Ryzyka i Trendy: Klimat zmienia wszystko

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

poniedziałek 3lutego odbędzie się doroczna konferencja polityki są te ryzyka i trener przez cały dzień będziemy rozmawiać niestabilności, która będzie nam towarzyszyła przez najbliższą dekadę w otwierającej dyskusji zatytułowanej, dlaczego klimat zmienia wszystko razem z Janów Becker zapytamy bezkarny autorka książki uduszenie toksyczną prawdę opowieści, które tych Caroline Garcię Gómez prezes Krka Polska premiera Jerzego Buzka oraz Mikołaj Dowgielewicz dyrektora Rozwiń » generalnego Europejskiego banku inwestycyjnego oto jak katastrofa klimatyczna zmieni świat, w którym żyjemy Jan 8 Głowiński zaproszone rozmowy z naszymi analitykami podkreśla polityki więcej energii zmian, w trakcie której opowiemy jak my patrzymy na to zagadnienie w tytuł otwierającej debaty na tegorocznych ryzyka i trendach brzmi klimat zmienia wszystko dziś razem z Moniką Chylak nowy wiejskimi Robertem Tomaszewskim rozumiemy o tym co to znaczy, dlaczego zaczął od postawienia tezy katastrofa klimatyczna myśmy przez olbrzymi wpływ na nasze życie w najbliższej dekadzie zmienił się społeczeństwa wpłynie na naszą politykę doprowadzić do rewolucji w sektorze energetycznym i szerzej w przemyśle to znaczy oczywiście Nika i zapytał się czy my jako społeczeństwo mamy tego świadomość zdecydowanie mamy i widać to w różnych badaniach przede wszystkim Eurobarometr, ale nie tylko wyniki pokazują, że powyżej 90% Europejczyków zdaje sobie sprawę z tego, że katastrofa klimatyczna ma miejsce ponad 70 uważa, że to jest bardzo poważny problem i rzeczywiście większość czuje potrzebę przejęcia się tym natomiast można powiedzieć, że jednocześnie jest problem z przełożeniem tego na swoją tezę o rewolucji, dlatego że taki schemat działania typu wiedza postawy działanie niekoniecznie się uruchamia na często mimo tego, że ludzie zdają sobie sprawę z czegoś tak jak zdają sobie sprawę katastrofy klimatycznej nie oznacza, że wiedzą co z tym robić albo, że chcą coś z tym zrobić to jest najpoważniejszy problem tu trochę przeszarżował z metaforą, lecz jest także wszyscy wiemy, że na ogólnie o tym za dużo myślimy w przypadku katastrofy klimatycznej myślę, że jest tak bardzo mocno, zwłaszcza w przypadku takich krajów Polska czy byłych demoludów, gdzie za bardzo nie dostarcza się obywatelom tak naprawdę instrumentów do tego jak mogliby sobie radzić z tym problemem po pierwsze nie tłumaczy im się co należy zrobić, a po drugie nie widzą też przełożenie własnych działań NATO jak klimat się zmienia nas tutaj jest wielka rola do wykonania dla polityków i wielkiego biznesu, który zresztą też jest wskazywany w badaniach jako pierwszy aktor, który powinien się odezwać myślę, że dopóki tak naprawdę władze nie zajmą zdecydowanego stanowiska nie narzuca pewnej polityki no tak naprawdę niewiele będzie się zmieniać, zwłaszcza że ludzie mają skłonność do deklarowania działań w kwestiach, które są szczególnie istotne z perspektywy zmian klimatu albo mają właśnie niewielkie znaczenie tak jak np. recykling, ale z kolei są niechętnie nastawieni do rezygnowania z mięsa do odległych podróży wakacyjnych do przestawienia się samochodu na transport publiczny to są właśnie te sfery życia gospodarczego, które w obecnym momencie na największym stopniu zmieniają klimat na gorsze, czyli właśnie także trochę wszyscy wszystkich obwiniają nas wzajem to znaczy, że społeczeństwo uważa, że coś powinni zrobić politycy i coś powiązać biznes natomiast, jeżeli społeczeństwo sam siebie nie zaczną tego bardziej wymagać to ani w polityce ten biznes tutaj nie zareagują, bo nie mają w tym interesu znaczy, że oni potrzebują ani politycy oni liderzy biznesowi jakiegoś bodźca zewnętrznego, który może przejść się społeczeństwo z kolei są skore do wyrzeczeń czy na pewno to jest istotne zresztą widać, że tutaj chociażby dla dzisiejszej młodzieży to właśnie ekologia jest najważniejszym tematem politycznym to właśnie młodzieżowe Straki klimatyczne, a nie np. protesty sądowe gromadzą osoby w wieku licealnym czy studenckim znacznie większym stopniu, więc na pewno te trendy oddolnie też mają znaczenia natomiast problem jest też taki, że jednostka ma swoje ograniczenia in przykładowo wszyscy mamy to smartfon i podejrzewam, że każdy z nas nie chce sobie zawracać głowy co rok co 2 lata zakupem nowego sprzętu konfigurowanie go instalowanie kolejnych aplikacji jest generalnie męczące nudne zajmuje niepotrzebnie czas nasze środki, ale jednocześnie jeśli z tego zrezygnujemy to okaże się, że po niedługim czasie i tak nie jesteśmy w stanie korzystać z tego telefonu, bo mówiąc kolokwialnie zamula dlaczego, bo został tak zaprojektowane, żeby znowu uruchomić proces sprzedaży, żeby napędzać ten konsumpcjonizm i tutaj moja jednostkowa decyzja o tym, jaki telefon biura nie ma znaczenia, bo z grubsza tak produkuje się większość telefonów, które SA już dostępne na mojej półce cenowej no i tutaj chodzi rola regulatorów, którzy właśnie przykład mogą kontrolować producentów i karać ich za takie praktyki jak planowe powtarzanie produktów, ale oczywiście, żeby coś takiego się zadziało to po pierwsze musi powstać grupa i to ona może być właśnie oddolną grupą społeczną, które z grupą nacisku zdefiniuje jako problem stwierdził, że rządy są odpowiedzialne muszą coś z tym zrobić ale, żeby to się zadziało to też ludzie muszą po prostu wiedzieć np. jaki jest cykl życia przeciętnego produktu, a z tym też jest bardzo duży problem np. w Polsce to trzeba to teraz przechodzą właśnie do tych polityków czy widać w tym momencie wpływ klimatu na debatę publiczną polityczną w Europie, ale też w Polsce, a może przede wszystkim w Polsce przede wszystkim w Europie widać bardzo wyraźnie jeśli chodzi nie tylko wyniki zielonych, które są imponująca, ale bardzo niewielkiej liczby państw, ale wszystkim chodzi o postulaty programy partii politycznych od prawej lewej strony w Polsce ta tematyka klimatu staje się coraz bardziej obecna, ale mam wrażenie, że jednak jesteśmy pod tym względem nieco do tyłu względem Zachodu Europy jest to prawdopodobnie spowodowane jakimiś względami społecznymi, o których wspominał wynika, że te dawne Demoludy mają problem z akceptacją tego, że katastrofa klimatyczna jest ważnym problemem społecznym politycznym, bo mają inne rzeczy na głowie nie chciały nadal dogonić zachód względem poziomu życia czy domagają się wyższych płac mają możliwość odwiedzania innych krajów Europy i widzą jak tam wygląda życie chcą, żeby ich politycy jeszcze przed wszystkim tym, żeby dogonić kraje Zachodu, ale jednak nie wszystko pewne zmiany widać również w Polsce w przeciągu ostatnich 2 lat temat klimatu z zasadzie nieistniejącego w sferze publicznej przeszedł na jedno z pierwszych miejsc, jeżeli nie pierwsza to na pewno gdzieś tam w czołówce i ma to przełożenie znowu nie bardzo na wynik zielonych, którzy wprowadzili swoją reprezentację do Sejmu, ale powiedzmy, że nadal są partią kompletnie marginalną, ale na to, że nawet tak niekoniecznie problematyczna partia jak prawo i sprawiedliwość zdecydowała się na ten ruch powołanie ministerstwa klimatu jak przynajmniej ocieplenia wizerunku polityki klimatycznej Polski chce spowodować oczywiście naciskami Brukseli, ale jest również spowodowane tym, że rzeczywiście dostrzegają zmianę w społeczeństwie, które coraz większym stopniu domaga się aktywnej działalności na rzecz polityki klimatycznej to jest pytanie, o czym jest ta dyskusja polityczna w kwestii klimatu zaznaczone ile to jest także po prostu rzuca się jakieś takie hasło wiadomo, że roślinnego odniesie nigdy za tym żadne deklaracje, a nie jakaś głębsza refleksja na ile ten temat klimatu jest tak naprawdę dziś pożyczony z tematem smogu, który jest bardzo nośne w debacie publicznej, ale też trochę nie wiadomo co zrobić, więc zastanowić się z 1 strony jak dalej będzie rozwijała z drugiej strony właśnie jak jest podłoże, na którym będzie ta debata wokół klimatu dalej się rozpędzała i będzie budowana to co z ciekawą zmianą, która nastąpiła w ciągu ostatnich kilku lat można dekady to, że dyskusja o polityce klimatycznej przynajmniej na Zachodzie czy Unii Europejskiej została przedstawiona z pola czy zmiany klimatu są spowodowane przez ludzi na akceptację przez większość sceny politycznej, że zmiany klimatu są i teraz dyskusja polega na tym co z nimi zrobić tutaj wydaje się, że można wyodrębnić 2 takie grupy teraz ta dyskusja powiedzmy dosyć chaotyczna, ale wydaje się, że będą takie konflikty jeśli chodzi o metody czyli w jaki sposób zapobiega zmianom klimatu to mogą być dyskusje np. o to czy podejmujemy działania teraz jak najszybciej chcemy obniżyć naszą misję czy też czekamy na rozwój technologii, które pozwoli nam może w przyszłości ograniczyć emisję szybciej może to być kwestia po prostu wyboru miksu energetycznego, a teraz mamy te dyskusje w Polsce na temat atomu da ta dyskusja trwa już od dziesięcioleci, ale w tym momencie w polityce klimatycznej jest w zasadzie pytanie czy inwestujemy w Atom jako to paliwo, które ma zapewnić nam stabilność dostaw energii czy też np. gaz i traktujemy Gacek to paliwo przejściowe z nadzieją, że później tę infrastrukturę gazową uda nam się przerobić np. na czysty wodór takiej dyskusji chodzi o metody może być jeszcze kilka no tutaj są nawet kwestie regionalne czyli jaka jest odpowiedzialność regionów transformacji tematycznej itd. a taką drugą dużą grupą potencjalnych konfliktów czy dyskusji, które będą obecny na scenie politycznej jest kwestia dotycząca tego w jaki sposób polityka klimatyczna dotyka innych sfer życia w jaki sposób łączy się polityką społeczną w jaki sposób wpłynie na rynek pracy, jakie to będzie miało konsekwencje dla nastrojów społecznych, jeżeli powiemy no dobra wybierzmy, że dajmy na to zastępujemy cały nasz węgiel atomem inwestujemy tam mnóstwo pieniędzy i robimy to już teraz dlatego chcemy ograniczyć emisję natychmiast na to w jaki sposób to będzie wpływać na ludzi, którzy są zatrudnieni w sektorach wydobywczych czy związanych silnie paliwami kopalnymi też jeszcze chciałam dorzucić, a propos tego zawężenia, które zapytało, że polityka klimatyczna to głównie smog też Apropos dotykania innych sfer życia NATO to jest np. kwestia, której widać mocno działanie partnerów społecznych smog stał się tak ważnym tematem w Polskiej debacie publicznej głównie, dlatego że powstała grupa świetnie zorganizowanych merytorycznie bardzo dobrze przygotowanych i bardzo cierpliwych aktywistów rozsianych po całej Polsce mówi Polski alarm smogowy też w innych ruchach miejskich, które z 1 strony potrafiły działać lokalnie i skutecznie naciskać na lokalne władze też poprzez np. zmiany legislacyjne, a nie tylko formułowanie postulatów potocznym językiem tak do czego oczywiście też partnerzy społeczni mają prawo, ale zmierzam do tego właśnie, że oni byli bardzo dobrze przygotowani, ale jednocześnie potrafili się skoordynować ogólnopolską i w związku z tym utworzyć dużo większą siłę nacisku przez to, że mają bardzo dobrą politykę informacyjną ludzie o nich słyszą, że media o nich mówią no i dzięki temu tak naprawdę smog stał się centralnym tematem no i być może jeśli inne grupy społeczne tak się zorganizują wokół tej kwestii to też będą w stanie narzucić swoją agendę w sensie jednostka jest w stanie sobie wyobrazić taki scenariusz, w którym związki zawodowe górnicze np. formułują jakieś swoje postulaty dotyczące polityki klimatycznej i wcale nie muszą się ograniczać do tego, że prawda nie zamykajmy kopalni węgla rzucił się parę wątków, które sobie teraz szybko wypisałem 1 to jest podejście do konsumpcji znaczy to jest taka narracja lewicowa i tutaj trochę chyba w myśl sejmowej debacie i poza takimi ośrodkami lewicowymi jednak dosyć rzadko się o tym, mówi o tym, że musimy trochę mniej kupować trochę inaczej spożytkować zasoby ziemskie, żeby uniknąć albo osłabić skutki tej katastrofy drugi taki wątek, który jest bardzo widoczne szczególnie w miastach w ogóle podejście do samochodu zaczął wrażenie, że teraz odbywa się to wojna o samochód czy kwestie, o których mało rozmawiamy też w ogóle polityka podatkowa, która może mieć większe, bo mniejsze tutaj też mam wrażenie, że politycy uciekają przy tym pozyskanie broni w podatkach i chce mówić wskazał mi się na zdrowie, które moim zdaniem jest kimś takim tematem, który łączy w naszej debacie rzadko się trzeba zdrowo też trochę nie umiem trochę nie chcemy rozmawiać z takich bardziej pozytywnych kwestię to może bardziej innowacyjność czy tutaj samochód na innowacyjność połączoną z elektromobilnością nie do końca się udało, ale ogólnie myślenie o wydatkach na badania rozwój poza sektorem energetycznym, ale trochę o tym w jaki sposób nasza gospodarka może się zmieniać musi się zmieniać, czyli np. kultura start-upowa tak znaczy, że mniej rozmowy o tym jak start-upy mogą dostosować nas albo mogą zarobić naszym dostosowanie się nowego świata cały czas jednak coś sterta mam wrażenie to są bardziej jakieś takie nie wiem gry apki zakupowe czy jakieś fintechy, które tak naprawdę służą bardziej obrotowy pieniądze niż w jakiej zmianie jeszcze dorzucimy geopolityka, czyli fakt, że dyskusje narzucają głównie kraje politycznego centrum, w których jednocześnie jest też najwyższa konsumpcja w związku z tym największa produkcja zanieczyszczeń na głowę Robert dobrze tak sobie rozumiemy tutaj wszystkich rzeczach wokoło klimatu tak naprawdę w środku tego problemu i jądra tego problemu trochę jest transformacja sektora energetycznego rewolucja w energetyce może najpierw nakreślił my, gdzie jesteśmy, gdzie chcielibyśmy być za powiedzmy 10 lat jesteśmy w trakcie transformacji energetycznej nasze rozpoczęła jakiś czas temu wpadł do tej naszej debaty publicznej niedawno stosunkowo politycy zaczęli o tym, głośniej opowiadać, ale biznes eksperci od dawna wiedzieli, że też musi wydarzyć zdeterminowany tym co się działo w Brukseli polityką klimatyczną, która się coraz bardziej zaostrza i jako kraj, który jest ponad 80% uzależniony od węgla od początku było wiadomo, że to właśnie Polska będzie miała największe problemy techniczne finansowe z przeprowadzeniem tej transformacji, więc świadomość jest ona się pojawiła wiem, że musimy tej transformacji dokonać nasze dokonuje pytanie jest tempo pytań jest o koszty i ich rozłożenie i tak naprawdę to co jest jądrem tego samego problemu to jest w jaki sposób będziemy finansować naszą transformację w kolejnych dekadach jak wiele Solidarności pozyskamy będziemy chcieli pozyskać od naszych partnerów na Zachodzie po to, żeby to transformację przeprowadzić oczywiście rozmowy o tym, że to my powinniśmy też ponosi część kosztów i na pewno tą część kosztów zdecydowanie większą poniesiemy choćby ze względu na fakt, że przez ostatniej dekady inwestowaliśmy bardzo mocno w infrastrukturę, która za kilkanaście lat będzie kompletnie nieprzydatne mówi tutaj wielkich elektrowniach konwencjonalnych o sieciach przesyłowych gazu o całej infrastrukturze odbioru paliw kopalnych to wszystko co stanowiło o bezpieczeństwie energetycznym naszego kraju też krajów regionu i ogólnie Unii będzie coraz bardziej traciło na wartość będzie tworzyło coraz większe napięcie zarówno społeczne dla pracowników zatrudnionych w tych sektorach mówimy o kilkuset tysiącach osób w skali Europy jest około 250 000 osób, które są zatrudnione w tych sektorach, które będą wyłączane tak, czyli wydobycie węgla kamiennego wydobycie węgla brunatnego Huty itd. mówimy o wyzwaniu biznesowym to znaczy te firmy, które są mocno uzależnione od paliw kopalnych będą musiały się na nowo wymyślać na nowo znaleźć cel swojej działalności i przeprowadzić transformację prostymi koszami jak rozumiem z 1 strony dotyka bezpośrednio z firm energetycznych z drugiej są to przekłada się na koszty produkcji to znaczne przemysł na obniżenie konkurencyjności znaczy w momencie, w którym my musimy wydawać pieniądze, żeby zmieniać sposób w jaki zasilamy nasz przemysł to musimy też sprzedawać droższe usługi czy produkty i tu jesteś chyba duży problem to jest napięcie pomiędzy ceną energii konkurencyjnością gospodarki i bezpieczeństwem rozumianym jako bezpieczeństwo też geopolityczne nasze bezpieczeństwo, które zapewnia państwo, które jest pod kontrolą państwa po to, żeby bronić przed obcymi wpływami np. ograniczając naszą integrację z innymi rynkami, więc tutaj to napięcie będzie coraz większe to znaczy my przechodzą transformację energetyczną przychodzimy jednocześnie takiego myślenia bardzo skoncentrowanego na państwie, które właśnie odpowiada za to bezpieczeństwo w kierunku coraz większej decentralizacji regionalizacji to znaczy teraz to nie państwo w kolejnych latach dekadach będzie dbało nasze bezpieczeństwo energetyczne, ale coraz bardziej my sami i lokalne społeczności, które nas otaczają miasto jest rewolucja w myśleniu o tym, czym ma być państwo szczególnie w naszej części Europy, która świadczona historią i też wyrastające z takiego dnia myślowego mówiącego o tym, żeby budować to niezależność w wielu aspektach energetyka była 1 z tych kluczowych aspektów będzie musiał się z rady finiszować tak to znaczy będziemy musieli postawić na mocniejszą integrację z Zachodem w każdym aspekcie tak naprawdę naszego rynku i zgodzić, że bezpieczeństwo będzie współdzielone nie będzie tylko po naszej stronie po stronie polskiego rządu, ale po stronie całej wspólnoty wracając do tych wątków międzynarodowych myślę, że to będzie bardzo ciekawy temat w najbliższych latach to trudne związki między polityką klimatyczną, a globalizacja czy światowym handlem, bo już teraz w momencie, w którym nie ma jeszcze nawet propozycji konkretnej podatku od importu emisji z tą inicjatywą ma wyjść komisja Europejska w tej kadencji już stany Zjednoczone zapowiedziały, że jeżeli taki podatek zostanie wprowadzone to one potraktują go jako element wojny handlowej, czyli odpowiedzą cłami odwetowymi to jest zapowiedź czegoś co można nazwać taką zmianą podejścia Unii Europejskiej, która chce być liderem w zakresie walki ze zmianami klimatu, a jednocześnie spotyka się z takim pewnym brakiem zrozumienia brak współpracy ze strony partnerów międzynarodowych na szczególnie w ostatnim czasie problematyczne są stany Zjednoczone, które opuściły porozumień paryskie czy to co w trakcie opuszczania porozumienia paryskiego no właśnie to zmiana podejścia będzie bardziej agresywne traktowanie polityki klimatycznej czyli, jeżeli nie grasz wg naszych zasad to pożegnać się z naszymi bogatymi konsumentami, gdy świetny przykład, bo tutaj Unia bardzo długo starała się uniknąć tego ryzyka pojawienia się wojen handlowych, a teraz nie wyklucza, że będzie musiała się zdecydować na jakiś rodzaj konfliktu handlowego, żeby realizować swoje cele klimatyczne i przekonywać też w tej bardziej siłowej wersji swoich partnerów handlowych do tego, żeby zastrzeli normy klimatyczne we własnych gospodarkach, bo inaczej jako świat nie pójdziemy dalej w tym procesie ograniczania globalnego ocieplenia stany Zjednoczone też oczywiście osobny przypadek, bo to jest kraj rozwinięty wysoko uprzemysłowione w związku z tym nie mają też duże możliwości przeciwdziałania, których nie podejmują, ale też trochę chciałam stanąć w obronie powiedzmy tych partnerów międzynarodowych spoza tego kręgu właśnie politycznego centrum czy powiedzmy drukujące strony politycznego centrum, bo to jest nasz dużo napięć związanych właśnie ze wspomnianą konsumpcję przykładowo w Chinach rośnie konsumpcja mięsa w związku z tym, że rozrasta się tamtejsza klasa średnia na oczywiście ze względu, że są Chiny to skala od razu jest już gigantyczna odczuwalne w skali świata no i można powiedzieć z innej strony no w ogóle jedzenie mięsa jest wielu względów niewskazane przyczynia do zmian klimatu na ich Chińczycy nie powinni jeść tego mięsa tak, ale z drugiej strony można powiedzieć, że Europejczycy już zdołali go na jeszcze między czasie tak czy tutejsza klasa średnia zdoła się na konsumować od nich swój poziom życia co jest ważne często właśnie kosztem innych krajów jak chociażby, dlatego że wielkie areały upraw właśnie w krajach tzw. 0203. świata są przeznaczane często pod pasze dla zwierząt hodowlanych, które są później konsumowane w krajach europejskich czy w stanach Zjednoczonych na jej właśnie tacy Chińczycy mogliby zapytać właściwie, dlaczego my mamy teraz przestać jeść mięsa skoro dopiero teraz staliśmy się dość bogaci, żeby móc sobie na to pozwolić, dlaczego wy mogliście robić to wcześniej bez konsekwencji no i teraz chodzę ja mówię, bo wszyscy zaraz umrzemy i to jest moje pytanie do was nie jest także jesteśmy w tym momencie, że to są nasze dyskusje trochę jest drugorzędna, bo musimy zmienić sposób myślenia musimy wyjść z tego paradygmatu myślenia tak naprawdę trochę 20 wiecznego paradygmatu wzrostu paradygmatu dostępności wszystkiego dla wszystkich tego, że się na liście to teraz my się najemy tego, że musi być tanio, żeby można było sprzedawać tutaj tak naprawdę metropolią napawa myśl tych polityka czy jest tak, że ta osoba, która stanie i powie Słuchajcie zbliża się olbrzymia katastrofa, która już sobie bowiem oczywiście też się z nią stworzyliśmy, ale zbliża się do nas no kryzys niewyobrażalny wynikające np. pod topień wysuszania się Afryki olbrzymich migracji niedoboru wody niedoborów jedzenie co prawdopodobnie doprowadzi do wojny to jest moment, kiedy musimy trochę wyrzucić to wszystko do kosza i zacząć jednak wszystkim się trochę inaczej i zmierzyć z tymi problemami i ponieść tego koszty wszyscy no i teraz wyobraźmy sobie, że jestem politykiem, który stoi przed tym egzystencjalnym zagrożeniem zmianami klimatu i mam do wyboru albo zadeklarować, że zaraz wszyscy umrzemy, więc musimy radykalnie zmieni swoje życie zmieni sposób w jaki konsumujemy musimy ograniczyć konsumpcję musimy sobie odmówić wielu rzeczy i tak może okazać, że inni tego nie zrobią i i tak wszystko pójdzie na marne jest to jakaś tam strategia, która być może zadziała częścią wyborców, ale wydaje się, że niestety w obecnej sytuacji trzeba używać wszelkich możliwych sposobów, żeby przekonywać ludzi do akceptacji polityki klimatycznej, ale straszenie apokalipsą niekoniecznie będzie najskuteczniejszą metodą tak po prostu czysto psychologicznego punktu widzenia może doprowadzić do tego, że niektórzy ludzie pomyślał no dobra skoro apokalipsa nastąpi to piekła nie ma lecimy na Hawaje i będziemy tam się objadać wołowinę z Argentyny, a od części osób może po prostu, jakby nie zrobi żadnego wrażenia, że to już jest pewne to po co mamy się starać myślę, że tutaj mimo wszystko pewną rolę do odegrania będzie miał również nadzieja, czyli że ta transformacja energetyczna czy polityka klimatyczna nie ma tylko na celu zapobiegnięcie katastrofie, ale również stworzenia jakiegoś lepszego świata, w którym są mniejsze nierówności, w którym są dobrej jakości miejsca pracy są inne względy środowiskowe, które przemawiają za politykę klimatyczną jak np. ten zmieszane w Polsce zmianami klimatycznymi problem smogu, który wiąże się pod tym względem rzeczywiście rozwiązują pewne problemy polityki klimatycznej możemy również ograniczyć zanieczyszczenia powietrza no, więc to może być jakaś metoda, chociaż ta apokalipsa z tyłu głowy pewnie też będzie potrzebna do przekonania niektórych widać na pewno będzie to kombinacja tego strachu tej nadziei w jaki sposób determinowała tempo jak i społeczeństwa będą naciskały na swoich polityków, by przyspieszali procesy, jakiej pozostaje mi wszystko pesymistą co do tempa tego procesu widzimy w mediach coraz więcej obrazków, które pokazują, że ludzie są coraz bardziej świadomi, bo ta namacalną tych zmian klimatycznych jest też coraz większa wszyscy obserwujemy pożary buszu w Australii to co się dzieje w państwach Azji Południowej czy problemy Brazylii wypalanie lasów, ale cały czas zbyt mało, żeby przekonać tych największych do tego, żeby podjęli jedyne możliwe rozwiązanie, które zatrzymało ten proces, czyli opodatkowali swoje emisje, by zgoda wśród naukowców ekspertów, że to jest coś co może powstrzymać globalne zmiany klimatu, ale w obecnej sytuacji, w której mamy do czynienia z pogłębiającym się kryzysem w handlu międzynarodowym coraz większym pęknięcie między Chinami Stanami nie ma tego płaszczyzny tak naprawdę, więc to co przyjdzie nam robić w kolejnych latach dekadach to jest przygotowanie się na migracje tych zagrożeń wynikających ze zmian klimatycznych i poradzenie sobie z tym strachem, który będzie nam towarzyszył, wznosząc się na jeszcze bardziej ogólny plan można powiedzieć też w ogóle pytanie o możliwości nowej polityki międzynarodowej, która będzie Universal w styczniu i bardziej solidarnościowa no bo teraz na razie mamy taki klimat prawda, że niech na całym świecie wojna byle Polska wieś spokojna no można sobie też wyobrazić taki świat, w którym ta katastrofa klimatyczna postępuje i niektóre kraje będą wdrażać jakieś środki zapobiegawcze i być może nawet lokalnie coś będzie udawał zrobić, bo też wiemy, że zmiany klimatu będą miały symetryczne skutki dla różnych części świata no tylko co z tego jeśli się okaże w kat Unia Europejska tutaj powiem ostro zmieni się w strukturę, która stawia zasieki na granicach i strzela do uchodźców klimatycznych z tych murów NATO jest bardzo istotne pytanie, bo może tak naprawdę przesądzić o kształcie świata na najbliższe kilka dekad być może nawet kilkunastu lat, więc tutaj myślę, że jest bardzo silna potrzeba nowej geopolityki krótko mówiąc no to jest jeszcze też co prosiła Monika 1 ważny argument, który pojawia się też w naszej debacie publicznej, ale w ogóle w debacie w krajach, które mocują się ze zmianami klimatu znaczy nic nie róbmy, bo więksi i tak nic nie robią tak zniesienie wdrażamy ostrzejszych norm emisji nie zamykajmy elektrowni na węgiel dajmy żyć górnikami tak dalej, ponieważ ci więksi i tak będą kopci tak będą emitować i tak ten klimat będzie zmieniać bez naszego udziału czy naszym udziałem i tak naprawdę ten argument pojawia się w Polsce pojawi się w Niemczech pojawi się jeszcze w Chinach, więc wszyscy używają tego argumentu w efekcie czego cały ten proces nie może ruszyć więc, szukając Rosję myślę, że to wszystko zmierza w tym kierunku co wiemy, ale mam wrażenie, że połączenie stracił nadzieję, którą powód to z równania wychodzi obojętność znaczek łączy w sobie strach nadzieje to sobie myślę sobie jakoś pewnie będzie tak, jeżeli chodzi o opodatkowanie emisji mam wrażenie, że widzieliśmy, że odgórne narzucone przez regulatorów rządy komisję czy jakikolwiek rząd światowy sposoby obniżenia emisji doprowadzają do tego, że narasta opór szczególnie wśród biedniejszych tych, których dotyka także czy opodatkowanie, które nie wynika tak naprawdę z potrzeby jak i społecznej i też nie w parze z wolą wyrzeczeń wszystkich to jest kłopot w końcu Monika jak ciebie słucham też mam takie poczucie, że próba zmienienia porządku światowego i stworzenia nowego świata, bo mamy problem doprowadzą do tego, że za głębia my się jakiś problemach ideologicznych, a tak naprawdę to, czego potrzebujemy też zatrzymać tutaj i myśliwską nowe wiem, że to jest to co ty mówisz natomiast mam wrażenie, że to jednak wpisuje w jakąś taką narrację 1 ze stron politycznych, a nie wyjście poza dogmaty polityczne tak dla mnie np. może odpowiedzieć wolny rynek czy może to jest tak, że po prostu niektóre rzeczy muszą być droższe, żebyśmy nie konsumowali np. odejście od równości żyjemy od wielu wielu lat coraz większym przekonaniu, że wszystko powinno być dla wszystkich dostępna no niestety ja mam takie wrażenie, że w momencie, w którym każdy może sobie kupić koszulkę za 20zł i wszyscy mają te koszulki to nasza planeta umrze, bo nie jest także wszyscy będą mogli mieć koszą, więc może trzeba jednak spojrzeć NATO i zastanowić czy niektóre mechanizmy rynkowe nie są też ważne potrzebne kończąc moją wypowiedź ja mam wrażenie, że to co się musi wydarzyć to musi być jakieś naprawdę duży ruch społeczny i patrzę na to, że wysoki od przytoczonych zwiększy bowiem teza, którą się postawić już kiedyś stawiałem i coś, o czym jeszcze z nowym czy nie jest także my idziemy w kierunku jakieś takiego marce sześćdziesiątego ósmego naszych czasów czy nie jest tak, że to pokolenie, które teraz ma powiedzmy 1214 lat jest na ulicach będzie dorastało pójdzie na studia to będzie ten moment przewartościowania to będzie moment narastającego kryzysu to będzie ten moment zmiany polityki takie osoby, które teraz zaczęto mówić trochę takim myśleniu Bernie Sanders wszystkim, że przez całe życie coś mówi nikt nie słucha apotem wieku tych 75 lat w końcu nagle wszyscy sobie myślę, a może jednak coś poza niezależnie tego chcemy, żeby nie są dalsze czy nie jest także jedyna szansa na jakąś zmianę myślenia jedyna szansa na wyjście i przecięcie tego węzła gordyjskiego to jest jednak olbrzymi ruch społeczny, który musi wejść tych młodych wydział tych młodych w momencie, kiedy oni pójdą na studia krok myślę, że te straszne intuicję to jeszcze do podziału pokoleniowego dodała podział genderowe, który wbrew pozorom w przypadku zmian klimatu ma znaczenie to znaczy też liczne badania na całym świecie pokazują, że kobiety mają częściej postawy proekologiczne niż mężczyźni i to być może też łączy się w ogóle progres firmy, ale być może nie, bo też zresztą pisaliśmy o tym, że drugostronnie w Polsce widoczny nawet bardziej niż więzienie to jest tak także być może będzie także polityka klimatyczna będzie takim uniwersalnym tematem, do którego różne Stronnictwa polityczne będą musiały się ustosunkować, ale niewątpliwie także tutaj powiedzmy te ruchy progresywne lewicowe liberalne są bardziej do przodu w porównaniu do reszty i niewątpliwie ta młodzież jest faktycznie tym dużo mocniej zainteresowana niż ich rodzice dziadkowie to jest obiecujące też, że chcą wychodzić na ulice organizować się pisać petycje występować publicznie myślę, że to jest w ogóle przełom który, zwłaszcza w przypadku polskiej polityki, gdzie po pierwsze, zaangażowanie polityczne było niskie w ogóle zaangażowanie polityczne młodych ledwo widoczne to jest olbrzymi przełom kulturowy społeczny, który nas czeka jeśli zachowania się podtrzymają, ale też jeszcze propos tej dystrybucji chciałem jednak zwrócić uwagę, że ta sama młodzież mówi mniej więcej to samo co ja to znaczy, że tutaj jednak odpowiedzialność bogatych jest większa i też jeśli zapomnimy kwestii redystrybucji na to też zapomnimy o tym, że są na świecie ludzie tak bogaci, że obejdą każdą cenę taki zawsze sobie zapewnią możliwość podróżowania odrzutowcem, więc być może jednak skoro ich ślad węglowy jest obiektywnie bardzo duże są w stanie wyrobić go za dziesiątki albo setki innych osób na to może jednak kontrolę nad nimi się jednak przed z perspektywy ekologicznej zasadniczo się zgadza wynika, że moja teza jest taka nie wiem czy teza moja intuicja jest taka, że jeżeli była to tylko 1% to wtedy byśmy mieli dużo niższymi niż jak lata 50% czy 20% społeczeństwa nadal lata 2,5 pewnie tak, ale macie też, a propos tej konsumpcji średniaków to też się zgadzam się należy ograniczyć, ale tu znowu wracamy do takiej kwestii, dlaczego nie zmusić fabryk do tego, żeby produkowały takie t-shirty, które się nie wyciągają po 4 pytaniach bardzo chciał się stało nie zgodzić Andrzej mam nadzieję, że nie ma racji, ale myślę, że jest to realne zagrożenie, że rzeczywiście sposobem na poradzenie sobie ze zmianami klimatu nie będzie utopijne nowy zielony ład tylko raczej jakiś rodzaj jako faszyzmu, który będzie wykluczające i nie pozwoli tym ludziom, którym dotychczas mniejsze powodziło poziomu życia dniem spocząć na Zachodzie najwyższy chodzi oto rewolucję z dziesiątego ma trochę się, że jest ciekawa myśl biorąc pod uwagę, że jednak większość tych rewolucjonistów marzycieli później w latach siedemdziesiątych osiemdziesiątych budowało globalny kapitalizm, który jest odpowiedzialne w jakimś stopniu za to, z czym dzisiaj zmagamy, więc może to będzie ironia, że ani pewnie zaczną latać samolotami kupię sobie SUV-a i będą jeździć nim do swej pracy w korporacji tego nie znają też 1008. roku klimatycznego nie będzie, bo wcześniej po prostu nadejdzie okres, w którym doprawić do drugiej wojny światowej potężnej katastrofy klimatycznej, która nas zmiecie albo zupełnie definiuje to w jaki sposób funkcjonuje globalny ład, więc tutaj mimo wszystko pozostanę pesymistą nasz roczny plasuje się tym miłym sympatycznym akcentem kończymy rozmowę zaproszę wszystkich państwa na podobną rozmowę, ale z innymi dysku ten termin na ryzyka trendach 3lutego, czyli w poniedziałek do zobaczenia dziękuję bardzo państwu uwagę, jeżeli chcecie dowiedzieć więcej już co nasi paneliści mają do powiedzenia na ten temat wejście na strony polityka i CIT i zarejestrujcie się na konferencję ryzyka trend Zwiń «

Ryzyka i Trendy: Klimat zmienia wszystko

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GOŚCINNIE W TOK FM: POLITYKA INSIGHT PODCAST. ENERGIA DO ZMIANY

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 09:00

Najnowsze Podcasty

Kryzys, osiągnięcia i wyzwania Praw Człowieka [Dzień Praw Człowieka]

Za wolno, wyrok po wyroku, ale dążymy do równości płci i uznania praw osób LGBT [Dzień Praw Człowieka]

Czy prawo działa w trakcie wojny? [Dzień Praw Człowieka]

SLAPP to policzek dla wolności słowa, mediów krajowych i lokalnych [Dzień Praw Człowieka]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL