Gwiezdne Wojny toczone w prawdziwej rzeczywistości lat 80.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór Radia TOK FM dawno dawno temu w odległej galaktyce dobro walczy ze złem jasna strona mocy z imperium zła Gwiezdne wojny opanowują masową wyobraźnię stają się popkulturowym fenomenem był aktor teraz prezydent także ulega tej filmowej fascynacji jasno definiuje geopolityczną rzeczywistość jest wolny świat jest imperium zła znane też jako związek radziecki Ronald Reagan to zdecydowany antykomunista krytyk polityki odprężenia w stosunkach z Moskwą zwolennik hasła, Rozwiń » jeżeli chcesz pokoju szykuj się do wojny poprzednik Reagana Jimmy Carter uchodził za mięczaka Regan pozuje na twardego faceta chce strategii wykańczania komunizmu przyspieszenie jego agonii od pewnego czasu wiadomo, że związek socjalistycznych republik radzieckich to kolos na glinianych nogach doradzający prezydentowi prof. Pipes raportuje model stalinowski stoi w chwili obecnej w obliczu głębokiego kryzysu wywołanego niepowodzeniami gospodarczymi trudnościami spowodowanymi przesadną ekspansją Moskwa tkwi w Afganistanie i ledwo dyszy rękawicy, którą życie Rega nie będzie w stanie podnieść antykomunistyczna krucjata jest szeroko zakrojona wyścig zbrojeń, które Ameryka wygrywa i finansowej technologicznie blokada gospodarcza Sowietów i ofensywa dyplomatyczna podług zasady pomagamy wrogą naszego wroga wisienką na tym torcie są Gwiezdne wojny program obrony antybalistycznej wkraczający w przestrzeń kosmiczną Regan ogłasza swoją wizję w telewizyjnym orędziu do narodu niech moc będzie ze Stanami Zjednoczonymi jest 23marca 1983 roku wieczór Radia TOK FM jest nam już dr Marcin Petelski Instytut amerykanistyki i studiów polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego dobry wieczór panie doktorze dobry wieczór będziemy rozmawiać dzisiaj o Gwiezdnych wojnach ale zanim dojdziemy do Gwiezdnych wojen ogłoszonych w 1983 roku to chciałabym przez chwilę porozmawiać o historii stosunków amerykańsko radzieckich po drugiej wojnie światowej, a od doktryny zmasowanego odwetu czyli gdyby związek radziecki zaatakował stany Zjednoczone miał odpowiedzieć totalnie nalotami z użyciem bomb jądrowych przez rozmaite inne doktryny np. elastycznego powstrzymywania aż po odprężenie to w latach siedemdziesiątych i dojść do najbardziej nas dziś interesujących lat osiemdziesiątych, kiedy to Ronald Reagan stwierdził, że polityka odprężenia nie zadziałała trzeba ją zmienić 180 stopni tak jest jest zawsze pytaniem takim przed tym stają historycy jakimś stopniu jednostka kształtuje historie rzeczywiste jakimś stopniu jest wyrazem czasu na ogół jest chyba także oczywiście ta jednostka ma możliwość wpływania kształtowania rzeczywistości, jeżeli jej poglądy przekonania albo sami ten wielki nie polityka ta linia polityki, którą chce realizować reprezentuje czy dobrze współgra z epoką tak było w wypadku Ronalda Reagana czy był polityk, który zwyciężył w wyborach prezydenckich po dekadzie trudne niesłychanie trudnej dla Stanów zjednoczonych on można powiedzieć tak, nawiązując do pani powiedziała obiecywał im powrót do czasów Amerykanom powrót do czasu, kiedy stany Zjednoczone były mocarstwem i był czas niekwestionowane za chwilę może bowiem w kontekście lat siedemdziesiątych, ale te pani proponuje zacznijmy od tego jak wyglądały stosunki amerykańsko Radzieckim w ogóle w okresie zimno wojennym to nigdy nie były stosunki ład znaczy może powiedzmy krótko, kiedy powstało takie państwa związek radziecki to on w stanach Zjednoczonych, bo kwestionowane co do samej swojej istoty, jakie Rosja radziecka później związek radziecki, dlatego że dla Amerykanów model radziecki model rozwoju gospodarczego model politycznie był absolutnie nieakceptowalne stąd też w okresie międzywojennym od powstania Rosji radzieckiej klasie później przekształciła formalnie związek radziecki aż do objęcia władzy przez Franklina Roosevelta samo widoczne w ogóle nie utrzymywały stosunków dyplomatycznych ZSRR podobnie jak po drugiej wojnie światowej z komunistycznymi Chinami Roosevelt będąc politykiem pragmatycznym, ale też działają nieco innych warunkach postanowił po objęciu władzy te stosunki dyplomatyczne nawiązać one zostały znormalizowane też przecież nie były bliskie, że w okresie drugiej wojny światowej sytuacja zmieniła się radykalnie, dlatego że stany Zjednoczone zobaczył w związku Radzieckim partnera, z którym można walczyć przeciwko Hitlerowi i szerzej przeciwko państwom osi, czyli Niemcom hitlerowskim Włochom Japonii i lata 194145 też okres bardzo bliskich stosunków między Waszyngtonem, a Waszyngtonem Rozwadowski Waszyngtonem rządzonym przez ekipę Franklina Delano Roosevelta, a związkiem Radzieckim czterdziesty piąty rok kładzie kres w pewnym sensie no może być tak też oczywiście pogłębia ten kryzys stosunków między między Moskwą Waszyngtonem najbliższych latach po czterdziestym piątym roku już wiadomo, że kiedy kończy się wojna zaczynają się problem, dlatego że bo wspólny wróg pokonany dokładnie już niema wspólnot i później zaczyna się zupełnie inna epoka, dlatego że Amerykanie potrzebują nowego instrumentu w tych stosunkach ze związkiem Radzieckim instrument daje im dyplomata, ale wszystkim analityk George Kena, który przedstawia koncepcje doktryny powstrzymywania komunizmu i ona stanie się fundamentem polityki amerykańskiej to znaczy trzeba wszędzie powstrzymywać komunizm, a instrumentem tej polityki powstrzymywania była m.in. ta doktryna zmasowanego odwetu, której pani mówi problem polegał na tym, że w okresie po drugiej wojnie światowej oba mocarstwa dysponowały bronią masowej zagłady i wytworzyła się rzeczywistość, którą określane określano wówczas określamy do dziś perspektywy historycznej na tym równowagi strachu znaczy te państwa miał świadomość, że sytuacja, gdyby doszło do konfliktu między Stanami Zjednoczonymi, a związkiem Radzieckim konfliktu nuklearnego NATO dojdzie do wzajemnych to zaś zagłady i tak zresztą pomyślany to znaczy chodziło o to, żeby wyobrazić sobie dziecko skonstruować tak stosunki wzajemne, aby druga strona miała przeświadczenie o tym, że próba ataku będzie oznaczała dla nich zagłady, czyli zagwarantowane wzajemne zniszczenie zagwarantowane wzajemne zniszczenie tak to była pierwsza koncepcja, która właściwie można będzie ona pewnego stopnia rzeczywiście określała stosunki międzynarodowe po drugiej wojnie światowej niezależnie od tych niuansów tych zmian, do których który zacznie może powinny więcej, żeby 1 rzecz raz właściwie raz była groźba wybuchu konfliktu nuklearnego to było w roku 1000 sześćdziesiątym drugi można powiedzieć, że wtedy było naprawdę blisko, dlatego że związek radziecki stany Zjednoczone znalazły się wobec tego problemu rozmieszczenia rakiet radzieckich wyrzutni rakietowych na Kubie rada to było pogwałcenie zupełne tej tego takiej milcząco przyjęte zasady, że każdy z tych państw strefy wpływów tam szefa wpływu dla stanu Zjednoczonych Ameryka łacińska to na tej Kubie Kubie rządzonej przez Fidela Castro rząd czy radziecki rząd Chruszczowa, a rozmieszcza wyrzutnie rakiet to konsekwencja jest taka, że stany Zjednoczone obejmują Cube blokadą morską próba przełamania tej blokady przez związek radziecki oznaczałaby konfrontację zbrojną z nieobliczalnymi konsekwencjami albo też próba zniszczenia tych instalacji radzieckich na Kubie spowodowałby odwet radziecki kilka scenariuszy było możliwe każdy zły właściwie szczęśliwie skończyło się na tym 1 dobrym to znaczy znaleźli kompromis Chruszczow się cofną i to był ten moment, kiedy faktycznie światu groziła groziła wojna natomiast generalnie niezależnie od większych bądź mniejszych napięć oba supermocarstwa starały się w okresie zimnej wojny trzymać jednak na wodzy da, bo w obu supermocarstwa też były takie czynniki polityczne wojskowe, które na ogół były opadały z taką twardą linię to było i tak i tak było w Moskwie też było w Waszyngtonie to znaczy traktować przeciwnika maksymalnie ostro one nie zdobyły przewagi nigdy w tych wzajemnych stosunkach udało się tę równowagę utrzymać my dzisiaj szczególnie pamiętany, ale naprawdę okresie zimnej wojny ludzkość żyła lęku przed groźbą takiej wybuch takiego konfliktu ta doktryna zmasowanego odwetu, która obowiązywała od końca wojny przez całe lata pięćdziesiąte wg wielu była bardzo nieefektywna tak naprawdę nie pozwalała prowadzić realnej polityki zagranicznej skoro wymagała zmasowanego uderzenia jądrowego jako odpowiedzi na każdą nawet najmniejszą sowiecką agresję tak się po prostu nie dało na dłuższą metę stąd kolejne doktryny jak to ewoluowało do lat siedemdziesiątych, kiedy mówimy o tym, odprężenie, z którego w latach osiemdziesiątych będziemy wychodzić odchodzić później uznano, że perspektywa tego pani powiedziała konfliktu, którym szłoby całą stawkę czy zniszczenie przeciwnika to jest perspektywa po pierwsze na grożąca zagładą, a po drugie, tak jak pani mówi kompletnie nieefektywna, bo to oznacza, że ten sen jest właściwie do użycia i wybrano koncepcję reagowania elastycznego rozwiązał też 1 kwestię to znaczy pod koniec lat pięćdziesiątych w stanach Zjednoczonych narastało przekonanie, że związek radziecki uzyskuje pewne przewagi nad Stanami Zjednoczonymi tam jest historia przykład 3 Skutnik owego, czyli zdobycia przez związek radziecki pierwszeństwo w wyścigu technologicznym z eksploracji kosmosu to dla Amerykanów wstrząs Absolut oni przygotowali rozwiązań, które pozwalałyby inna działania bardziej selektywne i godzili się z koncepcją taką, że będą reagowali reagowali poszczególnych miejscach tam, gdzie doszło do konfrontacji te to oczywiście była próba zracjonalizowania tych koncepcji obrony czy konfrontacji, ale po latach sześćdziesiątych, które były okresem napięć obie strony będą poszukiwały pewnego rodzaju odprężenie czy na początku lat sześćdziesiątych, kiedy prezydentem Stanów zjednoczonych John Kennedy te lata jego prezydentury była właściwie faza kryzysu on ciągle reagował na jakiś kryzys, a to kryzys kubański to kwestia do Chin później stany Zjednoczone uwikłał się wojny Wietnam, który właśnie wypełniła całe lata sześćdziesiąte i też ona była ograniczona przypomnijmy jednak powodu jednak 1 z powodu dla kraju, dla których może bez decyzji nie była ona ograniczona był lęk Stanów zjednoczonych przed, żeby nie zepsuć stosunków ze związkiem Radzieckim oni już wówczas nie chcieli eskalować konfliktu indochińskiego ze względu na to, że zależało na tym, aby utrzymać równowagę w stosunkach z wniosku można powiedzieć, że przez te 2 dekady powojenne państwa się ze sobą jakoś oswoiły znaczone były oczywiście skonfliktowane rywalizowały ze sobą powiedzą tutaj 1 rzecz tym obszarem rywalizacji był bardzo często trzeci świat, czyli te kraje szeroko rozumianego południa Afryka Azja Ameryka łacińska nie ta konfrontacja nie była wyraźna w Europie tam właśnie praktycznego świata miał miejsce i konflikty zastępcze, ale skoro już na świat tak poukładał to w latach siedemdziesiątych te państwa zaczną wchodzić w fazę odprężenia będzie inicjowana przez stany Zjednoczone tutaj przypomnimy postać 1 z wielkich architektów polityki z radą dwudziestego wieku postaci kontrowersyjnej, choć cieszącej się uznanie ze względu na swoje walory intelektualne Henryego Kissingera od spółki z nich sądem prezydentem Stanów zjednoczonych latach 70 na początku lat siedemdziesiątych wypracował koncepcję odprężenia stosunkach wschód zachód chciałbym 1 rzecz podkreślić nie znaczyło, że stany Zjednoczone mówiąc kolokwialnie odpuszczają jakiś region, który jest w obszarze zainteresowań np. Amerykę łacińską poparcie dla junty wojskowe bardzo brutalnych radykalnie prawicowych antykomunistycznych wojskowych szczególnie kraje południowego stożka czy Argentyna Chile w latach siedemdziesiątych jest dowodem na to, że sam widoczne absolutnie nie rezygnowały ze swoich efektów natomiast godzą się co do tego, że eskalowanie wzajemnego konfliktu nie ma żadnego sensu i stąd rozmowy rozmowy także dotyczące redukcji zbrojeń jeszcze 1 kwestia Amerykanów do tego skłania fakt, że oni już nie byli nimi poczucia, że są w stanie dźwigać ciężar obrony całego świata Zachodniego to jest coś co uznawali za i realistyczną mrzonka NIK są w swoich koncepcjach polityki zagranicznej zakłada, że zachód ma namyśli państw Europy zachodniej już częścią wziąć na siebie ciężar odpowiedzialności za obronę no, a Waszyngton zmierzał do odprężenia stosunkach ze związkiem Radzieckim czym, po czym pomogą normalizacja stosunków z chińską republiką ludową czy innymi komunistycznymi Chinami jest ten tak ten układ, w którym przyjęto założenie że, że normalizacja stosunków z Pekinem spowoduje też znane tonu ze strony Moskwy przypomnijmy Moskwy skonfliktowanej z komunistycznymi Chinami, bo komunizm jako ideologią państwa łączyć, ale interesy państwa dzieliły skutek był taki, że kiedy Amerykanie normalizować stosunki z Pekinem to także otworzyli sobie drogę do pełnego wdrożenia stosunkach Moskwy oczywiście uproszczenie, bo tam chodziło o kraj jeszcze tajnych czynników, ale dla potrzeb tej naszej rozmowy uprosił trochę sprawę konsekwencje były takie, że lata siedemdziesiąte, jakimi się jako okres właśnie takiego odprężenia dostaw z nazwą dotąd co oznaczało, że świat miał być takim nieco odetchnąć z ulgą, a ta ulga ta polityka światowa miała być trochę w duchu nie ma takiego koncertu mocarstw, lecz ani się może nie kochają, ale układają się co do wzajemnych usług na pewno nie są dla siebie takimi zawsze złymi drogami tyle tylko, że pod koniec lat siedemdziesiątych nastąpiło pęknięcie tego tego modelu często się mówi w ten sposób, że oto Regan zrywa z polityki odprężenia polityką, która dla Ameryki była niekorzystna przypomnijmy, że okres odprężenia tak naprawdę nastąpił za prezydentury Jimmiego Cartera chodziło o to, że wojska radzieckie wkroczyły do Afganistanu i to spowodowało już reorientacja polityki amerykańskiej np. skokowy wzrost wydatków na zbrojenia, który był zarządzony siedemdziesiątym ósmy, ale efektem finansowym dopiero na rok osiemdziesiąty co mógł potem konsumować Rega albo kontrofensywa ideologiczna, której początki jest przecież kampania na rzecz praw człowieka prawda to też było wymierzone w związek radziecki tak jest lata 70 lat siedemdziesiątych jest wiele kroków Cartera, który dzisiaj nikną trochę mroku, dlatego że przypisuje się właśnie wszystkie te kroki regionowi tak pani powiedziała na wzrost wydatków czy koncepcje wzrostu wydatków zbrojeniowych następuje wówczas zmiana polityki ekonomicznej i 7 będziemy się zajmowali jak sądzę ale, ale pewne kroki podjęła już także administracja Cartera oczywiście Regan to jest zasadnicza zmiana polityki na antenę zapowiadał Regan obiecywał Amerykanom po latach siedemdziesiątych przypomnijmy lata, kiedy oni na początku dekady zakończyli wreszcie nieudaną dla siebie wojnę w 1 w latach po aferze Watergate, czyli wielkiej politycznej, która była takim wyrazem braku zaufania między elitami politycznymi, a społeczeństwo Marek amerykańskich później są lata prezydentury Cartera no trzeba by zastanowić nad tym na ile ile było winy i administracji w tych porażkach ile one były niezależne od działań administracji Cartera ale jakby na to nie tarczy skutek był taki, że po kilku latach prezydentury tego polityka Amerykanie mieli poczucie, że Ameryka po prostu przegrywa na każdym froncie chodziła raz o to, że nastąpiła zmiana zupełna układu sił ekonomicznych to znaczy wzrost cen surowców to jest ponad 70 i 100 lat siedemdziesiątych na tym skorzystał związek radziecki to jest potężny kryzys irański, toteż otwiera przecież drogę regionowi do władzy, kiedy upada Szach Iranu wielki sojusznik Stanów zjednoczonych władze w Iranie przejmują duchowni tworzy się tam demokratyczne państwo mocne antyamerykańskie no ale przede wszystkim dochodzi do zajęcia okupacja ambasady Stanów zjednoczonych w Teheranie i wzięcia zakładników i można powiedzieć, że zdaje się już do trumny prezydentury Cartera nie to nieudana próba odbicia zakładników właśnie Amerykanie i poczucie właśnie takich porażek Regan przywracał im wiarę w to, że Ameryka może być tym czym była wcześniej, czyli liderem Zachodniego świata można powiedzieć tak, że to jest 1 z tych polityków, którzy potrafili przekonać ludzi do swoich poglądów i skłonić ich do wiary jak powiedział, że obok niego dwudziestym wieku można do tych polityków zdaje się na pewno Franklina Delano Roosevelta i Johna Kennedyego to znaczy kiedy, kiedy odmówił ludzie uwierzyli i ja mam wrażenie, że Reagan miał też taką umiejętność jasnego artykułowania, o co nam chodzi albo inaczej, o co walczymy, bo on wręcz mówił o walce oczywiście wiem o tym, że był zdecydowanym antykomunistą i że nie wyobrażam sobie przyjaznych stosunków z Sowietami i że miał prostą receptę my wygrywamy oni przegrywają, ale też potrafił już kampanii wyborczej, a potem kiedy, kiedy rządził na sprowadzić stosunki wschód zachód z powrotem do tej dychotomii zło dobro, czyli takiego ujęcia, a ma chińskie go pan powiedział przed chwilą panie doktorze, że te mocarstwa w pewnym momencie po tych 2 dekadach, które upłynęło drugiej wojny światowej oswoiły się ze sobą i w pewnym momencie można było mieć wrażenie, że to wszystko było takie rozmyte, a że nie było to takiego jasnego podziału, który przywrócił właśnie Regan wolny świat kontra imperium zła, bo tak nazwał związek radziecki 8marca 81003. roku w przemówieniu do Narodowego stowarzyszenia ewangelików tam określi właśnie związek radziecki jako imperium zła i taki 1 cytat, który myślę, że dobrze określa Rega na pisał o tym, prof. Roman Kuźniar w książce polityka siła ten przypadek, czyli Regan pokazuje jak ważna jest strategia sztuka upraszczania chodzi tu sztukę uproszczenia obrazu przeciwnika oraz konfrontacji z nim w latach siedemdziesiątych ów obraz stał się mocno rozmyte zachód zaś przekonawszy się do współpracy z państwami komunistycznymi zaczął się wahać co do tego jak ma je traktować jako partnera czy przeciwnika przejść Regan poprzedzone kryzysem w stosunkach wschód zachód przywróciło klarowność obrazu stanowiska w ten sposób postrzeganie komunizmu zostało sprowadzone do istoty tego systemu, a stosunki z nim do zwalczania zła bowiem należy zwalczać Regan miał odwagę uproszczenia, którą wielu uważało za prostackie ogląd świata zgadza się to co uważa się często za prostacki ogląd świata bywa niesłychanie skutecznym instrumentem polityki wydaje się, że Regan w ogóle starał się nie pozować na intelektualisty to był szalenie inteligentny człowiek rozumiejący świat mający dużą wiedzę o świecie, ale też, ale intuicją polityczną, kto i co tak i co powinniśmy to był pań przypomnijmy to był aktor co w warunkach polityki telewizyjne, gdzie polityk jest widziany ma niebagatelne znaczenie ta może warto też wspomnieć o tym, że jego poglądy ewoluowały przecież to nie jest tak, że od początku reprezentował jako młody człowiek już tak jest deklarowana komunistyczne poglądy to nie jest tak to był człowiek, który ma poglądy liberalne umiarkowane później poszedł kierunku takiego zdecydowanego antykomunizmu on też tak na swój czas Ameryka miała podobnego do niego kandydata posługującego się podobną retoryką operującego w podobnym takimi dniami ideologicznym to był bary Gold JR 900 sześćdziesiątym czwartym roku on przegrał wtedy wybory z urzędującym prezydentem Clintonem Johnsonem Berga wygrał, bo było zapotrzebowanie na inną retorykę na innego polityka kontrakt na swój czas z tą retoryką prawda z nimi nie wierzy w tę te swoje koncepcje też powiedzmy 1 rzecz o niesłychanie wojowniczy, jeżeli chodzi o to co mówi natomiast, gdybyśmy porównali jego deklaracje z tym co on robi w praktyce to nie używał często siły w polityce zagranicznej przecież nie możemy policzyć czy doliczyć się wielu interwencji przez 8 lat prezydentury są 2 kadencje rada zresztą to jest rzecz niesłychanie charakterystyczna kiedyś liczy nawet te przykłady użycia siły w polityce zagranicznej wojska to tutaj ciąg Kanady się wysuwa przed takich prezydentów jak sam Rega, a przez to były tylko 3 lata prezydentury prawda jest kwestia właśnie wania wizerunku Regan z tym swoim bardzo jastrzębim językiem takim ostrym tak pani powiedziała jasno pod względem moralnym oto tu my zachód reprezentujemy dobro, a tam związek radziecki reprezentuje zło owo imperium zła on potrafił rzeczy nazwać i potrafił przemówić do wyobraźni zbiorowej Amerykanów to był znakomitych polityczne on operował świetnie jeśli chodzi o kwestie związane z wizerunkiem dobrze w sposób świadomy budował wizerunek pod względem takim takiej czysto fizycznej strony to jest 1 sprawa druga sprawa pod względem wizerunku politycznego i Tutak także po udanym niesłychanie skuteczne no i też ta polityka przynosiła konsekwencje tego rodzaju Amerykanie, by uważali, że on ma rację przypomnijmy, że ten początek 7080 przepraszam po okresie tego poczucia schyłku lat siedemdziesiątych też powrót Stanów zjednoczonych do rzeczywiście lidera świata Zachodniego w dużej mierze rozwiąże z kilkoma konsekwencjami znaczy faktem też związek radziecki znać się poważnych tarapatach pod wieloma względami Regan rzucił temu związkowi Radzieckiemu wyzwanie wyzwanie w postaci wyścigu zbrojeń prawda, ale też prócz tego wyścigu zbrojeń, który za chwilę będziemy z pewnością więcej mówić było to nieprzejednani ideologiczne wobec komunizmu, których o, którym to nie przejdę już mówiliśmy, ale też ograniczenie stosunków gospodarczych to muszą być bardzo bolesny cios związek radziecki i państwa satelickie, dlatego że związek radziecki był krajem w dużej mierze osłabiony ekonomicznej już od dłuższego czasu importujących np. zboże ze Stanów zjednoczonych to jest także, że ten ten lata 80 pokazywał już potężną niewydolność ekonomiczną związku Radzieckiego miał okazję wspomnieć przed chwilą o tym, że lata siedemdziesiąte właściwie taki łabędzi śpiew imperium Radzieckiego, dlatego że wzrosły z powodu właśnie kryzysów na bliskim Wschodzie na początku lat siedemdziesiątych pod koniec siedemdziesiątych wzrosły ceny bardzo surowców i to spowodowało, że związek radziecki, a w dużej mierze się wzmocnił to też spowodowało osłabienie Zachodu przecież uzależnionego od importu surowców takich jak ropa gaz skutek tego był taki, że ten wzrost dał jeszcze Moskwie szansę na odzyskanie wigoru politycznej na 2 lata osiemdziesiąte pokazują, że ten system jest potężnie niewydolnym to nie jest ta, że kiedy przyjrzeć Gorbaczow władzy powiat i osiemdziesiątych to on podjął wysiłek modernizacyjny reformatorski tylko, dlatego że ziemia takiej koncepcji politycznej uważa dotychczasowe rozwiązania za jakąś ognie złe moralnie to była gra, bo musiał także on musiał zrobić dlatego system potraf okazał się niesłychanie niesłychanie niewydolny i to, o czym pani powiedziała to znaczy instrument sankcji ekonomicznych jest, by albo może być inaczej bywa skutecznym instrumentem polityki zagranicznej bywa skuteczny instrument polityki zagranicznej nie zawsze regionowi do końca te sankcje wychodziły może troszeczkę pozwoli wyprzedzić może nie do końca oczywiste jest rok osiemdziesiąty pierwszy wprowadzenie w Polsce stan wojenny, więc Regan nałożył na ekipę Jaruzelskiego sankcje, czego oczekiwał też od państw zachodnich, ale państwa Zachodzie nie do końca chciał sobie psuć stosunki ze związkiem Radzieckim i to niebyła tak do końca skuteczne to znaczy w sytuacji, kiedy Regan nakładał, jakie sankcje na na na ZSRR, bo tutaj w tym wypadku oskarża związek radziecki o ten stan wojenny prawda uważał ekipę Jaruzelskiego za niesamodzielną politycznie w związku z tym związek radziecki był głównym odpowiedzialnym zaprowadzenie w Polsce stanu wojennego oraz zachód w obawie przed utratą tej współpracy dotyczącej np. importu gazu z niechęcią odnosi się do takiej koncepcji Rega dotyczących nakładania nakładania sankcji na ZSRR jest ze skutecznością sankcji bywało różnie, jeżeli chodzi o osiągnięcie skuteczności stuprocentowej, bo lata prezydentury Reagana ujawniają pewne rozbieżności może zaraz powiemy, gdzie one występowały też ławka głęboka więź ideologiczna między legalnym atak bardzo wówczas w wielkiej Brytanii, więc także to jest inna historia, ale już prezydent Francji osłami Tal no to był człowiek, który nie wpisywał się albo nie chciał się wpisywać te w tej linię polityczną legalna z kolei rządzący w latach osiemdziesiątych republiką Federalną Niemiec Helmut Kol już barcie, czyli tam, gdzie rządziła taka prawica w stylu maga etacie czy czy Cola RFN NATO Rega miał większe możliwości oddziaływania nie wszędzie tak to w Europie wyglądała już niekoniecznie te państwa stoi się wpisywały oczekiwania Ronalda Reagana w każdych okolicznościach tyle tylko, że faktycznie jest tak, że ten związek radziecki, który przeżywał kłopoty ekonomiczne w latach osiemdziesiątych był dotknięty sankcjami ze strony ze strony Reagana w Polsce nam chyba poszło kukurydzę zdaje się w latach osiemdziesiątych tutaj rząd był zmuszony do jakich cięć, jeżeli chodzi o o drób, dlatego że nie było nie ma nic nie można było niemożna było utrzymać tej liczby to związane właśnie takimi można powiedzieć banalnymi kwestiami należy Amerykanie zakręca Kurek z dostawami dzisiaj robiły poważne kłopoty w krajach bloku wschodniego mówiliśmy o tym, że związek radziecki był w latach osiemdziesiątych w kryzysie ten nie było tak rzeczywiście nie zdawano sobie z tego na Zachodzie sprawy zdawano doskonale donosił o tym, wywiad były analizy profesor PAP, które sekundował regionowi był zatrudniony w krajowej radzie bezpieczeństwa Stanów zjednoczonych wychodził z takich 4 założeń dotyczących komunizmu, że jest ze swojej natury ekspansję mistyczny i ekspansją nie są wygaśnie tylko wtedy, kiedy system upadnie albo zostanie gruntownie zreformowany, iż model Stali stalinowski stoi w obecnej chwili w obliczu głębokiego kryzysu wywołanego niepowodzeniami gospodarczymi trudnościami spowodowanymi przesadną ekspansją, który o, której było w pkt 1 na prognozowane następcy Breżniewa będą dzielić na frakcję konserwatywną reformatorską w interesie Stanów zjednoczonych leży popierania tendencji reformatorskich związku Radzieckim tak się zresztą stanie, ale Henryki Fincher zwraca uwagę na to że, że to Regan dostrzegł tę kruchość systemu sowieckiego i że ta percepcja tejże kruchości stała w sprzeczności ze stanowiskiem większości ekspertów nawet w jego własnym konserwatywnym obozie trudno jest z perspektywy czasu powiedzieć tak naprawdę Regan czy tak naprawdę Regan oczekiwał po swojej polityce prawdopodobnie zmierza do zmiękczenia tej polityki związku Radzieckiego nie odmawia racji koncert tutaj tym poglądom Henry ego Kissingera problem polega na tym, że dziś wiemy co się stało natomiast na początku lat osiemdziesiątych Regan prawdopodobnie próbował wykorzystać słabości związku Radzieckiego tylko, żeby zmusić go do ustępstw i doprowadzić do reorientacji polityki myśmy nawet uwagę na na koncepcję polityczną przecież z 1 strony jest eskalacja zbrojeń, a z drugiej strony zasiadanie do stołu rozmów czy mamy taką metody kija i marchewki albo metody bardziej takiego finezyjnego negocjowania pewnej pewnych rozwiązań politycznych, bo z 1 strony mamy instrument mocny zmuszamy przeciwnika do tego, żeby również z masy wzmagał wydatki na na cele zbrojeniowe ponosił koszty wiemy, że nie stanie tego wytrzymać związek radziecki nie wytrzymał ostatecznie przez tego wyścigu zbrojeń z drugiej strony jesteśmy otwarci na rozmowę ta to to była to były instrumenty miały doprowadzić do do rzeczywiście zmiany kursów ZSRR do redukcji do redukcji napięć dziś tak mówi dziś wiemy jak się skończyło i stąd też zresztą Regan przyszedł do historii jako ten, który jest architektem zwycięstwa świata Zachodniego nad komunizmem prawda, ale miejmy świadomość też, że on trafił, który ma swój czas zacznie ten system komunistyczny rzeczywiście stał się widok niewydolny po drugiej stronie też pojawił się polityk zupełnie innego innego pokolenia przywódca związku Radzieckiego młodszy związek radziecki prawda Michaił Gorbaczow, więc pod wieloma względami sytuacja sytuacja była zupełnie inna i zgadzam się oczywiście z tym, że sposób przedstawienia tego sporu był powrotem do można powiedzieć z tego okresu po drugiej wojnie światowej zaś jest wolny świat jest komunizm można dowodem na to jest też fakt, że właściwie wszystkie konflikty południa szeroko rozumianego znaczy to co się działo w na bliskim Wschodzie Afryce północnej i nie tylko północnej Ameryce Łacińskiej region traktował w dużej mierze nie jako czynnik czy zjawisko wynikające z lokalnych uwarunkowań tylko konsekwencje konfliktu wschód zachód, bo w latach pięćdziesiątych sześćdziesiątych siedemdziesiątych Amerykanie byli w stanie nie sposób niuansować swe swoją ocenę tego co się dzieje w krajach szeroko rozumianego południa lepiej lub gorzej czasami zupełnie zupełnie traci z pola widzenia różne czynniki, które wpływały na rozwój jakich ruchów rewolucyjnych wydawały się, że wszystko jest uwarunkowane eksportem rewolucji ZSRR Kuby czy Chin, ale ulegam właściwie ta perspektywa w dużej mierze Niki to znaczy on uważa, że jeżeli co się dzieje na południu to jest to konsekwencja tego, że mamy konflikt wschód zachód, jeżeli uda nam się sprawa ten ten związek radziecki zmusić do defensywy zepchnąć to świat stanie się po prostu globalnie spokojniejszy stąd ta koncepcja rzeczywiście spychania ZSRR do ofensywy wszystkim właśnie dostępnymi instrumentami tak powiedzieliśmy w gruncie rzeczy bez bardzo ostrych działań bezpośrednich Gwiezdne wojny, czyli strategiczna inicjatywa obronna ogłoszona 23marca 1983 roku w orędziu telewizyjnym przez Reagana, który zadał wówczas kluczowe pytanie czy nie byłoby lepiej ratować życie ludzi zamiast mścić się zamiast mścić ich śmierć chodziło oczywiście o to, żeby tak zabezpieczyć stany Zjednoczone, by żadna rakieta z ładunkiem nuklearnym nie spadła Amerykanom głowa nawet gdyby spadła to taka ich liczba, która umożliwi jeszcze Amerykanom dosadność odpowiedź Gwiezdne wojny czytałam, że tak ochrzcili ten program przeciwnicy krytycy tego programu, chcąc pokazać jego nierealność, ale wbrew intencjom ta nazwa się doskonale przyjęła i zafunkcjonowała w takim pozytywnym znaczeniu tak, bo ona była wyrazem powrotu Stanów zjednoczonych do możliwości mocarstwo i absolutnej przewagi to powrót po pobudzały kolosa nie wyobraźnię chodziło o to, że na orbicie zostaną rozmieszczone różne bronie rzeczywiście przypominające koncepcję z Gwiezdnych wojen czy instrumenty z Gwiezdnych wojen no one będą skutecznie chroniły stany Zjednoczone przed rakietami radziecki szacunki były różne dotyczące skuteczności na ci, którzy krytykowali w sposób taki niepolityczny czy koło, oceniając skuteczność takiego programu, kiedy ta broń laserowa miała miała eliminować rakiety wystrzeliwane przez związek radziecki powie szacowali że, że nawet przy założeniu jak to będzie 9095% to nie jest opłacalne, dlatego że koszty przeprowadzenia tej inicjatywy strategicznej będą tak kolosalne, że perspektywa, iż w 100% nie będą one zabrane, jakby ta inicjatywa nie będzie chronić Stanów zjednoczonych no czynią całą tę koncepcję tylko grą propagandową, ale dlatego NATO niebyła czysta propaganda, a on uważał, że to jest sprawa na w takie hasło rzucone na na przyszłość tego dowodzą zresztą jego kontakty z Brytyjczykami czy właśnie z republiką Federalną Niemiec, gdzie on starał się przekonać partnerów zachodzi różnymi instrumentami udało mu jego partnerów przekonać to były zarówno gesty, jakie konkretne kroki korzyści polityczne dla nich kroki natury symbolicznej kończy czytacie widzieli w tym widzieli w tym jakieś rozwiązanie, którym można zainwestować Francja postawiła weto, dlatego że dlatego program Gwiezdnych wojen nie stał się programem natowskim pewny tego słowa znaczeniu danie został uznany za coś co będzie chroniło Sojusz jako taki to był pozostał program amerykański to co podkreślali krytycy to fakt, że nie tylko program jest astronomiczna także jego kwoty mówiono, że budowa będzie trwała do 2000 roku, że koszt tej budowy to 125 miliardów dolarów tak nam się pojawiały jeszcze dyskusja temat tego co tak naprawdę na tle kosztować to jest kwestia tylko samej samej instalacji wyniesie na na orbitę obsługi tego wszystkiego o koszty okazywał się monstrualne, ale pobudziło to nieprawdopodobnie wyobraźni Amerykanów tyle tylko, że też silny był wówczas na Zachodzie ruch pacyfistyczny mogą różnie oceniać, ale on odgrywał pewną rolę polityczną tak było także rolę polityczną w stanach Zjednoczonych niezależnie od budowy tego programu inicjatywy strategicznej inicjatywy obrony strategicznej, a z regat podejmował działania mające na celu podjęcia takich rozmów rozbrojeniowych ze związkiem Radzieckim czy mamy tak odpowiedzieliśmy takie 2 tory za z 1 strony mamy program, który objawił się jako coś absolutnie przełomowego, choć krytykowanego przez przeciwników państwa powiedziała z drugiej strony są rozmowy z ze związkiem Radzieckim programie 21 rolę, a oprócz zapewnienia Stanom Zjednoczonym bezpieczeństwo miał wywołać zadyszkę usłojenia, a w ustawie o zadyszkę i wywołał związek radziecki przecież musiał odpowiadać na to co się dzieje w stanach Zjednoczonych i na inicjatywę amerykańskie zimna wojna to jest okres w odpowiedzi 1 strony na kroki i drugiej strony i w tym wypadku związek radziecki nie był w stanie tej rywalizacji podjąć nie był w stanie tej rywalizacji wytrzymać skutek tego był taki, że Moskwa rzeczywiście była otwarta na rozmowy rozbrojeniowe ze Stanami Zjednoczonymi no i w związku Radzieckim równolegle zapoczątkowany został okres szyb czy projekt polityczny form wiadomo największym błędem jak mój klasy złego rządu jest próba reformowania go w momencie, kiedy podjęto próby zreformowania związku Radzieckiego NATO ten system okazał się tak kompletnie niewydolne i niereformowalny że, że doszło do implozji systemu Radzieckiego no, więc można w tym sensie powiedzieć tak, że rzeczywiście program Gwiezdnych wojen był 1 z czynników, które przyczyniły do do przyspieszenia końca zimnej wojny wspomniał pan w pewnym momencie pojedynek godło teraz Johnsonem mówiąc o tym, że godło też takim twardym zdecydowanym politykiem przypomniała mi się taka takiej przypomniał, że taki spot kampanijny, którym zaatakowano 12 Terra to była Stokrotka czy dziewczynka trwająca płatki od stokrotki, odliczając ca i właściwie w tle jest odliczanie do wybuchu bomby atomowej na potem eksploduje sztabowcy Johnsona oskarżali go teraz to taki niebezpieczny radykał, który zaraz wystrzeli rakiety nuklearne w kierunku związku Radzieckiego związek radziecki nam nam odpowie i wracając po tej krótkiej dygresji organa po prostu Right man Dera play z myślą, że tak nie wiem nie wiem co obok dekoltu JR kandydował w tych wyborach kandydował legendy może być wydany Amerykanie czekali na takiego polityk Amerykanie czekają takiego polityka to oczywiście nie odbiera organowi walorów i umiejętności politycznych, bo można mieć swój czas, ale można nie być wybitne prawda czy można mieć tych walorów w postaci umiejętności uwodzenia tłumu przekonywania do swoich poglądów tej pewności rzecz polega na tym, że Reagan był szalenie amerykański to znaczy on dawał Amerykanom to część ich Niewiem w wyobrażeniu o sobie bardzo istotne to znaczy pewność pewność słuszności ścieżki to co dawał różne to co dawał energii dodawał też Rega to znaczy on im przywracał wiarę stany Zjednoczone jako wielki projekt moralny jako wielki projekt, jeżeli chodzi o model rozwoju gospodarczego politycznego na potęgę militarną oni przy nim uwięzieni nie sprawczości ludzie chcą wierzyć w to, że mają możliwość zmieniania świata mają też możliwość obrony przed złem tym to zło wówczas uosabiał ponownie komunizm i Regan Amerykanom dał przeświadczenie o tym, że oni takie możliwości mają uwierzyli w niego uwierzyli w niego bardzo skutecznie to był prezydent przecież rządził Stanami znaczenie przez całe lata osiemdziesiąte naj przeszedł do historii jako ten, który doprowadził do zakończenia zimnej wojny, a jaką rolę w tej racji odegrała saga Gwiezdne wojny czy ten popkulturowy fenomen to się wszystko zbiega oczywiście w czasie, bo o, bo od 71010. roku jest chyba pierwsza część tak 70 dziennie 70 siódmy rok Gwiezdne wojny dawno dawno temu w odległej galaktyce wybrzmiał po raz pierwszy potem osiemdziesiąty rok kolejny film imperium kontratakuje osiemdziesiąty trzeci kolejny tak tak do oczywiście, że tak zwrócił uwagę na 1 rzecz, nawet jeżeli przyjmiemy, że Lekan zupełnie zmienił dotychczasową narrację to znaczy przychodzi Amerykanom wiary w siebie to nie unieważnia to faktu, że związek radziecki nawet traktowany jako partner do układania stosunków międzynarodowych nie był traktowany przez Amerykanów jako element wspólnoty była wspólnota państw zachodnich stany Zjednoczone mogły patrzeć na kraje tak jak wielka Brytania Republika Federalna Niemiec nie Francja Hiszpania jako członków tej wspólnoty związek radziecki nawet w epoce detal nawet w epoce odprężenia nie był członkiem wspólnoty wspólnoty dzielącej podobne wartości rada i w tym sensie tego rodzaju saga, której mówimy ona oddawała sposób myślenia o świecie, który mamy dobre jeśli mamy zło znakomicie wpisywała nastu lat osiemdziesiątych, dlatego że no to zło ustawiane przez ową Interii ją doskonale mogą być utożsamiane z ze związkiem Radzieckim, bo to było zło absolutne prawda, bo to było zło, które nie było zupełnie z nich lansowany po 1 stronie mamy tych dobrych po drugiej stronie mamy tych złych to jest to zostało pięknie opakowane robiło wielkie wrażenie i w sensie takiej kultury bardzo dobrze spisywało się narracje polityczną to wielkie znaczenie i moglibyśmy podawać inne przykłady produktów kultury tworów kultury które, które korespondują z tym jak jest nastrój czasu jak lata siedemdziesiąte przyniosły Ameryce nastrój takiego zwątpienia zniechęcenia to pojawił się tam też obrazy filmowe, które tym nastroje korespondowały, gdzie opowieści z nim lansowana ludzie nie są jednoznacznie dobrze jest jednoznacznie źli prawda śledzie oznacza, że świat jest szary, gdzie stawiają wszystko ustawa z są usta bohaterowie są tam stawiani przed skomplikowanymi wyborami wypadku jak nie z Gwiezdnych wojen nie mamy skomplikowanych wyborów na dobro na węzłach i to dobry na końcu zwyciężyć i testach świat, który opisany odmalowany w taki sposób, jaki malował go Ronald Regan dr Marcin Petelski Uniwersytet Jagielloński był naszym gościom przed dwudziestą trzecią bardzo dziękuję panie doktorze Zwiń «

Gwiezdne Wojny toczone w prawdziwej rzeczywistości lat 80.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 21:00

Najnowsze Podcasty

Jak zagłosują kobiety?

W lutym wygrał konkurs na szefa Narodowego Centrum Nauki. Do dziś nie został jednak powołany

Elektryczne nowości Volkswagena, chińskie marki aut w Europie oraz nowe złoża litu

PiS znów się kłóci

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL