Mikołaj Iwański: MKiDN tą tarczą się odgania od artystów

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

kultura osobista dobry wieczór przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska gościem kultura osobista jest Mikołaj Iwański ekonomista nauczyciel akademicki kierownik zakładu historii i teorii sztuki Kolegium sztuk wizualnych Akademii sztuki w Szczecinie witam serdecznie z mojej rodziny, aby dzisiaj także jako przedstawiciel obywatelskiego forum sztuki współczesnej łączymy się przez telefon takie czasy nastały, że musimy zachowywać ten dystans i tak dystans jest, bo my w Warszawie pan Rozwiń » Mikołaj w Szczecinie proszę powiedzieć na początku takie pytanie, które wszystkim gościom zadajemy jak sobie pan radzi w tym czasie kwarantanny to znaczy ja sobie radę świetnie problem w tym, że mam dwuletnią córkę, która codziennie domaga się spacerów i musimy trochę powiedziałbym łamać prawo albo uczyć małą nieposłuszeństwa obywatelskiego codziennie jak do tego lasu się udać także radzimy sobie, ale nie nie ma zamkniętych lasów w Szczecinie na mińskiej Lasek oba są otwarte pozostały lasy są zamknięte oczywiście bardzo uczelnia ja pamiętam jak rozmawialiśmy kilka tygodni temu sytuacji sztuki współczesnej w Polsce i nominacji Piotra Bernatowicza na szefa Warszawskiego centrum sztuki współczesnej wydaje się, jakby to było zupełnie inne rzeczywistości tamta rzeczywistość sprzed kilku tygodni no i ta dzisiejsza pytałam jak pan sobie radził w czasie kwarantanny jak sobie radzi z pandemią sztuka współczesna w Polsce może artyści bardzo się zmobilizowali oni faktycznie są bardzo czujni potrafią szybko reagować powstało trochę inicjatywy bardzo szybko zresztą środowisko przemysł, który go częścią jestem zabrało się do pisania oświadczeń stanowisk do projektowania tak naprawdę rozwiązań nad na ten czas tak myślę, że artyści daliście bardzo dużo, czyli nie zapanował marazm i paraliż związany z niepokojem dotyczącym przyszłości zdecydowanie nieco więcej artyści zaczęli o wiele bardziej myśleć w kategoriach takich wspólnotowych tutaj ten indywidualizm trzeba na drugi plan także to jest bardzo pozytywna no właśnie, bo wspomniał pan artystów, którzy po wybuchu pandemii podobnie jak wiele innych zresztą grup społecznych znaleźli się w bardzo ciężkiej też sytuacji zawodowej ma pan takie poczucie, że cięższe niż inni to znaczy trudno tutaj stopniować naprawdę wiele branż wiele zawodów wiele osób jest pani nie wie co będzie za tydzień za miesiąc i ja nie mam to częsta sytuacja, ale wielu artystom naprawdę bardzo trudno jak rozmawiam z moimi kolegami, którzy dotychczas sprzedawali ciasta czy galerie galeria jeździł na targi wszystko zostało zamrożone należności te tak naprawdę musieli galeria zamknąć, bo Polski rynek sztuki istnieje, więc jedyną możliwością sprzedaży były były targi to się skończyło podobnie rzecz wygląda muzykami, którzy jedno muszą po prostu siedzieć w domu i ćwiczyć na instrumentach aktorzy mają odwołane próby mogą tylko uczyć się tak przygotowywać rolę po prostu samodzielnie wydarzyło się coś, czego wobec, czego wszyscy też trochę bezbronni, ale pomału jakich jakiejś osoby na walkę z tą sytuacją w Polsce zaczynają wyłaniać i tych sposobach porozmawiajmy może może powie trochę optymizmem na początek pytanie o oto co robi w tej sytuacji ministerstwo kultury w jaki sposób zareagował stworzyło pakiet antykryzysowy to jest pana zdaniem rozwiązanie wystarczające, żeby pomóc twórcom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji to znaczy ja bardzo się cieszę, że ministerstwo kultury zauważyło tę sytuację, ale myślę tak, że to rozwiązanie dalece niewystarczające zrobiono po bardzo mało znana niezwykle mało przeznaczono około 20 000 000zł na program kultury cyfrowej kultury kultury w internecie 5 000 000 na zapomogi dla artystów to bardzo mało, bo przypomnijmy zwami państwo dysponuje, jaką kwotą około 250270 000 000 rocznie na projekty artystyczne w tym momencie przeznaczono mniej niż 10% tej kwoty na doraźną sytuacja tutaj można było zrobić zdecydowanie więcej jakiegoś powodu tej woli takiej energii rozpoznania mutacja głosu zabrakło z jakiego powodu pana zdaniem ja bym nie chciał tej Solidarność, jaką psychologię, ale muszą wydaje ministerstwo jest chyba nie wie na czym polega epidemia, jakie to będzie miało skutki dla sektora kultury, bo nawet, gdyby dzisiaj kwarantanna skończyła nawet gdyby dzisiaj wszyscy wyzdrowieli to branża kulturalna będzie wychodzić z tej sytuacji przez jeszcze wiele wiele miesięcy zostały przerwane bardzo długie projekty prawa tymi projektami została przerwana praca nad spektaklami została przerwana praca uczenie na uczelniach artystycznych opracowane dyplomy nie wiem od zatrzymane produkcje filmowe tak naprawdę wszystko stanęło uruchomienie tego ponownie po są długie ciężkie miesiące i to tam nie będzie łatwo nie będzie ministerstwo ma ma tego świadomość to jest taka opinia, że ministerstwo zawsze pada się oddania nadal jest kupno tutaj chyba też czasem to wyszło szczerze mówiąc, ponieważ jak popatrzymy na przykłady innych kraju to tamta akcja była błyskawiczna artyści mieszkający z dnia otrzymali błyskawicznie naprawdę błyskawicznie w ciągu kilku dni tam zapomogę w wysokości 5000EUR i tam nic, jakby nie powoływał żadnych komisji weryfikował kazał składać wielkich wniosków po prostu uznano natychmiast trzeba ludziom pomóc im po prostu ta pomoc osób szybko do nich trafiła uda znowu jest takie myślenie biurokratyczna takiej nie wiem jakiś carskiej biurokracji musimy wyprodukować mnóstwo dokumentów ktoś musi ocenić one muszą odnawiać i potem za wiele miesięcy może ten artysta dostanie przelew mówimy o kwocie 20 000 000zł co realnie pana zdaniem można za te pieniądze w sieci zrobić to nasze 15 minut idzie dla podmiotów na realizowanie projektów związanych z kulturą sieci 5 000 000 idzie na stypendia jeśli stypendia stypendia kryzysowe rozumiem, o co ustanawia specjalne stypendia kresowe są stypendia socjalne, których po, gdzie mógł to podniesiono takie stypendium wynosi około 3000zł brutto jest jednorazowe na to gdzie 5 000 000, czyli to jakiś 1600 stypendium plus minus artystów w Polsce naprawdę więcej i potrzebują pomocy jednorazowej, ale ale w jaki sposób stałego osób, ale co pozwoli pochód przez cały okres jakoś funkcjonować przeżyć natomiast 15 000 000 na kulturę cyfrową po euro to nie jest dużo, tym bardziej że wiele instytucji nie ma też możliwości produkowania tego typu projektów, bo do tego trzeba zaangażować ludzi mieć mieć przygotowane zostały przygotowane i wysoką kulturę organizacyjną taki sprzęt również w tym oczywiście mnóstwo sprzętu także, zachowując zasady kształtowania społecznego tych projektów dużo nie da się ze można zrobić jakiś koncert po prostu pojedyncza nie można nie mowa w willi realizować dziękuję spektakle można wrzucić książki w formie e-booków uprawnionymi prawami autorskimi do sieci, ale ilość projektów jest bardzo ograniczona, czyli tak naprawdę kropla w morzu potrzeb Mikołaj Iwański jest gościem kultury osobistej rozmawiamy o tym jak wspierać twórców w dobie pandemii w Polsce albo jak się ich nie wspiera za chwilę wracamy do naszej rozmowy teraz czas na informacje w radiu TOK FM dobry wieczór raz jeszcze przed mikrofonem Marta Perchuć Burzyńska gościem kultury osobistej jest Mikołaj Iwański ekonomista nauczyciel akademicki kierownik zakładu historii i teorii sztuki Kolegium sztuk wizualnych Akademii sztuki w Szczecinie dzisiaj także jako przedstawiciel obywatelskiego forum sztuki współczesnej rozmawiamy o sytuacji twórców w dobie pandemii pakiet kultura w sieci to jest nowy program Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego skierowane do artystów o tym, właśnie programie rozmawiamy budżet wynosi 20 000 000zł 5 000 000zł z tych 20 ma pójść na stypendia, a 15 000 000zł dla podmiotów szerszych, kto będzie decydował o tym kto te pieniądze dostanie czy wiadomo, kto będzie zasiadał w komisjach jak nam przydała się ten program i tam jest tego typu układ jest kilku dyrektorów departamentów plus dyrektor gabinetu ministra, czyli 3 urzędników ustawę urzędników lub polityk szczerze mówiąc nie wiem czy takie grono w stanie ocenić merytorycznie i tutaj ta ocena komisyjne moim zdaniem całkowicie niepotrzebna tak naprawdę powinna powinien to być mechaniczny system jeśli ktoś spełnia warunki złożył komplet dokumentów powinna być pieczątka jakiegoś pamiętnego urzędnika, mówi że oka i powinno dojść do wypłaty w tym momencie jeszcze program nie został nie są wykonane do końca nabór z tego co wiem on będzie trwał miesiąc potem 2 miesiące na ocena potem wiadomo, że ocena zawsze się przedłuża w przypadku ministerstwa kultury, więc możemy liczyć na 4 miesiące artyści dostaną przelewy no właśnie to nie jest zbyt odległy termin, kiedy wiele osób tej pomocy potrzebuje już o tym, że to kompletnie bez sensu to zrobimy kompletny pochowania po prostu pomocy, tym bardziej że artyści mają bardzo wyraźne potrzebne jako obywatelskie forum zapisaliśmy takie stanowisko, gdzie w punktach pisaliśmy tak naprawdę co jest potrzebne, czyli poprzedniej chociażby natychmiastowe objęcie wszystkich artystów freelancerów ubezpieczeniem zdrowotnym, bo oni czas, bo nie mają, o co chodzi chodzi o to, że jeśli dostaną tej gorączki kaszlu po prostu bali się iść po pomoc o szpitalach do przychodni, bojąc się, że potem będą musieli za to zapłacić to jest zaś do zrobienia tak naprawdę ograniczeń konieczne jest zwolnienie artystów często za prawą nogą wiadomo, że nie będą w stanie płacić przestępca to żaden samorząd niestety do tego się nie pierwsze konieczne jest zrobienie przeglądu projektów jamie w rzucie Adama Mickiewicza w ministerstwie kultury i przesunięcie środków z tych projektów, które nie mogą być realizowane w tym roku coś, jakby całkowicie jasne na bezpośrednią pomoc na artystów jak tutaj te działania narzędzia są w rękach ministerstwa kultury tylko w budżecie nie potraktował tego poważnie, żeby zrobić, bo to wykorzystać no jak się okazuje ministerstwo kultury nie tylko twórców chce wspomagać twierdzi, że muszę o tym, powiedzieć teraz w naszej rozmowie, bo ta informacja rzeczywiście mnie zaskoczyła nie wiem nawet jego czasownika użyć mianowicie ministerstwo kultury w tej dobie pandemii w tym całym kryzysie, jaki mamy twierdzi, że uzasadnioną inicjatywą jest przywrócenie prezydentowi łańcucha przynależnego wielkiemu mistrzowi tzw. klejnotu Rzeczypospolitej nie wiem czy pan o tym, słyszał taki, a tak dla Rzeczpospolitej, bo nie wiem czy słuchaczy słyszeli no stworzenie kopii tego zabytku tak, by prezydent mógł go nosić jak rozumiem podczas ważnych uroczystości to jest wydatek rzędu kilku milionów złotych i dziś, kiedy szaleje Korona wirus, kiedy twórcy znaleźli się na bruku minister kultury popiera właśnie pomysł, żeby prezydentowi ten łańcuch przywrócić tak jak projekt organizuje się z ministrem uważam, że tylko najbardziej prestiżowe najbardziej poważane zawody i stanowiska wykorzystują potrzebują służbowej minuta myślę, że prezydentowi absolutnie się to należy to więcej prezydent, solidaryzując się z narodem, który przeżywa kryzys powinien mieć to kopia zrobioną tylko oni to Baku myślę, że to byłby najlepszy symbol po prostu sytuacje, które się znaleźliśmy czuję też w kościach chyba kilku moich kolegów artystów zaproponuje zrobienie takiej kupił trochę tańszych odpowiednikach także tutaj stoimy po stronie ministra decydowania czekamy w takim razie na propozycję artystów bez nich świat byłby na pewno o wiele o wiele smutniejszy i ja jeszcze chciałbym wrócić do tej pomocy twórcą, bo jako obywatelskie forum sztuki współczesnej wiem, że apelujecie do prezydenta Bytomia Mariusza Wołosza do Krystyna Jankowiak martwicy dyrektor bytomskiego centrum kultury o nie rozwiązywanie umów cywilnoprawnych z pracownikami CSW Kronika w Bytomiu, dlaczego akurat sytuacja pracowników współpracowników tej instytucji jest jest dla was tak ważna czy może pan przybliży działalność rolę w ogóle CW naczelną gra w 2 Kronika jest 1 z najważniejszych galerii w Polsce też mała galeria w małym budżetem, która pełni trudną do przecenienia rolę w Polskim świecie sztuki ma 1 z najciekawszych najważniejszych po prostu instytucji wystawienniczych, które jest częścią bytomskiego centrum kultury, gdzie radca prawny uznał, że należy zawiesić działalność merytoryczną w związku z tym nie można odnowić umów-zleceń, które na, których jakiegoś powodu pracowali członkowie zespołu, ale część członków zespołu, bo Morskiego zespołu galerii ma tutaj doszliśmy do jakiej takiej zupełnej paranoi, ponieważ minister kultury wydaje rozporządzenia, gdzie mówi o wstrzymaniu działalności natomiast dyrektorzy i zatrudniani przez nich prawnicy czytają to w sposób jakiś zupełnie fantastycznie uznając, że nie wolno nic merytorycznie robi to oczywiście kompletną bzdurą na ich wykorzystują ten fakt do dokonywania oszczędności na pracownikach, którzy pracują na umowach śmieciowych tutaj chodzi o niewielką część zespołu o kilka osób natomiast doskonale zdajemy sprawę rzecznik taka praktyka się upowszechni to dotknie tak naprawdę wszystkich instytucji kultury, gdzie ilość osób pracujących na umowach śmieciowych sposób porażająco dla części wynika ze specyfiki pracy części po prostu taki tekst nowej kultury po prostu oszczędności i tutaj może czekać ludzie kultury pracowników kultury naszych kolegów koleżanki Armagedon także reagujemy tutaj bardzo ostro solidaryzujemy się z pracownikami kroniki mamy nadzieję, że ta po prostu absurdalna interpretacja rozporządzenia ministra kultury zostanie zwrócona do kosza te umowy zostaną przedłużona jak by przywołam takie stanowisko niemieckich artystów, którzy wydają taki start ma gdzie było dosyć fajnie takie fajne hasło użyte wszystko odwołać wszystko przez nich zapłacić tylko w ten sposób faktor kultury instytucje kultury mogą przetrwać okres kryzysu, ponieważ odtworzenie powiązań projektu współpracownikami odtworzenia możliwości ich do pracy i zaangażowania się nowe projekty jest możliwe tylko wtedy jeśli instytucje po prostu będą realizować swoje zobowiązania finansowe wobec nich oczywiście zobowiązania stanowią pewien procent budżetów projektów natomiast absolutnie nie możemy tych ludzi zostawić, ale sam samymi nie możemy pozwolić na to, żeby dyrektorzy instytucji zabili przepraszam za określenie dziadowskie oszczędności kosztem najcenniejszych pracowników wobec tych ludzi na umowach śmieciowych instytucja naprawdę stoją wzmożonej pracy merytorycznej szerzej ją obawiam, że jako obywatelskie forum sztuki współczesnej będziecie mieli bardzo dużo podobnych przypadków już niebawem, w których trzeba będzie interweniować, bo wiadomo, że dyrektorzy wielu instytucji także zmniejszają pensje swoim pracownikom wiadomo pensje w sektorze kultury od lat są bardzo niskie to jest w ogóle zgodne z prawem to znaczy dyrektorzy mają możliwość manipulowania wielkością tych państw Francji oczywiście są tragicznie niskie, a i tak naprawdę poziom zarobków w instytucjach kultury sztuki najczęściej wyznacza płaca minimalna będziemy monitorować wszystkie z tych przypadków będziemy starać się nagłaśnia na szczęście na co nie mamy żadnych oczywiście narzędzi twardych nie możemy nikogo zmusić pana jako obywatelskie forum potrafimy zrobić nadać widoczność pewną sprawą, by wywołać presję i mamy nadzieję, że będzie w wielu przypadkach skuteczna, że nie będzie po prostu przyzwolenia na oszczędzanie na pracownika dobrze jak to jest czy twórcy często mogą liczyć na pomoc ze strony samorządów np. jak wygląda sytuacja w Szczecinie gdzie, gdzie pan mieszka w Szczecinie dosyć szybko zareagował na błędach zakazano do tej stan wody od niedawna tutaj urząd miasta zareagował szybko wprowadził taki program, gdzie 323 000 idzie na projekty i stypendia dodatkowo Trafostacja sztuki zarządzana właśnie przez byłego dyrektora kroniki Stanisława róg się jest operatorem takiego małego programu na kulturę cyfrową i wprowadzono ten program dosyć szybko oni, w jakich zasadach wymaga oczywiście ostrzeżenia wymaga uwzględnienia kwestii czynszowych, ale zrobiono po jeszcze pod koniec marca Warszawa na podniesienie wprowadziła takiego programu wiem, że w Poznaniu też swoją dyskusja nawet tutaj samorządowcy odpowiadają za dużą część instytucji kultury tak naprawdę większość budżetu kultury płynie przez samorządy nieco ministerstwo kultury i od samorządów na samorządach spoczywa bardzo duża odpowiedzialność za funkcjonowanie tych instytucji przede wszystkim za funkcjonowanie ratowników inny ich bezpieczeństwo mam nadzieję, że postępują prezydenci miast będą szybko się budzić będą nawzajem od siebie po prostu wpisywać dobre praktyki my też, że będzie po prostu świadomość tego, że programy mogą być dania tutaj samo przesuwanie środków to jeszcze za mało trzeba niestety trochę dołożyć trzeba absolutnie bądź artystów scen są za pracownika firmy warunki negocjowane na gdzież tam na horyzoncie cały czas pojawia się ustawa o statusie artysty zawodowego, a przygotowana przez ministerstwo kultury nadal tej ustawy nie ma to to źle czy dobrze to znaczy częściowo dobrze, ponieważ ustawa wprowadza bardzo takie możliwość bardzo taki totalitarny kole mechanizmów znanych epok, które minęły to jest oczywiście bardzo zła natomiast dobrze wychowane na złotego w ustawie dyskutować, że w momencie, kiedy przyspiesza legislacja, kiedy pewne rzeczy są możliwe możemy bardzo szybko wyjaśni po tej ustawie należy poprawić tutaj Wola polityczna zniknęła natomiast problem zniknął artyści absolutnie dalej wymagają ubezpieczenia i ten problem jakakolwiek władza nie była musi w najbliższych latach załatwić jeszcze 1 kwestię chciałam poruszyć bowiem, że pan od lat walczy o zmianę w ściągalności opłaty reprograficznej dla mnie brzmi to dość tajemniczo czy mógłby najpierw pan wytłumaczyć co to jest za opłata i czy gdyby była ściągana to czy toby coś dobrego przyniosło tak ta nazwa faktycznie odstraszają opłaty reprograficzne opłaty od czystych nośników urządzeń do odtwarzania nagrywania, która od bardzo wielu lat od 1,5 dekady po prostu nie jest nowelizowana to znaczy państwo pobiera opłatę za kasety wideo kasety magnetofonowe płyty CD niestety za nic więcej nie pobiera za tą halą Nova elektronika stanowi bardzo mocno zżyliśmy pobiera w tym momencie około 30 000 000 na pewno, gdyby opłaty naliczyć poprawnie byłoby to ponad 300 000 000 to są pieniądze którymi artyści wspierają producentów dystrybutorów elektroniki myślę, że czas zakończyć ten okres filantropi takiej bez wolnej zostanę testów należy po prostu poprawnie naliczyć opłatę i podzielić ją między organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi tak jak gwarantuje ustawa oraz drugiej części przekazać ją na bezpośrednie wsparcie artystów na ubezpieczenia i to jest rzecz, która absolutnie, bo musi być zrobiona i można zapewnić bezpieczeństwo socjalne ubezpieczenia artystą bez sięgania do budżetu państwa po prostu, sięgając do kieszeni tych, którzy na co dzień korzystają z pracy artystów i do kogo można w tej sprawie apelować absolutnie do miejsca kultury Piotr Gliński cokolwiek bym o nim myślał mówiąc były pierwszymi, którzy poważnie rozważa możliwość znowelizowania tej opłaty i tutaj chciałbym zaapelować do ministra, żeby nie znacie tej odwagi, żeby po prostu dokończył, ponieważ w tym momencie lepiej niż jeszcze kryzysu identycznego naprawdę takie rzeczy można bardzo szybko załatwić jedno od strony teoretycznej strony projektu to w większości gotowe w ciągu kilku dni pracy ministra można rozwiązać bardzo poważny problem można po prostu finansować potrzeby socjalne ubezpieczeniowe artystów pieniędzmi tych, którzy korzystają z praw liczymy w takim razie, że ten apel zostanie wysłuchany liczymy na na mądre działania ministerstwa kultury i na to, że nie zapomni o tym, że twórcy naprawdę znaleźli się w bardzo bardzo trudnej sytuacji bardzo dziękuję za to spotkanie telefoniczne mam nadzieję, że do zobaczenia w lepszych czasach zdrowia oczywiście życie dziękuję bardzo, Mikołaj Iwański ekonomista nauczyciel akademicki kierownik zakładu historii i teorii sztuki Kolegium sztuk wizualnych Akademii sztuki w Szczecinie także przedstawiciele obywatelskiego forum sztuki współczesnej był gościem kultury osobistej do usłyszenia zasadzenia Zwiń «

Mikołaj Iwański: MKiDN tą tarczą się odgania od artystów

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: KULTURA OSOBISTA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 21:00

Najnowsze Podcasty

Kaczyński tęskni za Tuskiem

Samochody elektryczne w Norwegii, olej roślinny w motoryzacji i Voltswagen

Rudzińska-Bluszcz: Rozprawa w TK to był spektakl rozpisany na role. Wyrok niestety też nie będzie zaskoczeniem

Zbigniew Ziobro cofa w rozwoju i szeryfuje. Na przykład w sprawie aresztów tymczasowych

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL