101 lat temu rozpoczęło się inauguracyjne posiedzenie Sejmu Ustawodawczego

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór Radia TOK FM frekwencję odnotowano znakomitą, choć wcale nie zanosiło styczeń szkół mrozem lokale wyborcze rozrzucono z rzadka czasem trzeba było parę kilometrów iść, by dojść kampania była krótka agresywna ludowcy stracili socjalistami endecja Żydami komuniści wzywali do bojkotu cokolwiek zniechęcające mimo to ludzie ubierają się odświętnie i gremialnie idą zagłosować w konińskim pada rekord przy urnach meldują się prawie wszyscy tramwaje stają Rozwiń » głosowanie odbywa się nadzwyczaj kulturalnie odnotowuje Maria Dąbrowska nie dochodzi do zamieszek zwycięża prawica partie ludowe przegrywają socjaliści ponad pół 1000 posłów w tym 8 posłanek tworzyć będzie konstytuanty sytuacja odradzającego się kraju nie jest łatwa przed wojna i niepewność granic bieda chaos zaraz niczym jest apokalipsy, ale ten dzień ma być dniem wyjątkowym i radosnym 1,5 wieku walk krwawych nieraz ofiarnych znalazło swój triumf w dniu dzisiejszym mówi Józef Piłsudski 1,5 wieku marzeń wolnej Polsce czekało swego uiszczenia w obecnej chwili dzisiaj mamy wielkie święto narodu po długiej ciężkiej nocy cierpień pierwszy Sejm wolnej zjednoczonej Rzeczypospolitej polskiej ogłaszam za otwarty jest 10lutego 1919 roku wieczór Radia TOK FM w naszym studiu jest już prof. Janusz Odziemkowski historyk UKSW dobry wieczór panie profesorze dobry wieczór państwu będziemy rozmawiać o Sejmie ustawodawczym, które właśnie 10lutego 1919 roku zebrał się na pierwszym swoim posiedzeniu trwało raptem godziny, ale podczas tego posiedzenia zatwierdzono około 200 dekretów rządowych, czyli pracowano pełną parą, ale najpierw zapytam pana profesora o wybory jak wyłaniano Sejm ustawodawczy wyłaniano w sposób bardzo demokratycznym bez 5 przymiotnik nowym prawem wyborczym decyzje zresztą o tym jak przeprowadzić wybory i jak to ma wyglądać zapadł już w listopadzie, kiedy 19 wieku wyobrażano sobie czy inaczej mówiono co jest potrzebne, żeby była niepodległa Polska to wskazywano 2 rzecz musi być wolna Warszawa musi być zwołany Sejm Warszawa była wolna od no powiedzmy 11listopada umownie pozostał zwołać Sejm, ale oczywiście no trzeba ponad wybrać trzeba było to nie takie proste w kraju zniszczonym przez wojnę przy ówczesnych środkach komunikacji, bo nie było internetu nie było komputerów nie było Radia na daną straszny świat nie mówiąc telewizji trzeba, więc wszystko było robić Telegraf ma przez posłańców w całym kraju przynajmniej tym terytorium na jakim była Polska, czyli w zasadzie to było tylko królestwo liczy jeszcze nawet nie cała Galicja, ale i tak to było duże terytorium, bo królestwo kongresowe i powiedzmy Galicja zachodnia tak mniej więcej do Sanu trzeba było wszędzie stworzyć okręgi wyborcze przygotować listy przeprowadzić kampanię ba ustalić zasady powołać komisję myśmy tak coś takiego nie mieli czy w Galicji były jeszcze jakieś doświadczenia, bo tam był parlamentaryzm austriacki myśmy tam mieli stosunkowo szerokie prawa przecież w Rosji czegoś podobnego nie widziano dumy rosyjskie carskie raczej była karykatura parlamentu wyboru, więc nie było przyzwyczajenia do tego, że u nas rolę w narażeniu na surowym korzeniu, bo to Sojusz kiedyś było za pierwszy Rzeczypospolitej to przywiązanie do demokracji szlacheckiej tak potężnej silne to po pierwsze to była tylko szlachecka demokracja, a zatem obejmowała 1 warstwę społeczną podjął już zapomniano o tym, dawno to była przeszłość ponad stuletnia trzeba było tworzyć wszystko od początku to był pierwszy problem drugi problem to, że to młode powstające tak bardzo zniszczony państwo polskie, które nie miało właściwie ani urzędów gotowych ani szkół ani prawa wszystko trzeba było tworzyć od początku nie miał jeszcze pieniędzy skarb był pusty zaborcy wszystko albo grabili albo po prostu te oszczędności przepadły, bo była wojna, a Polska, aczkolwiek nie znalazła się w gronie krajów przegranych oficjalnie została uznana za sojusznika anty to jednak była pod okupacją, a rosyjską, a to niemiecką, a w Austrii front przechodził front przechodził nieraz parokrotnie przez polskie ziemie zniszczenia były ogromne jak było mnóstwo kłopotów i jeszcze dodam 1 Otóż, o ile w zaborze pruskim i austriackim była tradycja walki parlamentarne, bo tam parlamentaryzm no był zakorzeniony od paru pokoleń to tu w zaborze rosyjskim centrum państwa w królestwie w Warszawie pojęcia o tym, zielonego nie miano znaczy wyobraża sobie jak to pięknie jest być krajem demokratycznym, kiedy mówiono o tym, jaka będzie Polska właściwie wszystkie partie zgadzały się w 2 punktach no może poza komunistami, ale to przypadek szczególny Polska ma być niepodległa i Polska ma być demokratyczna żadne królestwo Republika oczywiście na pięknie tylko trzeba było to wszystko zorganizować nie było tradycji posiadania własnego państwa też proszę pamiętać to dzisiaj tak łatwo mówi i to może tak no i co takiego, ale jest państwo już myślimy kategoriami państwa to nie jest tak proste proszę sobie przypomnieć ile myśmy mieli kłopotów z naszą trzecią Rzeczpospolitą, zanim nauczyliśmy się myśleć o państwie jako państwo niezależnym naszym własnym suwerennym ileż było tam niedowiarków ileż było takich zawirowań niepewności przecież myśmy nie byli pod zaborem na co by nie było Rzeczpospolita ludowa była formalnie państwem samodzielnym, ale myśmy się od tej samodzielności zwyczaj tam mogę państwa nie było no, więc trzeba było to wszystko sobie przetrawić trzeba było się zdecydować czy pójść na te wybory czy nie pójść na 4 albo coś zupełnie nowego nie było tradycji wyborów w całym zaborze rosyjskim tzw. lud, czyli robotnicy chłopi no ci, którzy rada wypracowywali najwięcej tej czarnej pracy na polskiej ziemi nie mieli żadnych uprawnień wyborczych w Rosji trzeba ich było przekonać, by poszli do wyborów to wszystko było przed władzami polskimi i na dodatek jak jeszcze tego brakowało przecież to młode państwo musiało od początku toczył wojnę jednak była wojna ukraińska, która pochłaniała wiele sił i krwi, ale jednocześnie od grudnia roku 1918 ziemią polskim zaczyna zbliżać armia czerwona, która w ślad za wojskami niemieckimi, które zgodnie z warunkami rozejmu wracają na granicy z 1914 roku z wyjątkiem Grodzieńszczyzny Białostocczyzny, bo te tereny zajęte z uwagi na potrzeby transportów ze Wschodu to ślad za tym wojskami posuwała się armia czerwona, która otrzymała w grudniu zatwierdzony rozkaz Lenina ma dojść do dawnych zachodnich granic imperium carskiego, ponieważ w planach bolszewików nie było wolnej Polski miała ją zastąpić Polska Republika nad, bo inaczej rewolucja nie poszła na zachód było sprzeczne z ideologią, a zatem tyle było niebezpieczeństwo, a jeszcze trzeba zamiast odbudowywać zniszczenia to jeszcze ten Sejm powołać jeszcze zorganizować wybory jeszcze bronić tego państwa, które ledwo powstało już wywoływało agresję sąsiadów ordynacja wyborcza została przyjęta jak pan profesor mówił jeszcze przez rząd Jędrzeja Moraczewskiego to jest listopad osiemnastego roku w listopadzie także opublikowano dekret tymczasowego naczelnika państwa o wyborach i stwierdzono, że będą one przeprowadzone 26stycznia 1919 roku więc, żeby jeszcze tego było mało pogoda także nie sprzyjała, bo zima tak to nie jest atrakcyjny okres, żeby zachęcać ludzi, żeby wychodzili z domu jeśli głosować lokal wyborczy nie był przez miedzę 2 kroki oddała nie kawałek drzewa dzisiejsze czasy no i dochodzi do tych wyborów, a może jeszcze wcześniej jak wyglądała kampania wyborcza trzeba było agitować na rzecz swoich kandydatów kampania wyborcza w tych warunkach trudnych, ale się toczył powiedzmy tak była ona czasami barwna, bo na zasadzie coś wolną Amerykankę uprawiano to znaczy nie bardzo jeszcze potrafiono się w tej walce o głosy wyborców znaleźć zatem czasem to było śmieszne takie wykrzykiwanie czasem kabaretowe trochę czasem bardzo poważne, a czasem padały hasła takie, które normalnie, by uznano za groźne dla państwa, ale wydawało się, że na słuszną, dlaczego nie powiedzieć, że po co nam tyle pieniędzy wydawać na wojsko no tak działać z jakiegoś powiatu cóż on wiedział o zagrożeniach zewnętrznych dla niego co było ważne jego mała ojczyzna, bo ciągle jeszcze myślał kategoriami te miały ojczyznę nie państwa nie ma ziemniaków nie ma zboża trzeba na to pieniądze, bo ludzie głodują, a to co za był nowel o rozwiali już o tym, mówiłem oczywiście było był system kartkowy proszę jeszcze pamiętać i ten system kartkowy działał wówczas, kiedy był towar, bo o tak było także były kartki nie było co na kartki nabyć kraju kompletnie doszczętnie wygłodzony były wypadki, że ludzie słabli nawet z głodu, bo jedno brakowało produktów rolnictwa, dlaczego na nie chodziło o to, że rolnictwo samo było zniszczone żebyśmy, ale wojny przetoczył się zniszczy wtedy nie palono wsi tylko dla palenia teście były wojna cywilizowana w porównaniu z wojną światową, ale coś co rolnictwo tak potężnie uderzył wiedzieć inwentarz zabrano, więc no taki obrazek z osiemnastego roku tragiczny, że dzieci kobiety ciągną pługi, żeby mogli tą ziemię zaorać, bo koni już nie było no to jakby najbardziej oddaje ten rząd centralizm rolnictwa po drugie, młodzi mężczyźni ci najsilniejsi poszli do wojska nie wszyscy wrócili, a ile wróciło okaleczonych i wróciło taki, który trzeba było jeszcze pomagać, a nie do pracy ich zapędzać to było wszystko ogromne problemy rolnictwa one będą jeszcze 2 Rzeczypospolitej mocno odbijać, ale w każdym razie głód był był niedostatek jak się spojrzało na Warszawę na duże miasta to pozwolenie wydawało się, że nie jest tak źle ale, jakbyś pojechał do mniejszych miejscowości na dziś no to ludzie mieli wszystkiego dosyć wojny dostaw przymusowych systemu kartkowego zachód już od żył zachód się bawił ludzie odetchnęli po wojnie u nas trzeba było się szykować do nowej wojny trzeba było budować państwo trzeba było tworzyć cały skomplikowany gmach tego państwa również prawo również parlament również ustawy pani redaktor powiedziała, że przyjęto 200 ustaw oczywiście przyjęto m.in. to co nas wyróżniało wtedy jak już mówimy o systemie wyborczym, bo o tym, dzisiaj rozmawiamy na tle innych krajów europejskich dano prawa wyborcze kobietom to była wielka nowość w Europie nieliczne tylko kraje wówczas na świecie takie prawo miały Francja demokratyczna rewolucyjna Francja nie miała prawa wyborczego dla kobiet to myśmy swoją panią dali prawa wyborcze wszyscy obywatele państwa od 2001. 3001. roku życia niezależnie od wyznania narodowości wszyscy, którzy są tu mieszkają mają prawo wywierać 26stycznia odbywają się wybory frekwencja jest nadspodziewanie wysoka o 6 okręgów przekracza 60% znaliśmy mogli zazdrościć tak to profesora, a są takie okręgi, gdzie jest nawet 90% głosujących w konińskim frekwencja osiągnęła najwyższy poziom w kraju sprawdziłam 94,4% no imponujący wynik jak na ówczesne warunki wręcz nieprawdopodobne czym to można tłumaczyć nada się historycy różnie zastanawiali nad tym cóż to za fenomen był myślę, że generalnie tak najprościej rzecz ujmując nagle pojawiło się własne państwo i to, o czym marzono przez pokolenia się realizuje zatem to nawet tych najbardziej takich leniwych poruszało nawet tych, którzy nie bardzo może wierzyli, że to państwo przed chwalono było no i dał im możliwość głosowania, więc nowość własne państwo agitacja wszędzie wiele może ona wtedy dzisiaj mamy telewizję i to przez radio się odbywa wtedy przychodzili mówcy i ani wygłaszali piękne mogą oni się kłócili nic się nawzajem tam nieraz wyzywali 1 drugiego jak 2 partie przeciwne zeszły to było też to było widowisko było to się słuchało tego, więc wciągał na w sumie generalnie można powiedzieć, że i ten długo skrywany patriotyzm się odezwał i to zaciekawienie tą nowością i to, że człowiek tak poczuł, że może mój głos coś jest wart no jak tak o niego zabiegają może coś ja mogę zrobić, a potem się okazało, że działa prawo wielkich liczb, ale to się też uczyliśmy tej demokracji na przykładach no i wtedy się okazywało, że no niby tak jak głosuje, ale okazuje innych jest więcej moi kandydaci przechodzą to zwykłe prawa demokracji, ale wtedy był ogromny zapał wydawały się każdemu że, że ma ten pomysł na Polskę 1 wielką i jeśli ludzie głosować jeśli głosować ta sekwencja ponad 60%owa dzisiaj rzadko osiągalna była w tych pierwszych wyborach, a co mówi o ówczesnej polityce układ sił w konstytucji bądź mam tutaj wypisane mandaty narodowa demokracja 116 polskie Stronnictwo ludowe wyzwolenie 57 PSL Piast 46 PS 32 klub polskiego zjednoczenia Ludowego 27 klub pracy konstytucyjnej 18, a potem już pomniejsze Narodowy związek robotniczy polskie Stronnictwo ludowe lewica klub żydowski klub niemiecki kilku posłów bezpartyjnych, kto był zwycięzcą aktywu przegranym tych wyborów no Polska stanowiła pewien ewenement w ówczesnej Europie mianowicie generalnie w Europie na skutek tej części wojny traumy wojennej tego załamania się zasad etycznych moralnych niosła ze sobą wojna i szoku, jaką były olbrzymie straty pod tym wpływem ożywają tendencję lewicowe i lewica ma wiele do powiedzenia tymczasem w Polsce tak jak tutaj pani redaktor przeczytała to ten rozkład posłów na skład ma na to mandatów tak no to w już nie trzeba się wsłuchiwać narodowa demokracja ile głosów ba jeszcze potem inne narodowe raczej luźne związki generalnie lewica przegrała śmieją razem podsumowali to było niespełna 30% głosów to była ciężka porażka dla tych socjalistów, którzy jeszcze w połowie stycznia, czyli się zwycięzcami wręcz oni na przychodzili się skarżyć do Piłsudskiego, że ta narodowa demokracja się dziś wkręca się to oni będą rządzić na co się okazało nie w Polsce zwycięża prawica, dlaczego tak się stało to mój też są w chacie właściwie dywagacje, bo nie wiemy tak dokładnie przecież nie prowadzono wtedy żadnych sondaży nie było czegoś takiego nie prowadzono badań opinii publicznej nie pytano, dlaczego na kogo głosowałeś, ale myślę, że to w odezwała się jednak nasza nasza ca ta dziewiętnastowieczną historia ten okres zaborów lewica i tak miała w PPE jest blokowany, bo to była jedyna partia to naprawdę zaistniała PPS zresztą to była już były już drobiazgi narodowa demokracja, dlaczego miała taki dobry wynik moim zdaniem m.in. dlatego że po pierwsze, zagarnęła sobie większość inteligencji, a tamta frekwencja była naprawdę duża po drugie, ogłosiła zawsze hasła Narodowy hasła takie bardzo patriotyczne socjalnym trochę nie dowierzał wielu czerwony tam w Rosji rewolucja co licho wie co oni tutaj sprowadzą ludzie się nie bardzo orientowali tak swoje ma się oczywiście są to jest ta lewica jak się ona dzieli PPS niby legiony coś tam ludzi słyszano nawet wiedziano i dlatego taki niezły wynik natomiast reszta lewicy no no w znacznie gorzej wypadła poza tym właściwie PPS była jedyną wyrazistą partią lewicową niepodległościową, która mówiła o niepodległości Polska energia narodowa demokracja prowadziła prace dzieci inteligencji tą organiczną ona chodziła wszędzie była na Podlasiu była w Galicji była w zaborze pruskim no była ta budżety wyborców głosów można było wiele znaleźć ludowcy byli silni w Galicji natomiast wcześniej dobre wyniki w tym mieli dobre, ale głównie w Galicji tutaj w królestwie nie, dlatego że nie mieli takiej tradycji działania w królestwie tu narodowa demokracja była tutaj ona zawłaszczyła większość głosów i generalnie prawica zwycięża lewica nadzieje no bo zawiedziony zawiedzione nadzieje że, że coś większego ogrania niestety czasie dzielić władzą i pierwsze rządy nie są rządami lewicy, chociaż oczywiście ludzie lewicy są też tam ale, ale jednak rządy są można pójść prawicowe 5lutego ukazał się krótki dekret tymczasowego naczelnika państwa Sejm ustawodawczy zwołuje do stołecznego miasta Warszawy na dzień 9lutego 1919 roku ostatecznie zebrano się dzień później, czyli 10lutego właśnie, gdzie w gmachu Instytutu Aleksandry Isco maryjskiego wychowania panien przy ulicy wiejskiej po prostu trzeba było znaleźć jakiś odpowiednio duży budynek już budynek nie było żadnego budynku parlamentu, bo od powstania listopadowego po w Polsce żaden parlament nie działa nie istniał nie było potrzeby, gdzie na zamku zamek nie był do tego przystosowany tutaj są potrzebne duże sale obrad całe zaplecze no, a tam to też nie było za dobre, ale strzelać długa wąska, zwłaszcza w głowie siedzieli gęsiego w związku z tym całym pytanie nie tak jak dzisiejszy parlament, a potem dopiero zbudowano ten gmach nowoczesny Sejmu, ale no tak brano to co było no i w związku z tym radzono warunkach bardzo takich może spartańskie ich, ale była też świadomość tej chwili, że jest po raz pierwszy Sejm Polski się zbiera od 18003001. roku to przecież było 90 lat wcześniej Sejm ostatni zbierał prawie 9088 teraz zbiera znowu zatem jak się przegląda stenogramy tam nie wszystko się zachowało to widać takie namaszczenie tacie no piękne słowa piękne mowy świadomość tej chwili tak krótko trwało krótko owo zaraz potem przyszły Paul, ale był taki moment, że rzeczywiście jeszcze parę razy się powtórzy tych pierwszych latach sejmowa Ania, a najpiękniejszym dla mnie przykładem tego jak odczuwano wtedy to świadomość parlamentu polskiego zebranego po 80 paru latach niewoli było głosowanie nad konstytucją marcową, kiedy tak się spierano, kiedy tak walczono ale kiedy przyszło do głosowania głosowano nawet ci, którzy nie chcieli za konstytucją marcową imię dobra państwa i tu był taki może powiedzieć łabędzi śpiew pierwszej Rzeczypospolitej jej tych pięknych czasów wieku szesnastego, kiedy dla dobra państwa, jeżeli opozycja wiedziała, że są ustawy czy rozporządzenia wtedy ustaw nie było w naszym rozumieniu zarządzenia potrzebne Rzeczypospolitej, ale sejmik ci zobligował, żeby głosować inaczej dla co robili posłowie opozycji wychodzili z sali, żeby nie przeszkadzać, więc to było coś pięknego i właśnie dla mnie te głosowania nad konstytucją marcową, która budziła tyle kontrowersji, a jednak tak przyjęta niemal jednomyślnie było tym łabędzim śpiewem tego piękna tej pięknej tradycji polskiego parlamentaryzmu potem było gorzej pierwsze posiedzenie otworzył oczywiście Józef Piłsudski mówił tak naród Polski przez 1,5 wieku zmuszony był stosować do praw narzuconych przez obcą przemoc nie mogąc normować swego życia wg własnej woli zatracił przez długi czas poczucie prawa i wiarę we własne siły obdarzeni zaufaniem narodu dać macie podstawy dla jego niepodległego życia w postaci prawa Konstytucyjnego na tej podstawie utworzyć rząd oparto prawa przez wybrańców narodu stanowione prawa przez was uchwalone będą początkiem nowego życia wolnej zjednoczonej ojczyzny, życząc panu powodzenia ich trudnej odpowiedzialnej pracy ogłasza pierwszy Sejm za otwarte że, życząc panom Czyżby Józef Piłsudski, który też zwrócił się, zaczynając domowe panowie posłowie nie zauważył 8 posłanek no marszałek w przyszły potrafił pięknie przemawiać słuchało się do SA wszyscy mówią, którzy piszą, którzy słuchali go nawet przeciwnicy jego przemawiał piękną polszczyzną pięknie dobierał słowa jasno argumentował no tutaj pewien lapsus jest niewątpliwie, ale proszę pamiętać, że było to społeczeństwo męskie wyrosłe na całej tradycji takiej walki politycznej męskiej tam kobiet nie było wcześniej to, że w ogóle 8 pań przeszła do polskiego parlamentu to i tak był ogromny sukces uważam to były pierwsze kobiety w ogóle w Polskim parlamencie i to od razu po odzyskaniu niepodległości 1 z ziemian Marcin gdyński pisał tak do Sejmu weszło kilka jakichś zwariowanych wstrętnych bab z żoną Moraczewskiego na czele chodziło rzecz jasna Zofię Morawską żoną Jędrzeja Moraczewskiego no nie byli zachwyceni niektórzy obecnością kobiet w parlamencie to znaczy kobiet się obawiano powiem dlaczego, a czy pewnie ja znam tu relacje Brytyjczyków, dlaczego obawiano się dać kobietom prawa wyborcza, chociaż sufrażystki były tak aktywne jeszcze przed pierwszą wojną światową, że szyby posłom wybijały tym, którzy nie chcieli dać praw wyborczych kobieta tuż powszechnie uważano, że kobiety są nieobliczalne właściwie nie wiadomo na kogo zagłosują i zaczął zagłosują dlatego na szkle było takie taki był opór przed daniem praw wyborczych kobietom, bo to wraca uzupełnia całą już ustaloną w dziewiętnastym wieku w wielu krajach taką równowagę polityczną wyjdzie kilka milionów nowych wyborców i nie wiadomo co nie wiadomo będą głosować na przystojnych i co wtedy kogo ta DAF jakaś popatrzy na jakiegoś posła odpowie ofiar jego cel, ale może być zupełnie bezużyteczne znaczy odmawiano kobietom zdrowego rozsądku w polityce kobiet nie było w polityce Bill były kobiety w interesach radził sobie bardzo dobrze nie niejednokrotnie, ale jakoś nie przełożono tego na politykę to poza tym mówię przyzwyczajenie nieufność poza tym troszkę lekceważenie na co tam po na jakiś tam właśnie zwariowane baby kilka takich wrzask Klich weszło no dobrze, że nie wybrano małżonki nie można było wybrać ale gdyby była tutaj już dłużej to pewnie wystartowała małżonki Paderewskiego tabeli dopiero pokazała to znaczy zwariowana kobieta energiczna reprezentowały pani posłanki wszystkie partie polityczne od socjalistów po narodową demokrację nastrój tak jak dla mnie w partii tak, ale ładnie rozłożyło właściwie tak i endecji z PSL wyzwolenie i narodowa partia robotnicza PPS, więc to jakoś tak został ładnie rozłożone marszałkiem seniorem został sarny Ferdynand Radziwiłł herbu trąby przez chwilę aż marszałkiem Sejmu został obrany Wojciech Trąmpczyński cóż to za postać piękna postać parlamentarzysty, który się będzie ładnie zapisy podobnie jak Maciej Rataj, który potem przejmie będzie długi czas prowadził Polski parlament człowiek wyważony właśnie na miejscu, bo taki powinien być marszałek Sejmu nie może sympatyzował wyraźnie z żadną stroną on jest ponadto i zarówno w przypadku Macieja lata, jaki tam Kaczyńskiego myśmy ten punkt mieli zawsze wypełniony dobrze to znaczy nie było czegoś takiego, że gra się na swoją partię to nie uchodziło i obaj panowie to tego przestrzegali, aczkolwiek mieli oczywiście swoje sympatie polityczne trudno tego odmawiać tam Kaczyński pięknie się zachował dwudziestym, kiedy już Rosjanie podchodzili pod Warszawę powoli, a zebrał się dla wszystkich panów posłów parlament kończy teraz już obrady nie rozwiązuje się proszę panie tu nie było rozwiązanie parlamentu przerwa w obradach panowie posłowie odchodzą do jednostek wojskowych, do których się zgłosili do zobaczenia po zwycięstwie no tak pięknie tak pięknie to ujął oczywiście byli tacy, którzy na niego utyskiwali, ale uważam, że generalnie była to właściwa osoba na właściwym miejscu najbardziej co mnie zdziwiło, kiedy przygotowywałam się do naszej rozmowy o tym, wcześniej nie wiedziałam, a Sejm drugiej Rzeczypospolitej obowiązywał zakaz czytania kartki trzeba było mówić, ale oczywiście dzisiejsi parlamentarzyści mieliby dramat, gdyby to coś takiego to znaczy obowiązywał zakaz, ale generalnie, gdyby jakiś kandydat na posła przyszedł na salę, gdzie zebrali się wyborcy i zaczął Skalski coś odczytywać, aby wygwizdano wyrzucono z tej sali tam to było inne czasy wtedy na czym myśmy już troszkę zatracili dzisiaj nasze społeczeństwo mamy telewizję mamy radio jesteśmy bardziej słuchem gdzieś przyzwyczajeni nawet jak coś nam gdzieś jakaś audycja ciekawa jest tam się włączamy nastawiamy ucha tylko na fragmenty wtedy ludzie chłonęli wtedy to były tak jakby aktor wyszedł na scenę i mówił wielką zaletą każdego starającego się o wybór na posła senatora była umiejętność mówienia w całym wieku dziewiętnastym i to samo było tych pierwszych wyborach w Polsce i to samo było w sejmie i gdziekolwiek jak widzimy jakiś tam relacji czytamy to są wszystko słowa mówione to nie są słowa czytane trzeba było pięknie mówić trzeba było umieć mówić ten, kto nie umiał mówić nie zostawał parlamentarzystom krótko mówiąc nic nie dając kuratorski niezbędne talent aktorski niezbędne nieznany jeszcze takiej instytucji, że otaczał się będzie ludzi, którzy pisali przemówienia powiem więcej jak już nawet zagłębimy się w drugą Rzeczpospolitą to ministrowie, którzy występowali minister Beck jak występował na arenie międzynarodowej nikt nie pisał tego sam sobie wszystko przygotowywał poczytywać sobie za dyshonor, żeby ktoś mu jakieś słowa w usta wkłada po prostu to inaczej byli wychowani ludzie dzisiaj otaczają się ci, którzy mniej potrafią mówić właśnie tymi, którzy kartki piszą jak jeszcze mają prawda kranik przed sobą niby mówiła rozdają tak naprawdę tak to jest to już inny świat jest tego nie oceniam negatywnie pozytywnie pomoc jest inaczej wtedy bardzo wiele zależało od indywidualnych cech danej postaci sposobie mówienia spojrzeniach gestach całej mimiki umiejętności zdobycia sympatii na dzisiaj to już jest carskiej podobno w stanach Zjednoczonych oczywiście cała ta profesjonalizacja polityki miała swój początek i tak zdradzić, że oni są zawsze forpocztę tych rozmaitych marketingowo Gierowski zmian ostatnim prezydentem, który wpisał sobie sam przemówienia to był prezydent UE są zresztą też wybitna postać intelektualnie tak każdy następny miał już jednak tych, którzy mu pisali czasem po prostu niektórzy prezydenci byli bardziej zaangażowani zmieniali ten tekst pod siebie tak dokładali jakiś sad własne, ale generalnie szkielet tworzony przeznaczy twórców zewnętrznych dlatego mówi tego nie garnie świat jest inny jest o wiele więcej rzeczy, które trzeba ujmować Czech nigdy nie specjalistą we wszystkim natomiast generalnie dla polityka zawsze umiejętność przemowy czasem są sytuacje zarzuca dziennikarz pytanie i cała polityka ani ani my zaczyna się głupio uśmiechać no przynajmniej powinni brać lekcje ten, który nie umie to lekcje dobrego mówienia i odpowiadania napytania, aby się wielu naszym parlamentarzystom przydały najważniejsze akty prawne Sejmu ustawodawczego mała konstytucja konstytucja marcowa oczywiście 2 konstytucji proszę zobaczyć na tempo pracy Sejmu tego pierwszego Sejmu Rzeczypospolitej niepodległej my nad konstytucją jak długo żeśmy się bili zmienialiśmy ją i dzisiaj nie jesteśmy do końca zadowoleni na powiedzmy po 20 latach cała zmiana weszła tak, ale kilka lat były zaciekłe spory wtedy małą konstytucję przyjęto zaraz potem tutaj w 1 lutego dwudziestego do tego pali się 10 goli tak podstawowe akty normatywne i co było najważniejsze, bo my jesteśmy tak przyzwyczajeni chyba przez wojnę polsko-bolszewicką przyjmować, że pierwszą osobą w państwie był absolutnie naczelnik państwa i naczelny wódz Józef Piłsudski rząd właśnie samodzielnie wszystko robi Otóż nie on tylko najwyższe wykonawcą woli parlamentu, więc tak to zostało ujęte w związku z tym najwyższą władzę w państwie stanowi Sejm ustawodawczy drogą wolę wykonywać ma naczelnik państwa rada ministrów jako swoisty komitet pozbawiony własnych niezależnych od parlamentu prawnik właśnie dokładnie, tak więc naczelnik i wódz naczelny był z Nakłem sługą Sejm, ale w tym dobrym tego słowa znaczeniu oczywiście prawa wojny miały swoje wymogi i wódz naczelny w sprawach wojskowych musiał podejmować decyzje nie zasięgając Info, jakby opinii posłów zresztą zresztą powstała rada obrony państwa czy warto się starciami na specjalny parlamentarny z innego mówiliśmy o tym, że Sejm ustawodawczy zawiesił działalność no bo groziło, że stolica padnie w ogóle nie wiadomo co się stanie i powołano radę obrony państwa, która przejęła właśnie te prerogatywy Sejmu, stając się jednocześnie i ciałem ustawodawczego wykonawczym, ale przy tym wszystkim ocaliło nas coś w tej wojnie czy może nie tylko ocalił co jak mówił od strony prawa od strony stosowania prawa na pewno ogromnie pomogło wygrać tę wojnę to co demokracje zachodnie bardzo nam przeganiamy roku dwudziestym i nawet taki moment, że uwarunkowany swoją pomoc od tego, aby Józef Piłsudski rzekł się 1 z tych funkcji, bo to jest niedemokratyczne mówione można być jednocześnie naczelnikiem państwa i naczelnym wodzem jest dyktatura tak się wydawało panom tam gdzieś z Paryża czy Londynu natomiast na czym polegała ta wyższość naszego systemu, dlaczego uwierzą pomógł wygrać wojnę, gdy procesy wyobrazić prowadzimy wojnę z takim krajem, gdzie decyzje zapadają jednoosobowo Lenin podejmuje decyzję za 10 minut decyzję wcielane w życie i nie ma od tego odwołania dobrać zła ona jest udzielana żelazną konsekwencją teraz byśmy sobie takie normalną drogę w kraju demokratycznym część województwa, czyli relacja, jaką decyzję audio dzień 2 zapewne zobaczyć w czasie pierwszej wojny było na Zachodzie tygodniami tygodniami dyskutowano nieraz nad różnymi problemami trzeba uzyskać poparcie większości partie polityczne muszą się zgodzić, ale patrzą z kolei na wyborców celnie NATO, jeżeli oni postawią powiem coś takiego, a wyborcą się to nie spodoba, więc to są te negatywy demokracji w zderzeniu z takim państwem rządzonym no pętla państwo może to źle zaś przez 1 człowieka i demokracja zawsze przegrywa w sensie możliwości szybkości podejmowania decyzji i łamania przeszkód w czasie wyprawy na Wilno np. w roku 1919, która się zakończy raczej błyskotliwym sukcesem zdarzyło się nie dopatrzono czegoś okazało się, że nie funkcjonuje tam jakiś most i pociągi nie mogą przejechać z zaopatrzeniem, więc co było robić normalnie trzeba było odwołać do ministra zakup od zapowiedzianego za kolejnictwo on toby musiał wszystko prawda przetrawić nas wydać rozporządzenia będzie musiało zejść do kolejarzy to trwałoby kilka dni, a tu godziny decydowały naczelny wódz podjął decyzji w 1 chwili i ona zostawać była wcielona, więc jak czasem słyszę takie utyskiwania, że nie było takiej demokracji w Polsce nie mogło być w tym czasie, bo prowadziliśmy wojnę z państwem totalitarnym i na szczęście mieliśmy taki szybki przepływ rozkazu dawstwa i decyzji dzięki temu, że Piłsudski potrafił to zapewnić i miał na tyle autorytet, aby mu tego nie wytykano, aczkolwiek w czasie odwrotu i tych porażek podniosły się głosy, że trzeba, by pozbawić części władz konstytucja marcowa 17marca 2001. o roku mówił pan o tym, że rzucono się zapamiętale, że sporo się bardzo szybko pojawiły zresztą cytowała naszym słuchaczom we wstępie już relacje z kwietnia, kiedy mówiono, że to już nie mamy 1 Polski jest kilka naszych kraju, bo każdy ciągnie kołdrę swoją stronę każdy za czymś innym optuje, więc jak się wykuwał ten akt najważniejsze, a ja się wykluwa no tak jak pani redaktor mówiła braci kilka Polsk i czy kilka krajów 1 myśmy byli złączeni z 3 zaborów każdy z tych zaborów proszę pamiętać rozwijał się przez ponad 100 lat innym prawie w innym systemie gospodarczym tworzyła się inna mentalność tworzyła się mentalnej Zaborowa my Wielkopolanie jesteśmy dobrze zorganizowani my króle jacy mamy Warszawę my tu jesteśmy centrum państwa my Galicja nie jesteśmy tutaj najlepiej posunięć demokracji śmieli tyle swobód dzięki nam Polska prawda miała tyle teraz dobrych fachowców tyle tylu polityków oczywiście każdy troszkę swoją stronę ciągną, ale przede wszystkim była 1 wielka dyskusja i spory gwałtowne jak usytuować prezydenta ach, niektórzy lubili Piłsudskiego inaczej nie tyle nie lubili obawiali się, że Piłsudski będzie chciał wziąć prezydenturę, bo to zresztą ofiarowano okrojenie kompetencji prezydenta oko działaniem wymierzonym w Piłsudskiego rzecz dokładnie, bo jak weźmie tą prawda mocną władzę to co potem będzie, a w naszej historii trzeciej Rzeczypospolitej, dlaczego konstytucja nasza tak tą prezydenturą też okroił lekko no bo miał zostać prezydentem Wałęsa się obawiano, a co zrobić taką władzą jak będzie system prezydencki w Polsce system właśnie była dyskusja czy system prezydencki czy inny i konstytucja marcowa była zwycięstwem zwolenników takich tego, żeby systemu prezydenckiego nie wprowadzać Piłsudski z kolei był zwolennikiem systemu prezydenckiego ponieważ, pomijając jego charakter, ale widział też pewne niebezpieczeństwa polskiej demokracji, które częściowo się rzeczywiście ziściły mianowicie partii partii było mnóstwo u nas to my mówimy o tych dużych, ale tak namowy nasz głos tak było wiele krzyku było partię coraz bardziej nie mogą się ze sobą pogodzić na różne najróżniejsze tematy i Piłsudski widział system prezydencki jako zabezpieczenie przed tym Partynic nadmiernym no to przyjęto konstytucję marcową, która co, by nie powiedzieć o znaczy konstytucja była bardzo dobra bym powiedział tak konstytucja była wzorowana demokracjach zachodnich, kiedy Piłsudski dostawał te mogą śledził te wszystkie prace nad konstytucją nad tymi poszczególnymi decyduje urządzeniami konstytucyjnymi tak, by auto i i tak pisał no no nie jest zwolennikiem takiej takiej demokracji, ale inni żyją w tej demokracji na to widocznie można tak jak z niedowierzaniem na NATO spoglądał nie wierzył, że to w Polsce da się urzeczywistnić tutaj miał rację tutaj miał rację to znaczy nasz parlament przygotował partie polityczne przygotowały konstytucję, która by się pewnie sprawdziła dobrze w kraju rozwiniętej już w kulturze politycznej Demokratycznej o tam, gdzie jest pewna granica sobie państwa posła, a interesu wyższego po pewnie tak, ale rzuca agent Polski na tej bardzo znamienne minione nie przybierające coraz bardziej w środkach różne grupy interesu partie polityczne skłócony zwaśnione przywódców zwaśnionych okazała się no po prostu niestrawne na warunki polskie i może nawet dla polskiego odbiorcy, który w swojej masie też nie był przyzwyczajony jeszcze do takiego nie było takiej tradycji jak w demokracji chociażby francuskiej czy czy brytyjskiej w związku z tym konstytucja jako akt prawny przez nawet Polska ludowa przez pewien czas jej używała dla piękna zapisy były no budujące natomiast no nie zdała próby czasu tej Rzeczypospolitej, która dopiero uczyła się być krajem wolnym demokratycznym niepodległym i samorządu Sejm ustawodawczy zebrał się na 342 posiedzeniach plenarnych uchwalił ponad 570 ustaw i oficjalnie zakończył swoją działalność 1grudnia 2002. roku, kiedy ukonstytuował się Sejm Senat już pochodzące z tych wyborów listopadowych natomiast po raz ostatni posłowie spotkali się 27listopada i wysłuchali przemówienia marszałka Sejmu Wojciecha Kępczyńskiego takiego lekko smutnego panie profesorze pracowity żywot naszego Sejmu zbliżył się do końca ostateczny sąd działalności tego Sejmu musimy pozostawić historii dziś jednak nie możemy zataić żalu, że u współczesnego społeczeństwa Sejm nasz nie znalazł sprawiedliwej oceny wydano o Sejmie nader ostry sąd nie, czując nie ma potrzeby zapoznania się z ogromem jego pracy choćby tylko widocznej w Dz.U. no ale to jest niestety los wielu polityków i parlamentarzystów, że nie ocenia się tych ustaw pracowicie ustalonych w różnych partyjnych sporach układach, ale liczyć się efekt finalny na ten efekt finalny no sam się składało na torze w wielu miejscach widać było, że ten Sejm nie może dojść do porozumienia sam ze sobą to były początki tego co potem tak brzydko nazwano Sejmu krat swym, ale w tym złym znaczeniu tego słowa po drugie na pracę Sejmu Sejm parlament odpowiedzialny za wszystko co się dzieje w kraju miał najwyższą przecież tutaj razem ustawodawczą taką on wszystko stanowił w kraju, a przecież w kraju działo się coraz gorzej był kryzys powojenne Marka leciała Polska nawet na szyję ceny rosły w górę wielkim rozczarowaniem społeczeństwa np. wielu ludzi było to, że za dostawy dla armii, które albo ściąga roku dwudziestym dziewiętnastym płacono teraz w Markach, ale wg liczby Marek sprzed 2 lat jak chłop na świat oddał KOV wojsku teraz na parę butów nie mógł za to kupić, więc państwo żyło tak powiem z Niechcę po grabieże, ale z uzyskania zasobów społeczeństwa, które nie zapłacono, bo nie było czym należy wyborca przeciętny nie ma takiej orientacji nawet jak my dzisiaj ludzie o wiele mniej czytali o wiele mniej się, jakby wchodzili w Meritum sprawy dla nich było ważne czy zarabiają lepiej wojna się skończyła rok jest powołanie ciągle coraz gorzej gorzej jak tak długo może być rząd rządem, ale to co Sejm robi, więc to wszystko się na to składało, że nie doceniano rzeczywiście pracy Sejmu ogromnej myślę, że to Sejmowi tutaj się należy tamtemu ustawodawcze Emu jakiś taki mały pomnik na pewno za to, że w tych niezwykle niezwykle trudnych warunkach potrafił tak wiele zrobić arze wiele się nie udało panie wypływa z tego, że z lenistwa posłów czy ich jakby no i niedoceniania ważnych spraw, ale jeżeli matka przyglądamy budżety państwa dyskutowano na Sejmie ileś tam przyciągało, bo pieniądze z tej bardzo skromny kiesy Państwowej Polska się dopiero odbudowywał, ale przejść podjęto ważne decyzje o budowie Gdyni obu połączeniu Pomorza z resztą państwa obudowie różnych linii kolejowych to przecież wszystko przez Sejm przechodzi przez kolejnych ministrów no to były te różne rzeczy, których wtedy niedoceniana, bo część patrzył na to co się dzieje w sklepie co ma w domu jak jego rodzina żyje NATO, kto był odpowiedzialny na Sejm w trąb czyń ski konkludował sprawiedliwość historii może zapisze na dobro Sejmu fakt, że w przeciągu krótkiego czasu miał zaprowadzić w wielu gałęziach naszej państwowości pewien prawny porządek prof. Janusz Odziemkowski historyk UKSW bardzo dziękuję panie profesorze dziękuję państwu państwa zaproszono informacje po informacjach wracam Zwiń «

101 lat temu rozpoczęło się inauguracyjne posiedzenie Sejmu Ustawodawczego

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Simona - postać niezwykła. Rozmowa z reżyserką filmu o Simonie Kossak

Życie to za mało. Reportaże o stracie i poszukiwaniu nadziei

Poszukaj siebie na tym zdjęciu - o filmie ''W ciemności''

Edyta Bartosiewicz: Po raz pierwszy czuję swoją wartość

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL