Kiedy znika przegroda między sacrum a profanum: "Dziś nie mamy dostępu do sacrum"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wczoraj wracamy do programu off czarek państwa i moim gościem jest pan prof. Michał Klinger teolog prawosławny dzień dobry witam serdecznie panie profesorze dobry dzień dobry państwu trwa wielki tydzień dzisiaj wielki piątek pani profesorze myślę, że warto przypomnieć, dlaczego w np. w obrządku rzymskokatolickim w obrządku prawosławnym ta data wielkiego tygodnia data Wielkanocy wyznaczana jest w jaki sposób nie, wnosząc zarzut da się różnią, chociaż czasami podaje 3 lata Rozwiń » temu na rzecz osoby nabyły razem Haile pamiętam, że generalna bardzo często jest również razem ta tak czyli, czyli miałbym miałbym to łączy krótko, a nie jest może łatwy temat mianowicie nie rozumie słyszą słyszymy pana bardzo kropkę nad urzędowa jest, więc starożytny kościół podjął jakieś decyzje między czwartym wieku jak obchodzić święta Wielkanocy wtedy oczywiście od razu się pojawił spory czy maturą Aleksandria akcyzy to obliczenia prowadzić nie powstało pewnie tabele, które się zaczęły się poróżnić np. między Aleksandrą Rzymem jest różnica południk, a więc, kiedy wypada np. północy, a to astronom może być istotne, jeżeli się kilka minut chociażby różni ten moment przy obliczeniach w ten sposób powstały pewne pewne różnice niewielkie, które na razie się nie krystalizować łyse formie różnicy daty natomiast w momencie kiedy, kiedy ta różnica między kalendarzem wschodnim zachodnim no narosła w średniowieczu do 10 dni jak pamiętamy w tym momencie, bo moment równonocy wiosennej no różnił się 10 dni na pomiędzy Wschodem Zachodem i jeżeli się też udział 10 dni notatka stąd może wynikać wynikać, jaka różnica, że moment równonocy wiosennej nie jest różnie lada, a ponieważ jak wiemy wielkanocna wypada pierwszą niedzielę po pierwszej w pełni popiera po równonocy wiosennej, ale po pierwszej pełni Księżyca na wiosnę, bo to stąd wynikają takie różnice, dlaczego się może czasem z gazem, dlatego że dopełnia wiemy wypada raz na niecały miesiąc i 29 południa w związku, z czym jeżeli ta różnica jest niewielka, a to wtedy się okazuje to obliczenie się zgadza natomiast, jeżeli różnica jest mała to może to wpaść właśnie ten okres, kiedy w kalendarzu juliańskim gregoriańskim data jest różny to jest może niezbyt jasne, ale najkrótsze wyjaśnienie, jakie tutaj można dać, dlaczego ta data taka skacząca i no i Włoszech zachodzi też skacząca badano w tym roku mamy połowę kwietnia czasami może być nawet prawie koniec kwietnia ogólnie powiem tak, że pomiędzy Wschodem Zachodem różnica może wystąpić 012 bądź 5 tygodni zawsze później na Wschodzie niż na Zachodzie, bo właśnie razem z 0 tyle tego wyjaśnienia w tym roku mamy właśnie tydzień później w tym jest ukryty ten kalendarz juliański, ale nie należy mylić z tymże 13 dni później występują stałe święta Wielkanoc nie jest stałą datą jak pamiętamy tylko jest właśnie datą ruchomą również na Zachodzie en i stąd ta różnica która, która jest no bardzo złożona, bo wynika zarówno różnic kalendarza juliańskiego gregoriańskiego jak też różnych tabel, jakie się podkłada z tak jakby wzory do chciał podłożyć odpowiednie dane potem wychodzi no i teraz mamy właśnie wielki tydzień w kościele prawosławnym wielki piątek dzisiaj rozumiem, że cały cały tydzień to jest dzień postu nie tylko postu w takim znaczeniu jak rozumiem spożywania dużo mniejszy nie spożywanie wielu rzeczy, a także postu ducha no albo właśnie wiosny ducha i tak jakby no i niezwykłej niezwykłego wybuch rozkwitu liturgii na dzisiejszy dzień jest niezwykle niezwykle bogaty i ekologicznie i tutaj może będę możemy ujął to po takim takiej 1 metaforą że mocz, kiedy Ewangelii ewangeliach synoptycznych czytamy o śmierci Jezusa na krzyżu wszyscy 3 synoptycy mówią, że i zasłona świątyni rozdarła się od górnego brzegu do dolnego czy na dwoje się rozdarła co jest niewątpliwie jakąś aluzją wczesnej teologię to jest Ewangelia, a do tego, że to tak jakby ukrycie świętości najszerszym sakralnym wnętrzu nagle owocuje takim wybuchem i że ta świętość rozlewa się na cały świat jest jakaś metafora metafora na tej relacji sacrum Profanum w cerkwiach prawosławnych jak państwo wiecie jest taka w ogóle przegroda gazowa, która w tak popularnym ujęciu na oddziela sacrum Profanum nazywa się ikonostasu jest wielka ściana zbudowana z ikon i tym momencie wielkiego piątku niejako jako właśnie ta przegroda między sacrum Profanum się rozrywa nie ja myślę, że zaraz też wstrząsająco tak panu sygnał do naszych dzisiejszych czasów, kiedy jesteśmy skoncentrowani na tradycyjnych formach właśnie zachowania sacrum w odróżnieniu od Profanum, a dzisiejsze okazuje się bossa nie mam dostępu nie z powodu tego, że on nas dziś rada opuściło czy musimy szukać, bo Bóg jest niedostępny z tego powodu zupełnie fizycznego, że nie możemy ich do świąt nie możemy partycypować w tych liturgia to jest niezwykle dramatyczne przeżycie pamiętam takie wstrząsające pewnie dla wszystkich zdjęcia z tego słynnego placu Świętego Piotra w Rzymie, gdzie tłumy kilka wielkich tłumów biała postać papieża, który jak zarządza zarządza administruje tą całą wielką świadomością religijną nie, zwracając się tłumów, a ostatnio rozwiązuje te zdjęcia, kiedy papież zupełnie samotny jak jakiś czas tragicznego statecznych w deflację zupełnie pusty Polaka jak i gołębie papież sam ze sobą tak samo jest w tej chwili w tych wszystkich trans misja cerkwi, gdzie olbrzymia zbudowana liturgia strasznie mnie strasznie właśnie angażująca świadomość artystyczną zostanie muzyki obrazu wszystko jest właśnie zamknięte są wierni, którzy muszą pozostać w swojej Zdeb chce swojej intymności i właśnie nie mogą się do tego wrócić z powodu tych normalnych fizycznych ograniczeń, więc to to jest to jest jakiś wielki wielki dramat dramat sacrum w stosunku do nas wszystkich nas stosunku do Zachodu, do którego jako nie mamy dostępu czułem się za długi to jest to jest jakiś jakiś znak te wszystkie ograniczenia, o których właśnie wspominamy może mieć w tej chwili w tej chwili traktować jako jakieś problemy chętnie problemy no zagadki teokracji w naszym społeczeństwie na ile kościół jest uprzywilejowany na ile ma się poddać wszystkim restrykcjom na ile nie na wjazd wielu wielu wiernych nam się wielu też duchownych przeżywa to formie, jakby gramach nowego pytania w stosunku losach nocy czy tak ma się poddać poddać tym wszystkim ograniczeniu czy też ona jest nadrzędnym zdominować się tego tego właśnie dotyczą te wszystkie wszystkie sprzeciwy i wszystkie jakieś dramatyczne wyjątki które, które sacrum czy koszty kościoły mają wierni prawosławni mają mają szczególnie boleśnie, ponieważ są chyba jeszcze ciągle dużo bardziej związani z bardzo zbudowano tu na poczynania tak bardzo prostego zabobonu, a kończąc na dzisiaj istotne zjawiska wrócimy panie profesorze do wielkiego tygodnia do wielkiego piątku do obrzędów kościele prawosławnym po informacjach Radia TOK FM informacji za sekundkę o godzinie 1120 pan prof. Michał Klinger teolog prawosławny państwa i moim gościem wcale państwa moim gościem jest pan prof. Michał Klinger teolog prawosławny w kościele prawosławnym trwa wielki tydzień dzisiaj wielki piątek nasz słuchacz pan Krzysztof podchwytuje o wspomniane przez pana ikonostas o jego znaczenie jego genezę jego funkcję i też tak trochę prywatnie zapytuje, dlaczego tak trudno jest fotografować różnych cerkwiach przepiękne ikonostasu ikonostas jest w tej chwili tzw. wysoki wysoką ścianą wysokiego no czasem, czyli sięga praktycznie aż do sufitu rzeczywiście szczelnie oddziela oddziela sanktuarium przestrzeń montażową, ale za takiego, a niestety słyszę potem charakterystycznym pęknięciu, że chyba pan profesor uległ w rozłączeniu, ale oczywiście nasze służby właśnie to, więc mamy służby, ale tu tak mamy służby nasze służby pracują nad przywróceniem tego połączenia o panie profesorze czy słyszymy do przejścia się jeszcze nie słyszymy pana profesora ale, ale próbujemy się pan profesorem połączyć, a ja wracam mam bardzo prosta wracamy, więc czas, który wracamy do tego wątku, który nie, który przed ikonostas przegroda ukarzą ową, która w obecnej percepcji ma nas niejako oddzielać chronić sacrum Profanum, bo taki jest absolutnie chętniej niesłuszne nie ujęcie w sensie historii tego zjawiska mianowicie, że go dostać rozpoczął się taki bardzo niewielki konstrukcji niskiej przezroczystej transparentnej państwu życzę widzieć np. w bazylikach rzymskich czy starożytnych świątyniach bizantyjskich, które są oczyszczony z tych późniejszych dodatków jakieś takie struktury jak np. nową bazylikę świętej Ireny w Konstantynopolu przepięknymi przepięknym takim przykładem tego jak to wyglądało jest np. bazylika to chcieli o o Wenecji, która zachowuje formę czystej, po czym był ikonostas czym jest tzw. przegroda ołtarzowe czy np. katedra świętej Sofii KIO, gdzie też co dzisiejsza nazwa ikonostasem tam zostały zachowane 1011. wieku formie takiej Belki jest taki Archi traw, który podtrzymuje, którego ten ciężar Belki otrzymują kolumienki między nimi jest przejście właśnie ażurowy i tych w tych surowych przestrzeniach stawiano stopniowo coraz więcej ikon potem narastały w górę także nie jest prawdą, jakoby jako ikonostas miał oddzielać sacrum od Profanum natomiast późniejsza tradycja w zasadzie tak się rozwinęła, że np. nie wolno przechodzić zatem przegrodę osobom niepowołanym, czyli w zasadzie tylko po mogą tam przechodzić osoby osoby poświęcone nie tylko duchowny, ale takiej okazji duchowne, które mają, jakby takim ministrze niższe święcenia czy niższe zezwolenia na to i natomiast tak nie było okien pociąg, jeżeli ktoś z państwa np. w Rzymie ogląda stolicę Bazyli, które są tak pierwowzorem starożytnej świątyni to tam zobaczyć np. w bazylice Świętego Klemensa świętej Marii COSME winny takie przestrzenie, które mają się taką belkę idącą od ściany do ściany często bardzo silnie wygiętą złamano taki został on wychodząc na środek świątyni cały środek jest podniesiony na takich stopniach prawda nazywa się do starożytności nazwało Bema czy zima pograć co jest niewątpliwie fragmentem przeniesionym tradycji i praktyki syna globalnej, bo wywodzi się z Syrii, gdzie te żywioły na Boga i poczuł się silnie wpływały na siebie także nie należy traktować pozostał jako czegoś jakieś przegrody wykończenia SA Instytut prochami prawa do wysokiej na te tak się rozwinęło jako jako coś co ona być taką no wizją wizją rzeczy niewidzialnych jak to jak w 1 ze słynnej takiej pracy wielki teolog rosyjskiej napisał na początku dwudziestego wieku, gdy rzeczywiście wchodzimy do cerkwi to wydaje nam się widzimy taką, jakby struktura struktura całego kosmosu religijnego i nie, jeżeli państwo patrzycie na tej zostały one na taką strukturę bardzo nie bardzo ustaloną to znaczy na tych środkowa część są takie wrota, które mogą być otwarte w czasie liturgii bądź zamknięte po politologii nie po obu stronach są 2 ikony podstawowe jest ona Bogurodzicy po lewej stronie Chrystusa po prawej stronie obok tego wydaje się one np. patrona świątyni wydarzenia jest znacznie łatwiej paść świętej Trójcy będzie świętej Trójcy wyżej są jej święta 12 świąt trochę u wyżej bądź pod pod tymi świętami, bo na tym świętami jest słynny taki taki rząd zwany DIS liście odejść z czyni takie przedstawienie Chrystusa kupującego na tronie w co do niego modlitwę zanosi takie orędownicy takie tej chodzi Święty Jan Chrzciciel i Bogurodzica dalej są prorocy wyżej to daje także może dojść do 5, a takich pięter Piędel, ale to nie jest koniec lat można również mieć bardzo niski następna po Warszawie i na woli ikonostas jest ciągle jeszcze tylko tak 1 takim takich jak balast to co stary kościół katolicki był taki balast, czyli taka przegroda dostępne na Wschodzie jest na środku jest taki element już nazwali carskie wrota leśne wrota, które są właśnie tym przejściem pomiędzy sacrum Profanum Evansa tam się wynosi wnosi święte dary dla ani tamtędy chodzą procesje z Ewangelii razem także ten podział podział na zakupy one jednak zachodzi jest też więcej, ale nie wolno fotografować no to jest chyba dość dość, bo też jak dzisiaj to wszystko pociąga potem 1 wspólny mianownik mianowicie no niech te media nowe, które wchodzą one one niejako niejako nie od razu są traktowane jak po jako nie coś się własnego no w końcu tej ikony są właśnie obrazami nadal rynek jest czysto fotografować to niejako opublikuje nie ma w tym żadnej jakiś pusty jest po prostu obyczaj dzisiaj wręcz odwrót wszystkie cerkwie są obfotografowane, dlatego że liturgia odbywa się poprzez internet panie profesorze, kiedy powstaje nowa cerkiew to kto użyje terminu projektuje decyduje o tym jak będzie wyglądał ikonostas przecież w Warszawie też na obrzeżach Warszawy powstaje teraz cerkiew mądrości Bożej prawdy co wykończeniowe trwają tak zastanawiam się, kiedy właśnie powstaje nowa cerkiew, kto decyduje, jaki kształt będzie miał ikonostas, jaki układ czy też klasyczny układ czy jednak właśnie jakiś element, żeby autorski kształty kształt jest oczywiście architektoniczny artysty artysta architekt natomiast układ jest obszar ekonomiczny to znaczy że, że czy on będzie prawda jakoś zwieńczony bardziej czy będzie miał więcej mniejszych tych gender to jest oczywiście decyzja artystyczną inwestor wskazano jakich wciąż chce mieć chcę mieć bardziej bardziej klasycznej Anastas taki bardziej współczesny, a wreszcie mi się powrót do starożytnego modelu chińskiego ikonostasu mapy wymiar duchowy sobie o tym decyduje oczywiście inwestor natomiast to co jest ikonostas jest kanoniczne to znaczy po pierwsze, wokół carskich wrót ikona Chrystusa po prawej stronie patrząc od strony nawy, a po lewej pana Bogurodzicy w na tych kolejnych tam miejsca, które są wtedy zwykle jest ona Świętego czy mogę tego tej dedykacji świątynie to nie jest Święty to jest jakaś, jaki wydarzenie jak np. zmartwychwstanie zaśnięcia Bogurodzicy do taką pomyśl o mieście tradycyjnie umieszczono taki dodatkowy drzwiach są tam, bo rada, żeby twój ruch polis wokół wokół ołtarza zwykle są jeszcze dodatkowe drzwi jedne bądź dwoje drzwi poza tym głównymi wrotami na tych drzwiach są lata, a to diakoni starożytni jak Święty Stefan czy Arek czy np. aniołowie na czas zwrotach zwykle są ikony 4 ewangelistów wyżej musi być ten odejść, jeżeli jest jest rząd musi być tendencji albo jako pierwszy zaraz nad nimi głównymi za NATO Belką główną to jest rząd rząd świąt 12 świąt retro można się dopisywać do 12 w środku nad na czas wrotami zwykle pojawiają się jedno jest Chrystus stojący na tronie jako Centralna postać tego odejścia z wyżej może być na tym wyższym urzędzie będzie przez Bogurodzica siedząca na tronie jeszcze wyżej może być tzw. ojcostwo, czyli tak na pewno Polak w Azji kwas świętej Trójcy, bo też, dlaczego 3 postacie 2 postaci Chrystusa w ulica nie będzie postać na jakikolwiek Bóg ojciec właściwie nie występuje o Mogilno graficzne gazet kryzysu w podeszłym wieku tak powiedział, że często z nami pan prokurator albo pan symboliczną postać ojca i to wszystko jest jest opisane jak będą tak tak artysta, który zna się na salonie no tak czy inaczej dogonienie nie zorganizuje też jak są zbudowane jakieś łączenia Belki ze zdziwienia to jest już inwencja inwencja pomiędzy inwestorem dni artystą czy wspólnotą, a często bardzo silne silne opinię na temat napraw wylicza, jakiego artystę z tą, jakiej swojego znajomego artystę, bo takie, którego dziś sąsiedni cerkwi kościele widziano także to są takie dość typowe układy układy inwestorski panie profesorze w takim razie proszę zaczerpnąć oddechu powiedziałbym może zaproponować wielka woda rozumie życie wielki piątek, więc jest ścisły post zdaje się, że chyba płynów też nie można przyjmować kieszenie to znaczy mam wielu wielu wielu osób nastawionych bardziej estetycznie pamiętaj czasem nawet realizuje taką starą praktykę, ale bardzo zakonu jednak to znaczy, żeby nic nie spożywać od od wielkiego piątku do nocy paschalnej, ale to oczywiście nie jest nie jest obyczaj, który obowiązuje jakiś sposób żywienie zdobycia dla świeckich należałoby podkreślić, że jest bardzo wiele wiele obyczajów zakonny ściśle ascetyczny, które rozlały życie normalnych parafii takich ma gdzie gdzie jest 1 ksiądz i wioska dzielnica miejska czy coś takiego to się np. to objawia długości nabożeństw najmniejsi, którzy całe życie poświęcają temu oni oczywiście mogą spędzać spokojnie całonocne nabożeństwo potem da ma jakiś tam okresu praca nie jest związana z takim emerytem rytmem społeczną, uznając to jest, więc to całe nie powiedzieć zestaw różnica 2 rytmów i ten rytm zakonny troszkę dominuje, ale rytm świeckim swoje prawa pan prof. Michał Klinger teolog prawosławny państwa moim gościem informację o godzinie 1140 po informacjach wracamy do programu off czarek czarek państwa moim gościem jest pan prof. Michał Klinger teolog prawosławny przypomina w kościele prawosławnym trwa wielki tydzień dzisiaj wielki piątek jutro wielka sobota święcenie pokarmów, ale rozumiem, że tutaj też i liturgie wszelkie ceremonii także święcenie pokarmów będzie się odbywał trochę inaczej niż co roku do większości znanych mi w przypadku u-booty jest bardzo ożywiona dyskusja się w internecie jednak jakie są coraz bardziej zamknięte Polska jest pewnym pewnym wyjątkiem, bo zamykanie cerkwi zachodzi trochę wolniej, ale np. no wszystkie greckie cel zostały dawno już zamknięte i duchowieństwo się samo zamknęło, spełniając liturgię jako dla wszystkich, ale bez dostępu nikogo do tego no i poświęcenie pokarmów jest taki ma takie aspekty szczególnie właśnie dla do namysłu, dlatego że jest to 6 każdy z Sejmu sam zrobić NATO jest to, żeby koniecznie trzeba było iść do księdza ich tłumnie ustawiać ustawiać te pokarmy na stołach i które tamy wały stopni tak cała stara maszyna, a do tego oczywiście nie zapomniał opuszcza ofiarnej wtedy jest wszystko musi zniknąć to znika więc, więc jedzenie pokarmów jest takim elementem no jeżeli, jeżeli musi to być cerkwi to też element zabobonu każdy może sam w swojej kościele rodzinnym kościele domowym osobie wypełnić to bóle w wielki piątek na Wschodzie ma taki aspekt niezwykle może, że aktualny, dlatego że jest cały zbudowany na takim pojęciu paski krzyżowej, która w pasku krzyżowej jest pojęcie, które się wywodzi z Ewangelii Świętego Jana, która się tym różni jak państwo pewnie znacie te imitacje teksty Ewangelii od postawy czyny Angeli, że po pandy Świętego Jana po ofiarą Paschal jest nie tyle właśnie ostatnia wieczerza jest poważna serwer tylko ofiarą Paschalne sama ofiara jest sam na 3 barankiem Bożym prawda jest właśnie ten który, który kona właśnie na krzyżu wtedy, kiedy wszyscy naokoło w mieście idą, bo swoich domów spieszą się przed zmierzchem, żeby zdążyć moment rozpoczęcia tego wielkiego święta szabatu w tym momencie symbolicznie spożywają baranka wiemy w Polsce jest tradycją pas żydowskiej wtedy barankiem ofiarny jest właśnie jest kryzys to podkreśla podkreśla o tym, Ewangelia Świętego Jana też bardzo silnie rozwinięte Likud i liturgii prawosławnej, która właśnie w ten sposób w ten sposób lamentacje LM lamentacje proszę, przeplatając taką wizją wizją tego pośpiechu Paschalnego zdążyć przed miastem podstawową taką postacią bohaterem bohaterem mitu jest błogosławiony Czcigodni Józef, czyli kapłan nie konserwanty wody uczony rabin żydowski, który staje się głównym głównym takiemu aktorem tego dramatu oni są wielkie pieśni błogosławiony Józef przygodny Józef, który z krzyża stoją przed czyste ciało swojej całun świętym, bo mimo drogiego złożył czy byliśmy u uczcimy Józefa świętej wielkiej pamięci, który przychodzi w nocy do Piłata prosi o ciało daje mi tego dziwnego tego wędrowca bezdomnego, którego z matką, widząc na krzyżu oblewała bólu w taki wielki hymny, który właśnie dotyczy tego tego Żyda tego członka Sanchez rymu, który de, który spełnia te role, których uczniowie nie spełnia to jest to, że ze wszyscy opuścili Igorka ofiara znosi samotne to jest jakby taki obraz no myślę, że bardzo współczesne na kiedy kiedy NASA chwała potęga kościoła dziś nagle znika trwała potęga rytuał kultu gdzieś znika, bo właśnie ta ofiara prawdziwą ofiarą jest prawdziwym bólem w i na tym na tym się buduje właśnie cała reż komend chyba dzisiaj jest szczególnie mocno tak mi się wydaje tak, ale myślę, by panie profesorze, że dla osób wierzących różnych denominacji te święta, które odbywają się w ostatnim czasie to to z można, by rzec są takie bardzo samotne święta, a jednocześnie wydaje się, że że kościół to czas do kościoła żeby, gdyby podzielić tym co dotychczas się robiło wspólnie teraz każdy będzie robił w podgrupach no bardzo paschę trafnie wyczuł, bo np. właśnie prawosławiu będzie to gdzie to określam pociąga to poczucie poczucie SA dotyczy rytuały tak strasznie rozbudowane, bo istnieją dramatyczne decyzje co robić Eucharystią, która jedno no tak jak na Zachodzie, gdzie nawet na rękę przyjmują na Wschodzie tym jak nie do pomyślenia, aby zapewnić wszystkie rzeczy nie do pomyślenia są do pomyślenia, że istnieje bardzo wielu wiele głosów i kilku odważnych geologów to właśnie rosyjskich, którzy domagają się żeby, żeby Eucharystia rozdawać dotąd, by rozdawać do domu, zważywszy że Eucharystia na sławie pod 2 postaciami widać myślę jakaż musi być tym winem umoczony w winie połączony prawda to technicznie nie jest takie proste, ale mówi się, że skoro ludzie nie mogą na ten najważniejszy moment nocy paschalnej zebrać razem należy umożliwić w domu, a więc należy po dacie budowy są takie próby są takie głosy które, które aż do tego rada się posuwają inna rzecz jak wspomniał pan Bóg karna jest naprawdę można można wpaść może sobie to poświęcić się wodą święconą ma zwykle buteleczce z okresu przed świętami mówi o zdanie ze stycznia może sobie bowiem święconej mówić właśnie z takim większą obecnością kościoła w domach wiernych, bo to wydaje mi się z takim motyw świąt także tam, gdzie zwykle gromadziliśmy się tam powstają takie mini wspólnoty trochę pewnie jak na samym początku tak, kiedy to wszystko wciąż gromadziło się czy opierało się na tych małych grupach na takich podstawowych jednostkach zdecydowanie, bo przecież o to oczywiście także zostały jedności cały całe liturgia eucharystyczna się poza właśnie w tej wspólnej małym gronie spędzonej Aga natomiast bardzo jest ciekawy znowu nawołuje ciągłego śledzenia tego co się dzieje w Rosji, której tak jakoś się często kontrowersyjny myślę, że w Polsce mianowicie, że tamy są bardzo ożyły wspomnienia czas najgorszego terroru stalinowskiego, kiedy rzeczywiście no wszelki udział dla większości społeczeństwa, że udział w urzędach właśnie niemożliwej zakazanej bardzo niebezpieczny wtedy decydowano się na takie tajemne tajemne przeżycia kwas liturgiczne podobno ten cały taki jest legenda kościoła podziemnego jest ciągle nie jest opisany dostatecznie, ale wiadomo, że był nie i że wielu wspomina, że wtedy my nawet mogli przeżywać przeżywać święta tajemnicę swojej najgłębszej najgłębszy w ukryciu w domowym z najbliższymi wróćmy do tej liczby do tego, żeby wszystko jest możliwe też domowy jest jakby z kościołem jest podstawą wszystkiego nie jest jakimś złem koniecznym właśnie się to w pewnym sensie też wzbogaca w sensie takiej zmiany perspektywy także, że to bogactwo piękno liturgii ono przyciąga ono zachwyca ale, ale w pewnym sensie też powiedziałbym zasłania człowieka nie boi zasłania tak z zesłania człowiek choćby musi mniej koncentrować się też na tym co jest ważne wydaje się temu uwieść ponieść tymczasem musi się sam teraz postawić być dobrze to teraz ja muszę się zmierzyć z myślą musi się zmierzyć z ludźmi musi się zastanowić, gdyby to wszystko naprawdę znaczy co tam jest w samym epicentrum ta czerń władz wszelkich wysłaliśmy no dzięki bogactwu może mieć swoją złą formę, więc tutaj tutaj jest jakaś szansa umocniło znowu prawda w tej samej Rosji, bo to śledzę śledzę tę boi się będą niemal wszystkiego śledzić nie to jest na Zachodzie Europy, ale w Rosji są stawiane pytania o związkach państw, żeby się chciało drażnią go wyeliminować, ale państwo, które w zasadzie no okazało dużą duży opór był opór w stosunku do wyjścia naprzeciw bardzo tragicznej trudnej sytuacji religijnej, bo ludzie chcieli, a rozmaici hierarchowie się sprzeciwiali się właśnie, choć nie wracajcie na z uwagi na da polskim świętym wszystko o zapewni bezpieczeństwo tak dalej są oczywiście jakimś jakimś zabobonem to wśród wielu z tych jednak duchownych czy teologów pojawił się myśli o tym, że może pójść się zastanowić co w ogóle jesteś w mocy czy rzeczywiście kościół to jest tylko żebyśmy, żebyśmy wypełniali przypisane obyczaje obrzędy pozłacany świecące i właściwie dla wielu może już właściwie czyniące z nich jak bałwochwalstwo, bo właściwie właściwie bez wysokich poczucia poczucia istoty tego co robimy bardzo jest trudno bogactwie znajdzie wolny nie zapomnieć o istocie nie i więc te głosy się pojawiają to ja się, ale już nie znikną wiele obrzędy nie będzie możliwy tak jak były kiedyś sens sensem drogi drogi odbudowywane czy budowanie obrzędowości taki tylko dlatego jest tradycyjna może ulec jakiemuś zakwestionowali będziemy szukać nowych form szczególnie prawosławie które, jakby nie miał swojej reformacji musi np. o tym, że o to jest szansa na reformację dla prawosławia reformacja była szansa na reformację Nowak była reformacja była dramatyczna informacja o 17 wieku prawda może odpowiedzieć, ale z własnych wieku, kiedy wyjście na Zachodzie mili reformacji, która była dramatem chyba jedno się olbrzymią szansą na jakiś jakiś zmiany zmiany zmiany wizji kościoła, a do tego na Wschodzie brzmi pani mieliśmy i dzisiaj dzisiaj niektórzy mówią, że to jest właśnie moment mowy potrzeby takiej reformacji w tamtym część powrót do pisma Świętego powrót do źródeł refleksja nad istotą wielu formy religijnych przez wyniku ojca refleksji kościoła wywodzących się reformacji likwidowały bardzo wiele sakramentów zostawiły w takiej formie bardzo tylko o umownej szczątkowej, więc to wszystko to wszystko może się przydać, bo to co się dzieje i witało właśnie jest szansa na nie na do przemiany mentalności owe wśród Słowian wschodnich, które ciągle jest jakimś takim był również społeczno-politycznym w całej Europie na świecie panie profesorze bardzo panu dziękuję panu dobrych świąt państwa i moim gościem był pan prof. Michał Klinger teolog prawosławny dziękuję panu serdecznie informacje Radia TOK FM jest kilka gmin dziękuję informacje o kilka minut rodzinie dwunastej po informacjach Mikołaj Lizut i jego program dzisiejszy program przygotował Paweł Ziętara wspierał go Maciej Jarząb, a nad jakością naszych połączeń czuwał Krzysztof Woźniak Zwiń «

Kiedy znika przegroda między sacrum a profanum: "Dziś nie mamy dostępu do sacrum"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 23:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie kwartału na rynku sztuki (cz. 2)

Marsz, marsz Tuska

Niska inflacja, braki paliw

Jak manifestujemy swoje poglądy polityczne?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL