Jak zostać matką teatru żydowskiego i głową aktorskiej dynastii

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

czarek Cezary łasiczka program off czarek dzień dobry witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejsze spotkanie państwa moim gościem jest dr hab. Joanna Lisek literaturoznawczyni tłumaczka katedra judaistyki Uniwersytetu wrocławskiego dzień dobry witam bardzo serdecznie im dobre ostatnio przeczytałem bardzo interesującą pracę pod pani jeszcze nie autorstwa pani redakcja się zajmować pracę chodzi o pamiętnik dzień tak, bo to należy nazwać najlepiej zatytułowany boso Rozwiń » przez czerni kwiaty autorstwa Estery Racheli Kamińskiej to jest pamiętnik, który ukazał się w takiej serii Żydzi Polska autobiografia fascynującej, które już to problem Owczarek rozmawiałem z prof. Marcinem w łacińskim, ale te Memo pary matki teatru żydowskiego zasad zafascynowały mnie bardzo po no bo trudno się zorientować co się dzieje te są tak jak film przygodowy, bo nie tylko sama osoba jest fascynująca, ale czasy, które przyszło żyć co ciekawe, więc rozumiem, że to mówię dzisiaj pewnie byłby to taki wielu sezonowy serial polityczną społeczną artystyczną religijną jakiś tam tak rzeczywiście ten tom Estery Racheli Kamińskiej jest piąty tom naszej serii wcześniej ukazały się wspomnienia Ludwika Kalisza jechać kila Kocika 2 tomy i najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich, gdzie mamy 2 teksty Beira kat Gosia brodu i montowali managera, a ten tom piąty to będą pierwsze wspomnienia napisane przez kobietę, które wydajemy w sieci w tej serii Żydzi Polska autobiografia, którą mam przyjemność redagować tę serię tekst rzeczywiście może wydawać zagmatwany, ale takie było życie zagmatwane Estery Racheli Kamińskiej, która zaangażowana była w proces tworzenia się form żydowskiego teatru, bo ta ta książka tak naprawdę jest przewodnikiem po pierwszych latach funkcjonowania trup żydowskich trup teatralnych i daje nam wgląd jak dalekie od może takich potocznych wyobrażeń było życie aktorów dzisiaj kojarzymy aktorów jako tak no gwiazdy jako 1 z bardziej pożądanych zawodów, ale ma oczywiście mocno wątrobę tak, ale tutaj też wtedy też w tamtych czasach trzeba było mieć, ale tutaj jesteśmy w drugiej połowie dziewiętnastego wieku i teatr żydowski na obszarze zaboru rosyjskiego działa jako teatr wędrowny i dla Ester Rachel Kamińska obrót o PiS-u swoich początków w domu porozmawia, gdzie urodziła się i potem apotem przeniosła się do Warszawy i podejmował rozmaite prace firmie obuwniczej, ale była urzeczona teatrem nie miał żadnego wykształcenia teatralnego jednak udało jej się dostać do właśnie takich efemeryczne najpierw trup teatralnych, a później na stałe już ze swoimi mężem Abrahamem Kamińskim wędrowała po Polsce terenach dzisiejszej Polski ja tak specjalnie wypisała miejscowości, które ona nas zabiera, opisując swoją podróż z tą wędrowną trupą to jest Łódź Tomaszów Będzin Dąbrowa Górnicza Płock Płońsk Przasnysz Ciechanów Mława Pułtusk Radom Ostrołęka Łomża Grodno Bielsk Podlaski itd. Zamość nie wymieniam wszystkich, ale czytając te wspomnienia przenosimy się na chwilę do tych miejscowości przez świetnie opisuje swój pobyt w Suwałkach, gdzie dochodzi do takiego wyjątkowego wydarzenia, ponieważ 1 z miłośników teatru chcę odkupić od męża 100 proponuje pewną sumę i chce odkupić żonę Kamiński ma w ciąży i tak, ale godzi się na wszystko prawie są przyszłym potomkiem i ale tych przygód towarzyszących w występom teatralnym znacznie więcej, bo występy to też nie są występy takie jak my dzisiaj znam tylko oni występują w szopach w stajniach Brovarnia ach, w remizach przede wszystkim strażackich czasami im się udaje wystąpić w teatrze miejskim w jakiejś miejscowości warto też dodać, że oprócz tych miast, które dzisiaj leżą na terenie Polski na to był także Petersburg, w którym to zdarzenie, które w tym przedstawienie spodobało się np. myślę ze Zgierza Butyński MKL to jest już to są ważniejsze, ale też stany Zjednoczone są to późniejsze dzieje Kamiński, ale co jest ważne te pamiętniki, które my drukujemy one nie dotyczą tego okresu rok właśnie już Petersburg czy stany Zjednoczone, kiedy Kamińska zbiera już owoce swojej tej wcześniejszej pracy jest już bardzo uznaną aktorką, którą produkowane są kartki pocztowej tak dalej i zbiera już wtedy właśnie żniwa swojej tej wcześniejszej wieloletniej tak to jest początek to są te początki, kiedy ona nie jest jeszcze uznaną aktorką, kiedy dopiero powoli najpierw lekcji śpiewu udaje jej się za piąć i być coraz bardziej znaczącą postacią w zespole teatralnym Kamińskiej zaczynała jako nachalna Kiszka tak to jest coś co, o czym pisze, że bardzo jej ciążyło, ponieważ rodzina nie była zamożna i no pobierała dodatki takie dostawa datki z gminy im i właśnie tak określano osoby żyjące troszeczkę na garnuszku gminy, czyli żyjące na garnuszku tak naprawdę innych mieszkańców ona wspomina o tym, że zawsze i matka musiała czekać np. zakup ami, kiedy chciał kupić rodzynki musiał czekać aż nikogo nie będzie w sklepie, bo jeżeli kupowałby takie luksusowe dobra to spotkałoby się to z krytyką społeczności, więc tę zresztą pochodziła z rodziny wielodzietnej siedmioro dzieci 3 siostry i 3 braciach 1 z tych braci tak naprawdę w dużej mierze wspiera tę rodzinę on mieszkał w Toruniu, czyli na terenie innego wówczas zaboru był docenionym kantorem i ona zresztą do niego właśnie jedzie, kiedy rodzina postanawia, że trzeba ją wydać za mąż Alone jest zupełnie goła znaczeniu nie ma żadnego posagu i ona odbywa taką pełną przygód podróż do swojego brata zdaje się oni dają na to droga 8 rubli, a ona musi zapłacić za przemyt, bo nie ma paszportu musi przedostać się na teren innego zaboru ta suma jest oczywiście absolutnie niewystarczające, żeby ona przeżyła tę podróż i ona opisuje swoje przygody udaje jeśli rzeczywiście udało jeszcze dostać do Torunia i otrzymać coś takiego co można nazwać jakąś sumkę, która stanowiła jej posag, ale też historię jej zamążpójścia, które są opisane we wspomnieniach to też nie jest historia taka gładka nam się wydawało, bo ona ma różnych narzeczonych z 1 już nawet ma podpisany taki wstępny kontrakt ślubny, ale okazuje się, że za niego nie wychodzi za mąż pierwszego narzeczonego pogoniła, dlatego że świat pierwszy do powozu, a jej nie puścił przodem i zerwała z nim, a w końcu wyszła za Kamińskiego pod naciskiem rodziny, ponieważ rodzina buntowała się, żeby młoda dziewczyna jeździła z trupą wędrowną to kładło się cieniem na moralności powiedziano dobrze, jeżeli koniecznie chce być aktorką to musi, że musi być zamożna kogoś zespołu teatralnego o czary państwa moim gościem jest dr hab. Joanna Lisek literaturoznawczyni tłumaczka z katedry judaistyki Uniwersytetu wrocławskiego dzisiaj boso przez ciernie kwiaty, czyli memu ary matki teatru żydowskiego Estery Racheli Kamińskiej wspominała pani pierwsze części naszej rozmowy to już kolejny piąty tom serii Żydzi Polska autobiografia, czyli pamiętniki wspomnienia my władzę z różnych zaborów z różnych okresów, ale w piąty tom jest także pierwszym tomem, którego autorką jest kobieta i zostawia się czy płeć tutaj pojawia się czy czy można pewien sposób no jako naukowiec badacz powiedzieć nawet nie wiedząc, kto jest autorem autorką wyczuwamy inne spojrzenie inny opis inny system wartości inny punkt odniesienia inny punkt ciężkości no tak oczywiście Kamieńska wyrastała wtedy jeszcze, jeżeli mówimy o okresie jej młodości przed małżeństwem ona nosiła nazwisko hal pokładem Harper wyrastała w domu tradycyjnym żydowskim społeczności tradycyjnej żydowskiej, czyli głęboko patriarchalnej i element opisu tego tej kwoty właśnie specyficznych podziałów na sferę kobiecą męską pojawia się oczywiście jej pamiętnikach np. jeśli chodzi o edukację ona bardzo chciał się uczyć i rzeczywiście chodziła przez pewien czas do EBC to taki zresztą cenny opis, bo ona opisuje hit dla dziewcząt z drugiej połowy dziewiętnastego wieku, gdzie naprawdę mamy mało przekazów hydra dla dziewcząt mamy bardzo wiele opisów liderów, czyli takiej podstawowej szkoły dla chłopców chłopcy szli tam w wieku 3 lat, a takich opisów HDR dla dziewczyn mamy znacznie mniej i ona tam uczy się całkiem dobrze opanować hebrajski modlitw to jest inna wiedza niż ta, którą serwuje się Federa chłopcom, ale jednak kształci się je bardzo chcę robić dalej niestety rodzina żali do tych w lesie kosztowało 3 ruble jednak stwierdzono, że szkoda tego dziewczynie to nic to nie było traktowane jako dobry element, który przyda się np. przy szukaniu lepszej partii dla niej to żona będzie wykształcona, czyli to zostaje w ten sposób zabranej jest bardzo częsty element autobiografii kobiecych żydowskich to jest taka ogromna tęsknota do edukacji ogromna chęć uczenia się nie zrealizowana przerwana albo zaspokajana we własnym zakresie my wydamy ileś tych wspomnień kobiecych i ten motyw się wprawie każdej pojawia to jest 1 aspekt drugi też oczywiście perspektywa jej kobiecego doświadczenia jako członkini grupy teatralnej, gdzie ona zachodzi kolejne ciąże rodziny rodzi dzieci w trasie na scenie może niemal za ten na scenie albo przedwcześnie na skutek jeżdżenia niejedną taką takim powozem i w różnych warunkach i te dzieci często musi oddawać do sióstr 3 tygodnie przy niej, a potem dziecko do Warszawy do siostry i odbierane w wieku 3 lat temu zresztą część to ona też stracić dzieci pierwsze dziecko Leo umiera w wieku roku ma roczek i to doświadczenie to też jest istotne i istotny element tutaj jak ona nie może sobie pozwolić na to ani, żeby być w pełni matką, a jednocześnie jej ciążę determinują także i kariery występy nas na scenie oczywiście też ten moment, kiedy ona zaczyna występować w teatrze to jest spotyka się ogromną niezgodę ze strony rodziców z dezaprobatą krytyką rodzinę dla kobiet wówczas to jest bardzo taki aktorki wówczas pod traktowane niemal jak kobiety lekkich obyczajów są podejrzewane o rozwiązłe tryb życia zresztą ona tak też opisuje swoją biografię, żeby wszelkie takie podejrzenia rozwiać przy pokazuje siebie jako najbardziej koszerną zespołu, czyli że wszyscy gdzieś tam w karczmie po drodze jedzenie koszerne jedzenie ona odmawia podkreśla wielokrotnie swoją taką moralność, żeby właśnie odeprzeć typowy obraz taki wówczas korki i tak poza tym też trzeba pamiętać, że zespół boryka się z wielkimi problemami ze strony władz zaborcy ze strony władzy rosyjskiej w każdej z tych miejscowości oni muszą dostać pozwolenie na zagranie tych przedstawień nie jest to proste, ponieważ wówczas było zakazane granie Fidesz była zakazana tak samo prasa w języku i też kiedyś przez władze carskie był traktowany jako element opóźniający asymilację żydowską i był piętnowany cała gra między zespołami teatralnymi żydowskimi, a władzami polega na tym, żeby oszukać władzę, że niby to jest po niemiecku tak naprawdę gramy Fidesz teraz często to ona musi załatwiać te zezwolenia na występy i oczywiście dochodzi też do takich sytuacji, gdzie ona jest nabywana pewien sposób także pod kątem seksualny i ona musi sobie jakoś z tym też radzić, a jednocześnie zgoda naczelnika w danym mieście na nagranie to często jest dla nich przetrwanie, bo oni żyją z występu na występ, jeżeli w jakimś mieście nie uda im się dostać zgodę na występ no tak w 1 mieście się dzieje to ona musi zostawić swoje kolczyki 1 z nielicznych rzeczy, jaką ma to, żeby pokryć podróż do następnej miejscowości, więc warunki są są bardzo spartańskie może przeczytam bardzo proszę Lis 1 właśnie takiego występu z takiej za naprędce stworzonej sali teatralnej ustawiła się pudełka i bez ściółki po piwie położyło na nich deski i publiczność rozsiadła ja już byłam w strojach Suez uczula Miss rot Stein wysmarowane sadzą jako Digital zespół muzyczny składający się 1 Skrzypka osadzono na piecu, w którym się suszy słód nuty wyłożona na górze jęczmienia i tak oby dobrą godzinę zaczęła się gra mieliśmy ze sobą własną kurtynę zieloną Sycowa kwiaty przyciągnęli śmieją przez kółeczka na sznurku powiesiliśmy i tak jakoś została stworzona mechanice Międzynami widownię kurtyna ta chroniła nas we wszystkich nagłych wypadkach nawet wykorzystywaliśmy ją także do przedstawień kameralny zasłonięto, więc kurtyna Skrzypek podał on wszyscy artyści za kulisami biedni nieszczęśnicy odśpiewali partie chóru, bo żadnych chórzystów nie mieliśmy dostaliśmy huczne oklaski potem ja śpiewałam swoje solo i schowałam się za studnie z desek jednak do czasu, kiedy Absalon odśpiewał swoje solo na scenie, którą miał z Sting in tam, gdzie dużych beczek ze słowem wypływała woda i ja tak trwała, siedząc w tej cieczy zgięta wpół to jest 1 z opisu właśnie, gdzie oni występują w Browarze w innej historii z z stajnia jest pokryta słomą i w czasie przedstawienia spada chłopak, który z dachu podglądał sobie przedstawienie z góry czasami zdarza się, że nie muszą czekać z jakiejś miejscowości trzeba pamiętać, że występy teatru żydowskiego nie tylko spotykały się z problemami ze strony władz zaborcy, ale również czasami środowisko religijne w danej miejscowości nie było zachwycone przyjazdem zespołu żydowskiego i sprowadzaniem dzieciom na złą drogę, bo trzeba też czasami zdarzało o tym akurat tutaj nie ma, ale wiemy to z historii teatru żydowskiego, że taka wizyta w miasteczku teatru była na tyle wydarzeniem dla lokalnej młodzieży, że dziewczyny próbowały uciec ze Strzyż małego jakiegoś Setla razem z tym zespołem, bo to dla nich taki nagły okno na świat, że zabrać się właśnie taki wędrowne życie koczownicze wyjechać z tego małego atrakcyjne jak też tak co trzeba zrobić, żeby zostać matką teatru żydowskiego no to jest taka kultura jidysz lubi obdarzać takimi właśnie określeniami mamy też ojca teatru żydowskiego to jest gotowa den, dlaczego ją nazwano matką po pierwsze, stworzyła pewien ród to jest istotne ród kamieńskich to był to była ważna taka dynastia teatralna kształtująca żydowski teatr był pan tak 11 tak, ale kamieńscy potem jej córka ida Kamińska której, która m.in. tutaj we Wrocławiu, gdzie pracuje też mamy teatr, który w, którym ona po wojnie była aktywna ale, więc to stworzenie tego 1 z takich pierwszych ważnych Grodów teatralnych to jest 1 aspekt druga rzecz to jest też charakter jej ról ona bardzo dobrze sprawdza się w takich rolach poważnych Macron zupełnie inaczej niż np. polityką i takie taki określenie matka teatru żydowskiego do niej pasowało także właśnie pod kątem tych ról które, które grała takich kobiet dojrzałych i które właśnie mogą mogą być nazywane matkami, więc to na pewno na pewno to jest 1 z tych elementów oczywiście moglibyśmy szukać też konkurencyjnych matek, ale tak się przyjęło, że tutaj Estery Rachel Kamińską traktuje się jako 1 z tych pierwszych w, która odniosła tak duży sukces rzeczywiście uczestniczyła w tych początkowej fazie tworzenia się profesjonalnego teatru też czy matka w tym przypadku nie jest tylko jedno, ale one 1 z kandydatek do dobrą dobrą kandydatką na domagał się uda złożyło, że ten przydomek został przypisany wcale państwa moim gościem jest pani dr hab. Joanna Lisek z katedry judaistyki Uniwersytetu wrocławskiego boso przez czerni kwiaty, czyli młode matki teatru żydowskiego Estery Racheli Kamińskiej to piąty tom serii Żydzi Polska autobiografia tom i seria wydawana przez wydawnictwo PWN rozmawialiśmy o trudnym życiu Racheli Kamińskiej rozmawialiśmy także trochę takim spojrzeniu z góry na to wszystko co się działo wspominała także pani o różnych dynastia teatru i czy też dynastie, które w teatrze powstały czy etyki może warto też 5 innych no mamy np. taką słynną rodzinę wtorkową ów, które polega ono tak tak tak one to jest w ogóle charakterystyczne, że tam się tworzą różne wzajemne takie związki, ale jeszcze, nawiązując może do tytułu, bo ten tytuł jest taki troszkę melodramatyczny, bo właśnie w takich też rolach ciasto Kamińska występowała i on jest taką dawką lekkiej ironii z naszej strony, ale myślę, że wpisuje się pewien też teatru wysokim ona początkowo się muszą odnaleźć się, że tytuły także interesujący z innego powodu bo kiedy mowa o miarach w ogóle, a szczególnie nieszczególnie, ale mamy konkretną autorkę to czytelnik może zapytać no dobrze, ale co to samemu, ale czy to jest także Maciej bruk on rękopisy, które wyciągnęliście starej szuflady odpowiedź brzmi nie te bardzo różnie niektóre z pięknych fachu w tym przypadku to są drukowane na łamach prasy były te jej po po śmierci zostały wydrukowane jej jej właśnie Muammarem i prawdopodobnie było ich więcej, ale udało nam się tylko odnaleźć te, bo nie zachowały się rękopisy, więc to co zostało wydrukowane w prasie międzywojennej to mamy tutaj wielka zasługa pani Mirosławy Bułat, która jest tłumaczką tego tomu i to jest tak naprawdę jej praca NATO odnalazła ona ona zmagała się często ze złej jakości tekstem o odszyfrowanie gazet to jest absolutne premiera światowa wiemy, że prawdopodobnie ukażą się także po angielsku te wspomnienia, ale my będziemy pierwsi i drukujemy je w języku w tłumaczeniu na język na język Polski, ale nie zawsze tak jest, że mamy mamy drukowany tekst mamy parę pozycji to znaczy np. dziennik starsze niż Air, czyli takiej działaczki ortodoksyjnej kasetki, która tworzyła sieć szkół dla dziewcząt okresie międzywojennym i akurat jej tekst jest postać rękopisu Dziennika też nigdy nie publikowanego co więcej Dziennika, który z założenia nie miał nigdy ujrzeć światła dziennego jest pewną sensację, bo pokazuje zupełnie inne oblicze starszy niżej niż to, które znamy znamy znamy nie znali znamy takie, że jest że, że jest taka bardzo religijna kobieta tworząca właśnie sieć bardzo istotną sieć szkół na w całej Polsce także w Europie potem w stanach Zjednoczonych dzisiaj szkoły bez jako działają dalej, a i Odry i taką troszeczkę jej biografia była taka taką biografią kreowana na świętą nie ma natomiast ten dziennik pokazuje ją jako zwykłą młodą dziewczynę, która jeszcze nie działa publicznie i która zmaga się z 1 strony ze swoją głęboką religijnością z drugiej strony z ograniczeniami związanymi poniekąd także religię czy np. z wydaniem jej wbrew woli za mąż z z problemami związanymi z tym, że właśnie ona chce się kształcić nie ma gdzie czyli chodzi np. na wykłady polskich feministek to są aspekty mało znane chodzi zresztą też do teatru, a propos kamieńskiej teatr z punktu widzenia religijnego takiej gry ortodoksji żydowskie może być czymś podejrzanym, ponieważ tak naprawdę przez ortodoksów, by zakazaną rozrywką, a straszeni, że chodzi to na ich i to chodzi na przedstawienia Przybyszewskiego, więc absolutnie nie koszerne i i tutaj zmagamy się z pracą z Dziennikiem strony luźne trzeba je porządkować trzeba szyfrować ja już na ja akurat ten spisany po polsku dziennik co też jesteście ciekawi mnie nie widać też nie po niemiecku ona na pochodziła z Krakowa, więc można tam spodziewać, że np. będzie pisać po niemiecku nie napisze po polsku, ale oczywiście nie jest to nie jest łatwa praca z rękopisem, ale ma być także w tym roku ma się ukazać, a co najtrudniejsze jest to skróty szyfry kody morski najtrudniejszy jest żona czasami używa takiego takiej mieszanki, gdyż w opolskiej to jeszcze i deszczowej w dialekcie, czyli mamy jakiś dialekt dysza, który miesza się z językiem polskim czasami bardzo trudno jest nam rozszyfrować tak naprawdę, jakie słowo tutaj może chodzić o jakie pojęcie może chodzić, bo choć, żeby dla siebie pisze dla siebie całkowicie czy ona nie zakłada, że czytelnika takiego, którego musi tu wprowadzać pewne rzeczy nie jest ani trochę niezręcznie oczywiście każdy, kto wydaje takie teksty, które wiemy, że nie były przeznaczone do publikacji zmaga się z takim jak już pani zmalała, o ile sekund czy nie to jedynie mój pierwszy, bo ten akurat to ja i wydaje z Darkiem Dykiert to nie jest pierwszy tekst, który drukuje, bo wcześniej wydam taki pamiętnik dziewczyny ze Stanisławowa także broni ba pamiętnik oba teksty też adresowane intymne dzienniki oczywiście to jest także nam się czasami śmieję, że jak już przeniosły się na tamten świat tam będą czekać na mnie te dziewczyny, których dzienniki publikuje intymne dzienniki i tam dostanę za swoje, ale wydaje mi się, że jednak jest to tak ciekawy materiał właśnie, dlatego że on nie jest pisane z perspektywy do publikacji tylko możemy tam zobaczyć taki, czyli nie jest tak poddane cenzurze wiadomo, że np. dzienniki dzienniki Kamiński były w pewien sposób redagowania leża Gorzowa, ale ona też ocenzurował pewne rzeczy nie będzie nie pisała tam o on jak bardzo intymnych sprawach natomiast w tych dziennikach, które nie są z założenia przeznaczone do publikacji możemy troszeczkę tak zaglądnąć do procesu matka dojrzewania młodych Żydów, gdy będą ciekawe, bo właściwie swojej pani o tym, że są Mławy, który właśnie publikowany, więc wiemy, ale były redagowane i być może jeszcze szlifowane tak będzie przez autora autorkę natomiast ciekawie też status pisania dla siebie tak to jest takie to się to pisarz pisze dla siebie właściwy wystarczy, że pomyślimy dla siebie nie musimy tego zapisywać, jeżeli ktoś jednak zdecyduje się na zapisanie to interesujące jest to na ile gdzieś jest podświadome myślenie o tym, że a, a morzem będzie szczytem niż ja właśnie mogła dobrze zajrzeć można powiedzieć ten proces, kiedy wydawałam dziennik broni bał niż miał dostęp także do pełni jej rękopisów i okazuje się, że także bronią, bo np. traktowała swój dziennik jako poprawkę wpisaniu trzeba pamiętać, że wówczas w systemie w takim kształcenia bardzo polecał się młodym dziewczynom pisanie pamiętników dla kształcenia stylu itd. ona pisze akurat bronią ba pisała swój dziennik po rosyjsku, dlatego że bo rodzina mało znała rosyjski i mogła w ten sposób być bez poczuć bezpiecznie, że to nie zostanie przeczytana przez nas szkody brata, ale ona traktuje także jako wprawka w Rosji wzrost swoim rosyjski natomiast oprócz tego tworzy wiersze, które liczy może na to żona będą publikowane, ale dziennik jest jej pamiętnik jest jej i oczywiście, że zawsze gdzieś rodzi nam się takie pytanie czy czy np. dlaczego stara się ich jednak nie zniszczyła swojego wczesnego Dziennika ona go przed tworzyła na jidysz ocenzurował mamy i deszczową wersje od pracowano później oficjalną ale tym bardziej ciekawe zderzenie z nieoficjalną ale dlaczego nie zostały zniszczone zostały przekazane jej najbliżsi współpracownicy oczywiście zmiany w tym, żeby na tego nie publikowała, ale jednak zostało dlatego, toteż troszeczkę nie ośmiela uważam, że jeżeli tak sam został autor gola w pewnym momencie nie zniszczył to daje nam taką małą furtkę pozwolenia może możemy jest może liczył, że ktoś, kto przeczyta taki rozumie, że wydawnictwo i pani też liczy na to, że ktoś przeczyta oczywiście proszę państwa to autobiografie wydaje mi się są naprawdę świetnym sposobem przenoszenia się w czasie poznawania także inne kultury tutaj mamy żydowskie wszystkie te teksty są napisane przez autorów żydowskich i możemy dowiedzieć się rzeczy, których od normalnych opracowań naprawdę nie znaleźlibyśmy takich np. opis we wspomnieniach Ludwika Kalisza tego jak kobiety na Szabat przynoszą garnki do takiego wspólnego pieca, gdzie one są trzymają ciepło i np. zamazują się znaki danej rodziny i bogata rodzina wyjmuje garnek dostaje garnek biedaka biedak dostaje garnek bogacza, a jeszcze czasami jakiś chrześcijański szajkę robi taki psikus wstawi np. garnek cały wypchany wieprzowiną i cała społeczność żydowska Szabat nie ma czego jeść, bo wszystko jest dekorowane tego typu historie tego nie znajdziemy w oficjalnych dokumentach one właśnie możemy znaleźć autobiografia ach, bardzo bardzo pani dziękuję za dzisiejszą rozmowę państwa moim gościem była dr hab. Joanna Lisek literaturoznawczyni tłumaczka z katedry judaistyki Uniwersytetu wrocławskiego rozmawialiśmy o demonach matki teatru żydowskiego Estery Racheli Kamińskiej my władza tytułowany boso przez czerni kwiaty książka wydana przez wydawnictwo PWN to jest piąty tom serii Żydzi Polska autobiografia seria pod redakcją właśnie dr hab. Jan Lisek dziękuję bardzo, są rozmowy Zwiń «

Jak zostać matką teatru żydowskiego i głową aktorskiej dynastii

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 02:00

Najnowsze Podcasty

"Samotne oceany. Historia Krystyny Chojnowskiej-Liskiewicz, pierwszej kobiety, która opłynęła świat solo"

Reguła Łuczaja - kosić trawę wtedy, kiedy jest po kolana

Ile dzikiej zieleni w mieście a ile uregulowanej "za miliony"? Spór o Psią Górkę w Warszawie

Wojtek Mazolewski. Jego deklaracja "Jestem"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL