REKLAMA

Filozofia prawa: nieposłuszeństwo obywatelskie

OFF Czarek
Data emisji:
2020-10-02 11:00
Audycja:
OFF Czarek
Prowadzący:
Cezary Łasiczka
W studio:
prof. Artur Szutta
Czas trwania:
39:01 min.
Udostępnij:

Jakie powinno być nieposłuszeństwo obywatelskie, aby było skuteczne i "zgodne z prawem"? Wyjaśnia prof. Artur Szutta

"Wojnie można zapobiec". Kim był Emil Stanisław Rappaport? Moja Jugosławia

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
które państwa i moim gościem jest pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego dzień dobry witam serdecznie panie profesorze dzień dobry panu te państwa niedawno ukazała się książka filozofia prawa pod redakcją naukową pana prof. Jacka Hołówki pana prof. Bogdana Kwiatkowskiego o tej książce już rozmawialiśmy w programie Owczarek, ale bardzo wiele interesujących aspektów książka ukazała się nakładem wydawnictwa Rozwiń » naukowego PWN i dzisiaj do jednego z rozdziałów to czy książki powracamy, a 1 na jednym z rozdziałów się skoncentrujemy to jest rozdział dotyczący nieposłuszeństwa obywatelskiego myślę, że to jest termin, w którym państwo się nasi słuchacze już spotkali, ale warto sięgnąć do historii i zastanowić się, skąd się wziął i w jaki sposób się zmienia jest to ważne regionalnej jako osiągnięcie, gdyż mogą w głąb daleko np. do czasów, której powstała praca Antygona Sofoklesa, gdzie mamy już pierwszy przypadek nieposłuszeństwa rozkazu króla dziś ostra za pogrzebała swojego brata wbrew zakazowi króla, powołując się na najwyższą sprawiedliwość jeszcze mamy tak powiedzieć tak no właśnie marzyliśmy, kiedy mamy, kiedy mamy się, że nas bardzo interesujący to jest tej którą, który no nie wymyślił tego słowa tej nazwy, a napisał artykuł wcześniej wygłosił takie przemówienie swoich sąsiadów miejscowości Concord Massachusetts to było w połowie 8 dziewiętnastego wieku rezystor diament jego przypadek jest dosyć ciekawe do 19 wieku, kiedy stany Zjednoczone prowadził wojnę z Meksykiem on oponował wobec tej wojny właściwie opanował uniki wobec samej wojny, którą oczywiście uważa za niesprawiedliwą co do raczej opanowania chodzi o opanowanie przeciwko traktowaniu obywateli jak tylko posłuszne maszyny twierdził, że tego nie autonomię moralną człowieka i odczłowiecza obywatela no oczywiście jest History jeszcze tuż dusza mamy dalej takie postaci jak gangi wcześnie jeszcze to stoi, a w latach sześćdziesiątych pięćdziesiątych sześćdziesiątych poprzedniego wieku walkę o równouprawnienie czarnoskórej mniejszości w stanach Zjednoczonych z Martinem Lutherem Kingiem na czele, który pan powiedzieć, że dla nas takim taką ikoną kogoś, kto obywatelski nieposłuszeństwo wprowadził do kraju demokratycznego praktyk krajów demokratycznych no można by próbować dalej szukać być może Solidarność nasza w latach osiemdziesiątych poprzedniego wieku, a teraz można by się zastanawiać czy nie mamy do czynienia z testu nieposłuszeństwo niedaleko za granicą naszą, czyli Białorusi panie profesorze a w jaki sposób najlepiej pod ten to nieposłuszeństwo obywatelskie zdefiniować, w którym momencie mamy do czynienia z tym Pani Senator w efekcie tak czy pan słyszy panie profesorze, ale halo panie profesorze do przebycia słyszymy halo halo panie profesorze dobrze wydaje się, że się nie słyszymy, więc proponuje króciutką Inter rude niekoniecznie muzyczną i spróbujemy to połączenie nasze zweryfikować SN każde, przemieszczając się osoba będzie musiał przedstawić dokument zaświadczający o motywach taki dokument będzie obowiązkowy test jest kwestią usuwa publikę, iż Polska nic się czwarta liczą się bez zmiany rządu bywa różnie wielu z nas będą zagrodę dlatego wychodzimy do marszów bulwary mamy piękną pogodę chcemy wykorzystać oczywiście podejmujemy konieczne środki ostrożności spacerujemy w odległości myjemy ręce mniejszymi środkami transportu publicznego możemy sobie, ale próbujemy też normalnie są jesteśmy w stanie wojny wojny sanitarne nie walczymy z żadną armię krajem istniej widzialnym nieuchwytny, ale postępuje i to wymaga naszej ogólnej mobilizacji mogli radio TOK FM, aby zrozumieć wcale państwa mają gości jest pan prof. Artur rzut z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego nadzieję, że teraz już się słyszymy panie profesorze ponownie, jaka jest różnica pomiędzy posłuszeństwa nieposłuszeństwo obywatelskim, a po prostu łamanie prawa, bo w pewnym sensie posłuszeństwo czas nieposłuszeństwo obywatelskie jest łamaniem prawa myślę, że 2 rzeczy można wskazać pierwsza to jest intencja druga to sposób oczywiście jeśli chodzi o takie zwykłe oni prawa możemy niemal bez jakichkolwiek intencji czasami nieświadomie czasami jakichś prywatnych celach, żeby jakąś prywatną korzyść kosztem innych natomiast świat obywatelskie nieposłuszeństwo taką intencją jest przywrócenie sprawiedliwości sytuacji jesteśmy przekonani po namyśle oczywiście, że dochodzi do rażących przyp przypadków rażącego łamania niesprawiedliwości intencją jest przywrócenie tej tejże sytuacji natomiast chodzi o metodę no oczywiście chodzi o to, aby one miały charakter obywatelski, czyli żebyśmy w jakim sensie niszczyli systemu prawa niszczyli tej wspólnoty Obywatelskiej, w której żyjemy jednak no to co nas motywuje jest też poczucie pewnej wspólnoty Obywatelskiej dlatego też intencją nie jest np. obalenie rządu czy całkowicie zniszczenie systemu państwowego w imię anarchistycznych celów tylko przywrócenie dobrze funkcjonującego systemu politycznego dobrze to znaczy też sprawiedliwi no tak tylko teraz kto miałby to oceniać, bo rozumiem, że funkcjonując w jakim systemie prawnym obowiązującym w państwie demokratycznym też chyba należy dodać mamy jakieś takie poczucie niesprawiedliwości także że, że pomimo tego mamy przepisy wybrane zatwierdzone w procesie demokratycznym to jednakowoż niektóre z nich są takie, że nie dają nam pełni poczucia życia prawdziwym systemie teraz również do dokonujemy takiej trochę ostentacyjnej akcji, bo czy sprzeciwu, bo ta ostentacyjna, czyli publiczność jest też wpisana w to nieposłuszeństwo obywatelskie po to, żeby powiedzieć postępuje w zimie jakieś wyższej sprawiedliwości no ale któż miałby ocenić czy to nasze postępowanie nie jest właśnie po prostu łamanie prawa, a co jest tą najwyższą sprawiedliwość no sytuacja jest jeśli słychać, bo stan Darda pań w głowie sytuację to słychać, ale skomplikowana, ale da się ją wytłumaczyć to z tym, że znowu nie wiem czym nie słychać słychać pana panie profesorze tak nie wiem czy pan słyszy, że ja pana słyszę dobrze wydaje się, że znowu mamy problemy techniczne Szanowni Państwo, ale zbliżają się formacji więc, więc ja zaproszę państwa na informacje w międzyczasie jeszcze śrubokręt dzikiem pogrzebie my przy tym gniazd ku informacje już za kilka minut o godzinie jedenastej 20 pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego jest państwa i moim gościem rozmawiano o książce filozofia prawa, która ukazała się nakładem wydawnictwa naukowego PWN bardzo interesujący rozdział autorstwa właśnie pana prof. Artura rzuty za tytuł nie posłów zatytułowany nieposłuszeństwo obywatelskie powrócimy po informacjach które pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu Warszawskiego jest spadek ich przepraszam gdańskiego oczywiście państwa moim gościem wracamy do nieposłuszeństwa obywatelskiego powiedział pan panie profesorze przed informacjami, że to jest takie łamanie prawa, ale chodzi o wyższą sprawiedliwości zastanawiam się ktoś miałby oceniać jak wygląda wyższa sprawiedliwości łamanie prawa w ramach posłuszeństwa nie jest może w końcu nauczyć nieposłuszeństwa obywatelskiego jest no właśnie w celu wyższej sprawiedliwości któż miałby ocenić co jest wyższą sprawiedliwością, a co jest niesprawiedliwe, bo mówimy tutaj o jednakową działaniu, które odbywa się w ramach państwa demokratycznego to, że państwo demokratyczne nie znaczy automatycznie, że obowiązek obowiązujące prawo jest sprawiedliwe tak no właśnie myślę, że warto spojrzeć na to co się dzieje w ramach nieposłuszeństwo perskiego jako pewien proces dynamiczny proces, czyli powiedzmy na początku tę decyzję o tym, że to będzie test nieposłuszeństwo, że będziemy działać w ramach po szef obywatelskiego podejmują sami nieposłusznych, czyli obywatele obywatele nie są nieomylni mogą mieć racji, więc muszą jakoś otworzyć się na ocenę kogoś innego ich działań, czyli w przypadku obywatelskie nieposłuszeństwo stawia taki wymóg, że poddają się aresztowań nie chowają się nie uciekają przed policją przed sądami te się aresztować i pozwalają tę dyskusję już w ramach debaty czy dialogu ze aparatem państwowym prowadzić dalej oczywiście w jakimś sensie ocena należy do sądu, ale można założyć zła sytuacja, w której sąd jest mniej czuły na argumentach oni nadal uważają, że mają rację debata może przeciągać w czasie naj może się okazać, że powiedzmy Sąd Najwyższy, ale też opinia publiczna może odgrywać pewną rolę, ponieważ Obywatelskiej po przejściu z apelem jest próbą zwrócenia się nie tylko do sądu nie tylko rządu, ale do wszystkich, którzy uczestniczą w życiu społecznym danego państwa, czyli do wszystkich obywateli i ostatecznie można powiedzieć, że historia czy następne pokolenia pokazuje, kto miał rację, chociaż to posiadanie racji też może być tymczasowe, bo może się okazać, że z odwrócił się balans między tymi, którzy zgadzają się z niej posłusznym i obywatelami na ich niekorzyść, bo jakimś sensie 4 może skończyć toczyć się tutaj kołem, chociaż mam nadzieję, że to była wyjątkowa sytuacja i dzisiaj nas np. nie protestował by przeciwko prawom zakazujący niewolnictwa, które jakimś sensie były wywalczone też na drodze walki, którą moglibyśmy nazwać szeroko ujmując obywatelskie nieposłuszeństwo oczywiście tam jeszcze inne elementy przed wojna secesyjna tężnie pokojowe metody decydowały właśnie tutaj warto też wspomnieć tych elementach definicji, ale także, które powinny jednak znaleźć się w tej formie protestu nieposłuszeństwa obywatelskiego, czyli to nieposłuszeństwo jest wobec przepisów prawa lub nakazu także czy musi być jakiś przepis prawa albo musi być jakiś nakaz, wobec którego protestujemy to musi być działanie pokojowe, czyli jedynie takie środki przymusu, które są konieczne do nakłonienia adresatów protestu do debaty, ale nie stanowią zerwania współpracy Obywatelskiej to jest zabawa ważne i warto o tym kilka słów więcej powiedzieć panie profesorze tutaj pewną kontrowersję byłoby to sformułowanie pozbawione przemocy i ktoś mógłby zapytać o to chodzi o wszelkie brak wszelkich takich powiedzmy mają charakter przemoc działań, bo wydaje się, że obywatelskie nieposłuszeństwo jest pewną formą takiego ostatecznego protestu procesów kiedyś powiedział jest jak może 2 ma być kłótnia o to też końca rzuca talerzem ziemianie nie po to, żeby zniszczyć małżeństwo, bo sam talerz tylko, żeby zwrócić uwagę, żeby ktoś nas ignoruje do tej pory zwrócił uwagę, że jest problem chciały rozpocząć rozmowy teraz, jaka jest granica, której nie powinno się przekroczyć nawet pan Jerzy może nawet nie, ale należy tylko czy coś innego niż należy np. komputer męża tak w tym tak istotne dane albo komputer żony, jeżeli można wrzucać interesami, więc chodzi o to, żeby ta siła nie była zwrócona przeciwko zdrowiu życiu no i teraz możemy zastanawiać czy własności 3 materialnym przedmiotem szybko się np. tłuczenie szyb to jest nie jest już wyraz raczej zrywania dialogu niż nakłaniania do tego dialog premiowanie sprawowanie po ścianie, które chyba słabszą formą przymusu niższe tłuczenie szyb, chociaż obecność może być taki sam nawet większe od malowania ścian, jeżeli komuś nie podoba to napiszcie list malowane są tutaj sprawa ja bym nie stawiać sztywnych rozwiązań tylko jednak ciąg elastycznym w różnych sytuacjach bardziej lub mniej ekstremalne środki mogą okazać się konieczne możemy zastanawiać czy Białorusi to co w tej chwili się dzieje, czyli właściwie unikanie łamania prawa za wszelką cenę przez protestujących jest efektywna, że to może się nie przedłużać tej taktyki pat bardzo długo no i jakieś inne formy nie byłyby wskazane w strajk, który już punkt widzenia ekonomicznego może być dotkliwy może to nie jest przemoc stricte, ale jest w jakim sensie ograniczenie wolności z drugiej strony ma charakter siłą jest siła militarna, ale jednak jakaś siła to jest no i tutaj oczywiście dyskusje trwają wydaje się, że np. blokowanie dróg także samochody utrudnioną jazdę wysyłani na wkład listów e-maili, które zasypują dany urząd także nie można znaleźć właściwych w górze innych bez wszystko to nie to być może też jeszcze nie złamaniem prawa, ponieważ może nie jestem taki przepis, który zabrania wysyłania pustych przypadkowych do urzędu, więc tu oczywiście warto się zastanawiać takie bowiem granicą jest zdrowie życie innych osób natomiast własność prywatna materialne dobra wydają się też leży raczej po stronie szczególnie, gdy mamy nieodwracalne, jakie szkody np. podpalanie budynków czy podpalanie samochodów też powinny być raczej wykluczone jeśli raz dane jeśli są możliwości łagodniejszego oddziaływania może tej sytuacji, kiedy nawet rewolucja będzie uzasadnione jest prawie liczona w co mam nadzieję w kraju demokratycznych nie powinno się zdarzyć, ale tego też wykluczyć nie można, bo demokracja nie są czymś nas na zawsze w danym musi to być protest przeciwko akceptowalnej niesprawiedliwości nieakceptowalne oczywiście zdaniem protestujących obywateli, czyli to posłuży nieposłuszeństwo obywatelskie to nie jest projekt przeciwko byle czemu tylko to musi być jakaś akceptowalna sprawiedliwość 4 proc chyba zawsze akceptowalne, choć może raczej też niedająca się tolerować już możemy czegoś nie akceptować tolerować to znak może słaba niedające się tolerować nie jest i nie będąca do zniesienia sprawiedliwość po wykorzystaniu wszelkich innych metod walki o przywrócenie sprawiedliwości wtedy właśnie obcy staje się obywatelskie nieposłuszeństwo to powinien być apel stanowiący próbę moralnej perswazji tak, czyli mówimy dobrze to jest moralna perswazja to nie jest właśnie akt wandalizmu czy to nie jest jakiś coś co przyszło do głowy wczoraj wieczorem tylko ze apel, który odnosi się do pewnej do pewnych zasad moralnych moralnych lub może być do konstytucji może, więc czy nie jest sytuacją, kiedy jakiś przepis jest niekonstytucyjny albo przynajmniej jest spór o jego konstytucyjność i wtedy takie obywatelskie nieposłuszeństwo też wchodzi w grę, więc państwo moralny apel już szeroko rozumiał moralnym znaczeniu pewnej moralności społecznej ani np. przez indywidualnych bo gdy dla przykładu ja byłbym pacyfistą i przeciwnikiem używania bronić w ogóle wojen byłby powołany polskiego wojska może dzisiaj kiedyś takie przypadki zdarzały cięcie długu przymusowy pobór do wojska wtedy nie tyle mógłbym się bronić przed uczestniczeniem w tym co dla mnie jest niesprawiedliwością przez odwołanie się do procedury czy sposobu prezentowania na sposób nieposłuszeństwa obywatelskiego co raczej tutaj jest takie rozróżnienie zaproponowane przez Rossa do odmowy kierowanej sumieniem też odwołuje się do moralnych racji, ale racji, które nie mają charakteru społecznego to znaczy jest jakiś mój kodeks moralny ja mam świadomość, że nie są podzielane przez większość społeczeństw, a w przypadku obywatelskiego nieposłuszeństwa odwołują się do racji moralnych, które jednak znajdują uznanie w społeczeństwie czy to w postaci jakichś praw stanowią dość obyczajowo, ale wiemy, że jest raczej kontrowersyjna zasada okresie wujem może być taka sytuacja, że jesteśmy przekonani, że dana zasada powinna być uznana przez większość, a większość nie uznaje no to też jest do dyskusji nie wydaje się, że w niektórych okolicznościach do takich zasad też można się były przykład walka z niewolnictwem 19 wieku większość być może, bo nie wiemy jak te były możliwe badania wśród, ale mogą nie podzielać przekonania, że niewolnictwo jest czymś złym samo w sobie natomiast obywatele, którzy mają poczucie niesprawiedliwości tego w rodzaju formy niewolnictwa protestowali w imieniu do niej konstytucji, chociaż może i konstytucji również tam są takie zapisy amerykańskiej konstytucji wobec Boga procesorowi sprawa nie jest prosta powinna być także aktem publicznym na oczywiście na ile pozwalają na to okoliczności tak przez akt publiczne rozumiemy po prostu jest jawny i skierowany do społeczeństwa jest jakaś prywatna debata dyskusja na temat prawdziwości właśnie sprawiedliwości działań bądź praw działań rządu bądź praw przez niego stanowionych no tutaj oczywiście jest debata co to znaczy, że ma być jawny z 1 strony jawny to znaczy, że nie robimy czy też w ukryciu tak nie jesteśmy jak niektóre organizacje terrorystyczne, które przygotowują jakieś działania w sposób ukryty za zaskoczył nie wysiadając z powietrza niekoniecznie wsadzają, ale robią tak, żeby nikt nie wiedział apotem po jakimś czasie, jaki liście pojawia do mediów skierowany z wyjaśnieniem, o co nam chodzi, więc tutaj jesteśmy wiadomo, gdzie jesteśmy protestujemy i dajemy się też no jakiś sposób zidentyfikować oczywiście dyskusja jest jawność musi być 100% w każdym aspekcie znowu trzeba być elastycznym czasami jeśli powiemy wszystko co jak planujemy to rząd może nas unieszkodliwić, zanim zaczniemy w ogóle protestować albo może jakiś sposób uniemożliwić nam działanie, więc tutaj wydaje się, że potrzebna jest nowe elastyczności zdrowy rozsądek, ale też to publiczny charakter i wracamy do punktu wcześniej dyskutowanego oznacza, że dwoją się do publicznych racji dyskusji, czyli takich, które nie mają charakteru prywatnego tylko znajdują potencjalnie bądź realnie zna znajdują jakiś odzew sumieniach naszych współobywateli, czyli publicznie, ale teraz to nieposłuszeństwo obywatelskie powinna być śmieć taką formę czy taki i przebieg, żeby jednakowoż być cały czas otwarte na dialog, czyli to nie jest tak, że tylko jak rozumiem protestujemy, żeby protestować, ale jesteśmy otwarci do szukamy płaszczyzny porozumienia czy też dialogu też uznajemy, że możemy się mylić prawda, że jesteśmy tutaj nie, że jesteśmy 3 siedzące no ale adresat z pewnością nie ma racji, więc stąd też łagodniejsze formy są wskazane tak, żeby otwierać na dyskusję, a nie zamykać przeciwnika tej prof. Karol Modzelewski użył takiej formy jiu-jitsu otrzyma obywatelskie nieposłuszeństwo jest taka forma dziedziców, której i zadaje się czasów tylko przyjmuje się raczej ciosy na siebie ewentualnie się w jaki sposób rozprasza tak, żeby przeciwnik stracił równowagę w sensie poczucia wyższości moralnej poczucie wyższości nad nami od razu dodam, że to chyba jedna z najtrudniejszych spraw nie tylko kwestia polskiego nie podpisze, ale w ogóle debat publicznych, bo nie wiem jak państwo, ale ja mam takie wrażenie, że różne grupy, które ze sobą dyskutują zamykają się swojej własnej bańce informacyjnej i wartościującej w ogóle nie nie starają się skupić, żeby spojrzeć na dyskutowano sprawę z perspektywy adwersarz no tutaj właśnie prośba np. Marcin parking, żeby uczyć się odpowiednie postawy względem przeciwników politycznych, żeby nie czuć nienawiści do nich tylko właśnie, żeby poczuć jakąś wspólnotę dyskusji wspólnoty wartości tak, aby psychologicznie umożliwić sobie ten dialog do nieposłuszeństwa obywatelskiego powrócimy po informacjach Radia TOK FM państwa moim gości jest pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego informacje o jedenastej 40 wcale państwa moim gościem jest pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego bardzo interesujący rozdział w książce filozofia prawa właśnie autorstwa pana profesora rozdział dotyczący nieposłuszeństwa obywatelskiego jak w historii wyglądały te formy nieposłuszeństwa obywatelskiego panie profesorze myślę, bo pewnie, jeżeli ktoś planuje albo czuje, że powinien się uciec to takiego sposobu sprzeciwu to pewnie trudno siedzieć z listą mówić Obra będzie publiczne będzie bez przemocy będzie takie takie złoże przyjrzymy się różnym formom nieposłuszeństwa obywatelskiego historii jeśli to miał być poszukiwania owocne praktycznych powodów wydaje się, że można ograniczyć tutaj do 3 osób i też 3 momentów historycznych pierwszy z nich to właśnie solą Henry David o żyjących w połowie dziewiętnastego wieku w stanach Zjednoczonych, który w jakimś sensie jest pomysłodawcą już tak dopracowane wersje obywatelskiego nieposłuszeństwa w jego przypadku indywidualny protest, ale protest przeciwko wojnie z Meksykiem kraj godzeniem była niesprawiedliwa jest po prostu zapłacić podatków uważa, że nie może dopłacać do tej wojny i że jedyną formą sprzeciwia się, na którą jego sumienie pozwala to byłaby niezapłacenie podatku oczywiście dał się aresztować długo co prawda więzienie nie czasu spędził, ponieważ ktoś za niego ten podatek zapłaci ze znajomych na, ale w wyniku tego zdarzenia jego sąsiedzi w takim miasteczku Concord w stanie Massachusetts pytali go właściwie, dlaczego tak się uparł znieść tego podatku płacić przygotował wystąpienie pt. kryzys instytucji Gaweł rent, które obecnie dzisiaj Wielkopolskim również dostępne pt. obywatelskie nieposłuszeństwo tam wydaje się, że są ciekawe wskazówki m.in. właśnie propozycja, żeby tego rodzaju nieposłuszeństwo używało przemocy i jak mocna może być jak wielka siła takiego protestu w tym, że nie używa przemocy również argument są sformułowane jego zdaniem najmocniej się oddziałuje na przeciwnika, gdy przyjmuje się na siebie ciosy niesprawiedliwe samemu czasów nie dając takie sformułowanie, że jeśli rząd miałby do wyboru obsadzać wszystkich uczciwych sprawiedliwych albo ustąpić raczej ustąpi zobaczymy w praktyce będzie wyglądało, iż chodzi o Białoruś, gdzie być może właśnie taką metodę niekoniecznie świadomie, kierując się wskazówkami toru stosują protestujący drugi taki moment to jest Mahatma Gandhi jego walka o niepodległość Indii tam też jest wiele takich znamienitych przypadków obywatelskiego nieposłuszeństwa bez użycia przemocy być może taki najciekawsze jest kiedy, bo dyskusja na temat importowania soli jeden z Indii Indie ten produkuje się sobie listwa został wtedy nałożone na protesty taka jest nawet w Finlandii, w którym taka scena wskazujące protestujący Hindusi idą naprzeciwko Kawalerii brytyjskiej, kiedy kawaleria rozwija szarże przeciwko nim po prostu przykład celi pochylili głowy no to prowadzącego szarżę szarże oficera, aby traci włosy z równowagi moralne można pić stracił rezon zatrzymał szarżę szarża się za zatrzymała nikt, o ile dobrze pamiętam nikt nie zginą to są takie metody, które rzeczywiście otwierają serca nawet najbardziej zatwardziałych przeciwników trzeci taki moment oczywiście walka z segregacją rasową w stanach Zjednoczonych postać okresie możliwość Martin Luther King, który również się ex kilka tekstów o swoich formach protestu są to nie aż tak odległy czasowo momenty, które pozwalają nam czuć się w tę sytuację społeczną owych czasów tych 3 punktach jakoś dostosować dla naszych współczesnych nam zdarzeń, więc mogą właśnie, jeżeli dostosowujemy się do współczesnych nam zdarzeń to trzeba też wziąć pod uwagę rozwój technologii i przyjrzeć się różnym formom protestu i zastanowić czy to jest właśnie nieposłuszeństwo obywatelskie jedno takich form, która przychodzi do głowy to są to jest sprawa WikiLeaks tak, czyli te publikowanie dokumentów znowu złamanie prawa w myśl jakiś wyższej sprawiedliwości no tutaj mam mniejszy mam wątpliwości co do historycznych przypadków może, dlatego że z nimi kontakt jest duże odległości czasowej i szczegóły widać im więcej szczegółów może się okazać się więcej wątpliwości, bo nie żyjemy w czarnobiałym świecie to znaczy, że 1 stronę czarna druga strona jest w białej bardzo często jak myślimy Ugandy czy Martin Luther King to nas w pewnym sensie nawet jakoś gloryfikuje postaci to znaczy widzimy jako czystych dotkliwych przejęty troską prawdziwość działać natomiast trudniej nam jest zrobić, gdy mu odnosimy do postaci z naszych czasu, a tutaj naprawdę trzeba poświęcić dużo czasu, żeby się dowiedzieć 3 osoby, które byśmy za takie ikony chcieli uważać spełniające standardy to trudno jest powiedzieć, ponieważ być może jestem też ofiarą dezinformacji, bo zawsze także jest biednych mediach słyszymy, że to jest ktoś jest ze szlachetnych pobudek uciekł ze Stanów zjednoczonych tak i no na działa na rzecz, ale też cierpliwość, ale z drugiej nie teraz, gdybyśmy wiedzieli, jakie moglibyśmy dyskutować, więc przy założenia, że założy, ale też ciekawy wątek panie profesorze, bo można się zastanowić czy osoba protestującego jest ważna dla protestu to znaczy, jeżeli ktoś protestuje nazwijmy to słusznej sprawie dla wyższej sprawiedliwości toczy to jakby to jest osoba krystalicznie czysta czy też osoba, która powiedzmy ma coś za uszami to, że to jest ważne dla nieposłuszeństwa obywatelskiego no idealnie byłoby, gdyby była czysta krystaliczna, ale żyjemy w świecie, w którym może jest takich osób bardzo mało na palcach 1 ręki może do policzenia, ale zawsze podejrzenie jakieś jakiś prywaty prawda, jeżeli ktoś nie jest wszyscy przestaliśmy ma do ogrania coś prywatnie to wtedy może mieć wątpliwości czy taka osoba działa z pobudek powiedzmy poczucie prawdziwości 3 innych tylko przykrywa pod przykryciem płaszczykiem tej niesprawiedliwości poczucie niegodziwości działa tutaj właśnie jest ważne oddanie się do aresztowania, czyli gotowość poniesienia konsekwencji prawnych Sweco formalnych konsekwencji prawnych, bo możemy dziś nadal prawo, które wskazuje prawdziwe, ale oddaje się tak Ugandy Martin Luther King był też gotów się o tego rodzaju postawy tak czyni sporą natomiast w przypadku liczę się o WikiLeaks chyba tak dobrze zapewnia nas w latach zapomniałem nazwiska tego o Marianie już tak to można się zastanawiać nad ten warunek nie został spełniony, ale znowu można być tak to jeszcze nie przekreśla możliwości uznania, że mamy do czynienia z opłat za nieposłuszeństwo przyczyną no już jesteśmy sytuacji pewnego być pewny chmury tak nie widzimy już tak wyraźnie to by rozwiało wątpliwości, gdyby taki autor heroicznie postąpił tak udało się aresztować, ryzykując nawet może będzie cierpiał siedział siedział więzieniu przez wiele lat tak ale, toteż jest wątek ciekawy, bo też myślę o innej sprawie, gdzie pewne dane zostały ujawnione właśnie, łamiąc prawo mu tutaj myślą danych, które dotyczyły też armii amerykańskiej, a teraz taka osoba może poddać się, gdy osądowi, ale podaje się sądowi podaje się osądowi w tym trochę odrębnym tak systemie sprawiedliwości wojskowej, czyli jak rozumie zagrożenie takie, że jeżeli będzie proces ten proces nie będzie odbywał w świetle reflektorów czy będzie, jakby niedostępny dla społeczeństwa, a tym samym też trochę niknie, gdyby cel tego sprzeciwu, czyli nie ten sprzeciw nie zostanie oszczędzony Lidla w dalszej tak to jest trudne czy teoria nigdy nie pozwala na jest zawsze ogólna i nie pozwala nawet takie bezproblemowe jej aplikowanie do różnorodnych okoliczności są trzeba pewnej elastyczności myślę, że za każdym razem tu i teraz okoliczności trzeba wziąć pod uwagę i w większym mniejszym naciskiem na pewne elementy teorii się kierować czasami może trzeba je też zignorować dlatego ja w tym artykule zawsze mówię, że przy spełnionych pewnych warunkach powinno być tak atak, ale proporcjonalnie właśnie do tego jak te warunki są spełnione jeśli okoliczności, w których możemy racjonalnie przewidywać, że cel zostanie unicestwiony czy właśnie upublicznienie pewnego problemu być może jedynym wyjściem jest jednak uniknąć aresztowania co z kolei oczywiście utrudnia odczytanie tego rodzaju protestu przez postronnych jako obywatelskie nieposłuszeństwo, więc zawsze trzeba ważyć no i trzeba się liczyć z tym, że nie zawsze będzie idealną ta sytuacja i nie zaczyna proces zostanie odczytany tak, jakbyśmy chcieli co zrobić dlatego obywatel powinien tutaj prawo decydowania, a nie pyta prosić o zgodę na świat kogoś wyrzeczeń mogę tak zaprotestować jasny kolejne formy takie związane z rozwojem technologii, czyli właśnie z tym, że możemy protestować winny sposób niż w czasie, kiedy tych technologii nie było to są różnego rodzaju ataki np. tzw. ataki dos czy to ona strony rządowe tak czy też zmiana treści stron rząd internetowych stron rządowych myślę też o formach, które niedawno występowały na Białorusi tak ujawnianie danych osobowych policja akcjonariuszy militarny one tak to są znowu jak ja chcę ten artykuł to nawet nie myślę o takich możliwościach, którzy pisali te swoje prace jeszcze wcześniej przede mną, tym bardziej o tym nie myśleli znowu ma zdrowy rozsądek jest potrzebny są takie ataki, które właściwie mają na celu tylko łącznie drażnienie rządu ewentualnie takie dla draki są robione oczywiście jako motywowane ideałami, ale jednak niesprecyzowanej jakiś konkretny cel typu nawiązanie debaty dialogu wtedy trudno mówić obywatelskie nieposłuszeństwo w przypadku Białorusi wydają się, że oczywiście zakładamy ja zakładam, żeby też nie wszystko, choć gra nie tylko demokracjach jeśli Białoruś nie jest jest tylko fasadą demokracji, a nie rzeczywiście nie jest to nadal można temu oba te mniej posłuszeństwie teraz zakładamy, że celem jest no jakimś sensie wstrząśnięcie tymi, którzy wspierają reżim, czyli wyobrażam sobie, że wielu z siłowych struktur indywiduów może być tego nie robił, gdyby ich rodziny takich najbliżsi wiedzieli kim oni są też oddziaływanie na linii rodzice, a ich model ten, który dziś służy jakich strukturach siłowych no to tego rodzaju akcje mają na celu jednak oczyszczenie sytuacji, żeby nie chował się za maską ten, który stosuje siłę, żeby też miał poczucie wstydu odwoływanie się do wstydu moim zdaniem jest w zgodzie z nos ideą racjonalnej debaty uczciwego dialogu naruszenie praw autorskich no musiałbym rozwinąć wątek to Niewiem są osoby, które uważają, że prawa autorskie obowiązujące na świecie czy też poszczególnych państwach jest niesprawiedliwe jest właściwie monopolem, czyli czy jest może systemem, który ułatwia działalność monopolistyczną i naruszają prawa autorskie, zdobywając materiały chronione prawem autorskim obowiązują obowiązującym prawem autorskim i udostępniając je nieodpłatnie np. zaprosili też zależeć czy są te materiały, bo jeśli to są np. czystą przyjemnością jakieś takie filmy wiec do piosenki no to można się bez nich obejść natomiast jeśli to są rzeczy związana przykład z badaniami naukowymi jeszcze państwo zdarzenie chodzi o zawartości chodzi o sprzeciw wobec obowiązującego systemu, który wg niektórych jest systemem monopolistycznym, a nie systemem, który sprawiedliwie rozdziela powiedzmy czy też reguluje te to nie jest sprzeciw przeciwko idei praw intelektualnych czy prawo własności intelektualnej tylko pewnej formy jego wprowadzania tak rozumiem tak czy obowiązujące przepisy, które faworyzują pewne przedmioty monopolizuje wszystko też gości, zwłaszcza ją wszystko, ale też niesprawiedliwie tak no trudno dyskutować dyskusja przyniosła raczej ciężar właściwy dobrze przecież z tego czym osoba jest patrzeć na to czy w tym przypadku byłoby byłoby usprawiedliwione to zawsze chyba lepiej mieć konkretne przykłady, bo o rozumienie, czyli ułatwianie odradzamy sytuacji tak, ale zło tnie my to jest niesprawiedliwe no to wiemy, jakie formy będą właściwe, a ile zyskujemy czy to jest sprawiedliwe no to wtedy już trzeba by konkretny przykład takich spraw dotyczących własności nie tylko intelektualnej, żebyśmy mogli podać rozważają to zostawmy to w takim razie bardzo panu dziękuję za dzisiejszą rozmowę pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego państwa i moim gościem przypomina o godzinie dwudziestej drugiej już dziś Inter luda, a w niej Paweł Edelman wybitny operator filmowy informację o godzinie dwunastej dzisiejszy program przygotował Paweł Ziętara, a nad jakością naszych połączeń czuwał Kamil Wróblewski Zwiń «
Transkrypcja podcastu

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POPULARNE

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA

Najnowsze Podcasty

Więcej podcastów

REKLAMA
REKLAMA