Nowe życie starych słów i śmierć zupełnie nowych

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

państwa i moim gościem jest dr Jarosław Mach NIK z wydziału polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego członek zespołu badawczego obserwatorium językowego Uniwersytetu Warszawskiego przy centrum współpracy i dialogu także Uniwersytetu Warszawskiego 3× się Uniwersytet warszawski pojawił w 4, bo przecież co powiedziałem tak się stało dobry dzień dobry panu panie redaktorze dzień dobry państwu nowe sytuacje takie jak pandemia epidemia nowe zachorowania nowe wirusy czy też wirusy, Rozwiń » o których wcześniej nie był aż tak głośno to też sposób na zmianę naszego słownictwa, bo jakoś się komunikujemy i w jaki sposób musimy rozmawiać o tym co się dzieje i oczywiście do sytuacji, które znamy mamy mamy słowa, ale pojawiają się muszą pojawiać nowe słowa, abyśmy mogli pisać nowe sytuacje, w których się znajdujemy, a dodatkowo jeszcze dochodzą do tego nasze poglądy zarówno polityczne, jaki powiedziałbym etyczne czy poglądy dotyczące słuszność społeczne proponowanych w tak przez rząd rozwiązań IT tym sposobem albo tworzymy nowe słowa albo można powiedzieć adaptujemy słowa znane do nowych sytuacji pan jako członek tego zespołu obserwatorium językowego z pewnością zauważył interesujące trendy rzeczywiście tak jest, że w momencie, kiedy jakiś wycinek rzeczywistości staje się dla użytkowników języka bardzo ważny to możemy powiedzieć, że język Jerzego pod lupę i wszystkie relacje, które relacji między rzeczywistością człowiekiem relacje między ludźmi, które wcześniej w innych sytuacjach także występowały, ale no i nie miały swoich nazw nie miały takich etykietek językowych nagle okazuje się, że użytkownicy języka czują taką potrzebę, żeby różne elementy rzeczywistości sobie nazwać tak jest ze obecną sytuacją pandemii pandemia stare słowa, ale przeciwnicy pandemii powiedzieliby i byłoby to zapożyczenie właśnie z języka angielskiego plan dnia, dlatego że używa się właśnie w tych wśród ludzi, którzy nie wierzą w tandemie, czyli wśród tzw. antyku owi dawców albo anty masek owców używa się tego określenia plan dnia prawda zaplanowana pandemia taka pandemia, którą ktoś steruje to jest jedna z wielu teorii spiskowych wcześniej mieliśmy do czynienia np. płasko z Niemcami prawda teraz możemy mówić o antyku i wdowca czy Korona sceptyka ach, czy też anty maseczką owcach anty maseczkę owca który, którzy maseczkę nazywają kagańcem w związku z tym tutaj widzimy kolejny sposób stworzenia nowego słowa, czyli badanie słowo nowego znaczenia na podstawie w tym wypadku pewnie metafory widzielibyśmy tutaj taką podobną funkcję tę funkcję czy też podobny sposób noszenia prawda kagańca psa i maseczki człowieka z kolei ci anty maseczką owcy ludzi, którzy wierzą pandemii, czyli większość społeczeństwa określają mianem Kordian i toteż jest takie słowo, które no nie wiem w polszczyźnie może przywodzić namyśl różnego rodzaju np. zakony czy są to ludzie, którzy są tak zorganizowani właśnie działają jak zakon, że możemy w podobny sposób za pomocą tego elementu językowego Anin, zwłaszcza z tym zakończeniem miękkim prawda ani po i kobiet Janina możemy ich tak żartobliwie prześmiewczo czy ironicznie określić, dlatego że właśnie taką funkcję pełnią te nowe słowa oznaczone nie tylko opisują rzeczywistość ale, ponieważ bardzo często są to słowa jakiś ulotne chwilowe mają charakter no niejednokrotnie są emerytami językowymi po prostu, więc one pozwalają także wyrazić emocje różnego rodzaju i mogą to być emocje albo bardzo pozytywne mamy także wiele nowych słów, które są, które określają sytuacje pozytywne albo bardzo negatywna właśnie takie żartobliwe ironiczne prześmiewcze i ten owi Janiny mógłby do takich słów właśnie należeć do interesujących ten wątek kagańców, bo oczywiście jest to w pewnym sensie takie pogardliwe powiedzenie dobrze to właśnie jesteście takimi psami noszącymi kagańce jednakowoż, jeżeli zastanowić nad tym, czego kaganiec służy no to można powiedzieć, że to w pewnym sensie taka zaduma nad ludzkim charakterem nad ludzkimi emocjami tak, bo po co jeszcze taka granica, żeby się Niewiem poza grywać nawzajem tak omijanie tam pewnie jesteś gdzieś w tle coś takiego, że Kor Dianie są karni prawda tak jak jest dobry jest dobrze ułożony pies powinien być karny jest powinien być w kagańcu taką Dianie także jest karny, bo tak jak pies nosi grzecznie kaganiec znaczy to oczywiście mówimy stereotypowo cie to no ale też właśnie te mechanizmy w języku bardzo często działają na zasadzie stereotypu to komedia ani stereotypowych omijaniem nosi maseczkę oczywiście można by to odwrócić pewnie nie ma tego w intencji, ale tak jak pan redaktor powiedział no ten kaganiec on pełni także funkcję pozytywną czyli, jeżeli mój pies jest w kagańcu, gdyby zachował się agresywnie to nikogo nie pogryzie, jeżeli ja jestem w kagańcu, gdyby się okazało, że jestem chory na tej zmniejsza prawdopodobieństwo, że kogoś zaraża akurat w tym wypadku moglibyśmy pewnie to wartościowanie odwrócić w języku angielskim też jest określenie, które też pojawia się w Polskim jako, jaka odbyła się w tłumaczeniu na Polski, czyli KOV idioci rzeczywiście tak pojawia się takie określenia, aby było jeszcze bardziej negatywnie oceniające zbudowane jest oczywisty sposób językowego punktu widzenia jest ono też ważne czy ciekawe, dlatego że ono jest jednocześnie kalką możemy powiedzieć języka angielskiego, a dni a, a także jest słowem zbudowanym już na gruncie języka polskiego można by powiedzieć, bo Słowakowi i idiota także w polszczyźnie istnieją to jest bardzo też częste zjawisko wśród tych nowych słów, które są jeszcze mają taki charakter nie ustabilizowanym jego klubowy nie wiadomo do końca z naszego punktu widzenia trzymane są tutaj pan redaktor podał przykład słowa, które mogłoby być jednocześnie zapożyczeniem jednocześnie derywaty słowotwórcze, czyli wyrazem nowym wyrazem utworzonym od innych wyrazów już w języku polskim istniejących technologii zmian słowo twórczym właśnie zastanawia się nad kreatywnością tych polskich słów, bo nie płasko ziem chce też przecież to jest tłumaczenie angielskiego terminu zresztą rozwiąże stany Zjednoczone są miejscem, w którym samo zjawisko powstało bardzo często rzeczywiście jest także ta angielszczyzna ma przemożny wpływ na polszczyznę, zwłaszcza te polszczyznę potoczną natomiast często też jest także te słowa są żartobliwe zaskakujące atrakcyjne wydaje się, że są one owocem takiej niezwykłej kreatywności na poziomie takim powiedzmy powierzchownym to znaczy my byśmy powiedzieli na poziomie Morskiemu, czyli tych kawałeczki, z których zbudowane są te słowa te cząsteczki są zestawione ze sobą w nietypowy sposób i dlatego to może być dowód takiej kreatywności językowej natomiast tak jak pan redaktor powiedział mechanizmy w języku są stałe oznaczone są takie same pewnie od 1000 lat w polszczyźnie w każdym języku nie można nagle wymyślić nowego sposobu tworzenia słowa to słowo możemy utworzyć na gruncie języka polskiego możemy nadać nowe znaczenie tak jak w wypadku kagańca możemy wreszcie zapożyczyć, a czasami te procesy, a czasami te procesy zachodzą jednocześnie na obronę tego płasko ziem ca w polszczyźnie nie wie, jakie w języku angielskim, ale możemy zaobserwować w języku polskim torze wyrasta niejako odrywa się od swojego znaczenia to znaczy płasko Ziemiec tak jak wskazują najnowsze konteksty użycia, chociaż mimo trudno to powiedzieć z taką stuprocentową pewnością, ale ten płasko Ziemiec to byłaby już nie tylko osoba, która wierzy w tę teorię płaskiej ziemi prawda to, że ziemia jest płaska, że jest otoczona wielkim lodowym murem, który nazywamy Antarktydą dzięki temu woda nie spływanie nie można spać z tego kontynentu czystego z tego elementu powiedzmy wszechświata jak się dojdzie do końca dzisiejsi dzisiejsze użycia płasko, więc wskazywałyby na to, że jest to, że znaczenie rozszerzyło, że jest to po prostu osoba, która wierzy w coś co większość społeczeństwa traktuje jak nie wiem jak coś niemożliwego jak bzdury po prostu, czyli niejako jedno odrywamy właśnie to znaczenie płasko Ziemca od samej teorii płaskiej ziemi i to już mógłby być dowód na taką kreatywność w obrębie samej Opolszczyzny do kreatywności w obrębie polszczyzny do nowych słów do nowych zjawisk po wrócimy po informacjach Radia TOK FM państwa i moim gościem jest pan dr Jarosław Łach NIK z wydziału polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego informację o godzinie jedenastej 20 po informacjach wracamy do programu off czarek czarek państwa moim gościem jest pan dr Jarosław właśnie wydział po po logistyki Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiamy o słowach, które się pojawiają i znikają co właściwie świadczy albo jakie cechy powinna mieć słowo tak, żeby zagościło na dłużej, a nie było tylko słowem, które pojawia się przy określonym zjawisku, a potem zniknęło przykro mi, że tak muszę na to odpowiedzieć, ale tak naprawdę nie można różnic takich cech czasami są słowa, które bywają bardzo krytykowane przez językoznawców, którzy uważają, że są zbudowane niezgodnie z systemem językowym inaczej niż powinna się słowa budować po polsku chociażby powiedzmy o mało dzisiaj już funkcjonującym w polszczyźnie cztero paku dwu paku czy sześciopaku w sensie liczby sztuk danego produktu, które kupujemy razem to słowo ono nawet jeszcze w latach dziewięćdziesiątych te słowa były krytykowane, ponieważ nie jest to 6 paczek tylko 6 sztuk proponowano wówczas właśnie takie zamienniki 2 sztuk cztero sztuk, ale one z jakichś powodów użytkownikom się nie spodobały spodobały się te słowa niepoprawne i one w zasadzie stały się faktem językowym prawda to samo możemy powiedzieć np. dzisiaj o markecie, który jest bardzo krytykowany czy był jeszcze do niedawna krytykowany ze względu na to, że angielskie znaczenie czy tego rzeczownika market jest zupełnie inne prawda moglibyśmy mówić o rynku do in ze względu na to, że mamy po polsku wyrazy takie jak supermarket hipermarket chodziło o to, że ten market był krótszy użytkownicy widzieli tutaj takie skrócenie supermarket odrzucam Super zostaje samo market prawda i posługiwali się nim, mimo że nie spodobało się to nie spodobało się tą osobą czy też językoznawcą oceniającym to słowa myślę, że większą szansę na pozostanie mają takie słowa, które nie wiążą się z jakąś sytuacją chwilową polityczną czy społeczną, ale po prostu opisują elementy świata, z których ludzie korzystają prawda czy np. jakieś wynalazki jakieś przedmioty codziennego użytku natomiast w momencie, kiedy dane słowo się pojawia to po pierwsze bardzo trudno to jednoznacznie wskazać ten moment, w którym wyraz się pojawia oczywiście są takie takie przykłady nie wiem chociażby z związek Neo frazy Logi nowy związek frazeologiczny sorry taki mamy klimat prawda możemy wskazać konkretną wypowiedź konkretnym programie konkretnego dnia konkretnej osoby, która pierwsza takich słów użyła i one pojawiły się jakoś wywołały burze zaczęły funkcjonować w języku i ludzie używają, ale wiele jest takich słów, że trudno wskazać, kiedy się pojawiły i tak, że także w momencie, kiedy one są jeszcze nowe czy też na stosunkowo nowe w języku, bo to co nowe w języku to też jest następny znak zapytania byśmy powiedzieli pewnie z perspektywy rozwoju języka, jakie słowo, które funkcjonuje w języku 30 lat to on jest nowe prawda, bo jeżeli weźmiemy tysiącletnią historię języka to z punktu widzenia tego języka takie słowo byłoby nowe, ale np. w języku młodzieżowym to takie słowa, które funkcjonowało kilkanaście lat to już będzie stare już użytkownicy nie będą czuli nowości tego słowa i także wracając do tego od czego wyszedł pan redaktor także trudno w momencie, kiedy mamy takie słowo właśnie świeże nieznane przez wszystkich naprawdę bardzo trudno prorokować czy ono w języku zostanie, czyli słowa trochę same się pojawiają i w zależności od tego jak użytkownicy potraktują te słowa czy będą naturalne łatwe do wmawiania nie będą zbyt skomplikowane czy będą wystarczająco wystarczającą liczbę razy powtarzane używane czy spodobają się tym, którzy usłyszą to po raz pierwszy to trochę tego jak rozumiem, ale trochę to zależy od tego oczywiście natomiast czasem też może być także one bardzo się podobają ich wzrost frekwencji będzie ogromny, a potem mimo tego, że nadal są ciekawe, że nadal się podobają, że nadal są chwytliwe przestają być używane i toteż nie do końca wiadomo, czego zależy irytujące czasami bywa tak jest zmiana będzie taka zmiana znaczenia słowa, bo moim ulubionym jest słowo spolegliwy, które oznacza osobę, na której można polegać tymczasem zasiłek przeciwnego powodu spolegliwy w mowie potocznej oznacza takie pochyliła drzewo, na które wszystkie kozy skaczą trochę tak, bo tłumaczymy to w ten sposób, że użytkownicy widzą tam ten element legł, który jest także słówko uległy prawda i przez takie zupełnie przypadkowe skojarzeniem na związane z ciągiem znaków takie skojarzenie materialne następuje przesunięcie znaczenia tego słowa następuje takie przesunięcie i ono na początku jest oceniane negatywnie, jeżeli patrzymy na język z perspektywy normatywnej, czyli poprawnością owej i powiem to teraz za siebie to ja cały czas mówię, że to słówko z polegli w znaczeniu uległy, chociaż ono nabiera jeszcze takiego odcienia znaczeniowego to nie jest uległy takiej negatywnie tylko to jest uległy taki, który jest, jakby to powiedzieć otwarty na różne otwarty zresztą też kilka angielska otwarty na różne różne nowe rozwiązania nowe propozycje takich, z którymi idzie się dogadać czasami taki, w którym można się dogadać to słowo nabiera takiego waloru znaczeniowego, gdyby patrzeć na język bardzo restrykcyjnie normatywnie od strony poprawności owej można by, choć nie wszyscy się z tym zgodzili i odpowiedzieć, że to jest po prostu cały czas błąd znaczenia natomiast, jeżeli to już jest powszechne w języku, jeżeli ogół świadomych podkreślamy tutaj to ten przymiotnik świadomych, chociaż nie da nie bardzo wiemy cóż to jest świadomy użytkownik polszczyzny, jeżeli ogół świadomych użytkowników polszczyzny akceptuje to słowo to ono staje się faktem językowym to znaczenie słowa w tym wypadku on staje się zmianą językową i muszę zasmucić pana redaktora słownika już od wydawanych od początku 2001. wieku słownikach języka polskiego odnotowywany jest takie znaczenie słowa czyli, gdybyśmy spojrzeli na język właśnie nie normatywnie od strony poprawności owej tylko od strony no takiej dyskretnej opisującej to co się dzieje w języku to po prostu to to nowe znaczenie słowa no jest odnotowywany niektórzy uznają niektórzy językoznawcy także mówią, że niemożna dłużej się spierać, że to jest tylko nasze przyzwyczajenie, bo to tak działa jak nauczyliśmy się jakiegoś słowa w jakim znaczeniu to tak działa umysł człowieka, że chcielibyśmy, żeby ona w tym znaczeniu w tym znaczeniu zostało, a tutaj na naszych oczach wykształca się drugie znaczenie, które najpierw było błędne, a w tej chwili już pojawia się słownikach języka polskiego, zwłaszcza to w takim razie po co nam językoznawcy skoro i tak to można powiedzieć lud rozstrzyga, jakiego słowa będzie używał w jakiej formie i w jaki sposób nawet, nawet jeżeli to jest niewłaściwa forma myśmy sobie słowo posłanka Czyż nie poprawną wersję nie jest poszli ca rzeczywiście tutaj byłaby jednak drugie słowo niesie negatywne skojarzenia pewnie to ugruntowanie jak w języku jednej z tych form czy ugruntowanie pozycji tzw. kryterium realne o tym decyduje kryterium dualny frekwencyjne, które w tej chwili jest bardziej jego rola jest bardzo bardzo podkreślana, bo język jest jakby taką Magma i trudno szukać próżno szukać takich 0 jednakowych wskazówek językoznawcy są od tego od czego są botanicy np. opisujący to jak zwiedzać świat roślin opisują jak zmienia się język oczywiście ja powiedziałem, że z 1 strony patrząc na język to też jest zresztą słuszne podejście do rzeczywistości, że nie ma 1 spojrzenia na na określoną rzeczywistość natomiast co innego jest opisywanie i co innego jest na akceptowanie zmian, które są faktami trudno zaprzeczać faktom natomiast czym innym jest także do staranie się czy też wskazywanie, które formy są poprawne jak powinniśmy redagować teksty, bo każdy z nas lubi jednak przeczytać dobrze zredagowana książka prawda książka, której nie będzie błędów interpunkcyjnych czy książkę, w której język będzie samo czy tekst, którego ukształtowanie językowe będzie wskazywało na to, że autor tego tekstu traktuje język jako wartość prawda i to nie tylko wartość taką narzędzie wartość pragmatyczną narzędzie porozumienia, lecz także jako wartość immanentną wartość samą w sobie być może od tego, żeby przypominać o tym użytkownikom byliby właśnie językoznawcy tutaj trochę żywiłem panie doktorze, bo mam wrażenie, że zmieniają się czasy, jeżeli pan spojrzy np. na serwisy prasowe strony internetowe radiostacji dzienników tygodników to na niektórych z nich pojawią się teksty, które chyba nie przeszły nigdy przez ręce redaktora tak to samo z książkami tak przecież to jest więcej to jest jak znak naszych czasów rzeczywiście właśnie z 1 obraża znowu jest także od roku także zamieszanym w języku jako części tożsamości części bycia patriotą, a z drugiej strony właściwie ten język zupełnie nie interesuje to znaczy on nas interesuje chyba tylko winny sposób być może interesuje nas interesuje nas jako taki obiekt refleksji skupionej na samym języku ona wtedy interesuje jako narzędzie porozumienia jako narzędzie osiągania swoich celów jako jako coś czysto pragmatycznego prawda no i o takim podejściu do języka także możemy mówić wyobrażam sobie, że w czasach, kiedy teksty tworzy się bardzo szybko takich w w takich sytuacjach teksty są także niestaranne, chociaż niestaranność tekstów także jest pewną ich cechą prawda to, że teksty są tworzone pospiesznie to, że zawierają różne konstrukcje wykolejone torze w danej sytuacji komunikacyjnej użytkownik nie zastanawia się nad znaczeniem słowa tylko bardzo łatwo chętnie kalkuluje jakich szablonowe sformułowania czy też powtarza no to też jest jakaś cecha tej sytuacji komunikacyjnej, która w pewnym sensie może stanowić wartość, jeżeli chodzi o sam opis tej sytuacji pewnie nie jest możliwe, żebyśmy we wszystkich sytuacjach komunikacyjnych posługiwali się właśnie starannym wypracowanym językiem, bo też nie wszystkie sytuacje komunikacyjne odgrywają taką samą rolę w naszym życiu na taki, a człowiek czuje dziwnie, kiedy słyszy niepoprawny język w rozmowie na zawsze są dylematy poprawiać nie poprawiać udać rzesze nie zauważyło to nie mówię tego cudzysłowu urządzeniem pewne formy tak do wypowiedzi mamy gościa, który mówi w cudzysłowie co teraz robić jaki, jaki jest jak jest tutaj savoir-vivre kindersztuba użyć 2 polskich słówek jak zareagować nie reagować myślę, że na antenie pan redaktor nie poprawi żadnego gościa też każdemu z nas pewnie żałowali za tego rodzaju prawda w sytuacjach stresowych zdaje się czy zdarza się popełniać czy to czy to przejęzyczenia też popełniać po prostu błędy natomiast w rozmowach takich zwyczajnych no to zależy pewnie od relacji między między osobami rozmawiając z tymi oczywiście pewne błędy językowe czy niestaranności językowe dla osób, które na, które dla, których język jest wartością właśnie, które starają się mówić poprawnie może mogą być irytujące, ale zwróćmy też uwagę, że irytujące może być samo poprawianie prawda to no nie jest New pewnie nie jest zwyczaj, który sami byśmy ocenili ocenili pozytywnie wrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM państwa i moim gościem jest pan dr Jarosław Łach NIK z wydziału polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego informacji już za kilka minut o godzinie 1140, a po informacjach wracamy do programu off czarek słowa słowotwórstwo nowe życie starych słów śmierć w zupełnie nowych analogii z machin mechanizm tworzenia nowych słów rozmawiam dzisiaj moim gościem pan dr Jarosław Łach NIK z wydziału polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego członek zespołu badawczego obserwatorium językowego Uniwersytetu Warszawskiego przy centrum współpracy dialogu także Uniwersytetu Warszawskiego z państwa i moim gościem rozmawialiśmy o słowach kominowych, czyli słowa, które w pewnym sensie oznaczają nasz stosunek do tego co się dzieje na świecie są częścią tego czy zgadzamy się z informacjami podawanymi przez naukowców to określamy siebie i cały świat przez pryzmat tych słów albo być może wątpimy uważamy, że to wszystko jest jakiś globalny spisek, który służy no tutaj rozumiem różne są pomysły NATO czemu to PiS miałby służyć i wtedy, używając innych słów określamy siebie i cały świat przez pryzmat tych słów myślę, że to jest, że to jest interesujące w tym sensie, że czasami właśnie na podstawie 12 słów możemy poznać poglądy drugiej osoby panie doktorze i w pewnym sensie dowiedzieć więcej niż w czasie rozmowy to prawda słowa zdradzają nasze przekonania rzeczywiście, ale my też jesteśmy tego bardzo bardzo świadomie prawda nowe słowa one często są obciążone, ponieważ to są słowa potoczne są obciążone taką dodatkową obciążone też pełnią taką funkcję retoryczną funkcję często dyskredytowania przeciwnika politycznego czy też osób które, które jako jakich sytuacjach spornych jako przeciwnika sobie wyobrażamy i no i język jest także także czy język także pełni taką funkcję, że tworzy się słowa używa się słów, które mają kogoś zdyskredytować prawda funkcję tę możemy nazwać funkcję retoryczną taką np. jak argumenty retoryczne pełnią, chociaż argument ad personam, jeżeli politycy z danej partii nam się nie podobają to używane w określonych słów określonych sytuacjach, które miałyby, chociaż same niczego same te sytuacje czasem nawet niczego złego sobie nie wniosą, a czasem niosą to my albo podkreślamy to co jest złego albo albo właśnie za pomocą języka staramy się wykreować jakiś element negatywny mu na związane z daną sytuację słowa te tak jak mówiliśmy często mają krótkie życie, bo proszę zwrócić uwagę, że podczas kolejnych wyborów różnego typu pojawiają się określenia dotyczące np. czy nazywające pojazdy którymi poszczególni politycy się poruszają i w zasadzie życie takiego słowa ogranicza się do czasu trwania kampanii wyborczej pamiętamy wszyscy zaczynam czas obu usług dla zmniejszyli tak do Buska Trasko busy to są z ostatniej kampanii, ale przecież wcześniej także Jarkko busy Tuska busy bron Kobusa prawda to są słowa, które w zasadzie mają otworzyć taki pozytywny wizerunek danego kandydata, ale możemy powiedzieć, że one są dosyć neutralne proszę zwrócić uwagę z drugiej strony jednej z wcześniejszych kampanii możemy mówić o Tusku trasie np. prawda Tusk trasa miała 2 znaczenia chyba była no chyba miałam być tak obciążone właśnie negatywnie z 1 strony to skok trasa to był to była trasa między Warszawą, a Trójmiastem prawda, czyli między Warszawą, a Sopotem trasa, którą pokonywał Donald Tusk specyficznie widziana, a z drugiej strony Tusk trasa w czasie w czasie kampanii wyborczej to była trasa którą, którą no po prostu Tusk Tusk busem objechał przeciw pokonał, objeżdżając Polskę Polskę albo pojawiały się tak tak tak tak pojawiały się wyrazy, które miały opisać na tę część Polski taką Polskę Tuska prawda Toskania właśnie Tusk Klaudia, która miała być połączeniem Zielonej wyspy Tuska i Irlandii to były są i to były słowa i to były niewątpliwie słowa, które miały powiedzmy tego polityka zdyskredytować możemy mówić także o słowach i też proszę zwrócić uwagę, że to są słowa zupełnie efemeryczne to znaczy my w tej chwili to było przecież stosunkowo niedawno prawda natomiast wydobywamy jest pamięci z jakimś, jakim trudem nie są to słowa, które funkcjonują w żywym codziennym języku można powiedzieć także z drugiej strony tzw. aferze madryckiej prawda to też było określenie związane z konkretną sytuację burzą medialną, która potem, czyli podróżą do Madrytu 3 posłów partii PiS to zostało nazwane trudno też nieprawidłowości związane z organizacją tego wyjazdu, a także burza medialna, która potem nastąpiła została nazwana aferą madryckiej tych polityków nazwano madryckim trio tercetem madryckim prawda trójką madryckim w związku z tą aferą przecież powstał czasownik Omanić, czyli starać się Unii zdobyć jakieś pieniądze na wyjazdach służbowych czy dietach, zawyżając ich koszty, zawyżając koszty tych tych wyjazdów od tego czasownika chowani powstały 2 rzeczowniki, jeżeli ktoś Hofman ani cały czas to nazywamy to Hofman mieniem, a jeżeli jeszcze bardziej chcemy to Hofman nie negatywnie opisać to nazwiemy je wówczas Hofman miastem i myślę, że wszystkie te czasowniki utworzone od nazwiska Adama Hofmana byłego rzecznika praw Prawa i Sprawiedliwości, mimo że wszystkie te wyrazy rzeczowniki czasowniki UE no znikły jednak z języka wydaje mi się, że 11 się utrzymała mianowicie jest to czasownik zachowku ma nic i występują w języku potocznym czy gdzieś na granicach tego języka potocznego jeszcze się utrzymuje czasami w języku młodzieżowym to znaczy po prostu podkreślić coś komuś prawda czy on też oderwał się znaczeniowo od tej od tej sytuacji, ale z jednej z2 strony takich słowach możemy mówić językiem tutaj po prostu wykorzystywany także jako narzędzie pragmatyczne moglibyśmy sobie sobie powiedzieć jako narzędzie sporu czy czasem nawet walki, a także jako takie narzędzie po części pozwalające na kreowanie rzeczywistości właśnie narzędzia funkcji retorycznej czy też nawet funkcji magicznej, bo przecież takiej funkcji języka także mówić możemy, a pan panie doktorze ma takie słowa, które sprawiają, że ciarki panu chodzą po plecach, ale oto redaktor mówi teraz o słowach takich poprawnością owych taką takich nad Acta tak tak rzeczywiście mam takie słowo dla mnie to jest słowo prawidłowy znaczeniu poprawne czyli, bo pamiętamy, że we wzorcowe znaczenie słowa prawidłowy to jest zgodne z pewną normą czy możemy powiedzieć o prawidłowym rozwoju nie wiem zarodka w czasie ciąży o prawidłowym rozwoju płodu o prawidłowej postawie dzieci natomiast nie możemy mówić o prawidłowej decyzji decyzja jest właściwa słuszna nie możemy tutaj też polecam to uwadze twórców pewnego programu związanego z wiedzą nie możemy mówić o prawidłowej odpowiedzi odpowiedź jest poprawna natomiast znowu patrzący mniej restrykcyjne na język moglibyśmy powiedzieć, że to słówko prawidłowy znaczeniu poprawny poprawny dobry właściwe odpowiednie, że to słówko po prostu wykształciło sobie drugie znaczenie ten prawidłowy znaczeniu poprawny jest kalką znaczeniową z języka rosyjskiego natomiast też proszę zwrócić uwagę co tutaj robi jest to typowe działanie wyrazu modnego, bo to jest wyraz modny, który już dawno dawno w drugiej połowie dwudziestego wieku w tym znaczeniu wykształca się powiedzmy w polszczyźnie wyraz modne tak jak powiedziałem prawidłowy, a po drugiej stronie poprawny odpowiedni właściwy dobry słuszny wyrzuca nam czy jak gdyby zajmuje miejsce synonimów, czyli o no z powodu prowadzi do zubożenia języka tam, gdzie w tej sytuacji to dotyczy zresztą wszystkich wyrazów modnych także tych Anglicy znów najbardziej modnych tam, gdzie do tej pory używaliśmy chętnie różnego rodzaju wyspecjalizowanych znaczeniowo albo kontekstowo synonimów od pewnego momentu, ponieważ łatwo nam je skalkulować powtarzać bezrefleksyjnie czasem pewne struktury zawsze będziemy używać wyrazu modnego i to to jest ten negatywny skutek, którym mówią językoznawcy w wypadku działania takiego wyrazu modnego jak prawidłowy, którego ja w tym znaczeniu osobiście nie czerpie, a oryginalny i autentyczne oryginalne autentyczny często mówił w oczy, a to są w ogóle oryginalne oryginalny przepis, jaki no dobrze jest oryginalny autentyczny moim zdaniem chodzi o słowa autentyczne oryginalne to znaczy można tu stać tutaj już powiedział o oryginalny przepis, czyli stworzony przez tak przez tę potop pan redaktor takim znaczeniu murach stworzony przez kogoś pierwotnie prawda oczywiście to jest znaczenie nowsze no i znowu słownikach języka polskiego znajdziemy oba te oba znaczenia pewnie pan redaktor wolał oryginalny przepis, czyli zaskakujący swoją oryginalnością i nietypowość prawda czyli, czyli wręcz przeciwne znaczenie tu było, bo ja, żebym stworzył oryginalny przepis to gdzie nie powtarza tego co ktoś stworzył tylko właśnie dodaję coś swojego i to rzeczywiście znaczenie językoznawcy powiedzą w tej chwili ostrożni tradycyjnych tego lex Emu o tym nowszym znaczeniu no przykro mi za to odpowiedź, ale trudno 01 owo przesądzić tak na pewno czczona jest błędne czy poprawne zależy od stopnia jakiś taki restrykcyjności normatywnej, z którą spojrzymy w danym momencie w danej sytuacji na język unikatowych unikalny wzorcowe znaczenie słówka unika unikalny, czyli taki którego, którego należy unikać jak nie za bardzo w ogóle w tej chwili wyobrażam sobie to często słuchacza czy studenci nie o tym mówią, ale to przecież bardzo w Alejach użyć tego słowa znaczeniu tym wzorcowym co unikalna sytuacja, czyli taka, której powinniśmy unikać rzeczywiście proszę zwrócić na to uwagę, że my możemy sobie powiedzieć unikalny dający się uniknąć tak tak, aby była parafraza słowotwórcze przy tym wzrostu realnych rzeczywiście takie było to może powiedzmy sobie najbardziej tradycyjne poprawne wzorcowe najbardziej staranne znaczenie tego znaczenie tego słowa natomiast chyba rzeczywiście jak spojrzymy na konteksty, chociaż być może jakieś nie przychodzą do głowy, bo tak to jest, że przychodzą nam do głowy tylko te konteksty, z którymi na, które jesteśmy w danym momencie nastawieni natomiast rzeczywiście jak spojrzymy na konteksty to trudno by nie było wyobrazić sobie naturalne użycie tego unikalny w jakiej sytuacji komunikacyjnej proszę też zwrócić uwagę, że unikatowy to też bywa opisywany ten przymiotnik bywa również opisywany przez przez językoznawców jako przymiotnik modny jako przymiotnik obcy z pochodzenia nie wiem zaleca się używania np. niezwykły wspaniały jedyny w swoim rodzaju programu takich takich odpowiedników tutaj to, czego płyty, czego dotknął pan redaktor to są nie tylko wyrazy modne, czyli właśnie te, które z jakichś powodów zaczynają podobać się użytkownikom puchną znaczeniowo rozszerzają swoje znaczenie natomiast to są także to jest także problem paru nimi też myślę gdzieś w Poroninie, czyli takiego zjawiska, że istnieją w języku wyrazy słowa, które pod względem formy są bardzo do siebie podobne natomiast pod względem znaczenia różnią się od siebie, ale takie jak np. status i statut, a adaptować adoptować prawda efektowny efektywny i czasami takie wyrazy jak unikatowych unikalny one też gdzieś pod tę parę oni nie są osiągane i taki może być mechanizm wykształcenia się tego drugiego znaczenia, że gdzieś ze względu na swoje no nie tak wyraziste w tych przykładach, które podałem, ale jednak podobieństwo formalne możemy mówić o na tym teoretycznie, chociaż teraz już nie do końca pomylone znaczeniu jednego z tych jednego z tych wyrazów zresztą także wśród najnowszych słów tych, które opisujemy w słowniku neologizmów polskich obserwatorium także możemy mówić o takich właśnie wyrazach modnych, które rozszerzają swoje znaczenie przykładem takiego wyrazu byłby festiwal prawda festiwal niejako przegląd działalności artystycznej człowieka przykładami takimi wzorcowymi festiwal piosenki festiwal muzyki muzyki 16 wiecznej festiwal filmowy, ale festiwal, w którym zostało zostały 2 elementy albo tylko przegląd jakiejkolwiek działalności człowieka festiwal buraka festiwal cukinii festiwal pierogów albo nawet pozostało w znaczeniu tylko o to, że czegoś dużo się dzieje jest jakiś zamęt, z czym związany dużo czegoś pada na przed w takim sensie językowym pada prawda festiwal obietnic festiwal agresji festiwal nienawiści, czyli tam w tym tego znaczenia festiwal zostało tylko torze jak był festiwal piosenki to było dużo różnych piosenek dużo różnych wydarzeń też niejednokrotnie z tymi piosenkami związanych, a tutaj w tym festiwal agresji jest dużo różnych sytuacji wypowiedzi związanych z agresją jest jakiś ciąg logiczny no ale znaczenie bardzo rozszerzyło, a skoro pan redaktor wspomniał o tych branżach, które wracają to przykładem z kolei takiego wyrazu byłaby też rażąca chyba cały czas w polszczyźnie ogólnej destynacji ja destynacje to słówko, które funkcjonowało swobodnie dwudziestym wieku na początku pierwszej połowie w połowie dwudziestego wieku nie było słówkiem erudycyjny oznaczało po prostu cel podróży natomiast to słówko jako zostało zapomniane i wróciło pod wpływem języka angielskiego czy to angielskiego turystycznego czy języka angielskiego ogólnego w znaczeniu cel podróży, ale no, zwłaszcza takiej podróży zorganizowanej prawda w obrębie tutaj w obrębie turystyki moglibyśmy powiedzieć czy w tym polu znaczeniowym turystyka mu raczej w tych kontekstach używa się słówka destylacja najnowsza nasza destynacji to informacje czeka na właśnie festiwal informacji bardzo panu dziękuję pan dr Jarosław Mach NIK z wydziału polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego był państwa moim gościem informacji już za kilka minut o godzinie dwunastej po informacjach popołudnie Radia TOK FM, na które zaprasza Roch Kowalski dzisiejszy program przygotował Paweł Ziętara nad jakością naszych połączeń czuwał Szymon waluta Zwiń «

Nowe życie starych słów i śmierć zupełnie nowych

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Jak napisać scenę seksu?

Książki. Magazyn do słuchania: Bartek Sabela "Wędrówka tusz"

Baba Jaga powraca - czwarta część ”Johna Wicka” w kinach

Najlepszym co może zrobić opozycja, to przestać rozmawiać o jednej liście - P. Bejda, R. Kropiwnicki, M. Kubiak, M. Suchoń, K. Śmiszek

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL