Egoiści czy altruiści - czy natura ludzka w ogóle istnieje?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

z natury człowiek jest chciwy z natury człowiek jest egoistyczne z natury kobieta jest kobietą mężczyzna jest mężczyzną z natury moralność odróżnia człowieka zwierzęcia tak jest z pamięci przyznam państwu trochę teraz odtwarzam przytaczam różnego rodzaju tezy na temat natury ludzkiej, które krążą w debacie publicznej i przyznam szczerze, że wydają się, że ta kwestia natury ludzkiej jest wyjątkowo nadużywana do legitymizowania własnych poglądów przez uczestników Rozwiń » tych debat, a że temat jest niezwykle ciekawe czy czymże jest ta natura ludzka co oddziela, gdzie jest granica między naturą, a kulturą czy taka granica w ogóle istnieć w ogóle natura ludzka istnieje o tym, właśnie dziś chciałabym byśmy wieczorem porozmawiali dlatego też państwa gościem na początek jest dr Mateusz hol dzień dobry dzień dobry witam serdecznie wszystkich słać kognitywistyka związane z centrum Kopernik badań interdyscyplinarnych na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale też nadużywać tego słowa młody badacz nie wiem czy wybrać się passa młodego badacza wymieniono mity Adrian Zandberg jest ciągle młodym politykiem, więc myślę że, dlaczego nie m.in. laureat nagrody naukowej polityki i z kilku ważnych ciekawych stypendiów i teraz zastanawiam się czy pan się bardziej zajmuje tzw. twardą ukończyli bada to kim jest człowiek co to jest człowiek właśnie w naukach matematycznych szuka odpowiedzi biologicznych czy jednak trochę zajmuje się pan bardziej umysłem kulturą interpretacją natury, czyli dziś jednak bliżej panu do tych nauk humanistycznych filozoficznych na 1 powiedział, że zajmuje się naukami społecznymi, jakby zawodowo moje pytanie dotyczy tego w ogóle jest matematyka i w jaki sposób tak wątłą istotę jak ludzie są w stanie przeprowadzać ścisłe rozumowania, niemniej temat tego kim jest człowiek czym człowiek różni się od innych zwierząt mówi innych zwierząt, bo to jest punkt wyjścia człowiek jest zwierzęciem czy komuś podobać nie do jak dotyczy wszystkich badań jakoś tam wiążących się naszym pomysłem Poznaniem tego w jaki sposób nasze mózgi opanowują świat, więc na to pytanie o naturę ludzką jakoś mi towarzyszy, a wykorzystuje do tego zarówno perspektywę biologiczną, jaki no ja jestem przedstawiciele nauk społecznych może nie humanistyczne, ale gdzieś jednak druga noga gdzieś się znajdzie śle już pan wrócił UE uwagę na tę rzecz fundamentalną wydają się, że wiele też na temat natury ludzkiej myślę, że będziemy często się do tego odnosić wiąże się po pierwsze, oczywiście Story w ludzkiej i jakim takim rozumieniem w różnych momentach historii Berlina czy teorii, a po tym, jak ma się to ciągle mówi, a z drugiej strony no właśnie różnych momentów cywilizacyjnych kulturowych, których człowiek doszedł do wniosku, że jestem lepszy od zwierząt w tej hierarchii gdzieś nad pozostałymi zwierzętami i tu chyba ujawnia się to pierwsza teza, której natura w szerokim przekonaniu wciąż, bo to się zmienia, ale wciąż chyba jest uważana za taką mroczną negatywną to jest właśnie to co powoduje, że chcemy ze sobą rywalizować zabijać się walczyć o przetrwanie w związku z tym jesteśmy egoistyczni, a dobro kultura łagodzi to kultura uczy współpracy z jakąś taką odtwarzam w głowie jak się pan odniesie tutaj tezy białej, żeby niczego nie rozstrzygniemy, ale proszę licznymi podrzucić tropy myślenia o tym, to znaczy tak kwestia, że człowiek jest z natury istotom dok, w której wizja pesymistyczna noc jesteśmy egoistami gdzieś dopiero jak noc cywilizuje się jak przyjdzie ta kultura no to stajemy się właśnie ludźmi stajemy się mówiąc krótko dobrze, chociaż to słowo tutaj pewnie filozofowie nie zastrzeli za używam go w niedobrym kontekście ta koncepcja jest nazywana teorią fasady to znaczy my jesteśmy istotami mrocznymi egoistycznym mi no i otacza nas ta kulturowa otoczka to jest koncepcja, która została spopularyzowana przez Ryszarda do końca i kilku innych dialogów w kilku innych biologów też pod nią też pod nią podpisało nam oczywiście pewne źródła takie historyczne takie, sięgając do samych początków teorię ewolucji, o których może pozwolę sobie powiedzieć kilka słów, bo to może być dość ciekawe UE, ale rzeczywiście tak jak pani zauważyła moim zdaniem patrząc na publikacje naukowe oraz różnego rodzaju publikacje popularnonaukowe uczestników dyskusji na temat natury ludzkiej tak to się zaczyna zmieniać nie jesteśmy istotami złymi natury jesteśmy istotami, które są wręcz gotowe do współpracy nie trzeba nas tej współpracy uczelni współpraca to jest coś no co mamy we krwi albo, więc krótko, a w genach tak taki, a tak na to nie rozumiem ta druga taka bardziej optymistyczna teza pewnie na lewicy z kolei bardziej obecna, która w, jakiej odtwarzam tak publicystycznie mówi o tym, że w zasadzie właśnie potęga człowieka to, że on tak zdominowały ziemię i w dużej mierze podporządkował sobie inne gatunki wynika z tego, że właśnie nauczył się ze sobą współpracować tego efektu powiedziała synergii, czyli z tej perspektywy właśnie w naturze człowieka jest współpraca ta w ogóle zasięgnijmy sięgnijmy do początków myślenia rewolucyjnego myślenia rewolucyjnego w sensie darłowskim Otóż jeśli przeczytamy pracę w ogóle Darwin w swoim głównym dziele powstawaniu gatunków unikało wręcz programowo mówienia o naturze ludzkiej czy w ogóle nie zajmował się człowiekiem tutaj historycy nauki mają różne poglądy na ten temat być może po prostu się bał, a być może był na tyle wytrawnym uczonym stwierdził, że nie ma jeszcze zbyt wielu obserwacji na ten temat, ale niewiele później poświęcił nam ludziom ten traktat pt. znamienitym o naturze ludzkiej i wydaje się, że wizja człowieka, która stamtąd się wyłaniała była raczej ta wizja optymistyczna, ale nie zamknęło to nie zamknęło nie zamknęło sporów raczej otworzyło Darwin miał takiego swojego popularyzatora zwanego również buldogiem mówię tutaj harleyu to jest człowiek, który spopularyzował stwierdzenie, że w naturze są tylko pokój i pazury ze konkurencja samo ludność to jest to co szef liczy, żeby przetrwać i dzisiaj powiedzielibyśmy przekazać własne geny Darwin i tamtym czasie jest koncepcja gen nie była popularna i co ciekawe te poglądy Huxleya to interpretacje taką pesymistyczną często przypisuje się samemu Berlinowi na te dni i jak wynika z tego Berlina albo też pewien optymista i tutaj co ciekawego mówi pani o popularności na lewicy Otóż takim wielkim piewcą darwinizmu czy teorię ewolucji popularyzatorem, który odnosił to też do kwestii społecznych zrobił to zupełnie inaczej Harley był Aleksander krótki czy książę anarchistów z Bychawy i Piotra Kropotkina pracę oczywiście, ale no i Kropotkina budę z przewodnikiem kłopot kim zamiast szukać programowo walki na kły pazury dokumentował bardzo skrupulatnie różne przejawy współpracy w naturze między różnymi gatunkami zwierząt no i tutaj jego wizja natury ludzkiej jako czegoś co potrafi się na zdolne do samoorganizacji co ma we krwi współpracę gdzieś pojawia się altruizm u niego była czymś przemożnym wydaje mi się ze współcześnie od kilku dekad nauki biologiczne UE i zastosowanie ich w naukach społecznych i idą tam strony, a więc spójrzmy na siebie raczej optymistycznie i teraz pytanie co to jest w zasadzie powinnam od tego zacząć, ale w takim razie co to jest natura ludzka to znaczy mówię o tym z tej perspektywy, że mam takie przekonanie publicystyczne tak zmienne zwołać z tej perspektywy kogoś, kto czyta, ale niestety nie jest zbyt głęboko w żadnej z nauk, że tak naprawdę ideologię lubią odwoływać się lubią się legitymizować tzw. naturą ludzką tak czy liberałowie też dosyć wulgaryzm ująć czytając wybiórczo Adama my SA mówią o tym, że z natury człowiek jest egoistą tak, a równie dobrze właśnie możemy próbować bronić tezy, że ze względu na potrzeby współpracy z altruistycznych, bo ten altruizm jest też ten klejem często dla wspólnot, czyli takim za wzajemne uzależnianie się, więc kolej właśnie na lewicy tak ta współpraca jest znacznie bardziej hołubiona czy trzymanie się stawia teraz pytanie zatem co jest w naturze ludzkiej co pan w ogóle jest natura ludzka ciągle istnieje, zanim odpowiem nie odpowiem na to pytanie pytanie jest no strasznie trudne chyba nierozwiązywalny, ale próbuje zrzucić na światło UE, niemniej jednak, żeby nie zapomniał przywołała pani Adama misa, mówiąc że no właśnie ten wulgaryzm zwane zeza tutaj promował egoizm nic bardziej błędnego ma pani zupełnie racje Adam z miejsc oprócz książki o bogactwie narodów, czyli najbardziej znanej napisał też taki traktat pt. teoria uczuć moralnych i to jest te uczucia moralne to jest klucz do zrozumienia w ogóle etyki misa jego etyka była oparta na empatii i współpracy, więc tutaj ojciec liberalizmu z ojca liberalizmu robić tego Easter społecznego no nie bardzo wystarczy poczytać, więc UE teraz jeśli chodzi o naturę ludzką muszę powiedzieć 1 noc się cofnąć niestety do starożytności, jakby nie znam się zbytnio na filozofii natomiast chyba mają rację ci, którzy mówią, że najprostsze to jest filozofia starożytna, bo nie trzeba się zdanie cofać, a taka anegdota o stwierdzenie natura ludzka odnosi do Arystotelesa i odnosi do takiego poglądu, który nazywany jest często esencja izbę natura ludzka to jest coś co sprawia ze człowiek jest człowiekiem wszystko ma naturę, a każde każde zwierzę każda roślina ma swoją naturę co ciekawe ta natura jest niezmienna bez o tyle istotne, że ten socjalizm Arystoteles arystotelesowskiej bardzo długo no skutecznie impregnowane nauki biologiczne przed przyjęciem jakiekolwiek idee rewolucji bo gdyby natura ludzka miała się zmienić to człowiek przestałby być człowiekiem, więc ewolucja jest w zasadzie niemożliwe oczywiście to tutaj nieco upraszcza teraz cały wiek jest taki, że ta natura ludzka ma pewne cechy istotne ma pewne cechy przypadłością na tę przypadłość ową byłby pewnie kolor skóry czy Niewiem wzrost, chociaż natomiast cechom cechą cechom cechom istotną no byłoby tutaj to człowiek zwierzę rozumne powiedział Arystoteles, więc gdzieś ta nasza rozumna powinna jego zdaniem definiować ze my ludzie jesteśmy rozbici, ale dzisiaj wiemy, że teoria Arystotelesa ska w ogóle znaczy to teoria taka esencja mistyczna no jest teoria metafizyczna, która no świetnie sprawdzała się w czasach starożytnych niektórzy historycy nauki mówią, że to była pewna teoria wyciągnięta z funkcjonowania po prostu języka greckiego na dzisiaj wiemy, że wiemy, że drużyna esencja Lis jest nie tylko jest nie tylko o czymś co można łatwo podważyć wiemy, że wiemy wiele się zmienia wiemy, że gatunki naturalne lub pan się natura ludzka mogą dostać taką tezę teoria na tory w naturze ludzkiej byłaby sprzeczna z teorią ewolucji, bo jeżeli coś jest właśnie socjalnej niezmienne to albo rozumiem ma długie trwanie w polu i albo w ogóle sprzeczne no jakimś w jakim takim fundamentalnym sensie bym się z panem zgodzić natomiast możemy powiedzieć, że natura ludzka Okaj powinna dzisiaj używamy tego pojęcia mniej więcej psychologii, że to jest jakiś statystyczny zestaw skłonności, które obserwacyjne przejawia Homo sapiens to znaczy i i szukamy pewnych niezmiennie kufry i szukamy pewnych różnic człowieka współczesnego od różnic w stosunku do cen naszych przodków, a przy czym nasi przodkowie tutaj są definiowanie wyjątkowo dawno, a to badanie wyjątkowo trudne, bo nie za bardzo jesteśmy w stanie przez szanować mózgi nie wiem na Brytyjczyków na te oczywiste, ale możemy porównywać rzeczywiście innymi zwierzętami UE i w ten sposób, jakby to pytanie o naturę ludzką może być już zbadane naukowo tyle, że to już nie jest pytanie Arystotelesa o coś fundamentalnego no badamy człowieka tu i teraz jeszcze z pewnym bardzo mocnym założeniem ze kultura to jest rzeczywiście siła, która nie jest czymś in wzory ręcznym to jest coś co no my mamy prawdopodobnie rzeczywiście w genach to znaczy mamy pewne tendencje do tworzenia artefaktów kulturowych do przekazywania praktyk kulturowych i w zasadzie oddzielenie ich od tego co jest biologiczne jest kompletnie niemożliwe wydaje mi się, że wydaje mi się, że przynajmniej nie chce powiedzieć naukach społecznych, bo też jak nie mam kompetencji, żeby mówić np. ekonomistów socjologów natomiast wydaje mi się, że większość kobiety listów czy psychologów eksperymentalnych zgodzi się, że oddzielenie różnorakich wpływów kulturowych od naszej biologii i po prostu niemożliwe my nawet kognitywistyka często mówimy, że Okaj wszyscy się zgadzamy co do tego, że nasz pomysł zależy od pracy naszego mózgu najbliższej perspektywie, ale zgadzamy się do tego używamy czasu takiego słówka umysł jest nie tylko ucieleśniony, ale ten jest jest takie słówka angielski Mb to się tłumaczy często jest zanurzony w kulturze czy czy jest ci jakoś zbudowany w kulturę środowisko, które nas otacza także no natura ludzka z pewnością się nam z pewnością się nam rozpłynęła jako coś statycznego coś co sprawia, że człowiek jest człowiekiem albo w przypadku Niewiem natury konia konie konie ME raczej używamy tego jako przymiotnika trochę na zasadzie psychologia etymologicznie to nauka od syna nie znam żadnego psychologa eksperymentalnego, który badałby sen, ale badacze posługują się tym pojęciem przyczyn odpowiednio rozumiejąc zamiast dusze mówimy o procesach poznawczych no to tutaj zamiast mówić o czymś stałym co odróżnia nas odwiecznie od innych stworzeń, a i sprawia, że nie możemy się zmienić do wypadamy po prostu czy człowiek tu i teraz różni się od innych zwierząt, a że jest to pojęcie nadużywane i z lewej z prawej strony o tym, jestem jak najbardziej przykład pan najbardziej drażni w sensie co najczęściej słyszy i ma poczucie, że jest bardzo nadużywane, bo nawet ciężko mówić prawdę czy fałsz z tej perspektywy tak, bo rozumiem, że możemy równie dobrze powiedzieć dziś właśnie czemu tyle pytań to po pierwsze, co pana najbardziej drażni oka to tutaj postępie naukowym stop pamięta zależy najpierw zacznę od tego na czym się z nami bardziej trochę to znaczy na nauce potem przejdę do kwestii związanych z nauką, ale pojawiających się w polityce Otóż jeśli chodzi o tematy jeśli chodzi o tematy czy dyskusja raczej stricte naukowe to niezwykle niezwykle drażni mnie stwierdzenie, że znajdziemy w ogóle jesteśmy w stanie znaleźć jakieś cechy, które odróżniają człowieka trwale od innych zwierząt, ale nie w sensie takim i ilościowym tylko w sensie jakościowym, że my mamy coś, czego nie ma żadne inne zwierzę drażni mnie to o tyle, dlatego że wszystkie takie wielkie projekty szukania jakichś cech typu człowiek to jest jedyna istota, która chyba na ośmiornice obawiam tak robią pewne rzeczy na kuli rola państwa prawa co tylko tak, która łamała zamieć wzrósł o wszystko absolutnie zależy jak zdefiniujemy kultura jest kultura zdefiniujemy jako względnie trwały przekaz, jaki wzorców, który podatny jest na innowacje to znaczy, że jak coś wymyślę to wejdzie do jakiej puli i ta kula z kolei będzie punktem wyjścia dla nowych innowacji UE i kolejne pokolenia nie będą musiały wymyślać ktoś mówi czasem koła odnowa tylko będą mieć pewien, ale Grant to wydaje się, że dzieci żadne zwierzę nie zbudowało nie ma osiągnięć kulturowych, jakkolwiek porównywalnej do ludzkich tak nie mamy Radia nie mamy transmisji na odległość samochodów samolotów tak dalej natomiast elementy i zdolności do przekazu kulturowego kiedyś twierdzono, że tylko człowiek potrafi doradzić w UE na dziś wiemy, że no choćby miał taki słynny ładny bardzo przykład makaki japońskie wymyśliły w pewnym momencie zwyczaj pukania batatów no i ten zwyczaj się de bardzo ładnie rozprzestrzenił można mówić o przekazie kulturowym, a no za inne naczelne mają pewne protokół surowe zdolności no to jak nie jest zbyt kontrowersyjna teza pytanie co z innymi zwierzętami no istnieją bardzo ładne badania eksperymentalne, które mogę za to prostego przekazu czy uczenia się kulturowego i uczenie się społecznego zdolne są nawet niektóre owady, by tutaj o zmianach takie piękne badania, a Lars Chinki może może nie będę wchodził szczegóły proszę tylko co ciekawe w 2 zdanie mieli z grubsza z grubsza rzecz biorąc z grubsza rzecz biorąc badacze nauczyli cały czegoś komplet przepraszam mieli coś kompletnie nowego oznaczony musiały, żeby sięgnąć po nagrodę musiały spod takiej lekcji klasowej płyty wyciągnąć sztuczny kwiatek po to, żeby sięgnąć do jego środka ma w ogóle czymś kompletnie niesamowite było to ze zmiany potrafią bardzo szybko nauczyć czegoś co w ogóle ciągnięcie sznurka nie jestem co przydaje się zmianom i mieli żywocie przyjąć projekt miasto było wystarczające ciekawe, ale okazało się, że jak się, że dołoży do takiego wytrenowane 8 lat mianowicie siano ten nowicjusz bardzo szybko się budżet tego trzmiela trenowanego może tutaj dojść do pewnego zawiązania pewnego przekazu kulturowego kompletnie nowej wymyślonej ad Hok, żeby rozwiązać jakiś problem zdolności oczywiście no tutaj bardzo wiele jest do jeszcze do stworzenia kultury, ale raczej chodzi o to ze zmiany mają wystarczające zdolności poznawcze, chociaż ich mały to około milionowe mózgi nosa znacznie mniejsze niż nasze morze po mini okablowanie niewystarczające do przekazu kulturową no oraz konto wątku, bo podjąłem chcą też, że właśnie potrzeby poczucia wyższości naszego gatunku nad pozostałymi gatunkami widocznie czegoś jakoś drażliwego czy trudnego jak bardzo też związane z religią czymś co właśnie możliwe, że właściwe dla gatunku ludzkiego czymś właśnie tylko nasz gatunek jest wskazany jak rozumiem, więc zależeć od porządku religijnego, ale ten chrześcijański, który znamy tutaj najlepiej nic się specjalizujemy się z niego jesteśmy my bierzemy tego Boga czy to właśnie religia też nie jest częścią opowieści będzie czy nawet tym, który w nią jest koreluje się wiąże z tą opowieścią o naturze ludzkiej jasne się komuś podoba czy nie religia jest Super ważnym elementem kultury na i jest elementem kształtującym testy wpływającym na inne działy kultury może kształtującym za dużo, ale wpływającym wpływającym z pewnością i religii w ogóle różnią się jeśli chodzi o podejście do natury ludzkiej zdanie misję, choć jasno nie jestem absolutnie religioznawca a tym bardziej teologiem, a że religia chrześcijańska ma mocno wpisane esencja ani mocno wpisane nawet dla poszukiwań co na mówienie na lewo prawo coś takiego niezmienna natura ludzka pewnie jakoś tam powiązana z nieśmiertelną duszą istnieje no nie sądzę tutaj też nie jest absolutnie specjalistą no budy stały raczej stwierdził, że jedyne, czego możemy dowiedzieć, że nie ma niczego stałego zatem poszukiwanie czegoś takiego jak niezmienna natura ludzka może przykład może prowadzić nas co najwyżej jak cierpię wielkich i jak dziś chyba z tym chyba z tym zgodził, ale tak z pewnością z pewnością bardzo złości co by pan pisał do natury ludzkiej chyba religię, gdyż niewiele może tylko powiedziałbym tylko zacząłbym Macy możemy jakby, pytając w ogóle ciekawa rzecz dlatego ze możemy wpisywać do natury ludzkiej jakieś takie wielkie cechy to znaczy cechy czy zdolności, które są związkami prosty chce z ojcem takim wielkim jest na pewno kultura jest czymś takim wielkim jest religia, ale jeśli chodzi o biologów chce czy przedstawicieli nauk społecznych, którzy na korzystająca osiągnie biologii ja sam do tej grupy jak i staram zaliczać uważany jest perspektywa obecna my szukamy raczej takich małych chce prostych adaptacji biologicznych no bo nie znajdziemy genu religii są takie pomysły, że jest jakiś tam BOR gen, ale to jest raczej dobry materiał na tytuł książki popularnonaukowej coś tak skomplikowanego oczywiście nie może zatem stać 1 gen akt miałem, niemniej my staramy się szukać raczej w tej drodze do szukania jakieś tymczasowe natury ludzkiej jakiś prosty zdolności, na których miałyby się opierać te bardziej złożone np. takim pomysłem, który ja uczę tego studentów podczas studiów doktoranckich za czym różni ludzi od innych zwierząt to jest zdolność do mapowania człowiek to jedyna małpa, która bardzo precyzyjnie potrafi rapować dość dość to dość absurdalne, ale aktorstwo jest w naturze ludzkiej Citigo w naturze ludzkiej jest w naturze ludzkiej jest tak twierdzono bardzo precyzyjne odtwarzanie wzorców behawioralnych tak precyzyjne, że inne naczelne np. szympansy tego nie potrafię do dzisiaj już raczej z tym nie zgadzamy wiele przykładów tej tzw. imitacji świecie zwierząt z znaleziono też taki przykład jak takie projekty szukania czegoś, czego sama tylko człowiek nos wraz z postępem badań wraz z postępem badań no nie znikają chcieliby giną na jeśli chodzi o jeśli chodzi o religii no tak tylko człowiek ma religię, ale trudno jest powiedzieć człowiek ma religię w naturze równie dobrze mogę stwierdzić, że człowiek ma na to za budowanie promów kosmicznych, ponieważ żadne inne związanie buduje wręcz wiodącą grupą państw tam sądził, by jednak ze wpisał bym tutaj bardzo stabilny przekaz kulturowy, który może zwrotnie oddziaływać na naszą biologię to znaczy do natury ludzkiej należy moim zdaniem bardzo duża plastyczność, która w, którą my jeszcze wspomagamy wzmacniamy, tworząc narzędzia kulturowe, które z kolei oddziałem zwrotnie na naszą biologią, czyli w pewnym sensie powiedziałbym, że jako wyrywamy się z tej naszej biologii oczywiście nie da się wyrwać z biologii całkowicie, ale da się kształtować tak środowisko, żeby sobie pomaga nam tutaj prosty przykład, bo tutaj nie chodzi nawet jakieś wielkie rzeczy ja się zajmuje zawodowo badaniem podstaw biologicznych psychologicznych podstaw matematyki no tak matematyka tak jak uczymy szkołach jest specyficznie ludzki natomiast pewien zmysł liczby określenie tego, gdzie jest więcej, gdzie mniej albo wykorzystywanie pewnych relacji geometrycznych w życiu codziennym no to nie jest bynajmniej coś specyficznie ludzkiego mogę wymieniać bardzo długo zwierzęta różne, o których bardzo ładnie pokazano, że działają podobnie jak ludzkie dzieci w tej mierze no dobra, ale my potrafimy wymyślać artefakty wzmocnić, by wysoki jest jakoś tam ograniczony zmniejsza szczegóły nie potrafimy myśleć artefakty tak Marta faktem jest np. symboliczny zapis liczby takim artefaktem jest liczydło, które pozwala nam na chwilę choćby zapisać coś co jest w naszych głowach ulotne i potem do tego wrócić odtworzyć, ale musi zaznaczyć o jestem absolutną fanką publicystyki naukowej popularnonaukowej takiego astrofizyka zdaje się nie dlatego chcę państwa amerykańskiego oglądam 1 z jego dokumentów, gdzie opisywał, że właśnie są 2 cywilizacje na ogół na świecie, które opanowały cywilizacja ludzka oraz cywilizacja pszczół, które potrafią, jakby tańcząc, poruszając się oddać położenie geograficzne tam jakiegoś miejsca, które uważają, że dobry na KUL na podstawie położenia słońca, czyli jakieś astronomii na podstawie matematyki i potrafił za pomocą tych symboli przekazywać informacje o swoim rodakom tak tak w ogóle taki sposób były takie sposoby przekazu wiedzy są są Super fascynujące jak i w ogóle jestem wielkim fanem fanem badań na owadach ostatnia nawet się nawet trochę angażuje może być badań z udziałem warstwą złota tak z badania na zwierzętach też się pod stwierdzeniem, że nie podoba proszę panie badania na ludziach natomiast de musi stwierdzić, że to tutaj znam ten dokument jest ona bardzo się podoba natomiast trochę pod kolorowa no jednak formalnie stoły nieznajoma stronami są nie znają matematyki to myślę, że tego powinniśmy zacząć, ale Soły, wykorzystując rzeczywiście polaryzacji ciał niebieskich, odczytując polaryzować światło wykorzystują wykorzystują je trochę jak Busola rzeczywiście wykorzystują relacje geometryczne wykorzystuje kilka innych rzeczy, żeby się orientować i części tych rzeczy, które mamy głęboki naszym ewolucyjnym dziedzictwie moim zdaniem, chociaż są też badacze, którzy mają do zupełnie odrębne zdanie głos, że wszystko wymyślamy od zera i jak w tej trochę z tym nie zgadzam no my nasza kultura bazuje w pewnym sensie na tym biologiczne dziedzictwie na tym zmyśle liczby zmyśla geometrii, które pszczoły trzmiele już mają, a na pewno szczury koty gryzonie gotowane są watę i naczelny równo człowieka i my to trochę modyfikujemy kulturowo, ale to nie jest także te nasze wielkie wynalazki kulturowe zaczynają od zera sądzę, że tutaj to w naturze ludzkiej jest część na pewno najbardziej pasującą, czyli taka, używając trochę języka współczesnego innowacyjność, która rozumiem z 1 strony pozwoliła nam rosnąć w siłę jako gatunkowi, ale z drugiej strony być może właśnie wprowadza nas apokalipsa czy jakieś zupełne zignorowanie otoczenie, w którym żyję uniezależnienie się od niego no być może tak, ale sądzę, że żyjemy w końcu w jaki sposób chyba pesymistyczne co powiem jednak natura na sobie z nami poradzić w pewnym momencie to może nie być dla nas zbyt miłe jeśli trochę się nie opanujemy w sądach ekspansję, a zamiast rządzić, bo mówiłem o 2 kwestiach, które mnie pani pytała co tak denerwuje tych współczesnych dyskusjach no i zacząłem od tego na czym jakoś tam lepiej znam to znaczy od kwestii związanych z biologią, ale mówiłem no to jednak denerwują te rzeczy polityczne niezwykle denerwuje mnie no to co się zgromadziło wokół słowa gender i tak chyba trzeba głośno powiedzieć no istnieją pewne cechy biologiczne, które rozróżniają kobiety i mężczyzn takie mi tak na poziomie mózgu też da się coś znaleźć natomiast od rzeczywiście jest taki marny, ale chciał nowi z linearną oczywiście on nie musi być linearnym to wszystko kwestia jeśli chodzi o biologii to kwestia płci nie mówiąc krótko bardzo skomplikowana no i tutaj osoby zwykle z prawej strony w ogóle tej komplikacji nie dostrzegają dotąd nie dostrzegają też kwestii właśnie taki, że to może być nie wina Arne natomiast to co mnie najbardziej rozsierdzony jest stwierdzenie, że istnieją jakieś cechy, które niosą efektami kulturowymi są czymś zupełnie wymyślonym przez człowieka ich wpychanie ich do porządku biologicznego to znaczy stwierdzenie, że nie wie, że kobiety mają jakieś określone role społeczne albo przepisywanie przepisywanie kobietom niewiele gorsze zdolności orientacji przestrzennej gorsze zdolności matematycznych jeśli mam mówić o kwestiach, które mnie, na które się jakoś tam z nami minimalnie znam na badania w ogóle tego nie potwierdzają i natomiast często jako wzięty słyną od roku gościem drugiego to jest w tym sensie myślę, że prostsze niż wątek, który w takim razie bym podjęła, który dla mnie jest to ciekawa co panowie, bo jest to pytanie o szachistów w czwartej miejsca, dlaczego nie ma wśród nich kobiet i trasy są razem różne odpowiedzi wskazywane również takie wyłącznie z społeczne, chociaż trudno się broni są takie teorie o rozkładzie tak pewnych 3, że u mężczyzn, ale to też rozumiem no właśnie się upraszczając mężczyzn mężczyzna jest więcej takich bardzo genialnych i bardzo nie genialnych, a kobiety więcej w tej medialnie w środku drugiej czy coś jest tych teoriach na co jak w każdej teorii coś jest natomiast jeśli chodzi o samym, jakim jest, by nie znam badań natomiast musimy sobie jasno powiedzieć, że moja inaczej kognitywistyka jak rodziła w latach pięćdziesiątych sześćdziesiątych to popełniła straszny błąd co znaczy grafa uznała za model inteligentnego działania to jest wielki na co to było oczywiście w służbie badań nad czystą inteligencję pierwszy zresztą bardzo ciekawy, gdzie komputer do klubu odejdzie pokonał Kasparowa, ale aleja nie o tym, no Sachy no to jest kwestia strategiczna kwestia wyłączenia się wielu rzeczy oczywiście jeśli ktoś jest inteligentny ogólnie w sensie inteligencji płynnej, którą nie my sami inteligencji profesjonalnie pewnie mu nie będzie przeszkadzać natomiast natomiast stwierdzenie, że mężczyźni są inteligentniejsi po pierwsze jest absolutnie nieprawdziwe co pokazują różne badania i wnioskowanie z tego, że są lepszymi szachistami no nie ja bym tutaj stwierdził, że to jest jakaś forma tradycja kulturowa ja mogę więcej powiedzieć nie bardziej fachowo matematyce, a plus, która jakimś tam sensie wcześniej od 200, by się zgodzili wcześniej psychologowie eksperymentalnie jakoś tam pokrewną fachową, bo jestem albo rytmiczny jak niektórzy twierdzą też wielu matematyków jestem bardzo mocno nie zgadza matematyka wyrywa się w algorytm bardzo ciekawe życie taka, że badania nie pokazały w zasadzie nigdy jakiś wielkich różnic między talentem matematycznym chłopców dziewczynek w wieku szkolnym prawdopodobieństwo, że ktoś będzie dobry z matematyki będąc chłopcem dziewczynką jest w zasadzie dokładnie takie samo natomiast bardzo ciekawe są badania dotyczące wpływu stereotypów na to jakim staje, jakimi stajemy się matematyka mi des zez to bardzo pouczające Lotus ostatnio opowiadałem nawet studentom podczas zajęć taki przykład badania, w którym badano zarażanie się czymś wyrażamy emocje także takie powszechne zjawisko narażamy się też lękiem strachem istnieje sporo badań nad tym też nazwa lęki przed matematyką i okazuje się, że w nauczaniu początkowym, gdzie jest więcej nauczycielek jeśli taka nauczycielka jest bardziej jeśli taka nauczycielka ma wyższy poziom lęku przed matematyką to łatwiejszy sposób łatwiejszy sposób zaraża tym lękiem dziewczynki i do tego może dojść stereotyp matematyka jest trudna i powinny powinni zajmować się chłopcy dla Łodzi dzięki bardziej się zarażają od kobiety nauczycielki od, dlatego że dlatego, że dlatego, że może być produkowany stereotyp, który wzmocni wręcz przez samego nauczyciela i HOKEJ, więc tutaj nie ma żadnej kwestii stricte ekologicznej, która za tym stoi poziom lęku przed matematyką chłopców dziewczynek populacji rozkłada się bardzo podobnie poziom zdolności matematycznych rozkłada się bardzo podobnie genialnych matematyków tak było więcej facetów, ale jeśli chodzi o moją prywatną nie, bo ciężko to zbadać czasu sprawdzać jakość empirycznie to są kwestie tylko czysto i wyłącznie kulturowo tradycyjne inna nie wiązał się naprawdę z przystosowaniem mózgu facetów do ścisłego myślenia to temat jest tutaj akurat nie mówię o mojej opinii mówi maja dnia dotycząca matematyków pokolenie nie da, bo sprawa jak było, bo ja sądzę, że jest to kwestia społeczna kulturowa natomiast setki badań prowadzonych w przeróżnych paradygmatem łącznie z badaniami obrazowania mózgu innymi narzędziami przy kopie logicznymi no absolutnie nie potwierdzają stwierdzenia, że obcy mężczyźni są predysponowani do ścisłego myślę absolutnie nie przez nich bardzo ciekawego z tego też bardzo wniosek jest pilne, żeby rodzice nie przekazywali lęku przed matematyką swoim dzieciakom no to problem jest taki, że problem jest taki lęk jest czymś takim najbardziej zresztą 1 z takich zaleceń, które jest najczęściej stosowane ze program interwencji powinno ich nie tylko w stronę rodziców, ale powinny w stronę nauczycieli nauczania początkowego zidentyfikowano, że studenci pedagogiki wczesnoszkolnej młodzi nauczyciele nauczania początkowego są często bardzo letnie dni przed matematyką tylko cały kłopot jest taki ze nie da się sobie powiedzieć nie boję się matematyki nie przekaże wyborem kupca tak jest bardziej skomplikowana to w takim razie mam takie pytanie takie publicystyczny chyba bardziej, ale jestem ciekawa czy myślał pan o tym czy w ogóle może podpowiedzieć jakąś odpowiedź, bo gdzież ta teza moja wyjściowa tej rozmowy była taka właśnie kultura lubi się legitymizować czy ideologię czy jakieś teorie ekonomiczne czy teorie na wszelakie lubią się legitymizować poprzez wpisanie tego co wierzą w naturę ludzką i mówiliśmy o tym, że właśnie bardziej ta, która kiedyś była postrzegana pesymistycznie, a teraz jest trochę w naukach o zwrot ku też temu wypowiedziała pewnym przekonaniu, że jednak też w naturze, jakkolwiek to ujmujemy jest współpraca ludzkie i w związku z tym też mam altruizm empatia wszystko to co też notes Claya w i zastanawia się, dlaczego to znaczy co mówi o czasach nie ma dziewiętnastym 2001. wieku dalsze czy w ogóle to ma sens próbować zrozumieć też co do nas mówi, że ma miejsce trochę ten zwrot tutaj większe odniosła do tego to artykuł, który też jakoś zainspirował tę audycję Lubera Bergmana to efekt historyk dziennikarz może państwo poznać jako autora utopi dla realistów, gdzie właśnie, jakby podejmuje ten wysiłek przekonania ludzi, że nikt nie mieć blisko pesymistycznym myśleniu o przyszłości o człowieku i o tym co można zrobić, czego nie można, ale są utopie, które są ciekawe można próbować realizować tam też napisał kilka tygodni temu taki bardzo ciekawy tekst w Guardianie został opublikowany o właśnie William Golding euro takie powieści opowieści Williama Goldinga władca much, która jest taką właśnie pesymistyczną ostatecznie opowieścią o naturze ludzkiej chłopca, którzy na wyspie odcięcie od świata no jednak zwycięża niż tym tak GNB powiedziała rywalizacji okrucieństwa tymczasem on dociera do podobnej historii, która miała miejsce gdzieś na antypodach, gdzie chłopcy rzeczywiście lądowali też na takiej wyspie pokazuje, że świetnie się organizowali ze sobą współpracowali na trasy mogą zgłosić pomysł czy odpowiedź na to z czego wynikał ten pesymizm na temat natury ludzkiej w dziewiętnastym wieku, którym nowe trasy zmienia pH na co ja w ogóle sądzę, że też pytanie do historyka filozofii bardziej, ale sądzę, że były to tak panicznie boimy się odpuścić, że jest coś stałego i no pytamy jakość całego to co wierzymy to jest chyba to jest chyba jakieś dziedzictwo filozofii stan jest jeszcze starożytności to pokazuje jak jesteśmy jednak przywiązani do tradycji sens, jaki tam kolejny myślenia oda z tradycji wschodniej mają zupełnie inny kolejny myślenia raczej są nastawione na zmienność na jeśli chodzi o jeśli chodzi o rolnikach czy może pan zdanie więcej powiedzieć, że w zasadzie w takim razie w naturze Europejskiej jest szukanie tych prawników taki atak się oprzeć tak sądzę sądzę na co oczywiście historyk filozofii mógłby mieć bardzo łatwo tutaj zaatakować powiedzieć, że jednak mieliśmy harakiri ta nie wiem później Henriego Bergsona, którzy twierdzili, że jednak naturą świata jest protest zmiana, ale sądzę, że sądzę, że tak kulturoznawca co nas ludzi od nazw ludzi o nas nas do Zachodu od ludzi Wschodu czy innych kultur odróżnia właśnie notę SN z sali szukanie czegoś stałego tutaj wschód właśnie propozycja nie rozumiemy jako daleki wschód tamtejsze państwa lekki azjatycki ani wschód na bliski, a oczywiście oczywista oczywiście na co czekamy jest to, że od historycy podejmują bardzo karkołomnych próg nie chcę wchodzić w dyskusję, ale możemy temu esencja rozmowy dużo zawdzięczamy, bo być może zawdzięczamy mu np. ścisłe matematykę a gdyby nieścisła matematyka, której idea dowodu to znaczy nie tylko odkrycia czegoś, ale też dowiedzenia tego jest strasznie ważna no to być może byśmy nie mieli oni w dużej części kultury i technologii dni prawdopodobnie byśmy rozwiązali oczywiście można stwierdzić, że z innej kultury by, bo na to spadły prędzej czy później, więc jest takie to jest takie, że tak powiem Historical trochę większy wszystko, ale wracając do pytania wracając do pytania, dlaczego 19 jedno ja sądzę, że znacznie wcześniej, że pan pesymistyczna wizja natury ludzkiej i takie stwierdzenie, że nasza biologia jest skażona jakimś grzechem no ma swoje źródła ma swoje źródła znacznie wcześniej no to są źródła jakoś tam powiązane z filozofią ni i wręcz teologiem sądzę, że tutaj z biologii czy popularyzatorem dialogu, którzy z opinii ten pomysł, że kultura to jest taka zasłona co kryje to co nas zgniła i złe wcale nie byli oryginalni to jest dla mnie bardzo ciekawe i w takim razie już zupełnie na koniec chciałam zapytać i 1 jak pan takim może w codziennym funkcjonowaniu czy ma pan taką LM, bo to też chyba się odnosić do tej opowieści m.in. Donatana Harta o tym, pan się, jakie mamy paradygmaty wrażliwości paradygmat ideowy myślenia tak czy więcej nas strachu nie więcej nas takiego pesymizmu i pewnie wtedy bardziej tam wszystkie cechy związane z konserwatywnym myśleniem są dla nas właściwa, czyli mała wspólnota broniąca się przed złem czy jesteśmy z natury bardziej otwarci optymistyczni wierzymy we współpracę i pewnie bliżej nam do myślenia lewicowego nie umiem do końca liberałów w tym europejskim się tutaj umieścić choćby jak pani myśli, choć człowiek tak na koniec takim codziennym funkcjonowaniu swoim politycznym osobistym no i myślę, że ja myślę, że za High, w którym można się oczywiście w wielu momentach na wielu jak z metodologią różnych jego badań nie zgadzać, ale sądzę, że dochodzi do czegoś co, bo warto mieć na tapecie w życiu codziennym zamiast sobie zadawać pytanie jesteśmy z natury bardziej nastawieni na współpracę ci, którzy nie są altruizm sami są osoby na żonę no bo to one dobre słowo tutaj, bo mają być niezgodne z naturą ludzką raczej odwrotnie jesteśmy takimi Chinami egoistami, którzy czasami bywają mili pomocy innym sądzę, że zamiast noc zadawać pytanie używanie takich nart Szcze w wielu wypadkach lepiej stwierdzić bardzo ładnie chamstwo zidentyfikował ze istnieje wiele różnych cech i wiele naszych zdolności, które możemy sobie wyobrazić jako takie suwaki i te suwaki mogą być ustawione bardzo różnie i jak sobie pół stawiamy te suwaki to nam może wyjść jakaś koncepcja etyczna moralna polityczna, ale jak troska przesuniemy tylko 1 suwaków one nie muszą być wszystkie kompletnie inaczej poustawiane no to może być koncepcja, która jest może nie diametralnie różna, ale różni się bardzo to znaczy my musimy nauczyć wydaje mi się z Haiti w ogóle różne odkrycia psychologii społecznej współczesnej mówią, że musimy się nauczyć, bo ze społeczeństwem pluralistycznym dlatego ze stwierdzeniem, że istnieją Niewiem 2 plemiona, które mają jakieś 2 etyki i musimy się zapisać do 1 z nich po to, żeby, żeby przekonać albo zwyciężyć, kto woli nad innymi kompletnie nie działa, bo w rzeczywistości tych plemion jest bardzo dużo i one są nie tylko w skali makro Okopowej to znaczy nie nokaut badał amerykańskich liberałów Demokratów Republika może tak na lewicę prawicę, a ich główną jest libertarian prawda, więc oczywiście przekładanie tego jak na grunt Polski jest moim zdaniem bardzo karkołomne nie wolno tego robić w prosty sposób ich wyników tak pod pojęciem inaczej funkcjonują natomiast co do zasady charakter mówił, że on używa takiego słowa na polskim tłumaczeniu matriksu moralnych takich macierzy moralnych zatem macie moralne nie muszą być tylko w wielkiej skali te suwaki mogą te suwaki mogą być przedstawiany nawet w obrębie kilku osób, które deklarują się jako dajmy na to liberałowie liczyć czy czy cokolwiek innego tam mogą być pewne różnice no, więc ja w życiu codziennym staram się nie mówiłem to wychodzi zakładać, że nie jesteśmy żadnym społeczeństwem binarne ani nie jesteśmy niema stałej natury ludzkiej, która nie byłaby jakoś podatna nawet na wpływy kulturowe w takiej małej skali, które mogą, chociaż trochę modyfikować tak myśli zdaje się tutaj teraz dobowe przesłanie to dobry pomysł, ale wyobraźmy sobie, że ktoś ma jakiś Super sprzęt audio, na którym ma taki staroświecki układzie ziarna, których nie można ustawiać wszystkie tomy to czasem zmiana tylko 1 Słowaka może diametralnie zmienić no i jakość jakość muzyki no to tutaj jeśli chodzi o to co nazywamy naturę ludzką to nawet dziś czasem mały wpływ kulturowy może zmienić to w jaki sposób my funkcjonujemy jedyną opcją na to ma to być po prostu realistą to znaczy otworzyć się na innych, a nie przekonywać tylko wyłącznie do własnych ideałów albo no albo w ogóle zwalczać siłom co więcej istnieje wiele badań, że te nasze ideały też ewoluują w czasie znaczną nawet dla nas taka jednostkowa mina Turka ludzka jest zmienną jest podawać właśnie może nas siła ta, którą właśnie to, o czym pan mówił ta ta elastyczność, a ile pan raczy nas PS, aby być seryjną jedni ludzie tutaj opieram się znowu na badania są mniej elastyczni są bardziej elastyczny, ponieważ ciąg dalszy nastąpi poprzez fascynująca dyskusja trochę o wszystkim oczywiście tutaj pojawić jeszcze kwestia też jednak w emancypacji innych gatunków naszego uznania ich emancypacji to też pewnie będzie bardzo zmieniać nasze rozumienie naszej natury bardzo dziękuję dr Mateusz hol związane z centrum Kopernika badań interdyscyplinarnych na Uniwersytecie Jagiellońskim ognik lista był państwa gościem czas bardzo dziękuję serdecznie Zwiń «

Egoiści czy altruiści - czy natura ludzka w ogóle istnieje?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZOREM

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

"Dzień gniewu w Izraelu"

Za zboże już nie trzeba płacić "jak za zboże". Przeciwnie: jest klęska urodzaju z ukraińskim ziarnem w roli głównej

Czy w Polsce naruszane są prawa człowieka? Amerykański raport nie pozostawia złudzeń

Przegląd prasy ekonomicznej

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL