REKLAMA

Czym jest sztuczna inteligencja

Gościnnie w TOK FM: Polityka Insight podcast - Przyszłość jest dziś
Data emisji:
2020-01-02 16:20
Prowadzący:
Czas trwania:
19:31 min.
Udostępnij:

Zapraszamy do słuchania nowego podcastu Polityki Insight - Przyszłość jest dziś. Z naszymi gośćmi - ekspertami i politykami, naukowcami i przedsiębiorcami - zastanawiamy się, jak sztuczna inteligencja, roboty, drony, biometryka czy internet rzeczy zmieniają społeczeństwo i nas samych. Rozwiń »

Zaczynamy od rozmów o sztucznej inteligencji i z naszymi rozmówcami próbujemy przybliżyć to mgławicowe pojęcie.

W pierwszym odcinku przyglądamy się różnym definicjom i historii AI. Magdalena Wrzosek, specjalistka ds. cyberbezpieczeństwa z NASK, mówi, że sztuczna inteligencja pobudza naszą wyobraźnię, myślimy wtedy o maszynach, które mogą zastąpić człowieka. A tak naprawdę to nowy rodzaj technologii, który ma nas wspierać. Naukowcy radzą, by na chwilę wyobraźnię wyłączyć i zastanowić się, jak działa inteligencja człowieka. Jacek Leśkow, dyrektor NASK, podpowiada, żeby przyjrzeć się, jak uczą się dzieci.

O historii badań i rozwoju sztucznej inteligencji opowiada wicedyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju Izabela Żmudka. Na początku naukowcy i praktycy próbowali odtworzyć umysł człowieka, teraz skupiają się na algorytmach, które potrafią się uczyć. Aspekt biznesowy przybliża Remigiusz Franek z Orange, według którego sztuczna inteligencja zaczęła działać dzięki lawinowemu przyrostowi danych i można ją wykorzystać w prowadzeniu firm.

Systemy gromadzenia i obróbki danych zasilają ludzie, czasem dobrowolnie a czasem nieświadomie, ale nie musimy obawiać się, że sztuczna inteligencja zdobędzie nad człowiekiem władzę. Katarzyna Szymielewicz z Fundacji Panoptykon mówi, że algorytmy są doskonałym narzędziem, ale obywatele i konsumenci nie podłączą się pod system, który będzie nas obserwował.

Prowadzą Marek Świerczyński i Karol Tokarczyk.

Zapraszamy do słuchania. Zwiń «

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
dzień dobry słuchacze państwa audycji polityki esej o przyszłości dziś, o której rozmawiamy o technologię i wpływie na nasze codzienne życie z naszymi gośćmi są eksperci politycy naukowcy przedsiębiorcy wspólnie zastanawiamy się jak sztuczna inteligencja roboty drony bio metrykę czy internet rzeczy zmieniają społeczeństwo nas samych partnerem audycji jest wręcz Polska zapraszam do słuchania Marek Świerczyński terminu sztuczna inteligencja po raz pierwszy użył Rozwiń » amerykański matematyk informatyk John karting w 1956 roku, ale już dekadę wcześniej vanem burz bardziej znany ze swej roli rządowego nadzorcy programu Manhattan, czyli budowę amerykańskiej bomby jądrowej zastanawiał się czy maszyny można nauczyć myśleć potem nadeszły prace Anglika Alana Turinga, dzięki któremu wiemy, że komputer teoretycznie może kiedyś zdać test na inteligencję, ale mimo upływu 70 lat od tych początków do dziś tak do końca nie wiadomo co to takiego ta sztuczna inteligencja nawet naukowa akademicka sieć komputerowa w skrócie NASK, czyli 1 z najstarszych w Polsce instytucji zajmujących się cyfrowym światem nie ma gotowej spójnej definicji specjalistka od cyberbezpieczeństwa Magdalena Wrzosek, mówi że, a i to termin wyjątkowo szeroki i pojemny coś, o czym wszyscy mówią nikt nie wie jeszcze czym jest do końca nie ma 1 definicji, którą wszyscy moglibyśmy się zgodzić, jeżeli chodzi o sztuczną inteligencję to jest w ogóle takie bardzo pojemne hasło, które wszystko można upchnąć tak dlatego pewnie tak działa na wyobraźnię, że z 1 strony trochę przypominają nam się takie filmy z lat dziewięćdziesiątych, gdzie mamy tego robota, który w przyszłości tutaj atakuje człowieka tak z drugiej strony takie wynalazki, które czasami są tam pokazywane na różnych konferencjach i trochę też nas elektryzuje jak np. robot Sophia tak, które potrafi mówić potrafi coś tam zrobić to jest takie niesamowite, żeby maszyna przyjmuje tutaj trochę postać człowieka może właśnie dlatego jest myląca, bo często tam sztuczną inteligencję wyobrażamy sobie właśnie maszynę, która nas zastąpi albo będzie tak bardzo człowiek podobna, że wyprze nas w ogóle zacznie za nas jakiś zadania wykonywać tak naprawdę to chodzi po prostu nowy rodzaj technologii, które w, jaki sposób na nas wspierać roboty Super maszyny myślące komputery wszystko kontrolujący Matrix hasło sztuczna inteligencja narzuca nam obrazy z filmów science fiction, ale naukowcy radzą, by na chwilę wyłączyć wyobraźnie prof. Jacek Leszko jest dyrektorem blasku, a wcześniej przez kilkadziesiąt lat był badaczem i wykładowcą akademickim również na Uniwersytecie kalifornijskim w wiodącym ośrodku badań nad sztuczną inteligencją tłumaczy że, aby zrozumieć czym jest AIDS musimy najpierw zastanowić się jak to jest naszą własną ludzką inteligencją, jeżeli mówimy o sztucznej inteligencji nota wpierw zadajemy pytania co to takiego jest inteligencja w jaki sposób np. małe dzieci uczą się prawda nabywają tych podstawowych zdolności nasz Katharine stacji w przestrzeni jak myśli uczymy obcego języka, jakie procesy tutaj można od strony, jakby inżynierskiej wyodrębnić i z tej perspektywy dobrze jest pasy na sztuczną inteligencję jako na systemy decyzyjne analiza obrazu to jest po pierwsze, systemy do przetwarzania cyfrowego źródeł typu wideo potem stawiania na tych właśnie zbiorach danych olbrzymich danych pewnych wzorców i sprawdzanie czy to co aktualnie jest w obrazie no jest zbieżna z tym marca 2 obrazy to niejedyne, ale dziś bardzo popularne źródło danych mogą być nimi też głos tekst czy liczby w sumie i tak na potrzeby komputera wszystko trzeba przełożyć na zapis cyfrowy jak wyjaśnia prof. Leszkowi, by mówić o inteligentnym systemie przetwarzania danych potocznie zwanym sztuczną inteligencją niezbędne były 3 podstawowe składniki istniejące od dawna i wielkie przyspieszenie zdolności liczenia, które człowiek opanował ostatnich 2 dekadach jest źródło są dane jest pewien wzorzec zmieni może ogólnie modelem tak i jest porównywanie aktualnego zbioru danych z przetworzonego pod pewnym kątem do tego wzorca no i sprawdzenie jest to zgodne czy nie jest zgodne proszę zauważyć na końcu mamy pewien system decyzyjny tak nie chory zdrowy bardziej chory mniej chory nadal mamy albo zaraz rynkowe zdrowy chory albo kilka albo nawet kilkanaście stopni progresji np. choroby nowotworowe i to jest właśnie natura różnych agencji, czyli sztuczna inteligencja to są systemy decyzyjne oparte na różnorakich struktura danych dochodzimy do wniosku, że nazwa jest trochę myląca, bo sztuczna inteligencja wcale nie polega na budowie cyfrowego mózgu w głowie jakiegoś Androida to raczej przystosowanie cyfrowych maszyn do wykonywania w sumie dość prostych operacji, tyle że na większą skalę i dużo szybciej niż byłby w stanie zrobić pojedynczy człowiek, a nawet całe zespoły ludzkie tak to widzi Izabela Żmudka, która zajmuje się sterowaniem badań nad sztuczną inteligencją finansowanych z budżetu państwa przez narodowe centrum badań rozwoju na początku było to podejście takie, że chcieliśmy, żeby sztuczna inteligencja odtworzyła nasz umysł i próbowaliśmy tak jak w Krzemowej, choć inteligencję ten kierunek został zarzucone na rzecz tego, że po prostu sztuczną inteligencję definiujemy teraz jako ta, która uczy się sama i ucząc się na zasadzie prób błędów nagle zobaczyliśmy, że nasze oczy trochę tak jak inteligencja człowieka czyli, zdobywając pewne doświadczenie rozwija się to jest właśnie ten drugi trend, którą idziemy, czyli takiego uczenia maszynowego uczenia pogłębionego, który odtwarza sposób inne samo uczących się umysł człowieka to nie jest ten kierunek, w którym sztuczna inteligencja nas zastąpić tylko nam pomoże, ponieważ się nawet o najwyższym zaawansowaniu sztuczna inteligencja nie ma z kolei tych cech, które są charakterystyczne dla nas, a mianowicie takiego myślenia abstrakcyjnego myślenia etycznego w ogóle do tej pory chodziło o to by maszyny robiły za nas pewne rzeczy szybciej wydajniej dzisiaj coraz częściej zwraca się uwagę, by robiły to z wyczuciem zdaniem smutki człowiek tak projektuje algorytmy sztuczna inteligencja zaczynała coraz bardziej przypominać tę prawdziwą rozwój sztucznej inteligencji odzwierciedla trochę pory roku, dlatego że mamy zimy lata sztucznej inteligencji obecnie niektórzy naukowcy określają, że mamy wiosnę, a przed nami długie ciepłe lata najbliższe kilkanaście kilkadziesiąt lat będą dużym zaskoczeniem dla nas, dlatego że do tej pory szliśmy trochę takim rozwojem tej sztucznej inteligencji wykładniczo, czyli że powoli pewne rzeczy się rozwijały natomiast teraz już mamy punkt takiego maksymalnego skoku dość szybko, kiedy ona zdarzały co 4 lata teraz już potrafią być takie kroki milowe w ciągu 1 roku 4 w związku z tym ten rozwój nastąpił bardzo szybko natomiast wciąż nie jest ten moment, w którym powinniśmy się obawiać, że coś będzie się działo bez naszej kontroli natomiast jest dobry moment, żeby zwrócić uwagę na to, że ten strach jest bardzo dobrym strachem, bo on powoduje, że już teraz należy myśleć o odpowiednich zabezpieczeniach, żeby pewne rzeczy nam spod kontroli nie uciekły, dlatego że jesteś także algorytm ma są algorytmami, ale programują je ludzie w związku z tym tak jak dobrze jest programuje Emmy, czyli z użyciem odpowiednich zabezpieczeń, ale też etyki tak będą one pracowały, więc jest taki ważny moment, żeby jednocześnie, rozwijając sztuczną inteligencję równolegle rozwijać po pierwsze, system bezpieczeństwa, ale też systemy etyczne związane z rozwojem tej sztucznej inteligencji jeśli trzymać się porównania do pór roku można, by powiedzieć, że do końca dwudziestego wieku panowała nie tyle zima co epoka lodowcowa lody puściły dopiero gdy wystarczająco wydajny komputer przestał być kosztownym narzędziem garstki specjalistów, a stał się tak powszechny, że każdy z nas może wziąć do ręki w postaci smartfona Remigiusz Franek odpowiada za tworzenie algorytmów sztucznej inteligencji w sieci wręcz same algorytmy był tak natomiast algorytmy zaczęły działać potrzebowaliśmy 2 rzeczy po pierwsze, próbowaliśmy olbrzymiej ilości danych to jest pierwsza rzecz, która się zmieniła i rozdany, którą w tej chwili mamy ogólnie dostępna jest i rośnie właściwie bardzo zadowalającym tempie tak jest technologia 5 nie tylko ją zwiększą drugi aspekt jest związany z umiejętnością przetwarzania tych danych, więc lata powiedział po 2010 roku sprawiły, że te 2 rzeczy stały się rzeczywistością teraz umiejętność zastosowania tych algorytmów od przetwarzania obrazu potem przetwarzanie mowy w tym wypadku którymi się częściej zajmujemy i generowania np. odpowiedzi dla klienta sprawiły, że ten trend zaczął mieć konkretne zastosowania biznesowe co widać po ruchach bardzo duże firmy i inwestycjach też można powiedzieć ręką na chwilę się zatrzymamy, bo są bardzo istotne szczeble jakby, które doprowadzą nas w końcu do tej definicji tego bardzo Ławicy owego pojęcia mówi pan o danych chyba chodzi nie tylko samą ilość, ale ich uporządkowanie o to, że w tej chwili są zbiory danych, które mają pewne cechy prawne, które da się bardzo łatwo posegregować, z których da się wydobyć pewne rzeczy, których do tej pory nie byliśmy w stanie wydobyć, bo nie mieliśmy właśnie tej mocy obliczeniowej, jeżeli chcemy wyciągać bardzo sensowne racjonalne wnioski prowadzić jakikolwiek biznes to porządek musimy mieć to wg nie jest niezależna od ilości danych czy pracujemy przypuśćmy na 1000 próbek czy pracujemy na minione próbek sposób ich uporządkowania i scharakteryzowania, gdy nie jest stanem to co się zmieniło to rzeczywiście ilość i ile wpływa bardzo mocno na to, żeby móc stosować te algorytmy, które właściwie mają sens wtedy, kiedy jest ta duża ilość danych jak byśmy powiedzieli zastosowanie do sieci neuronowych przy takiej bardzo małej próbce jest kompletnie niemożliwe, jeżeli ten zbiór zaczyna przekraczać np. 100 000 sztuk to zaczyna to mieć sens i mieć znaczenie w biznesie, jeżeli mówimy o bardziej jeszcze większej ilości danych popatrzymy sobie na takie firmy jak czy też przede wszystkim chińskiej firmy to zaczynamy dostrzegać, gdzie jest wartość co wg bardzo mocno wpływa też na naszą przyszłość, bo myślę, że nie do końca rozumiemy w szczególności w Europie co się zaczyna dziać lawinowo rosnąca ilość dostępnych danych ich różne rodzaje zaczęła być obrabiane dzięki lawinowo rosnącej i łatwo dostępnej mocy obliczeniowej w efekcie zastosowania samouczących się algorytmów w którymś momencie człowiek przedstawił śledzić rozumieć co się z tymi danymi dzieje mało tego zaczął maszynami przegrywać i to dosłownie wszyscy chyba pamiętają wyzwanie, jakie komputerowi di Blu rzucił mistrz szachowy Garri Kasparow i Izabela Żmudka przytacza przykład innej gry znacznie bardziej skomplikowane od szachów, którą zaczęły w końcu grać same maszyny, bo człowiek przestał się w tej grze liczyć słynny pojedynek Garri Kasparowa, gdyby Blu polega na tym, że za pierwszym razem to wygrał człowiek za drugim razem grała maszyna, dlatego że zobaczono, jakimi technikami posługują się ludzie przeliczono to zobaczą nad Wisłą słabość maszyny i w drugim rozdaniu już to był bezkonkurencyjny natomiast tak gra szachy pomimo faktu, że są ambitne nie są aż tak ambitne jak go, który jest podawany jako o wiele bardziej zwielokrotniony rozwiązaniach w sytuacji, gdy sądzono, że maszyna nie jest w stanie wygrać mogą to AlphaGo udowodniło, że jest w stanie wygrać i znowu to był taki przykład, gdzie przeciwnik, który był na początku 1 z Mistrzów był rozczarowany, że to jest śmieszne ta maszyna robi pociąg za drugim razem można powiedzieć nieludzki sposób to maszyna zmiotła mistrza, dlatego że tak szybko się była w stanie nauczyć różnych rozwiązań i teraz kolejny etap jest takie że, ponieważ już niema przeciwnika wśród ludzi to powstał kolejny program Alpha go 0 teraz AlphaGo 0 gra Fagor, bo to już jest ten moment, że to maszyna gra z maszyną, bo to jest odpowiedni przeciwnik jest to tylko pokazuje jak ta sztuczna inteligencja się rozwija jak szybko robimy postępy czy to moment, w którym sztuczna inteligencja zaczyna wymykać się jej twórcom spod kontroli prof. Jacek Leszko uważa że, zanim zaczniemy się tego bać powinniśmy sobie uświadomić podstawową prawdę cywilizacji cyfrowej, że paliwem napędzającym cyfrowe maszyny i walutą, którą płacimy za ich pomoc stały się nasze ludzkie dane słowo inteligencja to jest umiejętność Percy polowania i wyciągania podstawie wniosków to nie jest wiedza inteligencja to jest zdolność operacyjna i to kształtujemy nadal oczywiście z czasem będziemy chcieli, żeby nasz algorytm były też mądra, dlaczego nie, ale musimy teraz precyzyjnie o tej właśnie sztucznej inteligencji jest niesłychanie ważny aspekt, który troszeczkę jeszcze jest chyba nie do końca uświadamiane społeczeństwo też sztuczna inteligencja największe niebezpieczeństwo polega na tym, że to są algorytm może nieprecyzyjne czy może na wczesnym etapie czy może te algorytmy wyprą nas z miejsc pracy, a my tam nie będziemy nawet na emeryturze z państwa nie tutaj leży problem algorytmy sztucznej inteligencji działa tylko wtedy dobrze, jeżeli są trenowane na odpowiednich zmianach danych musimy sobie uświadamiać naszym głównym, jakby strukturą własności w obecnej cywilizacji są nasze dane podstawowym procesem cywilizacji cyfrowej jest właśnie transakcja damy pracę algorytmów daje tym lepsze efekty im więcej mają danych, ale skąd wziąć, gdy na świecie tyle się mówi o bezpieczeństwie ochronie danych to my sami zasilamy system gromadzenia i obróbki informacji czasem dobrowolnie czasem nieświadomie częściej tę świadomość, wybierając w imię wygody jedno kliknięcie i mamy jakąś usługę czy rzecz, a jednocześnie cały ogrom wiedzy o naszym zachowaniu kontaktach transakcjach czy sposobie spędzania wolnego czasu płynie gdzieś tam w cyberprzestrzeni tak to działa, bo wg Remigiusza franka właśnie oddane toczy się w tej chwili światowa wojna najlepsze firmy, które są rzeczywiście na rynku co jest ich celem ich celem jest przewidywanie naszych zachowań im więcej mam danych na temat konkretnych osób konkretnych ich zachowań w różnych rynkach w różnych sytuacjach tym lepiej mogę przewidywać i zawężenie danych do 1 obszaru jest niewystarczające dlatego to co widzimy, że właściwie te największe firmy mówią takie musiał te dane te dane te dane dla mnie nie ma znaczenia czy to jest rynek bankowy czy to jest ubezpieczeniowy czy to jest rynek FMCG to są dane, które pozwalają zbudować model, który umożliwia przewidywanie zachowań konsumenckich i często co w tej chwili się toczy gra o to, żeby zbudować lepszy produkt, który będzie miał lepszą skuteczność działań bez danych systemy sztucznej inteligencji po prostu nie zadziałają i w tym być może tkwi jeszcze nasza przewaga nad systemem prawniczka Katarzyna Szymielewicz jest znaną działaczką na rzecz ochrony prywatności danych osobowych na razie nie boi się, że sztuczna inteligencja zdobędzie nad człowiekiem władzę, jaki rodzaj władzy rzeczywiście możemy sobie wyobrazić widziałem w zasadzie w pełni zautomatyzowanego procesu, jakie dane musiały się z tymi znaleźć nawet podpiera swoje mózgi ciała wszystko co produkujemy procesy biochemiczne pod system, który uczy się obserwuje je bez przerwy i ma zadanie zoptymalizować ma żadnej ze zautomatyzowaną pytanie czy taki system byłby w stanie rzeczywiście wytworzyć bodźce motywatorem, które pokrywają pełne spod naszych potrzeb jako ludzie jesteśmy w pełni racjonalnie ani w pełni przewidywalni mamy też mam nadzieję cały czas jakiś duchowe czy takie trasy ewidentne bardzo potrzeby pomysły na siebie po drugie, ważniejsze sądzę, że musiałaby jednak nasza decyzja tych kilku firm przynajmniej klub nasza społeczna, żeby iść tą drogą to znaczy, by podpiąć pod takim matki stać, bo taki system, który ma nas w pełni obserwować w pełni optymalizować byłaby fajna forma opresji głęboko wierzę, że ludzie wybrali, by to jako spoin pewnej wystąpi i na to by się nie zgodzili ani konsumenci, a nie obywatele i wreszcie na temat algorytmów one są doskonałe wykrywania wzorców do tego właśnie nam służą także uporządkować dane, żeby przetwarzać ogromnej ilości i wykrywać pewne tendencje trendy podobieństwa to jest świetne korzystajmy z tego to jest styka to są lepsze cele to są świetne maszyny, które uczą się obrazu i przetwarzają ale dlaczego mielibyśmy w ten proces wkładać Niki decyzje, które wymagają zupełnie innych zdolności, które trudno przypisać maszynie dane i narzędzia do ich obróbki cyfrowym świecie nazywane algorytmami decydują, kto ma władzę w cyfrowej cywilizacji nad oboma obszarami jeszcze mamy kontrolę przynajmniej tak nam się wydaje z czasem będziemy musieli jednak zadać sobie pytanie bać się czy nie dać trochę ustąpić mówi Magdalena Wrzosek specjalistka od cyberbezpieczeństwa znaku pytanie na ile my jesteśmy gotowi społecznie, bo to jest wyzwanie społeczne tak na ile jesteśmy gotowi na taką sytuację np. w restauracji będzie nas obsługiwał robot albo pójdziemy do lekarza i pierwszym kontaktem nie będzie pani na recepcji, ale też w Szropach, które postawi wstępną diagnozę, ale przecież jesteśmy całkowicie przygotowani na to wręcz oczekujemy, że słownik telefon podpowiada nam słowo no tak tylko, że wydaje mi się, że my, jakby swój telefon traktujemy jako takie przedłużenie siebie swojej ręki swojej książki adresowej tak to nie jest postrzegane na takiej zasadzie, gdy ciało obce ten telefon na tyle stał się elementem naszego życia, że nie mamy nic przeciwko tego, że możemy zapytać telefon co się nam odpowie to jest Super tak natomiast zupełnie inną kategorią są maszyny, które mają nam pomagać takich tras, jeżeli np. wyobraźmy sobie sytuację, że faktycznie jakąś część diagnostyki w medycynie miałby dokonywać robot to jest pytanie na ile społecznie i psychicznie w ogóle tak psychologicznie jako społeczeństwo i ludzka jesteśmy gotowi na coś takiego czy jesteśmy na to gotowi może powinniśmy sztuczna inteligencja może nam pomóc załatwić sprawę u operatora sieci telefonicznej urzędzie i lekarza ucząca się maszyna szybciej od człowieka zorientuje się, że naszym ciałem dzieje się coś niedobrego, że łamiemy przepisy drogowe albo, że na codzienne specjalne zakupy możemy wydawać mniej są państwo ciekawi jak opowiem o tym, już niedługo Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: GOŚCINNIE W TOK FM: POLITYKA INSIGHT PODCAST - PRZYSZŁOŚĆ JEST DZIŚ

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

W maju TOK FM Premium 40% taniej. Podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji.

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA