REKLAMA

Sceptyk o rytuałach, zabobonach i nowym roku: „Warto mieć wiedzę na temat mechanizmów, którym ulegamy”

A teraz na poważnie
Data emisji:
2019-12-31 12:00
Prowadzący:
Czas trwania:
27:17 min.
Udostępnij:

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
, a teraz na poważnie Mikołaj Lizut witam państwa bardzo serdecznie, a we wrocławskim studiu Radia TOK FM jest Bogumił van den bruk autor kanału lub sceptyka dzień dobry witam serdecznie dzień dobry witam serdecznie ciebie Mikołaju witam wszystkich słuchaczy dziś ostatni dzień roku, czyli właściwie ważna ceremonia ceremonia także świecka, ponieważ jest to taki rytuał obchodzony przez właściwie większość osób cywilizacji zachodniej kończy się stary rok rozpoczyna nowy, Rozwiń » a więc witamy go kieliszkiem szampana, ale także postanowieniami różnymi magicznymi para magicznym rytuałami, skąd się wzięło właściwie, jeżeli chodzi o nowy roki to zjawisko, którym jest zjawiskiem cyklicznym biorącym się z odnową z rozpoczęciem nowego właśnie nowego cyklu zakończeniem czegoś starego to jest to zjawisko wydaje mi się bardzo potrzebna z punktu widzenia zarówno psycholog, jakiej takiej ekonomii firmy w tym okresie podsumowuje swoje finanse organizują strategię zmienia strategii marketingowej tak dalej na przyszły rok, a teraz psychologicznie jest to coś w rodzaju wydaje mi się takiego mechanizmu nowego właśnie startów, które możemy podsumować swoje dokonania poprzedniego roku podsumuje swoje błędy porażki, jakby wkroczyć w nową nowy cykl nową erę z pewnymi planami toczy mówi, czyli wszystko to co znajduje się dokoła czy tzw. rytuały i różnego rodzaju tradycję Sojusz zjawiskiem no przyznaje dla mnie bardzo fascynującym topole mojego zainteresowania od wielu wielu lat i tutaj myślę, że można można takich tradycji rytuałów kilka kilka wymienia oczywiście jest sprawa szczęścia życzenia tego szczęścia oraz wykonywania różnego rodzaju czynności podczas tego naszego ostatniego dnia starego roku, które te czynności mają nam zagwarantować szczęście w roku przyszłym nowym roku w ale najpierw jeszcze porozmawiajmy chwilę o tym, skąd się wziął nowy rok akurat, dlaczego 1stycznia, bo to też nie jest wcale takie oczywiste rozumiem, że to są czas rzymskie prawda tak 1stycznia, tudzież Sylwester kwiecień Sylwester 3001. to jest tylko wówczas tylko w kulturach tylko u nas, gdzie stosuje się tzw. kalendarz gregoriański i tak naprawdę powodem, dla którego nazywa się ten dzień sylwestrem jest tak naprawdę papież Sylwester, który jest po prostu wspominany tego dnia w liturgii rzymskokatolickiego kościoła i to rzeczywiście pochodzi od Rzymu przy okazji był to również w starożytnym Rzymie był również dzień, kiedy czczono Boga zwanego Januszem i z tego czy dobrze znają ciekawostka taka ciekawostka czy antropologiczną jakaś z zakresu historii wykaże, że z tego sobie język angielski czy niemiecki zaczepne również nazwę tego dnia na stan rozumiem jeszcze miesiąc dziury tak jak w czasie ktoś wziął właśnie od Boga Janusa w innych kulturach oczywiście nowy rok jest zupełnie, kiedy indziej no choćby w kalendarzu żydowskim czy w kalendarzu chińskim czy irańskim, ale także bliskim nam kalendarzu juliańskim to jest później prawda, czyli jest 14 stycznia, o ile tak tak, że kojarzy część grekokatolików i wyznawcy prawosławia również obchodów tego dnia, a więc jak widać, że jest czysto umowna, ale bardzo do tej umowy jesteśmy przywiązani i wiążemy z tym jakiś taki powiedziałbym magiczny projekt polega ten magiczny projekt domyślam się, że chodzi o m.in. coś takie takie zjawisko, które faktycznie zjawiskiem szeroko zakrojone jest to zjawisko postanowień noworocznych i to wydaje mi się wprost wynika z tego, o czym mówiłem wcześniej, czyli przekonania, że mamy teraz nowy start nowy cykl i np. np. siłownie czy różnego rodzaju fitness kluby w okresie styczniowym i potem lutowym notują bardzo duży przyrost klientów korzystających z ich usług z ich usług, ponieważ wydaje wygląda na to, że ludzie w tym okresie właśnie postanawiają sobie wprowadzić pewne zmiany swoje życie natomiast w tym informacja przykra jest taka, że to z reguły nie działa, ponieważ stanowi to swego rodzaju, a mechanizm motywacji zewnętrznej, który no jak wiemy jest dość kruchy i szybko się ulatnia dlatego po tym, boomie ludzie, którzy nagle przychodzą na diety po nowym roku ludzie, którzy nagle zaczynają ćwiczyć regularnie po nowym roku większość tych osób w okolicach późniejszych miesięcy już zupełnie z tych aktywności rezygnuje jest takie dość iluzoryczna w różnych krajach mamy wiele różnych tradycji i właśnie one są powiązane stricte z pewnymi rytuałami przez i przesądami, tudzież można użyć takiego trochę pejoratywnego stwierdzenia powietrzne, czyli za bonami np. u nas ja osobiście tylko życzyć szczęścia i mam tutaj myśli po prostu taką wyrażenie takiej nadziei, że w danej osobie będzie się dobrze powodziło w nowym roku natomiast trochę, przeglądając różne zwyczaje różnych innych narodów różnych innych krajów mamy np. Turków, którzy zakładają nasz Sylwester na siebie czerwoną bieliznę, ponieważ wierzą, że to im zapewnić szczęście na nareszcie na resztę roku na koncie tylko w podczas matur prawda ach tak wkładać czerwonej dokładnie dokładnie Ekwadorczycy obchodzą swój dom wiele razy, wierząc w ten sposób będą podróżować, a Duńczycy np. roztrzaskuje talerze o drzwi swoich sąsiadów z dnia i to wszystko, czyli te rytuały, czyli te przekonania, jeżeli ubrany na poważnie, czyli kultywowane po prostu jako tradycja mamy, jeżeli coś naprawdę wierzy, że rozstanie talerze na szczęście albo przejście pod drabiną Otóż tak odchodząc od tematu, ale bardzo to jest ten sam mechanizm zasada tak naprawdę na mechanizmie myślenia magicznego, który oparty jest na naszych uwarunkowaniach, których nabraliśmy na narzędziach których, których nabyliśmy w toku po prostu naszej ewolucji to jest bardzo ciekawa trochę to przypomina świat, który stworzył wokół siebie Adaś Miauczyński w dniu świra prawda tam bardzo ważna była dla niego te różne wymyślone przez niego ceremonia rozpoczynania różnych czynności np. właśnie pełnej godzinie wtedy to przyniesie oczekiwany efekt ich i ich szczęście, ale mówię właśnie o tym, naszym wyposażeniu ewolucyjnym myślenie magiczne na czym polega wywołaliśmy jako ludzie na przestrzeni historii tak naprawdę sięga o wiele dalej w przeszłości do praktycznej prostszych organizmów jako istoty, które ma tendencję do dostrzegania wzorów i zależności w otaczającym nas świecie to jest bardzo ważne, że to potrafimy zrobić to bardzo pożądane narzędzie łączymy pewne zdarzenia, które pojawiło się wokół obok siebie łączymy też nasze działania lub działań innych ludzi z tym co następuje później jakimś, jakim zdarzeniem i to wyewoluowało tak naprawdę w naprawdę dalekiej historii i do tego bardzo fajny eksperyment myślowy mianowicie jaskiniowiec i zyski sobie przez pole sawannę na początku naszej, jakby ewolucji, a słyszysz, ale w krzakach takiej sytuacji mam do podjęcia bardzo szybką decyzję, która decyduje o tym czy przeżyje i w rezultacie będzie mógł przekazać swoje geny dalej czy zostanie zjedzony przez jakiegoś drapieżnika i teraz, jeżeli założy, że to co usłyszał w krzakach to jest drapieżnik okaże się, że był to tylko wiatr, gdzie jest wiatr 910 przypadków to koszt popełnienia takiego błędu jest bardzo dużo no cóż dostał chwilowy skok adrenaliny trochę się odstresować ale kiedy upewnił się, że to tylko wiatr poszedł sobie dalej i to się nazywa błędem pierwszego stopnia błędem pozytywnym, czyli wierzymy, że to jest prawdziwe, kiedy w rezultacie nie jest natomiast błąd drugiego stopnia bądź negatywne następuje wtedy, kiedy ten jaskiniowych sobie na stosowanie stwierdził, a to pewnie wiatr i pomimo tego, że w 9 przypadkach na 10 powiedzmy miałby rację to łączy sportową to błąd jest bardzo kosztowne tak, ponieważ na podjęcie tej decyzji mamy ułamek sekundy czy ten jaskiniowych przysłowiowymi tylko 1 chałek sekundy, który miał zadecydować jego życiu lub śmierci to okazało się, że na drodze ewolucji zawsze o wiele bardziej racjonalny w pewien pogmatwane sposób i bardziej korzystnym dla przetrwania było zawsze zakładać, że jest to drapieżnik w ten sposób wyewoluował liczne, żeby dostrzegać wzory, które nas otaczają rzeczywistości, żeby przypisywać znaczenia, żeby w ogóle znajdować wzory szelest krzakach to pewnie drapieżniki dlatego kiedy idziemy nocą po parku usłyszymy, ale w krzakach właśnie to nasza pierwsza reakcja jest natychmiast zakładająca, że może być jakiś bandyta już drapieżny, który może nas skrzywdzić ten mechanizm prosty sposób prowadzi do myślenia magicznego myślenie magiczne zazwyczaj zachodzi wówczas, kiedy mamy do czynienia z jakimś problemem mamy, jaki do czynienia z jakimś tresurę i w związku z tym zaczynamy dostrzegać pewne zależności tam, gdzie ich rzeczywistości nie ma, tudzież nie ma żadnych dowodów na to rząd, że te zależności tam są słynny przykład odnosi się do modlitw tak czarnego go na czele właśnie czy chodzenia pod drabiną czy nie przechodzenia pod drabiną co już wspomniałem w zależności żadnej nie ma jednak wierzymy, że ona jest co na to silne powody ewolucyjna np. składamy ofiarę całą palnął i w związku z tym Bóg zsyła na nasze ziemie deszcz w tym momencie, jako że jest to taki np. tego rodzaju rytuałów z usług składane na wkład ówczesne plemiona żydowskie składały ofiary biblijnym Bogu Jahwe, modląc się w ten sposób np. o to aby, aby spadł deszcz i ziemię modlili się wiele razy deszcz padał oraz na jakiś czas i teraz tutaj chodzi kolejny mechanizm zwany efektem potwierdzania, który w, które obserwujemy wszędzie i dotyczy każdego z nas jest tendencja do pomijania dowodów, które przeczą naszej jakiejś tezie w naszym przekonaniu, a gloryfikowanie, czyli takie wynoszenie na piedestał tych przypadków, kiedy akurat się sprawdziło dlatego osoba, która widziała 1000× kota przechodzącego przez jezdnię, a potem dziwnego się ani strasznego się działo zupełnie ignoruje bo gdy raz zobaczy jako przejście lub przez jezdnię, a potem nie wiem okaże się, że w rodzinie pojawiła się jakaś choroba to zgodnie z efektem potwierdzenia ta osoba jest spore prawdopodobieństwo, że założył, że to był znajdzie wzór znajdzie tu zależna tak jak wnioski obecna na losowanie znajdzie zależność, a kot przebiegł przez drogę i dlatego stało się to złe wrócimy do naszej rozmowy tuż po informacjach Radia TOK FM Bogumił Wandę bruk autor kanału lub sceptyka na YouTubie jest państwa moim gościem być może z tej naszej rozmowy stoją państwo wniosek, jaki będzie ten nadchodzący rok 2020, a teraz na poważnie Bogumił Wandę bruk autor kanału lub sceptyka na YouTubie państwa moim gościem rozmawiamy o rytuałach związanych z nowym rokiem, a właściwie też o tym co wierzą niewierzący w to wierzą sceptycy właśnie chciałem zapytać co ty wiesz już czy masz jakieś takie jak taką prywatną Magie, w którą wierzy np. gdy wraca po coś do domu to czy czy przesiadać czy wiesz czarnego kota jak ze sceptykami dnia Ania no jakby, kiedy patrzę na siebie, jakby nie widzę u siebie żadnego przesądu ani żadnej takiej, jakiej zależności magicznej na pewno, jakie są natomiast nie nie kultywuje żadnych tego rodzaju zwyczajów i jakby staram się być wyczulony na różnego rodzaju myślenie magiczne, chociaż ono dotyczy każdego z nas Unii właśnie ich na to bardzo trudno to wyplenić nawet, nawet jeżeli racjonalnie nie ma żadnych powodów, żebyśmy wierzyli właśnie w to, że nowy rok to nowy początek czy czarnego kota czy właśnie w kominiarz, który przynosi szczęście tak tak tak to jest tak mocno zakorzenione w naszą kulturę i tak jak mówiliśmy wcześniej tak silnie uwarunkowane naszą rewolucją, jakby zupełnie mnie to nie dziwi, jakby trzeba pamiętać, że takie znakomite narzędzie, które znaleźliśmy niecałe 100 lat temu tak naprawdę, czyli metoda naukowa, czyli właśnie takie patrzenie na świat oczami oczami narzędzi, które dostarczą nam nauka o to wszystko bardzo bardzo młode tymczasem, jakby te mechanizmy budowane na naszą najgłębszą biologia, jakby są z nami od zarania dziejów dosłownie to są to jest starszy niż drzewa pierwsze organizmy już potrafią patelni pikować, czyli dostrzegać wzory, które pomagają im przetrwać dnia także to to jest to to jest to będzie i wieś niech sobie będzie tylko tylko faktycznie wydaje mi się, że warto zawsze warto mieć pewną wiedzę z zakresu tych mechanizmów którymi, w którym wszyscy ulegamy, żeby po prostu móc podejmować lepsze decyzje nasze życie pachnie, jeżeli chodzi o takie moje jakieś przekonania do co, do których nie jestem jeszcze może taki do końca pewien to jestem jestem mediatorem w bardzo mocno zajmuje się medytacją i dużo czytam przewodników duchowych takich jak karta to lekko np. a i to jest dość ezoteryczne dość mistyczna rzecz, kiedy się trochę wgłębić filozofia tam prezentowaną przez przez kolego chociażby czas sama Harrisa to tak trochę bliżej bliżej nauki tym niemniej wydaje mi się cały czas, że jest to dość mocno osadzone osadzone w nauce osadzone też takim mocnym subiektywnym doświadczeniu, które jest prawdziwe, dlatego że po prostu po prostu działa, ale to jest taki mój jedyny obszar który, jakby kultywuje rzeczy z tego obszaru, który nie jest może do końca takim obszarem który, który wiele takich sceptyków jak jakiś powiedzmy myślę że, żeby tak chętnie zgłębiał poprzez pewne z tych które, które są powiązane z takimi egzotycznymi czynnościami jak medytacji no właśnie, ale podejrzewam, że los sceptyka nie jest łatwy nawet we współczesnym świecie nawet po tak przewrotna właśnie jako świecenie nie jest łatwe przez to jak pisał Wolter Boga nie ma, ale nie mówcie tego swojemu służącemu, bo zabije mnie właśnie chodzi o to, że ci wszyscy, którzy kultywują różnego typu czy zakorzenione w religii czy świeckie myślenie magiczne są bardzo odporni i reagują często agresją dla tych którzy, którzy mówią, że to przecież nie ma żadnego logicznego związku nie ma takiego wrażenia tak, aczkolwiek uważam, że wina zawsze leży po 2 stronach to jest uważam, że jest spory problem naszych społeczeństwach z umiejętnością prowadzenia efektywnego i przyjaznego dialogu, jakby wiem z psychologii, że atakowanie ich przekonań bardzo rzadko przynosi oczekiwany skutek, aby ta druga osoba zmieniła swoje przekonania tak działa dużo częściej ja mam za sobą długą historię różnego rodzaju debat dyskusji z osobami wierzącymi nie tylko chrześcijanami, ale również muzułmanami czy jakiegoś rodzaju innymi wyznawcami różnych bogów czy bieżących jasnowidz tworzą różnego rodzaju paranormalne zdolności i kiedyś robiłem agresywnie natomiast obserwowałem, że to nie działa, a bardzo wydają się niewielu ludzi wie jak prowadzić dobry ukraiński dialog i tak naprawdę wydaje się, że drogą do zmieniania czyichś poglądów drogą do znajdowania wspólnego gruntu tak naprawdę do znajdowania tego dzisiaj zgadzamy, gdzie pracę i możliwości pracowania z tego miejsca po prostu musimy się jeszcze społeczeństwo nauczyć no jak pisał Antoni Słonimski nie interesuje mnie wymiana poglądów wyłącznie na nie tracę ślad dobre poglądy zmienia nazwę być może coś w tym Jeznach być może tak, aczkolwiek wiemy o efekcie rykoszetu tak, czyli zazwyczaj im bardziej pakujemy czy jakąś osobę w pierwszej poglądy, ale wiele osób bardzo mocno utożsamia się, że ze swoimi poglądami tak naprawdę jeszcze bardziej umacniamy już w pierwotnym założeniu taką taką osobę właśnie przez efekt działania przez właśnie przez działanie efektu efektu rykoszetu natomiast to naj moim zdaniem najlepszym wyjściem jest ten dialog ukraiński, czyli takie właśnie zadawanie pytań takiej osobie staranie się, aby uzasadniła swoje przekonania, aby znalazła dla nich jak jakiś dowód popierający jej tezę bardzo często bardzo często sprowadza się to do po prostu wie że, bo taki jest przyjemniej, tudzież wierze, bo po prostu tak czuję, ale może Boże zasady jest właśnie faktycznego może patrząc z takiej czysto życiowej praktycznej strony przez sądy różnego typu rytuały wywodzące się myślenia magicznego po prostu sprawiają, że nasze życie jest łatwiejsze mniejsze martwimy zdając swój los właśnie w ręce myślenia magicznego jak najbardziej jak najbardziej to jest bardzo dużo dużym bardzo dużym powodem, dla którego ludzie wierzą w różnego rodzaju rzeczy związane z myśleniem magicznym jak np. wróżki np. jasnowidz czy tarot jest pragnienie pewnego komfortu, jaki pragnienie pewnego wsparcia, którego może udzielić taka osoba np. zajmujące się na wróżba ami wróżeniem, choć od ręki romans ją, a w przypadku jakby wielu rodzajów religii jest to wiara w siłę wyższą Boga, który jest to było jednak by nie jesteś sam nie bez powodu wielu wielu ruchach jak np. anonimowi alkoholicy czy anonimowi narkomani bardzo ważnym punktem ich listy rzeczy, które muszą zrobić, żeby zacząć trzeźwieć jest właśnie zawierzenie powierzenie swojego życia, jakiej sile wyższej co wynika z bezsilności prawda wobec własnej choroby bardzo ważna konstatacja to poruszyło, czyli ten temat przydatności tych różnego rodzaju rytuałów pozytywne skutki tego rodzaju obrzędów rytuałów, tudzież tworzenia różnych zorganizowanych grup religijnych lub bardzo pomocne np. w tworzeniu właśnie takich słów bardzo pomocne w tym, że przykładają bardzo wielu ludziom pewną społeczność, które mogą się odnaleźć społeczność także sens życia w pewnym sensie dzięki temu życie życie staje się uległ gdzieś tam ukierunkowane czyli, odwracając to pytanie potwornie trudno żyje się sceptyka owi racjonaliści racjonalizm jest po prostu niezwykle trudną drogą życiową nie ma takiego wrażenia rzeczywiście jest pewna tendencja wśród sceptyków, aby dążyć w stronę takiego nihilizmu to wynika z tak bez zrozumienia natury naszej wiedzy, że nic nie możemy wiedzieć na pewno do końca nie możemy w ogóle wiedzieć wszystko pewien sposób przetwarzana m.in. np. przez nasze zmysły są pytania, które być może nigdy nie poznamy odpowiedzi są zagadnienia tak jak sens życia obiektywny sens życia natomiast osobiście znam ich listy, który tego rodzaju nihilizm traktuje zupełnie odwrotnie jego filozofia jest tak coś w rodzaju pozytywnego nihilizmu, który mówi, że skoro nic nie ma automatycznej tak, by ostatecznie sensu oni ani ani celu samego w sobie to co pozostają oprócz zabawy tym wszystkim dopóki możemy taki trochę hedonizm powiedzmy włącza natomiast ja uważam, że jako ludzie jesteśmy w stanie zawsze sobie znaleźć pewnego rodzaju filozofii pewnego rodzaju duchowość, która będzie nam pomagać przechodzić przez życie i wydaje mi się takim niezrozumiałym fetyszem, dlaczego wiele osób wierzących takich właśnie, wpatrując się jak zbawienia w wyższych celach i jakim obiektywizmem uważa, że fakt, że nasze cele nasze moje cele jako sceptyka, że te cele są tymczasowe subiektywne to w jaki sposób odbiera i wartości jakby, kiedy jemy smacznego loda, bo to bawimy się tymi cieszymy z tego żyjemy tego loda nie myślimy o tym, kurczy przez 5 minut ludzie skończy już nie będę miał tego pysznego loda, jakby idea jest taka, że to, że to jest tymczasowe tym, że coś nie jest wieczne, że nie ma np. ja nie do końca przekonana istnieje życie pozagrobowego to moim to w niczym to nie odbiera ważności i piękna moich subiektywnych celów motywacji, żeby iść przez życie i robić co kocham i właśnie taki fetysz uznawania, że tylko, dlatego że coś nie jest wieczna sprawia, że to coś jest wartościowe i jeżeli komuś życie naprawdę przeszkadza dojście do takiego wniosku, że ktoś jest tymczasowe to to naprawdę współczuję i jeżeli taka osoba znajdzie wybawienie w wiezieniu obiektywne wieczny cel, jakim jest życie wiecznej i religie spoko tylko jakby mitem jest, że sceptycy ludzie, którzy pracę na liście ludzie, którzy nie wierzył w sferę jak naturalne, że oni nie mają sposobu ani filozof i w jaki sposób sobie z tym poradzić jest mitem faktycznie być może trzeba włożyć trochę więcej energii, żeby odkryć te te inne sposoby inny sposób patrzenia na te zagadnienia, ale jak najbardziej się da jak najbardziej się dla właśnie taki słynny rysunek Sławomira Mrożka z tego cyklu, gdy synek pyta tatę o różne rzeczy, a tata odpowiada znad gazety synek pyta czy jest życie pozagrobowe ATA odpowiada wyłącznie, więc być może wyłącznie życie pozagrobowe może łącznie mówiliśmy o tym, właśnie wzrósł o losie sceptyka właściwie od tej rewolucji encyklopedycznej minęło wiele czasu jak we współczesnym świecie żyje się sceptykom mam namyśli nie jakiś własny niepokój metafizyczny tylko takie życie społeczne no ja mogę się wydać tylko dla siebie sceptycyzm jest też tak jak powiedziałeś Note encyklopedyczne użyć tego słowa, jakby wydają się nie oddaje w całości, jakby mojego podejścia do rzeczywistości filozofię życia ja sceptycyzm rozumiem po prostu jako pewnego rodzaju filozofia życia, w której staramy się zawsze dociec czy rzeczy, które wierzymy lub, które chcemy wierzyć czy mają sens czy mają oparcie w rzeczywistości tak i to jest to pytasz jak się żyje w tej rzeczywistość czasem lekko czasem ciężko czasem czasem faktycznie jestem bywam porażony tym co się dzieje na świecie i tym co wynika w dużej mierze właśnie pewnych takich mechanizmów, których ulegamy mechanizmów efektów potwierdzenia myślenia magicznego przesłane dalej itd. również przesądów, ale też, ale też takich wież przekonani o bardzo wątpliwej moralności tak, że gdzie, gdzie mamy, gdzie mamy jakieś uprzedzenia do innych ras do innych płci do innych wieś orientacji seksualnych nie patrzy NATO i i irytuje mnie to w tym sensie że, że w wielu przypadkach to w większości przypadków tego rodzaju uprzedzenia opierają się na na pewnych mechanizmach, które nie są racjonalne które, które jeżeli, by dotrzeć do ich źródła do ich sedna okazuje się, że opierają się albo na naszą wychowaniu albo na jakiś krzywdzie, których doznaliśmy w jakiś czas wcześniej co do sfery nadprzyrodzonej, czyli do do wiary Boga do ligi zorganizowanych, jakby nie przeszkadza niech sobie bierz ich niech sobie czy istnieją i niech Religi istnieją i zdaje sobie sprawę wielu jak wielu osób jest to ważna jest Super ogromna siła kulturotwórcza przede wszystkim, chociaż w tym także jest bardzo wiele agresji nietolerancji i wciąż na nich, bo liczba problemem jest religia problemem jest wiara w Boga problemem są dogmaty, a przez dogmat rozumiem jakieś głębokie przekonania, które po prostu utrzymujemy i zakładamy, że raczej nic nie zmieni naszego zdania jest napisane w Biblii, jeżeli tłucze swojego niewolnika i on umrze od razu po twoim podbiciu przez siebie to byli surowo ukarany, ale jeżeli przeżyje potem jeszcze 2 dni no to wtedy nic się niżej, bo nie swoją własnością bierzemy sobie taki cytat z Biblii osiadł tam go nawet w kontekście historycznym i nagle zadajemy pytanie tak to jest proste źródło nieszczęścia czy już to widać gołym okiem w bardzo dziękuję za rozmowę bardzo dziękuję za rozmowę Bogumił van der bruk autor kanału lub sceptyka na YouTubie, który bardzo państwu polecam państwa moim gościem z okazji nowego roku w imieniu sceptyków życzymy państwu wszystkiego dobrego, choć oczywiście szczęścia i szczęścia, chociaż nie mamy specjalnego wpływu na to czy to szczęście nas wszystkich spłynie bardzo dziękuję zapraszam państwa na informacje Radia TOK FM program przygotował Bartłomiej Pograniczny realizował Szymon waluta Mikołaj Lizut do Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: A TERAZ NA POWAŻNIE

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Słuchaj wszystkich audycji Radia TOK FM kiedy chcesz i jak chcesz - na stronie internetowej i w aplikacji mobilnej!!

Dostęp Premium

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA