Jak nasze mózgi orientują się w przestrzeni i na mapie?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry państwu witamy w audycji Homo science Aleksandra Stanisławska Piotr Stanisławski Crazy nauka PL i studia Energa dr Rafał Czajkowski z Instytutu Nenckiego dzień dobry chcemy się porozmawiać o tym w jaki sposób mózg tworzy sobie mapę swojego otoczenia takie wyobrażenie o tym co jest wokół nas co się znajduje wokół nas jak to wpływa na nasze postrzeganie rzeczywistości w 2014 roku nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii medycyny została wręczona małżeństwo Rozwiń » menedżerów, którzy właśnie badali ten wewnętrzny mechanizm takiego GPS-U w mózgu, który pozwala nam orientować w przestrzeni i właśnie nasz gość dr Rafał Czajkowski pracował z tymi naukowcami ich Instytucie w Trondheim na czym polega ta wewnętrzna to nasze wewnętrzne poczucie umiejscowienia w przestrzeni jak mózg w jaki sposób on sobie to wszystko układa kupuje przede wszystkim w naszym mózgu znajdują się obszary, które odpowiedzialne są za kodowanie właśnie mapy przestrzeń co to oznacza to oznacza, że kiedy znajdujemy się w miejsce, które uważamy za znajome dziś to w mózgu pewnym jego pewne jego strukturze odzywają się aktywują się określone neurony są to tzw. neurony miejsca i okazuje się, że ten obrony miejsca otrzymują informacje od wielu różnych systemów, a więc system orientacji przestrzennej imitacji kierunku system odległości od obiektów, które się znajdują w naszej najbliższej odległości ale, a także tych dalszych, a także, by system odmierzają rytmicznie miarowo przebytą przez nas drogę wszystkim ta cała informacja składa się nasze wrażenie bycia w konkretnym miejscu okazuje się, że ten system musi wykonywać czasami sprzeczne działania sprzeczne obliczenia czasami wydaje nam się, że to miejsce już znam, ale nie do końca jesteśmy w stanie powiedzieć, gdzie jesteśmy sami dokładnie precyzyjnie orientujemy się, gdzie jesteśmy i oba te objęte czynności objęte kobiety prod wobec procesu równie istotne to co mówi ustami przypomina mój proces poznawania Ursynowa takiej dzielnicy warszawskiej, która właśnie za jego życia się od zera wybudowała i zaczęłam od tego, że mój stryj z żoną i moimi siostrami etycznymi mieszkali w 1 z pierwszych bloków na Ursynowie, a potem przybywało kolejnych bloków i jak rząd do liceum to spora część moich koleżanek kolegów mieszka na Ursynowie się do nich jeździł autobusem między poznawałam te wyrywki Ursynowa, które pokonywały autobusami cały i okolice bezpośrednio tych bloków, w których mieszkali moi znajomi teraz jeże samochodem częściej niż autobusem Ursynowie i widzę, że wracam do tych miejsc pamiętam dokładnie, gdzie dzieci ludzie mieszkali pamiętam te trasy autobusowe i mam takie 2 miejsca, które się mylą taki układ bloków, które są bardzo do siebie podobne czasami wprowadzają mnie zakłopotanie zawsze te same 2 układy mam takie 2 miejsca też inny aktor, który się po prostu gubią tracą orientację przestrzenną i ale tak generalnie mam w głowie taki zarys tego Ursynowa właśnie wg ulic tych znanych miejsc takich stałych punktów typu supermarkety jakieś kawiarnie gdzieś coś co człowiek do czego doświadczył czy to jest właśnie to, o czym mówimy tu właśnie na tym polega tworzenie klimatu odniósł polega dokładnie na tym polega, że masz stałe punkty, do których odnosi swoją mapę jednocześnie ciągle modyfikuje się i dodaje nową informację na podstawie swoich obserwacji codziennych ja na Ursynowie mieszkałem swego czasu na studiach czy metrze Imielin i kiedy kiedyś, kiedy pojechałem tam po wielu latach to miejsce wygląda zupełnie inaczej teraz jeszcze nie było to w ogóle Multikino np. który jest w pobliżu i zupełnie nie były w stanie przez chwilę się odnaleźć w tym w tym kiedyś znanymi obszarze to ja przyznam szczerze, że z kolei poznawał Ursynów, kiedy metra jeszcze nie był w związku z tym teraz jest ciężko się irytować, kiedy metrem, na której stacji wyżej, żeby być we właściwym miejscowo Stokłosy Imielin Natolin dla mnie nie są jasne nazwy, a podejrzewam, że dla ciebie byłoby odwrotnie tak oczywiście ja mieszkałem tam za czasów metra już swój układ odniesienia również odnosi do pozycji stacji metra natomiast też takie wspomnienie sprzed ponad 20 lat, kiedy pojechał przeznaczać na stację metra Kabaty i tam po prostu nie było nic natomiast teraz wokół Skaba, bo w tej stacji są nowe osiedla też oczywiście musiałem jakiś sposób swoją mapę przestrzenną uaktualnić do dodać do niej nowe informacje, ale to oznacza że, że są tam jest możliwość popełnienia błędu, dlatego że mam te informacje stare nowe, jeżeli to jest nieuporządkowane, jeżeli jakiś sposób mózg musi wybrać między starą nową informację to jest podatny na błędy można, bo potem mogę popełnić błąd mogę zgubić nawet w miejscu, które wydaje się, że to, że dosyć dobrze znam, czyli to nie jest mechanizm działający perfekcyjnie przemili bardzo sprawnie na założeniu oczywiście on powinien działać bardzo sprawnie natomiast czasami właśnie zawodzi czasami lubimy się wiemy doskonale też różnego rodzaju chorobach neurodegeneracyjnych istnieje problem orientacji przestrzennej szczególnie chodzi o chorobę Alzheimera także jest potencjalnie pro poważny problem medyczny poważny problem społeczny zresztą są naukowcy są specjaliści zajmujący się tylko łącznie organizacją przestrzeni miejskiej w taki sposób, aby ona była jak najlepiej dostosowana do możliwości poznawczych naszego mózgu, żeby ludziom jak łatwiej żyło się w tych w tym środowisku, które sami sobie stworzyli, a czy ten nasz system działa tak, że inaczej czy firmach, gdzie jakiś Niewiem oddziały specjalne sami się ogląda taki schemat, kiedy oni mają przeprowadzić już bardzo krótko precyzyjną akcję jakimś konkretnym miejscu znają plan tego budynku ten budynek jest odtwarzany na takiej dużej hali teraz wiadomo, że nie będzie identyczne wiadomo, że mamy podarowanie pomieszczeń, ale oni przecież wiedzą, że to nie jest to samo miejsce teraz czy ta mapa będzie również równie skutecznie działała w innymi udział mają świadomość, że nie wiem 5000km dalej to miejsce jest podobny ma podobny układ pomieszczeń no ale wiadomo, że to nie jest to samo act, czyli czy jesteśmy w stanie połączyć to nasz świadomy, że to jest jednak coś innego ale w jakim stopniu znajome nasz mózg bardzo podatny na iluzje przecież wszystkie seriale, które są rozgrywane we wnętrzach chociażby z naszego sąsiedztwa najlepszy przykład w nowej Iwicznej kręcony serial serial rodzinka PL ten budynek, który ustali kręcony jest filmowany od zewnątrz natomiast wszystkie sceny są kręcone w studiu im jako widzowie raczej nie widzimy nie jesteśmy w stanie tego rozpoznać nasz zupełnie nie orientuje się, że sceny wnętrz są kręcone zupełnie, gdzie indziej natomiast co skończone 0, czyli ogródek i garaż i wszystkim są przed domem są dodane zupełnie innego materiału prawda, ale też pełne złudzenie tak mi chodzi o taką sytuację, kiedy my mamy świadomość, że nie jesteśmy w tym miejscu, którego uczyliśmy, ale one bardzo podobne tak naprawdę tak, bo Bobo, bo zostaliśmy przeniesieni czy wówczas też możemy korzystać z tej wiedzy w mózgu dopuszcza rzeczywiście istnieje można generalizować mapy np. wiele szkół podstawowych wszystkie, które były budowane jako 1000 szkół na tysiąclecie ma identyczny plan dalszych lat, tak więc przenosimy się z 1 szkoły drugie możemy z grubsza spodziewać się, gdzie sala gimnastyczna stołówka i gdzie będą sale lekcyjne oczywiście ono mózg ludzki jest bardzo plastyczny ma bardzo duże możliwości się generalizacji, czyli budowy jakiegoś ogólnego wizerunku ogólnego w ogóle koncepcji ze szczegółów, które się, które otrzymuje z różnych z różnych miejsc oraz to co mówi też takie ogólna wiedza o działaniu mózgu czy jesteśmy w stanie to przełożyć na konkretne procesy fizjologiczne czy neurologiczne czy jesteśmy w stanie zidentyfikować mózgu te miejsca, w których powstaje tak dokładnie oczywiście badania na ludziach są dosyć trudne, ponieważ ciężko jest jest tam zmierzyć czy czy czy zobaczyć coś co dzieje się w środku trudno jest tam włożyć elektrodę trudno jest włożyć tam soczewkę bardzo wiele tych badań prowadzonych jest na zwierzętach na modelach zwierzęcych, których budowę, które mają bardzo podobny podobną budowę mózgu, a więc szczur czy mysz ich systemy nawigacyjne są zbliżone i można im otworzyć problemy które, które stawiamy ludziom, których o, których myślimy właśnie w kontekście badań na ludziach i dosyć dobrze to wychodzi to pomiary mają są są bardzo dobrzy ekstra polowania do badań na ludziach, aczkolwiek tu nie znaczy, że w tym badania nie są prowadzone współczesne metody funkcjonalnego rezonansu magnetycznego uma umożliwiają bardzo precyzyjne bardzo bardzo szczegółową analizę tego co myślimy tego, jakie to się struktury są aktywowane podczas pewnym okresie pewnych procesów nazwijmy to myślowych i właśnie utworzą wirtualne rzeczywistości oczy przed chwilą mówiłeś jakieś sytuacje z prawdziwego życia możemy zobaczyć, które fragmenty mózgu są aktywowane, a nawet, które grupy komórek są aktywowane co ciekawe również bardzo szczegółowe proponują electro fizjologiczne używających ludzi są możliwe to są bardzo szczegóły szczególne przypadki kliniczne pacjentów chorych na padaczkę, którzy mają zamontowane elektrody w mózgu i elektrody ona ich głównym zadaniem jest wyszukiwanie ogniska padaczki, ale kiedy, kiedy padaczka nie nadchodzi ona Bogu po prostu mieć normalną aktywność mózgu okazuje się, że właśnie udało się odnaleźć w ludzkim mózgu właśnie te neurony, chociaż wykonujące wrażenie bycia jakimś miejscu ochrony przestrzeni strony siatki, które odmierzają rytmicznie przestrzeń, którą pokonuje człowiek mimo tego, że ci ludzie są w swoją drogą lotniczą, gdzie znajdują się łóżka swoje nie chodzą, ale im się wydaje, że chodzą, ponieważ mają do dyspozycji wirtualną rzeczywistość, a czy te neurony są zgromadzone w określonym obszarze mózgu w określonym miejscu czy też są rozsiane po całym Śląsku nie są skupione w 1 strefie kilku kilku obszarach niewielkich, których najbardziej znanymi i najczęściej badany jest hipokamp i jest to struktura, która właśnie zdały się znajdą się ochrony miejsca jej utrata w wyniku wypadku czy wylewu w wyniku chirurgicznego usunięcia zdarzało się pewnie szczególnych przypadkach prowadzi do amnezji całką do całkowitej amnezji, ale nie tylko mapy przestrzenne nazwijmy to nie tylko amnezji dotyczącej obszarów o obszarów którymi, który mieszkamy który, który pamiętam, ale także całkowitej amnezji dotyczącej wydarzeń, które się w naszym życiu, które w naszym życiu miał miejsce to jest dosyć ciekawe, że jakby to mapa przestrzenną również z mapą naszego życia ma pan mapę wydarzeń takich wydarzeń, których możemy się, które możemy wspominać jako jako w pierwszej osobie nazwijmy to czy możemy się przecież możemy wspominać wakacje w dziewięćdziesiątym czwartym, kiedy byliśmy nad morzem albo możemy wspominać pamiętny wyjazd narciarski w tym jak przenosimy się tamto miejsce w tamten czas Tre wspomnienia również kodowane są również zapisywane są przez hipokamp, więc ta ma pan naszą przestrzeń ona jest dużo bogatsza niż tylko mapa naszego otoczenia trzyma na miejscu byliśmy, a czy w takiej sytuacji w środku uszkodzenia braku postępu zapominamy, czyli np. nie jesteśmy w stanie się odnaleźć miejsce, w którym mieliśmy pół roku temu też mamy problem z taką bieżącą nawigacja typu wchodzimy do nowego mieszkania tu jest toaleta i za chwileczkę już Niewiem jest, ale tak dokładnie to dotyczy obu tych form pamięć także ta amnezja dróg zarówno Wsteczna, czyli taka, która dotyczy rzeczy, które już mieliśmy co pamiętam już mieliśmy zakodowane, ale także niestety amnezja ta powoduje, że nie jesteśmy w stanie hodować tych tych nowych wydarzeń nowych miejsc najsłynniejszy przypadek kliniczny pacjenta hasłem, którego badano przez ponad 40 lat pierwszy tego typu przypadek niestety jak tylko osoby, które nie pracowały codziennie musiał się z nim witać go przedstawiać codziennie musiałem wyjaśniać przez kilkadziesiąt lat kim jest i dziś znajduje co robi mimo to on stracił pewnych innych form pamięci pamięci proceduralnej, a więc różne rzeczy, które się na różnych manualnych rzeczy, które się nauczył nie była to całkowita Anne ona dotyczyła tylko łącznie tych form pamięci tych wspomnień, które dotyczyły jego samego będącego gdzieś tak będą takie wspólnie tzw. epizodyczne, ale co u niego było nie tak co wiemy o tym co się w jego mózgu udziału, dlaczego tak powiem, jakie objawy były natomiast jak temu usunięto chirurgicznie hipokamp, ponieważ był on źródłem był on ogniskiem padaczki i wniesienie, by lekarze nie byli w stanie zdefiniować precyzyjnie, skąd to padaczka wychodziła w związku z tym postawili usunąć całkowicie hipokamp no to podanie go odnowić także on po prostu nie mógł normalnie funkcjonować i potem no i w pewnym sensie mógł normalnie funkcjonować w sensie takim najprostszym trywialnym natomiast niestety jego osobowość w zasadzie można powiedzieć stała została zlikwidowana, ponieważ wszystkie wspomnienia raczej większość wspomnień, które miał zostało wymazane i nie mógł ich budować nie mógł ich ponownie zapisywać mam pytanie, które już zostawiony na drugą część audycje dotyczące różnic między osobnikami między ludźmi w tym tej orientacji przestrzennej, ale to na pewno w drugiej części audycji w drugiej części audycja z kolei pod pytam o błędy poznawcze, które są w jakimś stopniu skutkiem tych skrótów, które sobie tworzymy, analizując różne informacje o naszym gościem dzisiaj dr Rafał Czajkowski z Instytutu Nenckiego w Warszawie zapraszamy po informacjach TOK FM witam państwa ponownie druga część audycji Homo science Aleksandra Stanisławska Piotr Stanisławski kryzys na PL studia na gości dr Rafał Czajkowski neurobiolog z Instytutu Nenckiego w Warszawie ponownie witamy rozmawiamy o tym w jaki sposób nasz mu nasze mózgi tworzą wewnętrzne mapy takiego, czyli pies wewnętrznego uruchamiają pod wpływem informacji na temat naszego położenia przemieszczania się w przestrzeni i rozmawialiśmy o tym, że to nie jest jedyna funkcja tego mechanizmu również w momencie, kiedy ta część mózgu, które odpowiedzialna za takie procesy zostanie uszkodzona lub usunięta mówimy o hipokamp wówczas ludzie nie tylko przestają się orientować w przestrzeni, ale również tracą takie wspomnienia w pierwszej osobie, czyli na temat miejsc, które odwiedzili w określonym czasie w przyszłości i to był temat naszej rozmowy teraz chcemy rozmawiać o błędach poznawczych, ale wcześniej właśnie Jarek wróci za pytaniem do poprzedniej części naszej wody, bo chciałem spytać różnice między osobami między ludźmi, bo przecież często ludzie mówią no ja nie mam w ogóle orientacji przestrzennej gubię się wszędzie prawie we własnym domu mogę zgubić i teraz czy rzeczywiście jest także mamy zauważalne różnice w tym jak sobie radzimy, czyli to zupełnie nowym terenie, bo w końcu ludzie, którzy oka i wrzuceni w jakieś miasto są w stanie od razu powiedzieć, gdzie jest północ południe są w stanie po 1 przejściu jakiejś trasy powtórzyć bez żadnego problemu teraz czy to rzeczywiście znajduje odzwierciedlenie w strukturach ma anatomiczny czy jest w stanie wyłapać różnice oczywiście są naturalne predyspozycje do nawigacji przestrzeń do pamięci przestrzenie są są powszechne są są powszechnie obserwowane tak samo jak naturalne predyspozycje innych wszystkich innych obszarach funkcjonowania tego od naszego organizmu tak ktoś może mieć silne ręce inny ma 30 trzymały bardziej wytrzymały trzyma silniejsze nogi można tak powiedzieć nawet gdy w przypadku mózgu również różne obszary różne systemy funkcjonują bardziej wydajnie co ciekawe tutaj mamy do czynienia z systemem wielu modułowy miasteczko 1 zapamiętują lepiej mapy Przyby, próbując sobie ma poważne płaszczyznę, próbując stworzyć jakąś siatkę ulic i ataki i również właśnie z tych ludzi nad są też tacy, którzy zapamiętują pewne punkty odniesienia albo bliskiej albo dalekie i dzięki temu na WIG jest z nowego od punktu do punktu prawda niektórzy potrafią robić wszystko niektórzy po prostu pamięć uniwersalną która, która wykorzystuje wszystkie moduły wszystkie moralności natomiast, jeżeli chodzi o te naturalne predyspozycje można rozwijać również taki, że ktoś uważa siebie za słabego nawigatora zazwyczaj nie próbuje nawet tego robić żyć samochodem to tylko biernym pasażerem oczywiście, że to się na warstwie wydaje się, że każdą z tych płatności można wytrenować można nauczyć każdego do może wykluczyć każdego poruszanie się po, ponieważ po jego mieście można nauczyć każdego tych podstawowych umiejętności można je wytrenować do tego oczywiście są osoby, które mają do tego predyspozycje które, który będzie świetnie, a są różnice między płciami zauważalne nowo stereotypu, że kobiety chcą się kiepsko orientują mężczyźni dobrze to jak się, więc ja zawsze odbija to pytanie w ten sposób czy jesteśmy w stanie porównać osoby, które były w taki sam sposób wychowany jest kwestia tylko właśnie pewnych predyspozycji naturalny biologiczny jest kwestia predyspozycji społecznych tak obcy od małego są trenowani na zwiadowców na żołnierzy natomiast dziewczynki raczej na oczywiście mówimy to o stereotypach które, których my się osoby próbujemy wyłamać różnicujemy, ale mówi o stereotypach, które gdzieś tam funkcjonują w społeczeństwie dziewczyny raczej mamy kucharki i to nie sprzyja wcale obiektywne rozwojowi tych umiejętności obu płci dlatego ja nie jestem w stanie być na to pytanie nie mam dostępu do danych, których grupa kontrola byłaby czy grup porównywane grupy byłyby identyczne pod względem chociażby właśnie wychowania i rozwoju edukacji na poziomie przedszkolaka czy szkoły podstawowej tylko dorzucać się bierze u nas w tym takim nawigatorem z mapami, kiedy mamy się przemieszczać się w górach w jakimś dziwnym terenie w tym ja więc, żeby nie było twierdzą, ale o błędach poznawczych też mogę tak tutaj w przerwie sobie rozmawialiśmy o tym, że mamy takie mechanizmy w mózgu, które sprawiają, że myślimy na skróty działamy na skróty działamy wg tych tematów którymi się posłów posługują również zwierzęta no bo nie możemy każdej sytuacji analizować w nieskończoność czasami trzeba szybko zareagować na coś i to sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na błędy poznawcze tak oczywiście jeszcze jedno jest jednak paradoks biologicznej paradoks anatomiczne naszego mózgu pomimo tego, że dysponujemy korą nową tzw. czyli tym to ogromną częścią pofałdowaną naszego mózgu, która jest fenomenem na skalę przyrodniczą przyrodniczą to nasza Kora ta, która która, od której zależy nasze myślenie ona ma dostęp do informacji z tzw. sensoryczne, czyli od zmysłów poprzez struktury mózgowe, które są bardzo stare ewolucyjnie to znaczy on wystąpił występował już gadów to oznacza, że to co widzi nasze oko, zanim dotrze do naszej kory szli do naszej istoty szarej musi być przefiltrowane przez tę część mózgu, która właściwie nie bardzo zmieniła się od czasu krokodyli czy czy dinozaurów to oznacza, że musi zostać uproszczone Otóż tak jak byśmy mieli kamerę HD podłączoną do komputera, który ma Super nowoczesną kartę graficzną, ale niestety ma stary procesu sprzed 20 tak gdzieś tam pewnie są surowo można, by to tak no i poprawić, żeby ten system działa optymalnie, ale możemy sobie już wyobrazić z góry to nie jest coś co byśmy chcieli, gdyby mieli za to zaplanować to nie jest coś co byśmy chcieli użytkować na co niestety nasz mózg nie ma nie ma wyboru musi tak funkcjonować i radzi sobie z tym całkiem nieźle natomiast niestety czasami po prostu ta ilość informacji, które do niego dociera zbyt duża i musi ją filtrować musi ustalać pewne priorytety, a więc albo musimy szybko odpowiedzieć wtedy na pewno nie będzie to odpowiedź precyzyjna, ale musimy dużo się nad tym zastanowić wtedy niestety w życiu upraw w życiu czasami nie ma takiej możliwości, żeby się zastanowić przeanalizować wszystkie za przeciw stąd właśnie biorą się bardzo skrótowo mówiąc błędy poznawcze one mają swoje źródło ewolucyjne właśnie w tym, że nasi przodkowie ewolucyjni musieli sobie radzić w takich sytuacjach musieli przeżywać a jakie grzechy odziedziczyliśmy po tych naszych przodkach np. bardzo kiepsko idzie na szacowanie prawdopodobieństwa dziwne, bo wydawałoby się, że w naszym życiu bardzo dużo takich sytuacji, kiedy musimy oszacować prawdopodobieństwo jakiegoś zjawiska jakiegoś wydarzenia natomiast dosyć kiepską pójdzie np. wielu osób boi się latać samolotem, ponieważ katastrofa lotnicza jest to taka sytuacja, która dosyć, by działać wyobraźnia zazwyczaj na pochłania wiele ofiar natomiast faktem jest, że loty samolotem są bardzo bezpieczną formą podróżowania natomiast dużo bardziej niebezpieczne jest podróżowanie samochodem w szczególności po drogach które, których jakość pozostawia wiele do życzenia wśród kierowców, których umiejętności pozostawiają wiele do życzenia natomiast no nie znam wielu osób, które po prostu mówią, że ja się boję się do samochodu i gdzie co nie pojawi prawda nowe rzeczy jesteśmy w stanie ominie omijać takie rafy i szli zdający sprawę z tego, że takie błędy istnieją, jakby świadomie pomija to zawsze wracał w pewnym stopniu tak w pewnym stopniu szczególnie te błędy poznawcze, które nie wymieni wynikają z krótkiego czasu reakcji takie, że możemy coś przemyśleć np. o klasycznym przykładem jest efekt jednorodności grupy obcej to oznacza, że przypisujemy ludziom, którzy nie są z nami bezpośrednio związani same najgorsze cechy natomiast ludziom których, których znamy wokół, których funkcjonujemy przypisujemy cechy najlepszy oczywiste jest, że zarówno wśród tych osób obcych są dobrze fajnie ludzie, jaki wśród nas ludzie no powiedzmy nie najlepszych kwalifikacjach moralnych, jeżeli się tylko o tym, zastanowi, jeżeli pozwolimy sobie przebić ten balon i na pewno jesteśmy w stanie tego typu błąd poznawczy wyeliminować ze swojego życia, ale oczywiście będą poznawać po to, by polegająca na tym, że musimy bardzo szybko oszacować one zawsze będą albo bardzo szybko ocenić czy coś znamy czy coś kojarzymy, ponieważ on wynikają po prostu ze specyfiki naszego funkcjonującego układu nerwowego nie da się ich wyeliminować innymi słowy musimy sobie zdawać sprawę, w jakich miejscach takie błędy mogą się pojawić, gdzie nasz mózg myśli na skróty i że czasami tych pomyłek nie unikniemy, ale starajmy się jednak możliwie świadomie do tego podchodzić naszym gościem był dzisiaj dr Rafał Czajkowski z Instytutu Nenckiego w Warszawie dziękujemy bardzo zapraszamy za tydzień na Słowację zapraszamy teraz informacja Radia TOK Zwiń «

Jak nasze mózgi orientują się w przestrzeni i na mapie?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: HOMO SCIENCE

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 15:00

Najnowsze Podcasty

Chłopaki nie płaczą? Problem depresji u mężczyzn

Wysoko w górę wzbiły się ceny biletów lotniczych na wakacje

Nieszczelne jelita, a inne choroby

Francja: studenci przyłączają się do protestów

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL