20. Zmiany klimatu najbardziej uderzą w dzieci. I to już tego lata

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Zbigniew Karaczun profesor SGGW ekspert koalicji klimatycznej Weronika Michalak Heal Polska zemną w studiu dzień dobry dzień dobry państwu dzień dobry pani dzień dobry państwu i zaczyna cytatu znalezionego zresztą na stronie Polska takiego, który trochę przeraziła może to dobrze nasze dzieci wnuki będą żyły znacznie gorszych warunkach niż my obecnie wg skrajnych prognoz mogą przeżyć, czyli co wyginie jak dinozaury to są skrajne prognozy faktycznie warto o nich mówić i Rozwiń » uczulać na to co się może stać w przyszłości oczywiście mówimy o tym problemie tutaj o tym, ryzyku, które pani redaktor wspomniała w kontekście zmian klimatu i tego w jaki sposób zmienia nam się obecnie otaczająca nas na rzeczywistość zarówno, jeżeli chodzi o środowisko, a w, którym żyjemy w jakiej z naszego punktu widzenia organizacji, która zajmuje się zdrowiem publicznym w kontekście zagrożeń, które czekają zarówno obecny jak i przyszłe pokolenia tych narastających zagrożeń zdrowotnych związanych właśnie ze skutkami tego procesu zmian klimatu w tym momencie jest największym zagrożeniem dla zdrowia publicznego współcześnie żyjących ludzi bardzo duża mówimy podkreślamy, że nie jest kwestia tylko tego, że coś zmieni w przyszłości, a jeżeli jesteśmy narażeni jakieś ryzyko, które się dopiero pojawi, ale faktycznie już odczuwamy skutki zdrowotne zmiany klimatu bardzo wielu obszarach naszego życia, które w ogromny sposób rzutują na zdrowia, a jeżeli mówimy o przyszły po przyszłych pokoleniach no niestety ten cytat traktujemy bardzo poważnie, dlatego że nie jesteśmy w stanie, a nawet, używając najbardziej skomplikowanych modeli prognoz SA czy zastanawiający w jaki sposób ten proces będzie przyspieszał, a jak się zmieniał przewidzieć dokładnie tego na jakie warunki środowiskowe, które bezpośrednio wpływają na zdrowie życie będą narażone kolejne pokolenia to jest troszeczkę chciałbym powiedzieć wróżenie sposób, ponieważ jest bardzo dużo tej naukowców, którzy zajmują się tym tematem opracowują oni różnego rodzaju jak zarówno strategia a jaki prognozy, które mogło się niestety sprawdzić to najbardziej ekstremalna mówią o tym, że zdrowie życie ludzi może być poważnie zagrożone właśnie w kontekście narastającej, a że nadchodzącej katastrofy klimatycznej tak to nazywamy to co mamy już teraz jest kryzysem klimatycznym, czyli można powiedzieć, że skutki zmiany klimatu odczuwamy w każdym obszarze naszego życia i na bardzo wiele różnych sposobów, jeżeli chodzi o zdrowie życia no właśnie im w czasie teraźniejszym, bo mam wrażenie, iż wszystkich informacji, które napływają do nas z moich zagranicznych krajowych i ekspertów zajmujących się klimatem, że skutki dla zdrowia już odczuwamy nie jest także nie odczujemy za 510 lat już odczuwamy bardzo interes państwa prosiła o to, żeby konkretnie omówić skutki to znaczy co się dzieje musiałem zacząć od tego, że trzeba, jakby oddzielić trochę kwestia zmiany klimatu skutków zmiany klimatu za niszczenie po pierwsze, bo to jakby 2 różne skutki musimy rozdzielać 2 tematy, bo one nam się bardzo nakładają, zwłaszcza tej bieżącej debacie na temat skutków zmiany klimatu na temat zanieczyszczeń powietrza bardzo często mylone są emisje gazów cieplarnianych, które są bezpośrednio odpowiedzialne za nasilenie procesu zmiany klimatu zatem zmiana, a z emisjami szkodliwych substancji, która przyczynia się do powstawania smogu znaczące, że smog to jest tak takie bardziej potoczne określenia zanieczyszczeń powietrza ponieważ, żeby zaistniał smok muszą być specyficzne też warunki meteorologiczne spełnione, ale to już jest jakby troszkę osobny temat, więc rozdzielają 2 tematy to co łączy to są emisja to znaczy spalanie paliw stałych, czyli coś co napędza nam zmianę klimatu i przyczynia się do powstawania tego procesu jest największą botaniczną wkładem w proces zmiany klimatu jednocześnie zabijano skutkami zanieczyszczeń powietrza, ponieważ to cały 22 skutki emisji gazów cieplarnianych i emisję zanieczyszczeń faktycznie my w Polsce mówimy dużo zanieczyszczenia powietrza, ponieważ jest to w zasadzie nasz największy środowiskowy problem zdrowia publicznego prawie 50 000 osób w Polsce umiera każdego roku przedwcześnie z powodu zanieczyszczeń powietrza też trzeba powiedzieć jednoznacznie, że w medycynie nie ma czegoś takiego jak choroba spowodowana skutkami zmiany klimatu czy niema jednostki chorobowej zmiana klimatu tak samo jak nie ma jednostki chorobowej smok są przyczyny, które szczególnie na organizm najbardziej na grupy najbardziej wrażliwe oddziałują i przyspieszają pewne procesy powodują wywołują pewne procesy chorobowe mamy dowody naukowe badania, które wskazują, że grupą najbardziej narażoną na skutki właśnie zmiany klimatu, zwłaszcza to jest wzrost średniej temperatury, zwłaszcza fale upałów to są najmłodsi też dzieci do lat 588% przypadków medycznych i interwencji medycznych wywołanych skutkami zmian klimatu to są właśnie ci młodzi, czyli to pytanie czy biegniemy i aby może go tak nie nie stawiał, ale powiedział, że ryzykujemy zdrowie bezpieczeństwo naszych dzieci bezpośrednio wpływającą tym tym tym, że zmieniamy klimat drugą grupą, która bardzo wrażliwa to są właśnie kobiety w ciąży to są przede wszystkim tu też mamy wyniki badań, które statystycznie po potwierdzają, że zwłaszcza, jeżeli 0203. trymestr ciąży przypada na okres letni zwiększa się znaczące istotnie statystycznie zagrożenie, by stan przedrzucawkowy tzw. ustawką ciążową, które są bardzo poważnymi komplikacjami przebiegu ciąży co może być zagrożeniem zarówno dla matki jak dla płodu w związku z tym, jeżeli rzeczywiście chcemy dbać o przyszłe pokolenia chcemy dbać ona by bezpieczeństwo naszych dzieci, które będą się rodziły musimy podjąć radykalne działania na rzecz ochrony klimatu trzecią grupą, który chce też powiedzieć oraz niezwykle narażona na skutki zmian klimatu to są ludzie starsi ludzie starsi, którzy często nie mają możliwości ucieczki czy ochrony, zwłaszcza przed stresem stres gorąco to jest to co się zdarzyło w 2003 roku we Francji, gdzie mówi się o tym, że w samym samej stolicy Francji w Paryżu ze stresu cieplnego umarło przedwcześnie 15 000 osób wiele z tych osób to osoby starsze, które mieszkały na wysokich piętrach na 0506. piętrze na poddaszu gorący bez windy i oni nie potrafili nie miał im kto pomóc uciec tego domu, żeby pójść do pobliskiego parku, jeżeli taki w ogóle był tam szukać ochrony przed chłodem to osoby po prostu gotowały się żywcem ze względu tak naprawdę no to, że ta temperatura była tak wysoko w Polsce mamy taki problem z ludźmi, którzy są hospitalizowani, bo większość szpitali w Polsce nie ma klimatyzacji i osoby, które są najbardziej narażone na negatywne oddziaływania na stres na choroby na oddział skutki zdrowotne dodatkowo narażamy na stres cieplny ze względu właśnie na skutki zmian klimatu, a dodajmy jeszcze, że fale upałów czy susze będą się w Polsce zdarzać coraz częściej w Polsce też odnosi się do tego tutaj pan zapowiedział też bardzo wiele osób również starszych mieszka w blokach bez więc, którzy na co dzień borykają się z problemem poruszania się czy dostawania się tych mieszkań i taka sytuacja może się pewnie zdarzyć również u nas jak najbardziej natomiast nie zapominajmy, że tych skutków zmiany klimatu jest dużo więcej im w zdrowiu publicznym czy perspektywa analiza zdrowia odczuwamy na bardzo wiele innych jeszcze sposobu, bo to nie jest tylko tak, że w momencie, kiedy temperatura średnia wzrasta co my tutaj mamy ciągły upał jest nam gorąco i nie może nie mamy czym oddychać, ponieważ po roku cały czas istnieją oczywiście one się zmieniają przesuwają się termin występowania poszczególnych pór roku temperatury są bardziej skrajne są zarówno mogą na skutek zmian klimatu występować właśnie bardzo wysokie temperatury, ale na niektórych obszarach mogą występować również niskie, więc jest popularyzacja temperatur to nie jest tylko także moment, kiedy niestety przez przeciwników, jakby walki o zmianę klimatu często używany argument, że w momencie, kiedy robi się zimno, gdy jest zmiana klimatu to wcale nie jest tak to jest po prostu zmiana wzorów pogodowych zmiana jak z obserwowanych na przestrzeni dziesięcioleci właśnie wzorów, które możemy obserwować, więc oczywiście falę upałów są bardzo istotną istotną konsekwencją natomiast pamiętajmy o tym, że np. ekstremalne zjawiska pogodowa mogą się ja zdarzać dużo częściej to nie są tylko falę upałów, które już przebierają niestety form ekstremalnych zjawisk pogodowych, ale to są powodzie, które zdarzają się w tym momencie częściej niż zdarzały się jeszcze kilkadziesiąt też mają zdarzać się jeszcze częściej też mają zdarzać się jeszcze częściej to są huraganowe wiatry są trąby powietrzne, które pojawiło się w Polsce jeszcze kilkadziesiąt lat temu w zasadzie się o tym nie mówiło to są procesy, które czy zjawiska, które zbierają po pierwsze, bezpośrednia żniwo w postaci zgonów trakcja ich występowania po drugie, mogą wpływać na zranienia złamania itd. czyli to mogą się przyczyniać również do hospitalizacji do kolejnych skutków zdrowotnych kolejną tutaj w kolejnym dużym obszarem zdrowie psychiczne już pierwszy obszar zdrowia psychicznego związane ze zmianą klimatu to jest sama obawa o to co się stanie z przyszłymi pokoleniami co będzie w przyszłości coraz częściej mówi się czymś co potocznie nazywamy depresją klimatyczna oczyszczono również nie jest jednostka chorobowa zdiagnozowano natomiast konsekwencja załóżmy utraty dobytku całego życia albo sytuacje, które musimy się przeprowadzić, ponieważ nasze domostwo ucierpiało wskutek katastrofy pogodowej również tutaj jest obciążona dosyć istotnymi konsekwencjami to jeszcze o czym chciał powiedzieć kontekście innych skutków, które może nie łączymy bezpośrednio z procesem ocieplania nam się klimatu jest np. rozprzestrzenianie się chorób wektorowych chorób zakaźnych, a w tym momencie w Polsce notuje się już ponad 20 000 przypadków boreliozy rocznie jeszcze kilkanaście lat temu to było wielokrotnie mniej kilkaset procent mniej więc, jakby widzimy zarówno wzrasta diagnostyka, ale widzimy, że strefa występowania wektorów, czyli organizmów, które przenoszą choroby zakaźne skutek zmiany klimatu się zmieniają i na obszarze, kiedy one, gdzie one wcześniej nie występowały nagle zaczynają występować organizmy, które przez rozprzestrzenianie choroby wcześniej nieznane jest kolejną obszerną w skali całego świata to jest prawie 20% wszystkich chorób zakaźnych to są właśnie choroby wektorowe, które bardzo dynamicznie zmieniają się ze względu właśnie na zmiany stref występowania tych wektorów jest trochę słowo, bo prosiła pani temat, który też jest ostatnimi czasy bardzo popularne, zwłaszcza w tych sezonach letnich, czyli borelioza, kiedy się obroni, że tyle mówiło w ostatnich latach mówi coraz częściej i czy dobrze rozumiem, że to zjawisko, czyli właśnie więcej przypadków boreliozy też możemy wiązać ze zmianami klimatycznymi i jest to ich skutek zdecydowanie możemy wiązać rozprzestrzenianie się występowania diagnozowania wzrost jak notowania euro ze zmianą klimatu ze względu właśnie na to, że kleszcz jest coraz więcej czy myślę, że można powiedzieć, że to zjawisko nie jest obserwowany tylko w Polsce naczep do rzeczywiście tak jak pani dyrektor powiedziała nam w Polsce wzrosła między 20052 dwudziestym ta ilość zachorowań rozpoznanych prawie 500% z 4 dziś 4000 przypadków rocznie do ponad 20, ale mamy szalony wzrost jeszcze większy wzrost ilości wykrywanych i diagnozowanych chorób w Skandynawii mamy ogromny wzrost zachorowań na boreliozę Rosji również na terenie Syberii w związku z tym na terenach, gdzie wcześniej kleszcze występowały było zbyt zimno to jest problem, który także trzeba zobaczyć zapominam bardzo często Polska jest krajem Mary zaliczony do kraju ma rocznie do lat pięćdziesiątych w Polsce występowała malaria udało nam się rozbicie przezwyciężyć, ale 1 ze skutków zmiany klimatu i wzrostu temperatury może być powrót choroby do Polski w związku z tym z takimi konsekwencjami musi musieli liczyć mamy w Europie epidemii pierwsze epidemie ręki, czyli choroby, która kiedyś występowała tylko w Afryce mamy pierwszy przypadek śmierci osoby, która nigdy nie wyjeżdżała do krajów tropikalnych w Czechach, która starsze osoby, która zmarła na rękę, a więc jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że ta choroba została przyniesiona przez komara przez właśnie przez sektor, czyli zaczynamy w Europie doświadczeń tego, że owady czy wektory zaczną przenosić choroby tropikalne, które nigdy wcześniej w Europie występowały to jest niezwykłe niebezpieczeństwo myślę, że także takim świetle wypowiedzi konsultanta krajowego konsultanta do spraw chorób tropikalnych, który w 1 wywiadów powiedział, że pacjent, który przyjeżdża do Polski chory na choroby tropikalne o to coraz większe zagrożenie, bo podróżujemy dużo również do ciepłych krajów ma 16 krotnie większe prawdopodobieństwo zgonu niż w każdym z naszych sąsiednich krajów, dlaczego dlatego, że lekarze nie są przez przygotowani, żeby rozpoznawać choroby, dlatego że mam bardzo złą 100 służbę zdrowia nie dofinansowano niegotowe także na to wyzwanie na te zagrożenia, które niosą za sobą zmiany no i ten wątek służby zdrowia jeszcze poruszymy i ze średnim wrócimy, ale to co ja bym pana profesora czy poprosiła o inne choroby, które mogą potencjalnie pojawić w Polsce, który się być może tutaj spodziewać jak nic nie spodziewa Marii ringi czy wzrostu zachorowań na boreliozę co jeszcze nam grozi co jeszcze mogą przynieść Polski tak naprawdę zmiany klimatu nosiłem powiedział trochę innego podwórka to znaczy coś co co nam się wydaje oczywiste także oczywiste się nam wydaje, że mamy w Polsce bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa żywnościowego także mamy do dostateczną ilość produkcji żywności mamy to dieta, którą lubimy też, gdy ziemniaczki takie róż różnego rodzaju rośliny czy uprawnej i mięso, które produkują w Polsce natomiast 1 ze skutków zmiany klimatu jest bardzo silne oddziaływanie tego na produkcję rolną rolnictwo jest 1 z najbardziej zagrożonych sektorów w związku z tym bardzo możliwe, że czeka nas zmiana diety taki będzie musieli odejść od jedzenia tych rzeczy, które do, których przyzwyczailiśmy 1 z najbardziej zagrożonych planów to ziemniak dlatego, że to jest różna zimna lub na mówi się, że różnych prognozach mówi się, że 70% plonów w Polsce będzie mniej ziemniaków niż jest one będą musiały być za zapowiedź zapewne zamienione albo uprawą kukurydzy albo sorgo, które coraz częściej wchodzi na teren Polski w związku z tym to są też takie działania, które mogą gdzieś mieć konsekwencje zdrowotne również, dlatego że zmiana diety także będzie nas oddziaływać prawdopodobnie spowoduje pewne zagrożenia mamy cały szereg chorób, które zarówno zagrażają szkodników, które zagrażają roślinom mamy chorobę która, kiedy w Polsce występowała bydła, który nie było, dlatego że było za zimno jest tzw. choroba niebieskiego języka bydła, która mamy pierwsze przypadki stwierdzone i w Polsce mamy mamy nowe szkodnik jest taki szkodnik kukurydzy mocni proszę Janko, która potrafi zniszczyć do 100% plonów, bo też wcześniej nie było nie ma naturalnych wrogów nie potrafimy jej jeszcze czy dopiero uczymy się jak zobaczą w związku z tym tych skutków takich nasze z 1 strony to są skutki bezpośrednie oddziaływanie na na zdrowie, jeżeli pani się pytanie czy te choroby są tak, bo to są choroby m.in. układu oddechowego układu ner układ układ ten Motor jest 1 z najbardziej narażonych na skutki zmian klimatu, dlatego że 1 z tych skutków będzie odwodnienie także to to to to wszystko będzie, jakby występował w znacznie większym nasileniu do tej pory to co jest co co co co powiedziała pani dyrektor kilka chwil wcześniej, że tak naprawdę nie wiemy o tym jakie będą na końcu skutki, dlatego że zmiany w środowisku zachodzą nieliniowe tylko skokowo my musimy być gotowi na to, że jeżeli przekroczymy pewną ładunek krytycznie stężenia gazów cieplarnianych to cały system przyrodniczy im przyjdzie nas przyjdzie na zupełnie inny poziom do końca tak naprawdę nie wiemy przypuszczamy, że to bezpieczną granicą jest +2 stopniu, a jeżeli powstrzymamy zmianę klimatu na poziomie globalnego ocieplenia +2 stopnie to czy, a jeszcze lepiej na 1,5 to będziemy bezpieczni czy świat może się jeszcze bardziej wściec słowem może się jeszcze bardziej się jak zwykle jak i staram się powiedzieć o tym co to znaczy zmiany klimatu mówi wyobraźmy sobie najgorszy dzień naszego życia jeśli chodzi o warunki pogodowe największe upały największy mróz śnieg najgorsze via deszcz coś to co nas czeka będzie jeszcze gorszy i to będzie nie będzie występowało raz w życiu to będzie codzienność i to jest to co i że nie nie podejmiemy działań zdecydowanych na rzecz powstrzymania zmian klimatu jest to co nas czeka i ja miał wrócić do pani pierwszego pytania czy biegniemy zapowiedziom w ten sposób znaczy jeszcze mamy szansę możemy się odwołuje się tutaj do raportu międzyrządowego zespołu do spraw badań zmian klimatu w 2018 roku specjalny raport, który powiedział jeszcze mamy czas mamy 12 lat, żeby zatrzymać zmiany klimatu, żeby stworzyć bezpieczny świat dla naszych dzieci naszych wnuków, jeżeli tego czasu, żeby nie wykorzystamy to naprawdę przygotujmy się na najgorszy możliwy scenariusz a jakie mamy szansę biorąc pod uwagę zadziwiającą bierną postawę tak naprawdę przywódców chyba wszystkich państw świata, które teoretycznie wiedzą i teoretycznie uczestniczą w szczytach klimatycznych ostatnio w nowym Jorku, ale praktycznie jakoś żadne z tych państw nie wdrożyło bardzo takich kategorycznych czy skrajnych środków mam wrażenie, że to się stwora NATO i ja myślę, że część państw rzeczywiście to nie nie jest tak szybko, jakbyśmy chcieli i ale wiele państw widzi to zagrożenie wiele po wielu wielu społeczeństw w zeszłym tygodniu byłem świeci rozmawiałem z ludźmi stamtąd, którzy naprawdę zmieniają swój sposób życia po to, żeby zabezpieczyć przyszłe pokolenia, aby powstrzymać zmiany klimatu przestają latać samolotem przestały jeździć samochodem zmieniają sposób ogrzewania swoich domów żyją, jakby mniej emisyjny nie chcą się przyczynić do tej zmiany klimatu i gdyby pani spytała jeszcze 1,5 roku temu, czyja mam nadzieje powiedział, że pewnie nie, bo nie widzę tych działań natomiast ten rok i ogromny ruch młodych ludzi strajków w młodzieżowych strajków klimatycznych księży Krzęcin Rebellion, które zaczęło działać i ryzykując tak naprawdę wolność osobistą, bo przez, manifestując nieposłuszeństwo obywatelskie niesie nadzieję, bo ci ludzie przestali prosić polityków, żeby politycy zrobili tylko oni żądają od polityków, żeby politycy podjęli skuteczne działania jeśli popatrzymy na wybory do parlamentu Europejskiego, gdzie w Niemczech dzielą oni Stali się drugą siłą właśnie ze względu na to, że proponują bardzo radykalny program walki ze zmianami klimatu, gdzie we Francji są trzecią siłą też głoszący same prawa do soboty mam nadzieję i zaczyna mieć nadzieję, że te 12 lat możemy wykorzystać powstrzymać zmiany klimatu no dobrze, a teraz służba zdrowia, bo być może wykorzystamy za co wszyscy tu chyba w studiu trzymamy kciuki być może nie być może, zanim poprawa nadejdzie dojdziemy do punktu, w którym naprawdę będzie ciężko i doświadczymy bardzo dramatyczny sposób wszystkich skutków zmian klimatycznych chorób ekstremalnych zjawisk pogodowych itd. choć rozpytania służby zdrowia, bo z tego co państwo tutaj mówili inni to jest temat, do którego mieliśmy wrócić to służba zdrowia już dzisiaj tek średnio sobie radzi, a jak wzrośnie o wiele procent liczba przypadków Niewiem boreliozy Danii malarii do tego zaburzenia psychiczne powodowane ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi to co wtedy się wydarzy no paraliż korytarza nadzieję, że to się jednak nie stania, a również, ponieważ jak pani redaktor powiedział że, żeby współistniały czy czy współ występowały te skutki zdrowotne to w takiej sytuacji tego nie przeżyjemy to można powiedzieć stanowczo służba zdrowia w Polsce boryka się z wieloma problemami na ponad 10 miliardów złotych zadłużona każdy z nas to korzystał z publicznej służby zdrowia w jakimś stopniu odczuł to na swojej skórze natomiast może powiem coś niepopularnego na tym jednak wdaje się, że my mimo wszystko żyjemy w bańce, której jesteśmy przekonani, że służba zdrowia nam pomoże, że w momencie, kiedy mamy czy pojawi się jakiś nowy problem zdrowotny, iż nowe zagrożenie to jednak w jaki sposób się tutaj te placówki dostosują, że lekarz mimo wszystko cieszy się dużym zaufaniem społecznym jako autorytet, który jest w stanie doradzić, który stanie powiedzieć coś na temat określonego problemu zdrowotnego czy też czynnika środowiskowego zagrażających zdrowiu po pierwsze, niestety tak nie jest bardzo tutaj mamy silnie mówiąc o tym, wyniki badań, które sprawdzały np. wiedzę lekarzy dotyczącą zanieczyszczeń powietrza wpływu na zdrowie niestety eksperci, którzy pracują z pacjentami bardzo często nie wiedzą czym spowodowane są problemy jak z nimi walczyć jak się przed nimi chronić, jakie choroby są konsekwencją czynników środowiskowych, a niestety jeszcze większym stopniu dotyczy to prawdopodobnie skutków zmian klimatu i o ile poszczególne skutki efekty możemy oczywiście możemy sobie z nimi radzić z punktu widzenia służby zdrowia np. hospitalizację po powodziach po ekstremalnych zjawiskach pogodowych o tyle np. choroby tropikalne to jest zagadnienie, które jest jeszcze bardzo mało popularne wśród lekarzy powstać w toku studiów medycznych choroby tropikalne to zaledwie 56 dni, więc jest to bardzo niewiele i oczywiście program kształcenia młodych lekarzy powinien być dostosowany do tego, żeby ich przygotować nadchodzące wyzwania powinien być, jakby krok do przodu przewidywać to co to co może się zdarzyć niestety cały czas tak nie jest widzimy, że jakby eksperci są bardzo często zaskakiwani naszymi prognozami nam jako organizacja społecznym ekologicznym organizacjom pozarządowym zarzuca jakąś panika to, że w zasadzie Ross, że jakąś taką jesteśmy w stanie roztoczyć wizję zupełnie katastroficzne, niemniej jednak już widzimy, że hospitalizacja w okresie tych letnich upałów znacząco rośnie liczba zgonów rośnie, że zapadalność na choroby tropikalne, które tutaj już mówiliśmy choroby wektorowe choroby zakaźne zdecydowanie wzrasta niestety w Polsce mamy o tyle specyficzną sytuację, że mamy dużo mniej lekarzy na 1000 pacjentów niż wiele krajów europejskich w Polsce 1022 przy średnio około 5, więc niestety duża ekspertów wyjechało mamy mniejszą kadrę tutaj tak jak wspomniałam służba zdrowia niedoinwestowana jest zadłużona 80% sal szpitalnych nie spełnia nawet wymagań unijnych, ale są przeładowana bardzo często wspomniał profesor brakuje klimatyzacji niestety brakuje personelu więc, o ile indywidualni lekarza osoby którymi często współpracujemy bardzo doceniamy ich praca i wkład w tę tematykę, ponieważ sami starają się na własną rękę uświadamiać o tyle cały system jeszcze nie jest na to gotowy, a niestety trzeba tutaj bardzo mocno mobilizować zarówno ekspertów, jakby Ministerstwo Zdrowia z tym staramy się w jaki sposób współpracować po to, żeby uświadamiać, żeby służba zdrowia była w stanie przewidzieć co się stanie za za kilka kilkanaście lat jest niezwykle ważna my też z bardzo niechętnie myślimy o globalnych problemach zdrowotnych, kiedy myślimy o służbie zdrowia ograniczone to czy zdrowie publiczne ograniczamy bardzo często do Polski natomiast niewiele z nas myśli o tym, że głód na świecie jest problemem, zabijając prawie 40 000 000 ludzi rocznie i momencie, kiedy analizujemy susza i zagrożenie bezpieczeństwa żywnościowego mało, kto wyobraża sobie czy uświadamia sobie, że w tym momencie umierają ludzie z głodu tak ten proces będzie się nasilał co 5 sekund na świecie umiera z głodu jedno dziecko, czyli w trakcie naszej tutaj rozmowy to już setki tak i jakby odsuwamy od siebie myśli wydaje nam się, że ogromna katastrofa zdrowotna, która ma miejsce jest gdzieś w odległych krajach, że to nas nie dotyczy widzimy, że chociażby choroby wektorowe tak zaczynają do nas docierać, że bezpieczeństwo żywnościowe może być zagrożone, że ludzie umierają wskutek upału, czego nie było jeszcze kilkadziesiąt lat temu w takim stopniu, więc cały czas jeszcze trochę brakuje nam świadomości zrozumienia problemu że, że to nie jest także choroby znają granice krajów, że proces zatrzymać na dziś tutaj Europie, odcinając nas na znaki wyspie od reszty świata zupełnie tak nie jest już nie mówiąc o o tym, że w momencie, kiedy ludzie zmuszeni są ratować swoje życie własnych rodzin no to przemieszczają się z kraju do kraju i to ona oczywiście powoduje kolejne często niestety problemy konflikty wskutek migracji, która już teraz nie są małe będą ograniczyć coraz większa nie chcę państwa wysłucham do groźnie, że jesteśmy kompletnie nieprzygotowani żyjąc, dodając do tego co pani dyrektor powiedziała przed przez chwilę dać trudno się spodziewać, żeby byli przygotowani i wiedzieli lekarze, jeżeli myśmy wyrzucili tak naprawdę szczery de formie, bo to niemożna nazwać reformą szkolnictwa dlatego średniego wróciliśmy z programów szkolnych wszelkiego rodzaju informacji o zmianie klimatu i skutki, o czym my nie uczymy dzieci tego jest największym problemem, z którym im przyjdzie czy jakby życie czy przedstawić czoła druga rzecz, którą chciałem dodać też dodać, że bomba, bo pani dyrektor powiedziała, że straszy myślę, że to jest straszenie mówimy o tym, że fale upałów zabijają to jest, by to są wyniki badań to jest statystycznie dowiedzione co badania węgierskie, które mówią o tym, że wzrost ilości przedwczesnej śmierci w przypadku fali upałów wynosi 33 do 38 osób na każdy 1 000 000 osób dotkniętych tym zjawiskiem, więc to są rzeczywiste problemy to nie jest wymysł Eko oszołomów tylko to są tak naprawdę dane i też to nie jest przyszłość tylko my już z tym żyjemy my musimy, jakby stawić z 1 strony czoła temu znaczy powstrzymać zmiany klimatu, o czym przed chwilą mówiliśmy, ale musimy także adoptować do tej zmiany klimatu przygotowywać się, bo nawet, jeżeli byśmy dzisiaj zredukowali do 00 emisji gazów cieplarnianych to już te skutki z nami zostaną na dłużej, dlatego że niektóre Gazy, które wprowadziliśmy do atmosfery tak jak np. podtlenek azotu pozostanie z nami przez 500 lat w tej atmosferze on będzie oddziaływał na klimat ziemski, więc myśmy w dużym stopniu na trwałe zmieni ten klimat natomiast znowu wracam, żeby też budowy nie budować takich grup rozliczać na radzenie mu praktycznie wizji miejmy to świadoma, że ciągle możemy zrobić ciągle może mamy czas ta odpowiedzialność największa spoczywa na po politykach oczywiście, bo oni powinni stworzyć ramy dla takich działań, ale spoczywa również na biznesie spoczywa na każdym zna, bo każdy z nas powinien chciałby zadać pytanie czy robi coś, żeby zmniejszyć swój ślad węglowy i jakby dzięki temu trochę lepszy świat zostawić dla dla dla przyszłych pokoleń nie trochę Drodzy Państwo niepokoją wyniki ostatniego raportu Głównego Urzędu Statystycznego to w kontekście tego, żeby mówić głośno o zmianach klimatu o tym z czym się wiążą zmianę klimatu Otóż od dłuższego czasu mówi o tym jak szkodliwie na środowisko poza produkcja wołowiny również drobiu mówi się o tym, że jemy za dużo mięsa, że zdecydowanie moglibyśmy sobie świetnie razić byłoby to z pożytkiem dla naszego zdrowia oraz środowiska, gdybyśmy zredukowali liczbę kilogramów mięsa spożywanego z tego ostatniego badania GUS-u wynika, że w ubiegłym roku o 7 kg na osobę jedliśmy mięsa więcej, więc no właśnie nie budujmy apokaliptycznej wizji, ale jednak jak jej nie budować, kiedy mówimy dostarczamy my jako media również państwo jako organizacje pozarządowe czy im społecznicy czy czy nawet naukowe środowiska dostarczamy dowodów faktów raportów nie jest my jedzmy mniej nie wiem będziemy mniej chorować będzie taniej będzie zdrowiej i nadal żyjemy, więc pytanie jest to dla mnie na pewno jest to zaskakująca informacja, zwłaszcza w kontekście tego, o czym mówi coraz częściej właśnie z diety prozdrowotnej ograniczania spożycia mięsa ze względu właśnie środowiskowo klimatycznych plus z tego, że niestety powiedział, że bardziej konserwatywna strona często wręcz atakuje osoby, które myślą inny sposób bardziej logicznie proekologiczny środowiskowo jako tych konfliktów Eko plików, którzy im zaraz tutaj zabronią śmiech absolutnie nie o to chodzi nie chcemy nikomu zabraniać, ponieważ wiemy, że tego rodzaju działanie odwrotne skutki po pierwsze po drugie wiadomo, że wszyscy tego nagle nie zrobią to jest proces, do którego niektórzy dodają inni nie natomiast jest niezwykle istotne, żeby faktycznie zarówno ze względu zdrowie wizualnego jakich czynników środowiskowych wpływa na środowisko spożycie mięsa redukować, a i ja absolutnie zgadzam z tym co powiedział pan profesorze zachowania indywidualne są bardzo ważna, a i, że każdy z nas powinien zastanowić się w jaki sposób jego życia wpływa na środowisko, jaki tzw. ślad węglowy zostawia list o swoim zachowaniem odręcznie, jakie straty szkody ślady środowisku zostawia, niemniej jednak faktycznie bardzo istotne są regulacje odgórne, ponieważ mieliśmy taką sytuację troszkę w momencie, gdy zaczynali mówić o zanieczyszczeniach powietrza, że sprowadzono w niektórych kręgach ten temat tylko do tego, że ludzie palą śmieci i że to największy problem, że w momencie, gdy przestaną albo kiedy oni sami zdecydują będą palić lepszej jakości paliwa stałe w piecach no to sytuacja się poprawi oczywiście zachowania indywidualne są ważne natomiast regulacje odgórne i to w polityce rządzący podejmowali dobre decyzje z punktu widzenia systemowego bardziej systemowo z punktu widzenia środowiskowego jest tutaj niezwykle istotne to jest ważne, żeby podejmowali jak pan profesor powiedział usunięto z programu szkoły średniej wszelkie informacje na temat zmian klimatu jak pojazd jest szokujące niezrozumiałe dla nas jest tu jest to wręczy jak patrzę na to NATO powiedział, że to jest takie próba zaczarowani rzeczywistości znaczy nigdzie nie dzieje, jeżeli oczywiście mówi znaczy to ja przepraszam, ale porównam do do tego co parlament robi z edukacją seksualną znaczy, jeżeli o tym nie mówimy to problem istnieje to znaczy nie mówmy o seksie i będziemy to znacznie go nie uprawia to jak to na pewno nie nastolatki będą zachodziły w ciągu miesiąca nie będzie interesowało czy tak zbliżone trzeba będzie go dokładnie ten moment nie będzie gorączki, więc ja myślę, że to jest przez przynajmniej część polityków podchodzi do tego problemu na tej zasadzie czy to nie jest prosta podjął decyzję i rozwiązać ten problem w skali globalnej, bo my cały czas też mówimy trochę takiej perspektywy to pani dyrektor przed chwilą powiedziała jesteśmy żyjemy w bańce żyjemy w świecie bogatym w północnej części bogatego świata naprawdę jesteśmy 1 z 20 kilku najbogatszych społeczeństw na świecie, więc my wielu problemów, które rzeczywiście trafią ludzi nie dostrzegam wystarczy wyjechać nie wiem do Afryki Azji i zobaczyć tak naprawdę co to znaczy skutki zmiany klimatu w tych krajach, których już dzisiaj jest wysoka temperatura i te kilka stopni więcej może spowodować, że życie tam nie będzie praktycznie możliwe dobry przykład tez tegoroczne lato w czy Lipie nie też czerwiec lipiec wizja, kiedy mieliśmy falę upałów w Delhi, gdzie temperatura przekraczała 48 stopni mieliśmy regiony w ideach, kiedy temperatura dzienna przekracza 51 stopni w nocy spadała poniżej 40 stopni myśmy mieli ciepłe lata tak w granicach 2930 stopni ludzie narzekali, że jest trudno nam żyć wyobraźmy sobie, że przyjdzie nam żyć w temperaturze 2020 stopniu większej bez klimatyzacji bez możliwości często tak jak było i w Indiach dostępu dowody to jest to co co na co też powinniśmy coś co mogliśmy dostrzegać zmian klimatu nie jest problem tylko Polski jest problemem globalnym musimy tak naprawdę wszyscy się z nimi zmierzyć, ale my tutaj w Polsce powinniśmy także dostrzegać te problemy zdrowotne, które będą występowały w krajach tropikalnych będą dotykały ludzi ubogich problem też z tym, że zmiany klimatu najbardziej dotykają właśnie ludzie ubogi, bo bogaci z po mogą sobie pozwolić, żeby się do nich adaptować przystosować jak będą musieli kupić za 50USD czy zapiszą złotych butelka wody i będzie na to stać ubogich ludzi na to nie będzie sta to też jest problem, który powinniśmy dostrzegać, którym powinniśmy w jaki sposób starać zarządzać, a mam wrażenie, że niestety w Polsce tak jak mówiłem zaciera wujem problem nie dostrzegamy go jak może on się gdzieś tam ukryje przejdzie nie wiemy nawet tylko jest tutaj uzupełniać nawet te sygnały właśnie, które do nas docierają w zakresie chorób tropikalnych mówiliśmy tutaj o Nędza kilkanaście minut temu, że notujemy przypadki, że mogą się pojawić gorączka Zachodniego Nilu pojawiła się ostatnio również w Czechach, która wcześniej się nie pojawiała się tych osób podróżujących, a więc dotarły jakieś jednostkowe tutaj incydenty czy pojawiły sza związane z chorobami tropikalnymi, jeżeli mówimy o Nędza to na zarażenie Danko na świecie narażeni są mieszkańcy prawie 130 krajów to są prawie 4 miliard ludzi, więc faktycznie nasza perspektywa jest oburzona, bo niestety Polska ma taką specyfikę, jakby czy media mieszkańcy ciężko określić dokładnie, czego się bierze natomiast na nas w porównaniu do innych krajów europejskich tematy ogólnoświatowy mało interesują nas niczym z kraja tak nie znieśliśmy trendów nie nie wiemy co się dzieje dalej niż czas za naszą granicą, a tracimy tę perspektywę tracimy kontekst, a w momencie, kiedy zastanowimy się, jakie są zagrożenia dla zdrowia publicznego właśnie współczesnego świata, a ile ludzi dziennie umiera ile osób umiera chociażby nawet na takie u nas zupełnie jak często pomijana oczywiście mniej występujące schorzenia choroby jak jak biegunka przewlekła, która zabija ponad 2000 ludzi dziennie jak my troszkę tracimy perspektywę wydaje nam się jakoś to będzie, że coś tam się da zrobić, że przecież dostosujemy się zresztą Polska to tylko 1% emisji gazów cieplarnianych, więc w zasadzie to nie jest nasz problem notowania liczb wybieramy problem nie mamy pieniędzy na dofinansowanie służby zdrowia mamy rząd, który neguje istnienie zmian klimatycznych to jaka jest dla nas nadzieja nie możemy do końca powiedzieć, że mamy rząd, który neguje istnienie zmian klimatycznych, ponieważ coraz więcej polityków jednak zdaje sobie sprawę z tego programu IT i ci, którzy mówią, że jest to proces rzeczy problem teoretyczny czy istnieje na szczęście są mniejszości to są jakieś jednostki, więc mamy nadzieję, że jednak ta polityka problematyczna rządu będzie wzmacniać będzie coraz bardziej ambitna i niestety nie jest to co nam chodzi jako organizacjom pozarządowym, ale nie możemy powiedzieć rząd neguje istnienia zmiany klimatu oraz odpowiedzialności Polski tego co możemy zrobić jak odejść od spalania węgla energetyki Węglowej i moja opinia nie jest aż tak pozytywną o polskim rządzie jak ja jako pani Weroniki nasze uważam, że Polska pokazuje, że tak naprawdę nie chce się zajmować zmianami klimatu, bo to zablokowanie ostatnio na forum Unii Europejskiej tej tezy tego dążenia do neutralności klimatycznej 2010 roku jest pokazanie, że tak naprawdę mamy krótkoterminowe interesy nasz interes polityczny ważniejszy niż interes przyszłych pokoleń natomiast to co jest ważne co się w Polsce rzeczywiście zmienił obejście myślę 5 lat temu bardzo trudno było znane znaleźć polityka, który mówił Polska musi odejść od węgla musimy zmienić działać bardzo aktywnie na rzecz ochrony klimatu dzisiaj 1 z głównych partii i partie głównego nurtu, czyli koalicja Obywatelska mówi do 2035 roku odejdzie od węgla mówi o tym, PSL, że także, że musimy odejść od węgla mówi wiele partii o tym, że do dostrzega problem jak chciał, żeby te działania były były były szybsze bardziej aktywnej mam nadzieję, że właśnie to wymuszą ci młodzi ludzie, bo to jest tak naprawdę ja mogę powiedzieć dla mnie to nie jest problem, bo ja już większą część swojego życia przeżyłem ja sobie z tymi ostatnimi latami lepiej razi, ale poradzę, ale to jest problem młodych ludzi i oni mają prawo krzyczeć żądać, bo to jest tak naprawdę krzyk rozpaczy czasami mówi o nim zachowują się niestosownie no, jeżeli zagrożone jest ich los to mają jak największe prawo, żeby wrzeszczeć krzyczeć protestować, żeby politycy ci, którzy podejmują decyzje wzięli pod uwagę ich bezpieczeństwo ich interes mamy musimy wesprzeć, bo skoro żeśmy zgotowali taki piękny los to nie wypada nam zostawiać absolutnie Legia ramy ich jaj i osobiście wspieramy razem byliśmy na Marsie Marsie tak jest tak chciał zaznaczyć, że nie sądzę, żeby tutaj różni podejście, czyli chodzi oto cena działań rządu to moje podejście jest takie, że po prostu już coraz mniej polityków neguje sam fakt istnienia zmiany klimatu, ale absolutnie zgadzam się z tym, że jest bardzo, że do zrobienia, że wiele obszarów jest po prostu zamiatane pod dywan, że służba zdrowia tak jak już tutaj wspomniała podczas wcześniejszej dyskusji jest niedoinwestowana bardzo wiele do zrobienia, a natomiast mam nadzieję, że głosy już pojedyncze na szczęście ten proces nie ma miejsca, że nie zachodzi już będą po prostu cichły, ponieważ no cóż każdy się w porze rozgrywał to widzi, że te zmiany następują no i że musimy i powstrzyma, że jeżeli to są rzeczy w tym, że niestety nasz rząd prezentuje siebie jako lidera z walki ze zmianą klimatu ze skutkami w Europie nie jest to jest prawda i jest tutaj właśnie wręcz odwrotnie to bardzo dużo do zrobienia na co zwraca uwagę czy ratunkiem takim ideologicznym propagandowym, że Jacek ładnie wrażeń nie byłoby właśnie środowisko medyczne, które tak jak wspomnieliśmy w trakcie wcześniejszej rozmowy cieszy się autorytetem społeczeństwie i ma na swoim koncie szereg udanych kampanii takich informacji społecznych jak chociażby sprzed kilkunastu lat kampania antynikotynowa czy środowisko lekarskie nie powinno się właśnie zaangażować w kwestii zmian klimatycznych i ze swojego punktu widzenia zabrać głos czy to nie jest nasza nadzieja, więc sposób angażujemy pracujemy dosyć duża ze środowiskiem medycznym, by ze środowiskiem zdrowotnym ze środowiskiem lekarzy natomiast pamiętajmy, że jak każda bardzo zapracowana zajęta grupa zawodowa po pierwsze, może tak znajdujemy faktycznie czy ambasadorów zdrowie klimatu, które mieliśmy w naszej chwilowej delegacji podczas podejścia 4 w Katowicach rok temu konferencji klimatycznej mamy osoby, która coraz częściej otwarcie mówią o tym problemie 2 tygodnie temu uczestniczyłam w największy w Polsce kongresie kardiologów, gdzie profesorowi kardiolodzy mówili bardzo otwarcie o tym problemie przywoływali statystyki powoływali się na raport PiS mówili o tym, że faktycznie największe zagrożenie dla zdrowia także w Polsce myśląc globalnie o wszystkich skutkach zdrowotnych natomiast czy my jesteśmy w stanie oczekiwać od nich, że oni faktycznie poświęcą cały swój czas i często życie zawodowe, kiedy są 1 z najbardziej zajętych grup, ponieważ tak jak wiemy sytuacja służby zdrowia został powiązany nie jest dobra, więc są bardzo go osoby, które mają bardzo wielu pacjentów, które chcą często nie mają czasu, ponieważ ich czas wizyty indywidualnego pacjent jest tak ograniczony nawet często słyszymy, że nie mają czasu podzielić się informacjami dotyczącymi profilaktyki przed zanieczyszczeniem powietrza tak byśmy bardzo chcieli angażujemy mieliśmy kampanię uświadamiającą na temat chociażby zanieczyszczeń powietrza właśnie angażującą lekarze i widzimy ta chęć i ten głos jest coraz bardziej wyraźne natomiast ja mam takie podejście, żeby możemy od nich oczekiwać, bo oni powinni załatwić oczywiście wszyscy powinniśmy mieć świadomość, żeby mówić jak najwięcej obojętnie czym się nie zajmujemy natomiast jest to niezwykle istotna grupa faktycznie docieramy do nich, więc mamy nadzieję oczywiście na jeszcze większe zaangażowanie widzimy, że coraz więcej osób o tym, mówi mamy ekspertów narodowych instytutów, którzy uczestniczą z nami w debatach to co daje pan profesor powiedział też to czy konsultanci do spraw zdrowia środowiskowego czy chorób tropikalnych czy reprezentanci Narodowego Instytutu zdrowia publicznego państwowego zakładu higieny to osoby, które uczestniczą w dyskusjach taki już głosy coraz bardziej słyszalny mamy nadzieję, że będzie słyszany jeszcze bardziej czy moje przekonanie takie, że takich głosów w naszym już w środowisku naukowym jak nie ma nie ma żadnej dyskusji tak czy mam opieramy się na wynikach badań naukowych mamy dowody dowody, które z tych, które świadczą o tym, 65%, więc taką pewność, że testuje hipotezy naukowe może powiedzieć, że człowiek powoduje zmiany klimatu, że te skutki zmian klimatu będą bardzo negatywny musimy zacząć działać te głosy słychać nauki także w Polsce ze śród tak jak, bo mówione ze środowiska lekarskiego ze środowiska Rolniczego w zasadzie każdego środowiska związanego z nauką problemy taki, żeby znaleźć wolę polityczną tak jak się dzieje czy Skandynawii czy we Francji, żeby politycy zrozumieli, że to jest ważne zadanie, że trzeba w pewnym momencie przestać mówić o krótkoterminowym korzyściach polityczny, że trzeba w pewnych rzeczach budować konsens jak być może ja jestem naiwny politycznie, ale ja mam nadzieję, że po to, wybieramy polityków, żeby oni rozwiązywali dla nas najważniejsze problemy i żeby jednak potrafili się czasami przynajmniej znieść poza tym po ponad podziały polityczne i podjąć wspólną decyzję, że musimy rozwiązać problemy, które grożą nam wszystkim to jest jak powiedział my czy czynami jak rozmawiam z tymi młodymi ludźmi, którzy uczestniczą w strajkach klimatycznych ja mam wrażenie, że oni mają takie poczucie, jakby stanęli u bram wojny i oni oczekują właśnie tego, że jeżeli jest wróg, a takim krokiem jest zmiana klimatu to trzeba się zjednoczyć trzeba działać wspólnie i oni oczekują tego od polityków oni są jeszcze bardziej pewnie naiwnie ode mnie w tym w tym w tym tych postulatów, ale przecież lata, ale jeżeli politycy nie nie posłuchają to ja myślę, że w kolejnych latach to ten ruch zmiecie całą klasę polityczną przyjdzie nowa klasa polityczna, która podejmie wyzwanie i trzymajmy za to kciuki, abyśmy zdążyli przed końcem świata Zbigniew Karaczun profesor SGGW ekspert koalicji klimatycznej Weronika Michalak Heal Polska Lis ze mną dziękuję bardzo, dziękuję panu dziękuję bardzo, koniec świata Zwiń «

20. Zmiany klimatu najbardziej uderzą w dzieci. I to już tego lata

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: KONIEC ŚWIATA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 06:00

Najnowsze Podcasty

COP28 dobiega końca. "W tej chwili nie wygląda to bardzo optymistycznie"

Przegląd prasy polskiej i polskojęzycznej

Dzień dobry!

Władza i przemoc seksualna. O ich źródłach i przejawach ["TÁR"]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL