Pozytywizm prawniczy a prawo natury

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Cezary łasiczka program off czarek dzień dobry witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejsze spotkanie państwa i moim gościem jest pan prof. Jan Woleński Uniwersytetu Jagiellońskiego Polskiej Akademii Nauk oraz wyższej szkoły informatyki i zarządzania dzień dobry witam serdecznie panie profesorze dobry pan dobry pani to mnie filozofia prawa pod redakcją naukową profesorów Jacka Hołówki i Bogdana Chrapkowskiego kilka rozdziałów autorstwa właśnie pana prof. Jana Rozwiń » Kolańskiego m.in. fascynujący rozdział dotyczący pozytywizmu prawniczego, a prawa natury, ale może, zanim panie profesorze do tego rozdziału przejdziemy zastanawiam się, bo czytając także ten grozi myślę sobie o tym, jakby pan nazwał albo jak nazwać ten powiedziałbym stan prawny, który obowiązuje obecnie w Polsce ad 2020 wieża ukuł taką nazwą mianowicie ponad ustawowe spraw jak kalka określenia Gustawa Radbrucha podstawowe prawo nawet uważał ustawowe bezprawie i ponad ustawowe prawo profesor wróci czy ustawowe bezprawie ponad ustawowe prawo to jest to jest formuła Gustava Radbrucha może tam przy okazji do niej wrócił natomiast z nich wydaje, że wy mamy do czynienia z ponad ustawowym bezprawiem znaczy takimi nigdy formalnie poprawnymi uchwala parlament aktami prawnymi, ale które w gruncie rzeczy są kona ustawowym bezprawiem, jeżeli bierze pod uwagę standardy prawnicy obowiązujące w tej części świata, której dzięki tej chwili świata prawnego, do którego aspirujemy to znaczy ładu demokratycznego, bo w pewnym sensie w pewnym sensie panie profesorze to jest związane z tym, o czym pan pisze w tym rozdziale mamy też do czynienia z pewnymi zasadami sprawiedliwości, które niekoniecznie są wyrażone prawem zapisami prawnymi, czyli ustawami no no tak, że to jest bardzo stare rozróżnienie mianowicie czy rozróżniać Dick, czyli sprawiedliwość inną moc, czyli prawo może jest było dla tej koncepcji takich mniej lub bardziej konwencjonalnym nakazem suwerena wszyscy, którzy pamiętają Antygony Sofoklesa trwają w końcu inny konflikt między ją, a wujem krajanem ona zgodnie ze zwyczajami tradycją chciała też musiała uważała, że musi pogrzebać swojego brata skazanego na śmierć 6 klauna na zdrowie za zdradę stanu w mikro, bo dla ma wyraźnie powiedziała, że ją o obowiązuje dzika, czyli sprawiedliwość, ale pewno związane z tradycją grecką, a nie no moc, czyli na Castro, a potem zostało zaznaczone wylotami, lecz obecna prawie wszystkich języka nie robicie to jest Łacińskiej już, czyli prawo, ale związane z inwestycji, czyli sprawiedliwość oraz lex, czyli ustawa daje tak mamy w Polsce prawo ustawa z Francji lua lua znaczy pierwszy to jest taka sama drugi ze sprawą czy niemieckim reż prawo i gazet ustawa z gazet szczególnie dobrze reprezentuje to o pojęcie to dosłownie jest to ustanowione w języku polskim lata różnice kursowe zamazana, ale one dość daj się dojść wyraźna jedynym językiem piątego nie ma jest rodzimy język angielski, ale co jest związane z tamtejszym zwanym precedensowym systemem prawa jednak sędziego obowiązuje rozstrzyganie wedle jakich powszechnie akceptowanych zasad sprawiedliwości to tak w skrócie wygląda od strony inwestycje, ale także pewnych dziękuję Chin które znane prawnikom chwilę robią filozofom prawa od czasów greckich, więc co warto zwrócić uwagę na to, że jest pewna tradycja rozumienia tych pojęć, ale oczywiście są rozmaite kontrowersje, bo zawsze, o ile z ustawą jest zapowiedź namacalne można przeczytać w Dz.U. i innych publikatorach zawierających teksty prawna i na ogół poza szczególnymi przypadkami nie ma kontrowersji dotyczących tego co o tym wie że ustawa jest zawarty w tym sensie obowiązuje natomiast w zakresie zasad sprawiedliwości był jest zapewne zawsze będzie Horny i właśnie problem da, jaki jest stosunek nowego prawa pozytywnego, czyli nas do ustawowego i prawa, które wpływa gorzej inaczej powiem, jakie żyje mi zaszczyt swojej, jaki jest związek pomiędzy ustawą 900 stanowią Wach nazywa się prawem pozytywnym, a zasadami sprawiedliwości, czyli tym prawem sensie już, które no właśnie albo przeciwstawia prawu pozytywnemu albo, że mówi, że to już uzupełnia lecz, choć oczywiście można poznać cały szereg przykładów może najbardziej można skończyć na razie tak to to to powrócimy do naszej dyskusji, bo jeszcze to trochę skomplikowała to po informacjach panie profesorze powrócił do naszej rozmowy po informacjach państwa moim gościem jest pan prof. Jan Woleński Uniwersytetu Jagiellońskiego Polskiej Akademii Nauk oraz wyższej szkoły informatyki zarządzania informacje już za kilka minut o godzinie dziesiątej 20 które państwa moim gościem jest pan prof. Jan Woleński Uniwersytetu Jagiellońskiego Polskiej Akademii Nauk oraz wyższej szkoły informatyki i zarządzania rozmawiamy o prawie prawie zarówno prawie pozytywnym czy pozytywizm prawniczy ma prawie natury przed informacjami pan profesor próbował scharakteryzować obecnie panujący nam w Polsce system prawny, ale ja bym panie profesorze to skomplikował, bo z 1 strony mamy też idee Tomasza z Akwinu, który mówił o prawie Bożym jako czymś co od od zawsze istniało no i teraz ono zostało objawione ludziom jako prawo naturalne tak i teraz tutaj mamy w pewnym sensie to prawo Boże objawiony ludziom jako do w praktyce czy ustawy czy też nieformalne działania rządu np. trochę mające tutaj odbicia myśliciela z Akwinu, ale jednocześnie na to wszystko nakłada się Augustyn i jego formuła prawo niesprawiedliwe nie jest prawem także sytuacja wydaje się skomplikowana, aczkolwiek niezwykle ciekawa wie pan to jest zaczynamy sięgać do światopoglądu, a nie tylko to ciało liczymy zwróci prawda ja pomijam w tej chwili formuła Augustyna o można znaleźć w antycypacji wcześniej, więc nie ma nic się wiele wspólnego z rolnikiem natomiast na sprawie Tomasza z Akwinu, kwestionując jego braki filozoficznej są powszechne nieporozumienia no przede wszystkim to jest związane z pewną określoną religią na pełne prawo objawione wypadku 12 przekaże po pierwsze, uniknąć są na znak akcyjnej to poniekąd to samo prawo jak o emisji tych Kazań, które znamy obecnie poza tym też to wieczne prawo różnie rozumiane i zmieniało się no chociażby ta to co jest w tym tygodniu skupowane zupełnie inaczej wygląda inaczej inaczej wyglądała wyglądało rozumienie początku angielskiego co za tym idzie tzw. spędzenia płot 10 i aborcji w trzynastym wieku prawda, a wraz z mężczyzną utrzymywał czy trzeci wątek męża utrzymywał odcięto się czy płód męski tam 3 miesiące po poczęciu z kobietami było jeszcze gorzej potem zmieniono prawdę, że od chwili poczęcia to jest podstawowa różnica jak nie wchodzić co jest słuszna czy nie należy pamiętać o tym, że odwoływanie się Tomasza jako jedynego przedstawiciela prawa natury i prawa Bożego w sensie katolickim przy nawet nie chrześcijańskim przez prawo inaczej wygląda w szczególnych wyznania to jest historyczne historyczne nieporozumienie już pomijam era i ważny sekret to, że poza tradycją religijnego prawa natury czy potrzebna jest inny w przeciwieństwie do PiS po mówi ogólnej innymi islamie inne kilka śmiesznych 3 podstawowych prawnikiem monopoliście czułam ból wiem świecką tradycję prawa na to, że będzie te reguły normy prawa natury są raczej jego stronę z takiego lub innego rozumienia natury ludzkiej natury człowiek i to są wielcy myśliciele no prawdopodobnie nawet biedniejsze od Tomasza z Akwinu za przeproszeniem wszystkich miejskich oczywiście, więc ciągle o Jan Jakub Rousseau czy tylko dla jaj, więc można by pociągnąć bardzo to krok, którzy w godzinę i większości byli ludźmi wierzącymi, ale tylko uważali, że można wyodrębnić taki zbiór podstawowych reguł, które nie wymagają uzasadnienia religijnego i niektórzy nawet tak prawdę traktowali twórca pokryty nowoczesne środki koncepcji prawa natury WHO kroci mąż wybitny prawnik idealista, który w żadnym tam kolejno 10 tekstów on powiadał, że Bóg jest związany z tymi właśnie prawami natury trującymi natury człowieka, a nie jest skacze o prawa nadaje już jest naprawdę bardzo istotna sprawa, która u nas jest kompletnie zniekształca da oczywiście z powodu propagandowych i naciski ja pamiętam takie spotkanie, kiedy w kancelarii prezydenta, że przez prezydenta Komorowskiego spędza problem jechał kardynał Müller bardzo ważny setki Kongregacji wiary czegoś takiego jak w obecności prezydenta Polski raczył opowiadać prawdę, że prawo państwowe musi być podporządkowane prawu bożemu podporządkowane jeśli po tym, zapytałam jak może tak mówi łowieckie ksiądz kardynał może temu w obecności w końcu prezydenta państwa polskiego, a on odpowiada, że mężczyźni, choć część tego zwrócenie uwagi tak takie tam, że dzięki takim może najbardziej spektakularnym sensie szerszego pokazania na czym polega to proces norymberski w Andach, gdzie Niemcy czy oskarżeni bronią byśmy stosowali prawo własnego państwa, czego od nas chcecie lojalni obywatele rozkaz Führera uprawę, więc w końcu działać legalnie, ale oskarżenie polegało na tym, że oni gwałcili podstawowe prawa cywilizowanej ludzkości i nawet celowo wprowadzono procedury anglosaską, a nie inną po to, żeby można było z tych zasad sprawiedliwość korzystać też naprawdę przykład, który każdy, kto się interesuje prawem póki utrzymuje się zresztą znakomicie pokazany, jakim był znanym obrazie proces norymberski to jest im prawdę przedstawienie teatralne, gdzie te sprawy są bardzo przejrzyście ukazane, więc muszę kategorycznie zaprotestować przeciwko takiemu komplikować sprawy liczą też radził im naród to jest sprawa pozytywne i Tomasza, że wzrost nie praca ma, jakimi myśliciele minutę jest lokalnym związanym z jedno ligę, która jest ważna może nawet można się zgodzić najpoważniejsze w naszym kręgu kulturowym, ale to nie jest ktoś, kto jest autorytetem np. na wszystkich ustaw mówiąc znawca nich i tam też wściekłość przecież ten rozkwit osiąść na człowieka prawach niektóre są obawy bardziej rygorystycznego w sprawie aniżeli uprawa, na który związany z kulturą chrześcijańską, więc się nie zamierzam negować jego upływu 36 na kształtowanie się prawa UE, choć nie prawa i zawsze zresztą w Polsce program zdecydowanie negatywna, ale no trzeba patrzeć na to realistycznie świat jest pluralistyczny nawet jeszcze prawa natury to jest rzecz fundamentalna, której dalsze do ci, którzy polską rządzą obecnie nie rozumieją nie chce rozumieć lub nie chcą zrozumieć już sprawa, dlaczego tak takie tezy głoszą natomiast co najgorsze to wprowadzają łączy społeczeństwo i to wstecznie skutki także praktyczne to duży autorytet prawa pozytywnego zupełnie inny wielki pakiet pan pisze zapytał, dlaczego w Polsce 30% ludzi nie wierzy pan premier to jedno to jeden z powodu nie żyje jest taki, że skutecznie sporządza autorytet prawa tego prawa pozytywnego, który tak oto jakie tendencje znać prawdę naturalnie nie jest to ona taka książka tej podłogi ten zbiór artykułów to próbuje m.in. jak z, a także pewną rolę wychowawczą chodzi o to, żeby nauczyć ludzi także polityką treść podejście do spraw to do do tego podejścia do pozytywizmu prawniczego poza powrócimy po informacjach Radia TOK FM, jeżeli pan profesor pozwoli państwa musiał odprowadzić trzeba rygoru dziękuję bardzo, pan prof. Jan Woleński Uniwersytetu Jagiellońskiego polskiej Akademii nauki wyższej szkoły informatyki i zarządzania jest państwa moim gościem informacje o godzinie dziesiąty 40 po informacjach wracamy wcale państwa moim gościem jest pan prof. Jan Woleński Uniwersytetu Jagiellońskiego Polskiej Akademii Nauk oraz wyższej szkoły informatyki i zarządzania rozmawiamy o pozbyliśmy prawniczym i prawie natury, a to wszystko w zbiorze filozofia prawa pod redakcją Bogdana Chrapkowskiego i prof. Jacka Hołówki panie profesorze z tego co pisze pan w swoim w jednym z rozdziałów, których pan autorem dzisiaj mówiąc o pozbyliśmy prawniczym różni się rodzaj ekskluzywny, czyli twardy inkluzywnego, czyli miękki czy one różny na czym polegają do tym co czwarty polityk poza PiS opiera się na założeniu że pomiędzy prawem, a moralnością secie pierwsze prawo rozumieć zbiór ustaw po prostu pech i jeszcze jedno rozumienie prawa takich nie ma żadnego związku to znaczy, ale to tak rozumieć prawo obowiązuje ustawa obowiązuje on możliwy jest ocena moralna prawa jakakolwiek inna, ale to nie należy do zadań prawnika jako prawnika w szczególności ocena nie wpływa na obowiązywanie prawa to znaczy ktoś silnie nie może być tak no przepraszam bardzo, ale ten przepis jest niemoralny, bo np. maga czegoś co coś co jest niegodne jest nie będę się do tego stosował na to Jankowski lista mówicie to jest swoje zdanie nas interesuje masz prawa przestrzegać koniec może apelować do tego, aby jak zmienić sposób moralnych, ale dopóki ono je kwestia też moralnej tego prawa nie ma żadnego wpływu na jego obowiązywanie sensacyjne doktryna jak powstała w dziewiętnastym wieku być może, dlatego że dzięki naszym to optymistyczny wzrost jego druga połowa sądzono, że nie może być sprawą Eureko niemoralne, że wszystko tylko Prema prawo temu tylko po Marka od doświadczenia pierwszej, ale przede wszystkim drugiej wojny światowej szereg mniejszych np. konflikt na auta na kantach bardzo trwałe i inne doprowadziły to Odrodzenia tak udanego wdrożenia prawa natury po drugiej wojnie światowej głównie w związku z dyskusją jak traktować prawo nazistowskie niemieckie i tutaj właśnie wspomnianych ustaw oraz ruch prowadził tę znaną będą formułę ustawowego bezprawia i ponad ustawowego praw należy tak sobie, że jeżeli to ponad ustawowe ryzyko, jeżeli prawo pozytywne nie jest pełnia pewnych no co dotyczy jakich, ale na imię to w uproszczeniu minimalnych warunków moralnych to jest ustawowym bezprawiem i nad nim stoi ponad ustawowe prawo to jest trzeba, że dziś tak można podzielić tego miękkiego Polski pisarz, który powiada, że przynajmniej pewne treści moralne muszą być w prawie obecne miary rozwoju, który mniej i i praktyki w pani nazwijmy to do dzisiaj w unii Europejskiej skargę zjednoczenia państw demokratycznych uznano, że to minimum treści prawa na niektóre akceptuje miękki pozytywistów to w każdym razie obejmuje to co się zwykle z prawami Sługi i myśleli się no to jest teraz sprawa skomplikowana co te, kiedy jednak prawo pozytywne nawet państwa mierzą zmieniającego się państwem demokratycznym jednak jest niezgodne ze sprawami z prawami człowieka w tym minimum treści prawa natury np. trzeci wolnością proces regresu są zawsze praktyce sprawy sporne, ale tak czy inaczej miękki pozytywizm prawniczy uważa, że ochrona moralna oraz wewnętrzne moralność prawa to jest ten wprowadzony w zjada kule rak jego książka moralności prawa jest dostępna, więc polskim no i obecnie prawie tak jeśli problem jak daleko ona sięga to znaczy jaki jest za co się mniej lub bardziej obszerne katalogi pchał kulę np. skłonny do rozumienia tej wewnętrznym w naszej moralności prawa takich, którzy bardzo formalistyczny sposób na świat nie należy zakazywać czegoś co niemożliwe do spełnienia, a albo albo tylko co konieczne, bo takie pewne itd. itd. tak powinno być jasne spójne z kim po to, natomiast, jeżeli zaś zasady równości wolności niektórzy powiedzą także prawa, wierząc już powinny należeć do praw naturalnych, a to zakres jej moralności wewnętrznej jest poszerzona, ale pogląd powszechnie powszechnie panującą obecnie jest taki, a ta się współczesne prawo musi spełniać pewne warunki moralności, chociaż praktyka jest taka, że płaca, jeżeli ten świat manipulować społeczeństwem chce realizować jakiś swój teren przy czym interes nawet państwo pod rozumianych swojemu no to stoi na stanowisku czwartego pozycji Smółka, czego bać także konkretnych zagadnieniach takich wpłat pytamy ludzi z Unii Europejskiej i będziecie tam doświadczenie sposobu rozstrzygania spraw są już wewnętrzna sprawa państwa polskiego prawa takie sprawy jak inne to jest też tradycyjna formuła dura lex sed lex to znaczy parady zabrane prawo, ale prawo tak są mniej więcej na tym na czym polega ogólnie wydacie pozytywizm prawniczy jest tego, że prawa pozytywny, o ile jest właściwie wydane właściwie ogłoszone ono obowiązuje niezależnie od tych moralnych, jeżeli teraz jestem pozytywnie czwarty jest rygorystycznie rozwiane czy też polskie istnieje dzięki szacuje się pewien zakres moralnych pewien takich norm moralnych powinien być obecny wprawy, ale on powinien być spoty spoza cywilizowany może nie powinna być tak to z reguły moralne one są narzucane ser przychodzą szefa najlepiej, jeżeli na świat prawa człowieka się wyraźnie określone w konstytucji i chociaż dać w kodeksie karnym na 800 no i teraz pytanie pytanie brzmi jak osiągnąć konsensus właśnie w sprawie tych elementów moralnych tak, czyli prawa ta wielka jak wrzeszczeli no i jak będzie także się ideolog izolowanie jest rzeczą z jest rzeczą bardzo bardzo wykroczeń oczywiście są problemy sam spory są konflikty nawet pewne uznać pan przykład króla Belgów praktycznie nie pamiętam jego imienia i brak czynu jako katolik był przeciwko aborcji ale, ponieważ parlament palił pod projektem ustawy o nie chcą być w konflikcie ze swoim sumieniem aplikował na pary dziś ktoś inny, a ustawy z podpisem podkreśla się powiedzieć co jest śmieszne, ale było pewne rozwiązanie tego tego problemu, więc w kulturze prawnej, której prąd np. Unia Europejska jest zasada taka się w ładzie demokratycznym ten consensus zawsze musimy co jest osiągalny i jako produkt wygląda w szczegółach inna sprawa dalej mniej więcej od rewolucji francuskiej z mniejszymi lub większymi kłopotami takie konsensusu były w wielu przypadkach nie mówi Zdzisław musiał uwadze przynajmniej w niektórych państwach na tym polegał i polega łatwiej mokre w środę przed 1 praca strona narzuca swoje moje boisko rozumienie moralności innej no to już jest wątpliwe to służy i wewnętrznej moralności, która 5 wyraźnie prawda to co robić w tej chwili są w Polskiej sprawie elki Pete to jest wyraźne naruszenie zasad cywilizowanego państwa może do pensji to kierownictwa tego, że potępiać tego rodzaju opcje, których akcje seksualną natomiast władza nie może żaden sposób dyskryminować takich rynkach człowiek Kol wiek innej religijnej narodowościowej i itd. więc u nas to ostatnie lata doprowadziły do bardzo negatywnej sytuacji, w której wydaje się, że dysponenci władzy czy również dysponentami moralności wróci częściej powołują na 1 lektura króle, które pan mówi to Baldwin pierwszy, a drugie Albert Karol Leopold Axel Maria aha dziękuję dziękuję akurat ta właśnie tak jak pan mówił złożył urząd na 2 dni wtedy ustawę podpisali członkowie rządu, którzy zastępowali takie karne są oczywiście to ich Kale, ale istota w sklepie taka część podporządkował woli władzy ustawodawczej mamy, a nie chciał poza nie chciał poparł on jak własnym autem sumienie są bardzo piękny przykład zastosowania tzw. klauzuli sumienia, a też o tym głośno w związku może nie teraz płacze Ola reguła parę lat temu głośno w związku z interpretację wobec lekarzy prawa teraz wszyscy farmaceuci na ile oni są obowiązani np. to wiadomo, czego farmaceuci mogą sprzedawać środki antykoncepcyjne, ponieważ to się ucieszy ich światopogląd dalej klauzula sumienia, bo ich od tego umożliwić im to nie odmówią sprzedać takich prawda preparatów, które szybciej narzędzi aktorki grają dla chciałbyś no to jest poważny problem moralny co z tym co fundusz ma być z 1 strony jest prawo jedność swobodnie czyni moralnej zgodnie ze światopoglądem, a z drugiej strony to jest jednak prawo obywatela kupiec to gospodarowania, żeby tak powiedzieć swoją płatnościami te konflikty są stale to znaczy, że konstytucyjne prawo rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie się swój światopogląd rządku, ale czy to prawo obejmuje także treści ciągle przez szkołę dam, bo co tak jak polisy w domu wychowując dziecko częściej w sprawach no może są w czasie jest wojna natomiast to korki kolejno przecież nauczanie jest poprzez niezależne odtworzyć Łódź zaś naraża tym co no w sądach spraw, choć panie profesorze bardzo bardzo panu dziękuję za dzisiejszą rozmowę pan prof. Jan Woleński Uniwersytetu Jagiellońskiego Polskiej Akademii Nauk oraz wyższej szkoły informatyki i zarządzania był państwa moim gościem informację o godzinie jedenasty po informacjach wracamy do programu off czarek Zwiń «

Pozytywizm prawniczy a prawo natury

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 16:00

Najnowsze Podcasty

Chłopaki nie płaczą? Problem depresji u mężczyzn

Wysoko w górę wzbiły się ceny biletów lotniczych na wakacje

Nieszczelne jelita, a inne choroby

Francja: studenci przyłączają się do protestów

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL