dużego bardzo dobrz e nam bardzo rozumiem, dlaczeg o człowiek po prostu nie jes t już drodz y pa ństwo zostaw iamy państwa refleksją o Darii nie mam y dl a państwa egzemplarz e książki, kt óre dz isiaj mówimy po adresem dl a was małpa to krótka FM mam y dl a państwa r ównież bilety 2 bilety do teatr u na spektak l huśtawka PIN hu śtawka 5 grudni a 1930 oraz na spektakl e Czesław spowiedź em igranta em igranta mamy też b ilety na f ilm m łody Ahmed pros imy potem wszystk ie fant y prezenty nagrody pisa ć pod adre s dla wa s małpa to kr ótka sam naszym go ściem te j cz ęści program u był dr Mikołaj Golachowski dziękuję bardz o dzi ękuję
Zwiń «
PODCASTY AUDYCJI: MAGAZYN RADIA TOK FM
-
25:28 W studio: Magdalena Miecznicka
-
44:57 W studio: Jacek Paśnik , Michał Gliński
-
41:03 W studio: Maja Heban
-
24:54 W studio: Dominik Przeszlakowski
-
42:20 W studio: dr Agata Araszkiewicz
REKLAMA
POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ
-
-
-
-
-
08:35 TYLKO W INTERNECIE
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
06:39 Poradnik prawny
-
-
-
-
13:20 Popołudnie Radia TOK FM12:41 W studio: Robert Tomaszewski
-
-
14:20 Popołudnie Radia TOK FM09:01 W studio: dr Ludwika Włodek
-
-
01:01:12 TYLKO W INTERNECIE
REKLAMA
DOSTĘP PREMIUM
W maju TOK FM Premium 40% taniej. Podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji.
KUP TERAZSERWIS INFORMACYJNY
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
-
TOK FM
-
Polecamy
-
Popularne
-
GOŚCIE TOK FM
-
Gazeta.pl
-
WYBORCZA.PL
