O konfederacji targowickiej, symbolu zdrady absolutnej

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór państwu przy mikrofonie Karolina Lewicka jest ze mną także Małgorzata Łuczyńska i Daniel Kowalewski czas najwyższy na poniedziałkowy wieczór w radiu TOK FM o to co przygotowaliśmy dla państwa mam nadzieję, że będą państwo zainteresowani po dwudziestej drugiej będziemy przy powołaniu Konfederacji targowickiej stało się to na dworze carskim w Petersburgu dokładnie 228 lat temu dopiero po 3 tygodniach dla niepoznaki obcego w tym dziele przewodnictwa ogłoszono Rozwiń » dokument na Podolu w miasteczku targowica na marginesie 1,5 wieku później jak pewnie państwo pamiętają rzecz się będzie identycznie miała z manifestem PKWN napisany w Moskwie ogłoszony w Chełmie targowica wracając do wieku osiemnastego należała do Szczęsnego Potockiego dziedzica bajecznej wprost fortunę posiadać 1,51 000 000ha ponad 100 000 chłopów pańszczyźnianych i rocznego dochodu będącego 16 całego budżetu Rzeczypospolitej podobno marzył też o koronie i to był napad jego czynów przy czym niewykluczone, że mając zdolności umysłowe bardzo mierne tak zapamiętali go jemu współcześni nie do końca zdawał sobie sprawę, jakiego właśnie dopuszczał prof. Jerzy Łojek autor biografii Potockiego, nazywając go w ograniczonym indywiduum przekonywał, że ten do końca życia nie zrozumiał, że dźwiga na sobie znaczną większość odpowiedzialność polityczną historycznej za ostateczną likwidację Rzeczypospolitej przeszedł do historii jako Arce zdrajca podobnie siedzi cała Konfederację targowicką stała się symbolem zdrady absolutnej tę historię opowiada prof. Wojciech Kriegseisen, a po dwudziestej trzeciej obraz społeczeństwa w czasie zarazy zespół centrum studiów nad demokracją Uniwersytetu SWPS razem z pracownią badań społecznych od kilku już tygodni co kilka dni pyta Polaków różne ważne sprawy jak oceniają rząd władze lokalne czy opozycji w tych trudnych czasach, jaka jest ich kondycja finansowa czy boją się swoją przyszłość czy pomoc, którą oferuje państwo jest wystarczająca czy wybory 10maja będą legalne i czy należy przeprowadzić dzięki temu, że badanie regularnie powtarzane badacze mogą zaobserwować co się z nami i naszymi opiniami dzieje podczas wciąż rozwijającej się epidemii oraz wciąż utrzymywane społecznej izolacji z najświeższym danymi będzie u nas gościł prof. Radosław Markowski pod kierunkiem, którego badania są prowadzone zapraszamy do północy wieczór Radia TOK FM wojnę imperium rosyjskiego imperium osmańskim dobiega końca Moskwa straciła wsparcie Austrii Stambuł nie doczekał się pomocy Prus obie strony siadają zatem do stołu rokowań rzeką graniczną ma być Dniestr Turcja zrzeka się pretensji do Gruzji Rosja oddaje gospodarstwo mołdawskiej ówczesne koniec walk przynajmniej na razie caryca luzuje front południowy ma już nowy cel operacyjny na Zachodzie to Rzeczpospolita obojga narodów, która w sprzyjającym momencie związania się rosyjskich raczyła zrzucić z siebie rosyjski protektorat nieładnie myśli Katarzyna druga szuka pretekstu, by uderzyć zbrojnie znajduje się sam, a właściwie sami się znajdują polscy magnaci niezadowoleni z obrotu spraw politycznych w ojczyźnie obrońcy starych urządzeń Rzeczypospolitej i wolności całego narodu szlacheckiego przeciwnicy konstytucji nowego ustroju to nie Rosja ich przekupuje, by nie współpracowali to oni sowicie opłacają dworzan rosyjskich obiecujące strat po wetowanie po tym, jak Rzeczpospolita znów spadnie ich ręce z pomocą rosyjskiego oręża rzecz jasna jest ich 13 tych, którzy najwytrwalsi szlifują bruku w Petersburgu, by w końcu tam właśnie podpisać akt Konfederacji później antydatowane i ogłoszony raz jeszcze już w kraju w miasteczku należącym do dóbr Szczęsnego Potockiego to będzie targowica na Podolu na razie jednak stoją przy stole z generałem rosyjskim Wasilij popowym, które im tekst Konfederacji dokładnie zredagował stoi w nim Rzeczypospolitej nic innego nie zostaje tylko uciec z ufnością do wielkiej Katarzyny, która narodowi sąsiednie mu przyjazna Emu i sprzymierzone mu taką sławą i sprawiedliwością panuje jest 27kwietnia 1700 dziewięćdziesiątego drugiego roku wieczór Radia TOK FM jest nam już prof. Wojciech Kriegseisen Polska Akademia Nauk dobry wieczór panie profesorze dobry wieczór pani dobry wieczór państwu będzie dzisiaj mówić o targowicy i tu potrzebny byłby chyba jakiś taki niepokojący podkład dźwiękowy muzyczne, ale na razie sobie darujemy w 1700 siedemdziesiątym drugim roku we wrześniu Rosja Prusy Austria notyfikowany w Polsce fakt rozbioru i domagały się przy tym zwołania Sejmu dla akceptacji tej recesji co stało się 30września 71003. roku Sejm rozbiorowy przy proteście 3 posłów w tym słynnego Tadeusza Rejtana zaakceptował Frost piór, ale po pierwszym rozbiorze są podejmowane próby podniesienia się Polski czemu chyba zaczyna także sprzyjać sytuacja międzynarodowa to znaczy w 1700 osiemdziesiątym siódmym roku Rosja zostaje zaatakowana przez imperium osmańskie pojawia się jakieś takie okienko dla Rzeczpospolitej to prawda, ale trzeba, by zacząć od tego z pierwszy rozbiór był pewnego rodzaju skutkiem w każdym razie negatywnym następstwem podjętych zaraz po obraniu Stanisława Augusta, czyli Stanisława Poniatowskiego ma tron to była pewnego rodzaju gorączka reformatorska, którą Rosja współudziale z Prusami, a może nawet po części pruskiej inicjatywy w każdym razie wyraźnie w Polskim interesie realizowała blokowała Czartoryskich i króla Stanisława Augusta gorączkę reformatorską potrzeby jak najszybszego reformowania Rzeczypospolitej tą reakcją ma rosyjski rosyjskie działania była Konfederacja Barska, a później, a później w konsekwencji pierwszy rozbiór, którym pani mówiła po pierwszym rozbiorze w latach między pierwszym rozbiorem mięsa 74200 siedemdziesiątym piątym, a osiemdziesiątym ósmym mamy taki okres historiografii czasem taki tradycyjnej historiografii nazywa się to okresem procesu lat tak Berga albo rządów króla to znaczy Stanisława Augusta we współpracy ze taka Belgiem to był rzeczywiście okres Stanisław August Poniatowski przekonanych dość boleśnie pierwszym rozbiorem rzesze nie da Rosji wymanewrować nie da się Rosji wprost oszukać nie da się rosyjskie pieniądze i rosyjskim wojskiem zreformować Rzeczypospolitej podjął próbę stopniowego małymi krokami uginając się przed różnymi żądaniami rosyjskimi powolnego tej Rzeczypospolitej reformowania i tutaj symbolicznym tylko przykładem tej działalności reformatorskiej komisja edukacji narodowej już kiedyś mówiłem na państwa antenie jasne, że mówiąc nie rozumiem, dlaczego Rosjanie zgodzili się na powołanie komisji edukacji narodowej, która była ewidentnie narzędziem reformy naprawy Rzeczypospolitej właściwie naprawy umysłów obywateli Rzeczypospolitej i rzeczywiście w końcu lat osiemdziesiątych po tym, długim okresie takiego właśnie takich prób reform drobnymi krokami pod nadzorem rosyjskim przepychania różnych rzeczy prób trochę oszukiwania Rosjan trochę przekonywania w wyniku sytuacji zmiany sytuacji międzynarodowej otwiera się szansa na to, żeby Rzeczpospolitą, żeby ten proces reformatorskiej przyspieszyć, ale to była szansa, która mogła być wykorzystana bardzo ostrożnie i bardzo rozsądnie tutaj zdania są podzielone na temat tego, kto rozsądek istotnie w początkach Sejmu czteroletniego prezentu no właśnie pod koniec lat osiemdziesiątych na początku lat dziewięćdziesiątych sytuacja mocno przyspieszamy Sejm czteroletni mamy uchwaloną konstytucję 3maja no mamy jeszcze wydarzenia 19stycznia 1700 osiemdziesiątego dziewiątego roku, kiedy Sejm zniósł radę nieustającą, która wraz z ambasadorem chińskiej była faktycznie takim rządem tak czy nawet nad królem była nie nie była nad królem była czymś w rodzaju pierwszego w dziejach Rzeczypospolitej szlacheckiej kolegialnego o rządu składającego się z takich organów, które odpowiadałyby dzisiejszym ministerstwo to był powołanie rady Nieustającej Sejmie rozbiorowym było 1 z 1 z tych elementów, które udało się Stanisławowi Augustowi, do których się do zgody, na które udało się przekonać Stanisławowi Augustowi Rosjan Rosjanie uważali, że ich dominacja nad Rzeczpospolitą to jest rzecz oczywista, ale dobrze, by było, żeby Rzeczpospolita szlachecka była państwem troszkę lepiej rządzonym niż była rządzoną sądzono do tej pory chodziło o to, żeby nie sprawiała Rosjanom ciągle jakiś kłopotów jakimiś Konfederacja jakimiś zamieszkami wewnętrznymi jakimiś potrzeba interwencji Rosjanie chcieli mieć swój protektorat, bo tak w miarę dobrze administrowany i dobrze rządzone jest tak Albert, który był ambasadorem rosyjskim odpowiada za to dobre funkcjonowanie został spokój w Rzeczypospolitej wykorzystywał także radę nieustającą do o no w poprawiania nieco nieco sytuację przede wszystkim, jeżeli chodzi o wymiar sprawiedliwości administrację sprawy finansowe rozwiązanie na początek departamentu 1 departamentów rada, a potem średniej raty to były propozycje trzeba sobie powiedzieć od razu prowokacyjne to znaczy to była akcja, którą w, których współuczestniczyli, w których współpracowali posłowie tzw. Stronnictwa patriotycznego słowo patriotyczny trzeba brać w tym przypadku tego Stronnictwa należy brać gruby cudzysłów, ponieważ to było Stronnictwo kierowane przez ewidentne współpracowników Rosji później później komputera targowisk ich ten patriotyzm Branickiego czy Rzewuskiego offset w sposób oczywisty w sposób oczywisty nieprawdziwe zostanie trochę częściej albo Stronnictwo patriotyczne, posługując się sprawdza się patriotycznym słowo Polska ojczyzna katolicyzm nie wchodziły słowa nie wchodziły im rósł w wystąpieniach wystąpieniach sejmowych atak naprawdę znacznym stopniu realizowali oni rosyjską potrzeby doprowadzenia do konfliktu, który w, po który w, którym strona Polska strona królewska strona dworska byłaby inna byłaby postrzegana jako jako odpowiedzialna jeszcze zapytam o 1 rzecz panie profesorze czy wraz z likwidacją tej rady Nieustającej i trochę takiej orientacji i Rosji w innym kierunku właśnie w kilku imperium osmańskiego i odpuszczenia trochę Polsce nie stało się także myśmy zrzucili to jarzmo protektoratu rosyjskiego, że nastąpiło takie wybicie się na niezależność, a tak to zostało odebrane tak to zostało odebrane Warsaw kroki antyrosyjskie no ostatnie kilkanaście lat było dla świadomych obywateli Rzeczypospolitej dla tych elit politycznych Rzeczypospolitej, które nie były szczególnie zaangażowane to czyjej stronie po stronie, kto kiedyś ktoś napisał patriota Prusak patriota Moskal patriota przyjaciel drugiego patrioty nie mówimy o tych patriota, którzy byli zaangażowani w jakiś związki z zasadami czy dworek, w którym zwykłych świadomych obywateli Rzeczypospolitej to ostatnie kilkanaście lat to była sytuacja po dość pokazująca pierwszy rozbiór nie był z punktu widzenia państwa polsko litewskiego rzeczą, której się myślało z przyjemnością co więcej była świadomość tego, że pierwszy rozbiór mógł być tylko mógłby być tylko wstępem no i to było proroctwo, które miało się w przyszłości pełnić mogły nastąpić kolejne tego rodzaju porozumienia pomiędzy pomiędzy naszymi naszymi sąsiadami, ale rzeczywiście w Warszawie na Sejmie ten ferwor patriotyczny znacznej części fałsz znacznej części demagogiczne znacznej części pustych żenujący, ale na, ale tylko znacznej części bardzo wielu bardzo wielu ludzi odebrało to jako wybicie się na niepodległość, a już szczególną radość entuzjazm wzbudziła wysunięto następnie przez Prus przez władze pruskie propozycja zawarcia Sojuszu, który to Sojusz był odbierany szczególnie przez część wcześniej Stronnictwa patriotycznego później no tutaj symboliczne znaczenie miała ma postać, dlaczego Potockiego oni w wyłamują się nieco z tej współpracy z rosyjską częścią Stronnictwa pro rosyjską częścią Stronnictwa patriotycznego, tworząc takie prawdziwe Stronnictwo patriotyczne uważali, że Sojusz z Prusami tak gwarancje bezpieczeństwa dla wybijających się na niepodległość Rzeczypospolitej, że Sojusz polsko polskiej z gwarancją niepodległości Polski problem polega tylko na tym się z polskiego punktu widzenia od początku rzecz była sąsiedztwo to znaczy była dzisiaj się już wiemy na pewno od początku Prusacy uważali to propozycje przyjęcie przez Polaków otwiera Prusom pole do negocjacji z Rosją i sprzedaniu tego Sojuszu tego porozumienia z Polakami w zamian za rosyjską zgodę na kolejny o rozbiór, w którym Prusy miały uzyskać kolejne aneksy kosztem Rzeczypospolitej typu zimno robione na zimno Polaków najpierw wprowadzono w błąd potem sprowokowana potem znowu wprowadzono w błąd wystarczy spojrzeć, gdzie wojny polsko-rosyjskiej w obronie konstytucji trzeciego wojaże zobaczyli, że Prusy nie zrobiły niczego, żeby zaczął mówiły o udzielenie jakiejkolwiek pomocy tak jest w styczniu 1700 dziewięćdziesiątego drugiego roku wojna rosyjsko-turecka zostaje zakończona to jest taki moment, kiedy wiadomo, że Katarzyna druga będzie chciała przerzucać wojska do Rzeczpospolitej i odzyskać utraconą kontrolę nie tego nie było wiadomo na czym wszyscy świadomi politycy ludzie zorientowali polityczny brali pod uwagę, ale tego nie było nie było takie jasne, bo po pierwsze, stanowisko, które nie było znaczy negocjacji rosyjsko pruskie, które toczył w tle niebyły znane Warsa i ich treść nie była znana w Warszawie w związku z tym nie wiadomo było jak ostatecznie stanowisko Prusy zajmą, jaką cenę Rosjanie będą gotowi zapłacić za pruską neutralność wypadku interwencji Rzeczypospolitej, ale oczywiście byli w Rzeczypospolitej ludzie, którzy bardzo pracowali nad tym już od dłuższego czasu, żeby rosyjską interwencję przyspieszyć dla nich zakończenie wojny rosyjsko-tureckiej było wielką szansą otworzyło możliwość taką otworzyło to szansa trzeba pamiętać, że dzisiaj jesteśmy przyzwyczajeni do innego miejsca geograficznego Rzeczypospolitej polskiej w Europie, ale Polska ówczesna granice i sięgały bardzo daleko na południowy wschód jest stanowisko Rzeczypospolitej miało pewne w tym konflikcie rosyjsko tureckie miało pewne znaczenie Katarzyna druga najpierw bardzo mocno odczuła likwidację najpierw departamentu apotem rady Nieustającej, ale czasem, który naprawdę zabolał były formułowane przez Polaków żądanie, aby wojska rosyjskie wycofały się z Ukrainy nie chodzi tutaj jakieś jednostki okupacyjne chodziło o logistykę rosyjską chodziło o rosyjskie transport rosyjskie bazy zaopatrzeniowe, które na terytorium daleko na południowy wschód wysuniętym terytorium Polski były rosną takim skrótem zaopatrzeniowym bardzo ważnym wojnie turecki no to świadczy o tym, że ma na tym właśnie terenie działający politycy tak się przypadkiem złożyło, że Hetman wielki koronny Branicki był starostą działacz harcerski biała cerkiew to ośrodek lub na Ukrainie właśnie, a Szczęsny Potocki był właścicielem Lucyna także ogromnych majątków na naszych terenach na Ukrainie na Podolu i ci ludzie mieli tam swoich klientów swoich zwolenników całe to środowisko oczekiwało na to, że zakończenie wojny zwolni politykę rosyjską otworzy nową nowe możliwości to polityka rosyjska położy kres temu co się Rzeczypospolitej tym strasznym rzeczom, które się Rzeczypospolitej działy, które dla nich symbolizowała ta okropna okrutna tyrańska konstytucja trzeciego Marek pytałem pana profesora o to czy zdawano sobie sprawę, że koniec tej wojny rosyjsko-tureckiej będzie będzie oznaczał, że Rosja zainteresuje się bardziej Rzeczypospolitą tak sobie patrzę na na daty i tu mamy styczeń 1700 dziewięćdziesiątego drugiego roku, a Konfederacja targowiska została podpisana w Petersburgu w końcu kwietnia tego samego roku to jednak trzeba przyznać imponujące tempo prawda 3 miesiące, żeby to ogarnąć znaleźli nóż i znaleźć pretekst do tego, żeby za chwilę interweniować to wszystko w to wszystko już było gotowe proszę pamiętać późniejsi przywódcy Konfederacji Tarnovii targowiskiem znaczy to symboliczna nazwiska, ale można, by zmieniać system jest wiele innych to Branicki Rzewuski i po to, oni z Rosją oni w Rosji Rosja się kontaktowali Branicki był na poły Rosjaninem w pewnym sensie to zdaniem mentalnością nie nie umysłowo, ale swoimi interesami stoi swoimi związkami rodzinnymi żonaty Engelhardt równą co związki z dworem rosyjskim bardzo niskie te sprawy były już wcześniej przez polskich przeciwników Stanisława Augusta i reformy Rzeczypospolitej przygotowywana Rosjanom wielokrotnie podpowiadamy powiedzmy sobie z tym, że od Rosjan falował, kiedy ta sprawa zostanie uruchomiona, kiedy ten ta możliwość zostanie otwarta tutaj te 3 nazwiska z punktu widzenia Katarzyny drugiej to byli ludzie naprawdę sporo, bo oni byli potrzebni oni byli potrzebni, żeby to firmować ale gdyby nie oni znaleźliby się to nie było to niebyła to była rosyjska rosyjska koncepcja ingerencji w Rzeczpospolitej, która zależy tak naprawdę od stosunków międzynarodowych od ułożenia stosunków z Prusami stosunków ze w tym wypadku ostry odkrywała mniej istotne to zapytam inaczej jak dawna Potocki Rzewuski Branickich szlifowali bruki w Petersburgu opłacali zauszników Katarzyny sypali złotem, żeby Katarzyna raczyła łaskawie spojrzeć na to co złego dzieje się w Rzeczpospolitej no w niektórych źródłach znalazł taką informację, że to nie oni byli finansowani przez Rosję tylko wręcz oni finansowali dostęp do ucha Katarzyny nie mogę tak no coś trzeba coś trzeba było za dostęp do ucha Katarzyny niewątpliwie zapłacić coś kosztowało, ale to nie był także ci niewątpliwie są zamożni panowie kupowali sobie rosyjską interwencję to było wszystko w rosyjskim interesie i to raczej Rosjanie płacili za no to ponosili koszta wojskowe prawda Konfederacja targowiska czy targowica nie potrafię tego mówić o małej litery SS należy wymawiać małą literą targowica nie myślę o tym, miasteczku na Ukrainie tylko myśleć o Konfederacji targowickiej targowica nie finansowała Rosji Rosja finansowała Organic ten dokument Konfederacji targowickiej podobno napisane przez rosyjskiego gen. Wasilija popowa jest tego nie potrafię nigdy tego osobiście nie badałem nie pamiętam nieżyjący już od wielu lat mój kolega Łukasz Kądziela, który był chyba najwybitniejszym w Polsce specjalistą od dziejów targowicy niestety przedwcześnie umarł nie zdążył napisać jej monografii czy on opadał, ale na pewno nic się bez nadzoru rosyjskiego w tych sprawach wiedział pan, czyli po był czymś w rodzaju takiego sekretarze Grigorija patrząc Grigorij Potiomkin był wieloletnim będącymi w tej chwili na swojego rodzaju emeryturze faworytem Katarzyny drugiej odpowiedzialnym za polityk ma południowym Wschodzie za sprawy tureckie także po części za sprawy polskie stosunki stosunki początki na z późniejszymi szefami Konfederacji targowickiej przede wszystkim brodnickim były bardzo zażyła w związku z tym mogę sobie wyobrazić nie pamiętam, kiedy poszczególne osoby dojeżdżają do Rosji po stołecznych Potocki, iż wóz i bawili przez długi czas w Europie zachodniej oni wszyscy opuszczają Rzeczpospolitą orientując się w trakcie Sejmu czteroletniego orientując się, że obrady Sejmu idą w kierunku, którego oni nie chcą firmować zakończy się już możliwość odgrywania zdobywania popularności tym tym celu do patriotycznym frazesem w związku z tym, że wózki siedzi w Wiedniu Szczęsny Potocki podróżuje po Europie i po, a Branicki, uczestnicząc w rosyjskich planach w stosunku do, współpracując z Rosjanami w planach w stosunku do Turcji jeszcze czy rodzaju łącznika i nie pamiętam, kiedy oni ostatecznie do Rosji dojeżdżają no po to, żeby pewnie wspólnie podejrzewam, że jeżeli ten tekst pisał po to, to on był konsultowany z branickim, kto napisał pierwszą wersję trudno im tego po prostu nie w akcie Konfederacji argumentowano, że ze względu na nieudolne panowanie Stanisława Augusta określonego zresztą mianem despoty w Polsce nie szanuje się wolności praw szlacheckich, czego dowodem jest zniesienie liberum veto wolnej elekcji i jeszcze taki cytat, że Rzeczpospolita podbita własnymi się z niewoli dźwignąć nie może siłami nic innego nie zostaje tylko uciec się z ufnością do wielkiej Katarzyny, która narodowi sąsiednim przyjazne Emu i sprzymierzone mu taką sławą i sprawiedliwością panuje cytuje pani manifest kod ten pierwszy manifest Konfederacji ten tekst po tak nie jest tak akt Konfederacji takie no to jest ono w nic to stek z rosyjskiej w ten tekst rosyjski bardzo mnie on przypomina w tę ze późniejsze manifesty rosyjskie z okazji drugiego rozbioru, który już właśnie właśnie nadchodzi z tym, że konfederaci targowicy jest tego nie wiedzą jest tajemnica, której poprzednim ukrywano, której i to tego nie wiedzieli dowodzi o tego jak niskiej klasy byli to politycy jak byli ludzie marni nie tylko moralnie, ale także politycznie głupi zbyt krótko mówiąc kół jak łatwo, by przychodziły Rosjanom wmanewrować i szukać to jest wszystko samolot też wszystko frazeologia, której używali tak duże no sekretarz Konfederacji i Tomaszewski to jest publicysta Nowickiego publicystyce i publicysty publicystyce innych pisarzy politycznych pracujących chce czy taki pisarz IT pracujących na rzecz Konfederacji tego rodzaju argumentacja przewija wolność wolności szlacheckie wolna elekcja liberum veto, czyli standard w ta rosła setki przy takiej tradycyjnej myśli wolnościowej, które od końca szesnastego wieku są no takim sakralnym w realizowanym elementem myślenia polskich polityków tylko proszę darować, ale w drugiej połowie osiemnastego wieku ona już brzmiały papierową to już w Polsce wielu ludzi czytało Loka czytało Ruśca czytało Monteskiusza to już naprawdę nie były argumenty, których można było ludzi wykształconych myślących przekonywać do powrotu to systemu, który już w pierwszej połowie osiemnastego wieku w demokracji szlacheckiej przerodził się, bo niemal za warstwę trzeba było szukać jakiejś innej koncepcji, która mogła Mars zastąpić trzeba powiedzieć, że my płynniejszy prace na ambitniejsze myśliciel stawów w cudzysłowie spośród konfederatów targowiskiem to znaczy Hetman polny koronny Seweryn Rzewuski takie projekty formułą one były delikatnie mówiąc nierozsądne, ale były formułowane są podpisy złożone pod Konfederacją jak mówią w Petersburgu dwudziestego siódmy 7kwietnia została ogłoszona Konfederacja 14maja w targowicy to było miasteczko własność zresztą Szczęsnego Potockiego to uciekanie się z ufnością do wielkiej Katarzyny to po prostu była prośba o interwencję rosyjską i tyle interwencja rosyjska była w tym momencie zdecydowana proszę zwrócić uwagę, że pomiędzy ogłoszeniem targowicy Konfederacji wejście wojsk rosyjskich upływa dosłownie kilka dni to pani zwracała uwagę na to, że to bardzo szybko pomiędzy finałem wojny rosyjsko-tureckiej, a rozpoczęcie interwencji w Polsce, czyli zainicjowaniem Konfederacji targowickiej Otóż pomiędzy ogłoszeniem Konfederację, a wejście Rosjan do Rzeczypospolitej no dosłownie kilka, bo to był tylko pretekst, że Katarzyna odchodzi z wojskiem, ponieważ od razu ją wzywają prawda, że wojska stały przy granicy NATO druga sprawa o Rosjanie zdecydowali o tym, że w odpowiednim momencie wchodzą Konfederacja to jest no 2002. po dwudziestego wieku mówiło się, że jak trzeba to o zawsze znajdą się tacy, którzy w krajach ówczesnego obozu socjalistycznego poproszą o interwencję bratnich sił w obronie tam socjalizmu co do Chin gęstych dokładnie tego rodzaju tego rodzaju pomysł polityczny Polacy pod dyktando rosyjskie zawierają Konfederację Konfederację ogłasza natychmiast to wojska rosyjskie, które od dawna czekały była od dawna były przygotowane wkraczają do Rzeczypospolitej rozpoczyna się wojna w obronie konstytucji szeregowe ambasador rosyjski Jakow Bułhakow wręcz polskim władzom not obwieszczając o interwencję, którą określono to znamy także późniejszej historii mianem przyjacielskiej sąsiedzkiej pomocy wprowadzającej do obrony wolności przywrócenia legalnej władzy w Polsce mamy stutysięczną armię rosyjską co mamy po stronie polskiej jak jesteśmy przygotowani zwanej Polski mamy armię różnie można liczyć mamy kilkadziesiąt tysięcy proszę pamiętać, że Sejm czteroletni początkowo uchwalił aukcję wojska to znaczy zwiększenie liczby wojska Rzeczypospolitej do liczby 100100 000 w krótkim czasie okazało się to nierealne z powodu finansowych, ale rzeczywiście armia na stopie wojennej, licząc także jednostki zmobilizowane mogła liczyć 4050 może nawet do 60 do 60 000 ludzi tylko no po stronie rosyjskiej mieliśmy te 100 000100 000 w okręgu, licząc wkraczające do Rzeczypospolitej, a za plecami tych 100 000 było jest kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy liniowych, ponieważ wojna rosyjsko-turecka, w której uczestniczyła znacznie większa liczba wojsk rosyjskich właśnie się skończyła ci żołnierze byli wolni byli do wzięcia byli do użycia, więc to niecała nie cała siła wojskowa rosyjska została zaangażowana w Rzeczypospolitej daleko nieco po stronie i to byli żołnierze doświadczeń to byli żołnierze wyszkolenie to byli żołnierze dobrze uzbrojeni, a po stronie polskiej mieliśmy do czynienia z jednostkami bardzo różnymi mieliśmy do czynienia z jednostkami dobrze wyszkolonymi mieliśmy do czynienia z kawalerią narodową, która była no różnie się zachowywała, bo to była taka to było takie ustępstwo Stronnictwu zachowanie Kawalerii narodowej to takie ustępstwo Stanisława Augusta na rzecz starosta średzki miłości do jednostek kawaleryjskich RODO szlachcic nie powinien służyć, choć jasności powinien służyć Kawalerii dziś na koniu i właśnie w godny wygląd, lecz staropolskim model rycerski na, a poza tym było w tym wojsku bardzo dużo nie strzelamy rekrutów jego największą słabością było kiepskie zaopatrzenie, kiedy trwały walki trwały też negocjacje król prowadził negocjacje z carycą liczą na jakiś kompromis podobno chciał osiągnąć za cenę następstwa tronu polskiego dla wnuka carycy Konstantego dla Konstantego nota jest propozycja, którą Stanisław August wysuną w momencie, kiedy sytuacja była jasna proszę pamiętać o tym, że Polska historiografia jest w sprawie tej wojny dość powiedzieć umów mistyczna to znaczy w podręcznikach szkolnych znajdujemy informację, że właśnie nie wiadomo dlaczego Stanisław August zdecydował się na kapitulację przed przystąpieniem do targowicy, bo przecież armia Polska pod wodzą księcia Józefa i innych wybitnych później wybitnych generałów odnosiła zwycięstwa pod zieleńcami pod Dubienką powiedzmy sobie z tą, że to były potyczki, które nie miały większego znaczenia dla sytuacji na front, a sytuacja na froncie polsko rosyjskim była beznadziejna proszę pamiętać o tym, że po zachodniej stronie Prusacy tylko czekali na pretekst do tego, żeby wkroczyć do Wielkopolski Rosjanie przełamali opór Polski ma butów przeszli przekroczyli linię Bugu zbliżali się do linii i tu nie było nie było żadnych możliwości ani uzyskania jakiś pomocy zewnętrznej ani zmobilizowanie jakichś realnych resursów jakichś realnych sił wewnętrznych na w momencie, kiedy zapada ta odbywa się to sławna narada u króla, na której kolejni kolejni uczestnicy opowiadają się za dalszą obroną lub za kapitulacją wojskowego punktu widzenia ja nie jestem historykiem wojskowości, ale bez tych, którzy twierdzą, że sytuacja była po prostu perswazji wcześniej już Stanisław August prowadził rozmowy nieprzypadkowo ambasador rosyjski toczy się wojna polsko-rosyjska prawda ambasador rosyjski rezyduje zasad to było wygodne obu stronom, bo chodziło o podtrzymanie kontaktu Rosjanom chodziło o kanał kontaktu z realnymi władzami Polski oni co prawda oficjalnie władze Rzeczypospolitej uważali konfederatów stargardzki, ale oni też Rosjanie najlepiej wiedzieć co oni przechodnie nie znaczą politycznie nic nie są władze Rzeczypospolitej władze Rzeczypospolitej są w Warszawie władze Rzeczypospolitej to są ludzie zawieszonego Sejmu czteroletniego to jest Dwór Stanisława Augusta to są to król i jego współpracownicy w związku z tym ambasady rosyjskiej w Warszawie potrzebne Rosjanom lub potrzebne też dworowi był potrzebny królowi, bo ma szansę wygrania wojny z Rosją były nie wielcy chodziło tylko o to, żeby uzyskać jakąś formę korzystnego dla obu stron porozumienia jest teraz tylko pytanie zdawałoby się to jakiejkolwiek formie, jakiej formie, jakkolwiek formie ta propozycja oddania tronu w przyszłości Konstantemu, bo właśnie taką propozycją, która pod adresem Rosji wysunięta została jako coś w rodzaju ziemska Rosjanie nie skorzystali, bo chcieli wszystkiego, czyli pełnej kontroli nad Rzeczpospolitą, a nie układania się ze Stanisławem Augustem, do którego nie mieli za 5gr zaufa Rosjanie już w roku pańskim 1000 Katarzyna druga w roku pańskim 1600 sześćdziesiątym siódmym traktu, czyli wiele wiele lat wcześniej traktuje Stanisława Augusta, który jeszcze kilka lat wcześniej był faworytem tylko kochankiem nie lubię tego słowa, ale to był rzeczywiście Roma, a 3000 siódmym 2008 roku na doskonale że, że największym problemem Rosjan w Rzeczypospolitej jest Stanisław August Poniatowski to jest tak ten człowiek, który jest w pewnym sensie największym wrogiem Rosji, ponieważ jest to zdecydowany na dno na reformowanie państwa i dokładnie tak samo w dziewięćdziesiątym drugim po pięćdziesiątym trzecim roku, a król panie profesorze składa akces do targowicy, bo nie ma innego wyjścia czy, dlatego że liczy, że udało się uratować część reform Rosjanie dotrzymają obietnicy o zachowaniu integralności terytorialnej naszego kraju 7grudnia pary wyjść panie mógł polec na barykadzie mógł popełnić samobójstwo mógł wreszcie po prostu pojechać wyjechać zagranicę i opowieści o tym, że decydujące znaczenie były miały długi rosyjskie którymi Rosjanie szantażowali Stanisława Augusta wydaje mi się delikatnie mówiąc pewnemu proste jest takie powiedzonko, które mówi, że niemożna kogoś pokonać ktoś powinien do niego przyłączyć Stanisław Poniatowski Stanisław August reprezentował takową taki rodzaj polityki, który w dziewiętnastym wieku nazywało się Realpolitik polityką realną polityką liczenia się z realnymi faktami, a nie ideami ambicjami mrzonkami czy krótko mówiąc był politycy w pewnym sensie najmniej polskim możliwe już spór z możliwych wersji Polska polityka zbyt często istotne głównie w dziewiętnastym wieku zbyt często to nie liczyła się realia PRL wybitny przywódca powstania nazwiskiem jarosławski powiedział kiedyś sławną frazę jak powiedział, że przygotowany przez niego powstanie małe szanse powstańcy są nieuzbrojeni wzruszył ramionami powiedział kijami zdobędziemy karabiny karabinami armaty decyzję pani tak można Sałek konstytucja tak dość powiedziałbym jest taka jeśli Polska, w której znajdujemy razem poszli chłopcy, bo bez broni czasem mówi procesy to przetłumaczyć angielski francuski niemiecki i wtedy potem przy tłumaczeniu to brzmi przepraszam za słowo miast nie można walczyć bez broni i Stanisław August był politykiem, który wbrew tej właśnie rodzącej się tradycji no no hodował polityce realnej polityce liczenia się faktami zdecydował zresztą nie tylko on tutaj najbardziej klasycznym przykładem jest stanowisko Hugo Kołłątaj na tej naradzie matury przywództwo on każe przystąpić do Konfederacji tylko do Sejmu czteroletniego decydują doradzają królowi, który musi podjąć decyzję Hugo Kołłątaj radzi królowi, żeby przy przyłączył się do targowicy nie może pokonać wroga przyłącz się do niego Rosjanie byli z tego powodu najmniej zadowoleni, a wściekli byli targowiczanie, dlatego że zdawali sobie sprawę z tego, że wejście króla czy przyłączenie się króla do targowicy oznacza to, że teraz on będzie sypał piach tryby, że będzie robił wszystko on i jego ludzie, a tych czy ci ludzie byli jeszcze rozsiani po całej Rzeczypospolitej klienci dworu ci ludzie, których to Stronnictwo królewskie, które król w ostatnich kilkunastu latach uformował ze średniej szlachty ci wychowankowie szkół komisji edukacji narodowej ci wychowankowie innych innych instytucji będą teraz realizować politykę królewską sypiąc piach, składając 3 z targowiskiem szprychy przepraszam za zgrabną za niezgrabne retorykę król się przyłączyć do targowicy całkowicie razi nie możemy nie możemy zwyciężyć to spróbujemy uratować to co jest jeszcze uratować no chyba za wiele nie było do uratowania skoro w styczniu 17001003. roku Rosja Prusy dokonały drugi rozbiór Polski, a potem zresztą we wrześniu tegoż roku rozwiązano niepotrzebne już nikomu targowica tak no z targowicy rok federacją targowicką zamieniono tzw. ile pamiętam Konfederację grodzieńską, ale to były to był już w pani wszystko się posypało w lutym w styczniu lutym 1003. roku, kiedy targowiczanie dowiedzieli się o tym kiedy ogłoszono drugi rok i ja tak jak myślę sobie o przywódcach działaczach targowicy to dziele ich nabędzie na 2 części małej taką figurkę dumnie często byli także Wojdaka, ale powiedzmy sobie tak z 3 najwybitniejszych najbardziej znanych targowiczan durniem nie był brany Błoński od początku prawdopodobnie wiedział ku czemu ta sprawa zmierza na zimno był łajdakiem, że tak poza stuprocentową, ale 2 pozostali Rzewuski Szczęsny Potocki zostali tą decyzję rosyjską pruską zaskoczeni częstują przeżyli demonstrowali swój sprzeciw swój zawód to znaczy, że oni sobie nie zdawali sprawy z tego jak, jakimi są marionetkami jak są przez Rosjan manipulowani byli tylko i lekami, ale i w pełni za te słowa znaczeniu znaczenie głupca politycznymi już całkowicie całkowitymi głupcami oto, kto twoim też to my też mi czasu nie tylko zdradę Rzeczypospolitej ale, ale głupotę polityczną taką taką żenującą historyk Sejmu wielkiego ksiądz Walerian Kalinka mówił o Szczęsnym tak zdolności umysłowych bardzo miernych, więc już jemu współcześni go dość dosadnie określali jeszcze, a propos tego zaskoczenia drugim rozbiorem Szczęsny Potocki oświadczył, że żadne już niema nadziei dla naszego kraju lub jeszcze promy 1 przy imperatora owej złożył swoją funkcję pojechał do Petersburga błagać carycy zmiany zdania, a Rzewuski ograniczył się do wysłania listu oczywiście oba apele zostały i ignorowany, bo panowie byli tylko pionkami w tej wielkiej rozgrywce no i co dalej panie profesorze dalej dalej dalej są jest miejsca, do których można pojechać dotknąć po tym, ciężkim wysiłku to organ dóbr Rosji do Hamburga to wydano 1 do Hamburga, gdzie pani jakieś Włochy jakaś jakiś Niemcy na jakieś kraje, gdzie można od tych polskich spraw na chwilę odpocząć Konfederacja targowiska, które w momencie, kiedy przestała być Rosjanom potrzebna została po prostu zlikwidowana zresztą oni byli oni byli w oczach nawet swoich zwolenników, którym w, którym zbyt wiele obiecywali skompromitowani zupełnie takim aktem desperacji ze strony konfederatów taką próbą ratowania honoru twarzy było ogłoszenie pospolitego ruszenia pospolite ruszenie, które miało zapobiec możliwości drugiego rozbioru miało się przed przeciwstawić Rosji Prusom znaczy, a armia Rzeczypospolitej armia form sformowana przez Sejm czteroletni nie zdołała zatrzymać armii rosyjskiej to pospolite ruszenie Konfederacji targowickiej NATO to jest Groteska to jest żałosne smutne przykre i to także przecież odbierali odczuwali współcześni nie tylko zwolennicy Stanisława Augusta przeciwnicy Konfederacji targowickiej, ale i sami targowiczanie byli tym po prostu zażenowanie ci, którzy się ci, którzy nie do końca byli i taka od początku nie od początku zdawali sobie sprawę do czego dąży polityka rosyjska Sejm grodzieński Konfederacja Grodzieńska Sejm grodzieński i tu znowu wracam do tego, o czym pisał wspominane już przeze mnie świętej pamięci Łukasz Kądziela mianowicie napisu taką książkę między estradą służba Rzeczypospolitej sami byli wychowani sam był sam on był wychowany w Polsce tzw. ludowej i rozmawiając o tym w czasach, kiedy tę książkę przygotowywał zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że to jest sytuacja, która jest analogiczna to jest jak głęboko można było się zaangażować służby państwu, które było państwo nie suwerenny jak głęboko król i jego współpracownicy konkret Muszyński mogli się angażować to ratowanie resztek poza tym trzeba było płacić współpracą z Rosją na, ale szczerze pani po, że zawsze uważałem to jest trochę w tej chwili rząd świadomie używam określenia eleganckiego trochę dywaguje, bo nie prowadziłem na ten temat badań są takie przekonania dość dość kaloryczne, ale jestem przekonamy, gdyby ustawodawstwo Sejmu grodzieńskiego przetrwało to w ten szczątek Rzeczypospolitej po drugim rozbiorze państwa polsko litewskiego po drugim rozbiorze no miałby szansę przetrwać do czasów, które historyk nie powinien mówić co było było, ale do czasów, które mogłyby być lepszy proszę przypomnieć sobie po Stanisława Augusta Poniatowskiego namalowany przez Bacciarellego właśnie w dziewięćdziesiątym trzecim roku to jest tzw. portret Stanisława Augusta z Klepsydrą przedstawia starszego zmęczonego życiem pana, którego atrybut otaczająca atrybuty Globus, który symbolizuje świat i te realną politykę po ten świat, który jest jak każdy każdy widzi, jaki jest jest trudne stosunki na nim są skomplikowane klepsydra, czyli ud czas, który ucieka i Korona Korona, która leży na stole różnie nie ma ani na głowie ani w ręku ona leży na stole koronę symbolem władzy władzy leżącej na stole władzy porzuconej władzy, który aktualnie sprawuje ten starszy zmęczony pan przez lewe ramię zerka ku niebu, które się trochę rozjaśnia to jest malowane w dziewięćdziesiątym trzecim roku, czyli właśnie w tym momencie, kiedy król podejmuje wysiłki, aby ratować resztki ustawodawstwa Sejmu czteroletniego i tak jak zerka przez ramię ku niebu znaczy, że może opatrzność spowoduje, że to niebo nad Rzeczpospolitą, że to nie ponosi Polska wreszcie się trochę rozjaśniać na potem przyszło powstanie Kościuszkowskie i społeczeństwo czy jego elity nie nie były w stanie zaakceptować tej tej królewskiej polityki czy tej polityki stronników Stanisława Augusta i wszystko skończyło tak się skończył prof. Wojciech Kriegseisen był naszym gościem bardzo dziękuję panie profesorze dziękuję pani Zwiń «

O konfederacji targowickiej, symbolu zdrady absolutnej

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 04:00

Najnowsze Podcasty

Simona - postać niezwykła. Rozmowa z reżyserką filmu o Simonie Kossak

Życie to za mało. Reportaże o stracie i poszukiwaniu nadziei

Poszukaj siebie na tym zdjęciu - o filmie ''W ciemności''

Edyta Bartosiewicz: Po raz pierwszy czuję swoją wartość

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL