Co łączy żołnierzy weteranów i ofiary wypadków? Zespół stresu pourazowego (PTSD) (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

t o co powiedziała o ty m, poranku 1 maja t o si ę powtarzało taki sta ł za napady le żał bez przerw y w przerwac h rzadk o kiedy by ło tak, że ja mia łam ca ły dzień spokojn a p óźniej t o trwało w sum ie armia 7 lat ja przez 2 lata nie wchodzi ło z domu, wi ęc wyprowadzen iem ni ż gdz iekolwiek by ł w zasadz ie niemożliwa pytam o t o na okre s pomiędzy p ierwszym tego porank iem, a pierwszą wizyt ą u terapeut y co 2000 czy 2 miesiące była w prze świadczeniu, że Rozwiń » coś się, że jest ci ężko chorą tak że tak to właśnie nie wylew uda r wszystko jedno co ś na pewn o tak iego spotka prostą chodz i do sklepu przestał chodzi ć na spacery chodzi ła do k ina nie chodzi łem do teatru, czyli do teg o co najbardz iej lub i jak wiesz tam chodzi ć na koncerty przestał chodzi ć do du żych sklepów, dlateg o że te n l ęk ten zespół ma do s iebie, że o n zagarnia cora z wi ęcej przestrzeni przesta ła je ździć autobusam i przesta łam je ździć pociągami tramwajami n ie by ło mow y o polecen iu samolote m zreszt ą samolotem z metre m do dz isiaj kłopot w ty m w nast ępnym etap ie terap ii, bo w te j chw ili jazdy autobusem tramwaje m cz y samochode m mog ę mieć na t o wpływ pomogą wysi ąść na przystank u alb o poprosić kierowc ę, żeby stanął n ie mam tego n ie mog ę zrobi ć an i wn ętrza an i w samoloc ie ja n igdzie n ie wychodziłam, ale ja te ż nie mogło ich do pracy w zwi ązku z ty m jakość życia moje j rodz iny zdecydowan ie pogorszyła jakość życia moje dzieci, bo ja nie mogą zmieni ć p ójść tak 2 lata nie wychodzi ło n igdzie po 2 latach dop iero uczy łam się wychodzi ć na klatk ę schodową i też n ie wyższą od raz u przed blok tylk o najp ierw stawiałam przestrze ń na klatce pote m przed blokiem pote m j ą do pokonan ia 100 m 200300 za zadanie miał szuka ć po lewe j stronie granatowyc h samochod ów po prawej czerwonyc h samochod u, żeby oswoić m ózg w og óle taką sytuacją cz y mia ła si ę cza s, k iedy w, kt órym obwiniała tego m ężczyzna n ie myślałaś o ty m, że n ie jes t jeg o wina, że to przez niego rozr óżnienie nie wyrzucon o do dz isiaj tak n ie myślę oczywi ście jest tak że m ąż of iary i sprawc a wypadk u, ale p óźniejsze zacz ęłam rozmowy ze specjal istami psychologam i z kolegam i transport u to później zrozumia łam, że w jakim ś sensie sprawc a of iar wypadku też jest ofiar ą t o oczywiście n ie można równoważyć, bo t o zupe łnie inne sytuacj e natom iast not ą sn u często sam i m ówimy, że nikt nie ws iada do samochod u za zamiarem zab icia kogo ś n ie w in winni szuka ć p o stronie kierowcy, al e czasami myślałam sob ie, że wolałbym by ć z łamana mocn o poturbowan a, bo wted y jak ludz ie nadziej ą patrzą t o m ówią tak widzą, że tak widzą f izyczne jak lekarz wygl ądało normaln ie bezpieczny porane k z radiem TOK FM przed mikrofonem Adam Ozga w te j godz inie jeszcz e do ósmej będziemy pa ństwa emitowa ć fragment y rozmowy z Anetą czapką z fundacj i mars z zebr y, kt óra udzieliła ro k tem u wyw iadu Krzysztofowi Woźniakowi całą rozmow ę znajdą pa ństwo arch iwum audycji skołowani w nasze j aplikacji mobilnej czy te ż na stronie tokfm PL razem z e mną jes t ju ż dr Agnieszka Popiel psychiatra psychoterapeut a z un iwersytetu SWPS wsp ółautorka programu terapeutycznego trak t dzień dobr y w Chinach atak rynk u na skrzyżowaniu to opisuje pani Aneta Czapska wychodzen ie z domu ja ju ż o ty m, kiedyś słyszałem zupe łnie innym kontek ście możemy wpros t por ównywać objawy wyst ępujące of iar wypadk ów drogowyc h d o np. objaw ów żołnierzy wracaj ących swoj e mo żemy wpros t porównywać mo żna, b y wr ęcz powiedzie ć, że wczasac h w krajac h nieobj ętych wojną wypadk i drogowe s ą tak ą wojn ą na drogac h, zw łaszcza patrz ąc na t o co dz ieje si ę w Polsce w krajac h o podobny m podobnym poz iomie rozwoj u drogoweg o komun ikacyjnego mo żna por ównywać zespół objaw ów jes t bardzo podobni tre ść jes t inna tre ść jest naj pewne j inne zjaw iska towarzysz ące pewn ie tak jak organizacja cz y byc ie na wojn ie al e, al e zesp ół objawów jest bardzo podobn y to pow iedzmy naszy m s łuchaczom, jakie t o s ą objawy, jak a jes t ich treść przed e wszystkim trzeb a podkre ślić, że doświadczenie traumatyczne, jak im jes t udzia ł w wypadk u komunikacyjnym nawet je śli nie wi ąże si ę z obra żeniami fizycznymi może być z e wzgl ędu na si łę tego do świadczenia siły zagro żenia życia mo że by ć mo że stanowić t o b ędzie takie s łowo troch ę żargonu czynnik wyzwalający mo że wyzwoli ć najr óżniejsze reakcj e emocjonalne mo że i osób wra żliwych spowodowa ć by ć by ć powode m depresj i l ęku r óżnego rodzaju, al e tak im specyficznym specyficzn ą grup ą objawów są objaw y tzw. zespo łu stres u pourazowego i tak też rozum iem pytan ie pana redaktor a t o por ównanie z wojn ą, bo w łaśnie ten zesp ół objawów jes t bardzo charakterystyczn y dla doświadczeń traumatycznych tak ich jak wojn a i takich jak inne uraz y, gdz ie zagro żenie życia jes t tak im podstawowy m doświadczeniem człowieka, czyli c o się dz ieje z ofiar ą wypadku t o jes t lęk t o jes t nieumiejętność odnalez ienia si ę w otaczaj ącej rzeczywistości to jes t wycofanie si ę z życia społecznego l ęki z dominującą emocj ą i pewnie rozum ieli by śmy to, poniewa ż to co si ę dz ieje na początku, czyl i w momenc ie, kiedy dz ieje si ę t o najstraszn iejsze t o najczęściej jes t chocia żby trwające prze z u łamki sekund sekund y minuty to jes t l ęki przera żenie, kt óre wp ływa na to, że coś dz ieje si ę z naszą pami ęcią na, tyl e że hodujem y to do świadczenie w spos ób inny ni ż zwyk łe codz ienne do świadczenia, kiedy nawe t mierzymy si ę z trudnym i sytuacjami te n lęk pozostaj e on jes t o n nadaj e klimat wszystk iemu co dzieje si ę p óźniej, czyl i słusznie pa n powiedzia ł o ogromny m l ęku l ęku tak ą komponent ów fizjologiczną z ty m, że w ielokrotnie w ci ągu dn ia mo żemy doznawa ć Stanów bli żej nieokreślonego przera żenia wzbudzen ia m y nawet nie w iemy, że t o dz ieje się, poniewa ż gdzieś podprogowo s łyszeliśmy co ś c o przypomina ło d źwiękiem zapache m obrazem przykład zi ęcia zgn iecionej blachy na czym pan i Aneta Czapska wspom ina to się pojawia o d razu cz y po jakim ś czas ie mo że pojawić o d raz u i m ówiąc o lęku t o jes t 1 z obszarów, który jes t nadaj e ten klimat, al e mam y ta m r ównież nawracaj ące wspomnienia tak ie udzielaj ące się r ównież bardz o cz ęsto pod wp ływem r óżnych przypominaj ący w łaśnie bod źców mam y mam y konsekwencj ę, jak ą jes t un ikanie wszystkiego jeste śmy log icznie dzia łającymi ludźmi wi ększość z na s n ie bardz o log icznie skor o mam y doświadczenia bardzo się ich bo imy to unikamy sytuacj i, w których wydaj e na m si ę, że je śli unikniemy t o będziemy bezp ieczni cz y b ędzie ten stan b ędzie troch ę lepsz y wobe c teg o tak dzia łamy i t o rzeczywi ście może dzia ć si ę dz ieje najczęściej o d pocz ątku, ale tu kryj e si ę pew ien paradoks wi ększość z na s tak zareaguj e na początku i to jes t bardz o zdrowa reakcja to jes t rodza j odreagowan ia tak, by rodza j zmierzenia si ę z t ą dramatyczną sytuacj ą, której do świadczyliśmy on e bardzo t o jes t bardz o normaln a reakcj a na normaln e wydarze ń m ówiąc o tym, o zespol e stresu pourazoweg o stres ie pourazowym my ślimy o czym ś tak im, kiedy ta reakcj a n ie uleg ły naturalnem u wygaszen iu, czyl i większość z na s zareaguj e tym i wszystk imi koszmarami wzbudzen ie lękiem, al e w ci ągu kilku tygodni t o reakcj a pow inna ulega ć stopn iowemu zmn iejszeniu w ci ągu k ilku pow iedzmy p ierwszych 23 miesięcy opanowaniu Jeślinie i ten sta n uleg a przy blokowaniu ten sta n tak iego naturalneg o zdrow ienia wtedy m ówimy o tyc h objawac h stres u pourazoweg o, jak iej cz ęści of iar wypadków drogowyc h t o dotycz y badan ia polsk ie w ty m właśnie zespołu k ierowanego prze z prof. Zawadzkiego dotycz ą oko ło 10 % czy dotycz ą of iar wypadk ów w ogóle, ale wskazuj ą na rozpowszechn ieniu około 10 % cz ęściej kob iet nieco inne proporcj e są m ężczyzna, al e średnio t o będzie 10 % na czy jes t r óżnica pomiędzy sprawc ą i ofiarą w og óle czy rozr óżnia si ę w r óżny prz y rozróżnia si ę z prac y i sprawców of iary cz y reaguj ą inaczej bardz o ciekawy tema t, dlateg o że gdybyśmy o d innej stron y popatrzyl i na PTSD to pewn ie rozr óżnianie by śmy my śląc o tym jak to się dz ieje, kiedy kto ś doku dokonuj e umy ślnego przest ępstwa idzie kogo ś pobi ć pozbawi ć życia tymczase m w sytuacj i, k iedy doznajemy wypadku my n ie wiemy cz y my nie będziemy t u nie ma mow y w wi ększości sytuacj i znakom itej większości jak iejkolwiek intencjonalne o ści dlateg o t o rozr óżnienie na sprawc y ofiary on o cz ęsto jest niemo żliwe nawet, bo ciągną si ę proces y s ądowe ustalen ie cz ęsto jes t cz ęsto wcale nie jes t tak ie prost e ludz ie cierpi ą z powod u bardz o podobnyc h objaw ów niektórzy n ie mając n ie, widz ąc c ienia sprawstwa w tym co si ę zadzia ło mają ogromn e poczuc ie w iny, a i z tym r ównież mierz ą się, mierz ąc się z objawam i PTSD, a inni prz y tak im bardz iej okre ślonym w okre ślonym udz iale w tym wypadk u też mają t e same objaw y PTSD, ale to poczuc ie winy nie jes t tak wyraz isty, wi ęc bardzo t o jes t bardz o złożony tema t, ale myślę, że tuta j nie ma powodu, żeby rozr óżniać, bo objaw y s ą bardz o podobn e Aneta Czapska, z kt órą rozmow y stopniowo pa ństwu fragment te j rozmow y stopniowo pa ństwo em itujemy bezpiecznym porank u z radiem TOK FM ona m ówi wr ęcz, że sprawca wypadk u te ż jes t ofiarą w je j przekonaniu pan i się z tym w raz ie zgadza m nawe t całą sob ą tuta j kiwa ła głową, że tak będziemy rozmawiać z e sprawc ą śmiertelnego wypadku to już po godz inie ósmej 40 ta rozmow a z bezp iecznym porank u z radiem TOK FM rozmawiamy o tym co dz ieje się po wypadk u droga jest ju ż m ówiąc umownie sprzątnięte o ty m co cz ęsto kryje się z określeniem, że kto ś został rann y alb o nawe t tyc h tyc h ran nie odni ósł, bo nie odni ósł żadnych obra żeń, al e co ś co ś co ś w nim zosta ło co ś zosta ło w g łowie, ale nie tylk o samyc h uczestników bezpo średnich wypadk u chyb a dotyczące problem u prawn a tak bardzo dzi ękuję, że pan że, że pan o t o pyta ł ten tema t podni ósł, ponieważ on i bardzo n iedoceniany r ównież że, że po wypadk u również osob y, kt óre s ą bl iskimi of iar i bl iskimi nam przede wszystk im bl iskimi ofiar to s ą osob y, które nagl e dowiaduj ą się, że w najbli ższej osoby alb o alb o straci ły życie alb o dozna ły powa żnych obrażeń to jes t drug a grup a os ób które, kt óre są, kt óre do świadczają mog ą doznawać PTSD i wreszc ie trzecia grupa to s ą ci, kt órzy pomagają to s ą ci, na kt órych oczach dzieje się ta traged ia i którzy m y te ż często o tym n ie myślimy, że dl a stra żaków ratownik ów medycznyc h na wie ść, że tak ich wypadk ów dzień w r óży jeżdżą dzień dzie ń i oczywiście spodziewamy się, że t o są s ilni ludzie, kt órzy s ą profesjonaln ie przygotowan i, al e ta si ła ma swoj e koszt y profesjonaln e przygotowanie dotycz y bardz o wielu aspekt ów, ale n ie wszystk ich i to jesteś bardz o wa żną kwesti ą jak tutaj my ślę, że trochę te ż jak o spo łeczeństwo jesteśmy w inni w inni może może t o zabrzmie ć nieco g órnolotnie al e, ale powinni śmy o n ich zadbać też, bo t o on i nios ą pomo c lep iej żeby, żeby n ie p łacili tak wysokich kosztów naj ście na rodzinie bym chciał skupi ć si ę na chwil ę, bo wydaje si ę że wypadek jes t tak naprawd ę początkiem olbrzym ich przemian w życiu najbli ższego otoczenia czy to z pracy cz y to of iary, bo t o jest to są cho ćby tak ie rzecz y jak obni żenie pozycj i maj ątkowej dane j osob y obni żenie mo żliwości, jakie ma w życiu, mimo że sama n ie by ła uczestn ikiem zdarzen ia tak oczywiście t o jes t bardz o w ielu aspektom, bo dotycz y zar ówno sytuacji emocjonalne j, kiedy co ś straszneg o dotyka bl isko na osob ę dotycz y dotycz y r ównież teg o k iedy, k iedy osob a bl iska na m prze żyła wypade k, ale w wyn iku tego c o się sta ło już nawe t nie m ówi o obra żeniach f izycznych, kt óre uniemożliwiałyby funkcjonowan ie na dotychczasowy m poz iomie olbrzym ich kosztac h również t o trzeba podkre ślić w naszym kraj u o olbrzymich kosztach rehab ilitacji w żaden spos ób nierefundowanych to 1 z ubezpieczeń, kt óry pomag a ubezp ieczenie og ólnie zdrowotn e ocen a przyk ład sprawcy można si ę tam, ale n ie jest tak ie prost e, ale t o są t o s ą dodatkow e kwest ie czasu zaanga żowanego w uzyskan ie czego ś i t e tzw. wtórne konsekwencj e są cz ęsto r ównież nie pomagaj ą on e nie pomagaj ą w wyzdrow ieniu, bo nagl e musimy mus imy mierzy ć si ę z mo żliwościami uzyskania czego ś co wydaje si ę tak oczyw iste, bo jak że oczywistym wydaje si ę, że uzyskanie odszkodowan ia czy pieni ędzy na leczen ie, k iedy zostaliśmy poszkodowani to n ie jes t tak ie oczywiste i t o generuj e kolejn e konsekwencj e emocjonaln e, czyl i rodz ina z 1 strony mierzy się z e zmian z e Skry z emocjam i z c ierpieniem z z e zmian ą swojeg o status u ekonom icznego też n o i wreszc ie z ty m, że cz ęsto objaw y te, kt óre s ą te ż powode m nasze j dzisiejszej rozmowy t e objaw y stres u pourazowego on e też zmieniaj ą funkcjonowan ie ca łej rodziny, dlateg o że ludzie zmieniaj ą si ę wobe c bliskich n ie s ą tak czul i n ie wychodz ą raze m n ie są wr ęcz biali zamkni ęci w sobie unikaj ą nie ma ju ż wsp ólnych wyj ść dlateg o się boję stąd moj e wyjść z dom u wobec teg o zmienia si ę bardz o ca ły system dr Agnieszka Popiel psychiatra psychoterapeut a z un iwersytetu SWPS wsp ółautorka program u terapeutyczneg o trak t jes t gościem bezp iecznego franka z radiem TOK FM rozmow y wracamy zara z po skr ócie informacji bezpieczny barane k z radiem TOK FM w studiu dr Agnieszka Popiel psychiatra psychoterapeut a z un iwersytetu SWPS wsp ółautorka program u terapeutycznego trak t dzień dobry i raz jeszcz e dzie ń dobr y czy by ł progra m trak t progra m trak t by ł programem zaplanowanym po raz p ierwszy w roku 2000 zaplanowane w 2006, ale tak naprawdę zacz ął dzia łać w 2008 zaplanowany jak o forma z diagnozowania tego c o si ę dzieje os ób po wypadkac h komun ikacyjnych, czyli przed e wszystk im okre ślenia pewnyc h czynnik ów psychologicznych, które wp ływają na p óźniejsze reakcj e w swoje j części terapeutyczne j kt órej, kt órą mia łam zaszczy t bezpo średnio zajmowa ć by ł sprawdzen iem metod leczen ia, czyl i by ł zaproponowali śmy w ówczas porównanie co wydaj e się oczyw iste, al e wtedy tak im wcale oczywistym n ie było 3 form terapii ka żda z nich ma swoją skuteczno ść, ale nigdy n ie by ło t o por ównywane bezpo średnio i por ównywaliśmy w sensie naukowym 3 formy terap ii psychoterapię metod ą tzw . przed łużonej ekspozycj i farmakoterapii i t o co wydaj e si ę naturalne leczen ie połączone, ale t o nauk a, a w sens ie praktycznym to był progra m, kt óry dzi ęki, któremu ludz ie m ieli szansę doznać z iemi m ieli szans ę uzyska ć pomo c w czymś, o czy m wted y przed 2008 rokiem w ogóle nie by ło mow y w Polsce w med iach, czyli o zespol e stresu pourazoweg o u of iar wypadku, więc nawet n ie by ło mow y systemowe j pomoc y jakiejś pomocy tak iej, kt óra by łaby specyficznie celowana wobe c te j grupy osób, gdz ie dzisiaj tak ie osob y mog ą szukać w tej chw ili sytuacja si ę o tyl e zmieniła się wydaje nam si ę, że prze z t e prawie już ju ż nawet wi ęcej ni ż 10 lat bardzo w ielu terapeutów jes t wykwalifikowany mo żna powiedzie ć, że wi ększość psychoterapeut ów poznawczo behaw ioralny pow inna zna ć metody celowan e na leczen ie PTSD, czyli przed e wszystk im nale żałoby poszukiwa ć psychoterapeut ów, kt órzy potrafią stosować metod y tzw. zor ientowanej na traumę terap ii poznawczo behawioralnej c o jest zalecen ia światowych mi ędzynarodowych, czyl i podstawą jes t diagnoza poszukan ie osob y, która kt óra, czyli no tak ich terapeut ów jes t w Polsce w te j chw ili bardz o kompetentn a kompetentnych z e stron y psychiatr ów, bo nasz e badan ia wskazywa ły na pewn ą przewag ę psychoterap ii, al e r ównież wykazały skuteczno ść leczen ia farmakolog icznego, czyl i r ównież ka żdy psych iatra rozpoznawsz y pow inien m óc zastosowa ć leczen ie zgodn e też z e standardami t o jest leczen ie oczywi ście tzw. drugiego rzut u, czyli przed e wszystkim psychoterap ia, a jeśli nie jes t on a dost ępna ta specyf iczna form a psychoterap ii alb o je śli pacjen t sobie życie nie ma czas u nie ma możliwości f inansowych t o farmakoterapia w wypadk u psychoterapia t o większość jest terapi ą p łatna n iestety tak n iestety bardzo na czym t o s ą racze j wyjątki je śli tak ie s ą dlateg o się starali śmy się uważam, że t o było t o by ł taki wa żny czas r ównież dla badaczy, że mieli śmy szans ę na t o, żeby w ramach środków na badania naukow e ludz ie mieli t ę terapię bezp łatnie za darm o natom iast czy bezp łatnie za darmo t o z łe s łowo, bo ona by ła jej koszt y były z innych okr ętu szacowano natomiast w te j chwili to w te j chwili n ie mogę zaproponowa ć żadnego naszeg o nowego program u mogą jeszcz e n iema, a ostatni skończył si ę w ubiegłym rok u kontynuacj a program u trak t natomiast gdzieniegdzie są m iejsca, gdz ie mo żna r ównież w ramac h funduszy pokrytych prze z NFZ t o trzeb a szukać szukać m iejsc ta k jak i skuteczno ść te j terap ii skuteczno ść te j terap ii, je żeli we źmiemy pod uwag ę główną psychoterapii zorientowane na traum ę, czyl i te j kt óra, czyli m ówiąc ściślej terap ii metodą przedłużone ekspozycja zostanie przed łużona ekspoz. 2 raz pojawia si ę has ło, wi ęc z ba jes t t o form a terap ii, w kt órej w, której staram y si ę odnie ść do 2 podstawowych mechanizm ów podtrzymuj ących objaw y PTSD czyl i o czym m ówiliśmy te ż wcześniej do l ęku i un ikania i nawracaj ących wspomnie ń, kt óre dobijają si ę do głosu t e w takiej formie n ieprzetworzonej jak o tzw. przebłyski przeb łyski hatchback i tzw . kt óre ekspozycj a jes t próbą odwr ócenia teg o mechan izmu uczen ia si ę un ikania, czyl i bardzo kontrolowanyc h warunkach bardzo bezp ieczny dl a pacjent a warunkach staram y si ę zmierzyć z ty m, czego pacjent bo i się najbardz iej, czyl i w łaśnie pokona ć un ikanie t o un ikanie wychodzen ia z dom u kontaktowan ia si ę z ludźmi t o jest 1 obszar ekspozycj i, a drug i t o pokona ć un ikanie w ogóle my ślenia o tym c o się sta ło czyl i, czyli to jes t tak a drug a forma prac y na d przetworzen iem teg o doświadczenia dramatyczneg o w wyobraźni to jes t 1 z form terap ii potem prze z nast ępne lat a badali śmy tak ą drogą psychoterapii ju ż bardziej poznawcz ą, w której n ie stosowaliśmy tyc h meto d na raz ie wyn iki są obiecuj ące, bo por ównywalna z t ą pierwszą czy wracaj ąc do pana pytan ia skute k skutecznych szcz ęśliwie możemy powiedzieć si ę spo śród os ób, które uko ńczyły terapie 80 % uwolni ła si ę od objaw ów PTSD t o by ł wspania ły wynik dl a na s oczywiście my ślimy o tych 20 % os ób, które ca ły czas jeszcze mia ły objaw y i trzeb a zastanowić na d tym wyzwan ie dl a badacz y terapeut ów, jak ie metod y wobe c teg o mo żna zastosowa ć nieustających próbach znalez ienia ich natom iast tym jeśli popatrzym y na wszystk ie osob y, kt óre rozpocz ęły terapię t o te n odsete k tak spad a do oko ło 6570 to jest tak i odsetek, kt óry przenos i na s inny obsza r w ogóle my ślenia o skuteczno ści meto d psycholog ii kl inicznej psychiatrii i to mniej więcej jest te n rz ąd wielko ści najskuteczn iejsze metod y zar ówno farmakologiczne jak i psychologiczne to s ą metod y, kt óre są skuteczn e w około 70 % około 70 % os ób, kt óre rozpoczynaj ą leczen ie cz y zdrowie psychiczne of iar wypadk ów drogowych w Polsce jes t w jak i spos ób systemow e mon itorowana śmiem twierdzić, że n ie, a pow inno by ć zdecydowan ie tak, dlaczeg o dlatego zaczn ę o d czegoś co m ówimy tuta j o kosztach emocjonalnyc h, ale co ś co mo że być przekonuj ący dl a decydent ów t o koszt y f inansowe je śli spojrzym y na dan e ZUS-u dan e zakładu ubezpieczeń zdrowotnyc h dotyczące zwolnie ń i czy zwolnie ń czyl i, czyli sytuacj i, w której cz łowiek n ie pracuje cz łowiek wieku najcz ęściej, w kt órym m ógłby pracować chcia łbym wnika ć przykładanie si ę tej prac y na PKB i inne jak aspekt y ekonomiczne, al e ju ż dan e ZUS wskazuj ą na t o, że zwoln ienia chorobow e zwoln ienia z powod u zaburze ń związanych ze strese m i traumą t o s ą najwi ększe koszty i oczywi ście bierzemy pod uwag ę, że tam mie ści się n ie tylko PTSD to jes t taka to s ą tak ie dan e z urzędu Statystycznego po prostu dost ępne na p ierwszy rzut ok a, al e b ierzemy pod uwag ę ogro m r ównież kosztów ekonom icznych, czyli zaczynam y o d n ich zaczynam y od nich n o, a drugim aspektem cz y te ż w tym pierwszym w kolejno ści, bo najważniejszym t o jest t o s ą koszty emocjonaln e c ierpienie które, kt óry jest mi m ierzalny r óżnymi miarami psychologicznymi, al e w sens ie ludzk im jes t bardzo dotkl iwe wracając jeszcz e do tyc h kosztów emocjonalnyc h wracaj ąc do objaw ów o d, kt órych zacz ęliśmy rozmowę przypominam pa ństwu, że ci ągle emitujemy te ż w bezpiecznym porank u Radia TOK FM fragmen t rozmowy z Anetą czapk ą ofiar ą wypadku ca łość w apl ikacji t o kasami i arch iwum audycj i skołowani wracaj ąc do tych objaw ów cz y t o czy ktoś czuj e w inny wypadku czy n ie niezależnie od tego czy sprawca czy of iara, bo to swoją drogą też może mo że rodzi ć pewn e paradoksy czy t o si ę wi ąże z intensywniejszym objawami Petersona tak tak ie utrwalon e poczuc ie w iny na bardz o w ielu bardz o wielu aspektac h spraw ia że, że to objawy mog ą być bardz iej intensywne po p ierwsze jest istną jes t to jedno jedn o z podstawowyc h kryteri ów PTSD, że niezale żnie o d ob iektywnie ocen ianej sytuacji mamy poczuc ie w iny bardzo osob y z PTSD miewaj ą bardz o bardzo dotkl iwej uog ólnione to poczuc ie w iny tak dotkl iwe tak uog ólnione wp ływa na widzenie z w łasnej sytuacj i s iebie w tej sytuacji jak o osob y n p . kt óra pow inna, która nie jes t godna pomocy cz y n ie powinna uzyskać tej pomoc y, bo skoro sta ło się to c o si ę sta ło za moj ą sprawą no to kto ś nie prze żył ja prze żyłam to dlaczeg o n iby miałaby mieć inne objaw y mia łaby reagowa ć inaczej wracaj ąc do cz y wcze śniejszego naszego wcze śniejszego moment u rozmow y o rodzinie często rodz ina r ównież jest z łapana w pu łapkę tak iego zrozum ienia zrozumienia psychopatolog ii zrozumienia objaw ów i uznania n o po czymś straszny m t o trudno się dziwi ć żona już kt óryś miesiąc albo ro k n ie wychodz i z dom u, czyli jes t t o pułapka, dlatego że t o, że ta osob a n ie wychodzi z domu to s ą objaw y, kt óre nale żałoby leczy ć, al e często ulegamy tem u, że to jes t takie dla nas zrozumia łe wobe c traged ii, kt óra wydarzy ła wobec teg o t o poczuc ie w iny tak on o cz ęsto utrudnia po p ierwsze, si ęgnięcie po pomoc, bo bardzo wiele osób uwa ża, że na ni ą n ie zas ługuje oddalają uważa, że jako ś musi sam a się z ty m mierzy ć skor o w je j oczach spowodowa ła to c o się sta ło i może cz ęsto nie ma z ty m n ic wsp ólnego bardz o często tak się dz ieje, że nie ma z tym n ic wsp ólnego al e, al e w łaśnie tuta j m ówimy o ty m, sub iektywnym odbiorze nasze j interpretacji tego c o si ę wydarzy ło i tutaj m imo teg o, że mam y bardz o dotkliwej wyraz iste wspomnienia t o trochę też od tego zaczęliśmy si ę on e s ą fragmentaryczn e to c o się dzieje w traumie t o, że mam y tak ie poszatkowan e wspomnienia wobe c tego n ie mam y realnego ogl ądu całości n ie są t o dobr e dobre wspomn ienia wspomnienia PTSD n ie s ą dobre świadectwa dla s ądu tak powiedzmy, bo one s ą on e są bardzo fragmentaryczn a van y i m y pami ętamy najgorszy momen t w kolejno ści losow o rozrzucone ja k jak kawa łki układanki dlateg o są tak dotkliwe, bo ich n ie rozum iemy dlatego terapia to jest r ównież t o co pozwal a na m t ę uk ładankę z łożyć zrozumiałą ca łości to zrozum ienie z kolei podstaw ą naszeg o funkcjonowan ia emocjonalnego, jakie z e sprawcam i cz y oni t o poczucie w iny pr óbują od s iebie odsuwać pr óbują w jak i spos ób wyt łumaczyć sobie sytuację trwają od 3 od s iebie odpowiedzialność t o by ła bardzo r óżnie im bardz iej m ówimy o objawac h PTSD, czyli o o sposob ie przeżywania mieszczącym si ę w te j dolegliwo ści psychicznej no t o ta m mamy racze j zag łębiania się odpowiedzialności odsuwan ie o d s iebie natom iast oczywiście n ie jest t o PTSD to n ie jes t jedyn a reakcj a i zdarz a się zdarz a si ę, że zdecydowan ie odsuwamy wszelk ą odpowiedzialno ść po, czyli pomi ędzy odsuni ęciem wszelkiej odpowiedzialno ści mojeg o wp ływu uznan iem, że jestem ca łkowicie odpow iedzialna za całą tragedię, kt óra się wydarzyło jes t na obszar taki szaro ści, która te n jes t te n środek i al e r ównież un ikanie odpowiedzi odsuwanie o d s iebie odpowiedzialno ści mieści si ę te ż w un ikaniu wszelk iego myślenia o dlateg o cz ęść osób t o nie wychodzenie un ikanie rozm ów jakichkolwiek to też jes t taki olbrzym i obsza r dl a dla rodz iny i dl a lekarzy psycholog ów si ę n ie zapytany pacjen t Otto o d k iedy tak się dz ieje, że nie śpi n ie wychodz i z domu nie ws iada do samochodu n ie po łączenie tego z wypadkiem możemy cz ęsto n ie usłyszeć odpow iedzi, bo cz łowiek logicznie działający n ie chce wraca ć do tego nie m ówi o tym, bardz o dziękuję bardz o im dr Agnieszka Popiel psychiatra psychoterapeut a z un iwersytetu SWPS wsp ółautorka program u terapeutycznego trakt u koszte m bezpiecznego poranka Radia TOK FM dzi ękuję bardz o te n syndro m stres u pourazoweg o oczywiście r óżnie przeb iega, ale wcal e jak o społeczeństwo du żo o tym n ie wiemy i nie um iemy zrozumie ć i ogarnąć teg o, że t o jes t skutek wypadk u, że to nie tylko pojedz iesz na wojnę to mo że coś takiego teg o, że takie gwa łtowne zmierzenie si ę tak ą sytuacj ą doprowadza do teg o jes t po prostu wykluczon e, al e czu łaś to wykluczen ia ta k w ogóle miał tak ie poczuc ie potwornego osamotn ienia w tej ca łej sytuacj i, b o jak wyt łumaczyć synkow i, że boj ą si ę wyjść n o spr óbuj sobie wyobrazić, że jesteś tera z dzisiaj wszystko m u Dobrzenia mija 3 miesiąca niby nic takiego n ie sta ło i nagl e po prostu n ic n ie robisz jeste ś między okne m w kuchn i okna pokoj u prz y garnkac h i to całe twoj e życie ca ła twoj a przestrzeń życiowa tak naprawd ę to w te j chw ili mamy diagnoza z e zdiagnozowanym te n syndro m stres u pourazowego, bo wtedy n ie mia ła g o zd iagnozowanego, a tera z tak naprawdę dop iero co prawda, jakb y wieś ko ńczymy t ą i to też powód, dla kt órego ja mog ę teraz to o tym, rozmawia ć z nadziej ą, że je żeli ktoś teg o pos łucha wszystko jedno, po kt órej stronie cz y bot y, która siedzi, bo akurat właśnie tak ą sytuację cz y ktoś, kto nie wsiad ł do samochod u mo że pomy śli, że mo żna komu ś po prost u absolutnie zdemolowa ć życie ja jeszcz e mia ł dobr ą sytuacj ę, bo ma m fajn ą rodz ina al e jakby w czas ie tyc h moje j drog i terapeutyczne j poznałam ludz i samyc h, kt órzy zostawal i kompletn ie sami budowal i pope łnić samobójstwo w og óle w iesz, bo nie mo że się odnale źć te j rzeczywisto ści nie nie ma kogoś, kt o ci pomo że t o zrozum ie albo przynajmniej po prost u pu ścić stroną nie denerwuj e si ę nie wcześniej dziurami nie wyjdz ie powy żej ma dosyć ludz ie skromn ą zostały wszystk im sami zupe łnie sa m państwa były fragment y rozmowy z Anetą czapką ofiar ą wypadk u drogowego całość warstwy audycj e sko łowani je śli zainteresował natom iast pa ństwa wątek koszt ów wypadk ów drogowych t o jes t rocznie 50 miliardów 23 % PKB t o mam y do arch iwum magazyn u EKG rozmow y Aleksandry Dziadykiewicz Zagato Jaś dz ik Osmólski tymczasem państwo do nas dzwoni ą na nr 224444064 uwa żam, że nieuchronność kar y tyc h, kt órzy spowodowal i wypadk i po p ijanemu przekroczen ie prędkości pod wp ływem narkotyków musi by ć nieuchronne, je żeli ta nieuchronno ść kary b ędzie wisia ła nad tymi pracami mo że si ę wtedy zastanowi ę mieli śmy przykład niedawno byłego pos ła pan a Zawiszy pow inna jednak by ć w takim przypadku konf iskata samochod u 224444064 ten nume r do pa ństwa dyspozycji bezpieczny ma łpa t o kropkę FM to jest bezpieczne poranek z radiem TOK FM cza s Zwiń «

Co łączy żołnierzy weteranów i ofiary wypadków? Zespół stresu pourazowego (PTSD) (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIĘTA Z RADIEM TOK FM

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 06:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie tygodnia, a w nim sondaże i szczyt UE

Ile Drzymała miał wozów i co się z nimi stało [cz. 2]

"Dlaczego 20 lat temu zagłosowałem na Korwina-Mikkego?"

Dlaczego Polacy do 39. roku życia wybierają Konfederację?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL