Z odkurzaczem do jeziora

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

państwa moim gościem jest pan prof. Bartosz kont archeolog podwodny nurek wydział archeologii Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry witam serdecznie panie profesorze, a dzień dobry witam państwa, żeby być archeologiem podwodnym najpierw zostaje nurkiem najpierw archeologiem pewnie zależy od indywidualnych przypadków zaczął nurkować piętnastym roku życia za długo, zanim poszedł na studia archeologiczne, a później długo trwało, zanim archeologia podwodna pojawiła się na Rozwiń » Uniwersytecie warszawskim, a dzisiaj mogę łączyć 2 baseny przez długi czas była raczej pasja związana z nie naczelny byłem archeologiem podwodnym, ale niepraktykujący dzisiaj już praktykują jak to wygląda w praktyce, jeżeli chodzi o studia czy np. niezaliczenia odbywają się pod wodą na basenie albo w jeziorze czy np. ktoś mówi no, żeby tutaj zaliczyć egzamin to musi pan pani przepłynąć co najmniej 300m w jeziorze Śniardwy te czasy już minęły, kiedy trzeba było posiadać duże umiejętności pływackie i ruchowe, zanim w ogóle rozpoczęła się kurs nurkowy tak było w latach siedemdziesiątych osiemdziesiątych pierwszej połowy 90 tych jeszcze, ale później rynek otworzy się bardzo szeroko na wszystkich w zasadzie tzw. panda link jest w tej chwili praktykowany bardzo szeroko ma swoje plusy ma swoje minusy, ale parę tych o tym, żeby po latach wodę w tej chwili mówić natomiast ma się studenci kształcą się w zakresie płetwonurkowania niezależnie jak tłumaczy zdobywających uprawnienie w ramach samego samych studiów tylko pobocznie niejaką ma na studiach już praktykują archeologię podwodną, czyli takich surowych płetwonurków musimy jeszcze wykształcić w zakresie umiejętności przygotowania dokumentacji podwodnej poszukiwań no i w ogóle różnego rodzaju technik badawczych związanych z archeologią podwodną, których w czasie normalnych kursów naukowych oczywiście nie nabywa, ale jeżeli chodzi o zaliczaniu oczywiście to jest także studenci biorą udział w regularnych badaniach pewne podwodnych czy poszukiwawczych czy wykopaliskowych metody oczywiście jakimś sensie zaliczenia odbywa się pod wodą, bo częścią tych badań przebywanie pod wodą, ale tak naprawdę popatrzy na Tuska, bo u to laikowi może się wydawać nurkowanie jest dosyć trudna czynność, ponieważ pod wodą spędza się u nas jeszcze dość długo, bo ta praca trwa na wietrze godzinę przebywania pod wodą ma duże ta zajmuje ubranie rozebranie asekurować kolegów, którzy w tym czasie znajdują się pod wodą dokumentacja zabezpieczenia, więc tego czasu netto spore spędzonego pod wodą wcale nie jest tak bardzo dużo, chociaż przy podkreślam, że w przypadku prac archeologicznych i tak bardzo dużo, gdyby zestawić z normalnym drukowanie turystycznych, a preferuje się system KDP ma czy padli nie mamy żadnych preferencji w tym zakresie osobiście jestem wykształcony w masie i nagrody historycznie jest to związane z tą czeską federacją mam do niej duży sentyment i cenią za pewien romantyzm trzymanie się wysokich standardów, chociaż ma niestety utyskiwać nad upadkiem obyczajów ogólnie na świecie w tym zakresie oczywiście nikogo tutaj nie dyskwalifikuje mamy platform, które są wykształceni i wpadł i SA różnych innych federacjach także nie ma żadnych ograniczeń w UE Otóż zgodnie z uprawnieniami i czego gdzie szukają archeolodzy podwodny rozumiem, że wpływ na ziemi to tutaj dość spora spore spory zakres poszukiwań, ale rozumiem, że nie wszystkie rzeczy kończyły w wodzie na dnie rzek jezior, ale czy to oznacza, że te poszukiwania archeologów podwodnych są węższe czy zakres poszukiwań jest węższy niż archeologów pasm klasycznych, ale trudno porównywać może zakaz to taką po części kategorii rozłączne tak powiedzą oczywiście najbardziej charakterystyczną spektakularną najczęstszą taką kategorią stanowisk archeologicznych podwodnych są braki zarówno duże wrak galeonu, które spoczywają na dnie morza Bałtyckiego nawet tutaj też możliwości badawcze są fantastyczne zupełnie względu na unikalny charakter tego zbiornika, ale też mniejsze jednostki aż po takie zupełnie małe banki, które znajdujemy w rzekach jeziorach także na właśnie na terenie lodzie, ale oprócz braków są przecież także zatopione orkę zatopionej osady, zwłaszcza takie, które są położone nad jeziorem, gdzie zmienia się poziom wody dobrym przykładem tego jak mogło skutkować zalewaniem osiedli jest jest oczywiście słynny Biskupin, ale też przecież rzeka, nad którą usytuowano osady zmieniała bardzo często swoje koryto wystarczyło 1 wystarczył 1 wyższy poziom wody na wiosnę, żeby kobieta zmieniło zupełnie swój bieg na i mogło tak zdarzyć że, że osiada została zatopiona prócz tego wszystkiego mamy również zwykłe głównej oczywiście związana z tym, że ktoś się płynąc rzeką jeziorem coś tam utracił, ale też i depozyty o charakterze ofiarnym czy też wotywny wiemy, że w epoce brązu wrzucano do wód cenne przedmioty z brązu właśnie wykonane m.in. broń, choć nie tylko ten zwyczaj praktykowany także na ziemiach polskich w okresie przed rzymskim rzymskim i początku wędrówek ludów śliczne są znaleziska mieczy z kilku przynajmniej, że polskich no i słynne depozyty tzw. bagienne, choć to jest nazwa nieprecyzyjna chodzi mianowicie zwyczaj składania w ofierze pierwociny łupów zdobytych na pokonanie przeciwniku w epoce żelaza ofiarowanych poprzez zniszczenie i wrzucenie do jeziora czasem jeziora przekształciły się bagna w wyniku procesu eutrofizacji torfowiska ma były badane metodami archeologii lądować uzasadnia ekologii terenów podmokłych jednak znaczna część tak przypuszczam, że takich stanowisk znajduje się ma ciągle jeszcze charakter jeziorne takie jedno ze stanowisk badaliśmy badamy hal na terenie Polski północno zachodniej części naszego kraju w miejscowości Lubanowo mojej w takim właśnie też celu udaliśmy się na Bornholm, ponieważ mieliśmy pomysł by tam szukać w jeziorach właśnie takich depozytów z epoki żelaza jak się drukuje w bagnie pamięta się zasady nie drukuje się specjalnie, chyba że jest to bagna natowskim Arifović tzw. tzw. wysokie wówczas pod płot można wpływać, ale przejrzysta jest zwykle dosyć słaba byśmy drukowali taki woda silnie zakwaszają onych woda ma barwę czarną nazwą bardzo silnie pochłania światło w zasadzie na głębokości metra nawet pół metra panuje kompletny kompletna ciemność to zupełnie zdumiewające myślicieli zarówno w smole, a jednocześnie woda ma przepiękną czystości jest czysta zdrowa i nawet lecznica powiedziałbym Borowi nowa mała przejrzystość jest rzecz jasna żadna to taśmy w takich warunkach poszukiwać nie możemy jest to pewne ograniczenia w takim przypadku w zasadzie pozostaje albo poczekać aż to jeziorko zupełnie wyschnie przekształci się normalne torfowisko wysokie i będzie można badać natomiast Logi lądowej czy ekologii terenów podmokłych albo osuszyć ten ten zwyczajny to jest pewien problem rzeczywiście powrócimy w takim razie do archeologii podwodnej i do badań pana profesora na Bornholmie po informacjach Radia TOK FM informacje już za kilka minut o godzinie 1120 państwa moich gości jest pan prof. Bartosz kończyny archeolog podwodny nurek wydział archeologii Uniwersytetu Warszawskiego wracamy po informacjach które państwa moim gościem jest pan prof. Bartosz kąt archeolog nurek z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, czyli archeolog podwodny panie profesorze jak wygląda standardowe wyposażenie archeologa podwodnego to wszystko zależy od tego jaki charakter badań może to być wyposażenie kosmicznej iście to znaczy ekwipunek nurka klasycznego tzw. czyli hełm skafander tzw Vital zostaw jak do powierzchnią, która zaopatruje się czynnik oddechowej cała masa jeszcze lekko dodatkowego sprzętu, ale w warunkach takich polskich takich, gdzie przeważnie prowadzi się badania archeologiczne wystarcza sprzęt powietrzne na mniejszych głębokościach ma prowadzimy poszukiwania przeważnie na głębokościach do 10m, więc pewności wystarcza czynnik oddechowy konieczne wbrew temu co potocznie mówi, że ludzie, że podwórkowi mają w butlach klęczą prawa ma i bywa że tak, ale tylko do Dekompresji na niewielkich głębokościach natomiast nowe w związku z powyższym gestapowiec oczywiście odpowiedni skafander dobrany do warunków termicznych przeważnie skafandry tzw. suche kraj zupełnie izolują od otoczenia wypełniające dość dobry komfort termiczny, zwłaszcza przy długim czasie pobytu pod wodą mamy jednak pracujemy spędzamy tam długie godziny przecież do tego wszystkiego dochodzi oczywiście maska płetwy, ale maska przeważnie tzw. pełno twarzowa, która pozwala na komunikowanie się z powierzchnią mają w zależności od tego jakie prace prowadzimy taki ekwipunek może to być dyrektor może to być prowadzimy poszukiwania przede wszystkim z wykorzystaniem wykrywacza metali, dlatego że zabytki, które aktor wciąż spodziewamy leżą w niej niewielkich głębokościach i nie są usytuowane w obrębie dawnych warstw kulturowych, których naruszanie wymagałoby już regularnej dokumentacji eksploracji także MR poszukiwania są bardzo precyzyjne z szarą siatkę pomiarową każdy przedmiot jest do mierzone za pomocą takim meczu z dużą precyzją, ale poszukiwania są prowadzone bez póki co przez nas sprzęt bez bez aktorów, a jedynie za pomocą wykrywaczy metali o różnej precyzji działania różnicowane w zależności od tego, jakim etapie poszukiwań jesteśmy jeszcze zabezpiecza takie stanowisko archeologiczne, bo na lądzie można tam nie wiem ogrodzić wita tabliczka nie wchodzić teren poszukiwań kara od jedno Karol tak specjalnie straszyć nie możemy podchodzą niezabezpieczone tego stanowiska chyba, bo przeważnie tam nic specjalnie nam niegroźni wejdzie nie musiał tam płetwonurek tego byśmy byli w stanie zauważyć, że chodzi nam parady także natomiast jest 1 wyjątek to znaczy, kiedy napotkamy na niewybuchy, a akurat tak się składa, że w naszej praktyce poszukiwawczej niewybuchy są dosyć często spotykanym obiektem to wynika z faktu, że przez te badania na terenie jeziora lub nowo koło Gryfina są prowadzone w miejscu, które on, które w okresie po drugiej wojny światowej światowej stało się tak żony składowiskiem też zarzutowi zyskiem, a mianowicie okolicznych pól bitewnych zbierano na złom wojenne w tym także niewybuchy także broń maszynową broń palną i wrzucano do tego 1 zbiornika związku z powyższym my się bardzo poważnie liczymy, że napotkani takich niewybuchów na każdy taki niewybuch jest bardzo starannie oznaczanej w takim przypadku wzywamy oczywiście najpierw parlament policję później wzywani są saperzy, którzy tych niewybuchu pozbywają, ale wówczas jesteśmy zobowiązani do tego Love to się zabezpieczyć właściwie powinna uczynić ojca ostatnio prowadził pan badania na Bornholmie, dlaczego właśnie tam przyczyna jest jest prosta to znaczy ja się spodziewałem, że w jeziorach Bornholmu mogą się znajdować bardzo podobne depozyty ofiarne właśnie broni narzędzi złożone w ofierze bóstwom wojny pierwociny łupów jak już powiedziałem wcześniej, ponieważ ten fenomen rozpocząć przede wszystkim na terenie Skandynawii jak powiedziałem badania prowadzą już na torfowiskach inaczej może się na terenie Bornholmu akurat 2 takie torfowiska w dziewiętnastym wieku były badane chodzi o stanowisko bal mer i na muzea, gdzie właśnie takie wypłaty były znalezione w tym ciekawsze, że przedmiotem znalezione nie pochodziły nie był lokalnej uprawnieniem nie był rzecznik chodził ze Skandynawii przejmie część z nich wywodziła się z terenów na południe od Bałtyku jak przypuszczam, że dziś obszar sam może nawet Litwy chodził wyrwę w rachubę być może nawet w północno-wschodniej części Polski stąd przedmiot najeźdźcy, którzy zostali pokonania broni ich złożono w ofierze w tym bagnie ważne, ale to były torfowiska, które były metalowe przedmioty po natrafiono podczas takiego wielkiego projektu związanego z osuszaniem, jeżeli na balkonie w połowie dziewiętnastego wieku mocno jest cały szereg jezior, których nie pod tego rodzaju poszukiwań, bo jeziorami w związku z tym nic się tam niczego podobnego nie spodziewał trzeba powiedzieć, że tego rodzaju poszukiwania w jeziorach jeszcze w zasadzie tylko w Polsce były prowadzone znaczna zmiana zmierza lub nowo i kilka ciekawych zabytków udało się znaleźć kolegom z Torunia, który wprowadzili taką szkodę szeroko zakrojony projekt poszukiwawczy rozpoznawczy na jeziorach północnej Polski z tym, że oni byli nastawieni przede wszystkim zabytki proweniencji średniowiecznej no i czas nowożytnej natomiast nie datowanej na okresy pół łyżeczki czy te, które najbardziej mnie interesuje czy na pewno przełomu do do czwartego do końca czwartego wieku po Chrystusie niemal do końca czwartego po Chrystusie w każdym razie pomysł taki, że przecież na Bornholmie są jeziora, które warto sprawdzić tak się składa, że w Skandynawii na Bornholmie szczególnie w jeziorach się nie rokuje nie byłem zupełnie zdumiony temu, kiedy dowiedziałem się ogniskowych przedstawicieli centrów naukowych Musze podpytać troszeczkę jak to wygląda od strony naukowej, której są ciekawsze czy oni może natrafili na jakieś ciekawe zabytki przy tej okazji, przeszukując napotyka się bardzo różne przedmioty bardzo różne obiekty tymczasem ku mojemu zdumieniu nie powiedzieli absolutnie nikt z nich nigdy nie drukował na Bornholmie wszystkim kupują dookoła Bornholmu w morzu, owszem, tak rzeczywiście wraków nie brakuje, ale mnie interesowały nie tylko braki to właśnie te stanowiska ofiarnym i w związku z powyższym w ubiegłym roku najpierw po prostu podróżują turystycznie zrobiłem taką weryfikację zbiorników wodnych na terenie Bornholmu odwiedziłem chciał obejrzałem ich pewnie około setki no i wytypowała 5 spośród nich, które mogą być najbardziej interesujące najbardziej obiecujące zdecydowanie najbardziej obiecującym wśród nich było jezioro Borgesa oraz położone na samym centrum Bornholmu takim lesie między gen na środku tego jeziora znajdowała się wysypać na Półwysep, a na nim wzniesiony jest zamczysko dwunasta trzynasta wieczne był tam ślady osadnictwa okresu rzymskiego z okresu neolitu, a więc okres wędrówek ludów, a więc rzeczy naprawdę bardzo obiecujące myśmy tam szukali przede wszystkim w ubiegłym roku, ale niestety nie udało nam się znaleźć literalnie, czyli grani przez 5 zabytków bateria błyska łóżka, bo tak zupełnie współczesne rzeczy, ale tak bardzo bardzo rzadkie jak ataki Jeża czy ona była prozaiczna dno pokryte jest torfem w pewnym okresie czasu zbiornik musiał się, że muszą być wysuszone z nami częściowo i czas poruszył torfem, kiedy podnosi poziom wody znalazł zalał pewne ten tort i w chwili obecnej autor tak skutecznie izoluje sygnał Dudę przedmioty metalowe, że nie ma możliwości by je wyszukać trzeba może po prostu zrywać, ale w ubiegłym również roku sprawdzaliśmy to jezioro na bal metę to bagno bal mer, które którymi nikt w ogóle nie rokował, ale nie dziwię się przejrzystość tam jest właśnie równa zeru, gdyby jakiś wzorzec ser przejrzystości zerowej przyjąć na to myślę, że Ballmer byłoby bliskie temu ideałowi albo temu anty ideałowi, jakby nie było poszukiwania w tym miejscu nie dały rezultatu, ale miałem pamiętam satysfakcję, że mogą się powtarzać w głowie pamiętaj to zaszczyt jako pierwszy ruch jest w tym miejscu, a tych słów użyła kiedyś nasza koleżanka lud Blankę Health archeolog ze zwykłą trasą oszukiwał w jednym z jezior polskich takim właśnie rezultatami przy takiej przejrzystości, więc te słowa nie wróciły, ale właśnie w zeszłym roku udało nam się natrafić Michał Hammer, która jest największym naturalnym zbiornikiem na terenie on holm polodowcowym jeszcze mi, że 3700m niż 200m szerokości 13m głębokości udało nam się natrafić na psie ciekawe znaleziska było to miejsce w tym echem mniej interesujące pierwotnie przynajmniej, że ne ma osoba sprawująca pieczę archeologiczną nad zabytkami bolońskim, czyli proszę Fin ule im sen z muzeum Bornholmu Irena powiedział, że w tym jezior zbiorników absolutnie nie ma czego szukacie tam nie ma ciekawych śladów osadnictwa tam nie było żadnych doniesień zwyczajnie stracony czas, ale pomyślałem sobie przynajmniej drukowania będą piękne, bo woda w tym zbiorniku jest oczywiście zjawiskowo przejrzysta dno skalistą piaszczystą kamienista, więc to nurkowie lubią najbardziej na ku naszemu zdumieniu właśnie w tym jeziorze właśnie w zbiorniku podczas 0203. nurkowania udało nam się natrafić na zjawisko zupełnie Grot datowany na okres późnego średniowiecza ewentualnie wczesna nowożytność ma ogólnie rzecz biorąc jakiś piętnasty 2 wrogich wojsk ze skrzydełkami zachowali także wąsami no tak dobrze zachowanego Grotu gabarytów towarzyszące cm długości ponad kilogram żywej wagi w zasadzie się nie spotyka konsultowane z kolegami specjalistami w zakresie późnego średniowiecza podobno udało się także podobno dojść także odnaleźć one Eryka pomorskiego tak stało się tegoroczne poszukiwania tego ubiegłoroczny sezon na taki rezultat, że było pewne warto wrócić na miejsce szuka co prawda jest depozyt z okresu wpływów rzymskich tylko późniejsze, niemniej jednak warto byłoby to sprawić, że w tym roku oczywiście bardzo starannego przygotowaliśmy mieliśmy Sowa bardzo wysokiej jakości, które po, którego spada bardzo dokładnie ukształtowanie dna no i ku naszemu zaskoczeniu, ale też nadziei udało się znaleźć jakieś 2 wraki, ale jeden z nich w zeszłym roku znaleźliśmy tam łódki żaglówki prawdopodobnie 1819 wieczne, ale na samym środku zbiornika widniał kształt przypominające jako żywo w bankach podłużne ewidentnie wydłużą wydrążona w każdą zagłębiony no, więc operator sonaru stwierdził jednoznacznie wanna lub Kubanka oczywiście ta druga wersja była dla nas bardziej interesująca, ale po zanurzeniu się na miejsce na miejscu płetwonurek stwierdził niestety jest to wanna do tego miejsca odpływu siła tyczka, więc coś bardzo przemyślny sposób ją zatapiał datować tej one nawet nie próbowaliśmy jest to przedmiot zdecydowanie nowożytnej poza zakresem naszych zainteresowań ale kto wie może jeszcze jakoś do banku tam się znaleźć uda grzebano gdzieś w mule na środku zbiornika na rozwój rozczarowany no bo rozczarowany tym ogólnie znane zaliczkami nie zachowała jednak, że w Ameryce nie dlatego w tym roku dałam się znaleźć 4 Groty bełtów kuszy zlokalizowane stosunkowo niewielkiej odległości od siebie ja, pokazując jakiś epizod militarny nie wiem to był ostrzał 2 strony zbiornika tamten odcinek niespecjalnie duża płatnym miejscu czy może ściany jakiś ludzi przemieszczających się na lodzie, a może mało albo dobry, ale do rywala no More to nie sądzę, ale na, chociaż może tam duże ryby wpływają jednak dużą rzeczywiście na własne oczy widziałem oraz unikatem jest stażowe prawdopodobnie 13 porządku teraz tego wieku tak należałoby datować Terne Groty bełtów mają zachowane Promienia, czyli elementy drewniane co się sta skrajnie rzadko, więc mamy czy to właśnie jest cecha charakterystyczna zachowania się z Organiki w zbiornikach słodki słodkowodnych, więc to jest to jest absolutna rewelacja i dalsze badania gatunku tego drewna sposobu mocowania tam była jakaś lewica jeszcze ewentualnie jest użyta do wzmocnienia tego stabilizowania ramienia na grocie Grota na dach ma na Kamieniu to wszystko dopiero przed nami, ale jest to odkrycie naprawdę rewelacyjnej pokazuje, że warto dalej tam szukać w 4 latach na pewno nie wszystko życia miał mieć jakiś epizod poważniejszą są blisko siebie wszystko wskazuje, a jest to robić także w kolejnych latach to my powrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM państwa i moim gościem jest pan prof. Bartosz kąt archeolog podwodny nurek z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiamy m.in. o badaniach polskich i odkrycia oczywiście polskich archeologów największym jeziorze Bornholmu informacje już za kilka minut o godzinie jedenastej 40, a po informacjach wrócimy do naszej rozmowy wcale państwa moim gościem jest pan prof. Bartosz konieczny archeolog podwodny z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego przed informacjami rozmawialiśmy o badaniach i odkryciach zespołu pana profesora na większe, że Bornholmu to by były był zachowany w bardzo dobry sposób także dalsze badania dadzą nam wiedzę na temat technologii wytwarzania będzie pan na Bornholm wraca czy ma pan swoim podwodnym notatniku jeszcze inne miejsca jak bardzo chętnie bym wrócił na boisko mam nadzieję, że wszystko w tym kierunku zmierza oczywiście na wiadomo, że sytuacja endemiczna może pan Peszkę pokrzyżować szyki w tym roku szczęśliwie udało się bo, choć otrzeć się po raz wtóry, ale dalszej perspektywie, jeżeli byśmy skończyli już badania wierzę, że Amelce ma myślę osobiście to jest taka moja takie moje marzenie, żeby poszukać jeszcze 1 fantastycznego miejsca chodzi mianowicie o kontekst dla stanowiska fortem kult są temu, kto stanowiska położone w północno-wschodniej części wyspy stanowisko, które jest owiana swego rodzaju legendą archeologiczną jest to tzw. miejsce centralne miejsce, gdzie koncentrowała się, a władza prawdopodobnie polityczna, ale też i koszt gospodarczo bardzo rozwiniętych regionach, a również jakieś centrum religijne unikatowy w tym przypadku charakter tego miejsca polega m.in. na tym żona jest bardzo długotrwałe żona funkcjonowało w okresie rzymskim okresie druga klubów aż po wczesne się nie zaś pokaz WiK iński natomiast inną specyfiką tego miejsca jest to, że ono zostało poznane niemal w całości bez wbijania łopat, czyli za pomocą metod nieinwazyjnych różnego rodzaju metod inwazyjnych prowadzone są stosowane po to, żeby tak dobrze poznać stanowisko, kiedy znajdujemy się wbić łopatę wbiją oszczędnie i w pełni, dokumentując to nam się znajduje dopiero w ubiegłym roku za nie były tam przeprowadza regularne badania, ale nam bardzo niewielką skalę po niezwykle precyzyjnie prowadził prowadzili chodzę bo, choć ta również, a ekolodzy inwestytury gdańskiego i problem polega na tym, że tak wielkie centrum musiało, więc ponoszą one kilometr od dzisiejszej linii brzegowej musiało się wiązać z takim zapleczem gospodarczym innymi słowy musiał tam być port na tej małej wysepki jakże ważne, jeżeli chodzi o położeniu jako symbol, choć może na Bałtyku musiał zabijać liczne statki dowodzą tego na analogie z różnych stron basenu morza Bałtyckiego znajdowane tu właśnie na Bałtyku także import rzymskie czy wobec innych rejonów świata, które tutaj trafiały z tego wniosek, że musi być gdzieś w okolicy pod do tej pory nie było zgody na poszukiwania tego portu w tej chwili wydaje się, że nawet pewnym, a potem pewnej mocnej współpracy służą, bo Horowski uda nam się pewnej już odległej mam nadzieję w przyszłości przeprowadzić poszukiwania tego portu, a jeżeli przy poszukiwaniach portu to może i braki w tym porcie, a ta może jakieś kosztowności, jakie ładunki na tych brakach itd. tak dalej dopiero otwiera nam wrota na szerokie możliwości można popuścić wodze fantazji już w tej chwili, ale najpierw zrealizujemy ten projekt dokończy dzielą hamulca i wydaje mi się, że jest już tam zakład liczymy na dobre na Bornholmie to ten te poszukiwania są temu będą możliwe mam nadzieję zakończą się sukcesem, a w Polsce jakie jeszcze interesujące miejsca, ale w Polsce miejsc oczywiście interesujący jest całe mnóstwo nawet nie sposób wszystkich przebadać tak powiedział my od dłuższego czasu koncentrujemy się namierzone lub nowo te badania trwają od ręcznego czternastego roku corocznie tańczą, a pojawiamy corocznie przeprowadzamy poszukiwania w tej chwili jesteśmy już blisko połowy to znaczy blisko połowa linii brzegowej od samego brzegu głębokości 45m została sprawdzona jeszcze nie wszystko oczywiście jeszcze ładnych parę lat możemy opracować, a później, jeżeli okaże się zabytki występuje szczególna koncentracja ach, właśnie blisko głębszych zobaczył wówczas będziemy zastanawiali nad rozpoczęciem prac muszą wykopać skoro ci z zastosowaniem elektorat do eksploracji podwodnej póki co nie jest to jeszcze konieczne, ale tutaj też o każdy rok przynosi zupełnie fantastyczne odkrycia w bieżącym roku udało nam się znaleźć takich ciekawszych rzeczy opuszcza czegoś się już czegoś się spodziewaliśmy, czyli zlotu w zakresie małżeńskich także i Kubanka my czekamy cały czas z niecierpliwością na wyniki datowania radiowęglowego teoretycznie można podejrzewać żona zadowolona zespół rzymskich, ponieważ wewnątrz dług banki znajdowała się Skorupa fragment naczynia zaginionego, która specjalista wydatkował na okres wczesną ziemskiej, czyli to byłoby to co mam bardzo by pasowały, ale oczywiście czekamy na na finalne wyniki badań radio węglowych, ale to są 2 znajdowane nowsze przedmioty, które też udał wyobraźni m.in. udało nam się w bieżącym roku znaleźć tłok pieczęć ne, czyli fragment ten to metalową 6 część pieczęci, którego właściciele udało nam się w ciągu pół godziny zidentyfikować dzięki Faktowi, że na piętnastym kupiec chętnym widniał herb rodzi narodowe oraz inicjały na i właścicielem pieczęci okazał się być w chwili Wilhelm von Steina proszki wojskowym, odnosząc się rangi generała, które na emeryturze na przełomie osiemnastego dziewiętnastego wieku spędzał czas z dużą dużą kwotą pieniędzy rzeczywiście talarów emerytury miał 20 km 30 km od ministra, który został znaleziony tuż tłok zmarł w dniu 8 dziewiątym roku rzeźba w Berlinie podczas pobytu tamże, ale nie było miejsca jego zamieszkania oraz jak się stało, że zgubił on w ten tę pieczęć w 2 przeciętne to jest zupełnie ciekawa historia to dopiero znał pobudza wyobraźnię musi tutaj zacząć się zacząć się nasze zwoje mózgowe sformułował jakąś hipotezę ale, ale to nie jest proste może tylko wyobrażać pani takiego ostatecznego rozstrzygnięcia nie nie będziemy w stanie znaleźć coś takiego pewne, ale tak czy inaczej nowsze przedmioty nowe znaleziska też mogą być przeciekami, że aktor, który pan wspomina to rozumiem taka rura zasilająca Nowak redaktor to jest urządzenie, które działa na zasadzie wytwarzania podciśnienia czy efektu infekcji EHEC, czyli na wlocie i rury wytwarzane podciśnienie za pomocą odpowiednio z boku doprowadzonego powietrza, które się rozpręża i będąc ku górze pociąga za sobą mieszaniny wody i powietrza i w ten sposób wytwarza podciśnienie bądź też ten chętne ciągu można wytworzyć za pomocą Strugi wody odpowiednio zakończone nie należy o nią wąski niewielkim przekroju przepływu co też może uchwalać takie podciśnienie nie, choć wcześniej detale techniczne farba to wygląda taki odkurzacz gigantycznych rozmiarów, którego lot kierujemy na to co nam pasuje, jeżeli dowody na to, że są podejrzeń skierujemy go na osady denne to może bardzo delikatnie dużą precyzją eksplorować to co znajduje się na dnie, czyli taki by można odnieść do realiów lądowych, gdyby ten odkurzacz umieścić 2cm nad nad jakimś zanieczyszczeniem to on zostanie delikatnie oderwany ta pod wodą taka ma to wygląda później powędruje na na powierzchni nawet najdrobniejsza niechcący o pobrane zabytki charakter przedmiotu, ale też zabytkowym zostaną wychwycone nawet tzw. Koszul będziemy w stanie dokładnie powiedzieć gdzie, kiedy zostały znalezione rzeczy słuchać tego to służy do odsłonięcia większych struktur jak np. jakie się mosty pomosty czy banki i czy Łodzią jednopienna, o których wspomniałem wcześniej takie są perspektywy, że chodzi o 0 lub nowski czy przedmioty, które spędziły setki lat w wodzie są lepiej czy gorzej zakonserwowane niż te, które są nie wiem na lądzie na powierzchni skałach to trochę zależy od charakteru tego środowiska, że nie są kwaśne to doskonale zachowują się ciężko tak, iż takie zmiany zmiany zbiorniki w lasach zakład w zatłoczonej wodzie tam bardzo dobrze zachowują się materiały organiczne, ale żelaza np. słabo natomiast w przypadku rolników zasadowych stan zachowania materii organicznej jest niezły, choć nie idealne, ale żelazo też będzie zachowało dość dobrze my, porównując z bankami lądowymi stan zachowania przedmiotów, które trafiły do wody szczególnie do wody słodkiej szczególnie, jeżeli zostały szybko usunięte przez piasek bądź mu dostęp grzybów bakterii do nich częste jest ograniczone stan zachowania takich przedmiotów daleko lepsze niż w przypadku odkryć lądowe, a ta zmiana tego środowiska w jaki sposób wpływa na przedmioty czy sobie leżały w wodzie w środowisku kwaśnym lub nie teraz wydobywamy to na powierzchnie czy w jaki sposób teraz to zabezpiecza ono naturalnie samo wydobycie znalezienie się tych przedmiotów w środowisku, a na atmosferyczne działa destrukcyjnie na dachu takie przeprowadza, który był zatrzymany w momencie, w którym zalegało pod wodą teraz ruszają pełną parą dlatego trzeba zabezpieczać i przedmioty te wydobyte z wody zasadniczo w pierwszym etapie zabezpiecza się używa w tej samej wody, która wtedy właśnie danym zbiorniku, czyli o tej samej o charakterystyce kwasowości o tej samej charakterystyce nie wiem życia biologicznego prawa te same grzyby bakterie, które tam były tak jawnie pozostają, więc w worku strunowym folk owym umieszcza się taki przedmiot w wilgotnym środowisku właśnie ze zalany wodą z tego zbiornika na późniejsze oczywiście konserwuje zatrudnienia w przypadku takich przedmiotów, które są wykonane po części drewna po części udzielana nie topory właśnie Groty bełtów, bo tutaj trzeba naprawdę wielkiej sztuki konserwatorskiej by zastosować inne przecież metody konserwacyjne stosowane do żelaza do do materiałów organicznych tak, żeby 1 nie zaszkodzić, a drugie dobrze zakonserwować także to jest oczywiście już dalszy dalszy etap, w którym my zajmujemy się tylko pośrednio, przekazując materiały już konserwator a w jaki sposób wydobywa się takie przedmioty, które nie mieszczą się w tym odkurzaczy, czyli do czynienia zasadniczo zatem nie służy do wydobywania przedmiotów inaczej służy do odczytania obiektów duże znajdują się na dnie i tak to, że przy okazji badania i drobne skorupy to jest powiedziałbym wypadek przy pracy tak należałoby na to spojrzeć na nas nie jest celem wydobyć ich na powierzchni wydobywa się je, ale w rozmaity sposób te większe obiekty wydobywamy wydobywa się ważnością stanu zachowania budująca i Platformy na ruszcie umieszcza bądź też owijając, jakim się elastyczną tkaniną i podwyższając do do elementów wyporności owych np. tzw. balony wyporności owe zwane lidera dynamika może też za pomocą dźwigów albo można po prostu za pomocą siły oporu urządzeń ratunkowych wolnościowych, które podwórek można sobie wszystko zależy od tego jaki jakich warunkach taki obiekt mamy do czynienia z jakich warunkach 8 znajduje no i no i też w jakim stanie bardzo ważny przykład w bankach, którą w bieżącym roku udało nam się znaleźć warunkowo mieliśmy pomysł by ją taką werwą wykonała nawet konserwatora zabytków to i tak konsultowaliśmy by ją wydobyć, ale nie powiesz tylko na chwilę na powierzchni było dokładnie opisać następnie zanurzyć na większej głębokości tam ją zabezpieczyć większą głębokość bowiem temperatura znacznie bardziej stabilna życie bardziej ograniczone, gdyby też zasypać mułem rzeczywiście standardowo sposób zabezpieczenia można by uznać za niemal idealny no ale stan zachowania tego obiektu był na tyle na słaby na tyle było delikatne, że przy próbie przemieszczenia nawet na jakąś Platformę zakończyłaby się to fatalny z powyższym na razie przenieśliśmy dalsze działania na okres zimowy albo późne jesienne w tym bowiem okresie przejrzystość wód znacznie się poprawia, a to związane z wytworzeniem się czy Marcie tego życia, które w spółce funkcjonuje w płycie Th warstwach zbiornika, ale w tworzeniu się odwróconej utworzonego uwłaszczenia, czyli im niżej tym cieplej tak właśnie wygląda w okresie zimowym, ale przejrzystość w czasie naprawdę znakomita i wtedy mamy nadzieję dokonać dokumentacji pełnej tej, a tej nie banki, które w okresie letnim, kiedy przejrzystość spadała do 40 nawet 30cm nie bylibyśmy wstanie zwyczajnie przeprowadź to wszystko jest bardzo fascynujące panie profesorze życzę powodzenia i odkrycia wielu skarbów pan prof. Bartosz konieczny archeolog podwodny nurek z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego był państwa i moim gościem dziękuję serdecznie ważną rozmowę dziękuję państwu mam nadzieję, że pan się niszczą informacje Radia TOK FM już za kilka minut o godzinie dwunastej dzisiejszy program przygotował Paweł Ziętara, a nad jakością naszych połączeń czuwał Szymon waluta Zwiń «

Z odkurzaczem do jeziora

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Babciowe? "Dobry pomysł w złym momencie"

Jedna lista, pakt senacki i frekwencja [sondaże TOK FM i OKO.press]

"Współczesne podsumowanie dobrych praktyk". Politykom się nie chce, ale chce się naukowcom z Komitetu Zdrowia Publicznego PAN

Puszcza Karpacka jest, ale czym?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL