Amerykański New Deal. Jak USA radziły sobie z kryzysem w latach 30. ?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki dzień dobry raz jeszcze wczoraj była też można, by powiedzieć jakaś ważna rocznica, którą chciałem teraz przywołać oto 4marca 1933 roku, więc 87 lat temu rozpoczął swoją prezydenturę Franklin Delano Roosevelt, a skoro Franklin Delano Roosevelt to oczywiście dla wielu z nas skojarzenie z nowym ładem modelem, który zaraz ogłosił wciągu tych 100 dni bardzo często mówimy o dajemy politykom 100 dni m.in. właśnie z powodu tej tradycji, którą Rozwiń » zapoczątkował Franklin Delano Roosevelt w ciągu pierwszych 100 dni trzeba zrobić Super ważne rzeczy one jakimś sensie na określają całą potem prezydenturę takiej osoby to był czas potwornego kryzysu do dzisiaj często nazywanego wielkim czy może nawet największym kryzysem, jaki spotkał współczesny świat jak sobie wtedy Amerykanie z tym poradzili myślę, że warto przypomnieć no bo już wszyscy dzisiaj są zgodni, że być może teraz mamy taki sam, a może nawet większy kryzys czy można sięgnąć do tamtych doświadczeń, szukając pomysłów jak z niego wychodzić oczywiście, kiedy już przyjdzie na to czas łączymy się teraz naszym kolejnym gościem jest pani prof. Cecylia Leszczyńska katedra historii gospodarczej wydział nauk ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry dzień państwo jak pani myśli czy ten kryzys właśnie, o którym już wspomniałem z lat 29 i właśnie 3334 możemy w nim szukać jakiś doświadczeń dla współczesności w tym co zaproponował Franklin Delano Roosevelta, zanim odpowiemy na te pytania to takich małych drobnych aktu Otóż pamiętajmy, że rozważa rozpoczyna swoje urzędowanie i wprowadzono była czwartym roku kryzysu prawda kryzys rozpoczął się w roku 2009. 83003. który rozpoczyna się urzędowanie nowej administracji mamy de facto dno kryzys także sytuacja jest tak jak pan wspomniał rzeczywiście bardzo trudna nasze 1 jest tak na dobrą sprawę wręcz w maju badania statystyczne pokazują, że jeszcze w marcu był stopniowy spadek na dopiero od maja 33 zaczyna się to odbicie zaczyna się to odbicie w tym momencie produktu realne jest mniej niż 40% niż w roku 2009. w tym szczycie, więc mamy te skale dane jest nieporównywalna prawdopodobnie miejmy nadzieję, że dzisiejszy, że przyszły kryzys absolutnie nie będzie tak dramatycznie ciężki jak tamten prawda tamten kryzys lat trzydziestych konsumpcja jest niższa od 30% niż w okresie przedkryzysowym no i wielka deflacja niewielka deflacja klub 20 kilku procentowa stopa bezrobocia 25% są bardzo różne szacunki mamy wielkie bankructwa banków część już była przed, a pamiętajmy, że jeszcze w czasie administracji rozwarte mamy rozwiązane bak wakacje bankowe dane są właśnie wprowadzone w marcu 3003. roku po to, ażeby nie nastąpiła kulminacja kolejnego kryzysu bankowego związanego z wycofywaniem depozytów prawda zresztą to wycofywanie depozytów trwało potem zresztą były te wakacje bankowe, żeby przerwać ten fatalny dla systemu bankowego strach tę fatalną ucieczkę od środków zdeponowanych w bankach da, więc pada pytanie czy uważamy się czegoś nauczyć czy kryzys, który nas czeka w najbliższych miesiącach jest jakikolwiek sposób porównywalne z tamtym na miejmy nadzieję, że jeżeli idzie o skalę głębokość kryzysu i to tak nie będzie Beata nie będzie natomiast, gdybyśmy mieli powiedzieć czegoś powinniśmy uczyć czegoś nauczyliśmy na niewątpliwie wielki kryzys przez to przez swoją skalę spowodował, że wszyscy się boją prawda wszyscy się boją powtórki i momencie, w którym następuje jakieś wyraźne pogorszenie koniunktury zaczyna się reakcja rządu tak w tamtym czasie reakcja rządów po 2009. roku była słaba i dlatego też współcześnie to zarządzanie kryzysem rozpoznanie mechanizmu zarażania to rozpoznanie czynników, które mało trzeba regulować aspektów 3, które trzeba regulować jest niebo lepsze prawda, więc na pewno tego nauczyliśmy się z wielkiego kryzysu, że należy w sposób poprawny właściwy zarządzać kryzysem ażeby nie doprowadzić do tak gigantycznego załamania gospodarki tak jak miało to miejsce wtedy da latach trzydziestych no ale jednocześnie każe nam znowu wrócić do pytania, które często powraca powracało również w tym kryzysie z końca roku 2008 mówi oczywiście o dacie początkowej, czyli właśnie o skalę interwencji państwa, ponieważ nowy ład kojarzy się właśnie przede wszystkim szczególnie w takiej gospodarce gospodarce amerykańskiej prawicy takiej bardzo wolnej powiedziałbym liberalnej, że wprowadzono właśnie interwencje państwa i że ta aktywna rola administracji państwa czy to w kształtowaniu polityki pieniężnej czy organizowaniu pewnego rodzaju działań o charakterze inwestycyjnym czy to jest właśnie też coś takiego do czego my mamy tylko sięgać wtedy właśnie, kiedy jest kryzys tylko wtedy państwo jest potrzebne, a w sumie, kiedy nie ma kryzysu lepiej, żeby państwo się specjalnie do gospodarki nie wtrącał czy mógłbym poprosić o taki podanie kilku przykładów co się znalazło w tym nowym ładzie co pokazywało właśnie to znaczenie interwencji państwa państwo po prostu musiało to zrobić, bo na poziomie prywatnym takie działania byłyby po prostu niemożliwe oczywiście pamiętajmy tylko czy może, że moment, w którym stany Zjednoczone świat wchodzą prezes jest zdominowany przez świat wolnorynkowy prawda z tego punktu widzenia nie porównujmy tego ZUS czasem współczesnych ludzi jednak udział wydatków publicznych PKB tory są ciągle bardzo duże duże kwoty wtedy po prostu tego państwa w gospodarce przejmie amerykański był bardzo na atak i na pana pytanie o działania o ten interwencjonizm on był u wielu wielu poziomowi wielu dziedziną, by przede wszystkim za gigantyczne jest to jego skala prawda w ciągu tych studni w zasadzie każdej dziedziny życia wprowadza się regulacje nowe regulacje mające ustabilizować uspokoić niektórzy mówią, że Roosevelt to co zrobił Roosevelt oponował cha start, bo wcześniej podejmowane działania rządu Ubera praw interesów uważa były niekoniecznie spójne co zrobił pół przepraszam różne po pierwsze mamy pr.bank. pr.bank. które właśnie stabilizować system bankowy to nie dzieje się od razu, ale ma zapobiec tym temu odpływowi depozytów to co jest ważne szalenie ważne wprowadza się ochrony depozytu prawda my to już mamy współcześnie natomiast wyobraźmy sobie, że kiedy obchodzono wielki kryzys w stanach i w wielu krajach nie było czegoś takiego jak gwarancja depozytu i każdy szok bankowy powodował od osób wycofywanie środków gigantyczną ustawodawstwo dotyczące rolnictwa mające ustabilizować ceny i także ci farmerzy nie będących weszli na skraju wytrzymałości tak nie wyprzedawali ziemi i zyskali jakiś oddech postaci na stabilizacji przychodów ze sprzedaży cały pakiet ustaw uzdrawiający krajowy przemysł tutaj chodziło przede wszystkim o to, żeby zatrzymać redukcję zatrudnienia na postępowania przez chwilę uchwala rada, a teraz należało spróbować no i wyjść do przodu ta płaca minimalna to był przecież nieprawdopodobne zmiana po wprowadzenie płacy minimalnej albo za chwilę się odbędzie 3005. roku cały pakiet 6 siły tak mamy wielki program inwestycyjny słynna Dolina rzeki Hennessy wielka wielka pora projekt roboty publiczne, którym zatrudniono kilkaset tysięcy młodych mężczyzn właśnie po to, ażeby mieli oni z tym jakiekolwiek dochody z zatrudnienia zaczęto regulować rynek kapitałowy giełda brak przepisy przepisy przepisy, które miały tę giełdę znowu jakoś okiełznać ustabilizować wreszcie słynne dewaluacja dolara prawda konfiskata złota oznacza Amerykanie musieli przestać handlować złotem tak jak to wcześniej siedziało i tak jak mówił Roosevelt no to, czego należało przestać się bać to strach strach był wcześniej realizujący ta cała ten cały projekt, który zaczęto realizować no to właśnie miał przede wszystkim okiełznać strach i też swoistą nadzieje prawda nadzieję, że będzie lepiej są te słynne pogadanki rozwali będzie on przez kontakty rozmawiając czy komunikujące obywatelom przez radę co mnie, że administracja starał się właśnie dać nadzieję i opanować czy wyjść z tego analizującego wszystkich strachu to co często się mówi jest szalenie ważne w okresie takim kryzysowym jest potrzebna jakaś mobilizacja nie tylko administracji Państwowej, ale również obywateli to jest właśnie kwestia zaufania czy te czy prezydentowi Rooseveltowi Amerykanie no jednak właśnie chyba nie przyzwyczajeni do takiej obecności państwa w gospodarce czy oni zaufali na, tyle że rzeczywiście udawało mu się te liczne przepisy wprowadzić czy jednak no spotykał się też z opozycją polityczną Polity opozycją tych kręgów przemysłowych mówiąc krótko co takiego było w tych w tych pomysłach Roosevelta w nim samym może w jego sposobie komunikacji, że ludzie mu na tyle zaufali, że w ogóle udało się przeprowadzić tak to jest rzecz szalenie istotna prawda, że prezydent służbę bardzo wszyscy szybko zyskał sympatię swoich obywateli prawda kilka miesięcy po wdrożeniu nowego programu prasie, ale też biznesie zaczęły pojawiać się wręcz pean na część prezydent typu kochamy go podziwiamy bierzemy niech Bóg błogosławi chroni dobro mieszkańców chroni nasz kraj przez długi, czas więc ta pierwsza reakcja była zdecydowanie pozytywne nawet wielki biznes, który za chwilę zacznie krytykować prezydenta w tej pierwszej fazie będzie to wiedziałabym na zdecydowanie za guru amerykańskiego biznesu Henry Ford prawda również tutaj będzie tonował ewentualnie rzadko pojawiające się głosy krytyczne, ale generalnie możemy powiedzieć jako pierwsza pierwsza w Polsce prezydenta jest rzeczywiście pozytywna natomiast w drugiej fazie zaczyna się zaczynają się od właściwie 3005. roku na pewno zaczynają się konflikt tak, dlatego że ten program rozwoju ta jednak bardzo mocno ingeruje przekonania czy też zasadę świętą zasadę no właśnie mieszania się państwa zbyt daleko to co się dzieje w przedsiębiorstwie i od roku 3004. zaczynają się lepiej, a późniejszym czasie coraz bardziej krytyczne w stosunku do administracji rządowej głosy głosy właśnie płynące z wielkiego biznesu, że to państwo chce regulować płace państwo chce narzucać to, żeby firmy organizowały związki zawodowe, że jednak ta polityka fiskalna idzie zbyt daleko prawda itd. tak dalej, więc tutaj ta pierwsza powiedziałabym koegzystencja korzystne zamienia się w tym okresie od 34, ale na pewno 3530 się właśnie już takie po takie tak jest takie napięcia taktyki napięcia ona zresztą powodują, że na różnych zacznie być odbierane czy postrzeganą troszkę gorzej, ale świat pracy czy cieczy szeroko pojęta opinia publiczna niewątpliwie przez cały czas przyjmuje czy akceptuje co robi prezydent złoty no właśnie, ale czy to jest taki tu wrócę do tego pytania jak powiedziałem dyskusji toczącej się właściwie od tamtego czasu czy to wszystko po powinno być zrobione i sprawdza się właśnie w czasach takiego nieprawdopodobnego tąpnięcia apotem należy jednak no wycofać się tej polityki interwencjonizmu zostawić jak najwięcej w gospodarce wolności, bo to jednak się potem w historii Stanów zjednoczonych wydarzyło jak ja sobie przypomnę chociażby czasy prezydentury Ronalda Reagana jego powiedzenia, które pewnie dzisiaj trudne byłyby nawet może Trumpowi do powiedzenia typu jeśli ktoś jest biedny to jest jego wina tak czy czy to jest właśnie także, żebyśmy pamiętali, że taki nowy ład, jeżeli się teraz pojawić czy AAA nawet ten termin już się pojawił w debacie publicznej, że potrzebne coś w rodzaju nowego ładu czy to jest coś takiego co pani proponowała jako receptę właśnie na wychodzenie z kryzysu ani na pomysł na życie w ogóle no i niewątpliwie tak pamiętajmy zresztą że, gdybyśmy znajdowali się do historii to administracja lusterka wycofuje się plan na lata 3738 wycofuje się, że takiego bardzo daleko idącego regulowania tej gospodarki zdaniem niektórych to powoduje lekką recesję podobno tak, że było to niewłaściwe niewłaściwym momencie tak naprawdę stany Zjednoczone wyszły z kryzysu to znaczy odtworzono produkcję na poziomie przedkryzysowym dopiero za sprawą przygotowań do drugiej wojny światowej, ale mam tutaj ten wielki plac oczyszczony z takim symbolem prawda jest takim symbolem ducha tym straszakiem też, że bezczynność, a przyglądanie się brak reakcji może powodować na bardzo niekorzystnych warunkach do, zwłaszcza w skali międzynarodowej, bo tamten prezes przecież był wędrował z Europy do stanu potem ze Stanów Europy to nie jest tak rząd rozgrywał się w stanach Zjednoczonych i rzeczywiście później było to przekonanie, że to państwo powinno wycofać się na określone pozycje tak właściwie gospodarki rynkowej, bo rzeczywiście wtedy jest dosyć trudne, bo w tym sensie, że przecież jakoś do tego przeznaczonych dają prawda i to nie interweniowania, która jest właściwie doby kryzysu, a nie powinna być w takiej skali obecne w okresie normalnej koniunktury, więc to jest jak mówił, że tak prawda, że interwencja, która jest permanentna niestety jest często zawodne i ona powinna być obliczona właśnie na kryzys, a tylko rzeczywistość pokazuje często już samo wycofywanie się tego państwa wtedy ono już bardzo mocno oznaczało regulować gospodarkę na na razie tak właśnie w gospodarkę na jakieś tąpnięcie prawda, więc to jest oczywiście problem sam sobie jak to zrobić, żeby wychodzenie wycofywania się państwa z tym, że z tego uregulowania popytu globalnego czy też regulowania podaży tak jak w tej chwili się o tym, również obity itd. to nie skutkowało tym ażeby no i gospodarka nie weszła znowu jakieś kłopoty prawda, więc na poziomie no bardzo praktycznym ta natomiast pytanie jak to zrobić, żeby na nie spowodować ponownie problemu tak, bo rzeczywistość pokazała również była bardzo pięknie dziękuje za wszystkich zachęcam, żeby sięgać do historii, bo nawet jeśli nie ma w niej wszystkich odpowiedzi na pytania współczesności to na pewno część przynajmniej można znaleźć piękne dziękuję pani Cecylia Leszczyńska, a zdrada historia no właśnie, ale warto czasami z niej skorzystać jako tzw. nauczycielki życia, gdy dziękuję za rozmowę dzięki informacji TOK FM Zwiń «

Amerykański New Deal. Jak USA radziły sobie z kryzysem w latach 30. ?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WEEKENDOWY PORANEK - MACIEJ ZAKROCKI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 12:00

Najnowsze Podcasty

Profesor Andrzej Rychard nie ma wątpliwości, po co władzy nauka. ''Władza chce budować nowe elity''

Tydzień debat klimatycznych. Co proponują partie?

Sobotni seans: Kino w Radoliszkach. Jak wypada "Znachor" po nowemu? (Gość: Artur Barciś)

Ostatni Dzwonek. Rzecznicy polskiej szkoły o jej problemach

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL