Podziemne Państwo Podziemne. To nie była tylko walka zbrojna ale dużo szerzej zakrojona organizacja

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki dobry ponownie jak wspominałem w pierwszej części spotkania 27września to od dziewięćdziesiątego ósmego roku w Polsce dzień podziemnego państwa polskiego jest to nawiązanie do daty 27września 3009. roku, kiedy utworzono służbę zwycięstwu Polski potem była przekształcana związek walki zbrojnej potem armia krajowa itd. o znaczeniu tego państwa podziemnego przede wszystkim o tym co właśnie też było w tej uchwale sejmowej, czyli o fenomenie tego państwa Rozwiń » podziemnego powiadam nasz gość łączymy się teraz pan prof. Rafałem wnukiem Instytut historii katolickiego Uniwersytetu lubelskiego i dobry panie profesorze dzień dobry rynek poprosiła taką w ogóle opisanie co to było to podziemne państwo polskie policzmy się najczęściej łączymy to ten termin właśnie z walką zbrojną ta nazwa później związek walki zbrojne armia krajowa i inne wydarzenia kojarzą nam właśnie to państwo walką zbrojną, a to było znacznie szerszy co znacznie większego było zdecydowanie coś znacznie większego ich to był rzeczywiście swego rodzaju fenomen fenomen nas skala okupowanej Europy było państwo podziemne było tym czym jest państwo, a więc pierwsze całym systemem instytucji państwowych zorganizowanych na zasadzie doczesnego państwa trójpodziału władzy, a więc z władzą wykonawczą sposób ustawodawczą z władzą sądowniczą i własną podziemną armią armia już, czego ważnym elementem, ale nie ona stanowiła o tym, że to państwo istniało, bo po prostu instrumentem tego państwa natomiast co gram nie jest najistotniejsze co odróżnia czyni, że to ten byt, jakim państwo podziemne było niezwykłe było fenomenem w mojej ocenie to było jedyne podziemne państwo w okupowanej Europie, które miało charakter pluralistyczne prodemokratyczne i obywatelski było krótko mówiąc bardzo nowoczesnym bytem działającym w podziemiu możemy oczywiście to państwo porównywać ilościowo do takich państw zbytu tworzonych przez związek radziecki terenach kupowanych przez Niemców czy np. dużo silniejszej liczbowo formacji, jaką było państwo podziemne stworzona przez IT w euro sławi komunistyczne państwo podziemne, ale tamte państwa podziemne były antydemokratyczne autorytarne lub wręcz totalitarne z pewnością nie nie miały po produkt od krytycznego obywatelskiego charakteru i pewnie dla pełnego obrazu jeśli niektórzy słuchacze chcieliby zadać takie pytanie pan mówi właśnie cały, używając tego terminu państwo podziemne państwo, które działa na terenie okupowanego kraju tymczasem przecież dobrze wiemy, że najpierw we Francji, a potem w wielkiej Brytanii mieliśmy rząd na uchodźstwie mieliśmy premiera naczelnego wodza itd. jaka była relacja między państwem reprezentowanym przez władze emigracyjne państwem tutaj na terenach okupowanych, gdyby tego prezydenta premiera na emigracji nie było nie moglibyśmy mówić o polskim państwie podziemnym jakkolwiek by nie potrzeba przedwojenną konstytucję to ona zapewniała ciągłość państwową w postaci uznawania państwa za państwo autorytetu prezydenta prezydent był legalnym przedstawicielem jak głową państwa polskiego na emigracji o oparciu o niego stworzony został rząd na uchodźstwie dzięki temu została podtrzymana pełna ciągłość Państwowa i to właśnie prezydentowi premierowi podlegała cała struktura Wilna polskiego państwa podziemnego krótko mówiąc sobie już być takim dosłownym od czterdziestego czwartego roku to jest sytuacja, w której delegat rządu na kraj, czyli głowa i cywilnych struktur cywilnej administracji polskiego państwa podziemnego jest wicepremierem natomiast każdy premier każdy minister działający w Londynie ma swojego zastępcę ma swojego wiceministra w kraju, czyli to jest 1 organizm wódz naczelny, stojąc na czele polskiej polskich sił zbrojnych ma 2 podstawowe odpisy wojskowe pod sobą 1 jest Polska armia ma na Zachodzie postarał się na uchodźstwie gen. Anders oczekiwali dalej, ale głównie siły to jest armia krajowa wcześniej związek walki zbrojnej zbrojnej krótko mówiąc polskie państwo podziemne jest częścią tego państwa to jest to samo państwo co władze uchodźcy no to powiedzmy tych chyba w strukturach może też przy okazji o ludziach no bo skoro to jest jak pan powiedział bardzo pluralistyczne bardzo demokratyczne, ale przecież nie wyłonione w warunkach wyborów no to myślę że, toteż ciekawa informacja z jakich właśnie politycznych struktur składały się władze tego państwa no, tym bardziej że znowu takie przynajmniej pobieżnej wiedzy pamiętamy, że po klęsce wrześniowej no było sporo takiej pretensji wobec obozu rządzącego do września 3009. roku, że w sposób wystarczający czy niewłaściwy przygotował się państwo to tego dramatu w związku z tym no jest naturalną, że taka opozycja polityczna chciałaby chętnie pewnie skorzystać z tej okazji i przejąć polityczną kontrolę nad tą nową strukturą również państwo podziemne kto, kto wchodzi w skład władz tego tego fenomenu, zanim powiem, kto wchodzi to trzeba to by po co opisałem ten stan pełnego rozwoju państwa to jest stan na rok czterdziesty trzeci, a proces tworzenia państwa długotrwały my co prawda chodzimy 27września to święto w związku z założenia służby zwycięstwu Polski, ale co jest daleko idące uproszczenie ja twierdzę wręcz, że SZP była niechcianym dzieckiem rządu, choć stwierdza się wiązało właśnie wspomnianymi przez pana pana redaktora tymi napięciami pomiędzy Sikorskim, a w armii i senatora moim przekonaniom polskie państwo podziemne zaczęło się kształtować dopiero drugi w drugiej połowie 1940 roku w roku 3009. gen. Sikorski był przekonany, że Francja wygra wojnę z Niemcami i on nie był wcale Zwoleń tworzenia jakichś Bytów politycznych w okupowanej Polsce dlatego właśnie zlikwidował służba zwycięstwu Polski zlikwidował SZ powołał ZZ stąd militarną organizację on nie chciał mieć jakiś krajowej reprezentacji politycznej, która mogłaby zagrozić jego pozycji to jest 7 w efekcie ten administracyjno polityczny działu polskiego państwa podziemnego zaczął kształtować dopiero po upadku Francji, kiedy na, kiedy rząd na uchodźcę zrozumiał, że okupacja będzie trwała wiele lat i teraz, kiedy już doszło do świadomości emigracyjnych kręgów, że edukacja będzie długotrwała czas zdecydowano, iż pozwoli się marzec ma objąć kontrolę nad wszelkimi politycznymi inicjatywami w Polsce w okupowanej Polsce inicjatyw było od 3009. roku wiele w tym kilka bardzo bardzo ważnych i one pochodziły z tych głównie z tych ośrodków politycznych, które przed 3009. rokiem były największymi partiami politycznymi opozycyjnymi, a to była było Stronnictwo narodowe Polska Partia Socjalistyczna Stronnictwo ludowe to był te 3 naprawdę liczące się siły natomiast czwarta tą słabszą nogą trochę musiałbym rzekł im stole było Stronnictwo pracy, które reprezentowało Sikorskiego i ludzie z nim związane z taką pół chadecję będącą zbiorem wielu mniejsza tyle ostatecznie 2 Stronnictwa pracy to są te 4 grube ryby tego tego porozumienia politycznego oprócz tych 4 głównych partii będziemy mieli cały szereg mniejszych partii politycznych instytucji społecznych itd. itd. to będzie naprawdę dziesiątki jak setki mniejszych lub wielu organizacji i te organizacje składały do polskiego państwa podziemnego swoje organizacje bojowe, które były zrzeszone w ramach związku bez walki zbrojnej, a potem armii krajowej co nie znaczy, że wszyscy absolutnie wszystko podziemną organizację znalazły się koniec końców w Polskim państwie podziemnym skrajna prawica, czyli komuniści oraz najbardziej ca radykalna część narodowych sił zbrojnych związku Jaszczurczego otwarcie zanegował legalność państwa i nigdy do tego w tym państwu się nie podporządkowała w tym sensie też by każde skrzydło pozostały na marginesie no właśnie, ponieważ ten wątek wobec zbrojny jest trochę lepiej znanym w takim przez chociażby właśnie przez naszą edukację szkolną jeszcze warto właśnie podkreślić ten ten cywilny aspekt działania państwa podziemnego rozumie, że ono miało swoje struktury również struktury terenowe, że to co czasami słyszymy tylko jak pewnym czasie wyrwanych z tego kontekstu państwowego np. prowadzona była jakaś edukacja były jakieś tajne komplety tak dalej to rozumiem, że to wszystko jest element działania właśnie ten tego państwa tak może nie wszystko ruszy o dotknął pan bardzo ważnej rzeczy, czyli edukacji podziemnej proszę sobie wyobrazić, że w Polsce udało się podziemi utworzyć kilka uniwersytetów to tam 4 tysięcy ludzi dobrze pamiętam kształciło się na najwyższym poziomie broniona bronią na prace magisterskie nawet zdarzyła się obrona doktoratu stworzono podziemne podziemne też niekiedy to nie do końca podziemna film o szkolnictwie np. legalnie istniejących szkołach zawodowych realizowano program dobrego liceum, czyli również w ten sposób tajne komplety odbywały, ale w sumie łącznie jest podstawowym wykształceniem to około 1 000 0001 000 000 osób brało udział w tajnym tajnym kształceniu oczywiście nie należy wszystko by zakładać należy tego dekretować 1 000 000 osób było w Polskim państwo podziemne absolutnie nie natomiast polskie państwo podziemne starało się pojawić dotrzeć jakiś sposób, dostarczając materiały edukacyjne czy czy, nawiązując kontakt z nauczycielami prowadzącymi tajne nauczanie, ale jeżeli mówimy o strukturach proszę sobie wyobrazić, że udało się otworzyć oczy się też by proces nie od razu tylko 40 drugi czterdziesty trzeci rok strukturę administracyjną nad całym obszarze polskiego państwa, czyli utworzono odtworzono urzędy wojewódzkie jako Okręgowe delegatury rządu odtworzono całą sieć urzędów powiatowych, a nawet gdzieniegdzie udało się zejść niżej i korzyć urząd urzędy winne, jeżeli spojrzymy na ile osób było zaangażowane delegatura rządu, bo to jest wg takich by ocen szacunkowo nie mamy oczywiście ostrych licz około 100 000 ludzi to jest armię urzędników ludzi, którzy przygotowywała państwo polskie na moment odzyskania niepodległości chodziło o to, żeby w momencie, kiedy nie niepodległość jawnie powstała próżnia władzy, żeby można było od razu przystąpić do odbudowy do organizowania polskiego państwa już tego niecodziennego nawet jak myślimy o powstaniu warszawskim to pierwszym elementem walki było odtworzenie całej infrastruktury administracyjnej państwa państwo jest umowa społeczna państwo tomy Raba i a nie tylko wyłącznie armia czy armia jest dodatkiem do państwa narzędziem niebo serce Mińskiem oczywiście są w tym również tej historii wątki może mniej przyjemne m.in. już to nie zdarza mi powiedzieć to powołano sądy wojskowe cywilne sądy specjalne, ale czasami zajmowały się sprawą no osądzenia osób, które po prostu weszły w kolaborację z okupantem określa zamknięty nowo one SA sprawami małej kryminał kryminalnymi się raczej nie jest zajmowały tutaj sądy specjalne były po to, aby kolaborantów zdrajców i ludzi działających przeciwko państwu polskiemu sądzić te osoby wydały na 4000 roku panie profesorze mamy całą minutę, więc bardzo skrótowo wiemy, że wielki temat również działalność państwa podziemnego, bo wspominałem o tym dzisiaj 3 rocznica kojarzyć powinniśmy powstanie rady pomocy Żydom Żegota tak oczywiście to jest 1 jest 1 chciał jeden z wydziałów i podziemnej administracji i administracji cywilnej ani wojskowej Żegota w tym sensie też fenomen bo o ile wiem inne centralnie sterowany podziemia nie wytworzyły tego rodzaju departamentów także kwota to jest również dzieło polskiego państwa potrzebnego bardzo dziękuję myślę, że z tej naszej rozmowy pojawiają się pomysły na oddzielne jeszcze rozmowy oddzielne tematy, bo to wszystko jest szalenie ciekawe pan Rafał wnuk Instytut historii katolickiego Uniwersytetu lubelskiego był gościem bardzo dziękuję panie profesorze spotkania rozmowy ja również bardzo dziękuję do usłyszenia zapraszam pana państwa teraz na informacje Zwiń «

Podziemne Państwo Podziemne. To nie była tylko walka zbrojna ale dużo szerzej zakrojona organizacja

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WEEKENDOWY PORANEK - MACIEJ ZAKROCKI

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 04:00

Najnowsze Podcasty

Po prostu posadź. Czyli przepyszna rozmowa o nietypowym sposobie na stres i przepracowanie

Jak powstał Memoriał? A także o demoralizacji społeczeństwa powojennego

Nie będzie nas, będzie „Last of Us”?

Już 17% z nas podjęło dodatkową pracę w związku z rosnącymi kosztami życia. Czy Ty również?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL